Iersche rebellie verijdeld
Laatste Nieuws
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel? 1
I Plaats dan een „Omroeper"
voor 90.000 gezinnen
STAD
Belangrijkheid van
de Dail-zitting
Sinn Fein en I.R.A.
Bruine boonen
op den bon
De erwten weer
v.z.v.
19 Januari:
vrij!
DINSDAG 9 JANUARI 1940
1
GEVONDEN VOORWERPEN
EN DIEREN
UITSLAG DERDE ONTMOE
TING ZWEMCOMPETITIE
TAFELTENNIS
Kindervoeding
Zand voor uw huis
Kunstkring Heemstede
BEVERWIJK
KAMER VAN KOOPHANDEL
BELANGRIJK INSTITUUT
Wat voor onze omgeving
werd bereikt
De gladde wegen
VELSEN
KON. NED. HOOGOVENS
R.K, Staatspartij en de groep
Heeremans
In den Dorpentocht
Gevonden en verloren voorwerpen
IJMUIDEN
DE GLADDE WEGEN
Voor de soldaten
Scheepvaart sterk verminderd
f
Te kort dreigde
De nieuwe Finsche
overwinning
Hongaarsche pers over
V ene tië-bespr eking
Doodelijk treinongeluk
in Frankrijk
AUTO-ONGELUKKEN TE
ANNA-PAULOWNA
Nog meer slachtoffers
van het ijs
Verdwaald of verdronken?
Minister beleedigd
£j s
ëiiinifiimiiiniuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHmiHiiiiiiiMiHimiiiimiiiiviiHiiiiiiuiiiiiiiwMiiiiuiiiniinNiiiiia
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
HiiiiiiumiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiirmiiiiitifmiitii^
Inlichtingen aan het Bureau van Politie
Smedestraat, uitsluitend tusschen 11 en 13 uur.
Boor kuiken; Elferink, Frans Halsstraat 11
Bankbiljet: Kernekamp, Voorduinstraat 4 1
paar heerenhandschoenen; v. d. Eykhof, Elzen
plein 16 Horloge met ketting; Carton, Aster
straat 20 Heerenhandschoen; Elferink, Frans
Halsstraat 11 1 paar heerenhandschoenen;
Blanket, Lanie Raamstraat 25 Rcod Hockey
stick: v. d. Eyckhof, De Ruyterplein 12 Lederen
handschoen; v. Kooten, Maasstraat 36 Gele
hond: v. Slipriaan, Drappenierstraat 17 Motor
kap; Bureau van Politie Smedestraat Overall;
Bureau van Politie Smedestraat Overhemd
Vissers. Gruttostraat 27 Leeren pet; Smit, Graaf
van Wiedstraat 19 Damesportemonnaie mi.;
Bos, Pres. Steynstraat 92; Parapluie v. Slooten,
Sillemstraat 20: Portemonnaie m.i.; Wemik,
Zuiderbuitenspaarne 165 zw. Rijwielplaatje;
Ruygrok-v. d. Werve, Oostvest 12 Gouden ring;
v. Dijk. Kleine Houtstraat 32 Rijwielplaatje;
Leeflang, Pieter Maritzstraat 22 Damesrijwiel;
Büster, Jan Steenstraat 38 Rijwielplaatje; v.
Rijn, 2e Vooruitgangstraat 7 Rijwielplaatje; de
Nieuwe, Amulfstraat 1 Combinatietang; Dek
ker, Ged. de 1. Reystraat 101 Actetasch m. boe
ken; Politieposthuis Rijksstraatweg: vulpen;
Heeren, Reifzstraat 14 Verlofpas op naam;
Groot, Jan van Zurenstraat 15 Vulpen; Wan
ders, Krelagestraat 12 1 paar wanten; Jansen.
Haraenjansweg 86.
Door de Heemsteedsche Poloclub werden de
wedstrijden georganiseerd ter gelegenheid van
de 3e ontmoeting van de zwemcompetitie. Het
Sportfondsenfcad was met veei supporters bezet.
Allereerst werd begonnen met het nummer
66 meter rugcrawl voor heeren nieuwelingen
Dit nummer werd in een 6-tal series verzwom-
men. De uitslag werd:
1) A. v. d. Boogaarde, DWR, 51.5 sec.
2) L. ten Berge, DWR, 530 sec.
3) P. Gottmer, VZV, 54 sec.
Hierna volgde de 100 meter borstcrawl dames.
Hieraan deden niet minder dan 30 zwemsters
van 6 verschillende vereenigingen mede De be
kende Teuna Burggraaff, die in het afgeloopen
seizoen nog het Nederlandsch record over de
800 meter verbeterde en die thans lid is van
Nereus, won gemakkelijk. Uitslag:
1) T. Burggraaf, Nereus, 1 m. 14.9 sec.
2) H. v. Koperen, DWR. 1 m. 20.4 sec.
3) M. Kwak. VZV, 1 m. 20.8 sec.
Als laatste nummer werd verzwommen de
3 x 66 meter wisselslagestafette heeren nieuwe
lingen, in 3 series. Het aantal ploegen bedroeg 11.
De laatste serie, waarin Haarlem, DWR er.
VZV waren ingedeeld, was DWR de snelste.
Onder geweldig enthousiasme wor. DWR De
uitslag was:
1) DWR, 2 min. 37.2 sec.
2) Haarlem. 2 min. 37.4 sec.
3) VZV, 2 min. 39 sec.
In het voormalig Sanderinstituut aan den
Kleinen Houtweg werden Zondag de Haarlem-
sche kampioenschappen tafeltennis gespeeld.
In de eerste klasse heeren slaagde E. van
Abbevé er in als winnaar uit het strijdperk te
treden.
In de tweede klasse heeren enkelspel werd de
heer Zalm winnaar.
In de hoogste damesklasse won mej. Barmé.
Door ..Kindervoeding" werten in de afgeloo
pen week verstrekt 3971 porties warm eten n.l.
tn totaa. Rijksstraatweg 839 Weltevredenstraat
961, Zoetestraat 817. Buitenrustlaan 709, Kaar-
lemmerliedastraat 535 (vanaf 4 Januari geves
tigd Teylerplein), Vcorm. Spaamdam 110.
B. en W. van Haarlem herinneren de inwo
ners aan de verplichting hun opgelegd bij aitt.
55 en 56 der Algem. Politieverordening om bij
gladheid van den openbaren weg voor of langs
ce vo le treedte van hun perceelen ter breedte
van ten minste twee meter zand, asch ot turf-
mo m te strooien.
Voorts is het verboden, wanneer het vriest,
den openbaren weg te schrobben of daarop wa
ter uit te storten.
De tweede uitvoering van den Kunstkring
Heemstede is op Woensdag 10 Januari, des
avonds 3.15 uur in het gebouw van den Nea
Protestantenbond aan de Postlaan. Paul Huf
zal dien avond declameeren.
Gisterenavond heeft de heer H. H. Meyer,
lid van de Haarlemsche Kamer van Koopnan-
del afdeeling kleinbedrijf en lid van den ge
meenteraad van Velsen, voor de leden van den
R. K Bakkerspatroonsbond een lezing gehou
den over het werk van cte Kamer van Koop
handel in het algemeen zoowel als voor onze
omgeving en ook in verband met de vesti
gingswet.
Spr. betoogde in den aanvang van zijn le
zing, dat velen nog sceptisch staan tegenover
het werk van de Kamer van Koophandel. Vele
middenstanders zelfs beschouwen haar als vol
ledig overbodig en toch is het werk van cte
Kamer van zoo grcote beteekenis voor hen, dat
de geringe jaarlyksche contributie van 2.50
goed besteen is. Niettemin groeit het besef, dat
een bloeiende industrie en een belangrijke han
del voorwaarden zijn voor ons volksbestaan en
dus ook voor den middenstand.
Er zijn in ons land 36 Kamers van Koop
handel. De Haarlemsche Kamer bestrijkt de
gemeenten Haarlem, Velsen, Beverwijk, Heems
kerk. Bloemendaai, Zandvoort, Hillegom, Ben-
nebroek. Lisse. Haarlemmermeer, Aalsmeer en
Heemstede. Vrijwel alle landen hebben derge
lijke instituten. De eerste Kamer van Koop
handel (wanneer men haar ten minste 2100 wil
noemen) werd in 1639 te Marseille gesticht.
Hoewel in ons land eerst in de jaren 1810—1813
eenige Kamers van Koophandel werden opge
richt, beschikte de Amsterdamsche handel
reeds in de 17e eeuw over eigen vertegenwoor
digers. 3ij de resolutiën van de vroedschap
van 14 Nov. en 5 Dec. 17vd werd opgericht „een
ccllegie van commercie", dat bestond uit eenige
raden van Amsterdam en uit voorname en de
„ervarene ccopluiden van allerlei negotie en
nering e". De vroedschap achtte een dergelijk
college gewenscht „om op de conservatie en de
vermeerderinge van de negotie hun ter stad
op te letten, mitsgaders van tijd tot tijd te
overwegen en bij forma van advies of te be
richt te beramen of aan te wijzen de middelen
die daartoe dienstig zullen zijn." Aldus kan
men het in de historie lezen
Hieruit blijkt, dat de grondgedachte, welke
aanleiding was voor de oprichting van 'de col
leges van commercie, in wezen gelijk is aan die.
welke onze kamers van koophandel in het le
ven heeft geroepen. Twee eeuwen geleden werd
dus net groote belang van een dergelijk insti
tuut reeds ingezien.
Spr. behandelde hierna uitvoerig de samen
stelling en de werkwijze van de kamer, waar
voor onlangs nog verkiezingen hebben plaats
gehad. Daarby waren in Velsen, waar 1000
stemgerechtigden zijn, slechts 183 ter stembus
gekomen. Spr. kon hieruit geen andere con
clusie trekken dan dat de middenstanders laksch
zijn. Het mag hun toch niet onverschillig zijn,
wie deel uitmaken van de kamer. Het mag dan
'.vaar zijn, dat de kamer alleen adviezen uit
brengt, toch kunnen die adviezen erooten in
vloed uitoefenen op de overheidsmaatregelen
en het is dus van belang, welke adviezen er
uitgebracht worden. Daarin kunnen ook de ka
tholieke beginselen tot uitdrukking worden ge
bracht.
Juist cmdat in de kamer menschen zitten,
die speciaal en zeer nauw met handel en in
dustrie in verband staan, ligt het <op den weg
ook van de gemeenteraden, om adviezen van
de kamer in te winnen. In het algemeen moest
spr. echter constateeren, dat van deze gele
genheid weinig gebruik wordt gemaakt.
Er zijn er, die het in strijd met de waardig
heid van de gemeente achten doch deze opvat
ting is onjuist. Meer samenwerking ware ge
wenscht; ten slotte beoogt men hetzelfde doel.
Spr. wees hierna op het contact, dat de kamer
heeft met andere*K. v. K., ook in andere landen.
Van hoeveel beteekenis zulks kan zijn, bewijst
een voorbeeld van den Aalsmeerschen bloemen-
kweeker, die een wagon bloemen naar Frankrijk
had gezonden, welke om een of andere reden
werd opgehouden aan de Fransche grens. Voor
de kostbare bloemenlading kon zulks natuurlijk
fataal worden. Dank zij echter het onmiddellijk
overleg met de Kamer van Koophandel te Parijs,
kon de wagon binnen enkele uren worden vrij
gegeven.
Ook in onze eigen omgeving zijn vele voor
beelden van de succesvolle activiteit van de Ka
mer van Koophandel. In dit verband herinner
de spr. aan de actie indertijd voor een langer
openstellen van het telefoonkantoor, dat te Vel
sen en Beverwijk toen om 9 uur 's avonds ge
sloten werd. De asphalteering van de Bree-
straat is het werk van de Haarlemsche Kamer
van Koophandel geweest, evenals de uitbreiding
van het aantal ponten. Thans heeft het tun-
nelvraagstuk de volle aandacht van de Kamer.
Spr. haalde nog vele andere voorbeelden aan.
De werkzaamheid wordt verder geïllustreerd
door het aantal inlichtingen, dat aan de Kamer
gevraagd wordt. In het afgeloopen jaar werden
31363 inlichtingen verstrekt, dat is 2600 per
maand.
Een kleine fabriek te Velsen verzocht de Ka
mer adressen voor het verkrijgen van vilt. De
papierfabrieken konden het vilt niet meer leveren
en het fabriekje dreigde door gebrek aan grond
stof ten onder te gaan. De Kamer evenwel ver
strekte binnen 8 dagen 100 adressen in België en
Duitschland waar vilt te krijgen was en de zaak
was voor elkaar.
Wat de vestigingswet betreft, het Is waar dat
deze aan velen moeilijkheden in den weg legt,
maar aan den anderen kant mag niet wordën
vergeten, dat op het gebied van administratie er
bij den middenstand nog veel ontbrak. Ware de
vestigingswet er niet geweest, er zouden zich ook
in onze omgeving heel wat meer nieuwe zaken
gevestigd hebben van heel wat beunhazen.
Door de eischen, welke thans gesteld worden,
wordt dit, alles ondervangen. Spr. gaf een over
zicht van de Kamer, die met de uitvoering van
de wet is belast. In 1939 werden 2529 inlichtin
gen hierover aan de Kamer gevraagd. Er waren
er bij, die aan geen enkelen eisch voldeden en
reeds aan het loket moesten worden afgewezen.
Er werden door de Kamer 47 aanvragen om ves
tigingsvergunning behandeld, waarvan er 40
werden toegestaan en 4 werden afgewezen. Drie
aanvragen werden aangehouden voor nader on
derzoek.
Dat de Kamer ten opzichte van de tijdsom
standigheden actief is bewijst ten slotte de in
stelling van een commissie, die voor gemobili
seerde zakenmenschen groote verloven tracht te
verkrijgen. Deze commissie mocht reeds vele
successen boeken.
Spr. eindigde met den wensch uit te spre
ken, dat deze lezing bij de middenstanders meer
belangstelling zal hebben gewekt voor deze be
langrijke instelling.
Ook de Beverwijksche straten vormden gister
middag spiegelgladde ijsvlakten, waarop het
verkeer zich slechts met groote moeite gaarde
en staande ken houden.
In c'e Koningstraat gleed een juffrouw, die
bij wijze van voorzorg sokken over haar schoe
nen had aangetrokken, uit en viel daaibij zoo
ongelukkig, dat zij haar rechterbeen brak.
Het duurde gerumen tijd voordat eerste
hulp aanwezig was. Gedurende dien tijd was
het slachtoffer gedwongen in haar oenarde
positie op straat blijven zitten.
In het afgeloopen jaar blijkt het aantal
scheepsladingen piekijzer belangrijk ten ach
ter te zijn gebleven bij het jaar daaraan voor
afgaande. De export van dit product, dat voor
namelijk zijn weg vindt naar de Scandinavi-
scheh eilanden daalde van ds 148 scheepsladin
gen in 1938 tot 113 in 1939.
Ook de maand December gaf een scherpe
daling te zien. Slechts een 5-tal scheepsladin
gen werd geëxporteerd tegen 20 in de over
eenkomstige periode van 1938.
De ontwrichting van een deel van het in
ternationale bedrijfsleven en de moeilijkheden
bij de scheepvaart zijn hieraan niet vreemd.
Naar wij vernemen zijn door twee leden van
de groep-Heeremans stappen gedaan, om tot
samenwerking met de R. K. Raadsfractie te
geraken. De secretaris van de R. K. Raads
fractie deelde ons mede, dat nog geen enkele
beslissing is genomen eh dat deze zaak wellicht
in de centrale vergadering zal worden gebracht
In den bekenden „Dorpentocht door Noord-
Holland" blijken tal van plaatsgenooten te heb
ben deelgenomen en velen hebben dezen tocht
tot een succesvol einde weten te brengen. On
danks den ingevallen dooi bleek het ijs tegen
veler verwachting in, op sommige plaatsen nog
uitstekend te zijn, hoewel andere stukken daar
entegen erg onbetrouwbaar waren geworden
waardoor belangrijke stukken moesten worden
vermeden.
Naar men ons mededeelde, hebben de vol
gende plaatsgenooten het eindpunt bereikt
H. Smit, A. v. d. Wiele, L. Dekker, K. Meyer
C. Verschoor, M. Verbaan, R. Dam, B. Wijker
en C. v. d. Plas.
Hoofdbureau van politie (Willemsplein)
vulpen, bril, mes in schede, heerenrijwiel, ring
met sleutels, heerenhandschoen, grijze glacé
handschoen, grijze runderhandschoen, grijs
groene militaire veldmuts
Bureau van politie IJmuiden Oost (Engel-
mundusweg)een paar kinderwantjes, twee
gordijnrails, diverse handschoenen, een wiel-
naafdop, een portemonnaie met inhoud, ©en
bril, een belastingmerk.
Bureau van politie Velsen Noord (Wijker-
straatweg)een kinderwantje, een getuig
schrift, een geldstuk, een gouden ring, twee
honden, een dolkmes, twee kwitantie-zegels,
een heerenrijwiel, een handwarmer, diverse
handschoenen.
Politie Santpoort (Station*een vulpen, een
tabaks- of sigarettenpijpje, diverse handschoe
nen.
Maandag 15 Januari a.s. zai de Velser Zwem-
vereeniging in hotel „Kennemerhof" haar jaar-
lijksche ledenvergadering houden.
De agenda vermeldt o.m. jaarverslagen, be
stuursverkiezing, verkiezing pers- en propagan-
da-commissie en verkiezing afgevaardigden
voor den Kring Haarlem. Om de jaarvergadering
bij de leden te doen inslaan en te animeeren,
heeft het bestuur het idee opgevat om na af
loop der vergadering een bal te organiseeren.
De gladde wegen, veroorzaakt door ijzel, heb
ben ook in onze gemeente vele moeilijkheden
in den weg gelegd aan het groote verkeer en
de weggebruikers. De gladheid nam in den na
middag een zooaanigen vorm aan, dat het voor
de autobussen onverantwoordelijk was verder
te rijden en de meeste bussen hebben hun dien
sten moeten staken.
Ook vele andere vracht- en besteldienst
auto's hebben het vervoer gestaakt. Enkele
Deensche auto's met aanhangwagens, die met
honderden kistjes visch beladen waren, durf
den het niet wagen de Halkade nabij de Julia-
nabrug af te rijden met hun vracht en bleven
boven aan den weg staan. Naar wij vernamen
hebben deze chauffeurs criemaal zooveel tijd
noodig gehad om van de Duïtsch-Hollandsche
grens naar IJmuiden te komen als normaal het
geval was. Het is voor den vischhandel te
hopen, dat de ijzel geen stagnatie zal veroor
zaken in den aanvoer van Deensche consigna-
tie-visch. Ernstigeongevallen zijn, voozoover
wii vernamen, gelukkig nog niet voorgekomen.
Wel ontstond er bij de Julianabrug een op
loopje, toen een chauffeur wilde' remmen en
de auto tengevolge van de gladheid van lust
wegdek naar het trottoir weggleed, waardoor
een 9-jarige jongen werd gegrepen en tegen
den grond werd geslingerd en tusschen trot
toir en auto beklemd geraakte. Gelukkig ble
ken de opgeloopen kneuzingen van lichten aard
te zijn. Het aantal fietsers dat met den grond
kennis gemaakt heeft is legio.
De zand-auto's hebben in de belangrijkste
straten der gemeente wel een weinig zand ge
strooid, doch dit bleek lang niet voldoende te
zijn voor de geheel met ijzel bedekte straten.
Aan den radio-oproep aan de inwoners om een
cieel van den weg met asch of zand te bedekken
werd dcor zeer velen gevolg gegeven. Uit den
aard der zaak kan de gemeente in zulk een
kort tijdsbestek, ondanks veel materiaal, geen
afdoende maatregelen nemen en daarom is ce
medewerking der burgerij ten zeerste te waar-
deeren.
Naar de Ontspanningscommissie medecfeelt,
staat er voor onze tijdelijke medeburgers, de
soldaten en matrozen, weer een aantal feest
avonden op het programma. .Talrijke ar-
tisten van naam verleenen hierbij hun mede
werking, zoo o.m. het gezelschap van Frits
Bouwmeester en Speenhoff.
(Berichten opgenomen in een
deel van onze vorige oplaag)
Het scheepvaartverkeer door onze sluizen
blijkt in het afgeloopen jaar vrij sterk te zijn
gedaald. Het aantal binnengekomen zeesche
pen bedroeg in 1939 3388 tegen 3962 motor- en
stoomschepen in het jaar daaraan vooraf
gaande.
De tonnage daalde van 24.000.000 kub. meter
in 1938 tot 20.000.000 kub. meter in 1939.
Uit ae statistieken van de scheepvaartbewe
ging op het Noordzeekanaal gedurende de
maand December blijkt wel, dat dit waterver
keer nog steeds zich in dalende lijn beweegt.
Alleen de maand December geeft een achter
uitgang te zien van bijna 50 pet. aan tonnage.
Het aantal zeeschepen daalde van 367 in 1938
tot 150 in December 1939.
Wanneer men de eerste verhooren naleest,
waarin de beschuldigingen tegen een dozijn
Iersche republikeinen, gearresteerd naar aan
leiding van den wapenroof in Dublin en den
gevangenisopstand te Londonderry, worden
geuit en vragen worden gesteld die door de
verdachten steeds op stilzwijgen worden „ont
haald" dan kan men de bezorgdheid van
den Ierschen Dail goed begrijpen. En men
vraagt zich af, of er in de Kerstweek inder
daad een opstand voorkomen is of dat deze
nog moet losbarsten. De ondergrond en ach
tergrond van deze revolutionnaire beweging
moge hier in een duidelijker licht dan dat der
krantenberichten gesteld worden.
Direct na de opening van de Dail-zitting be
schuldigde de minister van Justitie, Boland,
het Iersche Republikeinsche Leger (I. R. A.)
ervan, een rebellen-organisatie te zijn, die het
geld voor wapenen en zelfs de ontploffings
middelen van handlangers in de Vereenigde
Staten ontvangt. De minister diende dan ook
een spoed-wetsontwerp in, waarbij de Iersche
regeering speciale volmachten krijgt en de Be
voegdheid over te gaan tot interneering van de
leden der genoemde onwettige organisatie. „Voor
het waarborgen der openbare veiligheid en
voor de verdediging van den staat in oorlogs
tijd kunnen we anders geen verantwoordelijk
heid op ons nemen", riep de minister uit tot
den gespannen luisterenden Dail. Zoowel Ier
sche burgers als vreemdelingen zullen nu vol
gens de termen van het wetsontwerp kunnen
geïnterneerd worden, hetgeen van belang is,
daar de rechtbank nog onlangs geïnterneer
de leden van de L R. A. heeft vrijgelaten op
grond van hun Iersch burgerschap.
Minister Boland verklaarde, dat de regee
ring in Dublin inlichtingen bezit, welke haar
ervan overtuigd hebben, dat zij tegenover een
internationale organisatie staat, die voorzien
is van veel geld, wapenen en explosieven, en
die slechts tot doel heeft, het huidige Eire te
doen ineenstorten.
Op allerlei wijze kwam het geld daarvoor uit
de Vereenigde Staten, zoowel in den vorm van
handelscredieten en cheques als In contanten.
Een der gearresteerden van den Phoenixpark-
overval bleek 7500 dollar in reischèques bij zich
te hebben en een ander 1115 dollar in bank
biljetten. Bij haar nasporingen heeft de poli
tie ook nog wapenen en explosieve stoffen ont
dekt, die letterlijk over heel Ierland waren
verspreid. De regeering gelooft, dat de rebellen-
organisatie niet over zooveel mannen beschikt,
als in de bladen van Dublin wordt beweerd,
maar zij heeft de zekerheid, dat de leden van
de I. R. A. allen terdege zijn geoefend, zoowel
in het scherpschieten als in het gebruiken van
bommen en zelfs vechtwagens. Met een paar
duizend resolute en welgeoefende mannen
meende deze organisatie heel Ierland te Kun
nen terroriseeren
Op de vraag van den leider der arbeiders
oppositie, Dinnon, of de regeering ook precies
wist, uit welke Amerikaansche bron dat geld
komt, antwoordde de minister, dat de regee
ring in het bezit is van de vele politie-rapporten
en inlichtingen, welke alle verwijzen naar de
Gaelic League in de Ver. Staten. Deze Liga
telt meer dan een millioen militante leden.
Dinnon insinueerde toen, dat de Valera „mis
schien wel omstandiger inlichtingen kon ver
schaffen", waarop de minister verklaarde, dat
deze zeker niet een gewelddadige actie tegen
Ulster voorstaat zooals de I. R. A.
De bekende Iersche oppositie-leider Cosgrave,
politiek tegenstander van de Valera, achtte in
terneering in Ierland onpractisch en onredelijk,
zoolang er niets anders dan verdenking tegen
de geïnterneerden zou bestaan. Hij riep uit:
„Deze regeering (van De Valera) wascht de
handen niet in onschuld tegenover de Iersche
republikeinen! Zij heeft vroeger die rebellen
zich laten organiseeren; zij heeft latere orde
verstoringen behandeld, alsof het daden van
hoogverraad waren en geladen geweren laten ge
bruiken, wanneer de politie-gummistok vol
doende ware geweest". Hij diende een voorstel
in om de behandeling van het regeeringsont-
werp te verdagen, totdat een ontwerp van
grondwetherziening zou zijn ingediend, zooals
beloofd was.
Tijdens de debatten kwamen nog berichten
bij den Dail binnen van opstootjes in Cork,
waar de politie werd verhinderd verdachten
aan te houden, terwijl over en weer flink ge
schoten werd. Het bericht maakte grooten in
druk op de Dailleden, evenals de telegrammen
uit Londonderry, waar ongeregeldheden even
eens nog voorkwamen.
Het te Dublin voorgevallene herinnert sterk
aan den opstand der „Sinn Fein", een extremis
tische organisatie als de I. R. A. in de Faasch-
dagen van 1916.
Op Paaschmorgen 1916 drongen Sinn Feiners
eveneens het fort van Phoenix-Park te Du
blin binnen en overmanden de kleine bezetting,
waarvan er velen op Paaschvacantie waren. Ter
zelfder tijd was het gerucht van de landing
van Sir Roger Casement met een aantal op
standige Ieren op de Westkust van Ierland
bekend geworden. In de eerste dagen van den
oorlog had Sir Roger zich naar Berlijn bege
ven, waar hy later uit de daarheen overge
brachte Iersche krijgsgevangenen een brigade
samenstelde, die naar Eire zou worden overge
bracht „om Ierland van Britsche troepen te
zuiveren". Slechts 52 man scheepten zich ech
ter in, aan boord van het Britsch vrachtschip
„Castro", dat door de Duitschers in het begin
van den oorlog was buitgemaakt en als een
Noorsch schip werd gecamoufleerd. Het schip
werd naar de Westkust van Ierland gezonden,
waar aan boord van een Duitsche onderzeeboot
Sir Roger zyn mannen zou opwachten.
Op 16 April voer men de Duitsche Bocht
uit en op 20 April landde de vrachtboot op
een punt van de Noord-Westelijke kust, op
het eilandje Inishtooskert. Maar.... de Duit
sche duikboot was er niet! Deze had Sir Roger
Casement veel verder aan wal gezet in de baai
van Tralco.
De Britsche Intelligence Service had echter
uit Berlijn reeds uitvoerige aanwijzingen ge
kregen. Toen dan ook de Duitsche vrachtboot,
na de Ieren ontscheept te hebben, weer zee
koos, werd zij achterhaald en, nadat de be
manning zich veilig had gesteld, bracht de ka
pitein het schip tot zinken. Sir Roger wist nog
Dublin te bereiken, op 24 April 1916. Daar wer
den overheden en garnizoen, die reeds door
den op 16 April uitgebroken opstand waren
overweldigd, in verzekerde bewaring gebracht
en brak de Paasch-rebellie in haar vollen om
vang uit. Heel Dublin werd bezet, de Four
Courts (het douane-gebouw) na een bloedigen
strijd tot puin geschoten. Maar reeds den
volgenden dag wisten loyale Ieren, geholpen
door Britsche troepen uit Ulster, de stad te
heroveren, waarna het bloedige avontuur spoe
dig geëindigd was. De Valera werd met zijn
medestanders gearresteerd, evenals Sir Roger
Casement. Deze wera naar Londen overgebracht
en in den Tower opgesloten, om, na een kort
proces, op 3 Augustus 1916 te worden terechtge
steld als een verrader. De latere geschiedenis
van Eire is bekend. De stryd om de macht tus
schen Cosgrave, die met de Engelschen wilde sa
menwerken, en De Valera, die een onafhanke
lijk Ierland tot ideaal had, is uitgeloopen op het
vormen van een geregelde regeering, die van de
republikeinsche organisatie nog heel wat last
heeft ondervonden tot in deze dagen. Daarom
is de jongste speciale zitting van den Dail en de
loyale houding van de Valera van zooveel belang
geweest, omdat de regeering van Eire er alles op
gezet heeft, om aan „de verbrokkeling van Ier
land" door de afscheiding van de vijf graaf
schappen van Ulster - zoo mogelijk nog dit jaar
een einde te maken. Maar dan op loyalé, met
meer op revolutionnaira wijze, in overleg met de
Britsche regeering.
W.
In den loop van de volgende week zal
met distributie van grauwe erwten, capu-
cijners en alle soorten boonen (waaronder
dus vallen, om. bruine en witte boonen)
een aanvang worden gemaakt.
Zooals bekend, waren tengevolge van ver
schillende omstandigheden tot voor kort <3e
voorraden van deze artikelen nog niet voldoen
de om tot distributie te kunnen overgaan. De
minister heeft tot zijn voldoening geconstateerd,
dat vooral in de laatste weken deze producten
in voldoende mate by de provinciale voedsel-
commissarissen zijn ingeleverd, hetgeen ten
deele te danken is aan de gunstige weersom
standigheden, die het dorschen bevorderd heb
ben, en aan het feit, dat de telers gevolg gege
ven hebben aan den onlangs door den minister
gedanen oproep en hun volle medewerking
hebben verleend.
In overleg met de winkeliersorganisaties
is bepaald, dat met de distributie van de ge
noemde artikelen op 19 Januari a.s. begon
nen zal worden. Van dien datum af zal men
in den winkel deze producten kunnen koopen
tegen inlevering van een nader aan te wijzen
bon der Rijksdistributiekaart. Het rantsoen,
dat men op dien bon, die geldig zal zyn van
19 Januari tot en met 15 Februari, kan ver
krijgen, bedraagt V2 pond boonen of capu-
cijners of grauwe erwten.
De eerste toewijzing zal Vrijdag 12 Januari
a.s. in het bezit zijn van de kleinhandelaren, die
verstandig zullen doen de toewijzingen onmid
dellijk bij hun gebruikelijke leveranciers in te
wisselen, aangezien bij het aanhouden van de
vorst transportmoeilijkheden verwacht kunnen
wdrden. De grossiers zullen op aanvraag reeds
deze week door de vereeniging ,J3e Korenbeurs"
van vooraad worden voorzien.
Mede wegens de mogelijkheid van
transportmoeilijkheden wordt het pu
bliek dringend aangeraden op 19 Januari
a.s. niet dadelijk alle bons in te wisselen,
daar de in de winkels beschikbare voor
raad niet voldoende kan zijn om in de eer
ste dagen reeds het geheele Nederlandsche
volk van de toegewezen 2200 ton boonen,
grauwe erwten en capucijners te voorzien,
te meer daar men er zeker van kan zijn,
dat iedereen in den loop van deze periode
de toegewezen hoeveelheid zal kunnen ver
krijgen.
Van verschillende zijden is de vraag gesteld,
waarom eigenlijk de boonen, grauwe erwten en
capucijners gedistribueerd moeten worden, daar
de consumptie immers normaal genomen de
productie niet overtreft. Ter beantwoording
van deze vraag deelt men ons mede, dat, zoo
als in een vorig persbericht reeds was uiteen
gezet, o.a. door het ontbreken van een voor
raad boonen bij het uitbreken van den oorlog
en het late dorschen tengevolge van de weers
omstandigheden, een tekort dreigde. Voorts
heeft de weermacht, zoowel voor directe con
sumptie als voor voorraadvorming, groote hoe
veelheden noodig. Een en ander heeft tot ge
volg, dat het artikel niet vrijgelaten kan wor
den. De distributie brengt een billijke verdee
ling van de beschikbare hoeveelheden over alle
consumenten tot stand.
Indien niet gedistribueerd zou worden, zou
het gevaar bestaan, dat door hamsteren, het
geen uiteraard slechts de beter gesitueerden
kunnen doen, de minder kapitaalkrachtigen on
der de bevolking van dit zoozeer begeerde voed
sel verstoken blijven.
Voorts deelt de minister mede, dat tege
lijkertijd met den aanvang van de boonen
distributie de distributie van groene en
spiterwten beëindigd zal worden, waardoor
voor dit artikel de vrijheid voor de consu
menten weer hersteld wordt.
De minister heeft dit besluit kunnen ne
men, daar verwacht wordt dat de motieven, die
destijds geleid hebben tot het invoeren van deze
distributie, thans niet meer gelden, hetgeen uit
de volgende gegevens moge blijken.
Thans wordt slechts ruim 60 van de erwten
bonnen bij de detaillisten ingewisseld. Door het
invoeren van de boonendistributie zal dit percen
tage ongetwijfeld nog lager worden. Er bestaat
derhalve geen gevaar meer, dat de beschikbare
hoeveelheid groene en spliterwten niet billijk
verdeeld wordt, terwijl ook gevaar voor hamste
ren niet langer aanwezig wordt geacht.
Bovendien heeft ae veevoederpositie zich
zoodanig ontwikkeld, dat de vrees, dat een te
groot; deel van den erwtenoogst zou worden be
stemd voor veevoeder hetgeen, mede een be
langrijke overweging is geweest om over te gaan
tot de erwtendistributie zich thans niet meer
voordoet.
Wel dienen de détaillisten de ingenomen erw
tenbonnen van de laatste distributieperiode op
de normale wijze in te leveren, aangezien an
ders bij een eventueele toekomstige distributie
van dit artikel moeilijkheden voor hen zullen
ontstaan.
Zooals bekend, heeft tijdens de distributie
van groene en spliterwten de verkoop aan den
handel uitsluitend plaats gevonden via de ver
eeniging „De Korenbeurs". Ook na het beëindi
gen van de distributie van deze artikelen blijft
de verkoop nog geschieden via deze vereeniging
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
HELSINKI, 8 Jan. (Havas). De Finsche over
winning bij Raate, waarvan in het legerbericht
van heden melding gemaakt wordt, is ongetwij
feld de grootste die tot dusverre werd behaald.
In drie weken tijds hebben zij drie Russische
divisies vernietigd, een bij Tolvajarvi, een bij
Suomussalmi en de laatste tusschen Suomus-
salmi en Raate. Een Russische divisie is 15.000
tot 18.000 man sterk. De Finsche oorlogsbuit
is zeer aanzienlijk. De Russen hebben een
enorme hoeveelheid materiaal, paarden en uit
rusting van iederen aard achtergelaten.
Ook ditmaal hebben de Finnen de tactiek van
patrouilles gevolgd. Deze sneden de ravitaillee-
ringsafdeelingen van den vijand af en verras
ten de opmarcheerende troepen of de erken-
ningafdeelingen. De Finsche luchtmacht heeft
een belangrijke rol gespeeld door de Russische
kampementen en convooien tot vrij ver op Rus
sisch gebied aan te vallen. In een strijd van één
tegen tien hebben de Finnen ten volle gebruik
gemaakt van patrouilletechniek en hun bewe
gingssnelheid.
aan het front „niets belangrijks gebeurd."
Volgens het Russische legerbericht is er
BOEDAPEST, 8 Jan. (Stefani). De commen
taren der Hongaarsche dagbladen over de Ve-
netiaansche besprekingen stellen op den voor
grond, vooreerst dat de gedachtenwisselingen
zijn gevoerd in een sfeer van groote hartelijk
heid en de ItaliaanschHongaarsche vriend
schap steeds nauwer en hechter wordt. Zij wij
zen er verder op dat de belangen van beide lan
den in het Zuidoosten volkomen identiek zijn,
en beide landen een gelijke houding aannemen
ten aanzien van den huidigen Europeesehen
oorlog. Ook wenschen Italië en Hongarije een
sterk Joego-Slavië.
Zij stellen verder in het licht dat noch Italië
noch Hongerijë eenigerlei militaire actie begin
nen in het Donaubekken en op den Balkan,
zoolang hun vitale belangen niet worden ge
schonden. Verder staat geen der beide landen
gunstig tegenover de vorming van een zuidoos
telijk blok.
Volgens de „Pester Lloyd" zou Ciano in
het. as. voorjaar naar Hongarije gaan om
met Csaky de gedachtenwisseling voort ts
zetten.
PARIJS, 8 Jan. (Havas). Op den avond van
den zesden Januari is tijdens slecht weer en
mist een trein met verlofgangers, welke in de
buurt van Orly met geringe snelheid reed, aan
gereden door een trein met verlofgangers, wel
ke volgde. Er zijn zeven dooden en 18 gewonden
te betreuren.
Kort na elkaar zijn Maandag omstreeks twee
uur nabij de brug over het Balgzandkanaal te
Anna Paulowna twee ongelukken gebeurd.
Even over de brug, in de bocht van de Lely-
straat, reed een personenauto door de gladheid
tegen een verkeersbord. Het voertuig maakte
vervolgens een slag-om en botste met het
achterste gedeelte tegen een hek, dat vernield
werd. Daarna stortte de wagen van den Imo
gen berm en bleef beneden naast het Balg
kanaal liggen. In den auto werd niemand ge
wond.
Eenige oogenblikken daarna wilde de be
stuurster van een auto uit Wieringen enkele
meters voor de brug remmen. De auto reed
evenwel het trottoir op en sloeg tegen een
muurtje, waarvan een klein gedeelte voor in
den auto drong.
De eenige inzittende, mevrouw Scholts uit
Den Oever, geraakt bekneld tusschen stuur en
zetel. Zij liep een hoofdwonde op en brak een
been en enkele ribben. Zij werd naar het ma
rine-hospitaal te Den Helder vervoerd.
Zondagnamiddag is de 29-jarige ongehuwde
A. G. Bastiaans bij het schaatsen op het Nieu
we Eindhovensche kanaal onder de brug nabij
den Oirschotschedijk door het ijs gezakt en
verdronken.
Een inwoner van Nijkerk, de 28-jarige
A. J. Mol, Is Zondag omstreeks negen uur
per schaats van Nijkerk uit in de richting
Amsterdam vertrokken. Sindsdien heeft
men niets meer van hem vernomen. Een
ongeluk wordt gevreesd.
Vanmorgen zijn uit Nijkerk, Bunschoten en
Huizen reddingsploegen met ijsvletten vertrok
ken om den vermiste te zoeken. Deze pogingen
hebben tot nog toe echter geen resultaat op
geleverd.
De mogelijkheid wordt niet uitgesloten ge
acht, dat M. verdwaald is. De burgemeester
van Nijkerk heeft daarom schippers, die zich
op het oogenblik op het IJselmeer bevinden,
per radio dringend verzocht goed uit te kijken.
Het ijs ter plaatse is door den sterken dooi in
de afgeloopen 24 uur zeer zwak geworden.
Hun, die inlichtingen kunnen verschaffen,
wordt verzocht zich in verbinding te stellen
met den burgemeester van Nijkerk.
licht brongt geluk, genot, teleur-
j stelling.
De procureur-generaal by den Hoogen
Raad heeft geconcludeerd tot verwerping van
het cassatieberoep van den N.S.B.-er van
M. Rost van Tonningen, die door het Haag-
sche gerechtshof wegens beleediging van
den minister van Justitie in een artikel over
de zaak Oss in het Nationaal Dagblad is
veroordeeld tot een geldboete van 100 gul
den.
De Hooge Raad zal op 15 Januari arrest
