w de zoon van Finn
WOENSDAG 10
JANUARI 1940
Limb, klei-industrie
Onderhandelingen voor nieuwe
C.A.O. vastgeloopen
Prof. dr. A. Smijers
Benoemd tot lid der Koninklijke
Vlaamsche Academie
HANDEL EN NIJVERHEID
IN DE RESIDENTIE
Nieuwjaarsrede voorzitter
Haagsche Kamer van
Koophandel
Nederl. mijnwerkers
in Duitschland
Hooge belangstelling
bij huwelijk
ONDERSCHEIDING VOOR
MOEDIG SOLDAAT
HET AFSCHEID VAN VICE-
ADMIRAAL A. VOS
Autobus botste tegen
vischauto
Twee personen werden ernstig
gewond
IN DUST RIEELE VERDEDl-
GINGS-VOORBEREIDING
Ir. Groothoff afgetreden als
Regeerings-commissaris
EEN BEROOVING TE
's GRAVENHAGE
DE TURFPRODUCTIE
H. C. Nijkamp lid van
de Eerste Kamer
BEGRAFENIS GRAAF VAN
ALDENBURG BENTINCK
EERSTE KAMER VERGADERDE
VIJF MINUTEN
VERMISTE SCHAATSEN.
RIJDER VERLOREN GEACHT
CONTINGENTEERING
VAN VLEESCH
De C.A.O. voor de sigarenindustrie
GIRODIENST WORDT STEEDS
MEER POPULAIR
GEESTELIJKE WEERSTAND
IN DEZEN TIJD
23ste Katholieke Studentendag
Chr. Stadhouders overleden
Minister J. v. d. Tempel
bij jeugdwerkloozen
Zijn bezoek aan Eindhoven
en 's Hertogenbosch
UIT DE STAATSCOURANT
Onderscheidingen
Ontslag
Rijksverzekeringsbank
Posterijen
Hoog Militair Gerechtshof
Landmacht
Rechterlijke macht
DOOR
aW1 A J. DAWSON
Te Tegelen en te Reuver zijn dezer dagen bij
enkomsten gehouden van de arbeiders, werk
zaam in de klei-industrie te Tegelen, Belfsld en
Reuver in verband met het afloopen van de col
lectieve arbeidsovereenkomst.
Naar aanleiding van deze vergaderingen heeft
het hoofdbestuur van den Ned. R.K. Fabrieks-
arbeidersbond St. Willibrordus, waarbij deze ar
beiders georganiseerd zijn, het volgende pers-
eommuniqué verstrekt:
De besturen der onderscheidene afdeelingen
*aren reeds enkele malen bijeengeroepen ten
fcinde verslag te hooren uitbrengen van de ge
ëerde onderhandelingen tusschen de klei-indus-
«Seelen en het hoofdbestuur van St. Willibror-
flus.
,Na de gehouden besturenvergaderingen is op
hieuw een bespreking gehouden met de werk
gevers. De door de werkgevers gedane voorstel
len tot herziening der arbeidsvoorwaarden 1939
htvamen feitelijk neer op:
a. een C.A.O. voor den duur van een jaar met
®en opschortende voorwaarde;
b. een minimum uurloon voor Venlo en Tege
len van f 0.40 per uur en voor de overige ge
iteen ten in Limburg van f 0.39 per uur;
c. een gezinstoeslag aan gehuwden en kost
winners ad f 1 per week voor Venlo en Tegelen
«h f 0.95 voor Belfeld en Reuver.
d. uitbetaling van een tweetal Christelijke
'Cestdagen; (.tot nu toe gold één Christelijke
«estdag)
Deze toezeggingen weken zeer belangrijk af
*an de voorstellen der arbeiders en hielden naar
hun oordeel onvoldoende rekening met de reeds
ihgetreden stijging van de kosten van het levens-
°bderhoud en derhalve evenmin voldoende met
be eventueel te verwachten stijging in 1940.
De toezeggingen der werkgevers zijn in de
vbrgaderingen met de besturen zeer uitvoerig en
2eer zakelijk besproken. De conclusie was even-
Wel, dat zij niet te aanvaarden waren.
Ten eerste om den materieelen inhoud zelf
•haar anderzijds omdat zij verre achterbleven bij
he arbeidersvoorstellen, die behelsden: 10 pCt.
'bonsverhooging met een minimum van 44 ct.
Per uur voor de eerste, resp. 42 ct. voor de
•weede klasse; uitbetaling van Christelijke feest
dagen en invoering van vacantieciagen.
Opgemerkt worde, dat in deze industrie nog
steeds geen vacantiedagen noch doorbetaling van
Christelijke en R.K. Feestdagen bestaat.
De laatste bespreking met deze fabrikanten
Saf ook geen uitkomst.
Naar aanleiding daarvan werd met de arbei
ders vergaderd. Zeer uitvoerig werden de werk-
Kbversvoorstellen besproken.
De conclusie was, dat deze voorstellen geen
"hsis vormden voor aanvaarding door de arbei
ders. Bij schriftelijke stemming zijn deze voor
alen met bijna algemeene stemmen verworpen.
Prof. dr. A. Smijers, hoogleeraar in de mu
ziekwetenschap aan de Rijksuniversiteit te
Ctrecht, is benoemd tot lid van de Koninklijke
^'aamsche Academie voor Wetenschappen, Let
uren en Schoone Kunsten van België.
In de Dinsdag gehouden openbare vergadering
van de Kamer van Koophandel en Fabrieken'
Woor 's Gravenhage heeft de voorzitter, de heer
G. Verbeek, een Nieuwjaarsrede gehouden.
Na een inleidend overzicht over het afgeloo-
Pen jaar, waarbij veel aandacht werd besteed
aan de door den oorlogstoestand ontstane moei-
hjkheden, behandelde spr. de internationale
handelspolitiek en de in 1939 tot stand gekomen
Wetten, die van belang zijn voor het bedrijfs
leven.
Vervolgens besprak spr. den gang van het
bedrijfsleven m het district der Kamer. Te dien
hanzien merkte hij op, dat, over het algemeen
lichte verbetering kon worden geconsta
teerd tot de maand Augustus. Toen trad er eer.
hort durende stagnatie in.
Van ongeveer half Augustus tot begin Octo
ber is de omzet van tal van artikelen abnor
maal hoog geweest; na dien tijd constateert
len teruggang.
Met een beroep op de stijging der kosten voo'-
'evensondérhoud hebben in sommige bedrijven
Werknemers reeds geageerd voor loonsverhoo-
Kihg, aldus spr. Vooropstellend, dat de stijging
hier kosten, in vergelijking met die in de aas
Pen oorlog voorafgaande 12 maanden, tot op
heden ongeveer 6 pet. bedraagt, is het de vraag
deze poging verantwoord was, meende spr.
Naar zijn meening zouden gerechtvaardigde
'°onsveranderingen tot stand moeten kunnen
hornen, zonder de goede verstandhouding tus-
schen de beide belanghebbende partijen te ver-
Storen.
Spr. zag de mogelijkheid hiervan in: Sen
Automatisch beweeglijke loonschaal bijv., geba
kerd op de indexcijfers.
Omtrent de meest belangrijke bedrijven ir.
het district merkte spr. o.m. het volgende op.
Het hotel-, café-, restaurant- en badbedriif
Werkte niet bevredigend. De voortdurende poli-
'eke spanning hield de buitenlanders terug.
De laatste week des jaars stak gunstig af bij
haar voorgangsters, dank zij de actie der V.V.V.
De bouwnijverheid lijdt zeer onder de gevol
gen van den oorlog. Van particuliere zijde wordt
zoo goed als niets ondernomen.
Men hoopt, dat de in uitzicht gestelde werken,
zooals het nieuwe stadhuis, het groote P.T.T.-
gebouw e.d., spoedig tot uitvoering gebracht
zullen worden.
Het vreemdelingenverkeer, dat reeds sterk den
invloed van de politieke dreiging onderging,
kwam, na de oorlogsverklaring, vrijwel geheel
te vervallen.
De V.V.V., 'er op bedacht, om deze bron van
welvaart voor onze stad niet geheel te doen op
drogen, versterkte haar propaganda in het eiger.
land op energieke wijze. Het bezoek van land-
genooten aan Den Haag en Scheveningen nam
aanzienlijk toe.
Voor de Kerstdagen en den Nieuwjaarsdag
werd een bijzonder krachtige campagne gevoerd.
Het resultaat was zeer groot.
Spr. besloot met den wensch. dat de wereld
spoedig weder beschenen moge worden door de
vredeszon en dat een nieuwe vrede een recht
vaardige zal zijn.
Sedert het uitbreken van den oorlog is de
trek van Nederlandsche arbeiders uit Limburg
naar Duitschland belangrijk verminderd. Tal
van arbeiders achtten het raadzaam, zich niet
meer over de grens te begeven. Het zijn voorna
melijk bouwvakarbeiders, die blijkbaar liever
thuis bleven.
De mijnwerkers bleven tot nu toe nog rustig
doorwerken, daar de gewijzigde deviezen-bepa
lingen op hen niet werden toegepast.
Er zijn Limburgsche grensgemeenten, vanwaar
dagelijks meer dan 100 mijnwerkers over de
grens trekken.
Maar den laatsten tijd is hun aantal
sterk gedaald. Dit houdt verband met het be
perkte grensverkeer.
Niemand mag n.l. meer de grens passeeren
tusschen 8 uur des avonds en 7 uur des mor
gens. Daardoor is het voor de mijnwerkers on
mogelijk, om in de dag- en middagdiensten te
gaan werken. Op de z.g. dagschicht komen de
mijnwerkers te laat en bij het eindigen van den
middagdienst komen ze voor een gesloten grens.
Mijnwerkers, die van den nachtdienst gebruik
zouden willen maken, dienen dus te zorgen, dat
ze voor des avonds 8 uur de Duitsche grens heb
ben gepasseerd, met het gevolg, dat ze 12 uur en
langer van huis zijn, om te kunnen gaan wer
ken. Zoo'n lange dag animeert al evenmin en
om zich in Duitschland te gaan vestigen is al
even weinig aanlokkelijk.
Indien op een of andere manier geen gunstige
oplossing gevonden wordt, is het te voorzien,
dat weldra de trek van Nederlandsche mijnwer
kers naar de naburige Duitsche mijnen, tot de
geschiedenis zal behooren.
Dinsdag is te Wassenaar het huwelijk voltrok
ken tusschen mr. H. P. Linthorst Homan, se
cretaris van de directie van de Philips-fabrie-
ken te Eindhoven, en mej. R. H. Del Court
van Krimpen. Op het gemeentehuis heeft de
heer C. J. Breedvelt, lid van den gemeente
raad, als ambtenaar van den burgerlijken
stand het burgerlijk huwelijk voltrokken. Ge
tuigen voor den bruidegom waren diens broe
der mr. J. Linthorst Homan, commissaris van
den Koningin in Groningen en mr. G. C. U.
baron van Hardenbroek uit Nijmegen. Voor de
bruid getuigden haar zuster mevrouw M. A.
B. RöellDel Court van Krimpen en haar
oom, jhr. R. H. M. van Loon uit Doorn. De
bruid was gekleed in het wit en de bruidegom
droeg het groot-tenue van eersten luitenant der
rijdende artillerie.
Na deze plechtigheid heeft ds. H. W. Creutz-
berg uit Den Haag in de Kieviet-kerk het hu
welijk ingezegend.
Prinses Juliana en Prins Bernhard waren
onder de zeer vele belangstellenden, die den
dienst bijwoonden. Om tien minuten over half
twaalf kwam het prinselijk paar per auto bij
de kerk aan. De Prinses droeg een bruinen bont
mantel en de Prins was in uniform.
In de Keraco-kazerne te Eindhoven is op
plechtige wijze de Koninklijke medaille voor
menschlievend hulpbetoon aan den dienstplich
tige J. Lokker, van het Regiment Jagers uit
Den Haag, uitgereikt.
In den zomer van 1939 heeft hij, op post
staande aan het Eindhovensch Kanaal onder
de gemeente Geldrop, met groot gevaar voor
eigen leven de drenkelinge mej. Beerings,
winkelcheffin uit Eindhoven, gered. Hij sprong
bij die gelegenheid te water en verrichtte de
redding ondanks de groote bezwaren van den
daar ter plaatse hoogen wal. Deze redding ge
schiedde echter niet dan nadat Lokker eerst
aan zijn plicht als schildwacht had voldaan
door tevoren zijn post aan een kameraad over
te geven.
Na afloop der plechtigheid werd een défilé
gehouden.
Ter gelegenheid van het aftreden van vice-
admiraal A. Vos als hoofd van de afd. Materieel
Zeemacht aan het Departement van Defensie,
hebben de directies der gezamenlijke scheeps
bouwmaatschappijen hem Dinsdagavond in hotel
Wittebrug in Den Haag een diner aangeboden.
Dinsdagmiddag omstreeks vier uur is op den
Broeker jaar weg nabij Monnikendam door de
gladheid van den weg een botsing ontstaan tus
schen een autobus van de Waco en een visch
auto van de firma Tuyp te Voléndam. Bij de
aanrijding werd de vrachtautp ernstig gehavend.
In de cabine van den wagen zaten drie Volen-
dammers, de gebroeders H. en T. Guit en zekere
Mooier, die allen werden gewond. H. Guit was
er evenwel het ernstigst aan toe. Nadat hem ge
neeskundige en geestelijke bijstand was ver
leend, werd hij evenals Mooier naar het O. L.
Vrouwegasthuis te Amsterdam vervoerd. T. Guit
werd naar zijn woning te Volendam overge
bracht.
Achter in den wagen bevonden zich vier Vo-
lendammers, die er met lichte verwondingen af
kwamen en huiswaarts konden keeren.
In den autobus, die op weg was van Hoorn
naar Amsterdam, liep een militair een verwon
ding aan het hoofd op. Deze wond was evenwel
niet van ernstigen aard, zoodat de man zijn reis
kon voortzetten.
Omtrent deze botsing werd later nog gemeld,
dat deze om kwart over drie geschiedde op den
Broekerjaaigweg, juist halverwege Monniken
dam en Broek in Waterland. De vrachtauto
welke de Dijksbrug gepasseerd was en in de
richting Monnikendam reed, geraakte door het
zeer gladde wegdek op het linker weggedeelte
en botste tegen den van de andere zijde ko
menden Waco-bus.
In de cabine van den vrachtauto zaten H.
Guit en C. Mooyer. De eerste liep ernstige in
wendige kneuzingen en verwondingen aan het
hoofd op, de ander brak het linker bovenbeen
en bekwam eveneens ernstige snijwonden aan
het hoofd.
Zij werden, nadat twee geneesheeren uit
Broek in Waterland en Monnikendam de eerste
hulp hadden verleend, naar het ziekenhuis te
Amsterdam vervoerd: De broer van Guit, die
met vier andere Volendammers achter in den
bak had plaats genomen, kreeg een lichte her
senschudding, doch kon, evenals de overigen,
die er met schrammen of een blauw oog af
kwamen, naar huis worden gebracht.
In den autobus zaten drie militairen en vier
kinderen. Slechts een der militairen werd ge
blesseerd en kreeg een onbeteekenende wonde
aan den kin. Hij kon de reis naar Amsterdam
vervolgen.
De autobus, die aan de voorzijde ernstig be
schadigd was, werd, evenals de vernielde vracht
auto, naar een garage gesleept.
Ir. Groothoff, die per 1 Januari 1.1. als direc
teur-voorzitter der Artillerie-Inrichtingen is
afgetreden, heeft met ingang van denzelfden
datum eveneens zijn functie van regeerings-
commissaris voor de Industrieele Verdedigings
voorbereiding neergelegd.
Op verzoek van den Minister van Defensie
blijft ir. A. Groothoff werkzaam als voorzitter
van het directorium van het Centraal Orgaan
voor de voorziening in de behoeften van de
Weermacht.
Ir. F. A. Begemann, te voren plaatsvervan
gend regeeringscommissaris en als zoodanig
eveneens met ingang van 1 Januari 1940 af
getreden, heeft het werk van het regeerings-
commissariaat overgenomen in zijn tegenwoor
dige functie als directeur van het „Centraal Or
gaan", terwijl als plaatsvervangend directeur
van het Centraal Orgaan is benoemd de ge
neraal-majoor W. N. Becking.
Op een avond in Mei werd de gedelegeerde
van een handelssyndicaat, de heer F. K., in een
woning in de Hofwijckstraat te 's-Gravenhage
beroofd van een bankbiljet van 100 pond ster
ling, alsmede van eenig Nederlandsch geld. Hij
deed aangifte bij de politie.
Reeds nadat het nummer van het gestolen 100
pondbiljet aan alle banken was opgegeven, kwam
19 Mei de 42-jarige koopman Ph. P. bij de Ned.
Handelmaatschappij te Den Haag, om het bil
jet te wisselen. Hij werd gearresteerd en heeft
zich Dinsdag wegens diefstal subs, heling voor
de Haagsche rechtbank te verantwoorden ge
had. Bovendien waren bij huiszoeking een aan
tal lampen bij hem aangetroffen, welke van de
gemeente Den Haag waren.
Het slachtoffer van de berooving verscheen
niet als getuige, daar hij inmiddels naar Ameri
ka was vertrokken.
De officier van justitie eischte een gevange
nisstraf van zes maanden.
Mr. M. H. Huijgens, de verdediging voerend,
achtte de dagvaarding hoogst onduidelijk. Met
de berooving heeft verd., volgens pl., niet het
minste te maken.
Wat de gestolen lampen betreft, ook hier acht
te pl. geen heling of schuldheling bewezen en
hij drong op vrijspraak aan.
Uitspraak 23 Januari.
De minister van Economische Zaken heeft ten
aanzien van de turfproductie voor de campagne
1940 de volgende regelingen getroffen.
De totale productie voor met de handgestoken
fabrieksturf zal ten hoogste 30.000 dagwerken
mogen bedragen. Als basisjaren zullen weer gel
den 1937 en 1938.
De verveners mogen 110 produceeren van
hun gemiddelde productie in deze jaren, d.i.
10 meer dan in de campagne 1939.
De bestaande toeslagregeling blijft ongewij
zigd. Voor het graven van splittingturf kan een
extra toeslag worden gegeven van ten hoogste
10.per dagwerk.
De productieregeling voor machinale huis-
brandturf wordt ongewijzigd gehandhaafd, zoo
dat de totale productie ten hoogste 44.000 stob
ben baggerturf en 286.000 duizendtallen persturf
mag bedragen en de verveners 90 pet. van hun
gemiddelde productie in de basisjaren 1934 en
1936 mogen produceeren. Het productierecht van
baggerturf kan evenwel niet meer voor dat van
persturf worden geruild.
Zoowel voor fabrieksturf als voor huisbrand-
turf geldt daarenboven, dat de minister van
Economische Zaken bij uitzondering in bijzon
dere gevallen toewijzingen voor de productie kan
geven in afwijking van deze regelingen. De aan
vragen hiertoe moeten ook bij de Ned. Turfcen-
trale worden ingediend.
Indien door wijziging van omstandigheden een
hoogere turfproductie wenschelijk mocht blijken,
zal tijdig aan de verveners worden medegedeeld,
welke verandering in de regelingen zal worden
aangebracht.
Als opvolger van het overleden lid van de
Eerste Kamer, L. F. J. M. van Voorst tot Voorst,
heeft het Centraal Stembureau tot lid van
dit college benoemd verklaard den heer H. C.
Nijkamp, te Enschede.
Op plechtige wijze is Dinsdagmiddag het stof
felijk overschot van Godard John George
Charles graaf van Aldenburg Bentinck, die in
November 1918 gastvrijheid verleende aan
Keizer Wilhelm, toen deze zich door de in
Duitschland opkomende revolutie genoopt zag
de vlucht naar ons land te nemen, :n het
familiegraf op de oude begraafplaats te Ame-
rongen bijgezet.
In de galerij van het kasteel Amerongen werd
een rouwdienst gehcuden, onder leiding van
ds.. W. Barbas, Ned. Herv. predikant te Hen-
geloo, die een zoon is van den vroegeren pre
dikant te Doorn, onder wiens gehoor de ex-
Keizer zich vele malen heeft bevonden.
De echtgencote van den ex-Keizer, Prinses
Hermine, had Vrijdag ten sterfhuize bloemen
gebracht, alsmede een brief van den ex-keizer,
waarin deze zijn deelneming had betuigd en
had medegedeeld, dat hij wegens verkoudheid
de kamer moest houden en derhalve tot zijn
leedwezen verhinderd was de teraardebestelling
bij te wonen.
Als vertegenwoordiger van den ex-Keizer bij
de uitvaart trad Oberst-leutnant Von Dommes
op, terwijl een greote krans met witte violen
en tulpen met een lint, waarop de letters W. en
H., de gevoelens van sympathie van de bewo
ners van Huize Doorn vertolkte.
Daarnevens waren er nog ongeveer 70 bloem
stukken van de familie, vrienden en relaties
van den overledene.
Na den dienst begaf de rouwstoet zich naar
de ongeveer een kwartier van het kasteel af
gelegen begraafplaats, welken afstand familie
leden en vrienden te voet aflegden.
Jhr. H. van den Bosch schetste de verdiensten
van graaf Bentinck voor zijn gemeente en zeide,
dat Amerongen veel aan de ontslapene had
te danken, die ook voor spreker persoonlijk een
getrouw medewerker is geweest.
De oudste zoon, graaf Carlos Eentinck,,
dankte voor de laatste eer, aan zijn vader be
wezen.
Onder voorzitterschap van mr. W. L. baron
de Vos van Steenwijk kwam de Eerste Kamer
Dinsdagavond 8.30 uur bijeen.
De VOORZITTER deed mededeeling van het
besluit der centrale afdeeling, om onmiddellijk
na de openbare vergadering een aantal wetsont
werpen in de afdeelingen te onderzoeken.
De vergadering werd te 8.35 uur gesloten.
Onvermoeid zijn reddingsploegen uitgetrok
ken, om te zoeken naar den vermisten 28-ja-
rigen inwoner van Nijkerk, den heer A. J. Mol,
die Zondag j.l. per schaats uit deze plaats
vertrok, om een tocht naar Amsterdam te ma
ken en van wien men sindsdien niets meer ge
hoord heeft.
Het geheele ijsvlak is afgezocht en ook de
gemeenten op den oever van het IJsselmeer
zijn gewaarschuwd. Men heeft hem echter nog
niet gevonden, zoodat de mogelijkheid, dat hij
nog in leven is, uitgesloten wordt geacht. Er
zullen dan ook geen nieuwe opsporingen wor
den ondernomen.
Een tragische bijzonderheid is, dat Mol eerst
zes weken geleden in het huwelijk trad.
De contingenteering van vleesch zal met in
gang van 16 Januari voor den duur van een
jaar worden verlengd.
De Bedrijfsraad voor de Sigarenindustrie
heeft een verzoek tot verbindendverklaring van
de bepalingen van de collectieve arbeidsover
eenkomst voor die industrie ingediend, strek
kende tot het tegengaan van de toepassing van
deelarbeid bij het maken van bosjes en s.garen.
Dit verzoek met bijbehoorende stukken ligt tot
en met 27 Januari a.s. voor belangheD >enden
ter inzage op de bureelen van de districtshorf-
den der Arbeidsinspectie te Amsterdam, Haar
lem, 's-Gravenhage, Rotterdam, Utrecht, Breda.
Maastricht, Arnhem, Deventer en Groningen.
Ook bij het Departement van Sociale Zaken
zijn afschriften verkrijgbaar.
Bezwaren tegen inwilliging van oedoeid vpr-
zoek kunnen voor of op 27 Januari as. schrif
telijk bij den minister van Sociale Zaken wer
den ingebracht.
De toenemende waarceering voor den post-
chèque- en Girodienst blijkt niet alleen uit de
voortdurende vermeerdering van het aantal
rekeninghouders, maar cok 't steeds Icendiger
wordend verkeer op de postrekeningen.
Zoo steeg in het afgeloopen jaar net aantal
aangeslotenen met bijna 34.000 tot een totaal
van rond 365.000.
Het aantaj boekingen op de postrekeningen
vermeerderde met 11 pet. tot ruim 113 nuliioen,
terwijl daarbij een geldelijke omzet werd bereikt
van niet minder dan 22 y, milliard gu.den
Vermeldenswaard is hierbij, dat door het
Centrale Girokantoor per dag gemiddeld 100.000
afrekeningen aan de rekeninghouders worden
overzonden en dat het algemeene tegoed op de
postrekeningen ultimo December bijna 328 mil-
'ioen gulden beliep.
Onder deze veelzeggende zinspreuk, nemen
verschillende Federaties, wier sociaal-maat
schappelijk arbeidsveld groote groepen van ons
volk omvatten, het initiatief tot nadere bezin
ning over bestaande of mogelijke gevaren,
waarmede de oorlog ook ons volksleven be
dreigt. Door den nood van dezen tijd zijn vele
mannen uit hunne gezinnen en zaken opgeroe
pen tot den dienst. Dat kan niet anders, nu
overal om ons land de oorlog in Europa hooger
oplaait. Allerwege worden maatregelen getrof
fen, om ook voor ons land de economische ont
wrichting, gepaard gaande met verarming en
gebrek, tegen te gaan.
Er zijn echter nog talloos veel andere drei
gingen op geestelijk en moreel gebied, en cok
die kunnen en moeten worden afgewend. Daar
om moeten niet alleen het leger, maar ook de
achterblijvenden worden opgeroepen tot grooter
waakzaamheid, tot meer gespannen activiteit
inzake het zuiverhouden van huwelijks- en
gezinsverhoudingen. Het geldt hier bezinning
op mogelijk nadeelige gevolgen van heel onze
veranderde levens- en bestaanswijze, ook voor
de a chterblij venden: de vrouw, het kind, ten
slotte heel de samenleving van ons volk. Dat
moet gezamenlijk opstaan in grooteren weer
stand en sterker volharding om ieder voor
zich in de branding van den tijd het bootje te
houden in een vasten doelbewusten koers.
Het initiatief van bovenbedoelde federaties be
doelt dan ook door middel van een werkcomité
en door organisatie van een serie lezingen door
bekende sprekers van allerlei gezindte en rich
ting, tot grooter inzicht en helderder voorstel
ling der verschillende betrokken problemen te
geraken.
In het werkcomité hebben zitting genomen
Mr. H. de Bie, voor den Ned. Bond tot kinder
bescherming, Ds. J. Beyerman voor de Fed.
v. Ver. voor geestelijke Volksgezondheid, Dr. J.
Eykman, voor het Ned. Jeugdleidersinstituut,
Mr. A. de Graaf, voor het Nat. Comité tot be
strijding van den handel in vrouwen en kin
deren, Prof. Dr. J. E. de Quay voor den cen-
tralen raad van Advies voor Ontwikkeling en
Ontspanning, Mej. Mr. E. Ribbius Pelieter, als
lid der Eerste Kamer, Mr. H. M. L. H. Sark
voor de Federatie van Instellingen voor de on
gehuwde moeder en haar kind, Mej. J. Wester
man voor den Nationalen Vrouwenraad, ter
wijl Mej. C. Thierry, Reguliersgracht 114, Am
sterdam het secretariaat op zich genomen
heeft, bij wie toegangsbewijzen zijn aan te
vragen.
Om des tijds wille zijn bedoelde lezingen alle
in één middag samengevat en wel op Maan
dag 22 Januari te 2 uur. Zij worden gehouden
in de groote zaal van het Jaarbeursgebouw te
Utrecht.
Als sprekers hebben zich bereid verklaard:
Dr. J. Lammerts van Bueren: Geesteiijke
weerstand in dezen tijd; Mr. L. Einthoven: De
beteekenis van geestelijke volkskracht voor hen
die onder de wapenen zijn; Z.Eerw. Henri de
Greeve: Het gezin in dezen tijd; Mevr. Ch. L.
Polak-Rosenberg: De houding van onze meis
jes en vrouwen; Dr. J. van der Spek: Zenuwen
oorlog; K. Vorrink: De roeping der vrije jeugd-
vorming.
Op 19, 20 en 21 Januari zal te Delft de 23ste
Katholieke Studentendag worden gehouden.
Het programma dat het bestuur der Unie van
R. K. Studentenvereenigingen zich voor oogen
heeft gesteld, is als volgt samengesteld:
Op den eersten dag worden voetbal- en
hockeywedstrijden gehouden, waarna een thee
en een diner volgt in het Eigen Huis van „Sanc-
tus Vergilius".
Op den tweeden dag worden de faculteitsver
gaderingen gehouden in het Eigen Huis.
Zondag 21 Jan. wordt des morgens een H. Mis
opgedragen door den Unie-moderator in de ka
pel van het St. Hypolitusgesticht, waarna ge
zamenlijk ontbijt in het Eigen Huis. Des na
middags vindt in Stads Doelen een feestverga-
dering plaats, tijdens welke prof. dr. J. A. Ver
aart een rede zal uitspreken over „De student
en de maatschappij".
Dezer dagen is te Rotterdam aan hartverlam
ming overleden de heer Chr. Stadhouders, be
drijfsleider van de N.V. Koolhoven-vliegtuigen.
Omtrent het bezoek van den minister van
Sociale Zaken, dr. J. van den Tempel, aan
eenige instellingen ten behoeve van de jeugd
werkloozen te Eindhoven en 's Hertogenbosch,
vernemen wij nog het volgende:
Te Eindhoven, waar de minister Dinsdag
ochtend vertoefde, vergezeld van de heeren
Meyer de Vries, regeeringscommissaris voor de
Werkverruiming, ir R. A. Verwey, directeur
van den Rijksdienst voor de Werkloosheidsver
zekering en Arbeidsbemiddeling en N. H. de
Graaff, hoofdcontroleur voor de Jeugdzorg,
werd een langdurig bezoek aan de Jeugdregis-
tratie gebracht. Een korte bespreking met B.
en W. ging hieraan vooraf. De minister liet
zich op het bureau van de Jeugdregistratie
voorlichten door mr. Werner, directeur van den
sociaal-economischen Dienst aldaar en door
enkele andere heeren, die inlichtirfgen ver
schaften omtrent de werking van het stelsel
der jeugdregistratie ter plaatse. De geheele
niet-schoolgaande jeugd van 14 tot 21 jaar te
Eindhoven wordt practisch door deze Jeugd
registratie bereikt. Opvallend is het, dat van
de zijde der werkgevers zeer groote medewer
king wordt verleend en dat het overgroote deel
van hen alleen aan die jongelui plaatsing ver
leent, die bij de Jeugdregistratie staan inge
schreven. Door het werk van het bureau der
Jeugdregistratie is tevens bereikt, dat zeer velen
deelnemen aan allerlei werkzaamheden, welke
voor de jonge werkloozen worden georgani
seerd. Tijdens het bezoek van den" minister wa
ren verschillende jongelui op het bureau aaji-
wezig, zoodat de minister zich practisch kon
vergewissen, hoe deze organisatie function-
neert.
In den namiddag bracht de minister een
langdurig bezoek aan de Centrale Werkplaats
voor Jeugdwerkloozen in Den Bosch, waar P.
en W. hem voorlichtten. Deze werkplaats, waar
zeer vele jonge werkloozen een arbeidsveld heb
ben gevonden, bestaat uit drie afdeelingen: me
taalbewerking, timmeren en schilderen. Ook
hier valt te constateeren dat in toenemende
mate de werkgevers gebruik maken van de
diensten van hen, die door deelneming aan de
Centrale Werkplaats hebben bewezen, dat zij
in tijden van werkloosheid hun vakkennis heb
ben willen vermeerderen.
De minister bezichtigde het gebouw en tevens
maakte hij van de gelegenheid gebruik de on
langs geopende en geheel door jeugdige werk
loozen gebouwde St. Paschalisstichting te be
zichtigen.
Met den trein van 15.45 uur heeft hij 's Her
togenbosch verlaten, uitgeleide gedaan door
burgemeester Van Lanschot.
Toegekend de aan de orde van Oranje-Nassau
verbonden eere-medaille. in brons, aan A. H.
de Heus, wonende te Weesperkarspel, stoker bij
de Koninklijke Cacao- en Chocoladefabriek C.
J. van Houten en Zoon N.V. te Weesp.
Benoemd tot ridder in de orde van Oranje-
Nassau: C. Spaan, onder-oommandant van de
Haarlemsche vrijwillige brandweer, tevens secre
taris van het brandweercollege, aldaar
Met 1 Januari 1940 is aan W. Musse, hoofd
commies bij het dep. van Binnenlandsche Za
ken, als zoodanig eervol ontslag verleend.
Met 16 Januari 1940 is benoemd tot admini
strateur bij de Rijksverzekeringsbank in tijd.
dienst dr. J. Engelfriet en met 1 Januari 1940
tot referendaris bij de Rijksverzekeringsbank in
vasten dienst J. A. Th. M. Brans, thans hoofd
commies.
Met 1 April 1940 is aangewezen als directeur
van het post- en telegraafkantoor te Bolsward
de commies bij den P.T.T.-dienst M. C. van
Duin te 's-Gravenhage (hoofdbestuur).
Aan den gep. schout-by-nacht-titulair E. G.
de Wijs, is op verz. eervol ontslag verleend als
raad in het Hoog Militair Grechtshof te 's Gra
venhage, onder dankbetuiging.
Aan den res. dirigeerend officier van gezond
heid der derde klasse dr. A. Geesink, van den
geneeskundigen dienst der landmacht is eervol
ontslag verleend.
Herbenoemd tot kantonrechter-plaatsvervan-
ger: in het kanton Apeldoorn: Jhr. mr. C. G.
C. Quarles van Ufford, mr. H. T. Th. Walter; in
het kanton 's-Gravenhage: Mr. P. S. Noyon. mr,
W. van Elden; in het kanton Delft: C. W. de
Rochefort; in het kanton Assen: Mr. R. Huges;
in het kanton Alphen: Mr. F. A. Helmstrijd; in
het kanton Middelburg: Mr. P. Dieleman, mr. F.
B. Evers; in het kanton Amsterdam: Mr. H. G.
W. Wordt; in het kanton Heerenveen: Mr. W.
T. van der Ley; in het kanton Deventer: Mr. dr.
H. W. Jordens; in het kanton Schiedam: mr. M.
M. van Velzen; in het kanton Delft: Mr. Ph. B,
Libourel; in het kanton Leiden: Mr. E. A. Cos-
man; in het kanton Dordrècht: Mr. K. K. Douw
van der Krap.
Benoemd tot kantonrechter-plaatsvervanger
in het kanton Emmen: mr. G. L. Mens Fiers
Smeding, burgemeester der gemeente Sleen.
42
De dokter te Edmonton, die zijn em-
tig gewonden en vergiftigden nek en rech-
er duim verpleegde, was toevallig een man, die
eer gevoelig was voor 't schilderachtige en die
*0hoeg journalistieke bekwaamheid had, om
••Ike zichtbare incidenten door een romanti
kken of avontuurlijken bril te bekijken.
Ben verslaggever van „Edmonton Bulletin,"
i'e om een „verhaal" voor zijn krant verlegen
.Is, had het geluk den dokter in zijn spreek-
krner in het nauw te brengen. Het resultaat
!:as, dat de verslaggever in aanzien steeg na
?6 publicatie in het Bulletin van een buitenge-
1 °on artikel van drie kolommen, dat al spoedig
1 heel Amerika bekend was. Uittreksels van 't,
varhaal" werden naar Europa overgeseind.
'ekjes van Dick en Jan waren bij onderne-
Jjënde drukkers in Edmonton verkrijgbaar en
ërden naar de einden der aarde gedistri-
Heerd, wat voor de eigenaars een voordeelig
i^kje was.
^ele maanden later waren uittreksels en
zeldzaam-verknoeide verzen over dezen „Odys
seus van het Noorden" in de nieuwsbladen van
Siam, de Philippijnen, Mauritius, Paraguay en
allerhande vreemde plaatsen te vinden.
Na eenigen tijd bracht het Londensch och
tendblad het nieuws aan het huisgezin te Nut-
liill, en aan Dr. Vaughan te Sussex.
Het was een feit, dat de inhoud van het ver
haal boeiend genoeg was; want het is voor een
man geen geringe zaak om in een temperatuur
van vijftig graden beneden nul, met geen an
dere hulp dan die van een husky-teef, een be
laden slede twaalf dagen lang te trekken, en
dan nog voor een krankzinnige te moeten zor
gen, die hem bijna reeds vermoord had. Voeg
hierbij het' romantische herstel van den be
roemden „K.N.W.B.P.-bloedhond," (zooals Jan
werd genoemd) welke zijde van de zaak in
het bijzonder de dagbladschrijvers amuseerde.
Tot op zekere hoogte alzoo verhoogde dit het
aanzien bij de K.N.W.B.P., en werd, meer dan
anders gebeurd zou zijn, in het oogloopend ver
meld in de archieven van het corps.
Een zonderling iets bij dit alles was het feit.
dat ieder ander er meer van wist dan de twee
mannen, die er het meest bij betrokken waren;
want toevallig hadden noch Dick Vaughan,
noch Jim Willis de gewoonte om kranten te
lezen. Willis was zeer ontsteld en in verlegen
heid gebracht, toen hij ontdekte, dat hij hon
derden mijlen ver. in Vancouver, plotseling zoo
befaamd was geworden.
In Edmonton behandelde Dick Vaughan de
fotografen stuursch en barsch. omdat hij be
greep dat hij en Jan zoo'n beetje voor den gek
werden gehouden. Door de verslaggevers werd
hij als hopeloos beschouwd, omdat hij eenvou
dig weigerde hun iets te vertellen.
Hun vragen kwetsten den ambtelijken trots,
dien hij bezat als man van discipline en hij
maakte hun duidelijk, dat hij niets, hoegenaamd
kon zeggen, wat betreft zijn officieele plichten.
Maar zijn onschuld maakte op den langen duur
verbazend weinig indruk. Het verhaal van den
dokter was voor de journalistiek een echte
vondst: voor vindingrijke schrijvers de rijkst-
mogelijke mijn om in te delven: per slot van
rekening heeft ook de meest besliste terughou
ding geen invloed op het werken van camera's'
Bovendien was het welkom, dat Dick en Jan
ten deel viel aan het station te Regina, vrij op
gewonden voor één van de twee menschen in
Canada en de Vereenigde Staten, die de nieuws
bladen niet hadden gelezen.
„Excuseer me dat ik het zoo zeg," zei Dick
fluisterend tegen kapitein Arnuth, „maar dit
is een duivelsche geschiedenis ik ik heb
niets te zeggen!"
De menigte aan het station riep goedgeluimd
om een „toespraak"; men hoorde camera's knip
pen als revolverkanonnetjes en de journalisten
te Regina grepen Dick hoe langer hoe woester
bij de armen; ze toonden daarbij groote per
soonlijke dapperheid, want Jan gromde zeer
dreigend, als hun handen de tuniek van .den
sergeant aanraakten, en uit algemeene men-
schenmin was Dick genoodzaakt den beroem
den hond bij den nek te grijpen en nadrukke
lijk te bevelen zijn woede te beheerschen.
Toen Dick achtereenvolgens aan kapitein Ar
nuth alles had uitgelegd, vond hij het zelf een
moeilijk oogenblik, nu hij Jan gevonden had,
om te zeggen, dat hij zijn ontslag uit het corps
verlangde en naar Engeland wenschte terug te
keeren.
„Naar den drommel met dit alles! Je staat
officieel vermeld als een ervaren sergeant-in
specteur en officieus natuurlijk wordt me
gezegd, dat we alleen nog maar wachten op de
tijding uit Ottawa om je je officiersrang toe te
kennen."
Dick haalde zijn schouders op in een komi
sche wanhoop. Zijn rede werd eindelijk afge
stoken van de zeer gevaarlijke hoogte van een
kantoorkruk, een verhevenheid, die Jan zeer
ernstig wantrouwde zoodat hij zich gedrongen
voelde op zijn achterpooten te gaan staan, ter
wijl hij zijn voorpooten naast de hielen van
zijn meester neerzette, waarbij hij de fotogra
fen de beroemdste van alle kiekjes, die ze tot
nu toe nog hadden gekregen, bezorgde,
De toespraak, die door een van de meest be
lovende jonge journalisten van Regina steno
grafisch werd opgenomen, was, al was ze niet
geheel afgewerkt, toch een duidelijk snelgroei
end product, daar het zich gaandeweg ontwik
kelde tot een lange halve kolom in enkele
nieuwsbladen. De rede luidde als volgt:
„Het is zeer goed van jelui, mannen hm
u hebt gelijk, mijnheer! hm dames en
heeren! maar u weet zeker wel, dat ik niet
in het publiek kan spreken. Het geeft ook
niets. Ik hm ik ben allen buitengewoon
verplicht. Wat u zegt is hm wel, de zaak
is. dat ik slechts gedaan heb wat ieder ander
in mijn geval zou hebben gedaan. Het is heer
lijk jelui allen weer te zien en ik heb den
weggeloopen politiehond weer teruggebracht.
Dank u!"
En volgens den stenograaf was dat alles,
Maar een edelmoedig hoofdredacteur begreep
de toespraak geheel anders; en de dagbladle
zers kwamen ongetwijfeld tot de slotsom, dat
nu ook redenaarstalent moest worden gevoegd
aan de andere eigenschappen van de veelzijdige
K.N.W.B.P
Er waren geen verlegen-makende veAoeken
om toespraken in de kazerne, maar zelfs daar
moest Dick (nog altijd op de hielen gevolgd
door Jan, op wien een van de indrukken, ver
oorzaakt door zijn terugkeer tot de saamge-
stelde omstandigheden der beschaving, een
angstige vrees was, dat zijn hooge meester op
de een of andere manier van hem zou worden
weggevoerd, indien hij hem een oogenblik uit
het oog verloor) het hoofd bieden aan een snel
vuur van complimenten, uitgesproken in de
tegenwoordigheid van alle officieren en onder
officieren.
„Gij hebt schitterend uw plicht gedaan als
sergeant van de K.N.W.B.P., en voor ons. die
weten wat dit beteekent, is het niet duidelijk
hoe de bekwaamste man van het land ooit zou
kunnen hopen om hooger lof dan die te krij
gen."
Dit waren de slotwoorden van den chef; en
het luidkeelsche, al was het wat schorre hoera
geroep, dat op die woorden volgde, geuit door
de mannen, die verzameld stonden achter Dick
en Jan, zoowel als door de groep naast den
chef, had de vreemde uitwerking, dat Dick's
oogen vochtig werden, zoodat ze pijnhjk staken;
en toen hij zijn saluut bracht, voordat hij ver
trok, zag hij bekende gebouwen vóór zich slechts
vaag als door een nevel.
HOOFDSTUK XXX
De val van Sourdough
Juist vóór het invallen der duisternis dien
avond riep kapitein Arnuth Dick uit zijn kwar
tier en vroeg hem of hy een wandeling met
hem wilde doen. Zij gingen samen weg, op den
voet gevolgd door Jan. Voordat de kazernepoort
was bereikt, ontmoette sergeant Moore hen,
onmiddellijk gevolgd door Sourdough.
Sourdough was in het laatste jaar heel wat
verouderd; maar in weerwil van zijn verwron
gen voorpoot, waardoor hij een weinig kreupel
liep, regeerde de oude hond nog al de andere
honden uit de kazerne als een despoot. Maar
al lang had hy in het geheel geen werk ver
richt; zelfs had hy niet eens ernstig gevochten,
of was hij in aanraking gekomen met honden
van het Noorden. Zijn snelste bewegingen zou
den te lomp en te langzaam hebben geschenen,
vergeleken bij den werkenden .husky." die ge
hard is door het wilde leven en in het tuig
loopen in het Noorden. Maar zijn gemelijke
aanmatiging en wreedheid waren er niet min
der op geworden, zooals men kon bemerken uit
het feit. dat hij recht op de keel van Jan toe
sprong, zoodra hy den zwaren hond in het oo(
kreeg.
(Slot volgt)
