De oorlog op zee, te land en
in de lucht
Zuinic
New-Yorksche Beurs
iïlET BEflZME
BESCHOUWINGEN UIT DEN
FRANSCHEN HOEK
DONDERDAG 11 JANUARI 1940
Zuinig met menschenlevens,
met munitie en
met woorden
SPANNING
Het front op zee
Het front in de lucht
Het front op het land
Lezingen Van Wijngaerdt
Hollandsche Kunstenaarskring
Veiling te Dordrecht
Ninaber van Eyben exposeert in de
Bossche Leeszaal
Wolkenkrabbers raken uit de mode
Nederlandsch instituut van prak-
tiseerende psychologen
Schenking aan het Rijksprenten
kabinet
Nijverheidsonderwijs
Stemming onregelmatig.
Nu de regeering de ben-
zinedistributie nog kon uit
stellen, hoopt iedereen op
afstel! Of dat gebeurt
hangt óók van af, dus:
weest
CONCURRENTIECONFLICT
OP SNEEKERMEER
6+
6
79
79
79
5
5
5
4
4
4
9
9
8
8
8
5
5
4
4
1
1
23
23
5
5
85
12
12
12
6
6
2
21
40
40
WISSELKOERSEN
AMERIK. GOEDERENMARKT
Jan n.21
40
35
33
Rogge
72+--
71
71
39|
34 J
32
72
71
71
6.47
6.65
52+ -
51+-
39
38
IN
TIJDEN
VAN
is de spanning
van uw banden
dubbel van belang!
Luchtgebrek ver
móórdt uw banden
ende bandenhan-
del ligt aan banden I
VROUW IN BRAND GERAAKT
Draagbare altaren voor gemobili
seerde priesters
SCHAATSENRIJDEN
Elf merentocht
J. LANGEDIJK WINT BEKER
TE OUDKARSPEL
BILJARTEN
KAMPIOENSCHAP 2e KLASSE
DRIEBANDEN
AMSTERDAMSCHE BEURS
Nabeurskoersen van 10 Januari
Clearingkoersen
FAILLISSEMENTEN
(Onze Parijsche correspondent schrijft ons:)
Het „G. Q. G.", het groote Fransche hoofd
kwartier, heeft zijn eigen stijl en zijn eigen
manier om iets uit te drukken. Die stijl vormt
een schril contrast met alle andere stijlen. Het
is een kenmerkende front-stijl. Zuihig met
menschenlevens, zuinig met munitie en zuinig
met woorden, schijnt het devies te zijn van de
Fransche legerleiding. Wij kunnen ons hier
over verheugen, over elk van deze drie punten.
Zuinig met woorden! Weinig zeggen en veel
zwijgen. Weinig zilver, maar veel goud. Niet
spreken, maar doen! De woorden zijn voor al
len, die zich achter het front bevinden. In de
vuurlinie, in de gevechtszones heeft men geen
tijd te verspillen. Daar moet men óók met
woorden zuinig zijn. Al ware het alleen om zich
hierdoor te oefenen in de zuinigheid, een der
voornaamste deugden voor hen die een moder
nen ooriog voeren. De lakonieke kortheid is
hierom het hoofdkenmerk van den stijl van
het Fransche hoofdkwartier.
Jtien a signaler!"
Drie woordjes, waaruit dikwijls het oorlogs
communiqué bestaat. Soms zelfs tweemaal per
dag. 's Morgens en 's avonds „Rien a signaler".
„Niets te melden".
Het publiek ver achter het front, het pu
bliek in het buitenland wil echter graag iets
meer van de krijgsverrichtingen weten. En als
er dagelijks „niets te melden" valt, dan is er
geen oorlog!
..Niets te melden", of „Ontmoetingen tus-
schen patrouilles", hoogstens als hors d'oeuvre
een luchtgevecht tusschen jachttoestellen en
waarnemers of bommenwerpers. Dat is alles
wat tot heden aan het Westfront is gebeurd.
Maar wanneer het zoo doorgaat, waar is dan
het einde? Zonder slag of stoot wordt een oor
log niet gewonnen. En als beide partijen slechts
verdedigen
De Geallieerden voeren strijd op drie fron
ten.
Op het zeefront is hij in vollen gang. Hier is
zijn karakter wel zeer offensief aan beide zij
den. Maar het actie-terrein is zoo groot, dat ons
voorstellingsvermogen het niet omvatten kan.
Voor de Geallieerden komt het er op aan den
vijand alle verbindingswegen met de landen
buiten Europa af te snijden. Voor eiken onbe-
vocroordeelden waarnemer is het verkregen re
sultaat niet twijfelachtig. Dit is, zoo niet be
slissend, dan toch bevredigend uitgevallen voor
Frankrijk en Engeland. Om dit vast te stellen
behoeven wij niet te luisteren naar den zoeten
sirenenzang van de tegenstanders der Fran-
schen en Engelschen. We behoeven slechts een
heel eenvoudig antwoord op een heel eenvoudige
vraag te geven. Wat zijn immers de kansen van
een in Nederlandsch-Indië voor Duitschland
bevracht schip en wat zijn de kansen als de
lading voor Engeland bestemd is? Wat is waar
schijnlijk het lot van een Nederlandsch schip,
dat, met Duitsche goederen bevracht, op weg
is naar Tandjong-Priok?
De zaak nuchter bekijkend, moeten we, na
vier maanden oorlog, wel tot de conclusie ko
men, dat de Duitsche tegen-maatregelen verre
van doeltreffend geweest zijn. Tot welken uit
slag heeft de contra-blokkade door middel van
de duikbooten geleid? Het door Duitschland in
den onder-water-oorlog verloren materieel moet
wel zoo groot zijn, dat deze oorlog in zijn hui-
digen vorm, op dit oogenblik, voor hem verloren
moet worden geacht. Hoe groot het aantal der
duikbooten, dat niet meer opgedoken is, be
draagt, hiermede behoeven we ons denken
heelemaal niet te vermoeien. Als die oorlog
zulke prachtige resultaten heeft opgeleverd,
waarom voert Duitschland hem dan nu niet
met een nog grootere kracht? Inmiddels heeft 't
wapen van de magnetische mijn zijn intrede
gedaan. Resultaat? Na eenige weken van mag
netische mijnen varen de Fransche en Engel-
sche schepen af en aan alsof er niets aan de
hand is. Troepen-transporten uit Indië en Ca
nada hebben zonder incident plaats. Ten slotte
rest Duitschland nog het wapen van het kaper
schip. De ervaring op dit gebied opgedaan is
echter, gezien het gebeurde met de „Graf Von
Spee", zoo treurig, dat het Derde Rijk wel geen
lust meer zal hebben kaperschepen uit te zen
den.
Engeland en Frankrijk zouden, zooals de za
ken ter zee staan, niet wenschen in de Duitsche
schoenen te staan. Hun zee-offensief heeft een
besten uitslag, aangezien dagelijks de blokkade-
strop iets meer wordt toegehaald. Hun contra
offensief heeft eveneens een zeer bevredigend
resultaat, daar, duikboot, kaperschip en magne
tische mijn ten spijt, het aantal verliezen aan
koopvaardijschepen wekelijks afneemt. Voor
Engeland en Frankrijk zijn de perspectieven
van den zee-oorlog in 1940 dus gunstig. Na het
opmaken van de balans kwamen zij tot een
belangrijk batig saldo.
Door de uitmuntende hoedanigheden, die de
Vliegmachine stempelen tot een der meest ge
duchte wapenen in den modernen oorlog, kun
nen wij de groote bedrijvigheid in de lucht ver
klaren, terwijl strijd te land nauwelijks wordt
gevoerd. Aan het offensieve karakter van den
lucht-krijg mag niemand twijfelen. Elke ver
kenningstocht, ook al ontstaat er geen gevecht,
is een zeer positieve aanvalsdaad. Het zou even
wel van weinig inzicht getuigen hieruit af te
leiden dat de luchtoorlog zijn hoogste intensi
teit heeft bereikt. Hiervan zijn we nog zeer
ver verwijderd. Uitzonderingen daargelaten
zijn de geweldige botsingen tusschen luchtvlo
ten uitgebleven. En het is best mogelijk, dat
zij voorioopig nog zullen uitblijven, misschien
zelfs in dezen oorlog in het geheel niet voor
komen. Een welsprekend feit is echter, dat het
voornaamste deel van de Fransche oorlogscre-
dieten voor 1940, 206 milliard franken, voor het
luchtwapen bestemd is. Overweging verdient
ook de omstandigheid, dat de vliegtuigindustrie
in Frankrijk zoozeer geperfectionneerd kon
women, dat men nu een zwaren bommenwerper
per etmaal per fabriek construeert. De re
geering, die deze versnelling van het «instruc
tietempo niet voldoende acht, gaat voort met
belangrijke bestellingen in Amerika te plaat
sen. En Engeland en de Dominions arbeiden op
nog grooter schaal aan de versterking van het
luchtwapen.
Het is voornamelijk het operatie-gebied te
lande, dat de ontevredenheid van de verre waar
nemers opwekt. Wat is een operatiegebied, waar
in niet geopereerd wordt?
Frankrijk en Engeland, maar vooral Frank
rijk, dat hier het opper-commando voert, heb
ben allerminst tot een defensieven oorlog op
het land besloten. De afwezigheid van veldsla
gen en gevechten op groote schaal bewijst niets.
Zij kan integendeel het bewijs zijn, dat het le-
gercommando der Geallieerden zich tot in de
kleinste bijzonderheden voorbereidt op een reeks
beslissende aanvallen. De waarheid is, dat
Frankrijk met zorg en inzicht de landsverdedi
ging heeft uitgebouwd tot een organisatie, die
nauwelijks haar gelijke heeft. Men verlieze
niet uit het oog, dat Frankrijk in September
nog slechts beschikte over een zuiver defensieve
weermacht, die niet berekend was op een agres
sieven oorlog. Frankrijk had geen bedoelingen,
die het bezit van een offensief leger gerechtvaar
digd zouden hebben. De oorlog rru liet den Ge
allieerden geen keus. Onmiddellijk na de oor
logsverklaring trokken de Fransche troepen over
de Duitsche grenzen, daar dit de eenige me
thode was om den Oostelijken bondgenoot ver
lichting en hulp te bieden. Polen bezweek even
wel onder de overmacht van zijn aanvallers. Op
dat moment had de toestand een grondige wij
ziging ondergaan. Het motief, den aanval te
land verder te voeren, had opgehouden te be
staan, daar Frankrijk en Engeland, dank zij
hun heerschappij ter zee, den tijd aan hun
zijde hadden. De Fransche troepen werden te
ruggeroepen binnen de sfeer van de Maginot-
linie en het opper-commando kon zich vrijwel
geheel bepalen tot de methodische versterking
en vervolmaking van de weermacht der Geal
lieerden.
Dit alles is dus geen tactiek van verdediging
alleen.
Sedert zijn vier maanden verloopen.
In alle opzichten heeft de situatie, vergele
ken met die van September van het vorige jaar,
een verbetering ondergaan. Zonder onderbre
ken is er aan de Maginot-linie gewerkt. Was
deze reeds voor den oorlog over de geheele
breedte van het Oostfront een machtig bolwerk,
thans is zij ook in de diepte vrijwel geheel uit
gebouwd. Elke poging om in deze linie een bres
te slaan is op redelijke gronden tot mislukking
gedoemd.
Beschouwt men bovendien het steeds aan
groeiende Engelsche expeditie-corps en de ver
sterkingen, welke regelmatig uit de Dominions
en Fransche koloniën aankomen, dan is het
duidelijk, dat de Geallieerden thans te land over
vrijwel alle legermachten en het materiaal be
schikken noodig voor een groot offensief. Waar
en wanneer dit offensief plaats zal hebben be
paalt het opper-commando. Dat het hiertoe
niet overijld zal overgaan, staat als een paal
boven water. Dat het zich alle waarborgen voor
een groot, en als het kan beslissend succes, ver
zekeren zal, behoeft evenmin in twijfel te wor
den getrokken.
Op elk punt van het. bestaande front en op
elk ander front, dat, gezien de politieke span
ningen, ontstaan kan, moeten de Geallieerden
op de snelste en krachtigste wijze kunnen in
grijpen.
Toen de heer Piet van Wijngaerdt zich, bij
het slot van zijn vijfde lezing in dit seizoen, be
reid verklaarde bij voldoende deelname nog een
vijftal lezingen in aansluiting bij de vorige serie
te houden, bleek de belangstelling hiervoor
dermate, dat tot deze voortzetting kon worden
besloten. Deze vijf nieuwe lezingen zullen plaats
vinden op 12 Januari, 26 Januari, 9 Februari, 23
Februari en 8 Maart a.s., aanvangende des
avonds te 8.15 uur in „Parkzicht" te Amster
dam.
Zaterdag 13 Januari a.s. te half drie heeft
in het Stedelijk Museum te Amsterdam de ope
ning plaats van een tentoonstelling van den
Hollandschen Kunstenaarskring. Exposeerende
leden zijn: Else Berg, A. Colnot, Jos. Croin,
G. Hordijk, Hildo Krop, Germ, de Jong Frits
Klein, Harrie Kuijten, C. J. Maks, J. J. Mool-
huizen, S- L. Schwarz, Jan Sluyters, H. L Son-
caar, H. Wezelaar, Piet v. Wijngaerdt, Jan
Wiegers en Joh. Wertheim.
Genoodigden zijn: Frits van Hall, Reimond
Kimpe, Joh. Buning, D. Filarski, Frits Sieger
en Gerarda Rueter.
Op 23 en 24 Januari a.s. vindt in het Alge
meen Verkooplokaal, Vischmarkt 17 te Dor
drecht, onder directie van de fa. A. Mak te
Dordrecht, een veiling plaats van schilderijen,
w.o. vele werken uit de Haagsche-, Romanti
sche- en 17e eeuwsche Hollandsche School,
alsmede van antiquiteiten, uit Brusselsche en
Dordtsche collecties. Voorts van Maastrichtsche
inzendingen van middeleeuwsche religieuze
kunst, alsmede voorwerpen uit Haagsche en
Rotterdamsche verzamelingen.
De kijkdagen zijn 20, 21 en 22 Januari van
104 uur.
Ninaber van Eyben houdt van 13 tot en met
27 Januari in de Openbare Leeszaal te 's-Her-
togenbosch een tentoonstelling van schilderijen,
emailschilderingen en grafiek.
Herman van den Eerebeemt, eereburger der
stad, zal deze tentoonstelling openen op Zater
dag 13 Januari, te drie uur.
Naar de Afnerikaansche architect Ralph
Walker, die aan het hoofd staat van een groot
architectenbureau in New York, mededeelt, ra
ken wolkenkrabbers uit de mode. De kamers
in booge huizen zijn moeilijk te verhuren, om
dat de huur te hoog is. Zelfs het Rockefeliei-
center, dat groote vermaardheid bezit, is maar
voor 9/10 bewoond. De hoogste wolkenkrabber,
het Empire-State Building werd door huurlus-
tigen bestormd, toen het gebouw pas klaar
was, thans staat dit gebouw voor 1/3 leeg.
Een en ander zou te wijten zijn aan de.uit
breiding van het telefoonverkeer en aan de
verbetering! der straten. Het is mogelijk goede
zaken te doen, zonder een duur kantoor te be
zitten in het hartje van New York, zoodat vele
zakenlui hun centrum verleggen naar de bui
tenwijken van de stad, waar de huren veel
lager zijn.
Het Nederlandsch instituut van praktisee-
rende psychologen deelt ons mede, dat inge
volge de verkiezing, in de laatste algemeene
vergadering gehouden, het bestuur als volgt is
samengesteld.
Prof. dr. H. J. W. F. W. Brugmans, Gronin
gen, voorzitter; prof. dr. G. Révész, Amster
dam, secretaris; dr. L. H. M. Berger, Den
Haag; mr. dr. R. A. Biegel, Den Haag; dr. J.
Lubsen Nzn, Amsterdam; prof. dr. F. Roels,
Utrecht; prof. dr. H. C. Riimke, Utrecht; prof.
dr. Th. Rutten, Nijmegen en dr. J. van Dael,
Rotterdam.
Mevrouw de weduwe F. SchaapMooy, te An
keveen, heeft aan den staat der Nederlanden
geschonken, ter plaatsing in het Rijksprenten
kabinet te Amsterdam, een verzameling van 75
teekeningen, bestaande uit een schetsboek en
een aantal lbsse boomstudies, boschgezichten en
andere schetsen uit. de Vechtstreek en Het
Gooi, welke vervaardigd zijn door wijlen haar
echtgenoot, den heer E. R. D. Schaap.
De minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen heeft deze schenking gaarne aan
vaard en de schenkster deswege zijn dank be
tuigd.
Onder den titel „Statistiek van het Nijver
heidsonderwijs 1935, 1936 en 1937" verscheen
dezer dagen hij de Rijksuitgeverij een publica
tie, verzorgd door het Centraal Bureau voor de
Statistiek, waarin een uitvoerig gedocumenteerd
verslag wordt gegeven van de ontwikkeling van
het Nijverheidsonderwijs in de schooljaren 1935-
1936 t.m. 1937-1938.
De beide voorgaande edities van deze statis
tiek trokken bij haar verschijning niet slechts
de aandacht van de direct bij dit onderwijs ge-
interesseerden, doch ook in vele kringen daar
buiten werd dit boekwerk geraadpleegd en be
sproken, en terecht. Geen tak van onderwijs
toch is zoo nauw bij den algemeenen economi-
schen toestand betrokken en ondergaat daarvan
zoo den invloed als het nijverheidsonderwijs.
Het is vooral het bedrijfsleven, dat bij dit on
derwijs geïnteresseerd is en welks toestand zich
daarin tot op zekere hoogte weerspiegelt.
Groot- en kleinindustrie betrekken van het
technische nijverheidsonderwijs haar geoefenae
en geschoolde krachten; een opleving daar be-
teekent een vermeerderde vraag naar afgestu
deerden van lagere en middelbare technische
scholen. De scheepvaart, zoowel de binnenvaart
als de vaart ter zee, ontvangt haar dek- en
technisch personeel eveneens van het nijver
heidsonderwijs. Hetzelfde geldt voor de lucht
vaart.
Werkgevers, werknemers en allen, die zich
voor de beroepsopleiding interesseeren, kunnen
de beantwoording van vele vragen omtrent het
zoo gecompliceerde en uitgebreide nijverheids
onderwijs in dit boekwerk vinden (eind 1938
telde dit onderwijs bijna 152.000 leerlingen).
De statistiek bevat in 68 tabellen daaromtrent
een schat van gegevens. In de uitvoerige inlei
ding zijn de belangrijkste cijfers uit de tabel
len gedistilleerd en van commentaar voorzien
zoodat ook de leek op statistisch gebied het boek
met vrucht zal kunnen raadplegen. Een over
zicht van de ontwikkeling van het nijverneids-
onderwijs vanaf het jaar 1921 wordt door zes
sprekende grafieken toegelicht en een vluchtige
kennismaking van de paragrafen, gewijd aan de
ambachts- en vakscholen voor jongens, doet
zien, dat men hier behalve de gebruikelijke
scholen- en leerlingenaantallen nog vele andere
bijzonderheden aantreft. De lezer kan er o.m.
nagaan, hoeveel leerlingen voor een bepaald
beroep worden opgeleid, den duur der opleiding,
de onderwijsvakken, den aard der genoten voor
opleiding, leeftijd, lesuren en bevoegdheden der
leeraren en vele andere onderwijstechnische bij
zonderheden. De vertrekcijfers der leerlingen
geven een inzicht in de jaarlijksche „productie''
der scholen, terwijl tevens cijfers omtrent het
„rendement" der scholen worden verstrekt.
Uit de detailcijfers blijkt o.m. een verminder
de belangstelling voor het timmervak en een
enorme stijging van het aantal adspirant-me-
taalbewerkers.
Aangaande de Avondnijverheidsscholen voor
jongens zijn gelijksoortige gegevens als van de
ambachts- en vakscholen opgenomen. In het
bijzonder het leerlingental van deze scholen
voor aanvullend onderwijs blijkt afhankelijk te
zijn van het economisch getij. Werkende jon
gens zijn tevens schoolgaande jongens.
De scholen voor middelbaar technisch en
NEW-YORK, 10 Jan. (Part.). Ofschoon de
dalende beweging zich ter beurze van New-
York heden niet voortzette, althans bij opening,
kon toch niet gezegd worden, dat er in de
houding van de markt een verbetering was ge
komen. Deze bleef' n.l. onveranderd lusteloos
wegens gebrek aan belangstelling, waaruit
reeds volgt, dat er weer zeer weinig affaire
was. Het aanbod had echter opgehouden en
dit had tot gevolg, dat aanvankelijk een iets
meer prijshoudende stemming bestond, zij het,
dat de koersontwikkeling wederom onregelma
tig was en de leidende fondsen over het alge
meen weer kleine fracties lager noteerden.
Hierin kwam na de eerste transacties eenige
verbetering, maar van langen duur was dit
niet, want in het verdere verloop zette onder
leiding van staal en koperwaarden weer een
hernieuwde afbrokkeling in, die zich weliswaar
in zeer langzaam tempo en bij geringe affaire
voltrok, maar de markt in het tweede uur toch
weer vrij algemeen op een wat lager niveau
deed belanden, al bleven de verliezen dan in
hoofdzaak tot 1/8 a dollar, hoogstens een
halven dollar in een enkel geval, beperkt. Be
paalde oorzaken waren hiervoor niet aan te
wijzen. Het nieuws uit' het bedrijfsleven was
ook vandaag weer gunstig, althans waren er
geen indicaties van een meer geprononceerden
terugslag dan die, welke met het seizoen sa
menhangt en die zich in verschillende takken
van het bedrijf reeds eenige weken afteekent.
Het vertrouwen blijkt echter nog steeds niet
te zijn teruggekeerd en het is voor een niet
gering deel de onzekere en onoverzichtelijke
situatie in Europa, die daaraan schuld is. Hoe
wel het natuurlijk niet doenlijk is, voorspellin
gen te doen, zijn er toch weinig aanwijzingen,
dat in dezen toestand spoedig verandering zal
komen. Een der weinige uitzonderingen vorm
den heden de vliegtuigwaarden, die na de
lusteloosheid van de laatste dagen thans weer
wat meer belangstelling trokken. Douglas Air
craft waren zelfs bepaald vast met een winst
van circa 114 dollar. Overigens waren er geen
vermeldenswaardige feiten. De handel nam in
het tweede uur nog verder in omvang af. Wer
den in het eerste uur nog 150.000 shares af
gedaan, in het tweede uur bedroeg de omzet
slechts 110.000 shares.
De tweede beurshelft gaf een herstel te zien,
dat zich echter in langzaam tempo voltrok,
doch waardoor de noteeringen van de meeste
fondsen boven het vorig slot belandden. Een
laatbeurs daarop volgende lichte reactie was
oorzaak, dat het hoogere koerspeil niet behou
den bleef en het slot gaf meerendeels kleine
verschillen aan beide zijden. Van de staalwaar-
den konden U.S. Steels en Bethlehem Steels
tot resp. 65 en 80 monteeren, doch dit peil
bleef niet behouden. Eerstgenoemd fonds gaf
per saldo een klein verlies, Bethlehem Steel
een winst van een halven dollar te zien. Ook
de overige fondsen op deze afdeeling lagen of
iets hooger of iets lager dan gisteren. De be
drijvigheid in de staalindustrie schat Iron
Age op een onveranderd percentage, n.l.
86. Als gevolg van de groote afleveringen (die
van de U.S. Steel over December geven weer
een zeer bevredigend beeld) vertoont het cijfer
der onuitgevoerde orders een flinken terug
gang. In de volgende maand verwacht men
weer een toeneming van de binnenkomende
orders, vooral van de zijde der auto-industrie.
Luchtvaartwaarden lieten zich van hun goeden
kant kennen; één der groote luchtvaartmaat
schappijen heeft bij de Douglas Aircraft de
grootste bestelling op commercieele vliegtui-
kunst- en kunstnijverheidsonderwijs zijn even
als de zee- en luchtvaart, de zeevisscherij en de
binnenvaartscholen en de opleidingen voor
scheepsmachinisten afzonderlijk vermeld, waar
door het mogelijk is, de punten van overeen
komst en verschil tusschen gelijksoortige instel
lingen na te gaan. Een aanzienlijke toeneming
van het aantal leerlingen der zeevaartopleidin
gen vindt een verklaring in het tekort aan jeug
dige stuurlieden eri vooral scheepsmachi
nisten bij de zich vernieuwende en zich uitbrei
dende koopvaardijvloot.
Afzonderlijke vermelding verdienen hier nog
de gegevens omtrent de leerlingen voor wie met
werkgevers z.g. leerling-contracten waren afge
sloten.
Tenslotte het Meisjesnijverheidsonderwijs. De
statistische weergave van dezen belangrijken tak
van onderwijs is in deze statistiek aanmerke
lijk verbeterd en de lezer vindt omtrent de 61.500
leerlingen menig belangwekkend gegeven ver
meld. Welke beteekenis heeft het meisjesnij
verheidsonderwijs voor de bestrijding van het
tekort aan Nederlandsch huispersoneel? Wat 1s
het doel der scholen voor Maatschappelijk Werk
en zijn er ook scholen, welke winkelpersoneel
opleiden? Op deze vragen en nog vele andere
geeft de statistiek het antwoord. Omtrent het
voor ons platteland zoo gewichtige Landbouw-
huishoudonderwijs wordt menige interessante
bijzonderheid vermeld.
De commissie, bedoeld in artikel 2 van de
Binnenvaartrampenwet, heeft op 4 December
1939 te Leeuwarden een onderzoek ingesteld
naar hetgeen 21 September 1939 op het Snee-
kermeer is voorgevallen tusschen den Esma-
sleep en den Risico-sleep.
Haai' verslag is thans als bijvoegsel van de
Ned. Staatscourant van 10 Januari verschenen;
volgens dat verslag is het volgende komen
vast te staan:
Des namitdags omstreeks 3 uur, oij mooi
en helder weer, voeren de sleepboot Esma met
vier sleepschepen, geladen met kolen, elk
groot ongeveer 250 ton en de sleepboot Risico,
met drie sleepschepen van ongeveer dezelfde
grootte, op het Sneekermeer, komende uit de
richting Sneek met bestemming Leeuwarden.
De Esma, een motorsleepboot van 110 pk.,
voer niet met volle kracht. Kapitein op deze
sleepboot was de heer B.
Toen deze oe sluis van Terhorne genaderd
was en zich met zijn sleepboot oevond ter
hoogte var. de vijfde ton voor die sluis, hoorde
hy dat de achter zijn sleep varende sleepboot
Risico een fluitsein liet hooren om te kennen
te geven, dat hij met zijn sleep den Esma-s.eep
wilde inha.en en passeeren.
Kapitein B. heeft toen niet, gelijk hij ver
plicht was, aan dien oploopenden sleep ruimte
gelaten en vaart geminderd, doch nij is zijn
koers blijven vervolgen. Op een herhaald sein
van de Risico heeft kapitein B. zelfs meer gas
gegeven, om toch maar den Risico-sleep voor
te blijven.
Andere schepen waren daar toen niet en er
was voldoende ruimte om den Risico-sleep nog
voor de sluis bij Terhorne gelegenheid te
geven den Esma-sleep in te halen.
De kapitein van den Risieo-aeep, die met
zyn drie schepen veel sneller voer en ook kon
varen den de Esma-sleep, werd ongeduldig en
hij heeft zich opgewonden, omdat de kavitein
van de Esma hem niet voorbij wilde laten
gaan.
De kapitein van de Risico is toen opgeva-
ren, doch het was hem onmogelijk de derde
lengte van den Esma-sieep, de Spes, te pas
seeren.
Bij de pogingen, dit sleepschip voorbij te
komen,' hebben de Spes en de Risico elkaar
geraakt, tengevolge waarvan de Spes eenige
schade heeft opgeloopen.
Om erger te voorkomen, heeft tenslotte ka
pitein K. van zijn sleepboot af den tros, die
de derde met de vierde lengte van den Esma-
sleep verbond, losgemaakt.
Hierdoor was de kapitein van de Esma ten
slotte wel gedwongen om te stoppen, en de
Risico-sleep heeft toen den Esma-sleep voorbij
kunnen varen.
De oorzaak van dit voorval is gelijkelijk
aan den kapitein van de Esma en van de
Risico te wijten en de commissie aarzelt niet,
beider gedrag ergerlijk, ja, kwajongensachtig
te noemen.
Kapitein B. was verplicht geweest gelijk
hij zelf trouwens heeft toegegeven om den
Risico-sleep te laten passeeren.
Het was onverantwoordelijk en onbehoorlijk
van kapitein K., om te trachten desnoods met
geweld den Esma-sleep te passeeren.
Kapitein K. heeft de grenzen van het ge
oorloofde verre overschreden, en hij heeft door
zijn wangedrag zelfs het sleepschip Spes en de
opvarenden in gevaar gebracht, door te trach
ten met den kop van zijn sleepboot dit schip
opzij te dringen.
De commissie spreekt haar ernstige afkeu
ring over het gedrag van kapitein K. uit.
De oorzaak van dit ergerlijke geoeuren ligt
naar het oordeel van de commissie in het
verlangen van beide kapiteins, om zoo moge
lijk het eerst aan te komen aan de losplaats
van de Electrische Centrale te Leeuwarden,
waar, in verband met de heerschende voorschrif
ten omtrent het ingaan van Ugtijd, het voor-
deelig kan zijn zich het eerst te meiden.
Dit voordeel dat beide sleepbootkapiteins
blijkbaar voor hun sleepschepen trachtten te
behalen, heeft vcor hen echter geen reden
mogen zijn om zich op de bovenomsenreven
wijze te misdragen, daarbij zelfs menschen
levens, schepen en ladingen aan gevaar blcot
stellende.
gen, ooit gedaan, geplaatst, n.l. van 15 toe
stellen tot een waarde van pl.m. 5.500.000.
Tevens circuleerden berichten, dat door Enge
land overwogen zou worden in de eerstkomende
18 maanden een hoeveelheid van 10.000 vlieg
tuigen te bestellen. Douglas Aircraft monteer
den bijna 2 dollar. Voor de overige waarden
op deze afdeeling bleef de winst beperkt.
Automobielwaarden, equipmentshares, kunst-
zijde-aandeelen, chemische fondsen, tabakken
en aandeelen in fabrieken van electrische
apparaten lagen prijshoudend in de markt,
evenals rubbers. Van de mijnen, die een on
regelmatig voorkomen hadden, stelden Cerro
de Pasco na een prijshoudende opening zich
geleidelijk aan op lager niveau en het slot was
ruim 1 dollar lager. Ook sporen, koperwaar
den, oliefondsen, warenhuisaandeelen, public-
utilities en aandeelen in telegraafmaatschap-
pijen waren verdeeld met kleine ,voor- of na-
deelige verschillen. De omzetten bedroegen in
totaal 600.000 shares.
Laatst gedane koersen
Jan. 10 9 8
Allied Chemical
American Can Co.
Am. Car F.dry
Am. Rolling Mills
Am. Smelt Rcf.
Am. Tel. Tel.
Am. Tobacco B.
Am. Waterworks
Anaconda Copper
Atchison Topcke
Baltimore Ohio
Bethlehem Steel
Canadian Pacific
Case Tresiiing
Chase National B.
Ches. Ohio
Chicago Rock Isl.
Chrysler Motor
Cities Service
Consol Gas N.Y.
Continental Oil
7 Dawesl.
5'A Young
Deleware Huds.
Douglas Aircraft
Dupont de Nem.
Eastman Kodak
El. Bond Sh.
General Electric
General Motors
Good Year
Hudson Motor
Illinois Central
Intern. Harvester
Intern. Nickel
intern. Tel. Tel.
Kennecott Copper
Missouri Pacific
Idem pref.
Montgomery Ward
Nat. City Bank
Nat. Dairy Prod.
New York Central
North. Am. Av.
North. Amer. n.a.
Norfolk Western
Pennsylvania
Phillips Oil
Proctor Camble
Publ. Serv. N. J.
Radio Corporation
Rep. Steel
Sears Roebuck
Shell Union Oil
Socony Vacuum
Southern Pacific
Southern Railway
Standard Brands
Stand. Oil of N.-J.
Tidewater Ass. Oil
Union Pacific
United Aircraft
United Corp A
U. S. Leather
U. S. Rubber
U. S. Steel
Western Union
Westingh. Eiectr.
Woolworth Building
3 ex dividend
nieuwe aan fleelen.
gedaan en laten, t bieden.
173
172
176
114
114
114
29
29
30
16 f
16 f
17
51
50
51
172
172+
172
89
88
89
11
11 f
11
29|
29
29
24
24
24
6
71
70
71
36
37
36
41
41
42
i
A
4
88
87
88
31
31 1
31
23
24
24
13
13
12
21
21 i
21
80
78
80
182
182
183
163
163
165
8
40
40
40
54
54
54
23
23 f
23
5 1
12f
12 f
12
58
58
59
38
381
38 f
4 1
37 i
37
37
3
8
53|
53
54
30
29
29
16
17
17
17
17
17
25
24
25
23
214
214
215
23
23
23
39
40
40
68
68
67
41
41 i
41
51
22
22
22
83 f
84
12
12
12
14
14
14
18
18
19
6f
45
45
45
10
10
11
94
94
94
46
45
46
2 t
38
38
38
64
64 f'
65
26 f
26
26
114
114
114
40
ex coupon.
Slotkoersen Jan.
NEW YORK, 10 Jan.
10 9 8
Brussel
16.82
16.79
16.77
Rome
5. j5
3.05
Madrid
9.95
9.95
Bern
22.4
22.43
Oslo
22.72
22.72
A'dam
53.34
53.30
53.28
Londen
3.95
3.96
3.91
Parijs
2.24
2.24
2.23
Berlijn
40.20
40.20
NEW YORK, 10 Jan.
10 Jan. 9 Jan. 10 Jan. 9 Jan.
Katoen
Mrt It.12
Mei tO.83
Rubber
Standaard
Dec 19.65
Jan 19.63+ -
Mrt. 19.25-
Mei 18.89-—
Koffie
11.18Juli 1042-43
11.10Oct.
10.79—
'043-44
19.52f Juli
19.50 —Sept.
19.22 -Oct.
18.83+
18.63+ 18.62-
18.55 18.54
18.39+ 18.40-
(Rio
Dec.
Mrt.
Mel
Juli
Sept
Suiker
Juli
Jan.
Mrt
Mei
Tin
L.OCC
Nieuw contract)
4.2 J
4.28
4.32
4 35
1.81
1.87+
1.92+
1.97+
48.00
4.21 ■-+
4.28 -j-
4.32-
4,35-+-
Mrt.
Mel
Juli
Sept.
Dec.
(Santos)
6.19
6.26
6.32--
6.37
6.41--
1.79
1.87+
1.92+
1.97+
48.25
Jul) 2.00+
Sept
Nov -
Jan. 2.C0+
10 Jan. 9 Jan.
Tarwe
Mei 102 - i 101 i - f Mei
Juli 99 3 98 I Juli
Sept. 99 f - 98 - Sept.
iVlais
Me) 58+ -— 58 -— Mel
Juli 58 f 58 J - Juli
Sept. 59 59 Sept
Reuzel
Jan 5.82 +5. a5+ Mei 6.45 -f-
Mrt 6.27 6.3c+ Julj 6.62
6.20 -
6.28
6.35-
6.38
6.41
2.01
2.0.
47.25
10 Jan.
10 Jan. 9 Jan.
Haver
.■mijn 46.87
CHICAGO,
WINNIPEG, 10 Jan.
10 Jan. 9 Jan. 10 Jan. 9 Jan.
Tarwe
Dec. 87
Mei 88
Oct.. 89+
Rogge
pec 77 f -
Mei 76+ --
Jul)
Haver
Mei 401
Juli 381
86 f - Dec.
871 Mei
88 Jull
761 Me)
75 'c
Oct.
Gerst
Lijnzaad
197+ --
194 J - -
192+ 192
51 f
50+
197
94
Oct. 38
De 46-jarige vrouw M. C. van den B. kwam
in haar woning aan de West-Kruiskade te Rot
terdam met haar kleeren in aanraking met een
brandende haard, waardoor zij in brand raakte.
Zij vluchtte de straat op, waar een voorbijganger
met zijn jas de brandende kleeren doofde. De
vrouw werd naar het Ziekenhuis aan den Cool-
singel vervoerd, waar zij in den loop van den
middag aan de bekomen verwondingen overleed.
De inzameling, waaraan alle Fransche ka
tholieken bijdroegen en welke dient voor <Je
aanschaffing van draagbare altaren voor ge
mobiliseerde priesters, heeft reeds een bedrag
van niet minder dan 2.600.000 francs opgele
verd. Tot het einde van 1939 konden 3500 draag
bare' altaren aan gemobiliseerde priesters be
schikbaar worden gesteld.
De Vereeniging tot Bevordering van he#
Vreemdelingenverkeer te Sneek organiseert Za
terdag 13 Januari een elfmerentocht door den
Z.W. hoek van Friesland.
Het vertrek is vastgesteld des ochtends ne
gen uur van de Waterpoort te Sneek. Het
eindpunt is eveneens te Sneek. De afstand be
draagt ongeveer 80 K.M.
Elke deelnemer, die den tocht volbrengt, ont
vangt een herinneringsmedaille.
Op de banen van de ijsclub „Volharding" te
Oudkarspel zijn Woensdag wedstrijden in het
hardrijden gehouden, waaraan o.m. deelnam de
kampioen van Nederland, Jan Langedijk. Hij
bezette op alle afstanden de eerste plaats, waar
door hij definitief in het bezit van den Willem
Kos-beker kwam.
Op de 500 meter noteerde Langedijk den
snelsten tijd, welken hij ooit in Nederland heeft
gemaakt.
De gedetailleerde uitslagen luiden:
500 meter:
1. Langedijk (Rotterdam) 48,1 sec. 2. Van
Zijp (Oudkarspel) 53,2 sec. 3. Leek (Oudkar
spel) 53,3 sec. 4. Kos (Oudkarspel) 55.2 sec.
1500 meter:
1. Langedijk 2 min. 39 sec. 2. Van Zijp 2 min.
51.4 sec. 3. M. Strijbos (Woudmeer) 2 min.
51,8 sec. 4. Leek 2 min. 56,2 sec.
3000 meter:
1. Langedijk 5 min. 39.2 sec. 2. Strijbos 5 min.
44,2 sec. 3. Van Zijp 6 min. 3 sec. 4. Spanjaard
6 min. 7 sec.
Naar wij vernemen, zullen de volgende acht
deelnemers uitkomen in de wedstrijden om het
kampioenschap tweede klasse driebanden, welke
van 26 tot 28 Januari in Den Haag worden
gehouden:
B. H. Borrenkamp (Rotterdam), J. Keesink
(Nijmegen), A. G. Tournier (Rotterdam), J. C.
Baay (Rotterdam)Ch. Weynschenk (Amster
dam), A. Wilhuizen (Den Haag), J. Swaalep
(Amsterdam) en M. Knoop (Amsterdam).
(Medegedeeld door Simoons en Co.,
A. van Vliet en Zn. en L. Slijper)
Van 3.30 uur tot 4.30 uur
Philips 130
Anaconda 23+4
U. S. Steel 48 1/16
Rep. Steel 17%
Gew. Marine 7+4
Van 4.30 uur tot 5.00 uur
Anaconda 23 5/1623+4
U. S. Steel 48 1/16
Rep. Steel 17%—17 9/16
Gew. Marine 7+4
Koersen voor stortingen op 11 Januari 1940
tegen verplichtingen, luidende in: Reichsmar-
ken 75.28, lires 9.55.
Opgegeven door v. d. Graaf en Co. N.V.
Afd. Handelsinformaties
Surséance van betaling:
4 Januari 1910 is definitief surséance van be
taling verieend aan M. Verdegaal, bloembollen-
kweeker, te Noordwijkerhout, voor den tijd van
1+4 jaar. Bewindvoerder is Mr. F. Donker Curtius,
Den Haag.
Uitgesproken:
8 Jan.: J. A. van Driest, Loosduinen, Wiihel-
mmastraat 69 A, te Maassluis, handelende on
der de Firma Meubelfabriek J. A. van Driest,
voorheen Firma Offers en van Driest. R.C. Mr.
H. van Wageningen, Cur. Mr. IJ. H. M. Nijgh, Den)
Haag.
S. A. Schut, Den Haag, Suezkade 25. R.C.
Jhr. Mr. P. G. M. van Meeuwen, Cur. Mr. P. H.
Noordhoff, Den Haag.
A. van den Nieuwendijk, Voorhout, Jacoba
van Beierenlaan no. 150. R.C. Mr. A. J. Paulus,
Cur. Mr. W. B. H. A. Heskes. Leiden.
9 Jan.: J. Faas, expediteur, Krommenie, Vlusch
29. B.C.- Mr. E. J. W. Top, Cur. Mr. A. W. Helle-
ma, IJmuiden.
A. G. Schuurmans. leerling kraan-machlnlst,
Haarlemmermeer, Spierimgerweg 1025. R.C. Mr.
E. J. W. Top, Cur. Mr. J. E. Goudsir.lt, te Hoofd
dorp.
G. J. Verwer, vrachtrijder, Haarlem, Kam
perstraat 10 rood. R.C. Mr. E. J. W. Top, Cur. Mr.
M. van Toulon van der Koog, Haarlem.
Opgeheven wegens gebrek aan actief:
5 Jan. N.V. Tehuizen van Neutrale Goede Tem
pelieren, Rotterdam.
Gedeponeerde uitdeeiingslijsten
2' Jan.: A. Dik, timmerman, stadskaiaal. Ge
ëindigd door het verbindend worden der eenige
uitdeelingslijst. Uitk. 27,7014%.
