Het Kremlin toornt tegen Stockholm en Oslo Tijdelijk geen verloven periodieke meer Sovjet-bommen op Zweedsch gebied De doorvoer van wapenen K.L.M. vliegt naar Zuid-Afrika Geruststellende mededeelingen Belgisch leger versterkt Wij schonden niet Duitsch gebied Het nieuws van heden Twee militairen gedood TURKENBURG OPRUIMING SCHILDERIJEN JACQUES AA ALPH. ELSENBURG BRITSCHE VERLOVEN INGETROKKEN Niva CE BAROMETER Perscampagne, gewapende interventie en wapenlevering kunnen leiden tot ongewenschte complicaties in de onderlinge betrekkingen De Reigeruit Napels vertrokken 1 wmm Min-gunstige symptomen in internationale situatie nopen daartoe BODEGRAVEN ZADEN VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal f 3.25. Bij onze Agenten 2IVi ct. per week, per kwartaal f3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM MAANDAG 15 JANUARI 1340 AVONDBLAD Most up to date firm in all TEXTILE GOODS WHOLESALE ONLY- Vrijwilligerscorps gevormd De stap te Oslo Zweden en Noorwegen antwoorden f" De Limburg volgt rustig loop der gebeurtenissen De Bilt meldt: Evacuatie van ziekenhuizen en fabrieken uit het Oostelijk grensgebied „Kalm en het geweer aan den voet" Negen projectielen bij Kalla, die geen schade hebben aangericht Ministerraad bijeen DIT NUMMER BESTAAT UIT 10 BLADZIJDEN Ernstig ongeluk bij oefening met springmiddelen Ruim 39.000 dooden bij aardbevingsramp BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884 NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT I Ankeramit's Katoenfahrieken. DfvoMtM Marquisettes Voiles £;amlne* Telegram-adres „Facta" N Z Voorburgwal 165.167.Tel 32087-49313. A dam Fancies-Silks Lawns Cretonnes Chintzes MOSKOU, 15 Jan. Het telegraafagent- schap der Sovjet-Unie meldt: Onlangs is de aandacht der Sovjet-re geering gevestigd op zekere feiten, welke zich voordoen in Zweden en Noorwegen. Persorganen, die in nauwe betrckkmg staan met de regeeringen der beide landen en zekere officieele personen zijn in geheime verstandhouding en met steun van de Zweedsche en Noorsche autoriteiten een campagne op groote schaal begonnen tegen de Sovjet-Unie en overgegaan tot daden, welke niet vereenigbaar zijn met de politiek van neutraliteit, door de regeeringen der beide landen geproclameerd. Op 5 Januari heeft daarom de gezante van de Sovjet-Unie in Zweden, mevrouw Kolontay aan den minister van Buitenlandsche Zaken van Zweden Günter namens de Sovjet-re geering een verklaring overhanaigd. Hierin wordt gezegd: „Gedurende de geheele maand December hebben kringen en bladen, welke vijandig gezind zijn aan de Sovjet-Unie, onder leicing van het dagblad „Social Demo- kraten". dat in nauwe betrekking staat met de regeering, een ontoelaatbare campagne gevoerd tegen de Sovjet-Unie, welke alleen verklaar baar zou zijn, in geval Zweden in staat van oorlog met dit land zou zijn of daartegen een oorlog zou voorbereiden". In de verklaring van de gezante werd verder te kennen gegeven, dat de Zweed sche pers ware oproepen tot oorlog tegen de Sovjet-Unie richt en een gewapende in terventie eischt van Zweden aan de zijde van de regeering van Ryti en Tanner Deze campagne, erop berekend verwikke lingen te provoceeren tusschen de Sovjet- Unie en Zweden, ontmoet van de zijde der Zweedsche regeering geen enkelen tegen stand. Bovendien hebben zekere officieele per sonen openlijk deelgenomen aan de organi satie van den militairen tegenstand van de regeering van Ryti en Tanner. Omstreeks 7 December zijn 47 recruteerings- bureaux geopend in Zweedsche steden, onder bescherming van de Zweedsche autoriteiten. Het aantal door deze bureaux gereeruteerde „vrijwilligers" lcopt in de duizenden. Volgens zekere gegevens, op 28 December verstrekt Waren 10.000 van die „vrijwilligers" uit Zwe den in Finland aangekomen. Later werd ge meld dat twee ,,vrijwilligers"-korpsen uit Zuid en Midden-Zweden naar Finland waren ver trokken. De Zweedsche generaal Ernst Linder lieeft het opperbevel over hen aanvaard. Bovengenoemde campagne van de Zweedsche Pers roept op tot militaire acties tegen Sovjet- Rusland en openlijke vorming van „vrijwilli- gers-detarhementen" met steun van de Zweed sche autoriteiten. Bovendien worden van Zweden uit aan de regeering van Ryti en Tar.ner rechtstreeks Wapenleveranties gedaan en vergunning gege ven oorlogsmateriaal van allerlei aard door Zweden naar Finland te zenden. De verklaring van de Russische gezante In Zweden besluit als volgt: „De regeering der Sovjet-Unie vestigt de aandacht der Zweedsche regeering op bo venstaande feiten en acties der Zweedsche autoriteiten, die gericht zijn tegen de Sovjet- Unie. De regeering te Moskou achtte den tijd gekomen tegenover de Zweedsche regeering te verklaren, dat deze acties van Zwecdscne autoriteiten niet alleen in strijd zijn met de Zweedsche politiek van neutraliteit, doch zouden kunnen leiden tot een ongewenschte complicatie in de betrekkingen tusschen Zweden en de Sovjet-Unie." Op 5 Januari heeft de gezant der Sovjet- Unie in Noorwegen, Plotnikof, eveneens namet* üe regeering der Sovjet-Unie een verklaring overhandigd aan den Noorschen minister van Buitenlandsche Zaken Koht. Hierin wordt gezegd: „Onlangs hebben zekere kringen in Noorwegen, die in nauwe betrekking staan met de regeering en de Noorsche pers, een onbeperkte campagne gevoerd tegen de Sovjet-Unie, welke cam pagne slechts schadelijk kan zijn voor en complicaties veroorzaken in de betrekkingen tusschen de Sovjet-Unie en Noorwegen." In de verklaring van den gezant wordt verder opgemerkt, dat naast dezen openlijken oproep tot oorlog tegen de Sovjet-Unie de Noorse.hi Pers ruimte beschikbaar steit voor eischen tot Militairen steun aan de regeering van Ryti en Wanner. Zekere officieele personen, zooals Hambro, de President van net Storting, kapitein-generaal °rflit en anderen steunen deze campagne en hemen er zelfs actief aan deel. in Noorwegen Worden openlijk recruteeringscommissies geor ganiseerd tot aanwakkering van een oorlog op het gebied van Finland tegen Sovjet-Rusland. zijn berichten, dat een speciale divisie „vrij willigers" van de landen der Oslogroep wordt gevormd voor Finland. Tegelijkertijd wordt de regeering van Ryti en Tanner onder bescherming der Noorsche autoriteiten uit Noorwegen van wapenen voorzien, en worden verschillende soorten oorlogsmateriaal dwars door Noor wegen naar Finland getransporteerd. De verklaring van den Russischen gezant te Oslo eindigt als volgt: „De regeering der Sovjet-Unie vestigt de aandacht der Noorsche regeering op bovenge noemde feiten en acties der Noorsche autori teiten, welke tegen de Sovjet-Unie zijn gericht. De regeering te Moskou acht het dringend noo- dig te verklaren dat bovengenoemde acties van Noorsche autoriteiten niet alleen in flagranten strijd zijn met de politiek van neutraliteit door de Noorsche regeering geproclameerd, doch zou den kunnen leiden tot ongewenschte verwikke- linfen en de normale betrekkingen tusschen de Sovjet-Unie en Noorwegen zouden kunnen ver storen." Noorwegen en Zweden hebben resp. op 6 en 10 Januari door bemiddeling van hun gezanten te Moskou op de Russische protestnota geant woord. Zij verklaren dat de Sovjet-regeering haar beschuldigingen op valsche inlichtingen gebaseerd heeft, en dat beide landen er waar de aan hechten de betrekkingen van gcede na buurschap met de Sovjet-Unie in stand te hou den. Zij kunnen echter de kwestie der vrijwil ligers, die zij ais een particuliere beschouwen, niet in strijd achten met het volkenrecht. Het volkscommissariaat van Buitenlandsche Zaken te Moskou verklaart in zijn repliek dat het zich met de antwoorden uit Stockholm en Oslo niet kan vereenigen, met name wat betreft het Zweedsche standpunt, dat het Zweedsch Finsche handelsverdrag de Finsche regeering den aankoop van aile door haar benoodigde goede ren toestaat. De Sovjet-Russische regeering be schouwt deze antwoorden niet als volkomen be vredigend. Een dergelijke situatie, aldus het volkscommissariaat, bergt groote gevaren in zich en is een bewijs, dat Zweden en Noorwe gen niet voldoende weerstand bieden tegen het drijven van bepaalde landen, welke Zweden en Noorwegen in een oorlog met de Sovjet-Unie willen verwikkelen. De vlucht van het K. L. M.-vliegtuig „Reiger" uit Napels naar Johannesburg is Maandagmorgen begonnen. Te tien minuten over zes is de „Reiger" vlot van het vlieg veld te Napels gestart. Te 9.40 uur Amsterdamschen tijd arriveer de liet toestel te Athene. Hier duurde het oponthoud 1 uur en 25 minuten. Te vijf over elf vertrok de „Reiger" weer van Athene in zuidelijke richting voor de vlucht over de Middellandsche Zee naar Cairo. Het reisverloop is normaal en rustig. De passagiers van de „Reiger" genoten op hun vlucht over Italië en Griekenland van de prachtige vergezichten. De bergen waren ook in dit Zuidelijk deel van Europa besneeuwd. LONDEN, 15 Jan. (Reuter). Het mi nisterie van oorlog deelde Zondag mede, dat de verloven van het Britsche expeditie- leger tijdelijk zijn opgeschort. Zij die reeds met "verlof zijn, zullen evenwel niet worden teruggeroepen. Ook voor de amphïbie-terreinwagens bleken de ijshindernissen in het inundatie- gebied te moeilijk. Noch vooruit, noch achteruit gelukte het de gladde kanten te beklimmen Regeeringspersdienst meldt In verband met eenige min-gun stige symptomen in de internatio nale situatie heeft de regeering, ten einde ook thans op alle gebeurlijk heden geheel voorber.eid te zijn, be sloten, tijdelijk geen periodieke ver loven te verleenen. Bij informatie te bevoegder plaatse ver nemen wij, dat het besluit der regeering, tijdelijk geen nieuwe periodieke verloven te verleenen, geen betrekking heeft op za- kenverloven (ook al worden zij periodiek genoten)op weermachtsindustrieverlo- ven en op uitzonderingsverloven. Een der Limburgsche correspondenten van het A. N. P. schreef Zondagavond uit Maastricht: In den loop van den avond hebben wij In de groote gemeenten van de provincie inlich- VERWACHTING geldig van hedenavond tot morgenavond ongeveer 19 uur: Aanvankelijk: betrokken tot zwaar be wolkt met eenigen regen, lichte dooi, meest matige Westelijke tot Noordwestelijke wind. Later: Wisselende bewolking, plaatselijk sneeuwbuien, weer invallende vorst, -toe nemende en verder ruimende wind. Het continentale hoogedrukgebied is in den loop van Zondag belangrijk in betee- kenis afgenomen, vooral aan haar Noord zijde onder invloed van depressiekernen over de Randstaten en Midden-Noorwc- gen. De Noorsche depressie trekt thans in Z.Z.O.-lijke richting. Over IJsland en Groenland, de IJszee en Noord-Scandina vië is de luchtdruk echter sterk stijgende. Vermoedelijk zal het arctische hooge drukgebied daardoor zijn invloed weer naar het Zuiden gaan uitstrekken, zoodat na morgen de vorstkansen weer toenemen. tingen ingewonnen, ten einde na te gaan, hoe de stemming is in verband met de berichten over den internationalen toestand, die werden gepubliceerd. Allerwegen bestond natuurlijk groote belangstelling voor de bulletins, de be richten vormen het onderwerp van alle ge sprekken. In tegenstelling echter met de spannende dagen van November, was er Zondag niet die angstige spanning, die wij toen meemaakten Over het algemeen reageerde het publiek vrij rustig op de verschillende mededeelingen en men begreep, dat de regeering geen risico wilde nemen. Anderzijds zag men den toestand ook al niet zoo ernstig in, omdat de zakenverloven niet in het besluit der regeering betrokken waren. Was de toestand inderdaad dreigend, zoo meende men,dan zouden zeer zeker deze verloven niet zijn gehandhaafd. Ook het feit, dat degenen, die reeds verlof hadden, dit rustig konden voltooien, werkte geruststellend. In enkele plaatsen langs de Belgische grens maakte men zich iet of wat ongerust, omdat bij onze Belgische buren eenigszins omvang rijke maatregelen zijn getroffen. Men kan de stemming aldus samenvatten: Limburg volgt rustig den loop der gebeurtenissen en ver trouwt volledig op de regeering, die niet zal nalaten alle maatregelen te nemen, welke voor de veiligheid en onschendbaarheid van ons grondgebied noodzakelijk zijn. De kracht van het Nederlandsch inundatiegebied tijdens de oefeningen van het veldleger gedurende de vorstperiode. Aan de vechtwagens gelukte het niet over het ijs te trekkenHoewel dit sterk genoeg was, geraakten de wagens in de lange sleu ven waaruit ze zelfs na zeer veel moeite niet meer konden geraken (Van onzen Haagschen redacteur) Het bericht van de nieuwe mobilisatie in Bel gië heeft reeds Zaterdagnacht eenige beweging in Regeeringskringen doen ontstaan. Tot laat in den nacht kwamen te bevoegder plaatse in lichtingen binnen en het gevolg was, dat reeds Zondagmorgen vroeg de ministerraad bijeen kwam. Aan de hand van de gegevens over de verscherpte internationale situatie is toen het besluit genomen voorloopig geen nieuwe perio dieke verloven te verleenen. Ook de chef van den generalen staf, Gen. I. H. Reynders, was reeds tijdig op zijn bureau aanwezig en heeft verder den geheelen Zondag zijn arbeid voortgezet. Hoewel er, in tegenstel ling met de Novemberdagen van het vorig jaar, geen merkbare spanning hing, heeft men toch veel extra-werk» verricht. Zoo bezocht de chef van den Marinestaf, vice-admiraal Fürstner, in den loop van Zondagmiddag den Opperbevel hebber. Het bericht van het opschorten der periodieke verloven werd in bevoegde kringen zoo uitge legd, dat een direct gevaar niet te vreezen was. Het bleek ook later nog duidelijker, toen ver klaard werd, dat de opschorting der verloven geen onmiddellijke intrekking beteekende en dat de zakenverloven niets met de opschorting te maken hadden. Toch hebben eenige specialis ten aparte oproepingen ontvangen, waarbij zij zich eerder bij hun eenheden moesten melden. Uit dit alles blijkt, dat de toestand niet som ber moet worden ingezien, maar dat Regeering en Leger tot alles paraat willen zijn. De ongerustheid in België, die blijkens te Den Haag ontvangen berichten grooter was dan hier, kon onze onverstoorbaarheid niet beïn vloeden. Het bleef den geheelen dag rustig. Naar wij hedenmorgen van be voegde zijde vernamen, heeft de Ne- derlandsche regeering de laatste 24 uur zeer geruststellende mededeelin gen ontvangen. Men is dan ook overtuigd, dat voor het oogenblik voor ons land niets ernstigs te vreezen is. Het heeft eveneens de aandacht getrokken, dat van Fransche zijde de ongerustheid in Nederland en Bel gië verklaard wordt te zijn uitge lokt, ten einde de aandacht van an dere manoeuvres af te leiden. BRUSSEL, 15 Jan. (Belga). De Belgi sche militaire autoriteiten hebben besloten, over te gaan tot versterking van het leger. Vroeg in den Zondagochtend zijn in ver band hiermede overal in de stad op de muren biljetten aangeplakt. Zooals Havas verder bericht is hiermede de versterking van het leger in de zooge naamde phase „d" gekomen. De phase „d" beteekent het oproepen van een aantal reservisten in het kader van het progressieve mobilisatieplan van het leger. Een aantal militairen vallende on der phase „d" is trouwens reeds vroeger on der de wapenen geroepen. Volgens een Belga-bericht uit Brussel zijn in den loop van den Zondagavond twee treinen met geëvacueerden uit de Oostelijke grensgebie den het Noordstation gepasseerd. Onder de geëvacueerden bevinden zich met name zekere verpleegden uit de ziekenhuizen van deze streek. Omtrent den toestand bij Luik meldt Bel ga, dat er geenszins sprake is van alarm toestand. Wat de evacuatie van voorraden betreft: bepaalde fabrieken zijn geëvacueerd in het kader van een plan, dat reeds lang geleden uitgewerkt was. Deze evacuatie heeft een normaal verloop. Volgens Havas groeit de ongerustheid in het Luiksche. Het feit, dat dagelijks Duitsche vlieg tuigen op geringe hoogte boven deze streek vliegen, draagt ertoe bij, dat de bezorgdheid aanhoudt. In een officieele mededeeling uit Brussel wordt gezegd: „De dezer dagen getroffen maatregelen too- r.en aan, dat de waakzaamheid der regeering niet verflauwt. Geen enkele gebeurtenis wordt voor het Belgische publiek verborgen gehouden: de onafhankelijkheid der bronnen van informatie en de vrijheia der pers mjeten de openbare meening tot kalmte inspireeren. In België en het buitenland zullen nog meer alar- meerende berichten verspreid worden. In Enge land heeft men Zondagmiddag zelfs gepubli ceerd, dat de Duitsche troepen de Belgische grenzen hadden overschreden. Dergelijke enormiteiten moeten geen beroe ring verwekken onder onze landgenooten, die in hetgeen in het buitenland geschreven of verspreid wordt de fantasie zullen weten te herkennen. België blijft kalm, doch met het geweer aan den voet." STOCKHOLM, 15 Jan. fZw.tel.ag.) Het ministerie van Buitenlandsche Zaken deejt mede, dat Zondagochtend onbekende vliegtuigen bij de Zweedsch-Finsche grens en de eilandengroep tusschen de steden Lulea en Haparanda boven Zweedsch grondgebied hebben gevlogen. Wegens den sneeuwstorm heeft men de vliegtuigen niet kunnen identificeeren. De vliegers hebben bij Kalla, op 10 K.M. ten zuidwesten van Lulea, bommen uitgeworpen, die op het ijs terecht kwamen. Volgens een later bericht uit Stockholm zijn ei minstens negen bommen bij het eiland Kalla uitgeworpen, die alle op één na op zee neer kwamen. Een bom, welke niet ontploft schijnt te zijn, zal uit zee worden opgehaald, met de bedoeling haar te onderzoeken. De bommen hebben geen schade aangericht. Later werd gemeld dat acht vliegtuigen wer den waargenomen, die zich om elf uur van het dorp Almhamn op groote hoogte in noorde lijke richting begaven. Een onderzoek der bomscherven heeft in- tusschen zooals United Press aan haar bladen bericht aangetoond, dat de pro jectielen van Russische afkomst waren. Naar aanleiding van de mededeeling in het Duitsche legerbericht van Zondagmor gen, ais zou een Nederlandsch militair vliegtuig Zondag 13 Januari j.l. Duitsch grondgebied bij Nordhorn hebben overvlo gen, meldt de Regeeringspersdienst, dat bij een terzake onverwijld ingesteld onderzoek onomstooteliik de onjuistheid van deze me dedeeling is gebleken. Het Duitsche legerbericht waarvan in het bo venstaande communiqué sprake is, zegt het vol gende: „Een Nederlandsch vliegtuig is in de middag uren bij Nordhorn over de Duitsche rijksgrens gevlogen en heeft Duitsch souverein gebied ge schonden". Zondagmorgen is de iaad van ministers bij- een geweest ter bespreking van den interna- i tionalen toestand. 63STE JAARGANG No. 22188 Moskou richtte een scherpe nota tot Noorwegen en Zweden over de hulp aan Finland. Russische vliegers wierpen bommen uit op Zweedsch gebied bij Lulea. Een nieuw Japansch kabinet werd ge vormd door admiraal Jonai. De commandant van het 3e legerkorps zal een verordening uitvaardigen tot ver bod van openbare vermakelijkheden tij dens Carnaval. Engelsch schip na aanvaring op de Westerschelde gezonken. Het Belgische leger werd verder ver sterkt. Periodieke verloven worden tijdelijk niet verleend. Groote brand aan Soerabaja's haven. Ernstig ongeluk in de provincie Gronin gen; twee militairen gedood, vier ge wonden. Brutale inbreker, die er per auto op uit trok, te Amsterdam gearresteerd. De Elfstedentocht werd uitgesteld. Bij een oefening met springmiddelen in het Oosten der provincie Groningen is Za terdag een ernstig ongeluk gebeurd waarbü twee soldaten zijn gedood, terwij] een onder officier en drie soldaten werden gewond. ANKARA, 15 Jan. (Reuter). Volgens de laatste cijfers zijn bij de aardbevingen in het oosten van Anatölië meer dan 39.000 menschen om het leven gekomen en Ongeveer 60.000 ge wond. Bijna 50.000 huizen en gebouwen zijn geheel verwoest of onbewoonbaar geworden. TANDPASTA op wetenschappelijke basis met natuurlijke oetherische oliën bereid, reinigt, desin fecteert en polijst het gebit zonder he« glazuur af te slijpen, daar zij geen ccherpe of horde bestanddeelen bevat Het schuim dringt in alle spieet|es en doodt de schadelijke bacteriën Kinderen gebruiken NiVA ook goorne vanwege den oongenomen pepermunt- smook. Verkrijgbaar bij apothekers en drogisten in tuben a 25 en 60 cents VRAAGT PRIJSCOURANT Bek. Meesters Lage prezen Üzelstr. 105 Amsterdam BIJLSMA'S ASSURANTIEKANTOOR N.V. Keizersgracht 267 Amsterdam Telef. 42167-33540 OORLOGSCHADE- (MOLEST-) VERZEKERINGEN OVER ZEE EN DOOR EUROPA, per spoor, schip ot auto, mei en zonder Requisitie en/of Inbeslagname. Onze premies zijn meestal lagerdandebestaandetarieven. Stand 09 Maandag 12 uur v.m.: 759.8 Vorige stand: 761.9

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1940 | | pagina 1