Het Kremlin toornt tegen
Stockholm en Oslo
Tijdelijk geen
verloven
periodieke
meer
Sovjet-bommen op
Zweedsch gebied
De doorvoer van
wapenen
K.L.M. vliegt naar
Zuid-Afrika
Geruststellende
mededeelingen
Belgisch leger
versterkt
Wij schonden niet
Duitsch gebied
Het nieuws van heden
Twee militairen
gedood
TURKENBURG
OPRUIMING SCHILDERIJEN
JACQUES AA
ALPH. ELSENBURG
BRITSCHE VERLOVEN
INGETROKKEN
Niva
CE BAROMETER
Perscampagne, gewapende interventie en wapenlevering
kunnen leiden tot ongewenschte complicaties
in de onderlinge betrekkingen
De Reigeruit Napels
vertrokken
1
wmm
Min-gunstige symptomen in
internationale situatie
nopen daartoe
BODEGRAVEN ZADEN
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 2IVi ct. per week,
per kwartaal f3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
MAANDAG 15 JANUARI 1340 AVONDBLAD
Most up to date firm
in all TEXTILE GOODS
WHOLESALE ONLY-
Vrijwilligerscorps gevormd
De stap te Oslo
Zweden en Noorwegen
antwoorden
f"
De
Limburg volgt rustig loop
der gebeurtenissen
De Bilt meldt:
Evacuatie van ziekenhuizen en
fabrieken uit het Oostelijk
grensgebied
„Kalm en het geweer
aan den voet"
Negen projectielen bij Kalla, die
geen schade hebben aangericht
Ministerraad bijeen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
Ernstig ongeluk bij oefening
met springmiddelen
Ruim 39.000 dooden bij
aardbevingsramp
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
I
Ankeramit's Katoenfahrieken. DfvoMtM
Marquisettes Voiles £;amlne*
Telegram-adres „Facta"
N Z Voorburgwal 165.167.Tel 32087-49313. A dam
Fancies-Silks Lawns Cretonnes Chintzes
MOSKOU, 15 Jan. Het telegraafagent-
schap der Sovjet-Unie meldt:
Onlangs is de aandacht der Sovjet-re
geering gevestigd op zekere feiten, welke
zich voordoen in Zweden en Noorwegen.
Persorganen, die in nauwe betrckkmg
staan met de regeeringen der beide landen
en zekere officieele personen zijn in geheime
verstandhouding en met steun van de
Zweedsche en Noorsche autoriteiten een
campagne op groote schaal begonnen tegen
de Sovjet-Unie en overgegaan tot daden,
welke niet vereenigbaar zijn met de politiek
van neutraliteit, door de regeeringen der
beide landen geproclameerd.
Op 5 Januari heeft daarom de gezante van
de Sovjet-Unie in Zweden, mevrouw Kolontay
aan den minister van Buitenlandsche Zaken
van Zweden Günter namens de Sovjet-re
geering een verklaring overhanaigd.
Hierin wordt gezegd: „Gedurende de geheele
maand December hebben kringen en bladen,
welke vijandig gezind zijn aan de Sovjet-Unie,
onder leicing van het dagblad „Social Demo-
kraten". dat in nauwe betrekking staat met de
regeering, een ontoelaatbare campagne gevoerd
tegen de Sovjet-Unie, welke alleen verklaar
baar zou zijn, in geval Zweden in staat van
oorlog met dit land zou zijn of daartegen een
oorlog zou voorbereiden".
In de verklaring van de gezante werd
verder te kennen gegeven, dat de Zweed
sche pers ware oproepen tot oorlog tegen
de Sovjet-Unie richt en een gewapende in
terventie eischt van Zweden aan de zijde
van de regeering van Ryti en Tanner
Deze campagne, erop berekend verwikke
lingen te provoceeren tusschen de Sovjet-
Unie en Zweden, ontmoet van de zijde der
Zweedsche regeering geen enkelen tegen
stand.
Bovendien hebben zekere officieele per
sonen openlijk deelgenomen aan de organi
satie van den militairen tegenstand van de
regeering van Ryti en Tanner.
Omstreeks 7 December zijn 47 recruteerings-
bureaux geopend in Zweedsche steden, onder
bescherming van de Zweedsche autoriteiten.
Het aantal door deze bureaux gereeruteerde
„vrijwilligers" lcopt in de duizenden. Volgens
zekere gegevens, op 28 December verstrekt
Waren 10.000 van die „vrijwilligers" uit Zwe
den in Finland aangekomen. Later werd ge
meld dat twee ,,vrijwilligers"-korpsen uit Zuid
en Midden-Zweden naar Finland waren ver
trokken.
De Zweedsche generaal Ernst Linder lieeft
het opperbevel over hen aanvaard.
Bovengenoemde campagne van de Zweedsche
Pers roept op tot militaire acties tegen Sovjet-
Rusland en openlijke vorming van „vrijwilli-
gers-detarhementen" met steun van de Zweed
sche autoriteiten.
Bovendien worden van Zweden uit aan de
regeering van Ryti en Tar.ner rechtstreeks
Wapenleveranties gedaan en vergunning gege
ven oorlogsmateriaal van allerlei aard door
Zweden naar Finland te zenden.
De verklaring van de Russische gezante In
Zweden besluit als volgt:
„De regeering der Sovjet-Unie vestigt de
aandacht der Zweedsche regeering op bo
venstaande feiten en acties der Zweedsche
autoriteiten, die gericht zijn tegen de Sovjet-
Unie. De regeering te Moskou achtte den tijd
gekomen tegenover de Zweedsche regeering
te verklaren, dat deze acties van Zwecdscne
autoriteiten niet alleen in strijd zijn met
de Zweedsche politiek van neutraliteit, doch
zouden kunnen leiden tot een ongewenschte
complicatie in de betrekkingen tusschen
Zweden en de Sovjet-Unie."
Op 5 Januari heeft de gezant der Sovjet-
Unie in Noorwegen, Plotnikof, eveneens namet*
üe regeering der Sovjet-Unie een verklaring
overhandigd aan den Noorschen minister van
Buitenlandsche Zaken Koht.
Hierin wordt gezegd: „Onlangs hebben
zekere kringen in Noorwegen, die in nauwe
betrekking staan met de regeering en de
Noorsche pers, een onbeperkte campagne
gevoerd tegen de Sovjet-Unie, welke cam
pagne slechts schadelijk kan zijn voor en
complicaties veroorzaken in de betrekkingen
tusschen de Sovjet-Unie en Noorwegen."
In de verklaring van den gezant wordt verder
opgemerkt, dat naast dezen openlijken oproep
tot oorlog tegen de Sovjet-Unie de Noorse.hi
Pers ruimte beschikbaar steit voor eischen tot
Militairen steun aan de regeering van Ryti en
Wanner.
Zekere officieele personen, zooals Hambro, de
President van net Storting, kapitein-generaal
°rflit en anderen steunen deze campagne en
hemen er zelfs actief aan deel. in Noorwegen
Worden openlijk recruteeringscommissies geor
ganiseerd tot aanwakkering van een oorlog op
het gebied van Finland tegen Sovjet-Rusland.
zijn berichten, dat een speciale divisie „vrij
willigers" van de landen der Oslogroep wordt
gevormd voor Finland.
Tegelijkertijd wordt de regeering van
Ryti en Tanner onder bescherming der
Noorsche autoriteiten uit Noorwegen van
wapenen voorzien, en worden verschillende
soorten oorlogsmateriaal dwars door Noor
wegen naar Finland getransporteerd.
De verklaring van den Russischen gezant te
Oslo eindigt als volgt:
„De regeering der Sovjet-Unie vestigt de
aandacht der Noorsche regeering op bovenge
noemde feiten en acties der Noorsche autori
teiten, welke tegen de Sovjet-Unie zijn gericht.
De regeering te Moskou acht het dringend noo-
dig te verklaren dat bovengenoemde acties van
Noorsche autoriteiten niet alleen in flagranten
strijd zijn met de politiek van neutraliteit door
de Noorsche regeering geproclameerd, doch zou
den kunnen leiden tot ongewenschte verwikke-
linfen en de normale betrekkingen tusschen de
Sovjet-Unie en Noorwegen zouden kunnen ver
storen."
Noorwegen en Zweden hebben resp. op 6 en
10 Januari door bemiddeling van hun gezanten
te Moskou op de Russische protestnota geant
woord. Zij verklaren dat de Sovjet-regeering
haar beschuldigingen op valsche inlichtingen
gebaseerd heeft, en dat beide landen er waar
de aan hechten de betrekkingen van gcede na
buurschap met de Sovjet-Unie in stand te hou
den. Zij kunnen echter de kwestie der vrijwil
ligers, die zij ais een particuliere beschouwen,
niet in strijd achten met het volkenrecht.
Het volkscommissariaat van Buitenlandsche
Zaken te Moskou verklaart in zijn repliek dat
het zich met de antwoorden uit Stockholm en
Oslo niet kan vereenigen, met name wat betreft
het Zweedsche standpunt, dat het Zweedsch
Finsche handelsverdrag de Finsche regeering den
aankoop van aile door haar benoodigde goede
ren toestaat. De Sovjet-Russische regeering be
schouwt deze antwoorden niet als volkomen be
vredigend. Een dergelijke situatie, aldus het
volkscommissariaat, bergt groote gevaren in
zich en is een bewijs, dat Zweden en Noorwe
gen niet voldoende weerstand bieden tegen het
drijven van bepaalde landen, welke Zweden en
Noorwegen in een oorlog met de Sovjet-Unie
willen verwikkelen.
De vlucht van het K. L. M.-vliegtuig
„Reiger" uit Napels naar Johannesburg is
Maandagmorgen begonnen. Te tien minuten
over zes is de „Reiger" vlot van het vlieg
veld te Napels gestart.
Te 9.40 uur Amsterdamschen tijd arriveer
de liet toestel te Athene. Hier duurde het
oponthoud 1 uur en 25 minuten. Te vijf
over elf vertrok de „Reiger" weer van Athene
in zuidelijke richting voor de vlucht over
de Middellandsche Zee naar Cairo.
Het reisverloop is normaal en rustig. De
passagiers van de „Reiger" genoten op hun
vlucht over Italië en Griekenland van de
prachtige vergezichten. De bergen waren ook
in dit Zuidelijk deel van Europa besneeuwd.
LONDEN, 15 Jan. (Reuter). Het mi
nisterie van oorlog deelde Zondag mede,
dat de verloven van het Britsche expeditie-
leger tijdelijk zijn opgeschort. Zij die reeds
met "verlof zijn, zullen evenwel niet worden
teruggeroepen.
Ook voor de amphïbie-terreinwagens bleken de ijshindernissen in het inundatie-
gebied te moeilijk. Noch vooruit, noch achteruit gelukte het de gladde kanten te
beklimmen
Regeeringspersdienst meldt
In verband met eenige min-gun
stige symptomen in de internatio
nale situatie heeft de regeering, ten
einde ook thans op alle gebeurlijk
heden geheel voorber.eid te zijn, be
sloten, tijdelijk geen periodieke ver
loven te verleenen.
Bij informatie te bevoegder plaatse ver
nemen wij, dat het besluit der regeering,
tijdelijk geen nieuwe periodieke verloven
te verleenen, geen betrekking heeft op za-
kenverloven (ook al worden zij periodiek
genoten)op weermachtsindustrieverlo-
ven en op uitzonderingsverloven.
Een der Limburgsche correspondenten van
het A. N. P. schreef Zondagavond uit
Maastricht:
In den loop van den avond hebben wij In
de groote gemeenten van de provincie inlich-
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
Aanvankelijk: betrokken tot zwaar be
wolkt met eenigen regen, lichte dooi, meest
matige Westelijke tot Noordwestelijke
wind.
Later: Wisselende bewolking, plaatselijk
sneeuwbuien, weer invallende vorst, -toe
nemende en verder ruimende wind.
Het continentale hoogedrukgebied is in
den loop van Zondag belangrijk in betee-
kenis afgenomen, vooral aan haar Noord
zijde onder invloed van depressiekernen
over de Randstaten en Midden-Noorwc-
gen. De Noorsche depressie trekt thans
in Z.Z.O.-lijke richting. Over IJsland en
Groenland, de IJszee en Noord-Scandina
vië is de luchtdruk echter sterk stijgende.
Vermoedelijk zal het arctische hooge
drukgebied daardoor zijn invloed weer
naar het Zuiden gaan uitstrekken, zoodat
na morgen de vorstkansen weer toenemen.
tingen ingewonnen, ten einde na te gaan, hoe
de stemming is in verband met de berichten
over den internationalen toestand, die werden
gepubliceerd. Allerwegen bestond natuurlijk
groote belangstelling voor de bulletins, de be
richten vormen het onderwerp van alle ge
sprekken.
In tegenstelling echter met de spannende
dagen van November, was er Zondag niet die
angstige spanning, die wij toen meemaakten
Over het algemeen reageerde het publiek vrij
rustig op de verschillende mededeelingen en
men begreep, dat de regeering geen risico
wilde nemen.
Anderzijds zag men den toestand ook al niet
zoo ernstig in, omdat de zakenverloven niet in
het besluit der regeering betrokken waren. Was
de toestand inderdaad dreigend, zoo meende
men,dan zouden zeer zeker deze verloven niet
zijn gehandhaafd.
Ook het feit, dat degenen, die reeds verlof
hadden, dit rustig konden voltooien, werkte
geruststellend.
In enkele plaatsen langs de Belgische grens
maakte men zich iet of wat ongerust, omdat
bij onze Belgische buren eenigszins omvang
rijke maatregelen zijn getroffen. Men kan de
stemming aldus samenvatten: Limburg volgt
rustig den loop der gebeurtenissen en ver
trouwt volledig op de regeering, die niet zal
nalaten alle maatregelen te nemen, welke
voor de veiligheid en onschendbaarheid van
ons grondgebied noodzakelijk zijn.
De kracht van het Nederlandsch inundatiegebied tijdens de oefeningen van het
veldleger gedurende de vorstperiode. Aan de vechtwagens gelukte het niet over het
ijs te trekkenHoewel dit sterk genoeg was, geraakten de wagens in de lange sleu
ven waaruit ze zelfs na zeer veel moeite niet meer konden geraken
(Van onzen Haagschen redacteur)
Het bericht van de nieuwe mobilisatie in Bel
gië heeft reeds Zaterdagnacht eenige beweging
in Regeeringskringen doen ontstaan. Tot laat
in den nacht kwamen te bevoegder plaatse in
lichtingen binnen en het gevolg was, dat reeds
Zondagmorgen vroeg de ministerraad bijeen
kwam. Aan de hand van de gegevens over de
verscherpte internationale situatie is toen het
besluit genomen voorloopig geen nieuwe perio
dieke verloven te verleenen.
Ook de chef van den generalen staf, Gen. I.
H. Reynders, was reeds tijdig op zijn bureau
aanwezig en heeft verder den geheelen Zondag
zijn arbeid voortgezet. Hoewel er, in tegenstel
ling met de Novemberdagen van het vorig jaar,
geen merkbare spanning hing, heeft men toch
veel extra-werk» verricht. Zoo bezocht de chef
van den Marinestaf, vice-admiraal Fürstner,
in den loop van Zondagmiddag den Opperbevel
hebber.
Het bericht van het opschorten der periodieke
verloven werd in bevoegde kringen zoo uitge
legd, dat een direct gevaar niet te vreezen was.
Het bleek ook later nog duidelijker, toen ver
klaard werd, dat de opschorting der verloven
geen onmiddellijke intrekking beteekende en dat
de zakenverloven niets met de opschorting te
maken hadden. Toch hebben eenige specialis
ten aparte oproepingen ontvangen, waarbij zij
zich eerder bij hun eenheden moesten melden.
Uit dit alles blijkt, dat de toestand niet som
ber moet worden ingezien, maar dat Regeering
en Leger tot alles paraat willen zijn.
De ongerustheid in België, die blijkens te Den
Haag ontvangen berichten grooter was dan
hier, kon onze onverstoorbaarheid niet beïn
vloeden. Het bleef den geheelen dag rustig.
Naar wij hedenmorgen van be
voegde zijde vernamen, heeft de Ne-
derlandsche regeering de laatste 24
uur zeer geruststellende mededeelin
gen ontvangen.
Men is dan ook overtuigd, dat
voor het oogenblik voor ons land
niets ernstigs te vreezen is.
Het heeft eveneens de aandacht
getrokken, dat van Fransche zijde de
ongerustheid in Nederland en Bel
gië verklaard wordt te zijn uitge
lokt, ten einde de aandacht van an
dere manoeuvres af te leiden.
BRUSSEL, 15 Jan. (Belga). De Belgi
sche militaire autoriteiten hebben besloten,
over te gaan tot versterking van het leger.
Vroeg in den Zondagochtend zijn in ver
band hiermede overal in de stad op de
muren biljetten aangeplakt.
Zooals Havas verder bericht is hiermede
de versterking van het leger in de zooge
naamde phase „d" gekomen.
De phase „d" beteekent het oproepen van
een aantal reservisten in het kader van
het progressieve mobilisatieplan van het
leger. Een aantal militairen vallende on
der phase „d" is trouwens reeds vroeger on
der de wapenen geroepen.
Volgens een Belga-bericht uit Brussel zijn in
den loop van den Zondagavond twee treinen
met geëvacueerden uit de Oostelijke grensgebie
den het Noordstation gepasseerd.
Onder de geëvacueerden bevinden zich met
name zekere verpleegden uit de ziekenhuizen
van deze streek.
Omtrent den toestand bij Luik meldt Bel
ga, dat er geenszins sprake is van alarm
toestand. Wat de evacuatie van voorraden
betreft: bepaalde fabrieken zijn geëvacueerd
in het kader van een plan, dat reeds lang
geleden uitgewerkt was. Deze evacuatie heeft
een normaal verloop.
Volgens Havas groeit de ongerustheid in het
Luiksche. Het feit, dat dagelijks Duitsche vlieg
tuigen op geringe hoogte boven deze streek
vliegen, draagt ertoe bij, dat de bezorgdheid
aanhoudt.
In een officieele mededeeling uit Brussel
wordt gezegd:
„De dezer dagen getroffen maatregelen too-
r.en aan, dat de waakzaamheid der regeering
niet verflauwt. Geen enkele gebeurtenis
wordt voor het Belgische publiek verborgen
gehouden: de onafhankelijkheid der bronnen
van informatie en de vrijheia der pers mjeten
de openbare meening tot kalmte inspireeren. In
België en het buitenland zullen nog meer alar-
meerende berichten verspreid worden. In Enge
land heeft men Zondagmiddag zelfs gepubli
ceerd, dat de Duitsche troepen de Belgische
grenzen hadden overschreden.
Dergelijke enormiteiten moeten geen beroe
ring verwekken onder onze landgenooten, die
in hetgeen in het buitenland geschreven of
verspreid wordt de fantasie zullen weten te
herkennen.
België blijft kalm, doch met het geweer aan
den voet."
STOCKHOLM, 15 Jan. fZw.tel.ag.)
Het ministerie van Buitenlandsche Zaken
deejt mede, dat Zondagochtend onbekende
vliegtuigen bij de Zweedsch-Finsche grens
en de eilandengroep tusschen de steden
Lulea en Haparanda boven Zweedsch
grondgebied hebben gevlogen. Wegens den
sneeuwstorm heeft men de vliegtuigen niet
kunnen identificeeren. De vliegers hebben
bij Kalla, op 10 K.M. ten zuidwesten van
Lulea, bommen uitgeworpen, die op het ijs
terecht kwamen.
Volgens een later bericht uit Stockholm zijn
ei minstens negen bommen bij het eiland Kalla
uitgeworpen, die alle op één na op zee neer
kwamen. Een bom, welke niet ontploft schijnt
te zijn, zal uit zee worden opgehaald, met de
bedoeling haar te onderzoeken. De bommen
hebben geen schade aangericht.
Later werd gemeld dat acht vliegtuigen wer
den waargenomen, die zich om elf uur van het
dorp Almhamn op groote hoogte in noorde
lijke richting begaven.
Een onderzoek der bomscherven heeft in-
tusschen zooals United Press aan haar
bladen bericht aangetoond, dat de pro
jectielen van Russische afkomst waren.
Naar aanleiding van de mededeeling in
het Duitsche legerbericht van Zondagmor
gen, ais zou een Nederlandsch militair
vliegtuig Zondag 13 Januari j.l. Duitsch
grondgebied bij Nordhorn hebben overvlo
gen, meldt de Regeeringspersdienst, dat bij
een terzake onverwijld ingesteld onderzoek
onomstooteliik de onjuistheid van deze me
dedeeling is gebleken.
Het Duitsche legerbericht waarvan in het bo
venstaande communiqué sprake is, zegt het vol
gende:
„Een Nederlandsch vliegtuig is in de middag
uren bij Nordhorn over de Duitsche rijksgrens
gevlogen en heeft Duitsch souverein gebied ge
schonden".
Zondagmorgen is de iaad van ministers bij-
een geweest ter bespreking van den interna- i
tionalen toestand.
63STE JAARGANG No. 22188
Moskou richtte een scherpe nota tot
Noorwegen en Zweden over de hulp
aan Finland.
Russische vliegers wierpen bommen uit
op Zweedsch gebied bij Lulea.
Een nieuw Japansch kabinet werd ge
vormd door admiraal Jonai.
De commandant van het 3e legerkorps
zal een verordening uitvaardigen tot ver
bod van openbare vermakelijkheden tij
dens Carnaval.
Engelsch schip na aanvaring op de
Westerschelde gezonken.
Het Belgische leger werd verder ver
sterkt.
Periodieke verloven worden tijdelijk niet
verleend.
Groote brand aan Soerabaja's haven.
Ernstig ongeluk in de provincie Gronin
gen; twee militairen gedood, vier ge
wonden.
Brutale inbreker, die er per auto op uit
trok, te Amsterdam gearresteerd.
De Elfstedentocht werd uitgesteld.
Bij een oefening met springmiddelen in
het Oosten der provincie Groningen is Za
terdag een ernstig ongeluk gebeurd waarbü
twee soldaten zijn gedood, terwij] een onder
officier en drie soldaten werden gewond.
ANKARA, 15 Jan. (Reuter). Volgens de
laatste cijfers zijn bij de aardbevingen in het
oosten van Anatölië meer dan 39.000 menschen
om het leven gekomen en Ongeveer 60.000 ge
wond. Bijna 50.000 huizen en gebouwen zijn
geheel verwoest of onbewoonbaar geworden.
TANDPASTA
op wetenschappelijke basis met natuurlijke
oetherische oliën bereid, reinigt, desin
fecteert en polijst het gebit zonder he«
glazuur af te slijpen, daar zij geen ccherpe
of horde bestanddeelen bevat
Het schuim dringt in alle spieet|es en
doodt de schadelijke bacteriën
Kinderen gebruiken NiVA ook goorne
vanwege den oongenomen pepermunt-
smook. Verkrijgbaar bij apothekers en
drogisten in tuben a 25 en 60 cents
VRAAGT PRIJSCOURANT
Bek. Meesters
Lage prezen
Üzelstr. 105
Amsterdam
BIJLSMA'S ASSURANTIEKANTOOR N.V.
Keizersgracht 267 Amsterdam Telef. 42167-33540
OORLOGSCHADE-
(MOLEST-) VERZEKERINGEN
OVER ZEE EN DOOR EUROPA,
per spoor, schip ot auto, mei en zonder
Requisitie en/of Inbeslagname. Onze premies
zijn meestal lagerdandebestaandetarieven.
Stand 09 Maandag 12 uur v.m.: 759.8
Vorige stand: 761.9