Tweede Kamer oordeelt over
Indische begrooting
New-Yorksche Beurs
ZATERDAG 20 JANUARI 1940
Naar nauwere samenwerking
van Nederland en Indië
faillissementen
Waardeering voor het
gevoerde beleid
Financieel beleid
Economische zorg
yaa een ruimere economische samenwer
Politiek aspect
Berichtgeving van Aneta
Zedenmisdrijven
Nieuw-Guinea
Onderwijs
Artikel 177
Na onregelmatige opening
volgde herstel; slot bracht
weinig verschil
Het voedingsvraagstuk
Defensie
AAN GEVOLGEN OVERLEDEN
4
WISSELKOERSEN
AMER1K. GOEDERENMARKT
101 i - i
I 4
Economische controle
in Argentinië
HET FRANSCH-SPAANSCHE
HANDELSVERDRAG
SCHAATSENRIJDEN
WEDSTRIJDEN „THIALF"
TE HEERENVEEN
Roos eerste in het algemeen
klassement
Academische examens
AMSTERDAMSCHE BEURS
Nabeurskoersen van 19 Januari
Clearingkoersën
Aan het Voorloopig Verslag van de Tweede
Kamer over de Indische begrooting voor 1940
is het volgende ontleend:
Vele leden gaven uiting aan hun waardeering
voor het algemeene beleid, zooals dat door den
minister ën den Gouverneur-Generaal wordt
gevoerd.
Andere leden oordeelden, hoezeer overigens
ook z« zich in menig opzicht achter Regeering
en Gouverneur-Generaal konden scharen, het
gevoerde beleid in financieel opzicht aan ern
stige bedenking onderhevig. Op dit cardinale
punt achtten zij een koerswijziging noodzake
lijk, opdat niet te eeniger tijd een toestand
ontsta, waarin financieeie moeilijkheden dwingen
ook af te zien van het vele goede, dat thans nog
bereikbaar is.
Verscheidene leden verklaarden met het alge
meene beleid slechts matig te zijn ingenomen.
Uit menige beslissing van den Volksraad en
uit verschillende in dat college gedane uitlatin
gen mag de gevolgtrekking worden gemaakt, dat
zoowel in inheemsche kringen als binnen andere
overwegend Indisch georiënteerde groepen een
sterkere behoefte aan meer staatkundige rechten
bestaat dan de regeering blijkbaar onderkent of
althans wenscht te erkennen.
Eenige andere leden, die zich bij het critische
gedeelte van dit betoog aansloten, noemden het
in het bijzonder ook teleurstellend, dat noch in
de Troonrede, noch in de jongste rede van den
Landvoogd tot opening van de zitting van den
Volksraad eenig perspectief inzake de politieke
ontwikkeling van Indië in de naaste toekomst
werd geopend.
Indien men aldus verscheidene leden het
financieeie beleid van de laatste jaren nagaat,
zooals dat in de ramingen van middelen en uit
gaven tot uiting komt, moet men tot de conclusie
komen, dat dit beleid niet gedragen wordt door
de immer toch nog juiste gedachte, dat een slui
tende begrooting een primaire eisch van goede
financieeie politiek is.
Nu zijn de uitkomsten voor een deel gunstiger
geweest dar. aanvankelijk werd verwacht. Dit
was echter niet te danken aan eenige daad van
financieel beleid, doch aan de economische op
leving. welke in 1936 begon en waarvan in het
bijzonder de jaren 1937 en 1938 hebben geprofi
teerd.
Wat meer in het bijzonder de onderhavige be
grooting betreft noemden de hierbedoelde leden
het hoogst bedenkelijk, dat de Indische regee
ring eenvoudig constateert de uitgaafzijde van
het budget niet voor verlaging vatbaar te ach
ten, terwijl zij met betrekking tot de inkomst
zijde slechts het initiatief wenscht te nemen tot
een bescheiden opvoering van 's Lands middelen
door belastingverhooging. Een krachtige bezui
niging achtten zij in de allereerste plaats nood
zakelijk.
Hun beschouwingen beëindigend, gaven
deze leden nog als hun meening te kennen,
dat in den financieelen toestand van Ne-
derlandsch-Indië alle reden gelegen is om
het vraagstuk van het toepassen van een
korting op de reeds toegekende pensioenen
opnieuw in overweging te nemen.
Tegen dit denkbeeld werd aanstonds opge
komen door andere leden, die met betrek
king tot de pensioenen wel bereid waren hun
medewerking te verleenen aan het afsnijden
van excessen, doch niet aan het toepassen
van een algemeen geldende korting of aan
het tot stand brengen van een regeling van
nivelleerenden aard.
Vele andere leden verklaarden zich met de
financieeie politiek, gelijk die de laatste jaren
door de regeering werd gevoerd, geheel te kun
nen vereenigen.
Naar verscheidene leden meenden, zal de toe
passing van het door de Indische regeering uit
eengezette stelsel van financiering der defensie-
uitgaven, daarop neerkomende, dat die uitgaven
in beginsel in haar geheel ten" laste van den ge
wonen dienst zullen worden gebracht, onver
mijdelijk tot een veel te zwaren druk op dien
dienst leiden. Zij vroegen daarom, of niet als
nog de instelling van een defensiefonds voor
Indië in overweging kan worden genomen.
Andere leden daarentegen achtten de in dezen
bij de regeering bestaande voornemens juist.
Gevraagd werd. of de minister bereid is te be
vorderen, dat de totstandkoming van een heffing
op oorlogswinsten zooveel mogelijk wordt be
spoedigd.
Verscheidene leden betoogden, dat, indien
men het economisch aspect een oogenblik be
schouwt los van de oorlogsomstandigheden, er
alleszins reden is tot voldoening over het be
reikte resultaat.
Naar hun oordeel zal het economisch beleid
vooral gericht moeten zijn op het belang van
de Indische samenleving zelf en zal elk ander
belang slechts in de tweede plaats mogen ko
men. "zoo zei het bijv. gewenscht zijn zooveel
mogelijk te bevorderen, dat de Inheemsche
nijverheid, welke van zoo uitnemend belang
voor de economische ontwikkeling van Indië, is.
niet met Nederlandsch doch met Indisch geld
wordt gefinancierd.
Eenige andere leden, die zich bij deze ziens-
Wijze aansloten, meenden te moeten consta-
teeren, dat in het verleden slechts al te weinig
met deze gezonde gedachte is rekening gehou
den en dat het daaraan is te wijten, dat tot dus
ver het economisch beleid heeft gefaald. Noch
de gevoerde actieve handelspolitiek aldus
deze leden noch de samenwerking tusschen
Nederland en Indië heeft, althans voorzoover
de inheemsche bevolking betreft, het verwachte
resultaat opgeleverd.
Verscheidene andere leden wezen er naar aan-
leidlna van deze beschouwingen op, dat de er
varing al wel heel duidelijk heeft uitgewezen,
dat het inheemsche initiatief te gering is om
een krachtiger drang naar ontplooiing der pro
ductieve krachten te kunnen brengen.
Credietverleening door de overheid, op zich
zelf niet de meest verkieslijke vorm van finan
ciering zal niet voldoende baat kunnen ge
ven. Noodzakelijk zal het daarom zijn, dat voor
dit doel het inheemsche kapitaal door Neder-
landscr kapitaal wordt aangevuld.
Voor het overige achtten de hierbedoelde leden
het standpunt, dat het Economisch beleid een
zijdig op het belang van de Indische samenle
ving moet zijn gericht, ook principieel niet
Juist.
Dankbaar erkennend, dat de Regeering ook
op het gebied van het Westersch grootbedrijf
diligent is, drongen dezelfde leden er op aan
dat, nu de eerste vruchten van die diligentie
zich zijn begonnen te vertoonen, op dezen weg
met zoo mogelijk nog meer kracht zal worden
voortgegaan. Daarbij zou, naar zij meenden,
vooral zooveel mogelijk Nederlandsch kapitaal
behooren te worden aangetrokken.
king, misschien beter omschreven als de
stelselmatige opbouw eener Rijkshuishouding
door wederzijdsche hulp en steun, verwacht
te een deel dezer leden nog grootere resul
taten dan van alle vormen van samenwer
king in kleiner verband, welke zijn of nog
zouden mogen worden beproefd.
In het bijzonder meenden verscheidene leden
in het kader dezer beschouwingen uiting te
moeten geven aan hun waardeering voor het
feit, dat door de instelling van het semi-offi-
cieele „Instituut voor Nederlandsche Economi
sche Belangen in Nederlandsch-Indië" voor
de economische samenwerking tusschen de bei
de gebiedsdeelen nieuw perspectief is ge
opend. In het bijzonder verwachten zij van dit
instituut, dat het in ruime mate Nederlandsch
kapitaal voor de industrieele ontwikkeling van
Indië zal weten te interesseeren.
Vele leden brachten de voedselschaarschte op
Java ter sprake.
Verscheidene leden, die er op wezen, dat in
het belang van de bevolking verruiming van
den invoer, met inachtneming uiteraard van
de belangen der opkomende inheemsche nij
verheid, noodzakelijk is, stelden de vraag, of
er geen aanleiding bestaat om, in navolging
van hetgeen in Nederland geschiedde, een aan
tal contingenteeringen op te heffen of te ver
zachten.
Het continueeren van de emigratie naar de
buitengewesten na het wegvallen van de daar
voor in de jaren 1936 tot en met 1939 beschik
baar geweest zijnde 3 millioen uit de Neder
landsche welvaartsbijdrage werd algemeen toe
gejuicht.
Naar verscheidene leden betoogden zou het
bij den opzet «er hierbedoelde emigratie be
oogde doel slechts ten volle worden bereikt, in
dien per jaar ten minste tweemaal zooveel
jonge Javaansche gezinnen als thans zouden
kunnen emigreeren.
Vele leden verklaarden zich te kunnen ver
eenigen met het door den Volksraad aanvaarde
amendement, strekkende tot een krachtige be
vordering van de desa-economie.
Ook de geleidelijke inschakeling der desa in
het zich ontwikkelende industrialisatieproces
achtten verscheidene leden een aangelegen
heid, welke onder de oogen behoort te worden
gezien.
Vele leden achtten voortgang met het aan
brengen van staatkundige hervormingen in Ne
derlandsch-Indië gewenscht, al behoort daarbij
naar hun meening de noodige omzichtigheid te
worden in acht genomen en al verdient het
huns inziens zeker geen aanbeveling, in de des
betreffende plannen reeds thans gelijk van
bepaalde zijde wordt voorgestaan een herzie
ning van de positie van den Volksraad te be
trekken.
Naar hun oordeel bestaat een der voor
naamste plichtcr der regeering daarin, dat
met alle beschikbare krachten wordt voort-
gewerkt aan de ontwikkeling van de in
heemsche bevolking, zoowel op geestelijk
als op economisch gebied
Verscheidene andere leden verklaarden zich
net de hiervoren ontwikkelde zienswijze geens
zins te kunnen vereenigen. Ontkend moet wor
den aldus deze leden dat een normale
staatkundige ontwikkeling noodzakelijk bij de
lagere bestuurseenheden zou behooren te wor
den ingezet om daarna langs den weg der ge
leidelijkheid zich naar de hoogere voort te zet
ten. Regionaal en centraal bestuur hebben elk
een eigen taak en een eken sfeer. Tusschen
beide behoort een onderling verband te zijn
En in dat verband staat het centrale bestuur
in zekeren zin als het hoogere boven het regio
nale. Dit houdt echter niet het bestaan van
een absolute rangorde in.
Bezwaarlijk valt naar de meening van som
mige leden te ontkennen, dat het stadium,
waarin de politieke ontwikkeling in Indië zich
bevindt, de overweging van een herziening van
de positie van den Volksraad en van de staat
kundige verhouding tot het moederland noodig
maakt en dat de tijdsomstandigheden daartoe
te meer dringen.
Naar het oordeel der leden, die dit betoog
hielden, ware als eerste stap in de gewenschte
richting de voorbereiding aan te bevelen van
een op bescheiden voet te organiseeren beraad,
dat zich zou moeten eoncentreeren op de vraag,
of, en zoo ja, in welke opzichten de Indische
staatsregeling in de practijk een natuurlijke-
ontwikkeling van de staatkundige verhoudingen
in Nederlandsch-Indië en van die tusschen dat
gebiedsdeel en het moederland heeft belem
merd.
Zij bepleitten een wijziging betreffende de
samenstelling van den Volksraad en meenden
allereerst de beperking van het benoemingsrecht
te moeten voorstaan.
Intusschen is het, naar van meer dan
een zijde werd betoogd, niet alleen op het
tot dusver in dit gedeelte van het verslag
bestreden gebied, dat de regeering zich te
genover denkbeelden en verlangens van de
groote meerderheid der Indische bevolking
weinig toeschietelijk betoont. Ook bijv.
haar houding inzake de concessie-aanvra
gen, welke aanvragen weder op den ouden
voet werden toegewezen, zonder dat reke
ning werd gehouden met de wenschen van
den Volksraad betreffende den zetel der be
drijven, heeft groote teleurstelling gewekt
Niet minder ontstemming heeft zeker ook
het feit gewekt, dat bij de jongste benoeming
van een Volksraadvoorzitter opnieuw van de
voordracht van het college is afgeweken. Naar
het oordeel der hier aan het woord zijnde le
den bestaat er ook afgezien van de concrete
feiten alle aanleiding deze houding te her-
zien.
Gevraagd werd naar de overwegingen, welke
er toe hebben geleid in dit geval geen Inheem
sche te benoemen, terwijl de Regeering er
blijkbaar geen bezwaar in ziet, Inheemschen
in den raad van Indië op te nemen.
Vele leden stelden er prijs op, tegenover
de boven weergegeven critiek te doen blij
ken van hun groote waaraeering voor het
rustige en beheerschte beleid, dat in dit
opzicht is en wordt gevoerd.
Hoogst onaangenaam had deze leden ds
vorm getroffen, waarin de leiders der Gaboen-
gan politik Indonesia hun pleidooi voor een
volwaardig parlement hebben gegoten.
Naar hun oordeel komt aan de Indische re
geering een woord van hulde toe voor de
strikte en rechtvaardige wijze, waarop zij het
gezag weet te handhaven. In het bijzonder
verdient het naar hun meening vermelding,
hoe die gezagshandhaving in de spannende
eerste oorlogsmaanden niet alleen niets van
haar kracht, doch ook niets van haar even
wicht heeft verloren, zoodat orde en rust ten
volle verzekerd waren en op dit onaantast
bare fundament zonder stoornis aan de ver
hooging van het geestelijke en stoffelijke wel
zijn der Indische samenleving kon worden
voortgewerkt.
Met nadruk drongen vele leden er op
pa", dat de regecring niet langer zal vol
harden in de lijdelijke houding, bij de be
handeling van de begrooting voor 1939
door haar verdedigd met betrekking tot
het optreden van de Nationaal-Socialistische
Beweging in Indië in het algemeen en den
invloed van die politieke strooming binnen
het ambtenarencorps in het bijzonder.
Verscheidene leden vestigden de aandacht
op het voortduren van het ook reeds ten vorige
jare geconstateerde misnoegen in Indië ovei
de berichtgeving van het persbureau Aneta.
Andere leden hadden niet den indruk, dat
terzake van de hierbedoelde berichtgeving te
kortkomingen zijn te constateeren, welke tot
maatregelen van de zijde der regeering aan
leiding zouden moeten geven.
Met kracht meenden verscheidene leden te
moeten opkomen tegen de steeds wed-er op
duikende klachten over zgn. ongelijke rechts-
bedeeling.
Sommige leden herinnerden er aan, dat ge-
ruimen tijd geleden in de Indische pers in ver
schillenden vorm de aandacht werd gevestigd
op de overbelasting van rechterlijke ambte
naren, welk verschijnsel zelfs zou hebben ge
leid tot het plegen van zelfmoord door twee
Landraadsvoorzitters.
Vele leden betuigden hun instemming
met het krachtige optreden van Regeering
en rechterlijke macht inzake de bekende
zedenmisdrijven.
Andere leden, die niet ontkenden, dat hier
een sterk ingrijpen noodig was, vroegen toch.
of niet in zeker opzicht met meer beleid te
werk had kunnen zijn gegaan.
Gevraagd werd voorts, of het waar is, dat
eenige terzake van misdrijven als de hierbe
doelde veroordeelde ambtenaren na omme
komst van hun straftijd wederom, zij het in
tijdelijk dienstverband, in een gouvernements
betrekking zijn of zullen worden geplaatst.
Verscheidene leden bepleitten verbetering
van den rechtstoestand der Indische ambtena
ren.
Aangedrongen werd op het treffen van maat
regelen, welke leiden tot een grootere eerbie
diging van de Zondagsrust.
Een behoorlijk uitgegroeiden, rechtstreeks
onder den gouverneur-generaal staanden
socialen dienst achtten vele leden een on
afwijsbare voorwaarde voor de totstand
koming in het vereischte tempo van een
passende sociale wetgeving in dit gebieds
deel.
Herinnerend aan de belofte in de vergadering
der Kamer van 21 Maart 1937 door den toen-
maligen minister van Koloniën gedaan, dat,
indien de Indische ondernemingen bij eenige
economische opleving nalatig zouden blijken in
de behartiging van de belangen van de in haar
dienst zijnde arbeiders, de Regeering de noo
dige maatregelen zou treffen om die onderne
mingen daartoe te dwingen, vroegen verschei
dene leden, of de huidige minister voornemens
is, die belofte gestand te doen, en zoo ja, met
welke middelen hij zich dan voorstelt het be-
dogde doel te bereiken.
Dat alle bemoeiingen betreffende de bestrij
ding van de werkloosheid onder Europeanen
werden gecentraliseerd, vond toejuiching.
Gevraagd werd, of de regeering bereid is de
mogelijkheid open te stellen, dat kinderen van
Joodsche vluchtelingen in Indië worden toe
gelaten, indien kan worden aangetoond, dat
die kinderen daar bij particulieren opneming
vinden.
Verscheidene leden achtten aanleiding aan
wezig, de beschouwingen over het Departement
van Einnenlandsch Bestuur der begrooting te
doen aanvangen met een woord van waardee
ring voor de uitnemende wijze, waarop in het
algemeen zoowel de Europeesche als de in-
landsche bestuursambtenaren hun in het bij
zonder thans allerminst lichte taak vervullen.
Vele leden verzochten te mogen worden in
gelicht met betrekking tot den stand der open
legging van Nieuw-Guinea. Kan vroegen
deze leden de regeering aan de Kamer eenig
inzicht verstrekken in de resultaten, welke de
Nieuw-Guinea-Petroleum-Maatschappij, d!e
Nieuw-Guinea-Mijnbouw-Maatschappij en de
Nieuw-Guinea Handel Maatschappij tot dusver
hebben bereikt, en wellicht ook mededeelingen
doen omtrent verdere uitingen van onderne
mingsgeest met betrekking tot dit gebied?
Verscheidene leden verklaarden het zeer te
betreuren, dat de regeering er niet toe kan be
sluiten, tot algeheele afschaffing van de hee
rendiensten over te gaan.
Verscheidene leden verklaarden het zeer te
betreuren, dat het aangevangen overleg met
de aardolie-bedrijven inzake een extra-heffing
op haar producten geen voortgang heeft ge
vonden en dat als gevolg daarvan de door die
bedrijven reeds gestorte gelden zullen worden
en voor een deel reeds zijn gerestitueerd.
Met voldoening hadden zeer vele leden ken
nis genomen van de voornemens tot uitbreiding
en versterking van eenige takken van onder
wijs.
Die voldoening kon een deel dezer leden er
echter niet van weerhouden, te constateeren,
dat hetgeen thans zal worden gedaan bij lange
na niet genoeg is om den bestaanden achter
stand in te halen.
Afgezien van de frequentie van het volkson
derwijs, kan het peil daarvan naar het oordeel
van vele leden niet bevredigend worden ge
acht. Dit onderwijs is voor een belangrijk deel
in handen van leerkrachten, die nauwelijks
eenige opleiding hebben ontvangen.
Ten einde aan de gevoelde bezwaren eeniger-
mate tegemoet te komen ware, naar men
meende, de bevordering te overwegen van de
toevoeging van een vierde en vijfde klasse aan
de volksschool daar, waar de behoefte aan
voortgezet onderwijs aanwezig blijkt en voor
loopig op de oprichting van een vervolgschool
geen uitzicht bestaat.
Wat het Hollandsch-Indisch onderwijs be
treft, gaven verscheidene leden te kennen, zich
niet wel te kunnen indenken in het stelsel door
de Indische regeering met betrekking tot dat
onderwijs gevoerd.
Onjuist achtten verscheidene leden het, dat
in 1940 geen nieuwe cursisten tot de opleiding
voor de Indische hoofdakte zullen worden toe
gelaten.
e
Vele leden vonden aanleiding te betoogen, dat
de nog vaak gegeven en ook hier weder tot uit
drukking komende voorstelling, dat het bijzon
der onderwijs boven het openbare bevoordeeld
zou worden, niet in overeenstemming is met de
werkelijkheid.
Vele leden stelden de vraag, of de re
geering bereid is, in het te verwachten ont
werp tot herziening van de Indische staats
regeling een bepaling op te nemen, welke
het bestaande artikel 177 dier wet geheel
doet vervallen of daarin althans wijziging
brengt.
Zeer zouden zij het waardeeren, indien op de
bovenvermelde wijze gevolg zou worden gegeven
NEW-YORK, 19 Jan. (Part.) Wallstreet legde
heden een wat gunstiger stemming aan den dag
dan gisteren, maar al was de markt na een
onregelmatige en weifelende opening later vas
ter, dit verloop maakte toch niet den indruk
een omslag in het ongunstige sentiment, dat
zich sedert eenigen tijd kenbaar heeft gemaakt,
in te luiden. De handel bleef hierbij n.l. weer
van matigen omvang en het herstel werd in
niet geringe mate veroorzaakt door baisse-dek
kingen. Groote kooplust was er dan ook nog
niet. Vooral de aanwijzingen uit Engeland, dat
de realisatie van het Amerikaansche fondsen-
bezit in Engeland niet- lang meer op zich zal
laten wachten, is oorzaak van de groote terug
houdendheid, omdat velen meenen, dat deze
verkoopen nog gedurende langen tijd een druk
op de New-Yorksche beurs zullen blijven uit
oefenen, zelfs al kan worden aangenomen, dat
het Britsche bezit aan Amerikaansche fondsen
door de gedurende de afgeloopen maanden
plaats gehad hebbende verkoopen reeds niet
onbelangrijk verminderd is. De vrees wordt ge
koesterd, dat de daarvan vermoedelijk het ge
volg zijnde voortdurende ongeanimeerde beurs-
tendenz een ongunstigen invloed op de ontwik
keling van het zakenleven zal hebben. Stimu-
leerend nieuws was er heden overigens niet, al
waren er ook geen berichten, die voedsel -zou
den kunnen geven aan de door velen gekoester
de vrees, dat zich nu reeds een sterken terug
slag in het bedrijfsleven zal manifesteeren. De
opening was zooals gezegd onregelmatig, hoewel
koerswinsten daarbij in de meerderheid waren.
Staalwaarden bleven echter aanvankelijk onder
vrij sterken druk staan en dit verhinderde aan
vankelijk een voortzetting van de opwaartsche
beweging. Een uitzondering hierop vormden ech
ter de vliegtuigwaarden, die reeds direct zeer
vast gestemd waren en daarna nog verder kon
den stijgen. Nadat voor deze fondsen geruimen
tijd een groote reserve aan den dag was gelegd,
bleek nu de belangstelling te zijn toegenomen
Tegen het einde van het eerste uur trad een
vrij goed herstel in voor de staalfondsen. ten
deele als gevolg van baisse-dekkingen en dit
had een gunstigen invloed op de geheele markt,
die gedurende het tweede uur een vrij algemeene
stijging te zien gaf, zoodat over een breed front
koerswinsten van Vt dollar ontstonden
Ook de staalwaarden konden zich toen boven
het vorig slotpeil verheffen. De affaire kromp
echter tijdens deze stijging vrij sterk in, zoo
dat deze niet al te sterk gefundeerd scheen. De
markt bleef dan ook in een onzekere houding
verkeeren. Bij de vliegtuigfondsen konden win
sten van een dollar en meer worden geregi
streerd. De omzetten bedroegen in het eerste
uur 190.000 shares en in het tweede uur 100.000
shares.
Het aanbod had in de tweede beurshelft weer
de overhand en pas in het laatste uur volgde
weer een koersverbetering. Het slot kwam ech
ter in onregelmatige houding tot stand, waarbij
over het 'algemeen de voor- en nadeelige ver
schillen tot fracties van eenige dollar beperkt
bleven. Bethlehem Steel, die 's middags tot 71
inzakten, konden laatbeurs een halve dollar ver
beteren, doch het einde van den beurshandel
kwam voor dit fonds 7/8 lager af. U. S. Steels
en Youngstown konden na eenige fluctuaties
aan den aandrang, welke zoowel van de zijde
der kerken als van die van de zendingscorpora
ties en van de missie wordt uitgeoefend tot het
opheffen van de vrijheidsbeperking, welke ar
tikel 177 inhoudt.
Verscheidene leden wezen op het regelmatig
achteruitgaan van den gezondheidstoestand van
de inheemsche bevolking, als gevolg van de
ondervoeding, waaronder zij lijdt. Malaria, tu
berculose en pest maken onder die verzwakte
bevolking een abnormaal groot aantal slacht
offers en zijn haar een ware geesel geworden.
Naar de meening van die leden dient de re
geering aan het voedingsvraagstuk bijzondere
aandacht te schenken.
De aandacht werd gevestigd op het weinig
bevredigende karakter van de vrachtenpolltiek
van de K. P. M. in het interinsulaire verkeer.
Verscheidene leden opperden in het bijzonder
bedenking tegen de monopolistische positie van
deze maatschappij.
Aangedrongen werd op de benoeming van een
commissie, aan welke zou worden opgedragen
de aangelegenheid van de positie der K. P. M.
in haar vollen omvang aan een onderzoek te
onderwerpen en, zoo de resultaten van dat on
derzoek daartoe zouden leiden, de noodige voor
stellen ter zake te doen.
In verband met de belangrijke bedragen, wel
ke voor de verdere uitbreiding en modernisee
ring van het leger worden uitgetrokken en met
de uitgaven van gelijken aard, welke nog in
uitzicht worden gesteld, stelden verscheidene
leden de vraag, wanneer het legerbestuur meent
met deze reorganisatie geheel gereed te kun
nen zijn.
Aangedrongen werd op het in het leven roe-
Pen van een inheemsche volksmilitie.
Vele leden spraken naar aanleiding van dien
aandrang als hun meening uit, dat een uit
breiding van de militie tot de inheemsche be
volking voor de verdediging van Java niet ur
gent is te achten en bovendien om financieeie
redenen thans niet uitvoerbaar zou zijn.
Gevraagd werd of de proeven met metalen
bommenwerpers als geslaagd kunnen worden
beschouwd en of de plannen tot aanschaffing
van deze vliegtuigen voor Indië doorgang zul
len vinden.
Van verschillende zijden werd de vraag
giesteld of de stijging van de kosten van
levensonderhoud de regeering aanleiding
kan geven een toeslag te verleenen op de
pensioenen van dc oud-Indische militairen.
Vele leden verklaarden het te betreuren,
dat er inzake de versterking van de defensie
in Indië controversen zijn ontstaan, doordat
allerlei in deze geen verantwoording dra
gende personen het pleit hebben geveerd
voor een bepaalde, eenzijdige bewapening,
zonder rekening te houden met den organi-
satorischen samenhang van alle wapenen
te land en ter zee.
Gevraagd werd of in Indië beschikt werd over
vliegtuigen, die ingericht zijn voor het uitwer
pen van drijvende mijnen en, zoo neen, of het
in dienst stellen van zoodanige vliegtuigen spoe
dig kan worden verwacht.
Eveneens zou men gaarne vernemen, of de
regeering geslaagd is in het aanschaffen van
luchtkruisers.
De 70-jarige mevrouw A. M. Kolderhof-de
Vletter, die eenige dagen geleden in hara wo
ning in de Zomerhofstraat te Rotterdam in
brand is geraakt is in het ziekenhuis aan den
Bergweg aldaar aan de bekomen verwondingen
overleden.
per saldo een kleine winst boeken. Automobiel-
waarden, equipmentshares, kunstzijde-aandee-
len en van de aandeelen in telegraaf-maat-
schappijen Amer. Tel. Tel. verlieten de markt
in prijshoudende stemming. Vast waren lucht
vaartfondsen, van welke rubriek Douglas Air
craft en United Aircraft resp. 1 en IK dollar
monteerden. Het slot kwam op deze rubriek niet
op het hoogste punt van den dag. De flauwe
stemming voor koperschroot oefende niet veel
invloed uit op het koersverloop der betreffende
waarden. Slechts weinig verschil viel eindelijk
op te teekenen, evenals voor sporen, mijnen, wa
renhuisfondsen, public-utilities, chemische fond
sen, aandeelen in fabrieken van electrische ap
paraten en oliewaarden. Rubbers waren aan den
luien kant. Amer. Tobacco, die de laatste dager-
goed gedisponeerd waren, moesten heden IK
punt van hun winst afstaan. De omzetten be
droegen in totaal 640.000 shares.
Laatst gedane koersen
Jan.
Allied Chemical
American Can Co.
Am. Car F.dry
Am. Rolling Mills
Am. Smelt Ref.
Am. iel. Tel.
Am. Tobacco B.
Am. Waterworks
Anaconda Conper
Atchison Topeke
Baltimore Ohio
Bethlehem Steel
Canadian Pacific
Case Irjsiiing
Chase National B.
Ches. j? Ohio
Chicago Rock Isl.
Chrysler Motor
Cities Service
Consol Gas N.Y.
Continental Oil
7 Dawesl.
5 K» Young
Deleware Huds.
Douglas Aircraft
Dupont de Nem.
Eastman Kodak
El. Bond Sh.
Generai Electric
General Motors
Good "*rear
Hudson Motor
Illinois Central
Intern. Harvester
r913ÏN ujojui
intern. Tel. 6? Tel.
Kennecott Copper
Missouri Pacific
Idem pref.
Montgomery Ward
Nat. City Bank
Nat. Dairy Prod.
New York Central
North. Am. Av.
North. Amer. n.a
Norfolk Western
Pennsylvania
Fhillips Oil
Proctor Camble
Publ. Serv. N. J.
Radio Corporation
Rep. Steel
Sears Roebuck
Shelf Union Oil
Socony Vacuum
Southern Pacific
Southern Railway
Standard Brands
Stand. Oil of N.-J.
Tidewater Ass. Oil
Union Pacific
United Aircraft
United Corp A.
U. S. Leather
U. S. Rubber
U. S. Steel
Western Union
Westingh. Electr.
Wool worth Building
- ex dividend t
19
18
17
172 4
173
172
114
114
114
26
25!
26!
15 i
15 4
15!
47
47 4
47 4
171 4
171 4
170 4
88
90
88|
10!
10
10 4
27 4
27 4
27
22 4
22f
22!
54
5 t
5 4
714
72|
73!
5 4
5 4
54
69|
69
69 4
34
35
35
39
39 f
40 4
i
X
X
82 4
82 4
83
44
44
44
31 4
31 4
31
23!
23!
23 4
11
11
84
9
18 4
18f
194
79
78
78
18l
180 4
181
160
161
159
74
74
74
38 f
38 4
38 4
52 f
51 4
52 4
22!
22|
22
54
54
54
11 4
li!
11
55 4
55 4
55!
36 4
36 4
36|
4
4
44
35
35
36
4
8
8
4
8
514
51 4
51
29
23
29 4
16|
16 f
16 4
16 4
16 4
164
24 4
24 4
24 4
22
22 4
22 4
208
207
207
21 1
21!
22
39
39
39
68
68
68
39 4
39|
40 4
6
5!
5!
19 4
19
20
82 4
82 4
83!
12 4
11 4
11 i
11 4
12 4
114
134
13 4
13 4
17 4
17 4
17!
7 1
7!
74
44f
43 5
44
10 4
10 4
10 4
93 4
93!
93 4
46
44
45!
24
2!
2!
37
37-4
37!
57
57|
59
23 4
23 4
23 4
107
107
108
40 4
40 4
40 4
ex coupon.
nieuwe aan fteelen.
gedaan en laten. t Died en.
NEW YORK, 19 Jan.
Slotkoersen Jan 19
18
17
Brussel
16.83
16.83
Rome
5.J5
3.05
Madrid
9.95
9.95
Bern
22.43
22.42
Oslo
22.72 4
22.72 4
A'dam
53.17
53.24
53.13
Londen
3.96 4
3.96 f
3.95 4
Parijs
2.24!
2.24 4
2.24 4
Berlijn
40.20
40.20
NEW YORK, 19 Jan.
19 Jan. 18 Jan. 19 Jan. 18 Jan.
Katoen
Nieuw contract
Jan.
Mrt.
Mel
11.24-27 11.28-8
10.88 10.96
Juli
Oct.
Dec.
Rubber
Standaard -
Jan. 19.09+- 19.25+Jull
Mrt. 19.19- 18.90 —Sept.
Mel 18.7918.71 —Oct.
Dec.
Koffie
(Rio - Nieuw contract)
10571065—
9.76-986 87-
968 979
18.66 18,50+-
18.46 18.44 -
18.39 18.30+
18.25 19.16+ -
(Santos)
19 Jan. 18 Jan.
18 Jan.
Tarwe
98
98
Mei
Jull
Sept.
Alais
Mei
Jul)
Sept
Reuze)
Jan 6.25+
6.30+
102 i - J
99 - i
98| - J
Mel
Jul)
Sept.
58 4
58 4
-9 4
- 58!
- 58 J
- 59 4
Mel
- Jull
ept.
19 Jan,
Haver
39 4 •- 39|
34! 34 4
32 32J
Rogge
72 4 -
71
7i
72
714--
71 -
Mrt
6.12 4
6.45
Mel
Jull
6.65
6.85+
WINNIPEG,
6.62 4
6.80+
19 Jan.
19 Jan.
ifarwe
Mel 87
Jul) 87
Oct.. 88 4
Rogge
Mei 79
18 Jan.
S9 Mei
87 4 Jull
-— Dec.
Jul)
Oct
tavei
Mel
Juli
78{
74
414
39 4
70|
77!
75 4
40
38
Mel
Juli
Oct.
Oct.
19 Jan. 18 Jan.
Uersi
53|-- 53 4 -
514— 514
Lijnzaad
199 199
196
19 i 192
36 4 36 i
BUENOS AIRES, 19 Jan. (D.N.B.). Het
Argentijnsche kabinet heeft besloten tot op
heffing van de bij het begin van den Europee-
schen oorlog in het leven geroepen controle
commissie van levensmiddelen en andere be
langrijke verbruiksartikelen. Er werd een nieuwe
organisatie gesticht, welke direct onder het
ministerie van Landbouw staat en uitgebreide
bevoegdheden heeft gekregen.
Behalve controle op de prijzen zal ook, b1
verband met den oorlog in Europa, een scherpe
controle worden uitgeoefend op den geheelen
handel, alsmede op de verzorging van het land
met de noodzakelijke verbruiksgoederen.
Mrt.
4.37
4.37
Mrt. 6.27
6.27
Mei
4.39
4.39
Mei 6.34
6.33
Juli
4.41
4.41
Jull 6.39
6.38-
Sept.
4 44
4.44
Sept. 6.44
6.42
Dec.
Dec. 6.50
6.48
Suiket
Jan.
1.89
1.96+
Sept. 2.08+
Mrt.
1.94+
2.0
Nov
Mei
2.00+
2.05+
Dec.
2.09+
Juli
2.04+
1.90
Jan. 2.07+
2.U8+
Tin
Locc
46.00
47.25
i.nyijn 452.5
461-7 4
CHICAGO, 19 Jan.
PARIJS, 19 Jan. (Havas). Het handelsver
drag, dat Donderdag te Madrid tusschen Spanje
en Frankrijk is ondsrteekend, is het eerste ver
drag tusschen Frankrijk en het nationalistisch®
Spanje, dat gegrond is op de uitwisseling van
waren. Frankrijk zal Spanje voorzien van rijst,
graan, kunstmest, landbouwmachines, automo
biele», motoren en electrische apparaten, ter
wijl Spanje grondstoffen zal leveren, waaraan
de Fransche industrie behoefte heeft.
Het verdrag is een bewijs van de vriendschap
pelijke verhouding tusschen beide landen.
Door de Koninklijke IJsvereeniging „Thialf" t®
Heerenveen werden Vrijdag wedstrijden in h®»
hardrijden voor amateurs gehouden om den Wil
lem van Risenbeker over de afstanden 500»
1500 en 3000 meter.
De uitslagen luiden:
500 meter: 1. Roos (Amsterdam) 49,9 sec.:
de Vries (Amsterdam) 50 sec., 3. Schouten
(Warnsveld) 51,3 sec., 4. Bosson (Amsterdam'
52,8 sec., 5. Kremer (Amsterdam) 52,8 sec.
1500 meter: 1. Roos 2 min. 45,3 sec., 2. de Vri®
2 min. 48,3 sec., 3. Kremer 2 min. 48,8 sec.,
Schouten 2 min. 51,2 sec., 5. Boston 2 min. 51.
sec.
3000 meter: 1. Roos 5 min. 40,1 sec., 2. Krem®1
5 min. 48 sec., 3. Schouten 5 min. 49 sec.,
Bosson 5 min. 49,4 sec., 5. Scheer (Twisk) 5 mih-
519 sec.
Algemeene rangschikking: 1. Roos 161.667 puh-
ten, 2. de Vries 166.433 punten, 3. Schoute»
166.532 punten, 4. Kremer 167.066 punten,
Bosson 168.166 punten.
LEIDEN. Geslaagd: doctoraal examen genees
kunde: de heer en P. S. Blom, Den Haag,
Crezee, Rotterdam, A. A. F. Asjes, Den HaaB'
M. G. Bon, Oegstgeest.
Bevorderd tot apotheker: de dames M. Fran_
zen, Dordrecht; C. L. v. d. Handel, Rotterdam.
A. W. J. E. Waltheer, Den Haag en de heerch'
J. C. Mertens, Voorburg; J. Polderman, D®
Haag; P. Pols, Rotterdam; A. Ringeling, D®"
Haag en H. A. Weber, Den Haag.
Artsexamen le gedeelte; de heeren O.
Frank, Den Haag; J. J. Spierenburg, Oversell!®-
Tj. Kuipers, Den Haag; H. Flu, Leiden en h'
de Grobt Oegstgeest.
Bevorderd tot arts: de heeren: J. H. Jaarsm
Rotterdam; W. Dijk. Den Haag en C. W.
van Raalten, Den Haag.
UTRECHT Geslaagd voor het semi-arw
examen: H. H. F. Hobbek, J. J. M. van Niste
rooy en K. J. M. C. A. W. Phaf.
Bevorderd tot arts de heeren: G. A. Hagen
en J. B. Verhey.
Candidaatsexamen rechten: L. Stallaen.-
mej. W. L. Rose.
Candidaatsexamen klassieke letteren: m®J'
B. E. Kraemer, J. Vondeling.
Candidaatsexamen Ned. letteren: mej. S.
Roosenburg.
LEIDEN Geslaagd voor het candidaats
examen klassieke letteren: mej C. van de
Linde, Leiden.
(Medegedeeld door' Simoons en Co.,
A. van Vliet en Zn. en L. Slijper)
Van 3.304.30 uur
254%
94—941/4
21 9/16—21%
42% 42%
53%—53 11/16
15%15%
17%
513/16
Kon. Olie
Unilever
Anaconda
U. S. Steel
Beth. Steel
Rep. Steel
North Am. Aviation
St. Br.
Van 4.30—5 uur
U. S. Steel 42%
■North Am. Aviation 17%
St. Br. 5%
Koersen voor stortingen op 20 Jan. 1940 teg®°
verplichtingen luidende in:
Reichsmarken 75.45, Lires 3.55.
Opgegeven door v. d. Graaf Co.. N.V-
(Afd. Handelsinformaties)
Failliet verklaard:
18 Jan.: Franciscus Arnoldus van der Heyd^t,
sigarenhandel, Arnhem, Spijkerstraat 18.
H. R. de Zaayer. Cur. mr. J. C. Hummelen,
hem, Eusebiusbinnensingel no. lb. „rg.
De Vennootschap onder de Firma ^1
Koster, graan- en nreelhandel, tevens grootnai
in grutterswaren, Heerewaarden. R.c. mr.
de Zaayer. Cur. mr. J. van Nes, Tieï. jtp-
Cornells Marinus Kosters, vennoot V.d. p.
ma Gebrs. Kosters Heerewaarden. R.c. mr.
de Zaayer. Our. mr. J. van Nes, Tiel. „ir0)»
Dirk Jan Kosters, vennoot van de v-
Gebrs. Kosters, Heerewaardeni. R.c. nvr. K. W-
Zaayer. Cur. mr. J. van Nes, Tiel.
Johannes Franciscus Rutten, schoenm <j0
Nijmegen, Voorstadslaan 197. R.c. mr. H. R-
Zaayer. Cur. mr. J. van Ophuysen. Nïjimegein c.
Piet Smit, bakkersknecht, Leeuwarden 0t,
mr. S. N. van Opstall. Cur. mr. S. van der Yjeti.
bureelchef Griffie der Rechtbank te Leeuwa-1
E. W. Bökmann, handelende onder te
naam' Clubmeubelfabriek „Erbo", wonende
Zwolle, Koewegje 8. R.e. mr. A. J. M. vanJ+,0U®-
Cur. mr. H. Landberg, Sassenstraat 33, +jaü:
Vernietigd op grond van hooger beroep,
M. A. Snel, thans zonder beroep, Nijmegen-
Gedeponeerde uitdeelingslijsten^ec
M. J. G. Buytendijkvan Sermont, in .^r
trische artikelen, enz., Rotterdam. Geëindigd
het verbindend worden der uitdeelingslij pit'
P. W. A. van Loon, Amsterdam, machine-"
werker en caféhouder. Geëindigd door net
bindend worden der eenige uitdeelingsiijst-
J. L. Peulen Mzn.. Rotterdam'. Geëindigd ygt-
het verbindend worden der eenige uitdeeUng
