Bïnnenlandsche Zaken: weinig
nieuws!
EN WOESTIJN
RAAKT ZOEK
GEMEENTEN- EN LUCHT
BESCHERMINGSLEED
Kerkelijk leven
WOENSDAG 14 FEBRUARI 1940
OVERZICHT EERSTE KAMER
*et,
hun
'eu,
De ontploffing in
Groningen
Zesde slachtoffer overleden
HOOG MILITAIR GERECHTS-
HOF
Beëediging voorzitters en audi
teurs-militair Krijgsraden
Een heethoofdige cavalerist
Rijverbod op Zondag
Een onbetrouwbaar sergeant
De nieuwe of verhoogde
invoerrechten
VERMISTE BOTTER BINNEN
DOOD DOOR SCHULD
Een jaar gevangenisstraf
voar verdachte
PROFESSOR BRANDSMA
ERNSTIG ONGESTELD
KRIJGSRAAD TE DEN HAAG
BOOTDIENSTEN GESTAAKT
Werkloosheid iets
gestegen
Gegevens over de week van
2227 Januari
Wachten is werken
KORPS LUCHTAFWEER-
DIENST BESTAAT ÉÉN JAAR
Slagkruisersplan en
Volksraad
WERKLOOZE NEDERLANDERS
IN INDIË
Verzachtende maatregel inzake
terugzending
TERREUR VAN WILDE
HONDEN
BOTSING TUSSCHEN TWEE
MOTORRIJDERS
HOTEL UITGEBRAND
15 jaar geëischt wegens
doodslag
Militairen vochten te Weert
Prins Bernhard in den Raad
van State
Actie voor gepensionneerden
UIT DE STAATSCOURANT
Burgemeester
Onderwijs
Economische Raad
Onderscheiding
PATER FR. PH. BOLANDER t
FEUILLETON
DOOR WILLY WATERMAN
Het Zuiderkruis nam zijn normale plaats in
(Van onzen parlementairen redacteur)
DEN HAAG, 13 Februari 1940.
Eerlijk gezegd: veel nieuws valt
Over de begrooting van Binnenland-
8che Zaken niet te vertellen. Niet
Zoozeer omdat de Tweede Kamer
bet gras voor de voeten van den
Senaat heeft weggemaaid dat
geldt voor elke begrooting min of
tneer. En tóch blijven er altijd wel
Punten over, waar de senatoren iets
oorspronkelijks over zeggen, afge
zien nog van het feit, dat zij de
Problemen, die zfj behandelen
minder in aantal dan de Tweede
pleegt aan te snijden grondiger
on in verzorgder vertoogen bezien.
Doch neen: dat is het niet bij Bin-
nenlandsche Zaken. Hier ligt de
Oorzaak niet aan de andere zijde
Van het Binnenhof, doch aan de
andere zijde van de ministerstafel.
Bïnnenlandsche Zaken is een depar
tement, dat over het algemeen
Weinig met sensationeele maatrege
len aan komt. En deze minister
Werkt, om het euphemistisch uit te
drukken, al bijzonder voorzichtig.
Reeds in September 1938, in de millioenen-
°ta heeft minister Van Boeyen plannen aan-
^Kondigd tot een herziening van de tnomen-
bestaande financieele verhouding tusschen
®?t Rijk en de gemeenten. Die plannen zijn
Ij1' en te na besproken bi) de behandeling van
vorige begrooting. Bij het optreden van het
Wde kabinet-Colijn kwam ten tweeden male
e belofte van een spoedig herstel der finan-
'^ele zelfstandigheid der gemeenten. In de
jbllioenennota van 1939 ten derden male Bij
J behandeling van de begrooting in de Tweede
f^rner verzekerde de minister; eer de gemeen-
besturen aan den gang gaan met de samen-
.teUing hunner begrooting voor 1941, zullen zij
Rei
en, waar precies de saneeringsplannen der
'Eeering uit bestaan, zoodat zij daarmee in
ramingen rekening kunnen houden. Nu zijn
'J weer eenige maanden verder. En nog altijd
Uchten de Staten-Generaal op de concrete
horstellen. In gemoede: waar moet nu de
torste Kamer ten aanzien van de gemeenten
.l'6r praten. Zij praat er wat graag over. Daar
«ten ettelijke burgemeesters en wethouders in
't eerbiedwaardige college en al dezen gaat
e zaak der gemeenten, het herstel der ver-
btwoordelijkheid van de gemeentebesturen
J®1- de eigen huishouding; ter harte. Er is
hter niets, hoegenaamd niets te zeggen!
Natuurlijk hebben wel enkele Eerste Kamer-
'en zich met het vraagstuk der gemeentelijke
tonomie bezig gehouden. Doch dan alleen om
y bet algemeen te zeggen zooals de heer In 't
eld (S.D.A.P.), dat die autonomie zulk een
J °°t goed is en zoozeer verdient intact te wor-
iseb gebracht of gehouden, hoe moeilijk dat ook
j.' Of om, zooals de heer Kropman (R.K.)
den breede deed, zich bezig te houden met
v circulairen-politiek der Regeering. In het
^J°rloopig Verslag der Kamer was daar nogal
(,er geklaagd. De Regeering bemoeit zich per
l^uuiaire met alles en nög wat in de gemeente
re huishouding en tast daardoor de zelfwerk-
qjbuheid en het gevoel van eigen verantwoor-
'iikheid der gemeentelijke bestuursorganen
Zóó erg is het toch niet, meende wethou-
Q r Kropman. Men bezie de zaken ook eens van
1 b anderen kant. Wat ware er in de verschil
de gemeenten van het crisisbeleid terecht
lei ,0rnen indien niet de Regeering verstandige
ding had gegeven per circulaire. De 'minister
bekerde bovendien, dat hij van het instituut
Vfr circulaire geen misbruik zou maken. Nu één
g.bag: zal de Regeering de weinige circulaires,
ba Zij wil uitzenden, met alle kracht hand-
Het gevaar van de circulaire-politiek
^.Wotffideels bezworen worden, indien de
jbister wil toezeggen, dat hij, indien een ge-
v entebestuur, in de overtuiging, dat de uit-
Oj. big van een circulaire niet strookt met zijn
patting over de richting, waarin de gemeente
bi Worcien geleid, indien die toepassing niet
bet belang der gemeente zou zijn, zooals
t5 bestuur dat ziet, dat dan de minister niet
afbel van zijn vernietigingsrecht gebruik zal
r^en. Dan voorkomt hij veel ergernis.
°t zoover over de gemeenten.
lt0 °°r de andere, bij deze begrooting ter sprake
CL- nde onderwerpen, geldt in meerdere of min-
-,e mate hetzelfde.
Ij 00 de kwestie van de luchtbescherming. Het
^.'budaag waarlijk niet voor het eerst, dat op
'6iö' meer centrale en vooral meer eenvormige
gj.'bg en voorlichting op dit terrein wordt aan-
\'ar'ngen. Daar hapert naar de communis opinio
de heeren Bruineman (R.K.), In 't Veld
t,. -A-P.) en Heldring (Lib.) nog veel, zéér veel
Öe heer Bruineman was zelfs zoo ontevre
den, dat hij meende: van een particuliere vrij
willige zorg komt toch niets, maak er maar een
verplichte, semi-militaire organisatie van. die
beter geoutilleerd kan zijn, dan de organisatie,
waarin de betrekkelijk ondeskundige burgemees
ters de leiding moeten geven. Dat alles is niet
nieuw.
Evenmin het debat over de volkshuisvesting,
waarin de heer Kroppran de maatregelen der
Regeering tot verhoogde deelneming aan de
lasten der krotopruiming toejuichte, de heer
Reinalda (S.D.A.P.) een sterken overheidsbouw
aanmoedigde en de heer de Jong (R.K.) het
opnam voor de particuliere bouwnijverheid.
Een korte gedachtenwisseling. die morgen
wordt voortgezet.
Dinsdagmiddag is de soldaat J. de Vries, af
komstig uit Soest, die op 15 Januari j.l. bij een
ontploffing in Oost Groningen zwaar gewond
en in het academisch ziekenhuis opgenomen
werd, aan de gevolgen van het ongeval overle
den.
Dit is dus het zesde slachtoffer, dat door deze
ontploffing is omgekomen.
In een bijzondere zitting van het Hoog Mili
tair Gerechtshof zijn Dinsdag de voorzitters
van en de auditeurs-militair bij de. nieuwe
krijgsraden in Utrecht en Den Haag beëedigd.
De advocaat-fiscaal, mr. A. Brants, die het
eerst het woord nam om de beëediging te vor
deren, heeft de nieuwe functionarissen geluk
gewenscht met nun benoeming en de hoop uit
gesproken, dat zij de zwate en verantwoorde
lijke taak, welke m deze ernstige tijden op hun
schouders is gelegd, naar eigen voldoening en
in het belang van de krijgstucht tot heil van
ons volk zullen mogen verrichten.
Hierna las de griffier, kapitein drs. A. Spruyt,
het Kon. Besluit met de benoemingen voor,
waarna men tot de beëediging overging.
Achtereenvolgens werden beëedigd mr. J. W.
U. Doornbos en mr. B. G. A. Srneets, presiden
ten van de krijgsraden resp. te Utrecht en
Den Haag.
Mr. D. J. Veegens en mr. P. Kapteijn, audi
teurs-militair bij de krijgsraden resp. te Den
Haag en Utrecht, de plaatsvervangende presi
denten, te 's Gravenhage prof. mr. J. M.
van Bemmelen, en te Utrecht mr. B. F. Ver
veen, mr. J. J. Plugge en mr. G. W. Bannier
en ten slotte de. plaatsvervangende auditeurs
militair, te 's Gravenhage mr. G. H. L. Arriens
en te Utrecht mr. dr. D. J. van Gilse én mr.
Z. Heimens Visser.
De derde auditeur-militair-plaatsvervanger
te Utrecht, mr. J. P. G. van Velzen, kon we
gens ziekte heden met beëedigd worden. Na de
beëediging heeft de waarnemend-president van
het Hoog MLilitair Gerechtshof, mr. dr. W. A.
J. M. Fick, de functionarissen bij de militaire
rechtspraak geluk gewenscht, mede namens
den president van het Hof, mr. E. Jellinghaus,
die wegens ongesteldheid verhinderd was het
Hof heden te presideeren.
De zitting werd door vele belangstellenden,
betrokken bij de militaire en burgerlijke recht
spraak, bijgewoond.
De krijgsraad te 's-Hertogenbosch heeft den
2I-jarigen C. J. van der G„ gewoon dienstplich
tig soldaat bij de cavalerie, veroordeeld tot 6
weken gevangenisstraf omdat hij een korporaal
met zijn veldflesch heeft bedreigd en een an
deren korporaal met dit voorwerp op zijn hoofd
heeft geslagen.
Het hoog militair gerechtshof heeft in hoo-
ger beroep den soldaat voor het eerste feit vrij
gesproken, voor het tweede feit hem een ge-
gevangenisstraf van vier weken opgelegd met
aftrek van de preventieve hechtenis.
De soldaat G. B. was op Zondag 1 October
met zijn motor naar huis gegaan, hetgeen na
tuurlijk niet onder den militairen dienst viel
en zoo overtrad hij het toen geldende rijverbod
op Zondag.
De krijgsraad veroordeelde hem tot 10.
boete, subs. 10 dagen hechtenis.
Het hoog militair gerechtshof verminderde
deze straf tot ƒ5.boete subs. 5 dagen hech
tenis.
De sergeant C. H. S. had onder allerlei lis
tige bedenksels verlof weten te krijgen. Hij had
vanuit een andere plaats naar zijn comman
dant opgebeld en valschelijk gemeld, dat zijn
vader ernstig ziek was.
De krijgsraad heeft hem een gevangenisstraf
van 35 dagen opgelegd met verlaging tot den
stand van soldaat en aftrek v.an de preventieve
hechtenis.
Het hoog militair gerechtshof heeft deze straf
bevestigd.
Zooals reeds gemeld, is in een buitengewone
Nederlandsche Staatscourant van 10 Februari
j.l., een op de Tariefmachtigingswet 1934 ge
grond Koninklijk Besluit van 9 Februari 1940.
opgenomen, krachtens welk besluit met ingang
van 11 Februari 1940 de bepalingen tot instel
ling of verhooging van invoerrechten, vervat m
het voorstel van wet tot aanwijzing van heffin
gen ten behoeve van het Leeningfonds 1940, voor-
loopig in werking zijn gesteld. Die invoerrechten
betreffen koffie, benzine, benzol en suikerhou
dende goederen. Laatstgenoemd besluit houdt
ook voorzieningen in omtrent teruggaaf van in
voerrecht. Voor teruggaaf komen in beginsel
alleen in aanmerking partijen goederen van
bovengenoemde soorten waarvoor ten genoegen
van den minister van Financiën wordt aange
toond, dat het verschil in invoerrecht ingevolge
een reeds voor lo Februari 1940 gesloten over
eenkomst van koop en verkoop niet of niet ten
volle op den kooper dier goederen kan worden
verhaald.
In genoemde Staatscourant is tevens een be
schikking van den minister van Staat, minister
van Financiën opgenomen, waarin o.m. voor
schriften voorkomen, betrekking hebbende op de
bepaling van het z.g. extract-gehalte van koffie-
extract en op het watergehalte en het gehalte
aan vreemde bestanddeelen van koffie, op de
weging van koffie, op de bewerking van koffie
in fictief entrepot, op de monsterneming van
koffie en op de teruggaaf van invoerrecht voor
koffie, benzine, benzol en suikerhoudende goe
deren.
De botter „H. D. 40'' waaromtrent men zich
Dinsdag in IJmuiden ongerust heeft gemaakt,
omdat deze reeds Maandag had moeten bin-
nenloopen, heeft Dinsdagmiddag omstreeks vier
uur de haven bereikt.
Door den Oostenwind was het scheepje
verder de zee opgegaan, dan de bedoeling was,
zoodat het niet op den gewonen tijd binnen
kon zijn.
De „Neeltji Jacoba'', welke was uitgevaren
om op zoek te gaan naar den botter, is radio-
telefonisch teruggeroepen.
Op den laten avond van 27 October j.l. is op
den Rijksweg GoorDelden een tragisch ongeluk
gebeurd, dat den 28-jarigen reserve-eersten lui
tenant J. W. Stenneke, uit Amsterdam, het leven
heeft gekost.
Luitenant Stenneke liep in gezelschap van
een korporaal jangs den berm van den weg. Hij
werd ingehaald door een auto, bestuurd door
H, P., uit Hengeloo, die dien avond kermis had
gevierd en nogal v.'at alcohol had gebruikt. Bij
het passeeren greep de auto den luitenant, die
ruim 20 meter werd meegesleurd en met een
verbrijzelden schedel werd opgenomen. Hij was
vrijwel op slag dood.
De korporaal zag, dat de auto enkele tientallen
meters voorbij tie plaats van het ongeluk stopte.
Enkele oogenblikken later gaf de bestuurder
echter vol gas, waarop de auto in de duisternis
verdween.
Het was echter mogelijk, den bestuurder op
te sporen. Het bleek, dat hij bij het besturen
van den auto gebruik had gemaakt van een
valsch rijbewijs.
De vorige week moest P. zich voor de recht
bank te Almelo, wegens het veroorzaken van
dood door schuld, verantwoorden.
De Officier van Justitie eischte toen 2% jaar
gevangenisstraf. Dinsdag deed de rechtbank
in deze zaak uitspraak en veroordeelde P. tot
1 jaar gevangenisstraf met aftrek van het voor
arrest en intrekking van het rijbewijs voor den
tijd van één jaar.
Professor dr. Titus Brandsma O. Carm., hoog
leeraar aan de Katholieke Universiteit te Nij
megen, vertoeft in het klooster van zijn orde
te Merkelbeek om daar herstel van zijn ge
zondheid te zoeken. Prof. Brandsma is reeds
eenigen tijd ernstig ongesteld.
De nieuwe Krijgsraad te 's-Gravenhage zal
gevestigd zijn in het gebouw Laan Copes van
Cattenburch 12.
De bootdienst NeuzenHoedekenskerke is
voorioopig Woensdag en Donderdag gestaakt
wegens ijsgang. De dienst HansweertWalsoor
den wordt nog onderhouden, doch heeft kans op
vertraging.
De directeur van den Rijksdienst der werk
loosheidsverzekering en arbeidsbemiddeling
deelt de volgende resultaten mede van de ver
zameling door het Centraal Bureau voor de
statistiek van de voorloopige gegevens over de
week van 22 tot en met 27 Januari 1940.
Op 27 Januari 1940 waren bij de organen der
openbare arbeidsbemiddeling ingeschreven
369.370 werkzoekenden (354.067 mannen en 15.303
vrouwen)
Hiervan waren 295.383 (284.820 mannen en
10.563 vrouwen) werkloos en waren 58.486 per
sonen geplaatst bij werkverruimingen, ook al
konden zij tijdelijk wegens weers- of andere
omstandigheden niet werken. Blijkbaar waren
er dus 15.501 personen als werkzoekende inge
schreven, die in het vrije bedrijf werkten, doch
andier werk zochten.
In de week van 22 tot en met 27 Januari 1940
waren bij gesubsidieerde vereenigingen met
werkloozenkas aangesloten 594.250 personen,
waaronder 75.273 landarbeiders.
Van de 518.977 verzekerden buiten de
landarbeiders was het werkloosheidsper
centage 28.5 (in de vorige verslagweek van
8 tot en met 13 Januari 1940 was dit per
centage 27.5).
Van de. 594.250 verzekerden met inbegrip
van de landarbeiders was het werkloos
heidspercentage 31.4 (vorige verslagweek
30.0).
In de overeenkomstige verslagweek van Ja
nuari was het werkloosheidspercentage voor
alle verzekerden in de laatste jaren als volgt
(tusschen haakjes zijn vermeld de percentages,
indien de landarbeiders buiten beschouwing
worden gelaten)
1932: 29.2 (28.0); 1933: 39.7 (36.8)7 1934:
34.2 (31.8); 1935; 36.0 (35.2); 1936; 38.0 (36.8);
1937: 36.1 (34.4); 1938: 31.0 (30.3); 1939: 27.7
(26.9); 1940: 31.4 (28.5).
Bij de beschouwing van deze percentages
moet men in aanmerking nemen, dat de ver
slagweek viel in een periode van aanhoudende
strenge vorst.
Het aantal plaatsingen van werkzoekenden,
die door de organen der openbare arbeidsbe
middeling werden tot stand gebracht, bedroeg
in 1939: 359.251 (284.866 mannen en 74.385
vrouwen). Ten opzichte van 1938, toen het aan
tal plaatsingen 310.210 bedroeg, valt er dus een
vooruitgang in de werkzaamheid der openbare
arbeidsbeurzen te constateeren, welke in een
vermeerdering van het aantal plaatsingen met
49.000 tot uitdrukking komt. Dit spreekt te
meer wanneer in aanmerking wordt genomen,
dat het aantal in 1938 ongekend hoog was.
Voor den Haagschen kantonrechter mr. H.
Ferguson heeft onlangs wegens overtreding van
het rijtijdenbesluit terecht moeten staan een
directeur van een taxibedrijf in de residentie.
Een chauffeur, in dit taxibedrijf werkzaam,
had op grond van het rijtijdenbesluit een werk
vergunning, waaraan als voorwaarde was ver
bonden, dat in zes achtereenvolgende weken de
gezamenlijke duur van de in dat tijdvak val
lende werktijden niet meer mocht bedragen dan
330 uren.
Geconstateerd was, dat de betreffende chauf
feur in genoemd tijdvak 367 )4 uur in dienst
was geweest.
Ter zitting van den kantonrechter gaf de ge
dagvaarde directeur de feiten toe, doch zoo
verweerde hij zich in den tijdsduur van 367)4
uur zijn ook opgenomen de uren, welke de
chauffeur in de garage of elders wachtte tot
dat van zijn diensten gebruik zou worden ge
maakt.
De kantonrechter, die Dinsdag schriftelijk
uitspraak deed, overwoog in zijn vonnis om.,
dat een chauffeur gedurende den tijd, dien
hij in de garage of elders doorbrengt, zich
gereed houdende om op bestelling terstond
met een auto te vertrekken, niet geacht kan
worden zijn rusttijd te hebben en niet mees
ter is van zijn tijd. Deze tijd is naar het
oordeel van den kantonrechter zeer zeker te
beschouwen als dienst, al kost deze dienst
dan ook weinig inspanning. Wegens het
overschrijden van de werktijden, vervat in
de werkvergunning van den betreffenden
chauffeur, veroordeelde de kantonrechter
den directeur tot f 5 boete.
De ambtenaar van het O.M. had f 15 boete
subs 10 dagen hechtenis geëischt.
Ter gelegenheid van het eenjarig bestaan
van het korps Luchtafweerdienst van den vrij-
willigen landstorm zullen de afdeelingen Delft,
Zaanstreek en 's-Gravenhage Donderdag 15
Febr. voor H. M. de Koningin, den Opperbevel
hebber van Land- en Zeemacht, alsmede voor
den minister van Defensie defileeren.
De afmarsch geschiedt te 10 uur 's morgens
van den Dierentuin te Den Haag, waarna via
Laan van Nieuw Oost-Indië en Juliana van
Stolberglaan gemarcheerd wordt naar het Pa
leis Noordeinde. Om half twaalf wordt hier
voor H. M. de Koningin gedefileerd. Vervol
gens wordt een défilé gehouden voor den Op
perbevelhebber van Land- en Zeemacht aan
het Lange Voorhout en hierna voor den minis
ter van Defensie op het Plein.
In den dierentuin zal de corpscommandant,
majoor A. den Hartogh, des middags een korte
herdenkingsrede uitspreken, waarna den vrij
willigers een luchtafweer- en een luchtwacht-
film zal worden vertoond.
BATAVIA, 13 Febr.(Aneta) Ten aanzien van
de behandeling van den aanbouw van slagkrui
sers in den Volksraad kan slechts worden ge
zegd, dat de Volksraad uiteraard de stukken nog
niet ontvangen heeft. Indien deze nog vóór het
einde van deze zitting binnenkomen, dan kan
die zitting worden verlengd. Komen zij vóór de
hoofd-begrooting, dan zou een speciale zitting
bijeengeroepen kunnen worden.
BATAVIA, 13 Febr. (Aneta) Ten aanzien
van de terugzending van Nederlanders, die geer
beroep uitoefenen, uit Indië naar Nederland, is
een interessant dispuut ontstaan. Er is name
lijk aangedrongen op wijziging in de gevoigae
gedragslijn en wel in dien zin, dat, indien het
betreft Nederlanders, die gehuwd zijn met een
in Indië geboren vrouw en derhalve kan worden
■aangenomen, dat het gezin zich beter zal thuis-
voelen in Indië dan in Nederland, het voorschrift
omtrent terugzending naar Nederland niet
strikt.zal worden toegepast.
De huidige bepalingen leitjen veelal tot terug
zending naar Nederland, een maatregel die
vooral in den wintertijd voor gezinnen, ais
hierboven bedoeld, bijna een strafmaatregel is.
BATAVIA, 13 Febr. (Aneta). Naar de „Lo
comotief" verneemt, komen aan den rand van
het Dieng-Plateau thans troepen wilde hon
den voor, die daar een terreur uitoefenen. Reeds
zijn zeven personen aangevallen, van wie er
twee in het ziekenhuis worden verpleegd. Mili
tairen zijn naar die streek gedirigeerd, om op
ruiming onder de wilde honden te houden.
(Vermoedelijk worden met deze wilde honden
„Adjags" bedoeld, feitelijk niet tot het honden
geslacht behoorend. Deze dieren, die in. troepen
in bergstreken leven, doch niet veel voorko
men, zijn bijzonder bloeddorstig.)
Op 23 November van het vorig jaar heeft
bij de Technische Hoogeschool te Delft een aan
rijding plaats gehad tusschen twee motor
rijders met het droeve gevolg, dat een der
motorrijders zoo ongelukkig terecht kwam, dat
hij aan de gevolgen overleed.
De andere motorrijder, de 23-jarige student
J. de G., moest Dinsdag wegens het veroor
zaken van dood door schuld voor de Haagsche
rechtbank terecht staan.
Uit het onderzoek ter terechtzitting bleek,
dat de jongeman den uitrit van de Technische
Hoogeschool op zijn motor uitkwam en naar
links wilde afslaan. Hij keek eerst naar links,
daarna naar rechts of de weg vrij was en toen
hij zich daarvan oveatuigd had, reed hij den
weg op.
Op dat oogenblik zag hij, dat er een tram
van rechts kwam, die hij wei eerder had op
gemerkt, doch waarvan hij veronderstelde, dat
hij er nog wel langs kon. De tram had echter
vrij veel vaart, zoodat hij het beter achtte,
te wachten tot de ram voorbij was.
Inmiddels was van links een andere motor
rijder genaderd, die zich plotseling den weg
versperd zag. Een botsing volgde en de gevol
gen zouden niet ernstig zijn geweest, indien
de motorrijder niet juist op de tramrails was
gevallen en door de aankomende tram was
overreden.
De officier van Justitie, mr. N. S. Hoekstra,
achtte verdachte schuldig en eischte een voor
waardelijke hechtenisstraf van drie maanden
met drie jaar proeftijd en een geldboete van
f 75 subs. 25 dagen hechtenis.
De verdediger, mr. M. S. A. Ytes, uit Amster
dam, zeide in zijn pleidooi, dat hier van roeke
loos rijden geen sprake is geweest. Een situatie
als deze komt herhaaldelijk voor b.v. gij het
wegrijden van een links geparkeerden auto
en door een ongelukkigen samenloop van om
standigheden is .hier een slachtoffer te betreu
ren geweest.
Uitspraak 27 Februari.
Dinsdagochtend omstreeks elf uur is hotel
„Horst" aan den Rijksstraatweg te Haren (Gr.)
afgebrand.
Het vuur vond zijn oorzaak in een lek in de
centrale verwarming, waardoor de ketel droog
raakte en deze een te groote hitte ontwikkelde.
Ofschoon de brandweer spoedig ter plaatse
was, kon zij tegen den brand, welke een groo-
ten omvang had aangenomen, niet veel uit
richten. Men riep toen de hulp van de Gro-
ningsche brandweer in. Het hotel was echter
niet meer te redden en men moest zich bepa
len tot het nathouden der belendende percee-
len. Om 12 uur was men den brand meester.
Het hotel brandde geheel uit. Van den inboe
del kon slechts weinig worden gered.
Op den avond van 1 October om half elf
vond te Weert een vechtpartij plaats,
waarbij de soldaat H. J. C. Nouwens werd
doodgestoken en de soldaat H. van der
Lond ernstig werd gewond. Een derde sol
daat kreeg door het gebeurde een zoodani-
gen zenuwschok, dat hij in een inrichting
moest worden verpleegd en voor den militai
ren dienst werd afgekeurd.
Op den noodlottigen avond was in het café
van den caféhouder-slager J. Koenen aan den
Parallelweg te Weert een aantal militairen bij
eengekomen. Onder hen bevond zich de soldaat
P. M., die in burger was, en zijn 24-jarige vriend
G. de Graaf. Deze kreeg een woordenwisseling
met eenige militairen en het gevolg was, dat M
en de Graaf door den caféhouder en diens doch
ter buiten de deur werden gezet. Een aantal mi
litairen volgde de beide mannen en buiten
ontstond een vechtpartij tusschen M., de Graaf,
Nouwens en Van der Lond. Enkele oogenblikken
later waren Nouwens en van der Lond door
messteken getroffen. Nouwens kon nog het café
bereiken, waar hij op een stoel ineenzakte. Hij
stierf voor geneeskundige hulp gearriveerd was.
Van der Lond kwam er beter af, al had hij een
flinken steek in den rug gekregen.
Leden van de marechaussee-brigade te Weert
arresteerden P. M., die zich Dinsdag voor den
Krijgsraad te 's-Hertogenbosch moest verant
woorden wegens doodslag, subs, mishandeling
den dood tengevolge hebbende.
Verdachte ontkende de steken te hebben toe
gebracht. Er werden tal van getuigen gehoord,
die over het algemeen voor hem bezwarende
verklaringen aflegden.
De auditeur-militair, mr. Van der Kim,
achtte den doodslag bewezen en eise-hte
vijftien jaar gevangenisstraf en ontslag uit
den militairen dienst.
De verdediger, mr. Smeets uit Weert, pleitte
vrijspraak.
De krijgsraad zal over veertien dagen vonnis
wijzen.
Z.K.H. Prins Bernhard woonde Dinsdag de
vergadering van den Raad van State bij.
Maandag is de bond van Gepensionneerden
bij de Nederlandsche Spoor- en Tramwegen te
Utrecht in vergadering bijeengekomen. Er werd
een resolutie aangenomen, waarin met genoe
gen wordt geconstateerd, dat met ingang van
resp. 1 Juli 1939 en 1 Januari 1940 de pensioen
korting is opgeheven. De bond ziet hierin een
erkenning van de onrechtmatigheid dezer op
1 April 1936 ingevoerde korting.
Het hoofdbestuur werd opgedragen stappen
te doen welke leiden tot terugbetaling van de
sedert dien tijd toegepaste kortingen. Tevens
werd het hoofdbestuur gemachtigd actie te
voeren voor verbetering der positie van be
paalde groepen gepensionneerden, zooals de
oud-gepensionneerden en de invaliden met
klein pensioen, zulks in verband met de stijging
van de kosten van het levensonderhoud. Ten
slotte werd het hoofdbestuur gemachtigd een
eventueele actie tot het verleenen van een
duurtetoeslag aan de gepensionneerden in het
algemeen te bevorderen.
Aan L. R. Wentholt is op zijn .verzoek, met
ingang van 14 Februari 1946, éervol ontslag
verleend als burgemeester der gemeente Gorssel.
Aan dr. C. L. de Vries, is op zijn verzoek, eer
vol ontslag verleend als tijdelijk leeraar aan de
R. H. B. S. te Groningen.
Benoemd is tot lid van den Economisehen
Raad ir. W. H. van Leeuwen, voorzitter van den
Nijverheidsraad.
Benoemd is tot ridder in de orde van Oranje-
Nassau met de zwaarden, de reserve-kapitein
voor speciale diensten prof. J. M. Tienstra, van
het wapen der artillerie.
Eerst thans is uit China het overlijdensbe
richt ontvangen van den hoogeerwaarden pater
fr. Philoteus Bolander OF.M., overste der Pa
ters Minderbroeders in het Apostolisch Vica
riaat van Luanfu.
Hij overleed op 26 December te Sintchoang,
in den ouderdom van 57 jaar, in het 40e jaar
\an zijn religieus leven en in het 33e jaar van
zijn H. Priesterschap.
t>taJ Was van nature een landrot en alleen de
Setih ee, hem door de fortuin geboden gele-
er vandoor te gaan met een document
te enkele tienduizenden dollars waarde ver-
bey^nordigde, had hem er toe kunnen doen
kiekten, in een motorboot het ruime sop te
een der matrozen van de „New Or
den motor op gang had gebracht, hem
n1®'
k0o. Sewezen. welke zijde het voorstuk van de
tnj Was en nadat hij zich ervan had over
kap' dat de oceaan niet door verborgen lek-
kcjj haar binnen drong, had hij op het stoeltje
er het stuurwiel plaats genomen.
vSrv- tste tros werd losgesmeten en de sloep
k6 'Jderde zich van het schip met braaf pok-
^eip den motor. Toen er enkele tientallen
tp, rs oceaan tusschen de beide schepen gaap-
ttQ ''°nü Crofts het welletjes, kroop van zijn
^stu en schoof met vreugde de taak van het
*ch0l]r®h van een motorboot op zee van zijn
Dat hij die taak zoo gereedelijk aan Parker
overgaf, was niet merkwaardig. Parker was
nooit een bijster spraakzaam man geweest en
was zich nooit te buiten gegaan aan omhullin
gen betreffende zijn vroeger leven. Desniette
min waren zijn strijdmakkers eenstemmig de
meening toegedaan, dat hij in zijn jonge jaren
met de zee te maken had gehad. Het is moge
lijk, dat de mysterieuze tatoueeringen op zijn
ruige borst hen een dergelijke conclusie deden
trekken; het is evenzeer mogelijk, dat die con
clusie een gevolg was van Parker's voorliefde
voor het rooken van aan zeewier verwante ta
bakssoorten.... een feit was, dat Parker's on
dervinding van de zeven zeeën zich bepaalde
tot zoute haring en lichte zeeziekte, welke laat
ste ervaring bovendien van zeer recenten datum
was.
Zooals reeds gemeld, waren de resultaten van
zijn eerste verrichting op zeevaartkundig terrein
verbluffend. Op het oogenblik waarop Parker
de gashandle overhaalde, liet de motor 'n reeks
van knallen hooren, uitte dan een gebrul, dat
het hart van Crofts bijna deed stilstaan, en be
gon dan op vol toerental te draaien. De stompe
neus van de boot verhief zich majestueus en
richtte zich op naar het hoog boven hen flon
kerende Zuiderkruis. De schoonheid van het
Zuiderkruis ging voor Crofts echter geheel ver
loren; bij de eerste pogingen van de sloep om
zich als aetherschip te gaan gedragen was hij
overeind gevlogen, doch gleed prompt uit en
schoof langs het hellende dek naar beneden in
het stuurhuis, waar hij Parker, die met een
peukje sigaret in zijn mond het heelal kringen
om zich heen zag beschrijven, in een hoek
vaagde.
„Zet die motor stop!" gilde Crofts in doods
nood. Het werd hoog tijd. Toen Crofts achter in
de boot kwam rollen en Parker meesleepte, had
dit tot onvermijdelijk gevolg, dat het stuur
wiel volkomen vrij was, te doen en te laten wat
het verkoos. Het wiel liet deze gelegenheid niet
onbenut voorbijgaan, maar wentelde met een
angstwekkende vaart in het rond, stopte, en
gierde weer terug. Volkomen in harmonie met
de capriolen van het stuurrad zwaaide de mo
torboot in wijde bogen over den zeespiegel, haar
uitlaat onder water brullend, haar neus onder
een hoek van vijftig graden in de lucht.
In de enkele korte oogenblikken. die hij, na
achter in de boot te zijn gevallen, weer noodig
had om op te krabbelen, tegen het hellende dek
op te klimmen en met doodsverachting het
rondgierende stuurwiel te grijpen, zag Crofts,
zooals hij later aan Parker verklaarde, al de in
zijn leven bedreven zonden minstens viermaal
aan zijn geestesoog voorbijtrekken.
Parker, gummi kauwende, had als eenig com
mentaar op die getuigenis de belangstellende
vraag gesteld of hij wellicht ook viermaal de
door hem, PParker, aan Crofts geleende en
nooit teruggegeven reeksen dollars aan zijn
geestesoog had zien voorbijtrekken....
Hoe het zij, het staat vast dat Crofts' gelaal
toen hij er in was geslaagd, de gashandle dicht
te slaan en den motor tot kalmte té brengen,
een teergroene kleur had.
het heelal weer in en Crofts wischte zijn voor
hoofd af.
„Zit een goeie motor in die schuit!" zei Par
ker en onderzocht de schade, door een of an
der solide uitsteeksel ergens binnen in de boot
aan zijn schedel toegebracht.
„D'r zit een verduiveld goeie krankzinnige in
deze schuit óók!" grauwde Crofts en zocht naar
een sigaret om zijn geschokte zenuwen weer
wat op orde te brengen.
„Zeker!" bepeinsde Parker philosophisch.
„Ik bedoel jou!" voegde Crofts er, ter verdui
delijking, aan toe.
antwoordde de zwijgzame Parker en
betastte zijn schedel. Daarna stokte de conver
satie. Crofts zette zich achter het stuurwiel,
vastbesloten er achter te blijven zitten, al zou
het acht en veertig uur moeten duren. Parker
was, na één keer aangeboden te hebben, hem
daar weer af te lossen, afgewezen met een zoo-
danigen rijkdom van uitdrukkingen, dat hij
zwijgend vóór in de boot zijn heil ging zoeken.
Hü wikkelde een koffertje in zijn jas, legde zijn
hoofd er op en sliep binnen drie minuten.
Nu rees de zon over de slapende gestalte en
Crofts, na zich naar genoegen te hebben uit
gerekt en innerlijke sterkte te hebben geput uit
den kalmen aanblik van het zeeoppervlak be
roerde de ribben van de slapende gestalte met
zijn voet.
Parker ontwaakte met een geknor, keerde
zich om, waarbij zijn hoofd van het koffertje
gleed en met een klap op den houten vloer be
landde, uitte een krachtig woord en richtte
zich op.
„Hei!" zei Crofts, „ben je nogal niet uitge
slapen?"
„Meer uitgeslapen dan jij," bromde Parker
en wreef de versche buil op zijn veelgeplaagden
schedel, „wat is er aan de hand? Is je kost
bare papier overboord gevallen?"
„Ik zal jou dadelijk overboord laten vallen,"
zei Crofts, „ik heb je wakker gemaakt om je
koffie te laten zetten. Toen we vanmorgen weg
gingen, vertelde de matroos, die den motor voor
ons aanzette, dat er koffie en sandwiches bene
den in de kajuit stonden; we hoefden alleen de
koffie maar wat op te warmen. Schiet wat op,
ik rammel van den honger!"
Parker spoedde zich naar beneden.
Vijf minuten later drongen door de open
staande kajuitsraampjes opwekkende koffie-
geuren naar buiten, na een korte poos gevolgd
door het hoofd van den kok.
„Klaar!" zei het hoofd, met vollen mond, en
verdween weer.
Crofts zette den motor zoo langzaam moge
lijk, schroefde 't stuurwiel vast en haastte zich
naar beneden. Een kwartier later, met den
aanblik van Parker en met de gebeurtenissen
van den afgeloopen nacht verzoend door een
hartig ontbijt, achtte Crofts het oogenblik ge
komen voor een korte beraadslaging. Hij liet
zijn stoel achterover tegen den wand leunen,
legde zijn voeten op een tweeden stoel, blies een
wolk sigarettenrook uit en staarde naar Parker.
„Zeg, heb ik jou al verteld waar we heen
gaan?"
Parker, die bezig was, met een groot knip
mes suiker uit zijn koffiekop te séhrapen,
schudde het hoofd:
„Tampico?" raadde hij dan.
Crofts keek hem afkeurend aan:
„Dat is natuurlijk de laatste plaats ter we
reld, waar we aan land moeten gaan! Je weet
dat de ouwe baas, toen we hoorden dat Perro-
ney van plan was, met deze motorboot van
boord te gaan, een telegram heeft opgesteld
voor onze lui in Tampico om die te waarschu
wen. En de ouwe baas is bij de pinken, dat
hoef ik je heusch niet te vertellen! Reken maar,
dat er nu al lang een volgend telegram naar
Tampico op weg is, dat de lui- daar ervan op
de hoogte brengt, dat wij deze boot hebben ge
kaaid, met dat papier erbij! Neen, we moeten
met een allemachtig wijden boog om Tampico
heen; hoe verlatener de kust is op de plaats
waar we landen, hoe beter! Gesnapt?"
Parker knikte bedachtzaam, schraapte een
poosje zwijgend in zijn koffiekop en bromde
dan:
„Wat doen we als we eenmaal aan land zijn?
We hebben nu dat papier, maar wie geeft er
geld voor?"
Crofts nam zijn sigaret uit zijn mond en
staarde den ander met wijdopen oogen ongeloo-
vig aan:
(Wordt vervolgd).
