AMERIKA VRAAGT BERLIJN
OM OPHELDERING
Finnen trekken terug uit de
eerste linies bij Summa
Wegens zwaren
druk der Russen
Samenwerking der neutralen
is noodzakelijk"
„Duitschland is economisch
niet te overwinnen
Over het Duitsche optreden
tegen de neutrale
scheepvaart
Een mededeeling van Huil
Denemarken krijgt
weer kolen
De Koningin op
inspectie
Het nieuws van heden
Filof formateur
in Bulgarije
H.
VRIJBUITERSMETHODEN
TANKS MET
VLAMMENWERPERS
GÖRINGS MEENING OVER
DE BLOKKADE
Noorsche pers over den oorlog ter zee:
FRANSCH-BRITSCH E
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 2IVi ct. per week,
oer kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VRIJDAG 16 FEBRUARI 1340 - OCHTENDBLAD
DRIE EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22242
De Bilt meldt:
Acht kolenbooten zijn er in ge
slaagd door het ijs Kopenhagen
te bereiken
Autoweg over de Groote Belt
99
Eden in Palestina
Vreemdelingen over de
grens gesmokkeld
zomertijd ondanks
de koude
Z. K. H. Prins Bernhard heeft Donderdag een bezoek gebracht aan eenige Neder-
h&nd&che oorlcgsschemn
België treedt op tegen
opruiende propaganda
Britsche verliezen
ter zee
Locomotief ontspoord
te Bussum
Forensenverkeer ondervond
ernstige vertraging
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 ettnoez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 55 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" *!e de rubdek
WASHINGTON, 15 Febr. (Reuter). Minister Cordell
Huil heeft medegedeeld, dat de Amerikaansche ambas
sade te Berlijn opheldering tracht te verkrijgen omtrent
de door de Duitsche pers gepubliceerde verklaring, dat
ieder neutraal schip, de Amerikaansche hieronder begre
pen, dat op weg is naar een haven der geallieerden of
een contrabande-contrólesta tion, door Duitsche duik-
booten en kaperschepen „voor goeden prijs'
worden verklaard.
zou
Cordell Huil
Met betrekking tot het bericht, volgens hetwelk van Britsche zijde is verklaard, dat
Engeland naar aanleiding van het Duitsche dreigement aan alle neutralen convooibescher-
hiing zou aanbieden, verklaarde Huil, dat het aanvaarden van convooi de risico's voor koop
vaarders natuurlijk zou verminderen. Hij weigerde te zeggen welke houding de regeering
der Vereenigde Staten op dit punt zou aannemen.
Volgens Havas heeft Huil nog gezegd, dat het eenigè officieele bericht dat van de Ameri
kaansche ambassade te Berlijn was ontvangen, inhield, dat de omroeper van de Berlijnsche
ïadio verklaringen had afgelegd in dien zin, dat naar contrölehavens op weg zijnde neu
trale schepen getorpedeerd zouden kunnen worden. De feiten in deze aangelegenheid
V'aren echter nog duister.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
VERWACHTING:
VOOR DE KUSTSTROOK:
om het vriespunt tot lichte dooi, meest
zwaar bewolkt, eenige sneeuwbuien, meest
matige Noord - Westelijke wind.
VOOR HET BINNENLAND
jj! matige tot lichte vorst, op den middag
om het vriespunt, betrokken tot zwaar
H bewolkt, eenige sneeuw, matige tot zwakke
Noordelijke tot Noord-Westelijke wind.
OVERZICHT:
De hoogedruk over Scandinavië en
Finland neemt nog verder in beteekenis
af, thans hoofdzakelijk onder invloed van
de depressie over Noord-Zweden.
Het lage drukgebied over Duitschland
begint op te vullen, terwijl de barometer
over het Middellandschc Zeebekken stijgt.
Bij de Azoren daalt de luchtdruk weer
onder invloed van een naderende diepe
Oceaan-depressie.
Het arctische maximum over Groenland
neemt sterk in beteekenis toe.
HELSINKI, 15 Febr. (Reuter).
Donderdagavond is in Helsinki
verklaard, dat met het oog op den
verschrikkelijken druk der Russen
op de Karelische landengte de
Finnen zich hebben teruggetrokken
uit de eerste linie van stellingen op
OSLO. 15 Febr. (NporsCh Tel. Ag.) Het
Noorsche blad „Arbeidersbladet" schrijft in een
hoofdartikel, dat tot opschrift draagt „Zeeroof",
LONDEN, 15 Febr. (Reuter) De
Engelsche g ener aal-majoor Swinton
heeft Donderdagavond een radiorede
voering gehoudenwaarin hij o.m.
zeide, dat zwaar gepantserde Duitsche
tanks van aanzienlijke afmeting vol
gens ontvangen inlichtingen vlam
menwerpers zouden bevatten evenals
stukken geschut. Deze tanks worden
door de Duitschers geproduceerd om
een soort reusachtige „speerpunt"
te vormen in den bliksemoorlogdien
de Duitschers tegen de Geallieerden
zouden willen ontketenen en drie
divisies zijn speciaal gevormd om bij
een dergelijkcn aanval als speerpunt
te dienen. Dat de Duitsche krijgstak-
tiek graag van dergelijke „speerpunt-
aanvallen" gebruik' maakt blijkt uit
de opmarschen in Oostenrijk, Tsjecho-
Slowakije en Polen. Maar, zoo voegde
Swinton hieraan toe, in geen van deze
gevallen was de „speerpunt" komen te
staan tegenover iets, dat overeenkomt
met de Maginotlinie. Om tegen een
dergelijken hinderpaal op te treden,
produceer en thans volgens Swinton's
inlichtingen, de Duitschers de zwaar
gepantserde, vlammenwerpende ma
chines.
Kopenhagen, 15 Febr. (Ritzau) vijf
lisbrekers hebben dagenlang gewerkt om
e«nigc schepen met een lading kolen door
het Kattegat naar Kopenhagen te leiden,
bonderdag is het tenslotte gelukt, 8 kolen-
koeten naar Kopenhagen te brengen. De
ilsbrekers zetten direct daarop weder koers
haar het Noorden, daar nabij de Noor-
sche kust nog 6 tot 8 booten met een
i^ding kolen voor Kopenhagen liggen, die
h'ct op eigen kracht door de ijsmassa's
kunnen komen.
tch*6 belangrijkste veerdienst tusschen de Deen
ss landsdeelen, namelijk die over de Groote
A is thans reeds sedert een week in verband
gAJj het ijs gestaakt. Op beide oevers hoopen
grh groote hoeveelheden goederen op. In een
Ov°ot provincieblad wordt thans voorgesteld,
het ijs een automobielweg aan te leggen,
kortste afstand tusschen de landsdeelen
en Seeland is 20 K.M. Er zou een om
wijk controle-apparaat in werking gesteld
4 teh worden om de veiligheid op den autoweg
dg v®rzekeren. De voorstellers verwachten, dat
(j0 uitgaven gemakkelijk gedekt kunnen worden,
U) r van iederen auto, die van den weg gebruik
^kt, een bedrag van 10 kronen te heffen
®ch(Ver enkele andere bevroren wateren, die
er aanzienlijk smaller zijn, zijn reeds wegen
h„5ezet, waarvan automobielen gebruik kun-
etl maken.
hm^RtrzALEM, 15 Febr. (Havas). De Britsche
C0Eter Eden is vanochtend per vliegtuig uit
m Palestina aangekomen. Hij zou de
Australische kampen bezoeken en in den
"ddag naar Cairo terugkeeren.
BERLIJN, 15 Febr. (DKB) Donderdagavond
heeft generaal-veldmaarschalk Göring een rede
gehouden, die door de Duitsche radio is uitge
zonden.
De oorlog, zoo zeide hij, stelt thans de hoog
ste eischen aan het landvolk. Het laatste jaar
bracht een recordoogst aan graan, aardappelen
en suikerbieten.
De veestapel heeft zich op alle gebieden op
verheugende wijze ontwikkeld De door Engeland
georganiseerde economische blokkade van
Duitschland in dezen oorlog noemde Göring
zwak en vol leemten. In het Oosten, Zuiden en
Noorden staan voor Duitschland de toevoer
wegen open. Daarenboven stuit deze zware
blokkade op een Duitsche volkshuishouding,
die in tegenstelling met 1914 met haar funda
menten diep in den vaderlandschen grond rust-
Dat geldt niet alleen voor den landbouw, doch
ook voor industrie en handel.
Wij hebben de ons ontbrekende grondstoffen
door inheemsche materialen vervangen. Voor
zoover zulke natuurproducten niet gemist kun
nen worden, hebben wij groote voorraden aan
gelegd
Economisch zijn wij niet te overwinnen,
militair zeer zeker niet en in onze houding
in geen geval.
In den economischen strijd is Duitschland
niet te treffen. De hoop, het uit te hongeren
en daardoor zijn weerstandskracht te bre
ken, hebben de Engelsehen blijkbaar zelf
reeds opgegeven.
Een bijzondere hoon is her, wanneer Enge
land thans van de vet-blokkaöe tegen Duitsch
land spreekt en zelf gedwongen is een vetkaart
in te voeren, die iederen Engelschman minder
vet toebedeelt dan de Duitscher heeft.
De Engelschen beroemen zich op de reus
achtige levensmiddelen-reserves van hun we
reldrijk en vergelijken deze met den engen
Duitschen bodem. Een andere vraag is echter
of deze reserves den Engelschen even zoo ter
beschikking staan als ons de zeven millioen
ton graan, die als nationale reserve in pak
huizen en silo's zoo veilig zijn als In brand
kasten.
Engeland heeft zijn voorraden te goed en
te diep opgeslagen, namelijk op den bodem der
zee, waar zij, dank zij de activiteit onzer duik-
hooten, voor de Engelschen onbereikbaar zijn.
Voor de verdere oorlogsvoering, aldus ging
Göring verder, mogen wij echter niet alleen op
onze voorraden rekenen, doch wij moeten alles
doén om de productie op te voeren.
Göring besprak daarop de maatregelen, waar
door de landbouw-productie op bepaalde ge
bieden moet worden vergroof Hij deelde o.m
mede, dat meer dan een millioen Poolsche land
arbeiders, boven de reeds te werk gestelde
krijgsgevangenen, naar Duitschland zullen ko
men. De eerste honderdduizend zijn reeds in
Duitschland.
Om de productie in het zuivelbedrijf op te
voeren, zal de prijs van melk met twee pfen
nig per liter en die van boter met 20 pfennig
per pond worden verhoogd. Dit geschiedt echter
onder voorwaarde, dat door besparing van melk
in de bedrijven, 2 milliard liter melk boven de
hoeveelheid van thans aan de consumptie wordt
toegevoegd. Wordt deze extra levering niet ver
vuld, dan zal de prijsverhooging weer inge
trokken worden.
Van officieele zijde meldt men ons:
H. M. de Koningin, vergezeld van de hof
dame jonkvrouwe Van Tets en den adju
dant generaal-majoor Jhr. de Jonge van
Ellemeet, heeft zich Donderdagmiddag per
auto begeven naar de Tielerwaard. De
Koningin heeft aldaar de legering en werk
zaamheden van eenige legeronderdeelen
gezien en ten slotte van Tiel tot nabij
Waardenburg den noordelijken Waaldijk
gevolgd om een indruk te verkrijgen van
den huidigen ijstoestand.
De politie te Enschede is na een uitgebreid
onderzoek erin geslaagd een complot op het
spoor te komen, dat zich onledig hield met het
op illegale wijze „smokkelen" van vreemdelin
gen uit Duitschland naar Nederland.
In verband hiermede is aan zes personen uit
Enschede en aan een persoon van elders het
verblijf binnen het bewakingsgebied ontzegd.
Het onderzoek duurt inmiddels voort.
dat de methode, welke in den oorlog der duik-
booten wordt gevolgd, gelijk staat met zeeroof
De blokkade, welke door de Westelijke mogend
heden worat uitgeoefend tegen Duitschland
wordt gevoeld als een harde maatregel, aange
zien hiervan ook de burgerbevolking te lijden
heeft, doch de neutrale mogendheden zijn den
oorlog niet begonnen en zijn niet verantwoorde
lijk voor de oorlogsvoering en daarom moeten we
met kracht protesteeren tegen de barbaarsche
en onmenschelijke methode, waaraan onze zee
lieden in het bijzonder zijn blootgesteld.
Het tot zinken brengen van de „Burger-
dijk" tusschen twee neutrale havens, aldus
gaat de „Arbeidersbladet" verder, is een be
dreiging voor de geheele Nederlandschc
scheepvaart cn heeft veel verbittering ge
wekt. Er is alle reden voor de neutrale
landen om samen te werken ter bescherming
van hun wettelijke belangen cn hun neutra
liteit.
De blokkade-maatregelen,- welke door de
oorlogvoerenden zijn ingevoerd, en de zeeroof
zullen doeltreffende tegenmaatregelen noodig
maken.
Donderdag is te Oslo het gerechtelijk onder
zoek gehouden naar het tot zinken brengen van
het Noorsche schip „Tempo" voor de Britsche
kust op 3 Februari j.l. Het onderzoek was niet
openbaar, doch later heeft de kapitein van de
„Tempo" in een interview met het blad voor
handel en scheepvaart verklaard, dat het schip
door Duitsche vliegtuigen was gebombardeerd en
dat de reudingbooten met mitrailleurs waren
bestookt. De bemanning kon den mitrailleur-
schutter in een der vliegtuigen zien.
Op de „Tempo" waren duidelijk de Noorsche
kleuren aangebracht en de Noorsche vlag was
geheschen.
De „Morgenposten" heeft een der officieren
van de „Tempo" geïnterviewd.
De officier deelde mede, dat zijn schip in
den ochtend met een aantal andere neutrale
schepen de haven van Methyl had verlaten,
doch tengevolge van het slechte weer verloor
het de andere schepen spoedig uit het gezicht.
Het schip werd door drie Duitsche vliegtuigen
aangevallen, die bommen wierpen en mitrail-
leurvuur openden. Een bom ontplofte in de
machinekamer. De bemanning verliet het schip
in twee booten en toen zij ongeveer 30 meter
van de „Tempo" verwijderd waren, keerde een
van de vliegtuigen terug en begon met zijn mi
trailleurs te schieten. Twintig of dertig kogels
kwamen op ongeveer een meter afstand van een
der booten in het water.
Een van de booten is gekenterd bij het pas-
seeren van de rotsen bij de kust. Hierbij zijn
vijf man om het leven gekomen.
(Zie vervolg pag. 2)
een aantal punten in den sector van
Summa.
Het Finsche legerbericht over de krijgs
verrichtingen van Woensdag tot en met
Donderdagmiddag 12 uur luidt:
Te land: Op de landengte van Karelië
heeft de vijand zijn aanvallen voortgezet
Een poging om bij Suomulahti het ijs over
te steken, is door de Finsche troepen ver
ijdeld. Aan het front bij Summa hebben de
Finsche troepen eveneens alle aanvallen van
de Russen afgeslagen.
Bij een aanval in de nabijheid van het
Muola-meer, welke werd afgeslagen, heeft de
vijand ongeveer 1000 man cn dertien tanks
verloren. Tusschen het Muola-meer en de
rivier Vuoksi zijn verscheidene aanvallen
van den vijand afgeslagen. Twee tanks,
welke door de Finnen op. de Russen werden
buitgemaakt, werden onmiddellijk gebruikt
om de Russen te achtervolgen.
Bij de Taipale is den geheelen dag fel ge
streden. De achtereenvolgende aanvallen van
den vijand werden afgeslagen. De verliezen van
de Russen worden hier op 2500 man geschat.
Ten Noord-Oosten van het Laöoga-meer heb
ben de Sovjets op verscheidene punten aange
vallen. Behalve dat deze aanvallen werden af
geslagen, is nog een kolonne van ongeveer 100
wagens door de Finnen vernield.
Te Kuhmo schat men de verliezen van de
Russen op ongeveer 500 man. De Finnen
hebben hier verscheidene detachementen
vernietigd.
Een groote hoeveelheid infanteriewagens
werd buitgemaakt. Verder valt van dit
front niets te melden.
Ter zee: De Finsche kustbatterijen hebben
met succes deelgenomen aan den strijd op de
landengte van Karelië en hebben aanvallen van
den vijand over het ijs afgeslagen, waarbij de
Russen zware verliezen leden.
In de lucht: De Finsche luchtstrijdkrachten
hebben met succes gestreden tegen de Rus
sische bombardements- en jachtvliegtuigen. In
den nacht van Woensdag op Donderdag hebben
Finsche vliegers de kantonnementen van de
Russen en de aanvallende troepen gebombar
deerd. De activiteit van de vijandelijke lucht
macht in de gevechtszone was zeer levendig.
\iborg werd gebombardeerd, evenals Lappeen-
ranta (Willmanstrand). De brandweer van Vi-
borg werd door de Russische vliegers met mi
trailleurs beschoten. In het binnenland werd
Hamina (Frederiksham) gebombardeerd. Er
zijn geen slachtoffers te betreuren.
Zestien vliegtuigen van den vijand werden
neergeschoten. Een aantal Russische vliegtuigen
is onderling slaags geraakt en een der toe
stellen werd omlaag geschoten, waardoor het
verliescijfer op 17 werd gebracht. Dit vliegtuig
is achter de Finsche linies neergekomen. Ver
moedelijk werden nog meer Russische vlieg
tuigen omlaag geschoten.
Donderdag in den middag werd luchtalarm
gemaakt te Helsinki. De alarmtoestand duurde
van 3 tot 4 uur. Achttien vliegtuigen werden
ten Westen van de stad gezien, zij vlogen op
meer dan 4000 Meter hoogte. Omstreeks half
vier weerklonken enkele kanonschoten. Men
weet niet of de vliegtuigen bommen hebben
geworpen.
1 PARIJS15 Febr. (Havas) In over-
eenstemming met de Engelsche regee-
H ring heeft de Fransche regeering
besloten den zomertijd in den nacht
van 24 op 25 Februari a s. des nachts
om twee uur in te voeren.
Andere jaren geschiedde de over-
gang steeds des avonds om 11 uur.
1 In België zal de zomertijd ever eens
H in den nacht van 24 op 25 Februari
H worden ingevoerd.
illllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllillimiHHIl
Amerika vraagt Berlijn opheldering over
het Duitsche optreden tegen de neutrale
scheepvaart.
Finnen trekken terug uit de eerste linie
bij Summa.
Groeiende ontstemming in Noorwegen
over de Duitsche aanvallen op de neu
trale scheepvaart.
Göring verklaarde in een rede, dat
Duitschland economisch niet is te treffen.
Koning Boris van Bulgarije draagt minis
ter Filof op een nieuw kabinet te vormen.
Locomotief van personentrein bij het
station Bussum uit de rails geloopen.
IJsbrekers zijn op de Waal tot Beneden-
Leeuwen gevorderd.
Vooronderzoek inzake den moord te
Leidschendam gesloten.
Eerste Kamer is begonnen met de be
handeling der begrooting van Financiën.
Voorloopig verslag der Eerste Kamer
over de Onderwijsbegrooting.
Beurs van New York: Stemming iets gun
stiger: koerspeil onderging weinig ver
andering.
O v.
SOFIA, 15 Febr. (Reuter). Koning Boris
van Bulgarije heeft professor Bogdan Filof.
minister van Onderwijs in het afgetreden
kabinet, beiast met de vorming van het
nieuwe kabinet.
De beweegredenen voor de ontslagaanvrage
van het kabinet Kiosseivanof moeten vooral
worden gezocht in een conflict in den boezem
der regeering tusschen den minister-president
en den minister van Landbouw Adrianof, over
kwesties verband houdende met de candidaat-
stelling van afgevaardigden bij de jongste ver
kiezingen voor de Wetgevende Vergadering
Het schijnt, dat pogingen in het werk zijn
gesteld om het geschil te overbruggen, doch de
ernst van het geschil heeft alle bemiddelings
pogingen onmogelijk gemaakt.
Sommige politieke kringen brengen de aan
komst te Sofia van den Bulgaarschen gezant te
Belgrado, Iwan Popf, die gisteren telegrafisch
ontboden werd, met deze crisis in verband.
De Heer zal
Er staat zoo'n troostend en bemoe
digend woord in de H. Schrift: „De
Heer zal u met zijn vleugelen over
schaduwen en onder Zijn wieken zult
gij u veilig voelen: Zijn trouwe
waarheid zal u als met een schild be
dekken."
Psalm 90, 4, 5 belooft het ons met
stelligheid: de Heer zal ons bijstaan.
Welke bekommernissen we ook mogen
hebben, welke droefheid ons ook aan-
jacht, welke ellende ook ons deel
wordtde Heer zal ons met Zijn
vleugelen overschaduwen en onder
Zijn wieken zullen we veilig zijn.
Daarom mogen en moeten we nooit
zijn klein -geloovigen. „Zoek eerst het
koninkrijk Gods en het overige zal
u toegeworpen wordenGod is zoo
stellig en zoo recht-af. Laten we dan
niet al te bezorgd zijn. Laat ons niet
tobben over aardsche dingen, laat ons
allereerst en allermeest bekommerd
zijn over de eeuwige zaken. „In spi-
ritu humilitatis et in animo contrito
suscipiamur a te, Domine," „ln oot
moed des geestes en met een vermor
zeld hart smeeken wij door U o Heer
ontvangen te worden." Met deze ge
dachte moeten we heden den dag be
ginnen en eindigen.
BRUSSEL, 15 Febr. (Havas) De Belgische
regeering bestudeert met aandacht de juridi
sche middelen, welke haar de macht geven 'n
einde te maken aan de opruiende propaganda,
welke gevaarlijk is voor de eenheid van het
land. In den ministerraad, welke vandaag is
gehouden, zijn verschillende maatregelen be
sproken. Volgens welingelichte kringen is de
regeering voornemens een decreet uit te vaar
digen, waarbij de propaganda in het leger ot
bij familie van gemobiliseerden wordt verboden
LONDEN, 15 Febr. (Reuter). De Britsche ad
miraliteit heeft medegedeeld, dat 4 officieren en
17 minderen van de marinetreilers „Robert
Bowen" en „Fort Royal", die 9 Februari op de
Noordzee zijn gezonken, vermist worden.
Het drukke forensenverkeer tusschen de
hoofdstad en het Gooi heeft Donderdag in
den laten middag ernstige stagnatie onder
vonden, doordat even voor het station Bus
sum de locomotief van een uit Amsterdam
komenden personentrein uit de rails is ge
loopen.
Dientengevolge moesten de treinen tusschen
Weesp en Bussum over één spoor geleid worden.
Om het verkeer op laatstgenoemd baanvak te
ontlasten, werd besloten, zoowel in de richting
Hilversum als in de richting Amsterdam, enkele
treinen te laten uitvallen.
Het laat zich begrijpen, dat het groote moeite
kostte den reizigersstroom, welke op dit uur zijn
hoogtepunt bereikt, te verwerken.
Het ongeval geschiedde om kwart over vijf
met trein no. 2851, welke om tien minuten vóór
vijf van het Centraal-Station te Amsterdam
naar Utrecht was vertrokken. Vlak vóór het
station Bussum, toen de trein dus een matige
vaart had, kwam de locomotief door nog onop
gehelderde oorzaak tot ontsporing. Daar slechts
één as uit de rails was geloopen. liet het zich.
aanzien, dat de machine spoedig in den goeden
stand zou kunnen worden gebracht.
Dadelijk na de ontsporing zijn van Amster
dam eenige ongevallenwagens met personeel
naar Bussum vertrokken. De leiding van het
opruimingswerk berustte bij ir. W. J. Berdenis
van Berlekom, hoofdinspecteur van het vervoer
te Amsterdam.
