Rijksmiddelen in Januari
D
Finlands hulpgeroep klinkt
over Europa
Een goed begin
WEK UW LEVER-GALOP
Bittere klacht in
Deensch blad
Weenen de tweede stad van het Rijk
Hebben Londen en
Parijs reeds gekozen?
ZATERDAG 17 FEBRUARI 1940
Restaurant D0RR9US
De glans van het oude
Oostenrijk nog niet
vergaan
Buitenlandsch Overzicht
Mogendheden voor de keus:
Vóór of tegen Moskou
Kerkelijk leven
John Garner candidaat
voor presidentschap
STICHTER DER INTERNAT.
BIDWEEK OVERLEDEN
VOOR EEN KERK TE
SCHIPLUIDEN
„Völkischer Beobachter" richt op
haar beurt scherpe verwijten
tot de neutralen
Spaansche journalisten
krijgen het beter
Meer uitstapjes dan
voor den Anschluss"
De turf raakt op
Vervoersmoeilijkheden in de
veenbedrijven
Brand in infanterie-
kazerne
EXTRA BRANDSTOFFEN-
TOESLAG
ONGEVAL IN EEN TREIN
Steeds de nieuwste creatie's
Het slagkruiser-plan
Niet vóór eind Februari in
den Volksraad
Militairen in burger
Geen reductie
PATER J. VAN DEN BERGH
M.S. C. t
H. v. OOSTERHOUT M. S. C. f
PATER C. STIPHOUT S.J.
Naar de Missie
e eerste staat der rijksmiddelen over het
nieuwe fiscale jaar is verschenen, en,
het mag gezegd, een ongunstig figuur
slaat deze niet. Er is, vergeleken bij een twaalf-
de deel der jaarraming, een overschot van meer
dan 5 millioen en bijna 4% millioen méér dan
de maand Januari van vorig jaar opleverde.
Nu mag niet uit het oog verloren worden,
dat de raming door minister De Geer is opge
steld in Juli j.l., toen er van oorlogsomstan
digheden nog geen sprake was. In hoeverre
deze abnormale toestand ten gunste of ten on-
Eunste der rijksmiddelen werkt, blijve hier
echter in het midden gelaten.
Wanneer wij de afzonderlijke middelen van
dezen staat nagaan, blijkt er één te zijn, het
welk zoo niet geheel, dan toch voor het grootste
deel blijkt debet te zijn aan het gunstig resultaat.
t>at is de Omzetbelasting. Deze was per
hiaand geschat op een kleine 7 millioen, ter-
Wijl de eerste maand van dit jaar niet min
der dan ruim 12% millioen in het laatje bracht.
Deze record-opbrengst mag echter niet tot
dl te optimistische verwachtingen leiden. Im
mers, men moet niet vergeten, dat in de eer
ste maand van een nieuw kwartaal heel wat
heffingen verantwoord worden, die per aanslag
borden opgelegd, tengevolge waarvan het niet
onwaarschijnlijk is, dat de volgende twee
maanden den terugslag ondervinden.
Doch zelfs met dit beeld voor oogen, leert een
Vergelijking met Januari '39, toen 9,7 millioen
Ontvangen werd, dat de detailverkoop, welke
door dit middel belast is, niet onaanzienlijk is
Ees tegen.
Het spreekt vanzelf, dat, waar het geheele
accrès voor rekening van deze omzetbelasting
komt, er andere middelen zijn, die niet, of ter
nauwernood aan de verwachting beantwoord
hebben.
Daarbij willen wij nog niet eens rekenen de
Dividend- en Tantièmebelasting,
hoewel die meer dan 1% millioen beneden de
hiaandraming bleef. Het is immers zóó, dat in
het begin van het jaar nog maar weinig onder
nemingen haar dividend declareeren. Deze
heffing op de winsten pleegt het overvloedigst
te vloeien in de zomermaanden, zoodat het Ja-
huari-resultaat in het geheel geen reden tot
ongerustheid geeft. Integendeel, wanneer wij
zien, dat in de eerste kalendermaand van het
nieuwe jaar op dit middel ruim 2 ton méér is
ontvangen dan vorig jaar, behoeven wij, voor-
loopig althans, hier geen vrees voor te koes
teren.
Ditzelfde kan mutatis mutandis gezegd
Worden van de Invoerrechten. Wel
kwamen deze slechts een kleine 2 ton boven de
raming, maar wanneer wij in het oog houden,
dat ook hier in den loop van het jaar ge
meenlijk een stijging optreedt, en dat per me
dio Februari nieuwe verhoogingen zijn gecreëerd,
"Zijn we heelemaal niet bang, dat dit middel zijn
„Schuldigkeit" in den loop van het jaar niet
zal doen.
De Accijnzen vertoonen een beeld, zoo
als wij al enkele maanden gezien hebben. Men
heeft er een paar, die bijzonder „mobilisatie-
gevoelig" zijn.
Zoo b.v. de Accijns op tabak. De statistie
ken hebben reeds doen zien, hoe het gebruik
Van het nicotiniaansche kruid, vooral in den
Vorm van sigaretten, sinds Augustus met spron
gen omhoog is gegaan. De resultaten daarvan
Ziet men in de ruim 6 ton, welke meer werden
Ontvangen dan de maandraming.
Percentsgewijs minstens even hoog is de
Stijging der heffing op geslacht. Ook hier
Speelt het meerdere vleeschgebruik door de
mobilisatie een rol, want wij mogen aannemen,
hat door de burgerbevolking bij de verhooging
Van het algemeene indexcijfer, weikei ver
hooging niet of slechts gedeeltelijk door stij-
Sing van loonen en salarissen wordt genivel
leerd minder belast vleesch wordt geconsu
meerd dan in normale tijden.
De Suikeraccijns kwam ondanks de
distributie een ton boven de raming. Hoewel
deze heffing niet rechtstreeks in verband staat
hiet den verkoop in het klein, mag uit het
Verloop der laatste maanden wel geconclu
deerd worden, dat de toegewezen portie per
hoofd niet ver beneden de normale consumptie
ligt.
Wanneer wij nog vermeld hebben, dat de on
berekenbare Successierechten ditmaal
V'eer eens een millioentje méér opgebracht
hebben dan geschat was, komen wij, als laat-
®le van de z.g. Overige middelen, bij de belas
tingen op het Rechtsverkeer. Daarbij is, zooals
hi zoovele vorige maandstaten, een zware ma
laise te constateeren. Men zie slechts de cijfers,
baarbij wij opmerken, dat ook Januari 1939
verre van rooskleurig was.
Op Zegelrechten werd ontvangen
1.007.000 tegen een maandraming van
1-666.000 en een opbrengst van vorig jaar ad
2.410.000. Voor de Registratierech
ten waren deze cijfers 738.000 (raming
1-333.000, vorig jaar 1.382.000). Commen
taar is hierbij verder overbodig.
Dat de Loodsgelden met een minimum
Van 20.000 zouden paraisseeren, och, wie had
heter verwacht.
De opbrengst der Directe belastingen was
v°lgens de kohieren voor den dienst 1940 in
hitaal 47.918.000 tegenover 39.742.000 vol-
Eens de kohieren voor den vorigen dienst tot
eh met ultimo Januari 1939.
Van het bedrag van 47.918.000 was op ulti-
1,10 Januari j.l. binnen aan Grondbelas-
li»8 ruim 272.000, aan Inkomsten
belasting ruim 32 millioen, aan V e r-
^igensbelasting 6,4 millioen, aan
^erdedigingsbelasting ƒ3,4 millioen
en aan opcenten op de gemeente-
*0ndsbelasting 5,6 millioen.
inkomsten ten bate van het Gemeen
tefonds hebben voor den dienst 1939/1940
en met Januari j.l. 72,9 millioen bedra
den, waarvan 67,5 millioen uit de Gemeen-
telondsbclasting en 5,4 millioen uit de op
Ceftten op de Vermogensbelasting.
Dierbij zij opgemerkt, dat de raming der ge-
^eatefondshp.iastii-.g op 63 nuilioen en die
van de genoemde opcenten vermogensbelasting
op 6 millioen was gesteld.
De inkomsten ten bate van het Werk-
loosheidssubsidiefonds over den
dienst 1939 hebben volgens de kohieren tot en
met Januari 1940 53,6 millioen bedragen,
hetgeen twee millioen gulden meer is dan de
raming.
Ten bate van het Verkeersfonds heb
ben over Januari j.l. opgebracht: de Motor
rijtuigenbelasting 1.555.000,en
de R ij w i e 1 b e 1 a s t i n g 5.045,
Dat de Rijwielbelasting op geen stukken na de
maandraming bereikt, is alleszins verklaarbaar,
immers, hierop komt de groote buit in Augus
tus-September binnen. Doch dat de motorrij
tuigenbelasting belangrijk onder de raming
blijft is een veeg teeken. Al zal het waar zijn,
dat in deze winterdagen heel wat auto's be
lastingvrij zijn opgeborgen, ontkend kan niet
worden, dat wegens de hooge kosten een aan
tal wagens voor goed op non-actief zijn gezet.
LOS ANGELOS, 17 Febr. (Reuter). De vice-
president der Vereenigde Staten, John Garner,
heeft bekend gemaakt, dat hij candidaat zal zijn
voor de eerste verkiezing in Californië voor een
benoeming tot candidaat voor het president
schap.
NEW-YORK, 17 Febr. In den leeftijd van
77 jaar is te Graymoor overleden Pater Faulus
Wattson, de stichter van de Bidweek voor Her-
eeniging der Kerken.
Pater Wattson was de zoon van een dominee
van de Episcopale Kerk en werd zelf eveneens
predikant. Vanaf zijn jeugd droomde hij er
reeds van, hoe hij alle volkeren tot een kerke
lijke eenheid zou kunnen brengen. In 1908 werd
op zijn initiatief voor de eerste maal een Inter
nationale Bidweek gehouden, die door den Paus
werd goedgekeurd en aanbevolen. Wattson was
toen nog niet katholiek, maar ging reeds in
1909 tot het Katholicisme over, maakte zijn
priesterstudiën en werd tot priester gewijd.
Tegen den Noordenwind in, langs een onbe-
schermden open polderweg, gaan de parochia
nen van Schipluiden naar hun parochiekerk,
die dit jaar haar honderdjarig bestaan viert.
Voor haar tijd is ze oud geworden en te klein
en door de oprichting vroeger van nieuwe pa
rochies staat ze nu te ver van het dorp en van
de school.
Voor een goed en geordend parochieleven is
een kerk in het dorp onmisbaar; wat komt er
zoo terecht van dagelijks Mishooren door
zwakken en ouden van dagen en van veelvul
dige en dagelijksche H. Communie van de kin
deren?
Schipluiden, niet in staat alleen een nieuwe
kerk, al zou ze bescheiden worden, te bouwen,
roept de hulp daartoe in van katholiek Neder
land! Stuurt een offer en doet een goede daad,
om van God den vrede te verkrijgen.
en u zult 's morgens uit bed springen»
gereed om bergen te verzetten.
lederen dag moet uw lever een liter lever-gal in uw
Ingewanden doen vloeien. Wanneer deze stroom van
lever-gal onvoldoende is, verteert uw voedsel niet,
het bederft. U voelt u opgeblazen, u raakt verstopt.
Uw lichaam is vergiftigd, u voelt u beroerd en
ellendig, u ziet alles zwart.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmidde
len. U moet CARTER'S LEVER-PILLETJES nemen
om deze liter lever-gal vrij te doen vloeien en u
zult u een geheel ander mensch voelen. Onschade
lijk plantaardig, zacht, onovertroffen om de lever-
gal te doen vloeien.
Eischt Carter's Lever-Pilletjes bij apothekers en
drogisten, f. 0.75.
KOPENHAGEN, 17 Febr. (Kritzau) In
een hoofdartikel schrijft de „National Ti-
dende" over het tot zinken brengen van het
Nederlandsche s.s. „Burgerdijk" en het
Deensche schip „Chastine Maersk".
Waarom, zoo vraagt het blad, bracht de Duit-
sche duikboot de „Chastine Maersk" tot zinken?
Omdat het een Deensch schip was, dat met
goederen van een oorlogvoerende op weg was
naar Denemarken. Maar Denemarken kan niet
leven zonder import uit en export naar de drie
oorlogvoerende mogendheden Duitschland, Enge
land en Frankrijk. Stopzetten van dezen zee
handel af te dwingen staat gelijk met een uit-
noodiging tot zelfmoord, een dood, die volko
men nutteloos is voor al onze naburen.
Evenals de Belgische en de Nederlandsche
pers schrijven wij dezen woorden niet om te
polemiseeren. De oorlog heeft ons tot dusverre
duidelijk gemaakt, dat voor een oorlogvoerende
wij, kleine neutralen, geen subjecten, maar ob
jecten zijn en dat het woord alleen aan de
machtigen is.
Ofschoon wij weten, dat wij gedwongen
zijn de ons gegeven omstandigheden te aan
vaarden, moet men niet denken, dat wij ze
beschouwen als billijke, om niet te spreken
van rechtvaardige regels en richtsnoeren.
Deze maken ons het leven bitter alvorens
het uit ons te persen.
De „Völkischer Beobachter" richt opnieuw
verwijten tot de neutrale landen. „Sommige neu
trale regeeringen dulden aldus het nazi -
orgaan dat in' alle bioscopen Fransche en
Engelsche journaals worden vertoond, maar
bijna geen Duitsche; dat buitenlandsche dames
op straat worden uitgescholden als zij Hoog-
duitsch spreken (zooals te Bern gebeurde)dat
Duitsche officieele mededeelingen, zooals over
de schuldvraag betreffende den oorlog of over
de gruweldaden in Polen, bijna geheel worden
veronachtzaamd. Zoo zijn er honderden voor
beelden. Van zulke symptomen tot aan feitelijke
schending der neutraliteit is het slechts één
stap. Hier ligt het gevaar, dat ons tot de groot
ste waakzaamheid dwingt."
N. Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam.
PLATS DU JOUR EN a LA CARTE
MADRID, 17 Febr. (Havas) De minister van
Binnenlandsche Zaken heeft een beschikking
geteekend, die een aanvulling op de perswet is.
De 'beschikking heeft ten doel de levensom
standigheden der journalisten op moreel en
stoffelijk gebied te verbeteren. Rechten en plich
ten van den journalist worden in de beschik
king omschreven en de journalisten, die thans
bij de bladen en persbureaux in dienst zijn,
kunnen slechts bij regeeringsbesluit ontslagen
worden. Het minimumsalaris is vastgesteld op
600 peseta's per maand, hetgeen beteekent dat
de salarissen met ongeveer 50 procent verhoogd
worden.
(Van onzen Perlijnschen correspondent)
De vreemdeling, die, komende van Berlijn, een
bezoek aan Weenen brengt, wordt steeds weer
verrast door de daar heerschende gemoedelijk
heid en beleefdheid, die hij in de Rijkshoofd
stad vergeefs zoekt. Nog altijd heerscht hier
iets van die aantrekkelijke sfeer van het oude
Oostenrijk, hoewel Weenen veel van zijn glans
uit den tijd der Habsburgers verloren heeft.
Door den Anschluss, die o.a. het vertrek van
het diplomatieke corps ten gevolge had, heeft
Weenen aan den eenen kant zeker een verlies
geleden, en het valt den Weeners niet ge
makkelijk, om aan de tweede rol, die zij thans
spelen, te wennen. Men kan hier hooren, dat
Weenen thans door Saarlanders geregeerd
wordt, aangezien gouwleider Bürckel, die thans
in het Parlementsgebouw den schepter zwaait,
evenals zijn geheele staf uit het Saargebied
gekomen is. De Oostenrijksche leiders zelf,
waaronder minister Seyss-Inquart, zitten voor
een groot deel in Krakau, waar zij met de
organisatie van de nieuwe gebieden in het
Oosten belast zijn
In een ander opzicht echter zal Weenen
ongetwijfeld er op vooruit gaan. Het blijkt
immers steeds meer, dat het Derde Rijk
vastbesloten is, in de voetstappen van de
oude Donau-monarchie te treden, en Zuid-
Oost-Europa op de een of andere wijze
binnen zijn belangensfeer wenscht te be
trekken. Daarbij' moet Weenen weer de
„uitvalspoort naar het Zuid-Oosten" vor
men. Men rekent er op, dat Weenen over
eenige jaren, wanneer de kanalen, die den
Donau met den Rijn, de Elbe en den Weich-
sel moeten verbinden, in gebruik genomen
zijn, de grootste binnenhaven van Europa
zal worden,
De bouw van de nieuwe haven van Weenen
wordt ook thans voortgezet, waarbij op
groote schaal van werkkrachten uit Slowakije
en Polen gebruik gemaakt wordt. Daarentegen
kunnen de grootsche plannen voor de ver
nieuwing van de stad, waarin vrijwel alles nog
uit den tijd van voor den wereldoorlog af
komstig is, voorloopig niet verwezenlijkt wor
den, aangezien men allereerst de reorganisatie
van Polen tot stand wil brengen. De stad maakt
nog steeds een verwaarloosden indruk. Weinig
fraai zijn voorts de hooge sneeuwwallen, die in
de straten opgehoopt zijn. De dichtgevroren
Donau vormt een verder bewijs voor de streng
heid van dezen winter
Ook in Weenen heeft men, zij het ook niet
in die mate als in Berlijn, met gebrek aan kolen
te kampen gehad. De voedselverzorging schijnt
beter te zijn dan die van de Rijkshoofdstad;
hoewel de huisvrouwen het hier evenmin ge
makkelijk hebben. Evenals in den vorigen oor
log maken de Weeners thans weer op groote
schaal uitstapjes over de vlak bij gelegen grens.
In Slowakije en Hongarije is immers van alles
te krijgen, waarnaar men in het Derde Rijk
vergeefs zoekt, en de sportvereenigingen toonen
thans een opmerkelijke belangstelling voor uit
wedstrijden in Pressburg of Boeda-Pest, bij
welke gelegenheid de deelnemers zich te goed
doen aan alles, wat zij thuis moeten missen.
Een buitenkansje vormt ook een treinreis
door het protectoraat, bijvoorbeeld voor hen,
die van Berlijn naar Weenen reizen. Daarbij
wordt de trein weliswaar verzegeld, hetgeen
echter niet wegneemt dat op de stations door
Het tweede bedrijf in de Finsche tragedie
schijnt te gaan beginnen. Voor het eerst hooren
we den angstkreet van een volk in levensge
vaar. Twee en een halve maand hebben de
Finnen stand kunnen houden tegen de gewel
dige Russische overmacht, twee en een halve
maand behaalden zij de eene overwinning na
de andere en heel de wereld juichte over zooveel
dapperheid. Alleen de Finnen zelf juichten niet,
omdat zij wisten, dat slechts de laatste overwin
ning van beteekenis was. Dat wist ook Stalin
en daarom liet hij zijn Roode troepen veertien
dagen onafgebroken aanvallen en al werden de
Russen vaak bij duizenden weggemaaid, nieuwe
duizenden stonden gereed. De Finnen echter
geraakten uitgeput, want er waren geen nieuwe
troepen om hen af te lossen. Langzaam maar
zeker wonnen de Russen terrein en drongen zij
door in de Mannerheim-linie.
Is het wonder, dat de Finsche regeering, nu
ze het roode gevaar steeds dreigender nabij ziet
komen, een beroep doet op haar naasten buur
Zweden? Tot nu toe is voor de Finnen een
goede buur van meer waarde gebleken dan een
verre vriend. Zweden heeft het grootste aantal
vrijwilligers geleverd en heeft op alle mogelijke
wijze zoover de neutraliteit maar even toe
liet Finland gesteund. De verre vrienden, die
op de Volkenbondsvergadering vol enthousias
me hulp beloofden, lieten weinig van zich hoo
ren. Nu Helsinki echter aan Stockholm mili
tairen bijstand vraagt, en niet minder dan twee
divisies noodig heeft om den opmarsch der Rus
sen te stuiten, moet Zweden weigeren. Dit be
sluit werd niet dezer dagen genomen, want de
beslissing omtrent al of niet militaire deelname
aan den Finschen strijd is reeds in Januari ge
vallen, toen de minister van Buitenlandsche
Zaken, Sandler, die wèl militairen bijstand wil
de verleenen, aftrad.
De Finnen zijn nu gedwongen een beroep te
doen op de verre vrienden: in de eerste plaats
de Geallieerden. Er gaan geruchten, dat Lon
den en Parijs reeds een aanbod hebben gedaan
om Helsinki op groote schaal te gaan helpen.
Mochten deze geruchten juist zijn en de
Britsche houding van de laatste weken wijst
in deze richting dan verandert de heele poli
tieke en militaire situatie in Europa. Op het
oogenblik zijn er twee oorlogen: tusschen Sov
jet-Rusland en Finland en tusschen de Geal
lieerden en Duitschland. Angstvallig hebben de
mogendheden deze oorlogen gescheiden gehou
den, omdat zij tot nu toe geen uitbreiding van
het oorlogsterrein wenschten. Engeland vooral
speculeerde er op, dat Stalin Duitschland wel
weer den rug zou toekeeren en daarom trachtte
het alles te vermijden, dat een onherstelbare
breuk kon veroorzaken.
De Russische leveranties aan Duitschland
schenen zich binnen bescheiden grenzen te be
wegen, de bezetting van de Oost-Poolsche pro
vincies door de Sovjets heette in overeenstem
ming met de Curzonlijn, wqjke destijds door
Engeland als grens tusschen Polen en Rusland
was aanbevolen en de Britsche regeering liet
Moskou door den mond van Lord Halifax dui
delijk weten, dat Engeland er niet aan dacht
den Russen het bezit van de Westelijke
Oekraïne en West Wit-Rusland te betwisten. De
verwachting, dat Stalin na deze verklaringen
een vriendelijker toon tegenover de westelijke
mogendheden zou aanslaan, werd niet bewaar
heid. Integendeel, de oorlog in Finland, welke
aan Moskou zooveel tegenslagen opleverde en
de Britsche blokkade van Duitschland, welke
haar uitwerking niet miste, brachten de Roode
en Bruine dictators steeds dichter tot elkan
der. Zoo werd de eerste phase van den oorlog,
welke vooral op diplomatiek terrein gevoerd
werd, afgesloten.
De Geallieerden gaven hun hoop op Stalin's
bekeering op mi schenen niet meer een uitbrei
ding van het oorlogsfront te vreezen. Zelfs kreeg
men de vorige maand uit de redevoeringen van
Churchill, Chamberlain en Halifax den indruk,
dat zij hierop aanstuurden.
Engeland liet de Russen niet langer in twij
fel, dat het niet zou dulden, dat Moskou na
Finland Zweden zou aangrijpen om zich van de
ijzermijnen meester te maken of Noorweegsche
havens zou bemachtigen om toegang te krijgen
tot den Atlantischen Oceaan. En in het Nabije
Oosten staat onder generaal Weygand een
machtig leger gereed dat een voortdurende be
dreiging vormt voor de oliebronnen en havens
van Zuid-Rusland.
De Geallieerden hebben langen tijd hun kan
sen gewikt en gewogen, wanneer zij er toe zou
den w'orden gedwongen in den Finsch-Russi-
schen oorlog te intervenieeren. Maar dit stond
van den beginne af aan wel voor hen vast:
Duitschland moest vijand No. 1 blijven. Men zal
zich allicht afvragen, waarom Londen en Parijs
zoolang geaarzeld hebben en misschien nóg aar
zelen alvorens den Finnen daadwerkelijke hulp
te verleenen. Het antwoord hierop is vrij een
voudig: bij het verleenen van militairen bijstand
mag een regeering niet alleen haar gevoelens,
maar moet ze ook haar verstand laten spreken,
want zij draagt de verantwoordelijkheid voor de
gevolgen. Wanneer hulp op groote schaal aan
Finland uitbreiding van den oorlog, misschien
zelfs een Europeeschen of wereldoorlog tenge
volge kan hebben, dan moet men zich wel dege
lijk van de verantwoordelijkheid, welke men op
zich neemt, bewust zijn. Zweden heeft deze niet
aangedurfd. De Geallieerden schijnen haar mo
menteel wèl aan te durven.
De toestemming der Britsche regeering om
vrijwilligers voor het Finsche leger te werven
was de eerste stap in deze richting; het aanbod
aan Helsinki om militairen bijstand te verlee
nen kan de tweede stap zijn. Er blijven echter
nog vele vragen te beantwoorden over. ZWeden
zal geen doortocht aan vreemde troepen toe
staan; hoe moeten deze dus Finland bereiken?
Het zenden van kleine groepjes vrijwilligers"
duurt veel te lang. De Scandinavische landen
komen wel in een zeer moeilijke positie, want
zij kunnen het volgend slachtoffer worden van
Russische en misschien ook van Duitsche agres
sie. Zal Duitschland rustig blijven toekijken,
wanneer de Geallieerde troepen de Finnen gaan
helpen?
De huidige situatie is nog zeer onduidelijk,
maar lang zal dit waarschijnlijk niet meer du
ren. De Geallieerden en Duitschland zullen
spoedig kleur moeten bekennen. Zij moeten kie
zen vóór of tegen Moskou, een middenweg, zoo-
ais tot dusver, blijft niet meer open,
de ramen groote hoeveelheden Frankfurter
worstjes ingeslagen kunnen worden!
Een ander probleem vormt te Weenen
het tekort aan woningen. In direct verband
daarmee staat de evacuatie van de onge
veer 200.000 Joden, die in Weenen wonen.
Een aantal hunner is reeds naar het district
Lublin in Polen getransporteerd. Tot mijn
groote verwondering vernam ik echter on
langs, dat aan de Duitsch-Russische grens
een trein gesignaleerd werd, vol met Joden,
die op weg naar Siberië waren.
De zorgen van den tijd brengen met zich
mede, dat de Weeners in grootere mate dan
ooit behoefte aan ontspanning hebben. Het
Wiener Wald is thans wel het drukst bezochte
skigebied van Europa. Aangezien het aantal
treinen sterk verminderd is, moeten velen, die
anders hun vacantie in de mooie bergen van
Stiermarken en Karinthië doorbrachten, het
thans van de onmiddellijke omgeving van
Weenen hebben, waar de gelegenheid voor win
tersport dit jaar uitzonderlijk gunstig is.
Schouwburgen, theaters en concertgebouwen
zijn in den regel uitverkocht, en vóór de bios
copen staan files van menschen. In de Jozef-
stadt speelt Paula Wessely, de lieveling van het
Weensche publiek, weer op het tooneel. Eenig
in zijn soort is het „Wiener Werkel", een poli
tiek cabaret, waar de als „kankeraars" bekend
staande Weeners hun harten tot op zekere
hoogte kunnen luchten. Op geestige wijze krij
gen hier de kleerenkaarten, de gelijkgeschakel
de pers en de „Genehmigungen" en „Beschei-
nigungen", die voor alles en nog wat noodig
zijn, er van langs. Daarbij blijkt echter, dat de
Weener ook in dezen tijd zijn gevoel voor hu
mor niet verloren heeft, waarmee hij er nog
altijd in slaagt, om de grootste moeilijkheden
te overwinnen.
De brandstoffenschaarschte laat zich gevoe
len tot in de naaste omgeving van de Over-
ijselsche veengebieden, waar men elkaar met 't
leenen van kleine hoeveelheden turf door de
moeilijkheden tracht heen te helpen.
De veengebieden liggen bedolven onder een
wit sneeuwkleed en alleen tegen den stempel-
tijd is er eenige meerdere levendigheid waar te
nemen, 't Is er rustig. Alleen rinkelt hier en
daar een telefoontje en aan den anderen kant
van de lijn informeert men belangstellend naar
de turfprijzen, maar meer nog naar de leve
ringsmogelijkheden.
Er is ook in de Krimsche venen nog turf ver
krijgbaar, maar de leveringsmogelijkheden zijn
klein, 't Eenige middel is om ze "per as af te
halen en dan stuit men vaak op nog zeer groote
moeilijkheden. Een enkele vervener heeft een
spoor naar de in 't veld gelegen turfhoopen aan
gelegd, vanwaar men de voorraden naar begaan
bare wegen kart. Hier wordt de turf op auto's,
karren en wagens geladen voor verder vervoer:
Zwolle, Amersfoort, Utrecht. Dit is een tijd-
roovende vervoer-methode, die als resultaat
heeft, dat de prijzen reeds belangrijk omhoog
gingen. In de veenbedrijven zelve is dit verschil
nog niet zoo heel groot. We hoorden nu een
noteering van 4.50 per 1000 persturven. Grooter
wordt het verschil echter bij den brandstoffen-
handelaar, die zulke extra hooge vrachten heeft
te betalen.
Een reisje door het veengebied liet ons zien,
dat er over 't algemeen geen groote voorraden
turf meer aanwezig zijn. Sneeuwduinen, wijken,
slooten en greppels versperren den weg in deze
streken, waar alles is ingericht op vervoer per
scheepsgelegenheid. Wanneer straks de scheep
vaart weer geopend is, dan zullen de voorraden
in enkele weken ongetwijfeld zijn veerkracht.
Met uitzondering van de natte turf, zal men dus
heel vroeg in 't voorjaar zonder turfvoorraden
zijn. In het afgeloopen najaar kon reeds wor
den gesproken van een zeer vlotten turfafzet en
slechts enkele verveners zijn nog in staat om
beduidende hoeveelheden aan te bieden.
Onze kachels zijn niet speciaal ingericht op
turfverbruik, maar bij onzen rondgang in het
veenbedrijf meldden we ons als gegadigde. „Of
we nog wat turf konden krijgen" vroegen we
een veenbaas, die ons welwillend in de huis
kamer noodde.
We mogen wat op de fiets meenemen. Men
kan ons verder niet helpen. Betalen hoeven we
de turfjes niet, maar hoe graag ook men
kan ons geen turf leveren. Alleen als we kans
zien met een voertuig te komen, dan kan men
ons helpen.
Met 5 turven en de vaste overtuiging, dat net
voorjaar 1940 turfschaarschte zal opleveren,
gaan we huiswaarts, dwars door de sneeuwdui
nen heen, en we ontmoeten allerwege turfrijders,
die per as in de grootste behoeften trachten te
voorzien.
Vanochtend heeft in een van de slaapverblij
ven aan de achterzijde van de infanteriekazerne
te Amersfoort een hevige brand gewoed. Het
vuur greep zoo snel om zich heen, dat men ter
nauwernood tijd had om een voorraad munitie
en een deel van de bezittingen der manschappen,
in hoofdzaak kleedingstukken, in veiligheid te
brengen.
De brandweer was spoedig aanwezig en tastte
het vuur met vijf stralen op de waterleiding aan.
Zij kon niet voorkomen, dat het geheele slaap
verblijf alsmede de daarboven gelegen zolder
verwoest werden.
De oorzaak is niet bekend.
De ministers van Sociale Zaken en van Eco
nomische Zaken hebben besloten den termijn,
waarover de extra-brandstof fentoeslag aan
kleine boeren en tuinbouwers mag worden uit
gekeerd, nogmaals met één week te verlengen.
Toen gisteravond te ongeveer kwart voor ze
ven de Dieseltrein van Amersfoort het station
te Hilversum binnen kwam bleek, dat er een
groot gat in de voorruit zat.
Bij navraag werd ons medegedeeld, dat deze
Diesel even voor Baarn een trein gepasseerd
was, die waarschijnlijk door een schok een stuk
steenkool uit den tender had verloren. De
steenkool werd door de voorruit van den Diesel
geworpen en verwondde hierbij den wagenvoer
der Van T. uit Hengeloo. De reis werd na een
kort oponthoud voortgezet tot Hilversum, waar
de bestuurder werd vervangen door 'n ander, die
de reis naar Amsterdam volbracht. Nadat v. T..
die een verwonding aan de linker wang had
opgeloopen, door dr. De Groot in het stations
gebouw was verbonden, kon hij als passagier
de reis naar Hengeloo aanvaarden.
let op *t zoolmerk
BATAVIA. 17 Febr. (Aneta). De Volksraad
behandelde heden de motie, welke is ingediend,
door de heeren Roep (P. E. B.), Verboom (Vad.
Club), Soekawati (P. E. B.) en Blaauw Cl. E.
V.), waarin o.a. gevraagd wordt te bevorderen
dat de Volksraad nog in de aanstaande buiten
gewone zitting, aansluitend aan de momenteele
gewone zitting, inzake het wetsontwerp over den
bouw van slagkruisers advies zau kunnen uit
brengen.
De zitting werd o.a. bijgewoond door den vice-
president van den raad van Ned.-Indië, mr.
Spit.
De regeeringsgemachtigde, vice-admiraal Hel-
frich, commandant der zeemacht, deelde mede,
dat de regeering er prijs op stelt te verklaren,
dat zij besloot den bouw van drie slagkruisers te
bevorderen. Op een verzoek om inlichtingen
deelde het opperbestuur mede, dat het wetsont
werp niet voor eind Februari den Volksraad zal
kunnen bereiken. Hoewel met de samenstelling
de meeste spoed wordt betracht, kan de datum
van indiening nog niet worden vastgesteld.
Op een vraag van den heer Roep (P. E B.) of
het wetsontwerp voor 1 Maart Indië bereikt, ver
klaarde vice-admiraal Helfrich dit niet te kun
nen verzekeren.
De motie-Roep c.s. werd hierna aangenomen
met 41 stemmen voor en 7 stemmen tegen. Te
genstanders waren de aanwezige leden van de
Nationale Fractie en van de Indonesisch Natio
nalistische Groep.
In verband met nader ontvangen inlichtingen
is thans gebleken, dat militairen in burger niet
tegen gereduceerden prijs gebruik kunnen ma
ken van de openbare middelen van vervoer.
Gegadigden moeten in uniform gekleed zijn,
willen zij van bedoeld voordeel profiteeren.
In het Missiehuis te Tilburg is Donderdag
overleden de Weleerwaarde Pater J. van der,
Bergh, missionaris van het Heilig Hart, in den
ouderdom van 62 jaar.
Hij werd op 1 Juni 1876 te Vierlingsbeek ge
boren. Na zijn lagere studies te Tilburg en zijn
postulaat en noviciaat te Salzburg te nebben
volbracht, werd hij op 8 September 1896 gepro
fest. De H. Priesterwijding ontving hij op 24
Mei 1902 te Münster, waarop zijn benoeming
volgde tot leeraar aan de Apostolische School
te Tilburg. In September 1907 vertrok hij naar
de kort tevoren van de Paters Jezuïeten over
genomen Missie van Nederlandsch Nieuw Gui
nea. In deze missie was hij gedurende twintig
jaren werkzaam, waarvan de laatste zes jaren
als Overste. Na zijn definitieven terugkeer in-
Juli 1927 was hij achtereenvolgens telkens eer,
jaar in functie als leeraar, als propagandist en
als assistent van de Sint Theresia-kerk te Tu-
burg. Hierop volgde in 1931 zijn benoeming tot
Rector en Overste van het Rectoraat Sint Jo
seph te Tivoli-Eindhoven. De laatste twee jaar
was hij Minister van het Missiehuis te Tilburg
en tevens Directeur en Novicenmeester van de
Broeders.
Pater Van den Bergh was een bescheiden en
plichtsgetriuw man, die zich vanaf zijn eerste stu-
aiejaren onderscheidde door een groote stipt
heid. Vol toewijding en nauwkeurige zorg was
hij voor hen, die hem Waren toevertrouwd. Geen
werk was hem te veel oi te zwaar, wanneer hij
meende, dat Gods Wil het van hem vroeg. Die
overgave aan Gods verlangen heeft hem ook
gesterkt in de maandenlange ziekte, die aan
zijn sterven voorafging Na tweemaal voorzien
te zijn geweest van de H.H. Sacramenten der
Stervenden is hij in de grootste kalmte over
leden.
Hij ruste in vrede!
In het sanatorium „Kalorama" te Beek bij
Nijmegen is overleden Pater H. v. Oosterhout,
Missionaris van het H. Hart. Geboren te Made
18 September 1897, volbracht hij zijn lagere stu
diën in het Missiehuis te Tilburg en deed zijn
Noviciaat te Oosterhout, waar hij 21 September
1919 de kloostergeloften aflegde. De H. Priester
wijding ontving hij 15 Augustus 1924 te Stein.
Na afloop van zijn studies was hij gedurende 7
jaren werkzaam aan de Apostolische Scholen
van Tilburg en Driehuis en vervulde vervolgens
gedurende eenige jaren het ambt van Socius van
den Novicenmeester te Berg en Dal. Na een vier
jarig geduldig gedragen ziekte, overleed hfj 15
Februari, voorzien van de H.H. Sacramenten der
Stervenden.
Op 83-jarigen leeftijd is in het St. Canisius-
college te Nijmegen overleden de zeereerw. pa
ter C. Stiphout S.J., oud-missionaris in Ned.
Indië. De thans overledene was officier in de
orde van Oranje-Nassau.
Maandag 19 Februari hopen de ZeerEerw. Pa
ters Fructuosus Goedhart OFM. uit Wormer en
Nicasius Flaat O.F.M. uit Haarlem na een een
jarig vacantie-verblijf in het vaderland voor de
tweede maal naar hun respectievelijke missie
gebieden, t.w. Zuid-Shansi (China) en Nieuw-
Guinea, te vertrekken.
Beide Paters reizen per boottrein van Rotter
dam naar Genua, waar de „Christiaan Huygens"
van de Stoomvaart-Maatschappij „Nederland"
hen verder naar hun bestemming zal brengen.
