11
I
De torpedeering van
de „Arendskerk
M
LAATSTE NIEUWS
„Deze neutraliteitsschending
moet overal afkeer wekken"
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Godsdienstig leven
in Zwitserland
I Plaats dan een Omroeper'
voor 90.0C0 gezinnen
TEGENSTAND BIEDEN
WAS NUTTELOOS
Minister Koht over de Altmark
DINSDAG 20 FEBRUARI 1940
1
Hij stond mensch en dier
naar het leven
„Belangstelling" voor eenden
in de kou
VERSLAG BLOEMENKEURING
WATERPOLO
D.W.R. WINT DEN WATER-
POLODAG
De tarieven der taxi's
R.K. Vrouwenbond
Kindervoeding
,,De Natuur"
Gevonden dieren en voorwerpen
De gemeentebegrooting
van Heemstede
Al of niet belastingverhooging?
BEVERWIJK
C. GORTER BEGRAVEN
(Berichten reeds geplaatst in een
deel van onze vorige oplaag)
BLOEMENTENTOONSTELLING
EEN GROOT SUCCES
Duizenden genoten van dit
bloemenfeest
Roode Kruis-collecte
99
Onze gezant heeft te Berlijn een
breedvoerig gemotiveerd
protest uitgebracht
Haagsche politie doet
goede vangst
Reiziger heeft heel wat op
zijn kerfstok
Verklaringen dan
Mgr. Besson
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
Het Storting keurt de
verklaringen goed
De juweelendiefstal te
Rotterdam
DE LEIDER DER AMBULANCE
NAAR FINLAND
De „Altmark" had recht
van doortocht
l'iiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiniiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiniiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiii^
H)lll!lllllllllllllllllllllllllllll!llll!llllllllllllllllll!l!llll|||||[||||||||||||||||llllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllim
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
^iiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
STAD
Eenden, die door kon in versoften, half
bevroren toestand geraakt zijn, schijnen
een onmiskenbare aantrekkingskracht uit
te oefenen op een ieder, die weet hoe men
strikken zet en op een ieder, die weet, hoe
een eendje smaakt.
De Haarlemsche Politierechter behandel
de gisteren twee zaakjes, waarin door de
kou bevangen eenden een min of meer be
langrijke rol speelden.
Op 20 Januari van dit jaar liepen een lood
gieter en een lasscher met eikaar te praten op
den Kloppersingel. Het water was dichtgevro
ren en nabij een wak bij de brug zat een
stel eenden. Plotseling vlucntten de dieren weg.
Een hcnd was het ijs opgeloopen en had zich
van een der eenden meester gemaakt. De las
scher ging onmiddellijk op den hond toe, gaf
hem een trap en verloste de eend, die nog niet
dood was. D-aarop kreeg hij het met den eige
naar van den hond aan den stok, want die
kwam met een mes op hem toé, schreeuwend:
„Als je die eend niet teruggeeft maak ik je
kapot''.
De lasscher liet de eend vallen. De hond
had ondertusschen een tweede eend buitge
maakt en die eveneens bij zijn baas gebracht
De loodgieter en de lasscher volgden den eige
naar van den hond op een afstand en maakten
een politie-aaent opmerkzaam op hem.
Bij een huiszoeking vond men. 't mes, waar
mee de man gedreigd had. Verdachte ontkende
met het mes te hebben gedreigd. Hij had al
leen maar een hor.deriem bij zich.
En op een vraag van den politierechter
antwoordde hij, dat hij nog nooit eerder
voor een dergelijk feit hem was poging
tot zware mishandeling ten laste gelegd
veroordeeld was. Zijn strafblad weer daar
entegen uit, dat hij al tien van dergelijke
veroerdeelingen achter den rug had!
De officier van Justitie eischte een gevan
genisstraf van 14 dagen, waarmee de Politie
rechter zich kon vereenigen.
Het tweede eendendrama had zich op 23
Januari van dit jaar in den Haarlemmeritieer
afgespeeld.
Twee jongemannen, waarvan de een hulp
besteller bij P.T.T. was en de andere landarbei
der, hadden een aantal eenden op het ijs ge
vangen genomen en hun den nek omgedraaid,
om hen daarna, zonder zich ervan te overtui
gen, of de dieren wel degelijk dood waren, in
een zak te stoppen. Deze eenden waren het
eigendom van een veehouder, bij wien de hulp
besteller dikwijls brieven bracht en er ook dik
wijls een kopje koffie dronk. De Politierechter
vond de handelwijze niet erg dankbaar en hee-
lemaal niet fair.
Verdachte verweerde zich door te zeggen,
dat hij niet wist, of het wilde of tamme
eenden waren. Waarop de Politierechter
repliceerde, dat wilde eenden zich wel niet
zoo gauw zouden hebben laten pakken! Bo
vendien kon iemand van het platteland toch
wel het onderscheid zien tusschen wilde of
tamme eenden.
De Officier vond dit een misselijk geval en
eischte tegen ieder f 25 boete. Ook hiermede
was de politierechter het eens.
De inzendingen op de wekelijksche keuring
waren voor het grootste deel broei-resultaten,
vap het broeiproevenbedrjjf van W. M. Ruig-
rok.
Wij zagen o. a. van de fa. Belle en Teeuwen
te Lisse een dubbel orange narcis zaailing
no. 17.
Fa. L. Bisschop, Sascenheim. Nare. Inc. Zaai
ling no. 84. Nare. Inc. Zaaiing no. 61, Nare.
Inc. Zaailing no. 70.
P. Heemskerk, Noordwijkerhout. Een gele
zaailing.
Van de fa. D. Lindhout en Zn te Noordwijk.
Nare. Zaai'ing 1347.
Fa. Prins—Topper, Wassenaar. De vroege
bic. zaai ing, thans genaamd „Lotta-Svard".
C. van Zilverden, te Hillegcm. Lord Wering-
ton, John Evelyn, Leed, Daisy Schaffer en
Pres. Lebrun.
J. B. v. d. Schoot. Hillegom. De rijkbloeiende
Poetz; Geranium, de trompet nare. Gok'en
Vase.
W. van Waveren, Bennebroek. Bic Norway.
P. Geerüng, Noordwijkerhout Een trompet
zaai'ing geel.
J. v. d. Slot Az.. Noordwijkerhout. Poetz.
Anna Marie.
N.V. P. van Reissen en Zn., Voorhout. Leedsi
Gracious.
Al deze inzendingen waren van voortreffelijke
kwaliteit.
Door de fa. Warnaar en Co. te Sassenheim
•waren eenige uitloopende kleuren van de Ibis.
Progression en Redbreast sport ingezonden,
welke werden terug gevraagd voor betere be
oordeeling
Ter opluistering waren nog ingezonden door
de fa. Rijn-eld en Zn. te Hillegom Tr. T.
Alberio. T. T. Prinses Beatrix en Barrii La-
tonia.
Door de fa. Hulsebosch Bernard te Haar
lem. Poetz. Allard Pearson.
Van de fa. Zandbergen Terwegen te Sas
senheim. Poetz. Cragford.
Van de fa. A. en P- Nijssen te Santpoort
zagen wij nog de voortreffelijke soorten. T. T.
Viotta. Glory of Noordwijk en de E<"t. Yuki
San.
Het eerste team van ,.De Waterratten" heeft
Zondagavond in Dtrecht een fraai succes ge
boekt door met 41 revanche te nemen tegen
Ü.Z.C. van de voor enkele weken geleden neder
laag en beslag te leggen op den wisselbeker van
dén jaarlijkschen waterpolodag. Ieder jaar wordt
op Tweeden Pinksterdag in Utrecht een water
polodag georganiseerd en in het afgeloopen jaar
kwamen D.WJR. en U.Z.C. in de finale. De
EIJWS
eindstrijd moest echter steeds worden uitge
steld en eerst Zondag was de gelegenheid.
In dezen strijd vertoonden de Haarlemmers
een spel, dat een klasse beter was. Spoedig zet
ten zij goede aanvallen op en het duurde niet
lang of Pieters zwom uit de achterhoede naar
voren, waarna hij uit een fraai door De Vries
aangegeven bal doelpuntte (01). Onmiddellijk
na het uitzwemmen trok D.W.R. met vier man
naar voren en dezelfde speler bracht den stand
op 02. Hierna kwam U.Z.C. opzetten en het
spel ging gelijk op. In die periode scoorde Joppe
tegen.
Na' de hervatting gaf D.WR.. den toon aan.
Wegens verzwemmen moesten aan beide zijden
twee spelers het water verlaten, waardoor het
spelpeil zakte. Pieters maakte hieraan een einde
door te doelpunten (13). Daarna waren de
ploegen weer volledig en Pieters drukte het over
wicht in een doelpunt uit (14). Met dezen
stand kwam het einde.
D.W.R. had een invaller voor Seubring.
Na afloop bracht de voorzitter van U.Z.C.de
heer Hanse. hulde aan de kranige ploeg van
D.W.R. en overhandigde aan den voorzitter, den
heer G. Voogd, den wisselbeker.
De taxi-ondernemingen en garagebedrijven
hebben hun tarieven als volgt vastgesteld:
Eerste aanslag 0.40 voor de eerste duizend
meter. De rest van het tarief blijft voorloopig
hetzelfde. Deze tarieven zijn belangrijk hooger.
Tot Zondag betaalde men 0.30 voor de eer
ste 1600 meter, en 0.05 voor elke 625 meter
er boven. Voorkomen honeerde men met 0.10,
Het garantieloon der chauffeurs is verhoogd.
Deze verhooging, die meer dan 20 pet. be
draagt is door B, en W. reed.i goedgekeurd.
Abusievelijk is in de Agenda van het Com.
v. Kath. Actie j.i. Zaterdag vermeld, dat de
film „Priester in Eeuwigheid" a.s. Donderdag
draait in „De Leeuwerik". Dit moet zijn bij
Brinkmann, Groote Markt.
Door „Kindervoeding" werden in de week
van 12 Febr. tot 17 Febr. 1940 verstrekt 5144
porties warm eten, n.l. in lokaal: Rijkstraatweg
964; Weltevredenstr. 1172; Zoetestraat 1193;
Buitenrustbrug 859; Teylerplein 740; Voorm.
Spaarndam 216.
De vereeniging tot bevordering der aquarium-
en terrariumkunde: „De Natuur" vernadert
heden 20 Februari des avonds 8.15 uur in
restaurant Brinkmann te Haarlem.
De agenda bevat o.m.: Installatie nieuwe le
den. causerie over zoet en zout water, met licht
beelden en onderlinge besprekingen betreffende
de te nemen maatregelen voor het a.s. kweek-
seizoen.
Inlichtingen aan het Bureau van Politie
Smedestraat uitsluitend tusschen 11 en 13 u.
Autoped; Remmé, Slachthuisstraat 90 zw.
Armband; Nouris, Middenweg 64. Verpleeg
stersbroche; v. Straaten, Olycanstraat 27. Kin-
derbril; Bureau van Politie, Smedestraat.
Broche; Bureau van Politie Smedestraat.
Hoofddoek; Kruik, Schouwtjesplein 67. Mica
gelaatsstuk; Biezenbeek, 2e Hoogewoercdwars
straat 42. Hondje; Mes, Ramplaan 105. Hee
renarmbandhorloge, Engelse, Middenweg 169.
Ketting; Bureau van Politie Smedestraat.
Kinderportemonnaie m. i.; v. d. Vlist, Klever
parkweg 141. Portemcnnaie m. i.; Peters, Ti-
morstraat 133. Pakje m. i.; Stolwijk, Kruis
tochtstraat 10. Jongenspet; Warmendam, van
Oosten de Bruynstraat 75. Hondenriem; v. d.
Berg, Houtplein 18. Rijwielplaatje; Zijlstra.
Slachthuisstraat 15. Slede; Schutte, Eenhoorn
straat 40. Engelsche sleutel; Rooze, Potgieter
straat 42. 1 Paar schaatsen; Cennik, Linden-
laan 53, Heemstede. Vulpotlood; Vooges, St.
Anthoniesteeg 13 A rd. Wanten; v. Duin. Vo-
gelenzangscheweg 54, Bloemendaal. Ledige ko-
lenzak; Bureau van Politie Smedestraat.
De heer S. Rijkes, lid van de Liberale fractie
te Heemstede heeft een voorstel ingediend om
de voorgestelde belastingverhooging om te
zetten in een putten uit de reserves.
De winsten van waterleiding- en electrici-
teitsbedrijf kunnen hooger geraamd worden
met een bedrag van 13.400.—. Uit het reserve
fonds voor bijzondere doeleinden kan 7000.
en uit het reservefonds van het gasbedrijf
19.000 geput worden. Uit de reserve voor we-
genonderhoud kan men 3000 overschrijven,
terwijl tenslotte de post onvoorzien verlaagd
kan worden. Op deze wijze is het geraamde te
kort van 43.000 gedekt.
De Raad zal Donderdag ook deze voorstellen
onder de oogen nemen.
Badhuis. In het badhuis aan de Postlaan
werden in de week van 12 tot en met 17 Febr.
genomen 476 douchebaden en 25 kuipbaden.
Aan 26 kinderen werd een gratis schoolbad
verstrekt op Woensdagmiddag van 2 tot 4 uur
Gistermiddag is op de begraafplaats „Duin-
rust" ter aarde besteld het stoffelijk overschot
van wijlen den heer C. Gorter, oud-wethouder
der gemeente.
De plechtigheid werd bijgewoond o. a. door
den burgemeester mr. H. J. J. Scholtens en den
gemeentesecretaris, den heer A. A. Post; voorts
door de directie van ce N.V. BeverwiJksche
Conservenfafcrieken, de heeren J. P. Neyt,
F. A. van Loenen en ir. Van Hattum en door
den heer F. Rijkers, lid van den gemeente
raad.
Aan de groeve werd het woord gevoerd, o.m.
door den heer Neut, die namens commissaris
sen en directie van de B. C. een laatsten groet
bracht aan den man, die gedurende 35 jaar
onafgebroken zijn krachten aan de vennoot
schap had gegeven. Begiftigd met een helder
verstand en een juist inzicht, gjenoot hij
groote waardeering.
Onder de bloemstukken, die de groeve be
dekten, bevond zch een krans van mevrouw
A. A. van HattumDekker en van het per
soneel en oud-personeel van de Conserven-
fabriek.
De groote bolbloemententoonstelling in het
veilinggebouw „Kennemerland" is een volledig
succes geworden. De belangstelling is buitenge
woon groot geweest, vooral Zond Eg, toen de be
zoekers in dichte rijen langs de fleurige bloe
menpracht trokken, welke hier op zulk 'n bijzon
der gelukkige wijze was opgesteld. Dank zij den
uitgebreiden voorzorgsmaatregelen bleven de
bloemen in goede conditie, zoodat men ook op
de laatste dagen, dat de tentoonstelling geopend
was, van hun volle schoonheid kon genieten.
Het moet dan ook voor de organisatoren, die
zich zooveel moeiten hebben getroost en die zoo
veel tegenslagen hebben moeten overwinnen,
een zeer groote voldoening zijn, dat deze expo
sitie zooveel belangstelling en waardeering heeft
gehad.
Het hoofdbestuur van de Algemeene Vereeni
ging voor Bloembollencultuur heeft van zijn
waardeering doen blijken, door een bijdrage in
de kosten van de tentoonstelling, als bewijs van
erkentelijkheid voor de wijze, waarop deze ex
positie is opgezet, waardoor een goede propa
ganda is gemaakt voor het gebruik van bloe
men.
Wat de belangstelling betreft, niet minder
dan 500# betalende bezoekers zijn de controle
gepasseerd, terwijl bovendien een zeer groot aan
tal militairen en schoolkinderen, die tegen ge-
reduceerden prijs toegang hadden, de tentoon
stelling heeft bezocht.
Aan iéderen 500sten bezoeker werd een ge
schenk aangeboden, natuurlijk in den vorm van
een fraai bloemstuk.
Gisteravond is de tentoonstelling gesloten,
waarbij de voorzitter van de regelingcommis
sie, en de heer R. W. A. Muijen, in den intie-
men kring van mec'ewerkers, een hartelijk
woord van dank bracht aan allen, die aan het
succes hadden bijgedragen. De kweekers heb
ben een werkelijk prachtig» saamhoorigheid
getoond en deze heeft ten slotte tot het mooie
resultaat geleid. Spr. hoopte, dat daarop ook
in de toekomst gerekend mag worden.
Een speciaal woord van hulde bracht spr
aan den heer Martens, die het ontwerp voor
de tentoonstelling maakte.
Spr. herinnerde dan nog even aan de moei
lijkheden, die overwonnen moesten worden. Toen
evenwel de stroom van belangstellenden langs
de stands trok, was de vrees, die wekenlang ge
koesterd was, geweken en thans, nu de 5000ste
bezoeker dezen avond de controle gepasseerd is,
kan van 'n groot succes gespreken worden. De
ze Beverwijksche tentoonstelling heeft naam
gemaakt.
Namens de inzenders bracht de heer A. Pries
ter een hartelijk woord van dank aan de rege
lingscommissie.
Men bleef hierna nog eenigen tijd gezellig
bijeen.
De bijzondere Roode Kruis-collecte, welke
te Beverwijk en Heemskerk is gehouden, heeft
opgebracht in totaal de som van f 312.58.
De uitkomst van het onderzoek,
door de regeering ingesteld naar de
omstandigheden waaronder het m. s.
„Arendskerk" van de N.V. Vereenig-
de Nederlandsche Scheepvaartmaat
schappij op 15 Januari j.I. op weg
naar Zuid-Afrika is getorpedeerd,
heeft haar aanleiding gegeven aan
Hr. Ms. gezant te Berlijn opdracht te
geven tot het uitbrengen van een
breedvoerig gemotiveerd protest tegen
deze ongerechtvaardigde vernieti
ging van een Nederlandsch schip,
zich daarbij alle rechten of scha
devergoeding voorbehoudend en maat
regelen verzoekend tegen herhaling.
Met de aanhouding van den 26-jarigen reizi
ger G. W. J. V., zonder vaste woon- of verblijf
plaats, heeft de Haagsche politie een goede
vangst gedaan. De man bezocht Donderdag een
hem bekende familie aan de Gedempte Gracht,
bij wie hij een kopje thee dronk. Toen zoowel
de man als de vrouw, die een winkel hebben, een
oogenblik uit de kamer waren, heeft de reiziger
kans gezien een geldkistje uit een dressoir te
nemen en daarmede de beenen te nemen. Er
werd aangifte bij de politie gedaan en enkele
rechercheurs togen er op uit met een oude foto
uit de foto-kast van de politie. Zij slaagden er in,
den man in den nacht van Zaterdag op Zondag
in de Wagenstraat aan te houden en naar het
hoofdbureau over te brengen, waar hij beweerde
in zijn onderhoud te voorzien door het verduis
teren van fietsen. Inderdaad bleek dit waar te
zijn, doch nog voor vele andere feiten in talrijke
gemeenten stond de man gesignaleerd. In Den
Haag b.v. voor verduistering van 2000 gulden ten
nadeele van zijn vader en voor een vijftiental
andere feiten als oplichting en verduistering van
geld, verduistering van rijwielen en diefstallen
van grootere en kleinere bedragen.
De politie van Breda, Baarn, Tilburg, Amster
dam, Rotterdam, Alkmaar, Zaandam, Wassenaar,
Wageningen, Leiden en Haarlem zocht V. Hij
zal nu worden overgebracht naar het Huis van
Bewaring, waar hij achtereenvolgens van ver
tegenwoordigers van de politiecorpsen dezer ge
meenten bezoek zal krijgen.
eer dan ooit elscht de tijd van
ons edelmoedigheid. Bedenk, dat
God zich in edelmoedigheid niet
laat overtreffen.
Mgr. Marius Besson. Bisschop van Lausanne,
Genève en Freiburg heeft in een interview, dat
hij verleende aan Georges Cattani, medewer
ker aan het Fransche Katholieke Weekblad
Temps Présent" eenige mededeelingen gedaan
omtrent het godsdienstig leven in zijn vaderland.
Daar dit land in vele opzichten gemeen
schappelijke overeenkomsten vertoont met ons
land, is het wel Interessant te hooren, hoe
deze kenner van het godsdienstig leven der
Zwitsers oordeelt over het religieus aspect van
Zwitserland. Uit 't interview lichten wij daar
toe de volgende passage.
Freiburg, dat een diep godsdienstig kanton
is en waar de godsdienstige practijk een om
vang bereikt, welken men bijna nergens elders
ontmoet, verheugt zich bij het zien van de
voortdurende evolutie van het bevriende Frank
rijk, waar de Kerk steeds meer wordt geres
pecteerd en waar het geloof en de Katholieke
instellingen een steeds grootere plaats inne
men Hoe langer hoe meer fundeeren wij Chris
tenen de burgerlijke deugden op den gods
dienst. De geheele H. Schrift en het Oude
Testament zelve is doordrongen van een vu
rige vaderlandsliefde, waarin de gedachte aan
God nooit afwezig is. Het is de Heer zelf die
Israël leidt naar het beloofde land en de zonen
van Abraham scheiden de liefde voor het va
derland niet van de liefde voor God. Wanneer
zij voor het vaderland vallen, beschouwen zij
hun dood als een aan God Opgedragen offer.
In het Nieuwe Testament zien wij Christus bit
tere tranen storten over Jeruzalem, zijn
aardsch vaderland. Wel verre van de vader
landsliefde te verzwakken, maakte de godsdienst
deze gewijd.
Waarom zouden we daarbij niet denken aan
den Heiligen Lodewijk, aan Jeanne d'Arc, aan
den zaligen Nicolaas van Flue? Deze christe
lijke vaderlandsliefde staat verre van de ex
cessen van het „overdreven nationalisme" en
van de staatsverafgoding, veroordeeld door de
Pausen Pius XI en (Pius xil.
God zij dank is er in Zwitserland noch staats
verafgoding, noch anti-clericalisme, noch zelfs
„laïcisme" in de slechte beteekenis van het
woord; de godsdienst heeft altijd zijn plaats in
de manifestaties van het vaderland. De burger
lijke en godsdienstige autoriteiten onderhouden
uitstekende betrekkingen en U zult aan een
bisschop wel willen toestaan den nadruk op dit
feit te leggen de Katholieken bezitten een
volmaakte loyaliteit ten opzichte van alle na
tionale instellingen.
Zooals U weet, heb ik voor Zwitserland een
gebed sameogestekl, waarvan liet bidden is
voorgeschreven in alle kerken en kapellen van
mijn diocees, dat de kantons Vaud, Freiburg
Genève en Neuchatel omvat. De Voorzienigheid
schijnt de zending van dit land te hebben wil
len onderstrepen. Van den Gothard stroomen
de Rhóne, de Rijn en de Tessino. De liefde
van de Zwitsers voor hun vaderland verhin
dert hen niet zich bewust te zijn van hun ver
wantschap met de Fransche, Duitsche en Ita-
liaansche cultuur. Onze roeping is te dienen
als verbindingsteeken tusschen de naties die
ons omgeven. Wij vragen slechts in vrede te
ieven; maar niemand zou ons land kunnen
onderwerpen, omdat zijn fiere bergen den cultus
zullen bewaren van de eer en de niet te ver
krachten liefde voor de vrijheid. Wij zouden
allen als één man opstaan om den aanvallei
terug te werpen.
Moge het den bisschop van Freiburg worden
toegestaan hier het voorbeeld naar voren te
Lrengen van de Universiteit van Freiburg, waar
onzè vier nationale talen zijn vertegenwoordigd
in een bewonderenswaardige harmonie en waar
aan, zelfs gedurende den oorlog, professoren
die behooren tot oorlogvoerende landen, ver
tonden blijven, zonder dat dit aanleiding werd
tot gebrek aan vertrouwen en zonder dat dit
stootend was, terwijl ze toch loyaal en trouw
bleven aan hun vaderland.
Hoe langer hoe meer bemerkt men in Zwit
serland tusschen Katholieken en Protestanten
een verlangen tot toenadering, wat vanzelf
niet beteekent fusie of interconfessionalisme,
doch wel een behoefte om elkaar beter te be
grijpen en broederlijk samen te werken vOor
het welzijn van het gemeenschappelijk va
derland, door de geestelijke krachten van het
christendom te laten gelden boven alle elemen
ten van godsdienstige, politieke en sociale ont
binding. Wat vooral buitenstaanders in verwon
dering zou kunnen doen staan, is de zorg die men
hoe langer hoe meer aan den dag legt in de
voor de meerderheid Katholieke kantons en
plaatsen om bij de verschillende nationale ma
nifestaties een plaats in te 'ruimen voor de
protestantsche minderheid; en men ontmoet
een soortgelijke zorg in de kantons welke in
meerderheid protestant zijn. Hiervan moge dit
voorbeeld getuigen.
De federale polytechnische school te Zürich
heeft dit jaar een cursus georganiseerd, welke
vier lessen omvat (de cursus wordt gegeven in
het groote amphitheater en er zijn bij uitge-
noodigd niej alleen de professoren en de stu
denten van de school, doch ook die van de Uni
versiteit) welke handelen over „de cultureele
waarde van Zwitserland." Welnu deze cursus
zal worden besloten met een dubbele voordracht
overden godsdienstvrede in Zwitserland,
waar ik het woord zal voeren in het Fransch,
terwijl Professor Keller, vice-president van den
wereldbond der Gereformeerde Kerken, er zal
spreken in het Duitsch.
Mgr. Besson releveert dan nog het bezoek,
dat hij onlangs bracht aan den Paus, waar
c'eze sprak over oorlog en vrede. De Paus, zoo
besluit Mgr. Besson, heeft zijn vreugde er over
uitgesproken, te weten dat er in Zwitserland
liefdevolle medewerkers zijn vOor initiatieven
ten gunste van gewonden, gevangenen en vluch
telingen en hij heeft daarmede aan mijn va
derland een eer gegeven, waar ik werkelijk
trotech. op ben.
OSLO, 19 Febr. (Noorsch Tel. Ag.). De
minister van Buitenlandsche Zaken, Koht,
heeft in het Storting een verklaring afge
legd, waarin hij zeide, dat Fïitsche oorlogs
schepen in het geval van de „Altmark" de
Noorsche neutraliteit op grove wijze hebben
geschonden. De „Altmark" was een „Reichs-
dienstschiff" en had voor de Duitsche
marine gevaren. Bijgevolg diende zij over
eenkomstig het internationale recht als een
oorlogsschip te worden beschouwd.
Het schip kwam op 14 Februari ter hoogte
van de Trondheimsfjord in de Noorsche terri
toriale wateren en werd den zelfden dag aan
gehouden door een Noorsche torpedoboot, welks
commandant verzocht het schip te onderzoe
ken, hetgeen de kapitein van de „Altmark" toe
stond. Oorlogsschepen zijn niet verplicht, zich
aan een inspectie te onderwerpen en de ver
tegenwoordiger van de Noorsche marine had
alleen het recht vast te stellen of het schip
inderdaad was, wat de kapitein beweerde dat
het was. De Noorsche officier vergewiste zich
zelf hiervan door de scheepspapieren in te zien
Hem werd medegedeeld, dat de „Altmark" met
luchtafweerkanonnen was uitgerust.
De commandant van het marinestation Ber
gen geloofde evenwel niet, dat hij volledig was
ingelicht en daarom werd het Duitsche schip
op ongeveer 100 mijl ten noorden van Bergen
den 15en Februari tegemoet gevaren door een
ander Noorsch oorlogsschip, dat het recht
eischte, het te doorzoeken. Doch de kapitein
weigerde en zooals ik reeds eerder zeide, was
hij daartoe wettelijk volkomen gerechtigd, zoo
dat de eisch werd ingetrokken.
Toen bleek, dat de „Altmark" gebruik maakte
van haar radio, werd haar medegedeeld, dat
zij daartoe niet gerechtigd was, waarop de ka
pitein zijn verontschuldigingen aanbood.
Op 16 Februari bevond het Duitsche schip
zich ter hoogte van Jaeren, toen vernomen
werd, dat zich Britsche vliegtuigen in de buurt
bevonden. Wij wisten niet precies, of zij zich
binnen de territoriale wateren bevonden of niet.
Zonder twijfel kenden de Engelschen de
voorafgaande geschiedenis van de „Alt
mark", terwijl wij niet wisten, dat zich
Britsche gevangenen aan boord bevonden.
Koht deed vervolgens het relaas van het ge
vecht in de Jössingf jord, waarbij hij zeide, dat
de Engelsche oorlogsschepen zich na het Noor
sche protest eerst teruggetrokken hebben, doch.
nadat zij van de Britsche regeering instructies
hadden ontvangen, terug kwamen, waarna een
Britsche bemanning zich aan boord van de
„Altmark" begaf en het gevecht begon. De
Duitschers gaven zich spoedig gewonnen. Zeven
hunner werden gedood of overleden aan beko
men verwondingen. Eén Engelschman werd
door een schot getroffen. De Engelschen haal
den daarop de Britsche gevangenen van boord
en trokken zich terug.
Den volgenden morgen bereidde de Noorsche
regeering een protest te Londen voor en ont
ving een Duitsch protest. In het laatste werd
niet alleen geklaagd over de Britsche rechts-
schending, doch tevens verklaard, dat de Noor
sche regeering het Duitsche schip niet 200
doeltreffend had bijgestaan als mogelijk was
geweest.
Hierop kan ik slechts zeggen, dat de
Noorsche oorlogsschepen zich voor een
overweldigende meerderheid in kracht ge
plaatst zagen en dat tegenstand nutteloos
en onzinnig geweest zou zijn.
Ik bevond mij te Trondheim, en de minister
president, die als minister van Buitenlandsche
Zaken optrad, ontving den Britschen gezant.
„Ik heb u verzocht te komen", aldus zeide
de premier tot den Britschen gezant, „om uiting
te geven aan de hevige beroering en veront
waardiging, welke wij gevoelen naar aanleiding
van deze grove schending der Noorsche territo
riale wateren, die niet goedgepraat kan worden
door beweringen, dat de Noorsche regeering
zich niet gedragen heeft, zooals het behoort
Ons gezantschap te Londen heeft instructie
De Rotterdamsehe recherche heeft in Am
sterdam twee mannen doen aanhouden, die
verdacht worden medeplichtig te zijn aan de
inbraak, die twee weken geleden gepleegd is bij
den Rotterdamschen juwelier Siebel, waar
voor een waardevan f 60.werd ontvreemd.
Bij de verdachten werd een aanzienlijk deel
van den buit gevonden. De juwelier heeft de
sieraden als zyn eigendom herkend. De man
nen zijn naar Rotterdamgebracht en ter be
schikking van den Officier van Justitie ge
steld.
De leider der ambulance naar Finland, dr.
W. J. Roos van den Berg, werd in 1886 in Rot
terdam geboren. Hij studeerde in Utrecht, werd
in 1911 arts en promoveerde in 1914.
Hij was assistent van prof. Kouwer in de
vrouwenkliniek in Utrecht en vestigde zich
daarna als arts te Limmen. In het begin van
1922 ging dr. Roos van den Berg naar Indië
en werd daar geneesheer-directeur van het
ziekenhuis te Pasikmalaja en in 1924 genees
heer-directeur van het gemeentelijk ziekenhuis
te Bandoeng. In 1938 keerde hij naar Nederland
terug. Hij maakte voorts nog een reis als
scJaeepsarts bp de „Tajandoen.''
gekregen, een krachtig protest in te dienen,
doch ik verzoek u ook, uw regeering mee te
deelen, dat wij niet de mogelijkheid van zulk
een gedrag der Britsche marine jegens een be
vriend neutraal land hadden verwacht. WD
kunnen er niet aan twijfelen, dat de Britsche
regeering terstond volledige genoegdoening zal
verschaffen."
De Britsche gezant trachtte het voorgeval
lene eenigszins te verdedigen of te verontschul
digen door te zeggen, dat de „Altmark" in de
Noorsche wateren haar radio gebruikte en bij
gevolg aangehouden had moeten worden. Doch
het is onmogelijk tegen een dergelijke overtre
ding zulke krachtige maatregelen te nemen,
vooral daar de kapitein terstond de Noorsche
instructies opvolgde.
De Britsche gezant wees er ook op, dat de
.Altmark" gevangenen aan boord had en dat
wij het schip op dezen grond hadden kunnen
aanhouden. Hierop moesten wij antwoorden,
dat het Duitsche schip in elk geval het recht
zou hebben, door de Noorsche territoriale wa
teren te varen. De commandant van de Noor
sche torpedobooten in de Jössingfjord haci
eveneens den Britschen commandant medege
deeld, dat, zelfs al zou de „Altmark" Britsche
gevangenen aan boord hebben, dit den Brit
schen oorlogsschepen geenszins het recht gaf,
hun wil door te zetten in de Noorsche wateren.
Er bestaat in het internationale recht
geen bepaling, die een oorlogvoerend land
verbiedt, gevangenen te vervoeren over neu
traal grondgebied, als de doortocht zelf
maar wettig is.
Het laatste argument van den Britschen ge
zant was de bewering, dat Noorwegen had toe
gelaten, dat Duitsche duikbooten in de Noor
sche wateren opereerden en zelfs Britsche sche
pen tot zinken brachten. Ik heb reeds eerdef
in het Storting een verklaring hieromtrent af
gelegd. Wij hebben geen enkel bewijs kunnen
vinden, waaruit blijkt, dat deze schepen in de
Noorsche territoriale wateren zijn getorpedeerd-
Koht noemde daarop de Duitsche nota, welke
hieromtrent was ontvangen. (Reeds eerder he
denavond doorgegeven. Red.1
De premier verklaarde ten slotte aan den
Britschen gezant:
„Ik verzoek u, aan uw regeering méde te dee
len, dat, hetgeen zich gisteravond heeft voor
gedaan, ons en mij persoonlijk uiterst pijnlijk
getroffen heeft Bijzonder pijnlijk is, dat een
land als Engeland, waarmede wij altijd vriend
schappelijke betrekkingen willen handhaven,
een klein en neutraal land op zulk een mani®f
behandelt.
Noorwegen is een klein land en wij kunne®
onze eiscben niet met militaire machtsmiddelen
kracht bijzetten, doch wij kunnen protesteeren
tegen ongerechtvaardigd gebruik van gewei®*
Dat hebben wij gedaan.
Wij kunnen zulk een zaak ook voor den
Volkenbond brengen, ten einde aan de ge
heele wereld duidelijk te maken, wat wer
kelijk geschied is en wij kunnen een beroep
doen op de wereldmeening. Wij hebben ge
protesteerd tegen alle schendingen van onz#
neutraliteit, die te onzer kennis zijn ge
bracht."
Koht noemde vervolgens de instructies, die aa®
den gezant te Londen gegeven zijn voor het i®'
dienen van een protest. De gezant werd 17 Fe
bruari door Lord Halifax ontvangen. Deze klaag
de er over dat de Noorsche autoriteiten de Alt
mark" niet nauwkeurig doorzocht en de
sche gevangenen niet gevonden hadden.
meende ten onrechte, dat het Duitsche scnjP
Bergen had aangedaan, doch in werkelijkhei®
had het schip geen enkele Noorsche haven aan
gekropen. Halifax voerde aan, dat Noor\vege®
zijn plicht als neutrale staat niet had vervuld»
omdat het de „Altmark" niet nauwkeurig ha®
doorzocht. Ik heb reeds eerder aangehaald wa
het internationale recht hieromtrent zegt
ieder kan begrijpen, dat deze klacht ongegron®
is.
Halifax gaf toe, dat technisch de neutrality
was geschonden, doch hij redeneerde, dat d1
weinig of niets beteekende vergeleken met
feit, dat de Duitschers 300 a 400 Britsche 8e'
vangenen vasthielden onder meer dan hondsch0
omstandigheden.
Naar het schijnt was de Britsche regeering
van oordeel, dat zij in dit geval gerechtigd
was het internationale recht terzijde te stel
len en zich niets aan te trekken van eeO
klein land, dat in dezen oorlog geen ander
doel had dan zijn neutraliteit te handhaven.
De Noorsche regeering heeft er te allen tij®0
naar gestreefd haar neutraliteitsverplichting®®
in elk opzicht na te komen en wij hebben teg®®
elke schending, ongeacht de partij, geprotesteerd-
De regeering moet wel aannemen, dat de Brit
sche regeering, wanneer zij het voorgevall®®®
zorgvuldig heeft overwogen, zal toegeven ®a
hetgeen gebeurd is in strijd is met hetgeen En
geland zelf bij vele gelegenheden plechtig he1
verklaard.
Noorwegen is een klein land en het kan Z'J
rechten niet baseeren op geweld, doch wij ®e
ben gedacht dat de groote mogendheden het
een eerezaak zullen beschouwen, de.rechten
de kleine naties evenzeer te eerbiedigen als
rechten van groote naties. In elk geval
Noorwegen zoo lang het kan zijn stem verheEi
voor de verdediging van de rechtvaardigheid
het hoopt dat de wereld, als zoo vaak in
verleden, Noorwegen gelijk zal geven
Ons land kan een beroep doen op den Vol
kenbond of op een internationaal hof, doe®
wij zijn er zeker van, dat in beide gevalle®
zulk een schending der neutraliteit als ®,e*
waaraan wij thans hebben blootgestaan, be
recht zal worden door de openbare meeni®£
in alle landen.
Na de rede van Koht verklaarde Hambro.
:ef#
d*
leider der conservatieven, dat de geheele
sche natie in deze zaak achter de rege®r
staat en ht protest steunt.
Ten slotte heeft het Storting de
ringen van Koht en Hamtoto met algeffl^'
m stemmen goedgekeurd.
