Zuid-Afrika wil Nederlandsch
nieuws hooren
GARENMAGAZUN
FINANCIEN
Wij luisteren naar...
AKKERTJES
INDUSTRIA
AMSTERDAM.C
5
Dagfilm
DINSDAG 20 FEBRUARI 1940
Thans luisteren weini
gen naar onze zenders
Het zal wel eenige moeite kosten
de inwoners te brengen tot af
stemmen op onze stations
Inbraak te Boxmeer
De dader en zijn medeplichtigen
aangehouden?
WAARSCHUWING
DE OFFICIERSOPLEIDING
De geschorste hoofd
ambtenaar
Scheidsgerecht vernietigt besluit
van B. en W.
DE SCHEEPVAART OP INDIË
Dekens voor Finland
„SCHADEVERGOEDING"
MILITAIRE INUNDATIËN
Examens nijverheidsonderwijs
Woensdag 21 Februari
Verkouden
Opruiende pamfletten
Twee vrouwen en een fotograaf
gearresteerd
De losgebroken leeuw
Schrik in Bladel, maar vroolijkheid
in de rechtszaal
helpen direct
Tiengemeten vrijwel
geïsoleerd
DR.
PH. C. VISSER TERUG
NAAR ANKARA
Invaliditeits- en ouderdoms-
verzekering
MARKTEN
POSTVLUCHTEN
De loco-rubberprijs te Londen steeg met
'i d. tot 1/1 5/16 d. per lb.
De Hide and Leather boekte in het vierde
kwartaal 1939 een netto-winst van 228.030
o/ 0.28 per aandeel, tegen 117.816 in het
derde kwartaal of 1.38 per preferent aan
deel en 184.554 in het vierde kwartaal
1938 of 0.04 per aandeel. In het eerste half
boekjaar een netto-winst van 345.846 of
0.37 per aandeel, tegen 324.568, of 0.33
p.a. in dezelfde periode van het vorig boek
jaar.
De uitvoer van Amerika naa Duitschland
bedroeg in Januari slechts 3000, tegen
6.395.000 in Januari 1939. Naar Engeland
66.48 mill., tegen 41.59 mill, en naar Ne
derland 13.05 mill., legen 7.83 mill.
De Kansas City Southern boekte in De
cember j.l. een netto-winst van 139.000,
tegen 11.000 in December 1938. In het g&~
heele jaar 1939 een winst van 795.000, of
S 3.78 per preferent aandeel, tegen 247.000
of 1.65 per pref aandeel in 1938.
De Seaboard Air Line boekte in December
j.l. een netto-winst van 179.000, tegen een
verlies van 318.000 in December 1939. In
het geheele jaar een verlies van 5.55 mill
tegen 7.59 mill, in 1938.
De staalproductie in de Vereen. Staten
bedraagt thans gemiddeld 67.1 pet. der ca
paciteit, tegen 68.8 pet. de vorige week. Men
verwacht nog een lagere productie, omdat
de aankoopen niet toenemen.
Du Pont de Nemours keert over het eerste
kwartaal een dividend uit van 1.75 per
gewoon aandeeltegen 1-25 in hét eêrste,
tweede en derde kwartaal 1939 en 3.25 in
het vierde kwartaal 1939.
De gang van zaken in de automobielnij
verheid in de Vereen. Staten blijft bevredi
gend. De kleinhandelsverkoop en van perso
nenauto's in Januari waren 31 pet. grooter
dan in Januari 1939 en van vrachtauto's 25
pet. grooter. De productie in Februari zal
waarschijnlijk 20.000 auto's meer zijn dan
aanvankelijk werd verwacht.
De benzine-uitvoer der Vereen. Staten ij
in het vierde kwartaa. 1939 sterk gedaald.
Sedert begin December eindigden de leve
ringen naar Rusland. De oorlogvoerende
landen kochten minder vliegtuigbenzine dan
werd verwacht. De daling van den uitvoer
ii,. het vierde kwartaal bedroeg 15 pet. ten
opzichte van de overeenkomstige periode
van het vorig jaar.
De uitvoer van geraffineerde petroleum
uit de Vereen. Staten bedroeg m 1939 179
rnillioen vaten en was 3.1 pet. minder dan
het recordbedrag van 1938, toen 185.49 niiU-
vaten werden uitgevoerd.
De Standard Brands en dochtermijen
boekten in 1939 een netto-winst van 7.J6
mill., of 0.51 per aandeel, tegen 8.72 mM-
of 0.62 p.a. het vorig jaar.
De Illinois Central boekte in 1939 ad11
bruto-bedrijfsontvangsten 111.37 mill., te'
gen 105.41 mill, in 1938; aan netto's 17-91
mill., tegen 16.92 mill, en een netto-winsl
van 2.33 mill., tegen 1.11 mill.
De koperschroot-pr'ijs in' AniBrlka wen
met Vt dollarcent per lb. verhoogd, overeen'
komende met HYz u.c. per lb. voor geraff1'
neerd koper.
De industrieele bedrijvigheid in de Vereert-
Staten is in de eerste helft van Februar
sterk gedaald. Men raamt het indexcijfer oV
110 a 115, tegen 120 in Januari en 128 m
December j.l.
De New Jersey Zinc boekte in 1939 een
nettowinst van 5.29 mill., of 2.70 per aart',
deel, tegen 3.22 mill, of 1.64 p.a. ft».
vorig jaar. In het vierde kwartaal lOfj,
4 1.79 mill, of 0.91 per aandeel, tegen l-u
mill, of 0.53 p.a. in dezelfde periode va»
het vorig jaar.
De Britsche oorlogsspaarcampagne wer&
bevredigend. Op de oorlog s-spaar certified'
ten en defensie-bonds is tot dusver 86J
mill, ingeteekend en men verwacht binnen
kort een stijging tot 100 rnillioen. Per jdj
zou dan 400 rnillioen worden apgebracm'
welk bedrag werd genoemd als gedwonge
heffing, wanneer de vrijwillige spaar-cam
pagne sou mislukken.
(Speciale correspondentie)
Sedert enkele jaren bemoeit de regeering van
óe Unie van Zuid-Afrika zich daadwerkelijk met
den radio-omroep. De Suid-Afrikaanse Radio
Ui saai Korporasie is een regeerings-instelling en
de leiders van den omroep zijn ambtenaren. De
opsteiling der programma's geschiedt echter in
overleg met een commissie van bijstand, waarin
de verschillende richtingen, die in de bevolking
leven, vertegenwoordigd zijn. De Uitsaai Korpo
rasie heeft haar hoofdzetel in een groot, fraai
gebouwd modern kantoorgebouw in Johannes
burg, doch ook te Kaapstad bevindt zich een ge
bouw met studio's en kantoren. De uitzendingen
geschieden in de Afrikaansche en in de Engel-
sche taal.
De directeur, de heer Caprara, is 'n Engelsch-
sprekende Afrikaner, die zich echter ten volle
bewust is van zijn verantwoordelijkheid voor
een tweetaligen omroep. Hij behartigt de belan
gen van de Afrikaansche uitzendingen dan ook
steiiig niet minder actief dan die van de uit
zendingen in de Engeische taal.
Hu wordt daarbij bijgestaan door dr. Marais,
den leider van de uitzendingen in de Afrikaan
sche taal en met hem hebben we gesproken over
de vraag, welke rol Nederland in den Afrikaan-
schen omroep speelt en welke rol Nederland in
de toekomst kan vervullen.
Dr. Marais stelde op den voorgrond, dat hij
persoonlijk van meening was, dat Nederland en
de Nederlandsche cuituur in den Afrikaanschen
omroep een belangrijke rol dienden te vervul
len. Hij achtte het vanzelfsprekend, dat de Afri
kaansche omroep zijn cultureele en opvoedende
taak niet volledig kan vervullen, zonder telkens
te verwijzen naar den ondergrond van Neder-
landsche cultuur, waarin de jonge Afrikaansche
cultuur een rijken voedingsbodem kan vinden.
Dat er desondanks niet meer op dit'gebied ge
beurt, is niet onze scnuld, verklaarde dr. Marais.
Van Zuid-Afrikaansche zijde heeft men verschil
lende pogingen in het werk gesteld om meer Ne-
derlandsche onderwerpen en reportages in den
aether te krijgen. De belangrijkste resultaten
zijn geboekt met de uitwisseling van gramoioon-
piaten. In Nederland worden reportages van be
langrijke gebeurtenissen of van voor Zuid-Afrika
interessante onderwerpen op gramofoonplaten
vastgelegd, en deze platen worden naar Zuid-
Afrika gezonden.
Toch son er op dit gebied meer gedaan worden
en kort voor het uitbreken van den oorlog heeft
dr. Marais nog weer opnieuw maatregelen ge
troffen om de uitwisseling van opnamen op
gramofoonplaten regelmatiger en op grootere
schaal te doen geschieden. De oorlogstoestand
zelf zal vermoedelijk wel een remmende uitwer
king hebben, al ware het alleen reeds omdat de
verzending der gramofoonplaten moeilijker is ge
worden.
Naast lezingen en voordrachten, die wij nu uit
Nederland krijgen aldus dr. Marais inte
resseeren ons hier ook reportages van belang
rijke Nedertandsche gebeurtenissen, van be
zoeken aan groote, in het buitenland bekende
Nederlandsche bedrijven, reportages over de
bollenvelden, over de Zuiderzee-werken en tien
tallen andere ondei werpen. Naast den ideëelen
kant hebben dergelijke uitzendingen ook nog een
zakelijken kant. Zij wekken de belangstelling van
het Zuid-Afrikaansche publiek voor Nederland
en vestigen de aandacht op de goed-geoutilleerde
Nederlandsche industrie, die daardoor op den
duur een veel belangrijker plaats op de Zuid-
Airikaansche markt kan gaan innemen, dan
tot nog toe het geval is.
Het is wonderlijk verklaarde ons dr. Marais
dat men in Nederland zelf dat niet inziet en
zelf dergelijke uitzendingen gaat verzorgen, die
in het buitenland en vooral overzee ontvangen
kunnen worden. In geheel Zuid-Afrika kan men
de Engelsche, Duitsche, Italiaansche en zelfs
Russische zenders, die uitzendingen bestemd voor
buiten Europa verzorgen, keihard ontvangen.
Nederland is ook wel te hooren, maar minder
goed. De programma's, die men dan van Ne
derland kan opvangen, zijn echter in het geheel
r.iet op de mentaliteit van het Zuid-Afrikaan
sche publiek berekend en meestal weinig be
langwekkend. Vaak ook zijn ze zoo weinig spe
cifiek Nederlandsch, bijv. met jazz-muziek of
andere uitheemsche producten, dat men even
goed of beter naar een ander buitenlandsch
station kan luisteren.
Waarom is er niet een goed Nederlandsch
station, dat goede programma's uitzendt:
concerten van 't Concertgebouworkest, voor
drachten, belangwekkende reportages, voor
lichting over Nederland, enz., bestemd voor
en goed te ontvangen in het buitenland en
vooral in de overzeesche gebieden? Dit was
de vraag, die we niet alleen van dr. Marais,
maar ook van prof. Engelbrecht en van tal
van andere Afrikaners te hooren kregen,
maar ook van tientallen landgenooten, die
zoo gaarrre de stem van het vaderland regel
matig in hun huiskamer zouden hooren,
maar nu nauwelijks luisteren, omdat de uit
zendingen hun geen belang inboezemen.
Er wordt op het oogenblik zoo weinig
meer naar de Nederlandsche zenders ge
luisterd, dat 't eenige moeite zal kosten, de
luisteraars in Zuid-Afrika er weer toe te
brengen, op een Nederlandsch station af te
stemmen, wanneer aan den huidigen toe
stand een einde is gekomen en er een Ne
derlandsche Wereld-omroep komt, welks
uitzendingen ook het publiek in de Unie
zullen kunnen boeien
Er is echter een middel, waardoor indien
er bekendheid aan gegeven zou worden de
overgroote meerderheid van de Afrik, luiste
raars terstond op een Nederlandsch station zou
afstemmen en regelmatig zou blijven luisteren.
Dat, middel is: nieuws.
Men dorst in Zuid-Afrika naar nieuws uit
Europa.
Men kan zeggen, dat er op het oogenblik wer
kelijk een dorst bestaat naar neutraal nieuws,
omdat men het gevoel heeft, omtrent den wer-
kelijken gang van zaken in Europa onmondig te
worden gehouden.
Men beschouwt Nederland, dat op zoo onbe
rispelijke wijze zijn neutraliteit weet te handha
ven. als de aangewezen bron voor betrouwbaar
naar alle kanten onpartijdig nieuws. De P.C.J.-
zender van de Phohi moet echter als experi-
menteele zender beschouwd worden en mag
geen nieuws geven. Nergens sterker dan tijdens
ons korte verblijf in de Unie hebben we zoo zeer
de wenschelijkheid en de noodzakelijkheid ge
voeld van een Nederlandschen Wereld-omroep.
Op 13 October 1939 had te Boxmeer een bru
tale inbraak plaats ten kantore van Hendriks
Pluimveevoederfabvieken. Hier werd een brand
kast opengebroken en daaruit werd een bedrag
van ongeveer f 9000.ontvreemd. Direct na
het bekend worden heeft de matechaussee een
uitgebreid onderzoek ingesteld. Toen verpioe-
dens waren gerezen werden de verdachten
scherp in de gaten gehouden. Het viel op, dat
het gezin van den los-arbeider P. W. den laat-
sten tijd uitgaven deed, veel grooter dan van
de geringe inkomsten mogelijk was. Dit was
voor de politie aanleiding om de uitgebreidste
maatregelen te nemen.
Zondagnamiddag werd onverwachts een in
val gedaan in de woning van W„ terwijl de be-
ners, n.l. W. zelf, zijn vrouw en dochter, werden
gearresteerd. Het geheele huis werd doorzocht
en niets bieef op zijn plaats. In een schuurtje
vond men onder den vloer een glazen potje,
waarin bankbiljetten geborgen waren. Maandag
is ook de tuin, voorzoover zulks mogelijk was,
doorzocht, maar, naar wij hoorden, werd hier
niets gevonden.
Bij W. was den laatsten tijd in den kost een
broer van de vrouw, die niet gunstig bekend
moet staan. Toen de inval plaats had, was deze
niet thuis. Hij is nog denzelfden middag te
Helmond gearresteerd en naar Boxmeer over
gebracht. Vermoed wordt, dat deze de inbraak
heeft gepleegd en dat de overigen als mede
plichtigen moeten worden beschouwd.
Natuurlijk doen thans allerlei geruchten de
ronde en wordt de inbraak bü H. ook in ver
band gebracht met andere inbraken, die den
laatsten tijd hebben plaats gehad, o.a. in de
Zuivelfabriek te Gemert.
De politie laat echter thans nog niets los.
Het onderzoek is nog in vollen gang.
De secretaris van den armenraad te Amster
dam schrijft ons:
Het is mij gebleken, dat weer bij tallooze
personen giften worden gevraagd voor de „Ne
derlandsche Werkgemeenschap", hoofdkantoor
Bezuidenhout 78b, Den Haag. Nogmaals zij er
aan herinnerd, dat de Nederlandsche Werkge
meenschap niet beschouwd kan worden als een
steunwaardige instelling, zoodat het publiek af
geraden wordt steun aan dit lichaam te geven.
Op vragen van het scc.-dem. lid der Tweede
Kamer Van Sleen, betreffende de officiers
opleiding, heeft de minister van Defensie als
volgt geantwoord:
Evenals zulks voor het afkondigen van de
algemeene mobilisatie het geval was, kunnen
ook gedurende de mobilisatie slechts die gega
digden voor de officiersopleiding voor plaatsing
in aanmerking komen, die de eerste oefening
nog niet hebben volbracht.
Menige onderwijzer, die vroegtijdig de studie
voor de hoofdakte opneemt, vraagt en verkrijgt
uitstel van eerste oefening tot hij zijn studie
heeft beëindigd.
Gedurende den mobilisatietijd wordt echter
voor deze studie geen uitstel verleend en er zul
len inderdaad slechts weinig dienstplichtigen,
behoorende tot de jongste lichting, zijn, die
reeds op zoo jeugdigen leeftijd de hoofdakte
hebben verworven.
De minister vindt in een en ander geen aan
leiding, den hoofdakte-eisch te doen vervallen
en derhalve de opleiding tot onderwijzer, met
betrekking tot plaatsing bij de officiersoplei
ding, gelijk te stellen met die aan de H. B. S.
Het voldoen aan dien wensch zou neerkomen
op het genoegen nemen met lagere eischen,
waartoe te minder aanleiding is, aangezien er
een overvloed is van gegadigden, die in alle
opzichten aan de gestelde eischen voldoen.
De minister acht het gewenscht, aan de voor
waarde, dat de eerste oefening nog niet is vol
bracht, strikt vast te houden, aangezien er zich
een ruim voldoende aantal jonge mannen, die
aan genoemde voorwaarde voldoen, voor offi
ciersopleiding aanmeldt.
heeft de minister van Defensie geantwoord, dat
krachtens artikel 5 van de wet van den 15den
April 1896 (militaire inundatiën) slechts aan
spraak op schadevergoeding bestaat, wanneer
door het voorbereiden of het stellen van mili
taire inundatiën eigendommen worden bescha
digd of aan de vrije beschikking van rechtheb
benden of huurders onttrokken en wel voor zoo
ver de schade als het onmiddellijke en dadelijke
gevolg van het voorbei eiden of het stellen der
inundatiën moet worden beschouwd. Op den
grondslag en binnen de grenzen, als in voor
noemd wetsvoorschrift aangegeven, kan voor
vergoeding in aanmerking komen zakelijke scha
de aan de eigendommen zelf, alsmede schade
welke verder b.v. in onderneming of beroep
mocht worden geleden Degenen, die in verband
met het voorbereiden of het instellen van mili
taire inundatiën werkgelegenheid of broodwin
ning geheel of ten deele verliezen, dan wel in
eenig ander opzicht nadeel ondervinden, zonder
dat daarbij eigendommen worden aangetast,
waarop zij ëenig zakelijk recht hebben of waar
van zij huurder zijn, kunnen op grond van meer
genoemd wetsvoorschrift geen aanspraak op
schadevergoeding doen gelden.
Zooals te verwachten was heeft het scheids
gerecht voor ambtenaren, dat Maandagavond te
Den Helder vergaderde ter behandeling van het
klaagschrift van den heer P H. L. Maas tegen
zijn schorsing door B. en W. als directeur van
de Gemeentereiniging en den Plantsoenendienst
een voor den heer Maas gunstige beslissing
genomen. Besloten werd het schorsingsbeslui'
van B. en W, te vernietigen, zooals door mr.
Buiskool namens klager was gevraagd.
B. en W. hebben een termijn van 60 dagen
om tegen dit besluit in beroep te komen bij het
Centraal Ambtenarengerecht te Utrecht.
BATAVIA, 20 Febr. (Aneta) De afvaarten
van de „Christiaan Huygens" van Batavia naar
Genua op 1 Juni en van Genua naar Batavia
op 6 Juli, zullen worden waargenomen door de
„Marnix van St. Aldegonde".
Naar wij vernemen heeft de N.V. Wollendeken-
fabrieken AaBe, zoodra het Ned. Roode Kruis
het uitzenden van een Ambulance naar Finland
overwoog, spontaan de toezegging gedaan de
benoodigde dekens gratis beschikbaar te stel
len.
Op een vraag van het R. K. lid der Tweede
Kames Mes, betreffende het begrip „schadever
goeding" in de wet op de militaire inundatiën.
Bij de gehouden examens van de Eerste Ne
derlandsche Vakschoolvereeniging slaagden
voor Coupeuse: J. v. d. Eng, H. L. van Eijsden,
F. J. M. Busker, J. J. M. Gottschalk, G. v. d.
HamBontenbal, Gouda; G. Petrus, Wagenin-
gen; J. de Ras, Rhenen; G. J. T. Clebos, Hil
versum: G. P. Cuppens, Zeist; A. M. van Eis-
den, W. H. van Deursen, G. J. Wolffensperger,
A. Ockers, Nijmegen; G. J. Tijding, Goor; J.
A. Zonneberg, Arnhem; A. C. Starreveldt, C.
Verbaan, J. D. Kragten, Utrecht; M. J. J. V.
Nisterooy, H. J. Stadhouders, Boxtel; T. Mat-
tens, L. Fransen, Amsterdam; J. Hildering,
Krommenie; S. J. Verhoeff, G. Stoffels, Zeist;
K. Teitler, Diemen.
Voor costumière: T. van Meurs, R. Voete,
M. W. v. d. Berg, Amersfoort; J. M. Jansen,
M. T. P. Tousaint, E. Reintjes, A. C. R. Be
rends, C. J. Bergmans, J. Kleenschiphorst, Nij
megen; M. J. E. Grootenhuis, C. van Game,
Zeist; J. A. v. d. Heuvel, J. Klijn, E. van Win
gerden, B. v. d. Meijden, Giezendam; G. van
Zwol, Amersfoort; G. E. Snippe, Heelsum; J.
C. Casander, A. Spijker, J. M. van Doorn, T.
Tholen, B. Veldman, A. Kotschergin, Utrecht;
M. H. Th. Verheijen, Boxtel; D. C. Verburg, M.
de Hertog, Diemen; A. H. Bringsma, C. J. te
Heiden; H. van Swol, Amsterdam; W. G. Ver
meulen, I. van Rijn, Hilversum; G. Kooij,
Maartensdijk; C. van Leest, Soest; M. Kooij,
Soestdijk; N. Bos, IJsselstein; C. de Bie, Gel-
dermalsen.
Voor leerares: E. E. Oostveen, Soestdijk; A.
J. van Best, Hilversum; A. P. Wagenmaker,
Culemborg; G. M. Boelhouwer, Wageningen;
W. Arentze, Putten; M. Hoogedoorn, Jutphaas;
A. v. d. Veer, Amersfoort; H. Vos, Groningen;
J. A. Ruiter, Arnhem.
Voor kunstnijverheid: A. J. M. Idink,Utrecht
L. J. Abbenhuis, Heijthuizen; M. Klaren, Hee
reveen; M. Hoekstra, Wijnalden; P. Hooge-
boom, IJsselmuiden.
Allen leerden volgens methode Ensaid.
HILVERSUM II, 301.5 M.
NCRV-Uitzending
3.307.00 Onderwijsfonds voor de Scheepvaart
8.00 Berichten ANP, 8.20 Gramofoonmuziek.
11.00 Gramofoonmuziek. 11.15 Cello, piano en
gramofoonmuziek, 12.15 Gramofoonmuziek, om
12.30 Berichten ANP, 12.40 Orgelconcert, 1.40
Spaarne-sextet en gramofoonmuziek, 3.303.55
en 4.00 Gramofoonmuziek, 4.15 Kinaerkoor
met pianobegeleiding en gramofoonmuziek,
5.45 Gramofoonmuziek. 6.00 Causerie ,,De be-
teekenis van de industrieele ontwikkeling voor
de werkverruiming in Nederland", 6.15 Gra-
mofoo-rmuziek. 6.30 Taalles en technisch on
derricht, 7.45 Gramofoonmuziek, 8.00 Berich
ten ANP. herhaling SOS-berichten, 9.45 Gra
mofoonmuziek. 10.00 Berichten ANP, 10.30
Round-sextet. 11.40 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM I, 1875 en 414.4 M.
VARA-Uitzending
8.00 Berichten ANP, 8.10 Orgelspel, 8.45 Gra.
mofoonmuziek, 9.30 Keukenpraatje, 12.00 Gra
mofoonmuziek, 12.45 Berichten ANP, gramo
foonmuziek 1,001.45 VARA-orkest, 2.30 Re
sidentie-orkest en soliste (opn.), 5.30 VARA-
orkest, 6.50 Zang met pianobegeleiding, 8.00
Herhaling SOS-berichten. 8.03 Berichten ANP,
8.20 Rosian-orkest, 8.50 Radiotooneel, 9.20 De
Ramblers, 10.00 Residentie-orkest (opn.), 11.00
Berichten ANP.
ENGELAND, 391 en 449 M.
12.20 A. Dulay-kwintet, 12.50 BBC-Harmo-
nie-orkest, 1.20 Berichten, 1.30 Zang, 1.502.20
JIUy Cotton en zijn Band, 3.20 Stedelijk orkest
van Eastbourne en Hastings en soliste, 4.10 So.
listenvoordracht, 4.35 Lichte muziek. 5.20 Be
richten (Wels), 6.20 Berichten, 6.35 BBC-Zan-
gers. 8.10 Lichte muziek, 8.30 BBC-Symphonie.
orkest, 9.20 Berichten. 11.20 Billy Cotton en
zijn Band, 12.20 Berichten.
RADIO-PARIS, 1648 M.
12.05 Pianovoordracht, 12.20 F. Raugel-koor.
I.05 Vioolvoordïacht, 1.35 Zang, 2.00 Gramo
foonmuziek. 2.05 en 2.30 Pianovoordracht
3,20 Viool en piano, 4.50 Zang, 5.20 Chansons,
5.35 Parijs' Instrumentaal kwintet, 6.35 Ka
mermuziek 9.05 „Roméo et Juliette", opera.
10.05 Chansons, 10.35 Vioolvoordracht, 11.05
Trioconcert, 12.05 Gramofoonmuziek.
KEULEN, 456 M.
7.409.20 en 10.50 Gramofoonmuziek, 11.20
Concert, ca. 12.20 Gramofoonmuziek, 1.15 Mu
zikaal tusschenspel, 1.35 Populair concert, 2.45
Muzikaal tusschenspel, 5.10 Het Hausler-kwar-
tet, 5.45 Cithertrio ,,D' Falkenseiner", 6.00
Amusementssextet, 7.05 en 7.35 Gamofoonmu-
ziek, 8.20 tot sluiting Zie Deutschlandsender.
BRUSSEL. 322 en 484 M.
322 M.
12.20 Gramofoonmuziek, 12.51 en 1.30 Om
roeporkest, 1.502.20 en 5.55 Gramofoonmu
ziek, 6.05 Omroeporkest, 6.35 Zang met toe
lichting, 7.20 Gramofoonmuziek, 8.50 Vier
fanfares, Omroepkoren, solist en het Omroep-
symphonie-orkest. 10.4011.20 Jazzmuziek
(gr pl.).
484 M.
12.20 Omroepdansorkest, 12.50 Gramofoon
muziek, 1.30 Omroepdansorkest, 1.502.20 Gra
mofoonmuziek, 5.20 en 6.05 Omroepdansorkest,
6.35 Het d' Hollencourt-kwartet, 7.05 Gramo
foonmuziek, 8.50 Zie Brussel 322 M., 10.40
II.20 Gramofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
8.20 Jaro Michalek's orkest, 8.50 Bulgaarsch
volkskoor „Gusla" en solisten, 9.20 Berichten,
9.50 Concert, 10.20 Politiek overzicht, hierna:
Omroeporkest, 11.20 Berichten. Hierna tot
12.20 Nachtconcert.
GEBOUW - LEESMUSEUM
ROKIN 102 TEL-3 59S8
In verschillende wijken van Zaandijk werden
de vorige week pamfletten met een sterk op
ruiend karakter huis aan huis verspreid.
Burgemeester A. H. van Gelderen achtte den
inhoud van zóó ernstigen aard, dat hij de ge
meentepolitie en de marechaussee van Wor-
merveer belastte met een uitvoerig onderzoek.
Dit leidde er toe dat Maandag twee vrouwen
en een fotograaf uit Wormerveer in arrest
werden gesteld. Zij zouden ter beschikking van
den Officier van Justitie te Haarlem worden
gesteld.
Het pamflet was gericht tegen het militaire
gezag en den luchtbeschermingsdienst.
In den loop van vorig jaar werd de politie
verordening van talrijke gemeenten in Brabant
verrjjkt met een artikel betreffende het hou
den van gevaarlijke dieren in onvoldoende
dichte kooien. Zelfs in de kleinste dorpsgemeen
te, waar 'n plaat in de klas van den „bovenmis-
ter" tot dusver het eenige contact was geweest,
dat de gemeentenaren met de wilde woestijn-
dieren hadden gehad, werd levendig gediscus
sieerd over de noodzakelijkheid, door verorde
ningen op de sterkte van kooien de inwoners
veilig te stellen voor moorddadige rondgangen
van leeuwen, tijgers, poema's en panters.
Dit novum in de rechtsorde van vele gemeen
ten, die anders vol vreedzaamheid waren, werd
veroorzaakt door den leeuw van Bladel.
J. van M., een koopman aldaar, had 'n leeuw
gehouden en deze was op 23 Nov. 1938 uitge
broken, had het dorp in rep en roer gezet en
talrijke vermakelijke situaties uitgelokt, die op
dat oogenblik allerminst, maar naderhand des
te meer, stof tot lachen opleverden. Liefdes-
ferdriet was de meest waarschijnlijke aanlei
ding tot dit uitstapje, want de leeuw had tot
voor kort het gezelschap van een wijfje geno
ten, doch dit was overleden.
Natuurlijk had deze verschrikking meer ge
volgen dan alleen nieuwe artikelen in diverse
gemeentelijke verordeningen; de eigenaar van
het woestijndier moest terechtstaan voor den
kantonrechter te Eindhoven, omdat hij de
openbare veiligheid in gevaar had gebracht
middels een leeuw. De man werd veroordeeld
en daar hij zijn diertje steeds als zeer zacht
aardig en ongevaarlijk had gekend, voelde hij
den smaad, het dier door de rechterlijke kwali
ficatie „gevaarlijk" aangedaan, als een per
soonlijke oneer en ging in hooger beroep.
De rechtbank vond den leeuw ook gevaarlijk
en bekrachtigde het vonnis.
Verdachte teekende cassatie aan en de Hooge
Raad verwees de zaak naar het Gerechtshof te
's-Hertogenbosch, dat thans als vierde rech
terlijke instantie zich den leeuw van Bladel ter
harte liet gaan.
Waarom bént u in appèl gekomen? vroeg
de president jhr. mr. Van Meeuwen aan ver
dachte, een gemoedelijken, goedgeluimden en
rondborstigen Brabander.
Als u die dagvaarding van mij eens wilt
lezen, dan zult u zeggen, dat het een fraai
stuk is! Als u die typfouten eens ziet!
U bent toch geen leeraar in de Nederland
sche taal! Daarvoor hoeft u toch niet in appèl
te komen!
Ja maar, hernam verdachte, dat is geen
behoorlijke dagvaarding! Die moet toch netjes
gesteld zijn?
De president vroeg verder:
U had een leeuw en die zat in een hok
dat niet voldoende gesloten was?
Hij heeft er toch altijd Ingezeten, zegt ver
dachte.
Een maand eerder was hij toch ook al eens
losgekomen?
Ja, bij dien storm. Maar hoeveel huizen
stormden er niet open?
't .Was toch wel een leeuw?
Ja, ik vermoed van wel. Een leeuwtje,
zegt verdachte, met den nadruk op „tje". Hij
vertelde verder dat hij het dier nu niet meer
heeft. Het is gestorven door de vele mishande
lingen met stokken e.d., die het van het pu
bliek heeft te verduren gehad.
Maar den keer waar het hier over gaat,
was hij toch uitgebroken, informeerde de pre
sident,
Uitgebroken is nog geen uitgemaakte
zaak, meende verdachte. Want de touwen die
anders voor de kooi zaten, waren weg. Ze kun
nen hem er wel uitgelaten hebben, want bij
ons In 't dorp zijn ze wel tOj zooiets in staat.
Het hek van de kooi was met de hand te ope
nen.
Wat deed U met dien leeuw? vroeg de
president weer.
Ik had zoo'n beetje een dierenpark.
Met één leeuw?
Verdachte vertelde dat hij een heele collectie
dieren had. Toen de leeuw uitgebroken was.
had hij zich na eenige rondzwervingen bij een
boer op diens erf aangediend. Verdachte had
toen getracht hem met stukjes vleesch mee te
lokken, maar met volkomen minachting van
die góede gaven ging de leeuw in de schuur
van den boer in het hooi liggen.
Toen was u er toch bang van?
Ja, ze hebben hem zoo geplaagd met gaf
fels en rieken, dat hij kwaad werd. Als u een
kwaje hond hebt durft U er toch ook geen hand
naar uitsteken?
Verdachte verklaarde, desgevraagd, dat het
dier ongeveer de gróótte had van een herders
hond en zoowat een jaar oud was.
Als eerste getuige werd gehoord de wacht
meester der Kon. Marechaussée, brigade Bla
del, die verklaarde, dat de leeuw des avonds
was losgebroken en dat hij den middag daarop
erbij gekomen was. Hij was toen nog in de
schuur van den boer.
Bent u toen bij hem gekomen? vroeg de
president.
Nee ik ben boven in de balken gekropen,
bekent getuige. Verdachte had gezegd, dat hij
bang was van het dier, omdat ze het getergd
hadden. Den volgenden morgen werd de eene
cieur van de schuur gebarricadeerd en in de
andere werd een kooi gezet. Tóen is met een
tuingifsproeier de leeuw in de kooi gedreven.
In die kooi gevangen, heeft hij nog eenige ve
nijnige uithalen naar het publiek gedaan. Vol
gens getuige was het dier waarlijk gevaarlijk.
Verdachte vertelde hierop, dat toen een maand
geleden bij een storm de leeuw uit zijn open-
gewaaide kooi gekomen was, hy hem met een
jongen van dertien jaren samen heel rustig naar
binnen had gebracht. Dus toen was er toch ge
heel geen gevaar. Hij heeft hem laten „inter
neeren" uit Senegal, zei hij.
Zijn hier in Holland geen leeuwen te krij
gen? vroeg de advocaat-generaal.
Ja, maar deze hebben ze mij verkocht als
een echte Afrikaansche.
Er zijn anders massa's jonge leeuwen hier
te lande voor een krats te krijgen, merkte spr
op.
Als getuige werd voorts gehoord J. van Glab-
beek, dierenpark-Inspecteur. Deze verklaarde als
deskundige, dat een leeuw van een jaar gevaar
lijk is. De kooi was absoluut onvoldoende.
Verdachte zei, dat de verklaring van getuige
niet klopt met wat hij voor het kantongerecht
heeft gezegd. Toen is hij l.jelemaal niet zoo
gauw geweest met het woord „gevaarlijk" en de
rechter moest het „uit hem persen". Getuige zei
hierop, dat slechts beneden den leeftijd van drie
maanden een leeuw als ongevaarlijk kan worden
beschouwd.
Als je in de kranten leest, hoe die dieren
in Afrika leven, is dat toch heel anders! Een
leeuw valt uit zich zelf nooit aan, meende verd.
De advocaat-generaal, mr. Massink, wees er in
zijn requisitoir o.m. op, dat de leeuw kort gele
den van het wijfje afscheid had moeten nemen
en dat het dus begrijpelijk was, dat hij in een
onaangename stemming was. Daarom was hij
uitgebroken. Een leeuw hoeft niet altijd gevaar
lijk te zijn. Syr. herinnerde zich het geval van
den leeuw, die in Limburg de kerk binnenstapte
en er niemand kwaad deed. Maar in het alge
meen is zoo'n dier toch gevaarlijk te achten.
Spr. eischt een geldboete van 25 gulden of 15
dagen hechtenis
Arrest over 14 dagen.
Neem een "AKKERTJE" en
kruip vroeg onder de wol.
Dan slaapt U rusiig en lien
tegen één zijt ge morgen beier I
Men bericht ons uit Zuid-Beijerland, dat in
het Vuile Gat nog steeds zoowel bij eb als vloed
zeer zwaar drijfijs gaat, waardoor dit water voor
drie vierde met schotsen is bedekt. Voor »e
veerlieden ïs er geen doorkomen aan. De veer
man aan de Hitsersche kade heeft den dienst
stop gezet, die aan den Nieuwendijk tracht,
zoodra de situatie minder ongunstig is, over te
gaan. Heen en terug duurt de reis dan van 8
uur 's morgens tot half vijf 's middags. Indien
de boot niet terug kan, moeten de postambte
naren en kooplieden een onderkomen zoeken bij
de eilandbewoners. Daar er geen dokter op het
eiland gevestigd is, zijn de 300 bpwoners aan
gewezen op de hulp van dr. van Waasbergen te
Zuid-Beijerland. Dat dit bij ernstige ziekte
groote moeilijkheden kan opleveren, is duide
lijk.
Het eiland ressorteert voor twee derde onder
de gemeente Zuid-Beijerland en voor een derde
onder de gemeente Goudswaard. Er staan een
tiental groote boerenhofsteden, terwijl het ge
heele eiland in eigendom toebehoort aan de
N.V. Maatschappij tot exploitatie van onroe
rende goederen „Eiland De Tien Gemeten", di
recteur de heer L. I. Overwater te Strijen.
Men mag het eiland niet bezoeken zonder
diens toestemming.
De Nederlandsche gezant in Turkije, dr. Ph.
C. Viser, die geruimen tijd met verlof hier te
lande heeft vertoefd, is Maandag uit Den Haag
vertrokken om zich naar Ankara t- begeven.
Naar wij vernemen zal het rapport van de
Staatscommissie voor de financiering van de in
validiteits- en oudersdomsverzekering binnen
kort bij de Rijks-uitgeverij te Den Haag ver
schijnen.
BODEGRAVEN. 20 Febr. Kaasmarkt. Aan
gevoerd 42 partijen Goudsche kaas, totaal 1890
stuks, wegende 17010 kg Prijs le soort met
R.M. 30, 2e soort 28—29. Handel matig.
BROEK OP LANGENDIJK, 20 Febr. Aange
voerd werd: 5340 kg. roode kool 5.707, 115700
kg. gele kooi 4—4.20. 102600 kg. Deensche wit
te kool 4.20—4.40, 25300 kg. uien 7—7.80, grove
uien 5.205.50, drieling uien 33.30, 6300 kg.
peen 2.30—3.20 1800 kg. bieten 3.30.
GRONINGEN, 20 Febr. Veemarkt. Kalf-
en melkkoeien ie kw. 230240, 2e kw. 180-
200, 3e kw. 120130. kalfvaarzen le kw. 180
190, 2e kw. 120140, vare koeien le kw. 140
160, 2e kw. 110130, vaarzen le kw. 110135,
stieren le kw. 5658 ct., 2e kw. 5153 ct. per
kg., kalveren en pinken 55105 per stuk,
slachtvee le kw. 7374, 2e kw. 58—62, 3e kw.
4043 ct., vette kalveren le kw. 9298, 2e kw.
7484 ct. per kg., weideschapen 1419, vette
lammeren 1318, vette schapen le kw. 2431,
2e kw. 1822, biggen 813 per stuk, idem 1.40
2 de week, vette varkens le kw. 5557, 2e
kw. 5052 ct., zouters 50—52 ct, Aanvoer: 641
runderen, 1889 kalveren, 389 schapen. 542 var
kens, 82 biggen, 2 paarden. Totaal 3545 stuks.
Overzicht: Kalf- en melkkoeien handel lus
teloos en prijzen lager. Eerste kwaliteit slacht
vee werd prijshoudend verhandeld, afwijkende
soorten, bij grooten aanvoer, minder goed te
plaatsen, nauwelijks prijshoudend. Stieren, Dij
beperkten aanvoer, goed te plaatsen. Voor de
vette kalveren handhaafden de prijzen zich
met moeite. Ook de nuchtere kalveren, waar
van het aanbod groot was, waren de prijzen
van de vorige week met moeite te bedingen.
De prijzen hiervoor varieerden van 3 tot 7 gul
den. Enkele zware soorten brachten iets meer
op. Vette schapen en dito lammeren van goe
de kwaliteit, goed te plaatsen, met vastere prij
zen, overigens onveranderd. Prijzen der vette
varkens en zouters liepen, bij toenemende aan
voer, iets terug. Voor de pinken waren de prij
zen, bij kleinen aanvoer, ruim zoo hoog.
LEIDEN, 20 Febr. Veemarkt. Aanvoer 227 var
kens, waaronder 217 zware en 10 lichte. Prijs van
de zware 606162. Van de lichte 525658.
Handel matig.
NOORD-SCHARWOUDE, 20 Febr. 136.800
kg. roode kool 6.307.20; 87.500 kg. gele kool
4.004.20; 105.000 kg. Deensche witte kool 3.80
4.30; 23.100 kg. uien 6.807.90; grove uien
6.007.00; drieling uien 2.703.40; nep uien
2.70; 500 kg. peen 3.80.
PURMEREND, 20 Febr. Gemeentel. Kaasbeurs
Verhandeld 18 partijen, wegende 35000 K.G. Han
del goed. Hoogste prijs 28.
Aanvoer Kaasmarkt 2 stapels Kleine Boeren
27.— per 50 Kilo, gewicht 469 K.G. Handel vlug
306 K.G. Boter 1.701.74 per Kilo
Runderen, totaal 634 stuks, als 350 Vette Koelen
0.660.86 per K.G., handel matig. 259 Gelde- en
Melkkoeien 1202.70 per stuk, handel matig. 25
Stieren 0.580.63 per Kilo, handel stug, 10 Paar
den 110—215 per stuk, handel stug. 36 Vette- en
Graskalveren, Vette kalveren 0.780.95 per Kilo
handel matig, Graskalveren 40—65 per stuk, idem.
1364 Kalveren. Nuchtere Kalveren voor de slacht
512 per stuk, idem voor de fokkerij 1318 per
HEEN
TERUG
Driemaal
per week
luchtpost
naar Indiè
O
NAPELS
ATHENE....
RHODES
ALEXANDRIA
LVDDA
BAGDAD
BASRAH
DJ ASK
KARACHI
JODHPUR..
ALLAHABAD
CALCUTTA
RANGOON
BANGKOK.
PENANG.
M.EDAN
SINGAPORE
BANDOENG...
Febr.
13
Febr
18
it
stuk, handel matig, 220 Vette Varkens voor ere
slacht 0.560.60 per Kilo, handel vlug, 39 hia|ig-
Varkens 20—30 per stuk, handel matig, 171 o
gen 1020 per stuk, handel matig, 1585 Sch»P
1431 per stuk, handel matig, 14 Bokken 3—1
stuk, handel matig, Kipeieren 5.005.50 P- p
stuks, Eendeneieren geen aanvoer, Noord
landsche Blauwen (Kuiken) 600 stuks 0.90--- p
per Kilo, 4500 o"üde Kippen en Hanen (wl\m-
rood) resp. 0.45—0.50 en 0.47.5—0.55 per Kilo.0-,
nijnen 0.302.per stuk, Eenden (oude) 109"
0.250.45 per stuk, Duiven 0.40 per paar.
ROTTERDAM, 20 Febr, Veemarkt. AahS
voerd werden; 99 paarden, 2 veulens. 760 u?
gere runderen, 920 vette runderen, 40 vette k
veren, 91 graskalveren, 2134 nuchtere kalyer®
408 schapen en lammeren, 2 varkens, 1 big
54 bokken en geiten. Prijzen per ke.: Ve
koeien le kw. 70—84, 2e kw. 5868, 3e kw
46'
56, vette ossen le kw. 70—80, 2e kw. 58—168
kw. 4656, stieren le kw. 74, 2e kw. 66, 3e K
54, vette kalveren le kw. 130145, 2e kw. H
125, 3e kw. 95105, schapen le kw. 58, 2e k
53. 3e kw. 43, lammeren le kw. 60, 2e kW.
3e kw. 50, graskalveren 2e kw. 63, 3e kW. 8
nuchtere kalveren le kw. 40, 2e kw. 35, 3e k
30, slachtpaarden le kw. 64, 2e kw. 54, 3e k
44. Prijzen per stuk: Schapen le kw. 33, 2e B
26, 3e kw. 21, lammeren le kw. 26, 2e kW. l
3e kw. 15, nuchtere slachtkalveren le kW.
2e kw. 8, 3e kw. 6, slachtpaarden le kw. j® j
2e kw. 200, 3e kw. 140, werkpaarden le kw. 3
2e kw. 240. 3e kw. 140. hitten le kw. 260
kw. 210, 3e kw. 130, kalfkoeien le kw. 290, ne
kw. 200, 3e kw. 140, melkkoeien lc kw. 285, -
kw. 200, 3e kw. 140, varekoeien le kw. 200,
kw. 145. 3e kw. 110, vaarzen le kw. 145, 2c
125, 3e kw. 95, pinken le kw. 105, 2e kW.
3e kw. 65, graskalveren le kw. 58, 2e kw. 38,
kw. 28, bokken en geiten le kw. 14, 2e kW.
3e kw. 6. r
Overzicht: Vette koeien en ossen: aauvu
als vorige week, handel matig, prijzen als g
teren, prima koe tot 90 ct„ prima os tot 86 yV'
stieren: aanvoer iets korter, handel kalm, Pr|L
zen iets lager, vette kalveren: aanvoer ais
:9
rige week. handej matig, prijzen als gis
prima tot f 1.55, schapen en lammeren:
itersh'
aaP'
voer grooter. handel willig, prijzen als g „r
ren, nuchtere slacht- en fokkalveren:
iets ruimer, handel flauw, prijzen daleh
paarden: aanvoer korter, handel vlot, pCÜ2
voor slachtpaarden hooger, werkpaarden
hitten prijshoudend, kalf- en melkkoeien: aa
voer iets kleiner, handel lui, prijzen als v°r jei
week, varekoeien: aanvoer iets grooter, hana,
traag, prijzen onveranderd, vaarzen en pin^®
aanvoer gewoon, handel sleepend, prijzen L,;
vorige week goed te handhaven, graskalver®„
aanvoer matig, handel stroef, prijzen iets
ger, bokken en geiten: aanvoer korter. h»n
vlug. prijzen iets hooger
VENLO, 19 Febr, Coöp. VeilingvereeniginS; „n*-
Aangevoerd 2.365.000 eieren. Kippeneieren
5.00, Eendenêiéréh 4.004.50.
