TUL
Duitsch schip bij Deensche
kust getorpedeerd
Salonboot „Friesland" weer
te Amsterdam
Paaschrede van den H. Vader
Bill
IJmuider treiler op
mijn geloopen
Het nieuws van heden
ALPH. ELSEHBURG
EEN ANDER TIJDENS DE
VLUCHT GESTRAND
ENAvanMEVERDEN
RUSSEN TREKKEN ZICH
TERUG UIT PETSAMO
TELEKI BIJ CIANO
BINNEN TWEE ETMALEN
GEBORGEN
TACK'jm,?ïïSïS
BRANDERIGE VOETEN
Oslo protesteert wegens
neutraliteitsschending
mm
w I
JACQUES AA
Krachtig protest tegen
harhaarschheden
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 26 MAART 1940 AVONDBLAD
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE. UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
Most up to date ^irm
in all TEXTILE GOODS
■WHOLESALE ONLY-
Duitsch schip in Noorsch
water aangehouden
Weer een Deensch schip
vergaan
Engelsche lichtschepen
zonder bemanning
ACCOUNTANT,lidned.uniev.acc.
AMSTERDAM
P.C. HOOFTSTR. 7
TEL. 90361-22361
NA 6 UUR 23123
De Bilt meldt:
Halifax over een komenden vrede
en de Finsche zaak
Overlijden van een
radio-pionier
De Hongaarsche premier zal
heden den Duce bezoeken
De Frieslandvan de HollandFrieslandGroningen Lijn, die op 16 Januari ten
gevolge van zwaren ijsgang op het IJselmeer is gezonken, is gelicht .en te Am
sterdam aangekomen. Het schip in het dok van de Amsterdamsche Droogdok Mij.
Sinds 16 Januari op den
zeebodem
I SCHILDERIJEN
Christus alleen kan
redding brengen"
Hoe druk het was te Scheveningen tijdens den start der ruim 6500 deelnemers aan de jaarlijkschc nationale marschen rond
Den, Haag, die, begunstigd door jraai voorjaarsweer, op Tweeden Paaschdag plaats vonden
Acht van de twaalf opvaren
den gered
63sfe JAARGANG No. 22308
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Heden spreekt Reynaud
Dr. H. MANNING'S
Zetpillen tegen Aambeien
BEVEA Adresseermachine
G. S. BLOCH
ORTHOPEDARIUM
I ROTTERDAM, Telel. 50354. Optn Rijttulw 4«.
|Amsterdam Tel. 36948 Marnixslr 425|
[Devente^Tel^2^^^^!epenv^veg^6^
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Ankersmit's Katoenfabrieken. Deventer
Marquisettes Voiles Et ami nes
Telegram-adres „Facta"
N Z Voorburgwal l65-167,Tel 32087-49313, A'dam
Fancies tSilks Lawns Cretonnes Chintzes
KOPENHAGEN, 26' Maart. (Deensch Tel.
Ag.). Het Duitsche s.s. „Edmond Hugo
Stinnes" uit Hamburg is iri den nacht Tan
Zaterdag op Zondag op de Noordzee, bui
ten Thorsminöe aan de westkust van Jut
land, tot zinken gebracht.
De bemanning, die 21 koppen telde, is in
de reddingbooten aan land gekomen. Twee
gewonden zijn in een ziekenhuis opgenomen.
De gezagvoerder is aan boord gehouden van
de Britsche duikboot, die het schip door
een torpedo tot zinken gebracht heeft.
Later werd gemeld, dat de „Edmond Hugo
Stinnes'' eerst Zondagmiddag te twee uur is
gezonken. Des ochtends zijn nog een aantal le
den van de bemanning met een visschersvaar-
tuig naar het schip gegaan om nog van hun
eigendommen te halen.
Het schip was op weg naar een Deensche ha
ven met een lading cokes. Het wrak ligt onge
veer 3 zeemijlen uit de kust en is gevaarlijk
voor de scheepvaart. De juiste ligging zal zoo
spoedig mogelijk door een Deensch inspectie
vaartuig worden bepaald.
Zooals uit Kopenhagen door Reuter wordt
gemeld, heeft het 5000 ton metende Duit
sche s.s. „Ostpreusen" drie of vier dagen
bij Skagen gekruist. Het had de Waarschu
wing gekregen, dat het niet verder noord
waarts moest varen in verband met de aan
wezigheid van een Britseh oorlogsschip. De
kapitein kreeg order zich naar Esbjerg te
begeven. Hij voer in die richting, doch bij
Hirtshals is zijn schip aan den grond geloo
pen. De Ostpreussen vervoerde 4000 ton
steenkolen naar een Scandinavische haven.
Het Noorsche ministerie van Marine heeft
medegedeeld, dat een Duitsch vrachtschip door
een Noorschen torpedojager door de Noorsche
wateren werd geëscorteerd bij Hustad Viken in
het westen des lands. Een Britsche torpedojager
roeg den naam van het Duitsche schip, doch
de Noorsche torpedoboot verkreeg, dat de Brit
sche oorlogsbodem zich uit de Noorsche wateren
terugtrok.
De Noorsche legatie te Londen heeft opdracht
gekregen te protesteeren. Vrijdag heeft een
Britsche torpedojager gepoogd een Duitsch schip
aan te houden binnen de Noorsche wateren bij
Obrestad in het zuidwesten van Noorwegen. Dit
geval wordt thans door de Noorsche autoriteiten
onderzocht.
Volgens een later Reutcr-bericht uit Lon
den heeft de Noorsche gezant bij de Britsche
regeering geprotesteerd tegen verschillende
gcvallén van schending der Noorsche neu
traliteit in de afgcloopen dagen. Al deze ge
vallen worden thans bestudeerd.
Naar het De'ensche Tel. Ag. bericht is het
1140 ton metende Deensche schip „Britta"
Maandagochtend voor de Noordkust van
Schotland gezonken. Een ander Deensch
schip heeft vijf opvarenden van de „Britta",
waaronder de kapitein, aan boord genomen.
Men vreest, dat de overige dertien leden van
de bemanning zijn omgekomen, aangezien
de reddingbooten en vlotten van het ge
zonken schip zijn gevonden zonder een man
aan boord.
Het Britsche ministerie van Marine deelde
mede, dat de bewapende treiler „Loch Assi-
ter (210 ton) op een mijn is geloopen en ge
zonken. De geheele bemanning is gered en aan
land gebracht.
De „Loch Assiter" was een treiler van 210
ton en gebouwd in 1910.
Een nieuw model lichtschepen, die gedu
rende twee maanden automatisch ilrlicht
worden, is in dienst gesteld, aldus bert-ht Ha-
vas uit Londen. Zij lijken zoozeer op de licht
schepen, die buiten de Engelsche kust onge
wapend lagen en aangevallen werden, dat zij
door velen worden aangezien voor de eigenlijke
lichtschepen.
Het eenige belangrijke verschil is, dat
de nieuwe modellen in het geheel geen be
manning aan boord hebben omdat zij automa
tisch functionneeren. In feite zijn het groote
boeien, welker afmetingen ongeveer de helft be
dragen van die der lichtschepen, welke thans
worden binnengehaald.
VERWACHTING geldig van hedenavond
5 tot morgenavond ongeveer 19 uur:
Verdere daling van temperatuur, zwaar
bewolkt tot betrokken, nu en dan eenige
5 regen, matige tijdelijk krachtige Zuidclij- j|
5 ke tot Westelijke, later wellicht verder
ruimende wind.
Zon op 5.53 - onder 18.19 - Licht op 18.49
Maan op 19.37 onder 6.02
30 Maart L. K.
KIRKENES, 26 Maart (Noorsch Tel. Ag.)
De terugtocht van de Russische troepen
Uit het Noorden van 'Finland is begonnen
en duurt ononderbroken voort. De troepen
worden te Petsamo geconcentreerd, waar zij
Wachten om naar het Oosten te worden
verscheept.
Zooals Reuter uit Londen bericht, heeft
de minister van Buitenlandsche Zaken, lord
Halifax, Zondagavond in de Finsche
nieuwsuitzending van de B.B.C. een mede-
deeling laten voorlezen, waarin hij ver
klaart:
„Indien anderen de vastberadenheid van
Onland het onheil en de barbaarschheid te
Weerstaan, zouden hebben gedeeld op de eenige
hianier, welke thans aan de beschaving is over
gebleven door de kracht der wapenen
zouden de burgers van onze beide landen thans
Zij aan zij hebben gestreden voor de gemeen
schappelijke zaak. Wanneer onze overwinning
bevochten zal zijn, zal Finland ongetwijfeld
deeien in de voordeelen, welke zullen voortko
men uit de vestiging van dien duurzamen en
rechtvaardigen vrede, welke, naar de Britsche
bremier en de president der Vereenigde Staten
beiden hebben verklaard, de eenig mogelijke
m-ede is."
PARIJS, 26 Maart. (Havas). Zondag is plot
seling op den leeftijd van 96 jaar professor
^ranly overleden. Hij was geboren in 1844. In
November 1890 slaagde hij erin een radiotoestel
bouwen, waarmede hij Hertzgolven uit kon
Zenden over 'n lengte van 20 meter, dwars door
•huren heen, hetgeen aanleiding is geweest voor
^h diepgaande studie van het uitzenden van
s'ectrische golven. In 1899 slaagde daarop Mar-
c°hi erin telegrafische signalen over het Kanaal,
afstand van 30 km., te zenden.
ROME, 26 Maart. (Stefani) De Hongaar-
sche minister-president Teleki is Maandag
ochtend door den Itaiiaanschen minister
van Buitenlandsche Zaken, Ciano, ontvan
gen. Be heeren hadden een langdurig en
hartelijk onderhoud, dat twee uur duurde
en betrekking had op de groote Europee-
sche vraagstukken. Teleki zal heden op het
Palazzo Venezia door Mussolini ontvangen
worden.
Volgens Havas hebben ter gelegenheid van
den verjaardag der accoorden van Belgrado
Ciano en de Joego-Slavische minister van Bui
tenlandsche Zaken, Markowitsj, telegrammen
gewisseld, waaraan de Italiaansche pers veel
aandacht wijdt. De, bladen roemen de Ita-
liaansch-Joego-Slavische vriendschap en noe
men haar den grondslag van den vrede, niet
alleen in de Adriatische Zee, maar ook op den
Balkan.
Naar Reuter bericht worden in Italiaan
sche politieke kringen de berichten, volgens
welke Italië, Duitschland en de Sovjet-Unie
te zamen het Donau-bekken en den Balkan
in invloe^feren zouden willen verdeelen,
„sensationeele propaganda van de plutocra
tieën" genoemd. Gayda schrijft hierover in
de „Voce dTtalia" onder het opschrift „In
trigues in den Balkan", dat de „beide im
perialistische democratieën giftige manoeu
vres richten tegen Italië, niet minder dan
tegen Duitschland."
Na tien weken op den bodem van het
IJselmeer te hebben gerust is Zondagavond
de salonboot „Friesland", een der vier groote
schepen van de Zuiderzecvloot der Reederü
Koppe, eerder dan men had durven verwach
ten, toch weer te Amsterdam teruggekeerd.
Op 16 Januari was de „Friesland", voorop
varend in convooi, waaraan deelnamen de
„Holland" en de „IJsel", eveneens van de
Reederij Koppe, op weg naar Kampen, in
den strijd tegen het ijs lek gestooten en ge
zonken. Het schip had een lading blik aan
boord.
Vrijdagmiddag j.l. werd met het bergen
van de lading begonnen, waarmee men Za
terdagavond gereed was. Op Eersten Paasch-
dag slaagde men er in het schip te lichten en
na een voorspoedige reis is de „Friesland"
Maandag in den vooravond bij de Amster
damsche Droogdok Maatschappij aangeko
men, waar het schip in dok III is opgeno
men.
Terwijl de zwaar beschadigde „FTieslarxl" op
den bodem der zee lag, was de waardevolle la
ding blik, na regeling der schade, in andere
handen overgegaan.
De berg'ingsmaatschappij v. d. Graaf en Koel
man kreeg opdracht het blik te bergen en, te
vens voor de Reederij Koppe de „Friesland" te
lichten. Dit was mogelijk gebleken doordat het
wrak niet verder door kruiend ijs gehavend
werd en niet van positie verandei'de.
Donderdagavond kwam onder leiding van den
heer A. J. Kauffeld het bergingsmateriaal, be
staande uit het kraanschip „Salvator", de pomp-
boot „Zeearend" en een bok, uit Rotterdam in de
hoofdstad aan, vanwaar men Vrijdagochtend om
een uur naar het wrak vertrok. Hier werd
's middags met het bergen van het blik een
aanvang gemaakt. De heer Kauffeld, die zelf
duiker is, stelde daarbij onder water de situatie
van de lading vast, zoodat het werk vlot kon
verloopen.
Nog dienzelfden middag begaf de heer Kauf-
KUNST-
HANDEL
Viizelstr. 1 fIC
A'dam I Uw
ip
LAGE PRIJZEN
feld zich met de „Zeearend" naar Elburg en
vroeg hier voor de verdere werkzaamheden te
lefonisch assistentie. Uit Rotterdam vertrok
daarop zijn broer, de heer N. A. Kauffeld, naar
Elburg om als duiker-timmerman behulpzaam
te zijn. Ook kwamen van de Waal bij Beunin-
gen, waar bij het kruien van het rivierijs even
eens schepen aan den grond zijn gezet, nog
het kraanschip „Actief" en de pompboot
„Stormvogel" over de IJsel naar de Zuiderzee
opgevaren, om eveneens te helpen bij het lich
ten van de „Friesland".
Zaterdagavond was men. zoover, dat al
het blik uit het wrak geborgen was en ge
laden in den bak, dien men half onder water
had gezet, om roesten van de waardevolle
partij door inwerking van de lucht te voor
komen. Bovendien hadden de beide duikers
het wrak onder water zoowel van binnen
als van buiten onderzocht. De „Friesland"
block over" dé "geheele lengte epen gestoo
ten en gescheurd. Om de grootste gaten
genoegzaam te dichten, werd een bekisting
aangebracht, een merkwaardige taak, wel
ke aan den duiker-timmerman is toever
trouwd.
Bij dit bekisten maakt men de grootste ope
ningen in den scheepswand met houten schot
ten dicht, die stevig worden vast geklemd. De
kleinere gaten, tot patrijspoorten toe,- laat men
rustig zitten, die kunnen, wat hun inlaat-ca-
paciteit betreft, toch niet tegen de bergings-
pompen op.
Na een korte nachtrust is men Zondag
morgen bij het krieken van den dag begon
nen de stroppen ónder het wrak aan te
brengen. Hieraan sjorden de beide drijvende
kranen eerst het achterschip omhoog. De
„Friesland" is verdeeld in waterdichte
compartimenten, die van achteren naar vo
ren neg eens extra werden gedicht en
daarna leeggepompt door de „Zeearend" en
de „Stormvogel" die respectievelijk een ca
paciteit hebben van 2300 en 1500 ton water
per uur. Op deze wijze had men reeds Zon
dagmiddag de „Friesland" boven water, ge
reed voor het transport.
Besloten werd allereerst naar Urk te varen,
een afstand vair 17 K.M. Om half elf 's avonds
zou men het eiland kunnen bereiken, maar
het werd mistig en daar de misthoorn op Urk
's Zondags niet werkt achtte men het veiliger
tot den volgenden morgen te wachten. Op om
streeks 7 K.M. van Urk ging' men ten anker.
Maandagochtend was het nog altijd heiig,
maar kapitein J. J. Bolhuis van de „Fries
land", die met de bergingsschepen was mee-
gevaren kent de situatie ter plaatse uitste
kend en wist de „Friesland" met de haar bege-
VATICAANSTAD, 26 Maart (Havas)
Ruim 50.000 geloovigen hebben Zondag in
de basiliek van Sint Pieter de door Z. H.
Paus Pius XII gecelebreerde Paaschmis
bijgewoond. De Paus betrad even over 9 uur
de basiliek, voorafgegaan door een stoet
kardinalen en bisschoppen, terwijl het gelui
der klokken en de zilveren trompetten
weerklonken. De H. Vader Werd luide toe
gejuicht, hetgeen voortduurde tot het
oogenblik, waarop hij het koor bereikte.
Nadat de H. Mis was opgedragen, heeft
Z. H. de Paus de passierelieken, die in de
basiliek van Sint Pieter berusten, vereerd.
Hierna verliet hij de basiliek met al de sta
tie van het Pauselijk ceremonieel. Ook bij
zijn vertrek werd de H. Vader geestdriftig
toegejuicht.
Tijdens de H. Mis heeft Pius XII een
Paaschrede gehouden, waarin in het bij
zonder de schending van het recht werd
gebrandmerkt en de verbreking der verdra
gen, evenals de onmatige begeerte naar ver
overingen.
De voornaamste passages luiden:
„De eendracht tussschen de volkeren is op
droeve wijze verbroken, plechtig aangegane ver
dragen zijn vaak eenzijdig gewijzigd of geschon
den zonder voorafgaande overeenkomst. Alles
wat het menschelijk vernuft, de studie of de
ervaring heeft voortgebracht, alle krachten
van het welzijn en den rijkdom dienen slechts
tot het voeren van oorlog of de vergrooting der
bewapeningen. Alles wat gebruikt zou kunnen
worden voor de welvaart en den vooruitgang der
volkeren wordt thans uit zijn baan geleid can
slachtingen en vernietiging onder de naties aan
te richten. De stroom van vreedzame uitwisse
lingen is verlamd door gevaren van allerlei aard
en droogt op, hetgeen armoede voor verschillen
de lagen der bevolkingen met zich meesleept.
Ook gebeurt het niet zelden, dat men
het recht zelve ziet schenden, dat de
betrekkingen tussehen de beschaafde
volken regelt: open steden, landelijke
dorpen werden geterroriseerd, ver
brand en verwoest door bombardemen
ten, weerlooze mannen, machtelooze
grijsaards, onschuldige kinderen wor
den van hun woning beroofd, wanneer
zij niet gedood worden.
Welk ander middel blijft over om hoop
te behouden bij zoo ernstige beproevingen,
dan het middel, dat uit Christus komt?
Christus alleen kan een rechtvaardig even
wicht herstellen tussehen rechten en plich
ten, een breidel aanleggen aan de onma
tige begeerte naar verovering, hartstochten
onderdrukken, het koude en starre recht
door den adem der naastenliefde matigen
en vervolmaken.
Hij, die de winden en stormen beveelt, die de
golven kalmeerde, Hij alleen kan ook den
wil der menschen buigen tot eendracht en broe
derliefde en bewerken, dat, wanneer de betrek
kingen tussehen de volken eenmaal geregeld
zijn, niet door geweld, maar volgens de regels
van rechtvaardigheid en naastenliefde, de wa
pens gestrekt worden en de handen ten slotte
worden ineengeslagen ten teeken van overeen
stemming en vriendschap.
Wij, die de smart en ellende onzer kin
deren deelen, smeeken den Goddelijken
Verlosser op dezen plechtigen dag den
Christelijken koningen, vorsten en volken
den vrede te ge.ven, de eendracht en de een
heid."
leidende pompbooten recht de haven van Urk
in te koersen.
- Op Urk bleven de kraanschepen achter. Er
liggen nog' drie wrakken in hes IJselmeer
en althans een daarvan zal door de firma
v. d. Graaf en Koelman worden gelicht. Om
kwart voor één Maandagmiddag verliet de
„Friesland" Urk met bestemming Amster
dam. Deze thuisvaart een afstand van 70
K.M. is zeer voorspoedig verloopen. Reeds
om hajf zes verscheen het transport aan
de Oranjesluizen, welke om even voor zessen
waren gepasseerd.
Een flink aantal nieuwsgierigen sloeg het
schutten van de „Friesland" gade. Het schip,
dat sterk over stuurboord helde, werd hier vast
gehouden en gesleept door de beide pompboo
ten, welker installaties ononderbroken het
binnendringende water uit het wrak sloegen.
De „Friesland", die haar ijsbreker nog
voor den steven voerde, bleek wel zwaar ge
havend. De geheele flank over bakboord is
ingedrukt niet ter hoogte van het voorruim
een zeer groot gat. Zware huidplaten zijn
verbogen en verfrommeld, stangen en stij
len doorgebroken en ontzet. Ook de schade
aan de dekken is groot. Het wrak biedt een
triestcn aanblik en het reparatiewcrk, indien
dit de moeite waard blijkt, zal wel geruimen
tijd vorderen.
Later op den avond is ook de bak met dc
geborgen lading blik van Urk te Amster
dam aangekomen.
Intusschen had het uitblijven van nieuw» over
het vorderen van het bergingswerk Zondag te
Elburg eenige bezorgdheid gewekt. Men wist, dat
de schepen voor het 10 man tellend volk be
trekkelijk weinig leeftocht aan boord hadden.
Daarop voer Maandagmorgen een botter, de
E. B. 15, onder leiding van den heer J. G.
Koppe Jr. op onderzoek uit. Deze vond de vo
gels gevlogen. Althans na eenige uren vergeefs
te hebben gezocht, keerde men naar Elburg te
rug. Daar vernam men, dat het lieele transport
reeds veilig en wel te Urk lag.
Hedenmorgen is bij de N.V. Vis-
scherij-maatschappij ,,De Daad'' be
richt binnengekomen, dat de IJmui
der stoomtreiler Protinus IJm. 85,
schipper K. Wijker, op de Noordzee
op een mijn is geloopen. Aan boord
bevonden zich 12 man. Een En-
gelsch oorlogsschip heeft 8 man ge
red en naar een Engelsche haven ge
bracht. Deze geredden bleken meer
dan 5 uur aan een reddingsboot te
hebben gehangen. Omtrent het lot
van de anderen is nog niets bekend.
Het schip was de vorige week Maan
dag ter vischvangst uitgevaren. Ver
deze bijzonderheden ontbreken nog.
De „Protinus" is in 1900 gebouwd en heeft een
bruto-inhoud van 210 ton. Het is oorspronkelijk
een Engelsch schip. Zestien jaar geleden werd
het naar Nederland verkocht. Schipper is Klaas
Wijker uit Egmond aan Zee.
De H. Vader sprak Zondag in den Sint
Pieter een Paaschrede uit.
Het Duitsche s.s. „Edmond Hugo Stin
nes" werd bij de Deensche kust door een
Britsche duikboot getorpedeerd.
Jongeman uit Rucphen brengt met een
bijl een 1 7-jarig meisje ernstige wonden
toe.
In Rotterdam heeft een man een moord
aanslag gepleegd op zijn vrouw.
Te Monster werd een roofoverval ge
pleegd op een alleenwonende weduwe.
IJmuider treiler op een mijn geloopen.
De hoogeerw. heer J. L. F. Dankelman,
deken van Delft, is overleden.
Voorspoedige berging van de „Fries
land". Het wrak te Amsterdam.
DE FIJNPROEVER GEBPUIKT ^L^VOLIE
PARIJS, 26 Maart. (Hatfas). Hedenavond
te 20 uur zal de minister-president, Paul
Reynaud, een radiorede houden.
werken pijnstillend en genezen in
korten tijd de ontstoken slijmvliezen.
mulei hel in-
brengen ge.
makkelijk.
Verkrijgbaar bij alle Apotheken en Drogisten
i fl. 1.50 per dooaje van 12 atuka.
Dr. H. BANNING'. Ph.ra. Ctam. F.lrtck. NV. DEN HAAG.
werkt automatisch. NIEUW 72.50
VALERIUSSTR. 6 - TEL. 28887 AMSTERDAM
I
Speciale inrichting: voor Voetbehandeling
ROKIN 101 A'DAM TEL. 42803
Stand op Dinsdag 1 uur n.m.: 741.7
Vorige stand: 742.2
