Uitbreiding van den strijd
naar het Noorden
Geallieerde vloot legt mijnenvelden
in Noorsche territoriale wateren
Ontsteltenis te Oslo wegens
onverwachte geallieerde actie
LcIIcjerincj
I
Verklaring uit
Oslo verwacht
li
Regeering te Oslo
protesteert
Parlement te Oslo
bijeen
Hulpschepen voor koopvaardijvloot
HOTEL ROOZENDAAL
Het nieuws van heden
STOOMEN en VERVEN
G. 1 over den kop
geslagen
ALPH. ELSENBURS
Duitsche oorlogsbodems
naar Noorsche kast?
- - WÈÊÊÊm
Aan Noorschen gezant te Londen werd opgedragen
stappen te ondernemen
GEALLIEERDEN WILLEN
OSLO BESCHERMEN
Plan zou in vergevorderd
stadium verheeren
Luitenant-vlieger gedood
BRANDERIGE VOETEN
JACQUES AA
REG1NA
„L'AUBERGE
AU FILET DE SOLE"
THE GOLDEN GATE
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 8 APRIL 1940 - AVONDBLAD
BUR. VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten ny2 ct. per week,
per kwartaa1 f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
Most up to date firm
in all TEXTILE GOODS
WHOLESALE ONLY-
PARIJS, 8 April. (Havas). De Fransche en de Britsche
regeering hebben vandaag medegedeeld, dat zij, in verband met de
houding van Duitschland jegens de neutralen en bet verkeer, dat
door de Noorsche territoriale wateren onderhouden wordt om de
blokkade te ontduiken, besloten hebben, zich tegen dit verkeer te
verzetten. Daarom zijn bepaalde zones van de Noorsche territoriale
wateren door het leggen van mijnen gevaarlijk voor scheepvaart
gemaakt.
De ligging der mijnenvelden
Geallieerde actie in Zweden
veroordeeld
De Bilt meldt:
Binnen een uur werden
de mijnen gelegd
■bM
Het Britsche standpunt
64ste JAARCANC No. 22329
OVERVEEN
Het adres voor partijen en
familiefeesten
Volledig pension perdagf4.s
Prima keuken
Telef. 13574 - A.J.v. Schooien
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
i£ NIVA
ORTHOPEDARIUM
V«zel»tr. ine
A dam I UU
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Ankersmit'» Katoen fabrieken. Deventer
Martini sett-es Voile» E famines
Teleg-ram-adre» „Facta"
N.Z Voorburgwal 165-l67,Tel.32087-493l3, Adam
Fancies c— Silks -Lawns Cretonnes Chlntses
Over deze uitbreiding van den oorlog naar het Noorden bericht Reuter
nog uit Londen:
Volgens een officieele verklaring die werd omgeroepen hebben de
Geallieerde regeeringen Noorwegen ervan in kennis gesteld, dat zij zich
het recht voorbehouden, alle maatregelen te nemen, welke zij noodig moch
ten achten om het Duitschland moeilijk oE onmogelijk te maken, in Noor
wegen hulpbronnen of faciliteiten te verkrijgen. De Britsche en de Fransche
regeering hebben daarom besloten, het gebruik van de territoriale wateren
voor het vervoer van contrabande onmogelijk te maken. Zij hebben mede
gedeeld, dat drie zones der Noorsche territoriale wateren door mijnen ge
vaarlijk voor de scheepvaart gemaakt zijn en dat schepen, die de wateren
mochten binnenvaren, zulks op eigen risico doen.
Ter voorkoming van de mogelijkheid, dat Noorsche of andere schepen
onbewust deze gebieden zouden binnenvaren, zal er door Britsche marine
vaartuigen worden gepatrouilleerd tot 48 uur na het leggen van de
eerste mijn-
In de verklaring wordt nog gezegd, dat de Geallieerden nooit het
Duitsche voorbeeld van ruw geweld zullen volgen, en dat het leggen der
mijnen niet den vrijen toegang van Noorsche schepen tot hun eigen havens
zal belemmeren.
Volgens Reuter werd van bevoegde zijde te Londen vernomen, dat
het leggen der mijnen in de Noorsche wateren vanochtend bij het aan
breken van den dag met succes was beëindigd. Het is gezamenlijk gedaan
door de Fransche en Britsche vloot.
Zooals het Noorsch Tel. Ag. bericht,
is een uittreksel van de nota der Geal
lieerden aan Noorwegen vanochtend in
de gewone uitzending van persberich
ten van de Noorsche radio voorgelezen.
Er is nog geen officieel commentaar te
verkrijgen.
Om tien uur is een gemeenschappe
lijke bijeenkomst gehouden van de re
geering en de commissie van Buiten-
landsche Zaken uit het Storting, en na
deze vergadering werd een officieel
communiqué verwacht.
Intusschen toonsn niet-officieele
kringen zich zeer terughoudend.
Verder wordt vernomen, dat de Britsche
en Fransche gezant te Oslo vanochtend om
7 uur een fcezoek aan het Noorsche ministe
rie van Buitenlandsche Zaken hebben ge
bracht.
De Fransch-Britsche verklaring, welke
vanochtend over de radio is omgeroepen,
vormt den inhoud van de nota, welke de
Geallieerde regeeringen de vorige week aan
de Noorsche regeering hebben overhandigd.
Ter inleiding wordt in de Fransch-Britsche
tnededeeling een schildering gegeven van de
Duitsche wijze van oorlogvoering ter zee. De
toestand is deze, aldus wordt betoogd, dat
Duitschland op flagrante wijze het recht der
neutralen schendt, om de Geallieerden te tref
fen, en tegelijkertijd wijst op de noodzakelijk
heid van een zeer strikte naleving der neu-
traliteitsbepalingen, telkens wanneer het daar
uit eenig voordeel kan trekken.
Het internationale recht heeft een oorlog
voerende steeds het recht toegekend om, wan
neer zijn vijand stelselmatig zijn toevlucht nam
tot onwettige maatregelen, op te treden op een
Wijze, zooals de door de onwettige daden van
dezen vijand geschapen toestand vereischte.
Een dergelijk optreden, zelfs als het niet in
overeenstemming is met het onder normale
omstandigheden geldende recht, wordt dan, op
Erond van de rechtsschending door den ande
ren belligerent, algemeen als legaal erkend.
De Geallieerde regeeringen achten zich der
halve gerechtigd, de maatregelen te nemen,
Welke zij onder de huidige omstandigheden
noodig achten.
Welke politiek de Noorsche regeering
onder de Duitsche bedreigingen en druk op
het oogenblik ook moet volgen, de Gealli
eerde regeeringen kunnen niet langer een
toestand dulden, dank zij welken Duitsch
land onontbeerlijke grondstoffen voor het
voortzetten van den oorlog ontvangt en
zich van faciliteiten in Noorwegen verze
kert, welke de Geallieerden in een onvoor-
deelige positie plaatsen.
De laatsten hebben daarom de Noorsche re
geering er reeds van in kennis gesteld, dat zij
zich het recht voorbehouden, die maatregelen
te nemen, welke zij noodzakelijk mochten ach
ten om het Duitschland moeilijk of onmogelijk
te maken in Noorwegen de hulpbronnen of
faciliteiten te verkrijgen, die uit een oogpunt
van oorlogvoering in zijn voordeel en in het
had eel der Geallieerden zouden zijn.
Tenslotte wordt de juiste ligging opge-
IJSZEÊ
H6M»
ejto
De drie zones der mijnenvelden
geven van de Noorsche territoriale wate
ren, waarin de scheepvaart door de ge
legde mijnen gevaarlijk is. (Zie bijgaande
kaart).
Volgens een specialen verslaggever van de
„Paris Soir" te Kopenhagen heeft een woord
voerder van de Wilhelmstrasse tegenover jour
nalisten verklaard, dat de Duitsche regeering
er van overtuigd is, dat de Geallieerden in
Noorwegen een actie beramen, doch dat zij
van zeer nabij de ontwikkeling van den toe
stand in Scandinavië gadeslaat.
„De Geallieerden willen ertszendingen
naar Duitschland verhinderen, doch, aldus
de zegsman, indien zij op onze passiviteit
rekenen, komen zij bedrogen uit. De be
langen van Duitschland zullen worden ver
dedigd."
De Britsche mijnenvelden ter hoogte van
Noorwegen dekken drie kleine, maar belangrijke
gebieden vlak aan de Noorsche kust en beheer-
schen elk een fjord en een haven. De belang
rijkste van de drie gevaarlijkste zones ligt in
de buurt van Bodoe en beheerscht den ingang
van de Westfjord en Narvik, vanwaar Duitsch
land het Zweedsche ijzererts verkreeg. Alle drie
punten liggen ten noorden van de voornaamste
Europeesche scheepvaartroutes. Het zuidelijkste
punt is Stadlandet aan den ingang van de
noordelijke fjord en 110 mijl ten noorden van
Bergen. Het derde mijnenveld, in de Bud-zone,
ligt ter hoogte van Christiansund, 120 mijl ten
noordoosten van Stadlandet.
Naar Keuter uit Stockholm bericht, wordt
het leggen van mijnen in de Noorsche wateren
door de Geallieerden in officieele Zweedsche
kringen als een flagrante schending van de
neutraliteit beschouwd, die niet te scherp ver
oordeeld kan worden. Er is nog geen officieele
mededeeling gepubliceerd.
Havas meldt verder dat de Zweedsche
bladen een communiqué hebben ontvangen,
volgens hetwelk in verband met de omstan
digheden de defensiemaatregelen zullen wor
den uitgebreid.
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
Voor het Westen: Half bewolkt tot hel-
der, droog wrer. Plaatselijk nachtvorst,
overdag zelfde temperatuur. Matige tot
zwakke, meest Noordwestelijke wind.
Voor het Oosten: Betrokken tot half
bewolkt, overwegend droog weer, weinig
verandering in temperatuur. Zwakke tot
matige Westelijke tot Noordwestelijke
wind.
Zon op 5.20 - onder 18.45 - Licht op 19.15
Maan op 5.34 onder 7.38
OSLO, 8 April (Noorsch Tel, Ag. De
Noorsche regeering heeft een verklaring
gepubliceerd, waarin gezegd wordt, dat
Noorwegen een plechtig en ernstig protest
laat hooren tegen de schending van zijn
neutraliteit door de Geallieerden.
De regeering moet eischen. dat de mijnen en
oorlogsschepen uit de Noorsche territoriale wa
teren worden teruggetrokken en de regeering
moet zich het recht voorbehouden, alle maatre
gelen te nemen, welke in verband met zulk een
schending der neutraliteit noodig geacht moch
ten worden.
Volgens berichten in de Noorsche pers is
een groot oorlogsschip vanmorgen gezien
buiten Bud. Om half tien lag de bodem
slechts op een halve zeemijl afstand van
de kust. Ook is eert groot oorlogsschip ge
zien te Hustadvika, waar vijf stoomschepen
werden aangehouden. Uit Bodoe wordt ge
meld, dat de gewone kustvaart stopgezet
wordt.
Het blad „Dagbladet" meldt, dat groote
Duitsche vlootstrijdkrachten in noordelijke
richting door het Kattegat voeren, vanmor
gen om half tien.
Het Noorsch Tel. Ag. bericht dat heden
middag om vijf uur het Storting zal bijeen
komen en naar men verwacht zal dan een
verklaring omtrent den toestand worden af
gelegd.
Zooals Reuter uit Stockholm bericht is de
Zweedsche regeering vanmorgen bijeengekomen
om te beraadslagen in verband met het leggen
van mijnen in de Noorsche wateren en de ge
volgen daarvan voor Zweden. In het huidige
stadium wordt geen officieele Zweedsche ver
klaring verwacht.
In gezaghebbende kringen in Londen
wordt vernomen, dat het leggen der mij
nen in de Noorsche wateren geschied is
in den tijd van één uur, zonder dat iets
tusschenbeide kwam.
Tijdens oefeningen van den Haagschen luchtbeschermingsdienst demon
streerde de vrouwelijke brandweer op kranige wijze, dat zij voor haar taak
berekend is
OSLO, 8 April (Ncorsch Tel. Ag.). Vol
gens berichten in de pers is Noorwegen
niet van te voren gewaarschuwd en is
evenmin tot de Noorsche regeering het ver
zoek gericht, dat Noorwegen zelf mijnen
zou leggen. Het optreden der Geallieerden
is plotseling geschied.
Zooals het D.N.B. meldt heeft het bericht
over het leggen van mijnen door Engeland en
Frankrijk in de Noorsche wateren bij het pu
bliek hier en daar een op een paniek lijkende
stemming teweeg gebracht, aangezien men van
het optreden der Geallieerden vreest, dat dit
Noorwegen in zeer korten termijn in den oor
log zal verwikkelen.
Bulletins, extra-edities der ochtendbladen
Een belangrijk plan is, naar wij verne
men, in voorbereiding, nj. om ten dienste
van de Nederlandsche koopvaardijvloot een
drietal schepen op de Noordzee bewakings
diensten te laten verrichten.
Deze schepen zullen dan elk een bepaald
gebied iederen dag moeten doorkruisen,
om bij eventueele scheepsrampen zich on
middellijk naar de plaats des onheils te
begeven.
Op deze wijze hoopt de vereeniging van
reeders van Koopvaardijschepen een effec
tieven maatregel te hebben getroffen om
bij de talrijke scheepsrampen, die zich hi
den huldigen oorlogstoestand voordoen,
snel en doelmatig hulp aan de schipbreu
kelingen en aan het in gevaar verkeerend
schip te kunnen verleenen.
Naar wij vernemen, bevinden deze plan
nen zich reeds in een ver gevorderd sta
dium en onderhandelt men thans met en
kele reeders te IJmuiden, om een drietal
treilers aan te schaffen. Deze vlsschers-
schepen, welke tot de z.g. „veteranen" van
de IJmuider visschersvloot behooren, zullen
dan verbouwd worden. De ruimen, waarin
de visch anders bewaard wordt, zullen
verbouwd worden tot compartimenten, waar
de geredden kunnen bivakkeeren en waar
de zieken en zwaar gewonden kunnen wor
den verpleegd.
Over een vierden treiler wordt eveneens on
derhandeld. De vereeniging van reeders van
Koopvaardijschepen heeft het plan uitgewerkt
om dan een rouleeringssysteem in te voeren
Drie dezer schepen kunnen dan op de Noord
zee blijven kruisen, terwijl een vierde een van
deze drie vaartuigen kan aflossen.
Deze schepen, die op de allereerste plaats
hulp moeten bieden aan in nood verkeerende
Nederlanders of Nederlandsche schepen, zul
len 13 dagen op zee blijven, waarna ze dan
voor 5 dagen naar den wal gaan.
Als schipper van deze hulp-schepen zal een
kapitein van de koopvaardij worden benoemd,
terwijl de overige leden der bemanning zullen be
staan uit hen, die op deze visschersvaartuigen
volkomen bekend zijn, in casu visschers.
Als voorloopig „operatie-gebied" is gekozen
dat gedeelte van de Noordzee, hetwelk ligt op on
geveer gelijke hoogte van Hoek van Holland
tot benoorden de bank „Noord-Hinder".
Elk der schepen krijgt dagelijks een be
paald gebied te doorkruisen. Om te voor
komen, dat zjj zelf door de onderzeeërs of
vliegtuigen van de oorlogvoerende landen
bestookt zullen worden, zal men aan deze
landen mededeelen, dat deze schepen, die
geheel in roodc en witte kleuren geschil
derd zullen worden, uitsluitend als semi-
reddingsbooten dienst zullen doen en dus
niet bewapend zullen worden.
Het ligt voor de hand, dat ook schepen van
andere naties zullen kunnen profiteeren van
onzé Hollandsche convooischepen wanneer zij
in dat gebied zich in nood zouden bevinden.
Deze Nederlandsche vaartuigen zullen in
voortdurend contact blijven staan met Sche-
veningen Radio. Via dezen omroep krijgen de
hulpschepen hun orders, om naar de plaats des
onheils te stoomen.
Deze reddingsschepen zullen volgens het idee
van den adj. inspecteur van de Scheepvaart te
IJmuiden, den heer J. H. Th. Eerman, mede
voorzien worden van flinke netten, welke over
de scheepswanden gehangen zullen worden en
tot het water zullen reiken. Wanneer de schip
breukelingen zich drijvende hebben weten te
houden, kunnen zij gemakkelijk via de grove
sterke mazen naar boven klimmen of gehescher.
worden.
Van bevoegde zijde vernamen wij, dat deze
plannen, die zich reeds in een zeer ver gevor
derd stadium bevinden, binnen zeer korten tijd
ten uitvoer zullen worden gebracht.
enz. droegen er toe bij, den ernst van het
oogenblik in het licht te stellen. In wel
ingelichte politieke kringen, die in contact
staan met het departement van Buiten
landsche Zaken, is men er verontwaardigd
over, dat het Noorsche publiek de eerste
mededeelingen over het leggen der mijnen
van den Engelschen omroep heeft moeten
vernemen.
Den Noorschen gezant in Londen is ter
stond door den minister van Buitenland
sche Zaken, Koht, opdracht gegaven stap
pen te doen bij lord Halifax, den Engel
schen minister van Buitenlandsche Zaken.
In Oslo verklaart men, dat het hier geen
protest kan betreffen, want met een pro
test alleen kan niet opgetreden worden
tegen den Engelsch-Franschen stap. Bo
vendien zal de minister van Buitenlandsche
Zaken den Engelschen gezant alhier nog
hedenmorgen ontbieden.
Verder wordt uit Oslo bericht dat de
Britsche en de Fransche gezant te Oslo
vanochtend om 6 uur een bezoek aan het
ministerie van Buitenlandsche Zaken heb
ben gebracht en nota's aan de Noorsche
regeering overhandigden. Onmiddellijk werd
minister Koht hiervan in kennis gesteld.
Van de meest gezaghebbende zijde te Londen
verneemt Reuter, dat de Engelsche operaties
van het mijnenleggen in de Noorsche wateren
vanmorgen bij het aanbreken van den dag ten
uitvoer zijn gelegd. De operaties werden ge
meenschappelijk verricht floor de Engelsche en
Fransche vloten en zijn tegen Duitschland ge
richt, niet tegen de neutralen. Men verwacht,
dat het vervoer van ijzererts tusschen Narvik
en Duitsche havens ernstig belemmerd, zoo niet
geheel stopgezet zal worden. Er verluidt ech
ter, dat de operatie ook tegen vervoer van
andere goederen is gericht. Engeland heeft in
lichtingen gekregen, volgens welke Duitsche
schepen de Britsche contrabandecontröle ont
weken door te glippen door de Noorsche terri
toriale wateren, en dat Duitsche aanvallers ook
heimelijk naar volle zee kwamen langs den
zelfden weg. Men hoopt, dat de operaties van
vandaag dit alles zullen verhinderen.
In gezaghebbende kringen te Londen wijst
men er op dat weliswaar de Geallieerde actie
van vandaag een technische inbreuk op de
neutraliteit vormt, maar dat de regels der neu
traliteit steeds hebben berust op hun geldig
heid en dat, wanneer een partij ze hardnekkig
overtreedt, nauwelijks geëischt kan worden, dat
zij voor de andere partij gestreng zullen wor
den toegepast. Opgemerkt wordt, dat Duitsch
land alle regels van den internationalen oor
log, die verbroken kunnen worden, verbroken
heeft, met uitzondering van den eenen, die
heden door de Geallieerden is aangevat en die
werd niet geschonden, omdat het Duitschland
paste dat niet te doen.
Er bestaat aan den kant der Geallieer
den geen voornemen om het gebied van
den oorlog uit te breiden, maar gezegd
mag worden, dat zij zeer scherp zouden
reageeren op iedere actie, die Duitschland
zou kunnen ondernemen tegen Scandinavië.
Uit Parijs verneemt Reuter dat de Duit-
schers hun troepenconcentraties in de Duit
sche Oostzeehavens hebben vergroot. De laat
ste vier maanden zijn in deze havens oefenin
gen gehouden in het in- en ontschepen van
troepen,
DE BRITSCHE EN FRANSCHE
VLOOT LEGT MIJNENVELDEN IN
DE NOORSCHE TERRITORIALE WA
TEREN-
De regeering te Oslo protesteerde tegen
de actie der Geallieerde vloot.
Duitsche oorlogsschepen zouden op weg
zijn naar de Noorsche kust.
Benoeming in het bisdom Haarlem,
o
5V>- TANDPA!
TANDPASTA
op wetenschoppelijke bosi» met notutHfijV»
aetherisehe oliën bereid, reinigt, desin
fecteert en polijst het gebit zonder hel
glazuur of te slijpen, door tij geen scherpe
of harde bestanddeelen bevat
Het schuim dringt in olie spleetjes en
doodt de schadelijke bacteriën.
Kinderen gebruiken NIVA ook goome
vanwege den aongenamen pepermunt-
smook. Verkrijgbaar bij apothekers en
drogisten in tuben a 25 en 60 cents.
van gordijnen en kleeden
Zondagmiddag omstreeks drie uur is op
het vliegveld Waalhaven een militair vlieg
tuig van het type G. 1 na een patrouille-
vlucht bij de landing over den kop gesla
gen en vrij ernstig beschadigd. De 32-ja-
rige eerste luitenant-vlieger H. C. A. van
Montfoort is daarbij om het leven gekomen.
De mitrailleur-schutter, sergeant Lijs, werd
licht gewond.
Behalve de zitplaats van den bestuurder, is
ook een van de beide staaitvlakken van het
toestel ernstig beschadigd. De heer van Mont
foort, die reserve eerste luitenant-vlieger was,
maakte deel uit het van korps K. L. M.-piloten.
Ongeveer vijf jaar was hij bij de K. L. M.
in dienst. Hij behoorde langzamerhand tot de
oudste tweede bestuurders op de Indië-lijn en
had de bevoegdheid van gezagvoerder voor het
Europeesche luchtverkeer. In normale omstan
digheden zou hij binnen afzienbaren tijd tot
gezagvoerder op de Indië-route bevorderd zijn.
Pas tegen het einde van 1939 was de heer Van
Montfoort onder de wapenen geroepen.
By het ongeluk moet hp op slag gedood zijn.
Het stoffeiyk overschot is naar het Zuider
ziekenhuis overgebracht. De verwondingen van
den tweeden inzittende, sergeant Lys, waren
van dien aard, dat hij naar zijn woning kon
worden vervoerd.
Speciale inrichting: voor Voetbeha ndeling
ROKIN 101 A'DAM TEL. 42802
KUNST
HANDEL
mm**.. nrilTfW van bekende meeatera
SGHILDEnUEn lage prijzen
BUITENHOF
DEN HAAG
HET CAFé DE PARIS
VAN HET MONDAIN DEN HAAG,
HET SOLARIUM IN 'T CENTRUM
DER OUDE STAD
HET VERMAARDE FRANSCHE
RESTAURANT
EN DENEW STYLE AMERICAN BAR
