Oorlog naar Noorsch grond gebied overgebracht" De Duitsche vloot stoomt op naar het Noorden Actie van Britsche oorlogsschepen De diplomaten-conferentie te Londen Vulkaan in werking op Hawaii Koht's verklaring goedgekeurd Zweedsch kabinet beraadslaagt Heden verklaring van i Chamberlain? Duitsche aanval op Scapa Flow Het nieuws van heden Koht spreekt in het Storting De Westersche mogendheden denken hierdoor den oorlog gemakkelijker te kannen winnen Daitsch militair transportschip en een groote tankboot door Britsche oorlogsbodems getorpedeerd BESPREKINGEN VAN GROOT BELANG VEREENICDE KATHOLIEKE PERS BUR voor REDACTIE EN ADMINISTRATIE: NASSAULAAN 51 TEL. 13866 - GIRO 22884 Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor Haarlem 25 cent per week; per kwartaal 3.25. Bij onze Agenten 27VZ ct. per week, per kwartaal f 3.58 DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM DINSDAG 9 APRIL 1940 - OCHTENDBLAD VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22330 De Geallieerde nota van 5 April i?en 0D- De nota van Maandagmorgen Hambro aan het woord Het Fransche oorlogs- kabïnet bijeen De Bilt meldt: Geen schade aangericht Duitsch schip bij Joego- Slavië gesignaleerd De buitgemaakte Uhlenfels Het droeg den naam „Aagtekerk, Rotterdam" Hoe de Rio de Janeiro ten onder ging Kijk uit NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek OSLO, 8 Apr. Het Noorsche Stor ing kwam Maandagmiddag bijeen Om te beraadslagen over de houding, <Ke Noorwegen zal aannemen tegen over den toestand, die thans gescha pen is na het leggen van mijnen door de Geallieerden in de Noorsche ter- •itoriale wateren. Onmiddellijk na opening der zit ting nam de minister van Buiten- Wdsche Zaken, Koht, het woord. Hij begon met te zeggen, dat hij het Storting eenige documenten wilde doorleggen over de harde neutrali- 'citsschending, waaraan Noorwegen dandaag is blootgesteld. Noorwegen is aangedaan, is der wereld bekend en ik geloof, aldus Koht, dat de v°lking van alle neutrale landen zich veront- heeft gevoeld, toen zij hoorde van de ge ogde schending van het recht. Ik wil geen erke woorden gebruiken, omdat ik van mee- lög ben, dat de daad voor zichzelf spreekt. Ik documenten aan het Storting voorleggen en *sdan zal de regeering met het Storting be- dsia.gen over de te nemen stappen ter ver- ®di8ing onzer rechten. eerste document is de nota, welke de ',sche en Fransche gezanten mij op 5 April ben overhandigd en welke tegelijkertijd °r de beide mogendheden aan Zweden is Verhandigd. ^°ht zeide, dat de nota verklaarde, dat de O^j^kkelingen van de laatste drie maanden jo delijk lieten zien, dat de Duitsche regeering, hder acht te slaan op de wenschen van het j^'sche en het Zweedsche volk, aan de Noor- I he en Zweedsche regeering niet die vrijheid 2aken van buitenlandsche politiek wil laten, ,0l"°P zij recht hebben. De Britsche regeering, beiriS nota> begrijpt de moeilijke positie der fct reSeeringen wegens de bedreiging en v3sie van Duitschland, doch hoewel zij ten S1 deze moeilijke positie begrijpt, kan zij chts tot de slotsom komen, dat de Zweedsche sta ^°°rscIle regeeringen onder de huidige om- jhidigheden niet in ieder opzicht als vrije or- kunnen reageeren of, zooals de Fransche jj^st dat uitdrukt: de beide regeeringen be- ha, geen volledige onafhankelijkheid. Be- lve dit feit kunnen de Geallieerde regeerin- d de huidige situatie, welke met zich brengt, c Duitschland van Noorwegen en Zweden be- ^^rijke middelen voor zijn oorlogvoering be- en dat Duitschland tot nadeel en gevaar de Geallieerde mogendheden in deze lan- voordeelen genoot, niet langer dulden. °aarom zijn zij van meening', dat thans de ,j. is gekomen om aan de Noorsche regeering aidelijk te verklaren, dat de Geallieerde re- aringen zekere vitale eischen zullen handha- en deze eischen zullen verdedigen op iedere ®tuer, welke zij zelf noodig oordeelen. e beide regeeringen noemen dan deze aldus Koht, zal slechts die opnoemen, v,® een inleiding vormden op den maatregel, ke'Len de Geallieerden vandaag hebben ge iten. h De Geallieerde regeeringen verklaren in haar ]0ta's, dat zij verplicht zijn gepaste maatrege- j te nemen om haar belangen te verdedigen, L^ien de Noorsche regeering zal weigeren of ^Perken die voordeelen voor handel en scheep- ?^rt, welke de Geallieerde regeeringen nóód- gelijk achten voor haar oorlogsvoering en Dke, naar haar meening, een neutrale regee rt? redelijkerwijze zal goedkeuren. De nota vervolgt met te zeggen, dat de Ge leerden evenzeer strijden voor het voordeel /■f kleine naties als voor hun eigen zaak en zij niet kunnen dulden, dat hun vorderin- zullen worden belemmerd door tegenslagen gevolg van voordeelen, welke Duitschland Noorwegen en Zweden geniet. t Daarom behouden zij zich het recht voor maat- sMen te nemen, welke zfj noodig achten om P'tschland te verhinderen uit deze landen mid den of voordeelen te ontvangen, welke Duitsch- Y Pd zullen ten goede komen bij zijn oorlogs- ®ering of nadeelig zijn voor de Geallieerden. heb, aldus Koht, zoowel den Britschen als I eP Franschen gezant gezegd, dat er geen reden de Noorsche regeering er van te beschuldigen Jf;t een vrije of onafhankelijke regeering te zijn. Zeide te gelooven, dat het niet fair is aan de v°Orsche regeering op die wijze te schrijven. Ik L°®gde hier aan toe, dat er geen reden is te Jdtien te geven, dat de Noorsche regeering niet Ie overeenkomsten zou eerbiedigen, welke Noor- e§en onlangs op het gebied van handel en vCheepvaart heeft onderteekend. Doch overigens en wilde ik niet direct antwoorden en boven al heb ik niets gezegd over de maatregelen, w®lke in overweging waren. 2aterdav heb ik de nota aan de regeering k°rgelegd. Ik heb met den Zweedschen minis- r van Buitenlandsche Zaken getelefoneerd, zijn overeengekomen de antwoorden vol gens dezelfde richtlijnen voor te bereiden, doch aleer de antwoorden konden worden verzonden, hebben zich nieuwe gebeurtenissen voorgedaan, welke een volkomen nieuwe situatie hebben ge schapen Om vijf uur vanochtend hebben de Britsche en de Fransche gezant het ministerie van Bui tenlandsche Zaken opgebeld en gezegd, dat zij een nieuwe nota hadden ontvangen. Drie kwar tier later kwamen zij op het ministerie en over handigden deze nota, waarin werd verklaard, dat hun regeeringen direct een verklaring zouden publiceeren, hierop neerkomende, dat in zekere gebieden ter hoogte van de Noorsche kust mijnen werden gelegd. Koht haalde vervolgens de reeds bekende nota aan. „Ik zal niet veel zeggen over de denkbeel den en gedachten, welke aan die nota ten grond slag liggen," aldus vervolgde Koht. De eene schending zoowel als de andere wordt alleen ten uitvoer gelegd, omdat deze landen de macht hebnen dat te doen. De Westersche mogendheden brengen den oorlog naar Noorsch grondgebied over, omdat zij den ken, dat zij door zoo te doen, den oorlog gemakkelijker kunnen win nen- De Noorsche regeering heeft van daag direct een verklaring gepubli ceerd en de antwoorden, aan Groot- Brittannië en Frankrijk gezonden, hebben denzelfden inhoud als die verklaring. Mijnheer de president, aldus besloot Koht, ik heb aan die verklaring geen enkel woord toe te voegen. Hambro, de president van het Storting, gaf uitdrukking aan zijn vertrouwen, dat het Stor ting met algemeene stemmen de redevoering van Koht zou goedkeuren. Hij gaf ook uitdrukking aan de hoop, dat de regeering er in zou slagen de moeilijkheden, waarvoor het land geplaatst is, weg te nemen en dat de oude en beproefde vriendschap niet te zeer in gevaar zou worden gebracht. Het Storting heeft hierop met algemeene stemmen zijn goedkeuring aan de verklaring gehecht. OSLO, 8 April. Zoowel door het persbureau Reuter, als door het Noorsche telegraafagentschap wordt bevestigd, dat een groot aantal Duitsche oorlogsschepen, in totaal tusschen de 90 en 100, hedenmorgen gezien is in de Groote Belt en het Kattegat, varende in Noordelijke richting.. De vloot bestaat hoofd- STOCKHOLM, 8 April (DNBDe Zweed sche regeering is vanmiddag bijeen geko men om den toestand te bespreken; die door de geallieerde actie, in de Noorsche wateren ontstaan is. De commissie voor de buitenlandsche politiek is voor morgen te twaalf uur bijeengeroepen. Voor de krantenkiosken en de redactie- bureaux verdringt zich een dichte menigte. PARIJS, 8 April (Havas) Het Fransche oorlogskabinet is Maandag bijeen geweest onder voorzitterschap van Rcynaud. De generaals Gamelin en Georges woonden de vergadering bij. Aflossing van Duitsche voorposten aan het Westfront LONDEN, 8 April (Reuter). Even voor vier uur is op het Britsche Departement van Buitenlandsche Zaken de conferentie met de Britsche diplomatieke vertegenwoor digers in Zuid-Oost Europa begonnen. De conferentie, die door Halifax is bijeenge roepen voor een bestudeering van den politieken boestand in de Balkanlanden, wordt bijgewoond door acht diplomatieke vertegenwoordigers: Sir Hugh Knatchbull Hugessen, ambassadeur in Turkije, Bendel, gezant in Bulgarije, Sir Reginald Hoare, gezant in Roemenië, Campbell, gezant in Joego-Slavië, Sir Michael Palairet, gezant in Griekenland, Owen Mally, gezant in Hongarije, Sir Percy Doraine, ambassadeur te Rome, die met verlof in Engeland is, en Sir William Seeds, ambassadeur te Meskou, ot wiens deelneming gisteravond werd besloten. De besprekingen zullen de geheele week duren. De diplomatieke vertegenwoordigers zullen ook Chamberlain, den minister van Handel, Duncan en den minister van Economischen Oorlog, Cross ontmoeten. De uitgebreidheid van het terrein der besprekingen op de diplomatieke conferen tie, wordt gedemonstreerd door de aanwezig heid der ambassadeurs te Rome en Moskou. Wanneer de diplomaten naar hun hoofd steden terugkeeren, zullen besluiten zijn ge nomen, die uitvoering geven aan vele stap pen, door den Oppersten Oorlogsraad der Geallieerden goedgekeurd en die ten doel hebben de blokkade van Duitschland nau wer aan te halen en den Duitschen uitvoer te verminderen. Alle Balkanlanden zullen op hun beurt de aandacht vragen en in hoofdzaak zullen eco nomische en handelsvraagstukken besproken worden. De Geallieerden zullen zich bereid too- nen het voor uitvoer beschikbare overschot van de producten der Balkanlanden in ruime mate op te koopen. Men zal er, aldus Reuter, den nadruk op leggen, dat de handel met Duitsch land kunstmatig en onbevredigend is. De parlementaire redacteur van Reuter acht het waarschijnlijk, dat Chamberlain hedenmiddag in het Lagerhuis een verklaring zal afleg- jen over het geallieerde besluit tot het leggen van mijnen in de Noor- sche wateren. njlllllllllllllMIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIlF: LONDEN, 8 April. (Reuter) Officieel wordt te Londen medegedeeld, dat vijandelijke vliegtuigen vanavond een aanval hebben ge daan op Scapa Flow, zonder eenige schade aan te nichten. Het is zeker, dat minstens één vijande lijk vliegtuig door Britsche gevechtsvliegtui gen is omlaag geschoten. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben van avond de Britsche vlootstrijdkrachten op Scapa Flow met succes aangevallen. Verscheidene groote schepen zijn getroffen. BELGRADO, 8 April (Reuter). Het Duitsche vrachtschip Ankara, dat Zaterdagnacht hei melijk van Doebrownik is uitgevaren, is, naar gemeld wordt, vanochtend gezien toen het de Golf van Quarnero tusschen Italië en Joego slavië binnenvoer. Men verneemt, dat de An kara met 4.000 ton voor Duitschland bestemo bauxiet op weg is naar Triest. E VERWACHTING: Tijdelijk helder, overigens meest ge- deeltelijk bewolkt. Waarschijnlijk droog. Koude ochtend, later zelfde temperatuur H als gisteren. Zwakke tot matige Noord- Westelijke tot Noordelijke wind. 1 OVERZICHT: 1 De depressie, die voor de kust van Noord- Noorwegen ligt, trekt opvullend in Noor- deiijke richting. In de omgeving van de Faröer bevindt zich een hooge drükge- bied, dat zich naar Scandinavië uitbreidt, terwijl het maximum over het vasteland jE EE zich naar Rusland terugtrekt. Een derde gebied van hooge drukking strekt zich van ZE de Azoren naar de Golf van Biscaje uit. Over ons land is de drukverdeeling vlak. ZZ iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuui NEW YORK. 8 April. (Reuter) De vulkaan Maunalor op de Hawaii- eilanden is tot 'n ernstige uitbarsting gekomen. Hoe groot de aangerich te schade is en of er slachtoffers te betreuren zijn, is nog niet bekend. LONDEN, 8 April (Reuter) Men is thans bijna gereed gekomen met het lossen der lading van het Duitsche s.s. Uhlenfels. Men ver klaart, dat het schip een ware schatkamer is. Huiden, wol, katoen en afvalproducten worden nog gelost, tezamen met tonnen lijnkoeken en aardnoten. De Engelsche gezagvoerder Flower- dew, die het schip naar Londen heeft gebracht, verklaarde, dat toen de gezagvoerder van de Uhlenfels besloot door de Britsche blokkade neen te breken, hij den naam „Aagtekerk, Rot terdam" liet schilderen over den werkelijken naam van het schip. zakelijk uit kleine hulpvaartuigen en gewapende treilers, maar er zijn ook eenige groote oorlogsschepen onder gezien. Inmiddels zijn Britsche vlooteenheden in actie in de Noordelijke wateren. Visschers van Hustad deelen mede, dat vier vreemde oorlogs schepen vanmorgen om 7 uur de kust zijn ge naderd. Zij hielden alle schepen aan om ze te controleeren. Later arriveerde een Noorsche torpedoboot, waarop de vreemde oorlogsschepen zich terugtrokken. Maandagmiddag om 12 uur werd een zware ontploffing gehoord tusschen Lillesand. en Kristiansand. Kort daarna zag men van de kust vliegtuigen en hoorde men, dat een niet herkend schip verloren was gegaan, hetzij door een mijn, hetzij door een torpedo. De beman ning ging in de booten en wordt thans door een visscherskotter naar de kust gesleept. Een uur later werd wederom een ontploffing ge hoord, doch hierover zijn geen bijzonderheden bekend. Intusschen meldt het Noorsche telegraafagentschap, dat het Duit sche militaire transportschip „Rio de Janeiro" (9600 ton) met drie honderd man aan boord, in de buurt van Kristiansand is getorpedeerd. Honderdvijftig personen zouden hierbij om het leven zijn gekomen. Douane-ambtenaren zijn verder getuige geweest van de torpedeering van een Duitsche tankboot buiten het eiland Rauer aan de monding van de Oslofjord. Het getorpedeerde tankschip is de 12000 ton metende „Posidónia". Het schip kwam uit Hamburg- Het werd door een Britsche duikboot aangehouden en stopte na een waar schuwingsschot. Nadat de 56 op varenden in de booten waren ge gaan, werd het schip getorpedeerd. Het schip is gezonken. De Duitschers bereikten in hun booten de Noorsche kust. Men weet niet, welke lading de Posidonia aan boord had. De kapitein is als ge vangene aan boord van de duikboot genomen. Ter hoogte van Lillesand is voorts nog een Duitsch schip beschoten en tot zinken gebracht. Eenige gewonde opvarenden zijn aan land ge bracht. Over den ondergang van de Rio de Janeiro wordt nog gemeld, dat het 9600 ton metende schip, dat van Hamburg kwam, b(j het eiland Justoe, aan de Noorsche Zuidkust, docr een Britsche duikboot werd opgevangen. De duikboot loste een waar schuwingsschot, doch het Duitsche schip trachtte de. kust te bereiken, waarop de Britsche bodem een torpedo afvuurde. De Rio de Janeiro werd getroffen en zonk zeer snel. De opvarenden sprongen overboord: eenige hunner werden door een klein vaar tuig uit Kristiansand opgepikt. Korten tijd later schoot de duikboot een tweede torpedo af, waarna stukken van het schip in de lucht vlogen. Drie geredde Duitschers wer den door de vallende wrakstukken gedood. Andere kleine Noorsche schepen deden al het mogelijke, om de rondzwemmende Duit schers te redden. Honderdvijftig opvarenden werden te Lillesand aan land gebracht, en evenveel zijn, naar mei. meent, omgekomen. Men gelooft, dat de Rio dp Janeiro dienst deed als transportschip voor troepen, daar de opvarenden uniformen droegen. Zij waren allen ze.:. j»ng. In een extra editie publiceert de „Aftenpos- ten" een onderhoud met eenige overlevenden, die bevestigden, dat het schip door een Britsche duikboot tot zinken was gebracht. Een opvaren de verklaarde, dat de duikboot niet had ge waarschuwd: Er was plotseling een granaat op het dek gevallen. De bemanning van een vis- schersvaartuig, dat zich op slechts een paar honderd meter afstand bevond, zeide, dat de Duitschers in zee sprongen, terwijl het schip zware slagzij maakte. „Wij zagen plotseling op zeer korten afstand, aldus vertelden deze vis schers, een torpedo onzen kotter passeeren en de Rio treffen. Er volgde een ontzettende ont ploffing en wij moesten beschutting zoeken tegen de stukken ijzer, die door de lucht vlogen Vreemd genoeg hebben wij de duikboot niet gezien." Tijdens het, reddingswerk liep een kotter schade op: eenige gewonden kwamen daarbij Duitsche oorlogsbodems op weg naar het Noorden; het Duitsche militaire trans portschip ,,Rio de Janeiro" en de tank boot „Posidonia' door de Engelschen tot zinken gebracht. Koht legt in het Storting een verklaring af over de schending der Noorsche neu traliteit door de Geallieerden. De conferentie der Britsche diplomaten in Zuid-Oost Europa te Londen be gonnen. Wetsontwerp betreffende de financiering van den Nederlandschen radio-omroep. Beëediging van zee-officieren. Schenkingsvoorwaarden voor het land goed „Sorghvliet" komen te vervallen; desbetreffend wetsontwerp ingediend. Beurs van New York: Stemming onregel matig; slot voor de meeste fondsen op het laagste punt. Er zijn menschen die er telkens in- loopen. Men komt van die onbenullen tegen, die zich telkens en telkens la ten beetnemen door wat mooie woor den, door een aardig uiterlijk, door een prachtig gestelde advertentie. Ze redeneeren niet eerst, ze doen geen onderzoek, ze raadplegen hun eigen ondervinding niet, neen ze vallen maar aan „als een bok op een haver kist". Waarom laten sommigen zich toch telkens en telkens weer bedrie gen? Ze overleggen niet. Ze handelen maar onmiddellijk zonder te overleg gen. Ze slaan onmiddellijk geloof aan de ongerijmdste beloften. „De wereld wil bedrogen zijn," luidt een oud volksgezegde. Dat is onpleizierig voor de bedrogenen zelf, maar óók voor de gemeenschap, omdat aldus bedriegers gekweekt worden. Daaromindien ge nu eens een goede morgenintentie wilt maken bij het ontwaken of wanneer ge een uitstekende conclusie wilt trekken na afloop van den dag, laat het dan ditmaal deze zijn: ik loop er zoo gauw niet meer in ik kijk eerst goed uit mijn oogen, dan zal ook die aartsbedrieger, u weet wel, u niet meer zoo gauw beet hebben'. om het leven. Een der redders zeide, dat de Rio vier mijl uit de kust is getorpedeerd. Aan de kust bij Lillesand, een dorp ten Oos ten van Kristiansand, speelden zich onbeschrij felijke tooneelen af. Met bloed bedekte en in dekens gewikkelde Duitschers werden aan land gebracht en in auto's gedragen. Een kotter kwam met ernstige averij aan: de kapitein, die in het gelaat gewond was, droeg gewonden aan land, terwijl dokters op de kade hun werk ver richtten. Tien lijken zijn te Lillesand aan land gebracht. De overlevenden zijn in hotels onder dak gebracht. Andere berichten melden nog, dat twee duik- booten aan den aanval hebben deelgenomen. Tachtig paardeü kwamen om het leven. Scheepvaart ten Noorden van Bodoe ligt stil Terwijl het scheepvaartverkeer tusschen Trondheim en Bodoe nog voortgezet wordt, ligt de geheele scheepvaart benoorden Bodoe stil. Drie groote vrachtstoomers, die in Noorde lijke richting voeren, werden aangehouden door Britsche oorlogsschepen. 2Sj zijn in Bodoe aan gekomen. Een Britsche kruiser en een torpedo- bootjager patrouilleeren in de Westfjord op zoo korten afstand, dat zij gezien kunnen worden van de kaden in Bodoe. Drie met visch geladen schepen, die op weg waren naar Trondheim, werden vannacht aangehouden door Engelsche oorlogsschepen in de Westfjord. In één geval vuurde een Britsche kruiser een waarschu wingsschot af. Uit Molde wordt vernomen, dat vandaar thans nog slechts één Engelsch oor logsschip wordt gezien. Drie andere zijn weg gevaren. De bewoners van de stad en het district van Bergen waren verrast, toen zij hoorden, dat de Engelschen mijnen gelegd hadden. Zij hadden geen oorlogsschepen gezien, maar alleen vlieg tuigen, waarvan de nationaliteit niet bekend was. Dagbladberichten uit Maaloy melden, dat verscheidene Noorsche en buitenlandsche sche pen daar voor anker zijn gegaan uit vrees voor de mijnen. Schepen, die vandaag in Maaloy zijn aangekomen, hebben echter medegedeeld, dat zij geen Britsche oorlogsschenen hebben ge zien nabij de stad. Evenmin hadden zij mijnen waargenomen. Stand op Dinsdag 1 uur v.m. 769.1 Vorige stand 76S.1

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1940 | | pagina 1