Het Noorden vat vlam
A
Noorwegen kiest vóór
de Geallieerden
Wat doen Zweden en
Rusland
De bezetting van
Denemarken
Roosevelt ijlings
naar Washington
net rijwiel voor Uw leven
Kan Noorwegen zich verdedigen?
Kardinaal Verdier
overleden
Buitenlandsch Overzicht
TC
kq^&hagen
De defensie werd jaren lang
verwaarloosd
HEESCH?
HOEST?
ITALIAANSCH OORDEEL
OVER ONS LAND
Kerkelijk Leven
Pater D. Heggelman t
DINSDAG 9 APRIL 1940
Vervolg van pagina 1)
Fort in Oslofjord verzette zich
Duitsche oproep tot de
Noren en Denen
OSLO
Goten-\<s
borgV <3
5EEEAND f vg ANAL/AÖ
De K.L.M, en de inter
nationale toestand
Fransche en Britsche oorlogs
kabinet vergaderen
Nog een Duitsch schip
binnengebracht
Leger, luchtmacht en
vloot zeer zwak
De ondergang van de
,,Rio de Janeiro"
Elf officieren van
Graf Spee ontsnapt
Kracht en paraatheid der
Nederlandsche defensie
worden geprezen
De beweerde sabotage
op den Donau
Alkmaars Groote Kerk
Restauratie-werkzaamheden
beginnen weldra
Frankrijks groote kerkenbouwer
beëindigt een leven vol on
schatbare verdiensten
Hulpschepen van de
koopvaardijvloot
DE GESCHORSTE NOTARIS
Eerste pastoor der parochie
Aalsmeer
BENOEMINGEN IN HET
AARTSBISDOM
duizelingwekkende vaart, waarin de ge-
^ürtenissen zich thans afspelen en op elkan
der volgen, doet ons een oogenblik verbijsterd
staan. De mijnen langs de Noorsche kust dooi
öe Geallieerden gelegd, zijn de sneeuwballen
geweest, die, eenmaal aan het rollen gebracht,
tot
een lawine worden, die heel Noord-Euro-
"a dreigen te bedelven. Na zeven maanden
waarin de oorlog, naar het scheen, met moeite
6311 den gang werd gehouden, is de oorlogs-
"tachine plots op volle toeren gaan draaien.
bitsche troepen bezetten Dene-
"larken en verschillende Noorsche
havens, Noorwegen verklaart den
°°rlog aan Duitschland, ziedaar de
belangrijkste feiten, en daaromheen golver.
geruchten over troepenlandingen, zee-
K'agen en vliegeraanvallen.
Noorwegen in oorlog. Nog geen maand is het
kleden, dat de bevolking van Scandinavië' een
^ht van verlichting slaakte, omdat het dap-
^te Fïnsche volk, na drie en een halve maand
°°r'°g, vrede sloot met Moskou, bukkend voor
06 overmacht. Hoe vaak hadden Noorwegen
Zweden zich in die maanden niet geplaatst
Bezien voor den afgrond van den oorlog, maar
regeeringen te Oslo en Stockholm wisten
Politiek zóó te manoeuvreeren, dat beide lan-
h®11, ondanks den druk, welke zoowel van Ge
lieerde als Duitsche zijde op hen werd uit-
^oefend, niet alleen zelf buiten den oorlog
even, doch ook den vrede tusschen Finland
Sovjet-Rusland wisten te verhaasten. Scan-
bavië meende een oogenblik, dat alle gevaar
BaWeken was, het kreeg slechts een adempauze
nog geen maand.
Al spoedig na de totstandkoming van den
van Moskou pakten zich donkere wolken
en boven Zweden en Noorwegen. Het re-
e venvijten over en weer tusschen de Ge-
a"ieerden en de regeeringen van Stockholm en
j^slo over de rol, die beide partijen gespeeld
a<Men bij de vredesonderhandelingen. Stond
6r biet een expeditieleger van de Geallieerden
j^reed om de Finnen te hulp te komen en wearer.
c'' hiet Noorwegen en Zweden, die weigerden
3311 dit leger doortocht te verleenen? De ont-
^®bUning van Londen en Parijs kwam duidelijk
uitdrukking en die ontstemming werd nog
footer, toen de ministers van Buitenlandsehe
aken van Noorwegen en Zweden openlijk toe
fen, dat zij onder druk gestaan hadden van
^Utschland.
Zij waren dus voor Duitschen druk geweken.
waren teekenen, dat Scandinavië langzaam
'baar zeker dreigde weg te glijden in de Duit-
5cbe invloedssfeer. Dat de Geallieerden dit niet
2°Ucien dulden, stond als een paal boven
kat
aier. De regeeringen van Oslo en Stockholm
échtten onmiddellijk na den vrede van Mos-
°U een militair verdrag met Finland te slui-
b om beveiligd te zijn tegen een verder op-
"hhgen van de Roode troepen. Aanvankelijk
Cee Moskou, maar spoedig deelde het Rus-
f-'ie persagentschap Tass mede, dat Stalin
fhih een verdrag niet zou dulden. Daarop
aehtten Zweden en Noorwegen een Duitsche
^fantie te krijgen tegen agressie, maar Londen
et de regeeringen te Oslo en Stockholm we-
b> dat het een dergelijke garantie als een
^Vriendelijke daad zou beschouwen. Het mili-
^"r zoo zwakke Scandinavië stond geïsoleerd.
ab alle kanten dreigden de laatste weken ge
iten; het oorlogsmonster stond grijnzend aan
^b grenzen: Scandinavië en vooral Noorwe-
Bea
cte
voelde, dat het de speelbal zou worden van
Groote mogendheden.
^as het „Altmark"-incident, waarbij Engel
se torpedobootjagers de Noorsche territoriale
^ateren binnenvoeren, om een driehonderd
Ntsche zeelieden, die zich op een Duitsch
"bip bevonden, te bevrijden, niet een waar-
^huwing in welke richting de Geallieerden
^Uden optreden als Noorwegen wat al te toe
pend tegenover Duitschland zou blijven?
°°als men weet is het afsnijden door de Ge
leerden van de ijzertransporten via Narvik
|*aar Duitschland de onmiddellijke aanleiding
de uitbreiding van den oorlog in Noord-
bropa geworden. Gisteren hebben de Geal-
J^fden door het leggen van mijnen langs de
°°ïsche kust een actie geforceerd, welke Noor
wegen dwong kleur te bekennen. Noorwegen
eeit thans gekozen: vóór de Geallieer
den. „De jongste torpedeering van het Noor
se schip „Navarra" kon wel eens de tegen
overgestelde uitwerking hebben dan Berlijn er
ab verwacht. Zij kon de weegschaal wel eens
de zijde van de Geallieerden doen over
gaan," schreven wij in ons overzicht van giste-
^b. Oslo heeft thans gekezen en misschien had
-t al gekozen vóór de mijnen door de Gealli-
*etden gelegd waren. De wegen der diplomatie
vaak ondoorgrondelijk. De keuze was echter
^'et meer vrij sinds Duitschland den eisch had
*®steld, dat Noorwegen zich onder Duitsche
""litaire bescherming moest stellen.
ken belangrijke vraag is nu: hoe staan Zwe-
^b en Rusland tegenover deze uitbreiding van
oorlog naar Noord-Europa? Zal Zweden,
^b&tandig in zijn beslissingen, kalm blijven
^ezien of wordt het door Moskou in bedwang
^houden? Zal Stalin thans dezelfde rol tegen-
j^r Duitschland gaan spelen als dit laatste
abd deed in het Finsch-Russisch conflict, m.
w. zal Rusland zich afzijdig houden en zoo
direct de Geallieerden steunen?
bonden en Parijs hebben thans precies be-
>e'kt wat zij wilden en wat Duitschland steeds
^t alle middelen heeft trachten te voorkomen:
^tbteiding van den oorlog. De Geallieerden
hebben nu echter één v ij a n d, het nat. ooc.
Duitschland, hetgeen niet het geval zou zijn
geweest als zij tijdens het Finsch-Russisch con
flict hadden ingegrepen, want dan hadden zij
gestaan tegenover Rusland èn Duitschland.
Zal Stalin wederom de lachende derde wor
den? Heeft hij misschien een belofte in zijn
zak. dat de geconcentreerde Geallieerde troe
penmacht in het Nabije Oosten niet tegen
hem gebruikt zal worden, zoolang Sovjet-Rus
land neutraal blijft ten aanzien van het con
flict in Scandinavië?
De ontwikkelmg van den strijd, welke nu in
Noord-Europa ontbrand is, zal het leeren.
De Duitsche oorlogsschepen, die vannacht
de Oslofjord zijn binnengevaren, hebben
volgens Havas krachtigen tegenstand ont
moet van het fort, dat den ingang' van de
fjord beschermt.
Alvorens door te varen tot binnen in de
fjord, hebben de Duitschers een twintigtal
man aan land gezet te Vallö nabij Tönsberg.
Op de Noorsche kust werd een kononschot
gelost, waarop de Duitschers evenwel niet
antwoordden. De bevolking van Vallö heeft
de plaats verlaten en is uitgeweken naar
Tönsberg. Ook wordt bevestigd dat de Duit
schers Narvik bezet hebben en dat zij den
toegang tot de Vaesfjord bewaken.
Naar Reuter bericht werd de stad Oslo te
middernacht in duisternis gehuld. De telefoon
verbinding met Stockholm werd verbroken.
De telefonische verbindingen tusschen Lon
den en Scandinavië zijn eveneens verbroken,
aangezien alle telefoonlijnen van Londen naar
de Scandinavische landen over Kopenhagen
loopen.
De Duitsche bevelhebber, generaal von Fal-
kenhorst, heeft een oproep tot de weermacht
en de bevolking van Noorwegen gericht.
In dezen oproep wordt onder verwijzing naar
de bekende Engelsch-Fransche plannen jegens
Noorwegen en Denemarken verklaard, dat
Duitschland besloten heeft den Britschen aan
val voor te zijn en met zijn machtsmiddelen de
bescherming der neutraliteit van de koninkrij
ken Noorwegen en Denemarken zelf op zich
te nemen en daarmee definitief veilig te stellen
voor den duur van den oorlog.
Het is niet het voornemen der Duitsche re
geering' om zich daardoor een steunpunt voor
den strijd tegen Engeland te verschaffen, maar
uitsluitend te verhinderen dat Scandinavië tot
het slagveld der Engelsche oorlogsuitbreiding
wórdt. Tot dit doel, aldus de oproep verder
hebben hedenmorgen sterke Duitsche strijd
krachten de militaire belangrijke objecten van
Noorwegen en Denemarken in bezit genomen.
Over dezen maatregel zijn op het oogen
blik onderhandelingen betreffende overeen
komsten tusschen de Duitsche ï-ijksregee-
ring en de koninklijke Noorsche regeering
gaande. Deze zullen het bestaan van het
koninkrijk, hét behoud van zijn weermacht,
de vrijheid van het Noorsche volk en de
toekomstige onafhankelijkheid van dit land
in vollen omvang respecteeren en veilig
stellen.
Tot de afsluiting van deze onderhandelingen
moet van het inzicht der weermacht evenals
van het verstand en den goeden wil der bevol
king en van alle bestuursdiensten verwacht
worden, dat zij iederen pasieven tegenstand
achterwege laten. Het zou volkomen nutteloos
HORTEN®
ch fti sr i/VV.NS a,m o
FREDERiKSHAVfi
HALAVSTAO
/V HELS/NG <cv
KORSOft
FUNErt
NyBo
LAj\LA^°
De actie der Duitschers tegen Denemarken en Noorwegen
zijn en de tegenstand zou slechts met alle
machtsmiddelen worden gebroken.
Derhalve worden alle militaire en civiele
dienstinstanties opgeroepen onmiddellijk con
tact te vestigen met de Duitsche militaire be
velhebbers. Laat de bevolking haar gewonen
dagelijkschen arbeid verrichten en er zorg voor
dragen, dat orde en rust worden behouden.
Voor de beveiliging van het land echter tegen
Engelsche aanvallen zal van nu af de Duitsche
weermacht zorg dragen.
Een soortgelijken oproep heeft de Duitsche
bevelhebber, generaal Kaupisch, gericht tot de
weermacht en de bevolking van Denemarken.
Ondanks de nieuwe complicaties in den in
ternationalen toestand, heeft de K.L.M. heden
morgen zooveel mogelijk haar diensten voort
gang doen vinden, waarbij evenwel niet kon
worden voorkomen, dat tengevolge van de ern
stige ontwikkeling der gebeurtenissen in Scan
dinavië de diensten naar het Noorden gestaakt
moesten worden, in afwachting van wat er
verder gaat gebeuren.
Er zijn dus geen vliegtuigen naar Kopenha
gen, Malmoe, Stockholm en Oslo gestart. De
Zweedsche machine uit Londen naar Stock
holm is op Schiphol gebleven, terwijl de
Zweedsche machine uit Stockholm naar Am
sterdam niet verder ging dan Malmoe.
Er bevinden zich op het oogenblik in Scan
dinavië drie Nederlandsche verkeersvliegtuigen
der KL.M., n.l. te Oslo de „Kemphaan", die
gisteren onder commando van gezagvoerder
Van Dijk daarheen vloog en twee machines
staan te Malmoe, n.l. de „Roek" met Geyssen-
dorfer en de „Uil" met Sillevis.
Voorloopig zullen deze machines daar blijven
en zullen de gezagvoerders naar hun beste in
zicht handelen, zoolang geen direct contact
tusschen hen en de directie der K.L.M. moge
lijk is.
In andere richtingen zijn de K.L.M.-vliegtui-
gen vanmorgen normaal op tijd vertrokken. Dit
geldt zoowel voor de,n dienst op Shoreham als
voor den nieuwen dienst op Lissabon, waar
heen vanmorgen te 8 uur precies de „Xema''
met gezagvoerder te Roller vertrokken is.
HYDEPARK, 9 April. (Reuter). Pre
sident Roosevelt werd kort voor vier uur
gewekt, waarna hij terstond in kennis werd
gesteld van de jongste gebeurtenissen in
Europa. Speciale maatregelen werden ge
troffen om den president in een extratrein
snel naar Washington te brengen.
Zooals Havas uit Londen bericht heeft de
gezant van Noorwegen een bezoek gebracht aan
den Britschen minister van Buitenlandsehe Za
ken. Nog hedenmorgen komt het Britsche oor
logskabinet bijeen.
Ook het Fransche oorlogskabinet is vanmor
gen om 9.30 uur bijeengekomen. Om 10 uur
vergaderde de ministerraad.
LONDEN, 9 April. (Havas). Ook het Duit
sche schip „Orea" (2000 ton) is vandaag de
Theems binnengebracht. Het is voorname
lijk geladen met bauxiet. Het schip is in
Februari door een Britsch oorlogsschip aan
gehouden en naar een geallieerde haven ge
bracht.
Het Joego Slavische blad „Politika" ver
neemt, dat het met bauxiet geladen Duitsche
schip „Ankara" zonder incidenten te Triest is
aangekomen. Een ander Duitsch schip, dat te
Dubrovnik wordt verwacht om de rest van het
bauxiet te laden, is nog niet aangekomen.
Als er op de wereld één land is, dat op het
oogenblik niet bij machte is, zijn grenzen tegen
vreemde invallers te verdedigen, dan is het
wel Noorwegen. De grillige, in duizenden fjor
den uitgesneden kust: ongeveer 20.000 K.M.
lang, beneemt de Noorsche vloot alle kans, een
doeltreffende controle uit te oefenen op de
scheepvaart in de territoriale wateren. Het is
voor een vaartuig, zelfs voor groepen vaartui
gen, zeer gemakkelijk, zich in de fjorden, waar
van sommige honderden kilometers diep in
het binnenland dringen, een veilige schuil
plaats te zoeken, waar het voor Noorsche kust-
schepen haast onmogelijk is hen op te sporen.
Daar komt nog bij, dat de fjordkusten slechts
zeer schaars bewoond worden door vissehers,
die onder dó beschutting van de hooge berg
wanden hun dagelijksch bedrijf uitoefenen. Al
leen aar de groote, breede vaarwaters zijn
steden ontstaan: Oslo, Bergen, Stavanger,
Trondjem en Narvik zijn de belangrijkste ha
vens. Maar buiten deze zeearmen blijven er
nog tal van kleinere, onbewoonde inhammen
over, die een uitstekende dekking bieden aan
vijandelijke eenheden.
Bovendien schiet de Noorsche oorlogsvloot in
kracht te kort. Zij bestond in vredestijd uit 4
kruisers (Harald-Haarfagre, Tordenskjold, Nor-
ge en Eidsvola), 7 jagers, 25 torpedobooten, 9
onderzeeërs en 15 vaartuigen van ander type,
meest kleiner en minder beteekenend. De totale
bemanning bedroeg nauwelijks meer dan 2000.
Door den oorlog is het aantal beschikbare
manschappen wel aangegroeid, en waarschijn
lijk ook de sterkte in schepen. Toch meent
men dat deze toename niet aanzienlijk kan
zijn, in aanmerking genomen den tijd die noo-
dig is voor den bouw van een enkel slagschip.
Hoe deze vloot tegen een Duitsche overmacht
moet standhouden en hoe zij de toch al zoo
moeilijk te bewaken kust voor troepenver
schepingen moet vrijwaren, is een overbodige
vraag. Uit de feiten is wel gebleken dat zij
daartoe in geen enkel opzicht in staat is. De
Noorsche autoriteiten hebben dit, naar wij
meenen, geweten bij het uitbreken van den
oorlog.
Het landleger beteekent tegenover de Duit
sche troepen niets. In tijd van oorlog worden
zes divisies gevormd, dat is minder dan 100.000
man. Er bestaat een kern van beroepsmilitai
ren, sterk 2000 man, waarvan 1150 officieren
Zijn. Militaire dienst is verplicht voor mannen
van 20 tot 44 jaar. Men heeft echter in Noor
wegen gedurende de laatste jaren niets ge
daan om het leger op een dergelijk peil te
brengen dat het in staat zou zijn de onaf
hankelijkheid van de natie desnoods met
kracht van wapenen te handhaven. De ont
wapening heeft in dit socialistische land hoogtij
gevierd, hetgeen voor een groot deel ook te
wijten is aan de meening die zich had post
gevat, dat bij een eventueelen Europeeschen
oorlog Scandinavië zeer zeker niet in den strijd
zou betrokken worden. De jarenlange rust
werkte deze meening in de hand, zoodat men
de noodzakelijkheid van een krachtig leger niet
langer inzag. Pas in de laatste maanden, tij
dens den Finsch-Russischen oorlog vooral, is
men hierover anders gaan denken. Eerst toen
is de wederopbouw van de weermacht met
kracht ter hand genomen. Waarschijnlijk was
het reeds te laat.
De luchtvloot kan zich met de Duitsche niet
meten. Het aantal vliegtuigen overschreed ver
leden jaar de 200 niet. Volgens officieele mede-
deelingen beschikt de landmacht over ongeveer
100 toestellen, de marineluchtvaart over 70.
Aangenomen dat deze getallen beduidend groo-
ter geworden zouden zijn tengevolge van den
Finsch-Russischen oorlog, dan nog zou de Duit
sche luchtvloot numeriek de Noorsche verre
overtreffen, ook wanneer men er rekening mee
houdt, dat het Göring nu eenmaal niet moge
lijk is, al zijn vliegtuigen naar Noorwegen te
zenden.
De eenige hoop die, militair gesproken, den
Noren overblijft, is, dat het Engelsche expe
ditieleger, volgens Britsche mededeelingen
100.000 man sterk, aankomt voordat de Duit
sche transportschepen hun troepen in groot
aantal aan land hebben gezet, of dat deze
schepen door de Engelschen worden onder
schept. Of deze hoop werkelijkheid zal worden,
moeten de feiten leeren.
OSLO, 9 April. (Noorsch Tel. Ag.) Omtrent
den ondergang van het Duitsche transport
schip „Rio de Janeiro" wordt nog gemeld, dat,
nadat een hevige ontploffing te Lillesand, een
badplaats in het zuiden van Zweden, was ge
hoord, een kleine vloot van visschersvaartui-
gen en andere kleine schepen uitvoer. Toen de
redders op de plaats des onheils aankwamen,
stegen groote rookwolken op van de brandende
olie op zee; het schip zelf was reeds gezonken.
Van het Duitsche schip werden 96 opvarenden
gered, terwijl 27 dooden werden opgevischt.
Nadere bijzonderheden ontbreken nog, doch
naar vernomen wordt zijn misschien 200 man
omgekomen.
Uit Christiansand wordt gemeld, dat de op
varenden van de „Rio de Janeiro" identiteits
plaatjes met het nummer van bataljon en re
giment om den hals droegen.
BUENOS AIRES, 9 April (Reuter) Naar
verluidt, zijn elf officieren van de „Graf von
Spee" ontsnapt. Men gelooft, dat zij in vermom
ming op weg zijn naar Chili. Hoewel de beman
ning geïnterneerd was, werd aan de officieren
tot dusver volledige vrijheid van beweging ver
leend. Nadat onlangs drie officieren en twee ma
trozen ontvlucht waren, had de Argentijnsche
regeering besloten van de officieren hun eere
woord te eischen of hen te intemeeren.
-bereid
met de genees
krachtige ingrediënten van
Vicks VapoRub. Groote doos 25c,
Onze Romeinsche correspondent seint ons
Maandagavond
Het persbureau Stefani heeft een specia-
len verslaggever gezonden naar de Noord-
sche landen. Die verslaggever heeft ook
Nederland bezocht en van de indrukken,
welke hij daar opdeed, kan men heden
avond in de Italiaansche pers een weergave
vinden.
Uit de besprekingen, die genoemde verslag
gever beweert te hebben gevoerd in de hoogste
zoowel als in de laagste kringen, bleek hem,
dat het Nederlandsche volk noch pro-Engelsch
noch pro-Duitsch, maar uitsluitend pro-Neder-
landsch is. Nederland, aldus de verslaggever
is vastbesloten een positieve neutraliteit te
handhaven. Vijand is iedereen, die zijn grens
gebied aanrandt. Tusschen België en Neder
land bestaat volgens genoemden correspondent
geen geschreven accoord, maar de twee landen
zijn het volkomen eens over de groote lijner.
van een gemeenschappelijke politiek, welke ten
doel heeft de neutraliteit te verdedigen.
Na in het licht te hebben gesteld, dat de
verdediging van Nederland gedurende de oor
logsmaanden in hooge mate geperfectionneerd
Werd, meldt de correspondent van Stefani. dat
het Nederlandsche volk in het algemeen rustig
is en in de overtuiging leeft, dat wie de neu
traliteit zal schenden, een gevaarlijk experiment
onderneemt, dat slecht zal afloopen.
In het algemeen kan men zeggen, dat het
bericht van den correspondent van Stefani den
indruk geeft, dat Nederland in ieder opzicht
paraat is en in zooverre kan dat bericht dar
ook welkom zijn.
Als minder welkom mag men echter wel de
mededeeling waardeeren, dat de Nederlandsche
regeering, voor geval Nederland in den oorlog
betrokken zou worden, er voor gezorgd heeft,
dat de onafhankelijkheid van Nederlandsch-
Indië de hoogste belangstelling zal genieten,
die Duitschland noch Engeland welgevallig is
Het schijnt ons evident toe, dat de corres
pondent van Stefani iets wat zonder mee:
voortvloeit uit de internationale politieke ver
houdingen, op eigen rekening tot het voorwerp
van zijn uitspraak maakt.
BOEKAREST, 9 April (Havas). Het Duitsche
Nieuwsbureau had gemeld, dat de Roemeen-
sche autoriteiten vijf Engelsche schepen op den
Donau hadden opgebracht en honderd zeelie
den gearresteerd. Dit bericht, aldus Havas, is
niet overeenkomstig de werkelijkheid. Er is
slechts een vaartuig opgebracht, omdat zich
goederen aan boord bevonden, welke niet op
de lijst stonden, en omdat bovendien revolvers
gevonden werden. De schuldigen moesten ter
stond het land verlaten.
De beslissing over het begin van de restau
ratie van de Groote of St. Laurenskerk in Alk
maar is door het uitbreken van den oorlog in
September 1939 vertraagd, hoewel alle moeilijk
heden, welke aanvankelijk gerezen waren, uit
den weg waren geruimd.
Naar wij nu evenwel vernemen, zal bin
nenkort deze beslissing vallen, waardoor-
een der schoonste kerkgebouwen in ons land
voor verval wordt behoed.
Zij, die den laatsten tijd Alkmaar bezochten,
hebben misschien gedacht, dat de restaurateurs
onder leiding van architect van der Kloot Mey-
burg reeds aan het werk waren. Dit is evenwel
niet het geval. Wel is een aantal werklieden in
het kerkgebouw bezig, doch het betreft hiel
den aanleg van een waterleiding-net, waardoor
bij het uitbreken van brand de vlammen auto
matisch en radicaal worden gebluscht. De bui
zen worden in de muren en gewelven van de
kerk aangebracht volgens een nieuw systeem:
zoodra de buizen door een begin van brand te
sterk worden verhit, wordt automatisch een
pompinstallatie ingeschakeld, zoodat het vuur
van binnen uit wordt bestreden.
Binnenkort is men met den aanleg van deze
leidingen gereed, zoodat niets het begin der
restauratiewerkzaamheden in den weg staat,
nadat het werk in 1924 wegens gebrek aan de
noodige gelden moest worden gestaakt. In het
laatste decennium is de prachtige kerk, in de
vijftiende eeuw door de beroemde architecten
familie Keldermans gebouwd, steeds verder tot
een bouwval geworden en in 1937 was de toe
stand zelfs zoo ernstig, dat men niet ten on
rechte voor instorting vreesde.
In 1937 waarschuwde het gebouw als het
ware zelf: tijdens een vergadering in de kerk
stortte een der steunbeeren van den westelijken
muur in. Bij onderzoek bleek, dat deze muren
in deplorabelen toestand verkeerden, het ge
vaar van algeheele instorting was niet denk
beeldig. Het vorig jaar werden opnieuw onder
handelingen gevoerd. Ten slotte kwamen de
belanghebbende instanties tot overeenstem
ming: een benoodigde som van f 620.000 zou
voor 56 procent door het Rijk worden opge
bracht, terwijl provincie en gemeente ieder 20
procent en de kerkvoogdij 4 procent zou bij
dragen.
Inmiddels was een groot gedeelte van de kerk
voor openbare eerediensten gesloten. Het mid
denschip en het koor werden door schuttin
gen van de zijbeuken afgescheiden. In het over
blijvende deel was plaats voor 850 menschen,
zoodat hier de diensten zij het in een wei
nig stichtende omgeving konden worden
voortgezet. Het prachtige orgel, een der schoon
ste instrumenten in ons land, werd door enor
me schuttingen tegen beschadigingen gevrij
waard, de kostbare, historische stukken, aan de
kerk toebehoorend, werden ingepakt en de
kroonluchters kregen een plaats in den graf
kelder.
Zoo stond de St. Laurens er bij het uitbreken
van den oorlog. Zoo staat zij er nu nog: uitwen
dig vervallen, hoewel de schoonheid der lijnen
door geen verval kan worden aangetast en in
wendig gebruikt als stapelplaats voor school
banken, gymnastiektoestellen en teekenbor
den..#.
PARIJS, 9 April. (Havas). Kar
dinaal Verdier, sinds 1929 aarts
bisschop van Parijs, is hedenmorgen
op 76-jarigen leeftijd overleden.
Mgr. Verdier t
Kardinaal Jean Verdier werd in Februari
1864 te Lacroix (Aveyron) geboren. Hij voelde
zich tot het geestelijk ambt geroepen en trad
in de Sociëteit der Priesters van den H. Sulpi-
cius, de congregatie die zich reeds meer dan
drie eeuwen opleiding van jonge Fransche
priesters tot taak stelt. In April 1887 werd hij
priester gewijd. Aan het Seminarie van Péri-
gueux werd Verdier professor. Vervolgens
kwam hij naar Lyon en in 1905 naar het Semi
narie van Parijs. In 1912 werd hij Superior van
het Seminarie te Carmes. In opdracht van Mgr.
Baudrillart gaf hij de „Revue pratique d'Apolo-
gétique" uit, en werd in 1929 door zijn congre
gatie tot Algemeen Superior benoemd. Kort Voor
zijn dood wees de Aartsbisschop van Parijs.
Kardinaal Dubois, Verdier als zijn opvolger
aan. De benoeming volgde den 18den Novem
ber 1929.
Als Kardinaal-Aartsbisschop heeft Mgr.
Verdier zich zoowel voor zijn diocees als
voor geheel Frankrijk onschatbare verdien
sten verworven. Hij is de groote kerkenbou
wer van zijn land en van zijn eeuw. Zijn bis
dom zag het aantal kerken en kapellen in
enkele jaren tijd met meer dan 100 groeien,
voorwaar een gigantische prestatie in een
tijd waarin men er op uit was de Kerk
zooveel mogelijk te benadeelen. En als een
groot monument van Verdier's levenswerk
staat, hoog op den heuvel van Montmartre,
de basiliek van het H. Hart. En de Kardi
naal gaf zelf zijn Parijsche volk het goede
voorbeeld, door dagelijks de eenvoudige be
dehuizen van de wereldstad te bezoeken.
Kardinaal Verdier heeft ook een heerlijk
Apostolaat ondernomen. Als een andere Vin-
eentius a, Paulo ging hij rond te midden van
de bewoners der voorsteden, de industrie-haar
den van Frankrijks hoofdstad. Zijn liefde, zijn
weldadigheid en de kerken die hij heeft opge
richt, ten koste van geweldige inspanning en
zware persoonlijke beproeving, zijn blijvende
herinneringen aan dezen grooten Kerkvorst, die
nu na een leven van werken en verdiensten het
hoofd heeft neergelegd in den schoot van God.
zijn Schepper.
Omtrent de plannen, die men in reederij-
kringen in voorbereiding heeft, om enkele sche
pen patrouillediensten te laten verrichten, ten
einde bij voorkomende rampen spoediger hulp
te kunnen verleenen dan tot nu mogelijk was,
vernemen wij nog, dat dergelijke plannen ge
heel van particuliere zijde worden gekoesterd.
Deze patrouilleering zal dus niet onder staats
toezicht geschieden.
SEMARANG, 9 April (Aneta). De strafzaak
tegen den Semarangschen notaris B., waarover
eenige dagen geleden werd bericht, zal reeds
in het begin van de volgende maand door den
Raad van Justitie worden behandeld.
In het klooster der paters Carmelieten te
Aalsmeer is Maandagavond na een zeer
kortstondige ziekte overleden pater Dionysius
Heggelman O.Carm., tot voor kort pastoor
te Aalsmeer. Omstreeks half tien had pater
Heggelman zich te bed begeven, omdat hij
zich onwel gevoelde. Hij had een hartaanval
te verduren, waarna hij rond elf uur zacht
en kalm is ontslapen.
De overledene werd 16 September 1876 te
Schiedam geboren; 3 October 1899 "erd hij ge
profest en 17 Juni 1905 priester gewijd. Na vele
jaren in talrijke parochies, voornamelijk in het
bisdom Haarlem, in de zielzorg werkzaam te
zijn geweest, werd hij stichter en eerste pastoor
van de parochie Aalsmeer. Hij heeft daar, met
inzet van al zijn krachten, gearbeid aan de ziel
zorg en zoo een hechten grondslag gelegd voor
een bloeiend godsdienstig leven. Door zijn onver-
moeiden arbeid had zijn gestel echter zeer gele
den, zoodat hij twee maanden geleden, 63 jaren
oud, emeritaat moest aanvragen, dat de Bis
schop en de kloosterlijke overheid hem eervol
verleenden. Sindsdien vertoefde pater Heggel
man in het klooster te Aalsmeer, waar hij tot
den laatsten dag voortdurend werkzaam bleef.
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht
heeft benoemd tot pastoor te Raalte (H. Kruis
verheffing) den zeereerw. heer G. B. Ellen
broek, tot pastoor te Arnhem (H. Hart van
Jezus) den zeereerw. heer J. G. A. Mets en tot
pastoor te Assen den zeereerw. heer J. G. A.
van Benthem.
