Noren vormen een frontlinie van
Moesja tot Eidsvold
Britten richten groote schade aan op het
vliegveld Stavanger
De offers voor het eigen land zijn
nimmer nutteloos
„Eén wil beheerscht
Noorwegen"
Zweden op de bres voor zijn
eer en vrijheid
Tweede Oranjeboek
verschenen
Berlijn meldt: Acht Britsche bommen
werpers bij aanvallen op Noorsche
kust neergehaald
Guerilla-oorlog
Wij kunnen geen enkel land toestaan zich
van ons grondgebied te bedienen
Berlijn weet nog
van geen oorlog!
Het nieuws van heden
l.&C.HAJRNieS
De Osservatoreprijst Koning Haakon
De verdediging heeft een moreel nut, dat hoog
ieder politiek nut uitgaat
boven
TOON VAN ITALIË'S PERS
GEWIJZIGD
Radiorede van Zwedens premier Hansson
VOORZORGSMAAT
REGELEN
HETFRANSCHE OORLOGS
KABINET BIJEEN
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 13 APRIL 1940 - OCHTENDBLAD
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22338
De Britsche aanvallen
op Stavanger
-I-
De toestand in Noorwegen is nog steeds in vele opzichten
duister en bij de schaarschte van betrouwbare berichten is het niet
goed mogelijk zich zelfs bij benadering een beeld te vormen van
wat geschiedt. Zooveel is zeker, dat de Noorsche verdediging in
kracht toeneemt, hoewel Noorwegen met groote moeilijkbeden heeft
te kampen, doordat het niet tijdig kon mobiliseeren.
Tal van vrijwilligers melden zich
bij onze legaties, verklaart
Hambro
Een nieuw Noorsch
radiostation
De Bilt meldt:
„De onderhandelingen met Koning
Haakon zijn nog gaande"
Nederlanders in Oslo
Allen verkeeren in welstand
HET TWEEDE ORANJEBOEK
SCHENEN.
VER-
OPGERICHT 1826
AMSTERDAM 'S-GRA VWfHAGJ
Groote sorieering Hollandsche
sigaren, geïmporteerde Havana,
Braziel, Manila en Tenerife
sigaren
Cïgareüe-n Tabak
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
STOCKHOLM, 12 April (Reu
ter). Berichten van de Zweedsch-
Noorsche grens melden, dat de
mobilisatie in Noorwegen gestadig
Voortgaat en zoo normaal als moge
lijk is. Het moreel van recruten en
Volk wordt uitstekend genoemd.
In Trondelagen, het gebied achter
Drontheim, is de mobilisatie prac-
tisch voltooid en groote Noorsche
troepenafdeelingen worden gecon
centreerd achter Steinkjer, ten Noor
den van Drontheim. De Duitschers
zijn nog gestationneerd in Stjordal,
nabij Drontheim, en men neemt
Aan, dat hun aantal niet bijzonder
groot is.
Tht Charlottenberg wordt aan het Zweed
se telegraafagentschap gemeld, dat de stad
*k°ngsvinger nog niet blootgesteld is aan een
chtaanval. Vrijdagmorgen is drie maal alarm
^'ttaakt. Telkens verschenen verscheidene Duit-
®che vliegtuigen, zonder echter bommen neer
t Werpen. De gevechten der troepen dragen
dusverre het karakter van een guerilla. De
Jhtschers maken gebruik van kleine afdee-
^gen van ongeveer 30 man, die goed gewa
ad zijn met automatische geweren. De streek
^°rdt geheel gecontroleerd door de Noren. De
°°rsche frontlinie schijnt zich uit te strekken
Mjoesa tot Eidsvold, welke laatste stad in
ahden der Noren is.
yrijdagochtend was men, volgens Havas, in
eiingeiichte kringen te Parijs van oordeel, dat
q toestand in Noorwegen zich, voorzoover men
,2e ondanks het uitblijven van rechtstreeksche
juichten kan beoordeelen, gunstig ontwikkelt,
kj berichten, die eik oogenblik uit Noorwegen
^bhenkomen, zijn onvolledig en tegenstrijdig.
5 Bergen, althans gedeeltelijk, door de Noor-
2 troepen zou zijn heroverd, kan men echter
er aannemelijk achten.
Overigens zouden de Duitsche troepen, wier
y btal op slechts 30.000 kan worden geschat,
(jp 1 in een hachelijke positie bevinden, daar
y. verschillende afdeelingen in de havens, die
j]' bezetten, van elkaar afgesneden zijn en
Ccllts met behulp van groote transportvlieg-
^§en, waarvan Duitschland er niet te veel be-
W bfet hoogstens dertig man tegelijk verster-
2 kunnen ontvangen.
J?e puitsche troepen in Noorwegen kunnen
over zee versterkingen ontvangen. De
vUli ers kunnen hun troepen slechts aan-
fcty en Van nooci'ge voorzien door de
®edsche neutraliteit te schenden.
grootste probleem, dat zich bij de voort
ij wt1g der operaties in Noorwegen voordoet
iet gebrek aan verbindingswegen. Noorwegen
Jt slechts drie grtote spoorlijnen, een van
Bergen naar Oslo, een van Oslo naar Drontheim
en een van Drontheim naar de Zweedsche
grens. Drie eindpunten van deze lijnen zijn op
het oogenblik in Duitsche handen of liggen
althans in de gevechtszone.
De Britsche aanvallen op het vliegveld te
Stavanger zijn ondernomen door Wellington-
bombardementstoestellen, die door gevechtstoe
stellen begeleid werden. De gevechtsmachines
kwamen het eerst boven Stavanger aan. Zij
doken boven het vliegveld en vielen bij ver
rassing aan. Vóór de luchtafweer in werking-
kon treden, regende het kogels op het veld,
de vliegtuigen en de loodsen. Drie Junker-bom-
menwerpers werden ernstig beschadigd: naar
schatting werden 20 man van het Duitsche
luchtmachtpersoneel gedood of gewond. Toen
deze aanval eindigde, brak een hevig vuur los
van luchtdoelgeschut en machinegeweren, doch
de Britsche machines wisten te ontkomen.
Een half uur later kwamen de Wellingtontoe
stellen uit Oostelijke richting boven het vlieg
veld. Zij lieten zware bommen vallen. Onver
wijld werd een hevig doch onnauwkeurig vuur
op hen geopend. De toestellen keerden terug
en openden een machinegeweervuur op de vij
andelijke mitrailleurposten, de luchtdoelbattë-
rijen, de loodsen en de op het veld staande toe
stellen. Er werd aanzienlijke schade aangericht,
terwijl er een groote brand uitbrak. Daarna ver
schenen vele Duitsche vliegtuigen. Er ontstond
een verwoed gevecht, waarbij slechts één Britsch
toestel verloren ging.
TTians is verschenen het tweede
Oranjeboek, waarin het departe
ment van Buitenlandsche Zaken
de voornaamste aangelegenheden
die in de periode November
April werden behandeld, heeft
vervat. Uitvoerige' bijzonder
heden vindt men elders in dit
nummer.
De organisatie van zijn tegenstand geschiedt dan ook onder uiterst
ernstige belemmeringen. Het meest doeltreffend schijnt de verdediging te
zijn georganiseerd in de buurt van Drontheim en Narvik. Indien de
Britsche blokkade met succes kan worden voortgezet en kan verhinderen,
dat Duitsche versterkingen per boot of vliegtuig worden aangevoerd, kan
de situatie voor de Noren spoedig een gunstiger keer nemen.
Volgens een Vrijdagavond te Londen ontvangen bericht heeft de
Britsche luchtmacht Donderdagavond op de vliegvelden te Stavanger be
langrijke schade aangericht. Talrijke Duitsche gevechts- en bombardements
vliegtuigen werden door machinegeweervuur vernield en vele leden van
staf en het personeel van de luchtmacht werden gedood.
Daartegenover meldt het Duitsche Nieuwsbureau, dat Britsche gevechts
vliegtuigen Vrijdagavond getracht hebben Duitsche steunpunten aan de Noor
sche kust aan te vallen. Door tijdig optreden van Duitsche Messerschmitt-
toestellen, aldus het D.N.B., werden deze aanvallen bloedig afgeslagen.
In totaal zijn acht Britsche bombardements-vliegtuigen van het modernste
type neergeschoten.
De Noorsche havenstad Stavanger.
Het vliegveld van deze stad, dat zich in
handen der Duitschers bevindt, werd
door de Britsche luchtmacht hevig
gebombardeerd
Onze Romeinschë correspondent
Vrijdagavond:
seint ons
De „Osservatore Romano" blijft
zichzelf trouw en wordt over haar
houding reeds heftig door de
„Regime Fascista" aangevallen. He
denavond schrijft de „Osservatore"
o.a.: „De handelwijze van Haakon
VII en van de Noorsche regeering
is die van mannen van eer. De eer
ste plicht van de staatslieden is de
waardigheid en het verantwoorde
lijkheidsbesef tegenover het eigen
volk. Een land dat aangevallen
wordt verdedigt zich. Het verdedigt
zich zooals het kan en het offer
voor de verdediging van den eigen
grond is nimmer nutteloos, ook al
wordt het niet met succes bekroond.
Die verdediging heeft een moreel
nut, dat hoog boven het politiek
nut uitgaat.
Ieder man van eer, die zijn eigen vaderland
lief heeft, kan niet anders dan met eerbied op
kijken naar het kleine volk, dat met zeer ge
ringe krachten en zij het ook met gering suc
ces, zijn land tracht te verdedigen.
Hoe ook de uitslag van den strijd zijn moge,
LONDEN, 12 April. Het Britsche pers
agentschap Reuier geeft een resumé van de
rede, die de president van het Noorsche
Storting, Hambro, Donderdag voor de Zwecd-
scne radio zou uitspreken, maar welke rede
op aandrang van den Duitschcn gezant werd
afgezegd.
In deze rede verklaart Hambro o.m. dat zijn
bedoeling eenvoudig is uitdrukking te geven
aan de standvastige en eensgezinde vastberaden
heid en aan het vertrouwen, dat het Noorsche
parlement en de regeering bezielt.
„Ondanks alle, onmetelijke moeilijkheden,
schrijdt de mobilisatie voort. De bevolking wordt
bereikt door de leiders van het land en in alle
Noorsche legaties heerscht een voortdurende
activiteit. Nergens ziet men eenigerlei teeken van
overgave in liet land. Overweldigende stroomen
vrijwilligers komen zich ijlings aanmelden bij
de Noorsche delegaties, vooral in Finland, waar
de jonge veteranen van de heldhaftige Finsche
defensie bereid zijn nogmaals te strijden voor
de vrijheid der volkeren en de nationale on
afhankelijkheid. Het Noorsche volk is begonnen
met zijn dagen van beproeving. Hoe lang deze
beproeving ook moge duren, zij zal kort zijn,
vergeleken met het leven van het volk. Het land
zendt groeten aan ieder en allen een ver-
eenigd, sterk volk, dat tastend zijn weg zoekt
door duisternis en nood en nadrukkelijk ver
trouwt op den toekomstigen dag, waarop het
recht zal overheerschen en het volk vrij zal zijn."
Naar te Londen verluidt, bevinden zich thans
alle Noorsche radiostations in Duitsche handen.
Er zijn echter plannen gemaakt om het Noor
sche volk op de hoogte te houden van het op
treden van zijn regeering door middel van de
B.B.C. Een redevoering van Hambro, den voor
zitter van 't Noorsche Storting, zal spoedig voor
de Noren gerelayeerd worden door de B.B.C. In
deze redevoering raadt Hambro zijn toehoorders
aan alleen geloof te hechten aan nieuws, dat
door geallieerde stations wordt uitgezonden.
Uit Charlottenberg wordt gemeld, dat de
Noorsche regeering een zendstation heeft
opgericht, dat op een golflengte van 580
Meter werkt. Het station heeft bekend ge
maakt, dat de Duitschers de streek contro
leeren rondom de Oslofjord en de steden
Kristiansand, Stavanger, Bergen en Narvik.
Meer in het Noorden bevinden zich geen
Duitsche troepen. Tevens werd melding ge
maakt van het bombardeeren van verschei
dene plaatsen, o.m. Elverum en Frederik-
stad.
Het onder Duitsche controle werkende om-
roepstation van Oslo heeft in een uitzending,
die in New York gehoord is, heden een beroep
gedaan op de Noorsche bevolking om den strijd
te staken. De radio waarschuwde, dat ieder, die
niet met de Duitschers medewerkt, zal worden
doodgeschoten.
de moedige weerstand van het zeer kleine Noor
sche leger, dat zijn straten en zijn stegen tracht
te verdedigen en reeds vele levens aan die ver
dediging heeft opgeofferd, kan zelfs van den
vijand van Noorwegen niet anders dan respect
afdwingen."
Ook de Italiaansche pers blijft zichzelf
trouw, in zooverre zij uitgesproken pro-
Duitsch blijft. Toch is er in haar toon wel
iets gewijzigd. Zoo triomfantelijk als die
toon in het begin was is hij thans niet meer.
De Popoio d'Italia van heden schrijft bijvoor
beeld o.a.: „Verwondering wekt het feit, dat de
Duitschers er naar het schijnt niet voor hebben
zorg gedragen, dat het ook den vijandelijken
VERWACHTING:
VOOR HET GEHEELE LAND:
betrokken tot halfbewolkt. nu en dan
neerslag. Weinig verandering in tempe
ratuur. Krachtige tot matige wind, aan
vankelijk uit uiteenloopende, later uit
Westelijke richtingen.
OVERZICHT:
Een depressiekern is juist over ons land
getrokken; terwijl gisteravond in het
Westen van het land overal een krachtige
Noordwestelijke wind woei, meldde Gro
ningen Oost-Zuidoostelijken wind.
schepen absoluut onmogelijk was in het Skager-
rak binnen te dringen.
Is dit een ernstig gebrek, dat het meester
werk aankleeft? Wij weigeren het te gelooven.
Hoe dan ook: terwijl de strijd nog woedt heeft
men niet het recht twijfels te opperen."
De „Telegrafo" geeft toe, dat de Geallieerden
er in geslaagd zijn de Duitsche vloot zware ver
liezen toe te brengen.
Italië, zoo is men geneigd te veronderstellen,
neemt iets meer afstand. Wij voelen ons in on
ze overtuiging versterkt, dat het bij den hul
digen stand van zaken, geheel uit eigen initia
tief niets zal ondernemen, waardoor het zijn
non-belligerente houding in ernstig gevaar kan
brengen.
Er gaan te Rome veel geruchten over mili
taire oproepen. Wij meenen te kunnen beves
tigen, dat er individueele oproepen hebben
plaats gevonden, maar die moeten puur uit voor
zorg gebeurd zijn. Italië zou zich door een of
andere al of niet reëele Fransch-Engeische be
dreiging geprest moeten achten om tot oorlogs
daden over te gaan. Dit schijnt ook voorloopig
het meest aannemelijke.
STOCKHOLM, 12 April (Havas) De
Zweedsche minister-president Hansson heelt
Vrijdagavond om kwart over zeven een radio
toespraak gehouden, waarin hij zeide:
„Wij bevinden ons opnieuw in
een periode van beproeving en deze
is erger dan wij sinds een eeuw heb
ben gekend. Voor onze deur wordt
oorlog gevoerd. Ik behoef geen uit
drukking te geven aan onze gevoe
lens over het leed onzer buren. Het
gaat thans om ons zelf en wij zijn
vastbesloten onze vrijheid, ons
land en onze eer te behoeden. Wij
hebben alles gedaan om onze neu
traliteit te bewaren. Wij hopen onze
onafhankelijkheid te kunnen behou
den door ons vrije oordeel en onze
eigen daden. Wij kunnen evenwel
geen enkel land toestaan zich voor
zijn eigen belangen van ons grond
gebied te bedienen. Gelukkig werd
dienaangaande geen enkel verzoek
gedaan. Indien deze vraag zou
komen, zouden wij dezen eisch
moeten afwijzen.
Om op iedere gebeurlijkheid voorbereid te
zijn, moeten wij onze verdediging uitbreiden.
Dit besluit zal wijziging brengen in het be
drijfsleven. Onzekerheid is een demoralisee-
rende factor, doch vooral in een onrustige
periode is het van belang de kalmte en het
vertrouwen te bewaren. Geeft u niet over aan
de verspreiding van geruchten. Indien gij ern
stige feiten ten aanzien van iemand hebt uit
een te zetten, wendt u dan tot de regeering en
de autoriteiten. Ik kan u verzekeren, dat wij
er voor waken elementen, die vreemde elemen
ten dienen, te verhinderen het land te bena-
deelen. Ik heb een onwrikbaar vertrouwen, dat
wij er door eenheid en vastbeslotenheid in zul
len slagen het land door de moeilijkheden te
brengen. Indien het ongeluk ons zou treffen,
zouden wij in staat zijn te beschermen, hetgeen
ons het dierbaarst is: de vrijheid en onafhan
kelijkheid van Zweden."
De Zweedsche autoriteiten hebben volgens de
van kracht zijnde regels een onderzoek inge
steld aan boord van 18 Duitsche koopvaardij
schepen, die zich in de haven van Gotenburg
bevonden. De havenautoriteiten verklaren vol
daan te zijn over de controle.
Een correspondent van Reuter in Zweden
verklaart, dat hoewel er geen algemeene mobi
lisatie in Zweden is, er een staat van paraat
heid heerscht, welke in naam nauwelijks ver
schilt van mobilisatie. Zweden neemt ook op
toenemende groote schaal voorzorgsmaatrege
len tegen luchtaanvallen. O.m. kunnen vlieg
velden in zeer korten tijd voor landingen on
bruikbaar worden gemaakt.
De vuurtorens aan de Westkust,, tusschen
Haalloe en Tistlarna worden gedoofd. Te Mal-
mö en Gotenburg worden verduisterings- en
luchtbeschermingsoefeningen gehouden. Ook
rondom de haven van Malmö zijn maatregelen
genomen.
Havas meent te weten, dat Vrijdagochtend
reeds Duitsche escadrilles over Zweedsch ge
bied hebben gevlogen, toen te Gotenburg lucht
alarm werd gegeven. Aan de Zweedsche kust
zijn alle maatregelen genomen om op alles
voorbereid te zijn, in snel tempo worden vrou
wen en kinderen uit alle steden in Skane, en
vooral in Gotenburg, Malmö en Helsingborg,
naar elders gebracht door treinen en auto's.
Met koortsachtige haast werkt men. aan den
bouw van schuilplaatsen. Van 17 uur 's avonds
zullen alle steden in Zweden verduisterd zijn.
De Duitsche troerenverschepingen in de rich
ting van Oslo duren voort. Men verwacht
nieuwe botsineen met de Britsche vloot.
BERLIJN, 12 April (D.N.B.J. Van bevoeg
de Duitsche zijde is den buitenlandschen
journalisten te Berlijn medegedeeld, dat
de onderhandelingen tusschen de Duitsche
autoriteiten en den Koning van Noorwegen
niet afgebroken zijn. De Duitsche gezant
zou Vrijdag nog een nieuw bezoek aan Ko
ning Haakon gebracht hebben.
De Noorsche Kamervoorzitter, Hambro, wordt
in Berlijn beschouwd als de propagandachef
der westelijke mogendheden in Noord-Europa,
die door Engeland financieel gesteund wordt
en thans van Stockholm uit met de hulp van
Havas en Reuter, maar ook van Zweedsche
organen, de wereld met valsche en anti-Duit-
sche berichten overstroomt. In bevoegde
Zweedsche kringen heeft men echter voor een
deel reeds ingezien, dat daardoor voor Zweden
een onmogelijke toestand ontstaat en zoo is de
voor Donderdagavond aangekondigde radio
rede van Hambro reeds afgezegd.
Den journalisten werd bevestigd, dat de
Zweedsche gezant te Berlijn gisteren een be
zoek aan het Duitsche ministerie van Buiten
landsche Zaken heeft gebracht. Over het doel
van zijn bezoek was, zoo zeide men, niets be
kend.
Op de vraag, of de Duitsche ambassadeur te
Brussel en de Duitsche gezant te Den Haag
zich naar Berlijn begeven hadden, werd ont
kennend geantwoord.
PARIJS, 12 April (Havas) Het Fran-
sche oorlogskabinet is Vrijdagavcnd om zes
uur op het ministerie van Buitenlandsche
Zaken bijeengekomen onder voorzitterschap
van Reynaud.
Generaal Gamelin, generaal Vuillemin en
admiraal Darlan hebben de vergadering
bijgewoond.
Het Fransche legerbericht van Vrijdagavond
luidt:
„Bedrijvigheid der artillerie tusschen Voge
zen en Rijn."
Blijkens van het Nederlanasche consulaat-
generaal te Oslo bjj het departement van
Buitenlandsche Zaken ingekomen ambts
berichten, bevinden zich de leden der Ne-
derlandsche kolonie aldaar in welstand
De naaste toekomst
We maken vele plannen en beschik
ken soms over een verre toekomst,
alsof we zeker zijn van leven en bezit.
Het is heel goed en allernoodigst voor
de toekomst te zorgen: dat is onze
plicht. Maar we moeten er geen zelf
verzekerdheid op na houden, alsof we
de toekomst in den zak hebben. Wie
kent zijn toekomst? De naaste toe
komst is zelfs nog een gesloten boek
voor ons. We kunnen hopen, we kun
nen verwachtingen koesteren, maar
ive hebben altijd daarbij te bedenken
het zinrijke ouderwetsche gezegde
waarmede onze voorouders menig
maal hun gesprekken en mededeelin
gen besloten: „Als God het wil'." De
mensch immers wikt maar God be
schikt.
Wat zal de naaste toekomst geven?
We kunnen er zeer zeker veel aan
doen. Wij zijn er voor een deel mede
verantwoordelijk voor. Wij bouwen
immers de nieuwe gemeenschap der
toekomst. Maartoe hebben haar
niet in de hand. Heel veel dienen jve
aan God over te laten. We kennen
dag noch uur.... Alles doen en niets
nalaten wat van ons geëischt kan
worden. Overigens: Zooals God het
wil
De Noren zetten de mobilisatie voort en
vormen één groot front van Moesja tot
Eidsvold.
Wij kunnen geen land toestaan voor zijn
belangen gebruik te maken van ons
grondgebied, verklaarde de Zweedsche
premier Hansson in een radiorede.
De Nederlanders te Oslo verkeeren allen
in welstand.
Rijnaak op het IJsselmeer vergaan; beide
opvarenden gered.
Beurs van New York: Stemming aar
zelend, koersverloop onregelmatig.
