rajjua
JXj
JRL
Welke eischen Hitier aan
Noorwegen stelde
Kohtantwoordde met Hitler's
eigen woorden
Narvik voor een deel door de
Britten bezet
Kan Amerika buiten
den oorlog blijven?
De
Duitsche strategie
Scandinavië
l
i-(
laft
Italië en de strijd
in Noorwegen
Het nieuws van heden
in
hïii in i hi limn in iiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii in iiniiiiiiiii ui ii iiiii iini^
lote
i-Res
itaurant
E.N.A.vanMEVERDEN
DEN H4AG
Berichten uit Zweden melden:
Oslo had een te groot vertrouwen in de eerbiediging
zijner neutraliteit, schrijft de Zweedsche pers
KONGSVINGER DOOR
NOREN PRIJSGEGEVEN
Niet met alle mogelijkheden
rekening gehouden
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DINSDAG 16 APRIL 1940 - AVONDBLAD
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE. UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
';-V;\:'r
«Amsterdam Tel. 36948 - Marmxstr 4251
[Deventer - Tel 4292 - Diepenv weg 265|
m
E:
Italiaansche pers oordeelt, dat de
situatie zich ten gunste van
Berlijn ontwikkelt
ACCOUNTANT, lid ned.uniev.acc.
AMSTERDAM TEL90361-22361
JAN LUYKENSTR. 8 NA 6 UUR 23/23-
De Bilt meldt:mnmmin^
Zweedsche partijen
eensgezind
Gemeenschappelijk manifest
van drie Zweedsche partijen
Duitsche agenten te
Belgrado gearresteerd
Mgr. Cortesi te Rome
Streven naar interventie wordt
aanhoudend grooter
Vliegtuiglevering aan de
Geallieerden
Bende dobbelaars door
politie overvallen
Een Britsch oordeel
mayonnaise
WTACK en5ALADE5AU5
BEVEA Adresseermachine
G. S. BLOCH
Blij gebeuren aan het
Deensche hof
GEALLIEERDE WAPEN-
AANKOOP IN CANADA
SLAGKRUISERPLAN IN DEN
VOLKSRAAD
Noodweer teistert
Argentinië
„Correct tegenover de
Duitsche troepen"
Een order van den Deenschen
premier Stauning
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
[ROTTERDAM, T«l«< 50354. Op»w Rijrtutw 4*.
S. 4:i|'5 -
Dc verbinding tusschen tivce werclddeelen onder militaire controle. Engelschc
vliegtuigen passeeren het Suez-kanaal tijdens een patrouille-vlucht
STOCKHOLM, 16 April (Havas). Het
Noorsche telegraafagentschap deelt in een
memorandum over den toestand mede, dat
op hetzelfde tijdstip, dat de Duitsche troe
pen Noorwegen binnenrukten, de Duitsche
gezant aan de regeering te Oslo een nota
met dertien eischen overhandigde.
Deze dertien eischen kunnen als volgt wor
den samengevat:
1. De regeering en het volk van Noorwegen
moeten zich beslist van elk verzet tegen de
Duitschë operaties onthouden.
2. De Noorsche regeering moet het' Noor
sche leger opdracht geven, met de Duitsche troe
pen vriendschappelijke betrekkingen aan te
knoopen.
3. Alle middelen zullen ter beschikking van de
Duitsche troepen worden gesteld om de veilig
heid van Noorwegen te verzekeren.
4. Aan het Duitsche opperbevel moet een
gedétailleerd document over de mijnversper-
ring worden gezonden.
5. Het Noorsche grondgebied zal zoo noodig
verduisterd worden om luchtaanvallen te weer
staan.
6. Alle telefoon-, telegraaf- en spoorweg
verbindingen zullen onder Duitsch toezicht
worden gesteld.
7. Aan Noorsche koopvaardijschepen zal
verboden worden, de havens te verlaten.
8. Noorsche loodsen zullen instructie krij
gen, zich ter beschikking van de Duitsche ma
rine te stellen.
9. De telefonische, telegrafische en postver
bindingen zullen tot nader order verbroken
Worden.
10. De pers en de radio zullen onder Duit
sche controle worden gesteld.
ROME, 16 April (Stefani). De Italiaan
sche bladen vermelden in grooten opmaak,
dat in weerwil van de berichten uit Lon
den over de landing van geallieerde troe
pen in Noorwegen, de Duitschers niet al
leen alle bezette punten behouden, doch
de bezetting nog methodisch in het geheele
land uitbreiden.
11. De verkoop van oorlogsmateriaal buiten
de .Noorsche grenzen zal verboden worden.
12. Er zal van codetelegrammen gebruik
gemaakt worden om te verhinderen, dat de
tegenstanders van het rijk bepaalde berichten
in handen krijgen.
13. De meteorologische dienst zou overgeno
men worden door de Duitsche troepen; weer
berichten mochten niet meer gepubliceerd
worden.
De Noorsche minister van Buitenland-
sche Zaken Koht verklaarde, dat een land,
dat op zijn onafhankelijkheid prijs stelde,
dergelijke voorwaarden niet kan aanvaar
den, en hij herinnerde hierbij aan de woor
den van Hitier, dat „een land, dat zonder
slag of stoot voor geweld buigt, geen aan
spraak kan maken op het recht om te
leven".
Een andere belangwekkende passage van het
memorandum heeft betrekking op den stap
van den Duitschen gezant bij aen. Koning van
Noorwegen, op het oogenblik waarop de groote
aanval op Elverum werd ingezet. De gezant
drong formeel aan op de benoeming van de re
geering-Quisling, overeenkomstig den uitdruk-
kelijken wensch van het Duitsche staatshoofd.
De koning antwoordde „dat majoor Quisling
niet het vertrouwen van het volk genoot en dat
het niet meer dan een regeering van het genre-
Kuusinen zou zijn".
De Duitsche gezant stelde daarop minister
Koht de vraag, of Noorwegen tegenstand zou
gaan bieden. Koht antwoordde, dat Noorwegen
inderdaad allen mogelijken tegenstand zou
bieden.
VERWACHTING geldig van hedenavond j|
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
Kans op nachtvorst, overdag nog plaat- S
H ïelijke buien en vrij koud. Meest matige
vind uit Westelijke richtingen.
LONDEN, 16 April. Reuter verneemt,
dat zich bij het Britsche expeditieleger in
Noorwegen ook Canadccsche troepen be
vinden.
Volgens de laatste berichten uit Zweden
hebben Lritsche marine-detachementen on
der dekking van zwaar geschut een ge
deelte van Narvik bezet. Te Londen wordt
niets medegedeeld omtrent de plaatsen,
waar de Britsche troepen aan land zijn ge
gaan. In 'berichten van Zweedsche zijde
wordt gezegd, dat dc Duitschers zich uit
Narvik teruggetrokken hebben langs den
spoorweg, welke naar Kiruna in Zweden
leidt. Dc Noren zouden trachten, hen te
omsingelen.
In een artikel, gewijd aan den Noor-
schen tegenstand, schrijft het Zweedsche blad
Sociaaldemokraten
De Duitschers hebben zich zwaar vergist in
hun berekening wat betreft den krachtigen wil en
de liefde voor de vrijheid, welke de Noren zoo
wel als de Zweden bezielt. Dat de Noren niet
gereed waren, komt niet door een gebrek aan
vaderlandsliefde of aan vrijheidsgeest, doch
door een helaas overdreven vertrouwen in de
eerbiediging der neutraliteit van de kleine lan
den door de andere mogendheden en in de op
rechtheid van de verzekeringen, welke zij je
gens Noorwegen hebben geuit.
De Duitschers hebben zich thans rekenschap
gegeven van hun vergissing en de regeering-
Quisling vervangen door een nieuw marionetten
bewind. teneinde den passieven tegenstand der
bevolking te overwinnen. Doch het is te voor
zien. dat ook de nieuwe poging zal mislukken.
Het is een fundamenteele vergissing te gelooven,
dat honderd jaren van vrede de Noren en Zwe
den zouden hebben kunnen demoraliseeren en
hun een geest van lafheid de capitulatie zouden
hebben bijgebracht.
De Duitsche dreiging, dat elke tegenstand
niet alle middelen gebroken zal worden, zal de
dappere Noren niet doen bukken. De Zweedsche
pers moet verklaren, dat de zweden in dergelijke
omstandigheden evenzoo zouden handelen.
De jeugdorganisaties van de Conservatieve,
de Liberale en Sociaal-Democratische partij te
Stockholm, hebben een gemeenschappelijk ma
nifest u'1 -.C'-to'i. wa-rin zii, verwijzende naar
de gebeurtenissen in Noorwegen eischen. dat het
optreden tegen verraders krachtig zal worden
voortgezet. Elke neiging tot verraad en capitu
latie moet zonder mededoogen worden bestreden.
In dit critieke uur, schaart het geheele land zich
in rust en vertrouwen rondom de regeering,
vastbesloten de democratie, de nationale onaf
hankelijkheid en de vrijheid van het vaderland
te verdedigen.
Dit is de eerste maal, dat de drie partijen een
gemeenschappelijk manifest hebben uitgegeven.
BELGRADO, 15 April. (Reuter). Op 15 April
is hier een aantal sensationeele arrestaties ver
richt, toen de politie bezoek bracht aan huizen
van personen, die er van verdacht worden Duit
sche agenten te zijn.
Men gelooft, dat deze arrestaties het begin
vormen van een krachtige campagne de activiteit
van agenten der Gestapo in Joego-Slavië te
beteugelen.
VATICAANSTAD, 15 April. (Havas). Mgr. Cor
tesi, de Apostolische nuntius in Polen, kwam te
Rome aan. Hij zal een onderhoud hebben met
den H. Vader en kardinaal Maglione. Zooals be
kend is heeft Mgr. Cortesi de leiding van het
werk tot hulp aan Poolsche vluchtelingen, dat
door den H. Stoel in Roemenië werd georgani
seerd.
NEW YORK, 16 April (Havas) De
Amcrikaanschc openbare mcening begint
zich steeds meer af le vragen of het voor
de Ver. Staten nog wel mogelijk zal zijn
buiten den oorlog te blijven. In aansluiting
op dc commentaren over de gebeurtenissen
in Scandinavië in de Amcrikaansche bla
den van Zondag, schrijft thans dc corres
pondent van de New York Post te Washing
ton:
Amerikaansche militaire deskundigen ge
looven, dat de Vereenigde Staten, welke
politieke partij ook bij de verkiezingen zal
zegevieren, binnen anderhalf jaar in den
oorlog betrokken zullen zijn.
Na zeven maanden oorlog, schrijft hij, zijn de
deskundigen meer dan ooit ervan overtuigd, dat
deelneming der Vereenigde Staten onvermijde
lijk is. In het land begint een interventionnis-
tische geest merkbaar te -worden en dit is het
gevolg van de reactie, veroorzaakt door der.
Duitschen inval in Noorwegen en Denemarken
De minister van Financiën, Morgenthau,
heeft verklaard, dat Zaterdag alle hinderpalen
voor den verkoop van Amerikaansche vliegtui
gen aan de Geallieerden zijn weggenomen, aan
gezien de Britsch-Fransche inkoopcommissir'
de voorwaarden der Amerikaansche regeering
voor het vrijgeven der nieuwste types heeft
aanvaard. Een dezer voorwaarden zou zijn, dat
de Geallieerden minstens een gedeelte betalen
van de kosten, die het ontwerpen der nieuwste
modellen heeft meegebracht.
STOCKHOLM. 16 April (Reu-
ter). Hier is bericht ontvangen, dat
de Noren zich gisteren uit Kongs-
vinger hebben teruggetrokken op
bevel van hoogerhand. Vandaag
trekken de Duitschers er binnen.
BENKOELEN, 16 April. (Aneta). De veld
politie overviel bij de kolonisatie Perbo een
oende dobbelaars, die ongeveer 100 man sterk
was. Bij de arrestatie van de schuldigen werd
verzet gepleegd, waardoor een politieman door
een steek met een kris werd gewond. Bij liet
lossen van een waarschuwingsschot werd de
hoofddader gedood.
Generaal Sir Charles Gw!ynn, die den onlangs
overleden generaal Temperley heeft opgevolgd
als militair correspondent van de „Daily Tele
graph", is, als stafofficier, militair publicist var,
reputatie en medestrijder in den wereldoorlog,
met de strategische problemen van Scandinavië
goed vertrouwd. Dezer dagen gaf hij een oordeei
over de, volgens hem, foutieve veronderstellin
gen. waarop de Duitsche strategie in de Noord-
sche landen blijkbaar vlas gebaseerd.
Wanneer er een strategische vergissing wordt
gemaakt, zoo begint hij. dan worden de gevolgen
daarvan niet altijd onmiddellijk merkbaar Er
kan een aanvankelijk succes behaald worden
als de verkeerde zet wordt gemaskeerd door
camouflage van verraad en overrompeling. Maar
op den langen duur wreekt zich zoo'n vergissing
toch.
Sir Charles ziet geen reden, nog te twijfelen,
of Duitschland hier een blunder van de eerste
grootte heeft gemaakt. Hoewel de durf van de
overrompeling en de bekwaamheid, waarmede
zij werd georganiseerd, inderdaad indrukwek
kend mogen heeten, is de vergelding nu al ge
komen, meent hij. Niet slechts, omdat men zich
ten opzichte van strategische beginselen zekere
vrijheden veroorloofde, maar vooral omdat het
nu ihijwel vast staat, dat de Duitsche bevelheb
ber bij het opstellen van zijn invalsplannen van
minstens twee foutieve veronderstellingen moet
zijn uitgegaan. Het kan niet worden aangeno
men, dat de Duitscher rekening heeft gehouden
met de mogelijkheid, dat de Noren weerstand
zouden bieden. Ook is het niet waarschijnlijk
dat hij behoorlijk de kans heeft overwogen van
geallieerde vlootoperaties in Skagerrak en Kat
tegat tegen de verbindingswegen van zijn voor
naamste expeditieleger. Nog minder zal hij zich
hebben kunnen voorstellen, vindt de generaa».
dat de geallieerde vloot tot in de Baltische Zet
zou weten door te dringen.
„De Duitschers," aldus Sir Charles, „die te
recht trotsch zijn op hun leger en hun lucht
macht, schijnen de potentieele macht van de
vloot of van haar offensieve machtsmiddelen
niet te kunnen aanvaarden, hoewel ze nu haar
effectieve kracht als belegeringsmacht wel moe
ten erkennen. Toch kan ik niet veronderstel-
len, dat zelfs het Duitsche opperbevel verwacht-
*.v. r/h TECHN. BUS. Jr. F. DDBBELMA»
AMERSFOORT - TeL 2280
Het Noorsche telenraafasentschap deelt
via Stockholm mede, welke eischen Hitier
bij zijn inval aan Noorwegen zou hebben
gesteld.
Narvik zou voor een deel door de Brit
sche troepen zijn bezet.
In de nabijheid van Petten en van Eg-
mond aan Zee spoelden enkele mijnen
aan.
Benoemingen in het Aartsbisdom,
o
DIT NUMMER BESTAAT UIT
10 BLADZIJDEN
werkt automatisch. NIEUW 72.5®
VALERIUSSTR. 6 - TEL. 28887 AMSTERDAM
KOPENHAGEN, 16 April (Ritzau). Kroon
prinses Ingrid van Denemarken heeft heden
morgen het leven geschonken aan een dochter.
Moeder en kind zijn beiden wel.
NEW YORK, 16 April (Reuter) Naar uit
Ottawa aan de New York Times wordt gemela.
zuilen van Engelsche zijde binnenkort in Ca
nada orders op munitie tot een bedrag van
ongeveer 25 mi.'lioen dollar worden geplaatst,
o.a. voor 12 millioen dollar aan granaten. Ook
Frankrijk zal omvangrijke contracten in Canada
afsluiten.
BATAVIA. 16 April. (Aneta). Algemeen ver
wacht men, dat de openbare behandeling in
den Volksraad van het slagkruisersplan eerst
de volgende week kan aanvangen.
te, dat de Duitsche detachementen, die thans
enkele Westersche havens van Noorwegen be
zetten, in staat zouden zijn hun verbindings
wegen overzee te handhaven. Men moet aan
nemen, dat de Duitsche opperbevelhebber erop
rekende, zijn verbindingslijnen met die detache
menten overland, van Oslo uit. te kunnen aan
leggen en versterken, alvorens de geallieerden
troepen in Noorwegen aan land konden zetten,
om hen aan te vallen.
Indien de Noren zich nu maar hadden onder
worpen. dan zou die kwestie der verbindingslij
nen heel gemakkelijk opgelost zijn; want de in
vallende Duitschers konden over spoorwegver
bindingen beschikken, met uitzondering voor
het geval van Narvik. En zelfs wanneer Noor
wegen zich zou teweer stellen, dan kon de te
Oslo gelande troepenmacht naar wensch tot
overweldigende afmetingen opgevoerd worden;
tenminste als de Britsche vloot, voortdurend
bestookt door Duitsche bommenwerpers, op
stijgend in Denemarken en van nieuwe vlieg
velden in het Zuiden van Noorwegen. het
niet zou wagen het Skagerrak binnen te drin
gen!
Indien zoo de opvatting was, dan behoeft nu
al niet meer aangetoond te worden, hoe zij vol
komen gelogenstraft is geworden: eerstens, door
den kranigen tegenstand van de Noren, en ten
tweede, door de aanvallende actie van de Brit
sche vloot.
Nog weten wij niet,hoeveel Duitschers er te
Oslo geland zijn. Wij hebben echter reden om
aan te nemen, dat ze gebrek hebben aan veld
kanonnen en zwaar geschut, gemechaniseerde
wapenen en middelen van vervoer. Er mogen
sedert de landing enkele transportschepen ge
zonden zijn, het blijft niettemin hoogst onwaar
schijnlijk. dat er met de eerste transport-vloot
volledig uitgeruste divisies werden overgebracht.
Zal het nog mogelijk zijn, de reeds gelande
Duitsche troepen te versterken, ze verder uit
te rusten en van ammunitie te voorzien, nu alle
vaarwegen tusschen Duitschland en Noorwegen
vol mijnenvelden zijn. terwijl de Duitsche vloot
voor het grootste gedeelte buiten deze wateren
verspreid is en bovendien nog zeer verzwakt
werd?
Tenslotte blijft er de tijdsfactor. Indien de
Duitschers hun troepen in Oslo niet heel gauw
groote versterkingen kunnen geven, hun die
(zware) bewapening verschaffen, noodig om den
groeienden Noorschen tegenstand neer te slaan,
dan zullen de Duitsche detachementen op de
verre Noorsche Westkust in een desperate
geïsoleerde positie zijn, wanneer de Geallieerden
hun landingsoperaties, in verbinding met de
Noorsche troepen, gaan organiseeren tot een
Noorsche bevrijdingsactie.
De „Popoio di Roma" schrijft, dat ondanks
de Britsche beweringen over de beheersching
van het Skagerrak door de Geallieerden, zeer
aanzienlijke Duitsche troepentransporten de
see blijven oversteken en versche troepen en
oorlogsmateriaal naar Noorwegen brengen. De
toestand in Noorwegen ontwikkelt zich steeds
meer ten voordeele van Duitschland. Het blad
hecht geen groote beteekenis aan de landingen
der Geallieerden in Noorwegen en voegt eraan
hse, dat men lang zal moeten wachten, voordat
er een strijd te land tusschen de Geallieerden
an de Duitschers in Noorwegen zal uitbreken
Waarschijnlijk zullen de tijd en de Duitsche ini
tiatieven dien oorlog onmogelijk maken.
In antwoord op de bewering van het Parij-
sche blad „Journal", dat Noorwegen en Zweden
thans wel bitter moeten betreuren, niet de wa
pens voor Finland te hebben opgenomen,
schrijft de „Popoio d'Italia", dat dit een overbo
dig verwijt is, omdat indien de beide Scandi
navische landen gewapende hulp aan Finland
hadden verschaft, dit de bezetting van hun ge
bied door de geallieerden zou hebben meege
bracht. Duitschland zou daarop verplicht ge
feest zijn op te treden, en daar ook Rusland
hierin iets te zeggen had, zou de zaak noch voor
Finland, noch voor Noorwegen, noch voor de
Geallieerden goed zijn afgeloopen. Het „Journal"
betoogde, dat dit een les is voor de neutralen
van de westelijke groep alsmede voor die van
het Donaubekken en van den Balkan. Maar-
antwoordt de Popoio d'Italia, de neutralen zijn
ervan overtuigd, dat de beste neutraliteit daarin
bestaat, niet te luisteren naar de raadgevingen
van de Geallieerden.
BUENOS AIRES, 15 April. (Havas.) Sedert
uur woedt een hevig noodweer in Argentinië.
Verscheiden stadswijken van Buenos Aires staan
°hder water, boomen zijn ontworteld. Tal van
spoor- en tramverbindingen zijn verbroken. De
fiectrische centrale in het zuidelijk gedeelte van
het havengebied staat onder water.
Het D.N.B. meldt, dat tienduizenden men-
®chen dakloos zijn geworden en velen den dood
hebben gevonden in het noodweer, dat Buenos
Aires en de provincie heeft geteisterd. De ma-
'erieeie schade valt nog niet te overzien. Vlieg-
Wigen zijn opgestegen om een overzicht te
m"jgen van den omvang der schade in het ge
teisterde gebied. De president der republiek,
Grtiz; heeft zich terstond naar het gebied van
ramp begeven. De regeering van de provin-
?le Buenos Aires heeft 30.000 pesos ter beschik-
kin
5 gesteld tot leniging van den eersten
Zon op 5.02 onder 18.59. Licht op 19.29.
Maan op 11.49 onder 1.46. V.M. 22 April.
KOPENHAGEN, 16 April (Ritzau) Minis
terpresident Stauning heeft vandaag verklaard,
dat tegenover de vreemde troepen een correcte
houding in acht moet worden genomen, die
even ver staat van provocatie als het tegen
deel hiervan. In dezen tijd is een waardig en
rustig optreden noodzakelijk. Het gaat om het
welzijn des lands en de toekomst van het volk.
In een dagorder aan net marinepersoneel
wordt o.m. gezegd: „Iedere taak is plichtsge
trouw en moedig vervuld en ieder bevel, ook
het zwaarste, is loyaal uitgevoerd".
In Denemarken wordt door dc Duitschers 'n groote troepenmacht .geconcentreerd
om naar Noorwegen te worden overgebracht. Zware vrachtwagens met materieel
en soldaten onderweg