Britten en Noren bedreigen
thans Drontheim
Minister-president De Geer spreekt
heden voor de radio
Gayda pleit voor
samenwerking
Geallieerden te Namsos; Duitschers zenden
per vliegtuig versterkingen
naar Drontheim
Forten bij Oslo
bezet
:M
Windhoos over het
Westland
Civiel verzet in
Britsch-Indië
Engeland, Japan
en N.O.-Indië
Het nieuws van heden
WRAK VAN U-BOOT
GEVONDEN
ZWITSERLAND IS OP
ALLES VOORBEREID
Vele duizenden guldens
schade
Parijs meldt:
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUR. VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling)voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 27V2 ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VRIJDAG 19 APRIL 1940 - OCHTENDBLAD
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22348
Uit Londen wordt officieel medegedeeld, dat het aan land
zetten van Britsche troepen in Noorwegen voortduurt en dat ver
binding Werd verkregen met de Noorsche strijdkrachten.
Volgens een uit Midden-Zweden ontvangen persbericht
schijnt het zeker, dat Britsche troepen geland zijn te Namsos op
ongeveer 80 mijl ten noorden van Drontheim.
Blijkbaar heeft deze landing ten doel de spoorlijn van Dront
heim naar de Zweedsche grens van Duitsche bezetting te bevrijden
en Drontheim zelf aan te vallen.
Noorsche troepen over de
Zweedsche grens
De operaties bij Bergen
De zeeslag bij Narvik
Fort Hegra nog Noorsch
JÉ
A
De Bilt meldt:
O'Neill verklaart in het Lagerhuis
dat een gevaarlijke toestand
is ontstaan
Donderdag is te Arnhem met militaire eer
van de Engelsche vliegers, die Zondag
het leven kwamen. De stoet op weg naai
het stoffelijk overschot ter aarde besteld
bij het luchtgevecht nabij Babberich om
de algemeene begraafplaats Moscowa
,Onze politiek in de Middel-
landsche Zee gebaseerd op
eerbied voor anderen
Militair contact van
Berlijn met Rome
Vraagt Londen om duidelijker
houding van Italië?
Schriftelijk antwoord van Butler
op een vraag vanuit het
Lagerhuis
Een verklaring van Roosevelt
Fransch Oorlogscomité
vergadert
Zoo noodig „oorlogsmobilisatie
w'egens agressie"
Een Belgisch militair
vliegtuig verongelukt
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct., Ingez.
(nededeelingen 50 cent; idem op pag. één 45 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Uit Stockholm bericht Reuter, dat de Duitsche troepen te Drontheim
koortsachtige voorbereidingen treffen in verband met een verwachten
aanval door Britsche en Noorsche strijdkrachten. In de Noorsche grensplaats
Norrdli is Donderdag telefonisch een bericht ontvangen, waarin wordt beves
tigd, dat Britsche afdeelingen te Namsos, 130 kilometer ten noorden van
Drontheim, geland zijn. Men zegt dat te Steinkjer, 30 kilometer ten zuiden
van Namsos, Noorsche troepen zijn samengetrokken. Beide plaatsen zijn
door een onlangs aangelegden spoorweg verbonden.
Volgens berichten uit Midden-Zweden zou een Geallieerd offensief
binnen enkele uren verwacht kunnen worden. Men verklaart, dat de mobili
satie der Noren in dit gebied thans voltooid is.
Duitsche versterkingen worden in groote transportvliegtuigen in allerijl
uit Zuid-Noorwegen gezonden. Gemeld wordt, dat alle bruggen bij
Drontheim ondermijnd zijn. Men heeft gezien, dat een groot Duitsch
vrachtschip in de binnenhavens tanks, zwaar geschut en luchtdoelgeschut
ontscheept heeft.
Volgens de laatste te Stockholm ontvangen berichten hebben de Duit
schers het exercitieterrein en het vliegveld te Stjordal, dertig kilometer ten
oosten van Drontheim aan de spoorlijn naar Zweden, bezet.
De berichten, dat zij de Zweedsche grens bereikt zouden hebben,
schijnen voorbarig te zijn. Duitsche patrouilles zijn waarschijnlijk doorge
drongen tot Levanger, 55 kilometer ten noorden van Drontheim aan den
spoorweg naar Steinkjér en Namsos.
Volgens „Stockholms Tidningen" zouden
de laatste dagen te Narvik nieuwe Duitsche
troepen door de lucht 7,ijn aangekomen.
Naar D. N. B. uit Berlijn bericht hebben
thans Duitsche troepen de vestingen Os-
carsborg en Droesag aan de Oslofjord be
zet en de verdedigingsinstallaties belang
rijk uitgewerkt. Donderdag zijn de verster-
kingswerken in de genoemde twee plaatsen
gereedgekomen en om tien uur des mor
gens werd begonnen met vuuroefeningen,
waarvan de bevolking te Oslo tevoren in
kennis was gesteld.
Vierduizend man Noorsche troepen heb
ben volgens een bericht van de „Nya Dag-
ligt Allehanda" te Stockholm de Zweedsch-
Noorsche grens in Vaermland overschreden.
Zij zijn op Zweedsch gebied geïnterneerd.
Een groot deel van deze troepen is in Arvika
ki den loop der laatste dagen geïnterneerd,
éoch zal verder het land in gebracht worden
Volgens genoemd blad zal een groot internee-
ringskamp waarschijnlijk in het militaire dis
trict van Karlstad wordeft ingericht.
Volgens D. N.B. worden vele grensstations
in de Zuid-Oostelijk gelegen Noorsche pro
vincie Oestvold thans niet meer door Duit
sche troepen bezet gehouden. Noorsche
ambtenaren verrichten daar weder hun
werkzaamheden. De hoofdwegen. alsmede
de spoorbruggen worden evenwel nog door
Duitsche troepen bewaakt om sabotage te
voorkomen.
Naar Havas uit Parijs bericht, weet men thans
Waarom de formatie onder leiding van Chris
tiansen, die te Oslo in de plaats is gekomen
Van de regeering-Quisling, „bestuurs-eommis-
sie" genoemd wordt en niet „regeering". Chris
tiansen, een zeer geziene figuur, die president
is van het Hooggerechtshof, heeft zich slechts
bereid verklaard een bestuur te organiseeren
ter bescherming van de belangen der Noren, die
onder Duitsche overheersching staan, en niet
een regeering te vormen, die tegen de eenige
Wettige regeerihg gericht zou zi.in.
De Britsche admiraliteit deelt mede: „Ge
durende de twee laatste dagen zijn zeer ge-
Slaagde operaties ten uitvoer gelegd door de
Vliegtuigen van de vloot. Dinsdag zijn ter
hoogte van Bergen vijandelijke schepen aan
gevallen; een transportschip werd tot zinken
gebracht. Bovendien werd een duikboot, die
kan de oppervlakte lag, aangevallen, waarbij
«en treffer werd geplaatst. Woensdag hebben
onze vliegtuigen herhaaldelijk den strijd aan
gebonden met vijandelijke vliegtuigen, die onze
schepen, welke van het bombardement van het
vliegveld van Stavanger terugkeerden, tracht
ten aan te vallen. Een Heinkeltoestel en een
Dornier-vliegboot werden neergeschoten, ter-
Wijl twee Heinkels en een Dornier-vliegboot
Werden beschadigd. Al onze vliegtuigen keer
den behouden terug. Verder wordt bekend ge
maakt, dat de kruiser, waarvan gisteren werd
medegedeeld, dat hij na een bombardement van
een vliegveld bij een luchtaanval beschadigd
was, thans zijn basis bereikt heeft."
Het opperbevel der Duitsche weermacht heeft
thans een communiqué uitgegeven, waarin een
uitvoerig relaas wordt gegeven van den moedi
gen strijd, die geleverd is door de Duitsche
torpedobootjagers bij Narvik. Omtrent den slag
van 13 April wordt medegedeeld, dat de En-
gelsche strijdkrachten verre in de meerderheid
waren en de Duitsche schepen den strijd heb
ben volgehouden tot zij al hun munitie had
den verschoten en den vijand zeer zware ver
liezen hadden toegebracht. „Zij hebben als
Duitsche soldaten de eer van de Duitsche ma
rine en de roemrijke traditie van het torpedo-
bootwapen in de hoogste mate hooggehouden.
De Duitsche weermacht ziet naar hen met vol
doening, het Duitsche volk echter kan trotsch
zijn op zijn zonen. Narvik en zijn omgeving
zijn in Duitsche handen."
Volgens Havas zouden een honderdtal Noren,
voor het meerendeel vrijwilligers, het fort He
gra in de buurt van Drontheim nog steeds in
bezit hebben, ondanks het vuur der Duitsche
artillerie en de hevige bombardementen. Daal
de verdedigers volkomen geïsoleerd zijn, is hun
toestand zeer ernstig.
Noorsche verdedigingswerken in de omgeving van Drontheim
Donderdagavond te 7.20 uur trok een onge
kend sterke windhoos van het Zuiden in Noor
delijke richting over het Westland. Vooral de
omgeving van Kwintsheul werd zwaar getrof
fen. Vele warenhuizen en stands, waarin de
jonge groente kort geleden was uitgepoot, wer
den verwoest. Op sommige bedrijven werden
meer dan 2000 ramen vernield.
De ijzeren goten der warenhuizen werden op
enkele punten op omstreeks 20 meter afstand
neergeworpen.
De schade bedraagt vele duizenden guldens.
iliiiliKiiliiilllllllltliiiiiilim
VERWACHTING:
Matige, tijdelijk krachtige, overwegend
Zuid- Westelijke wind. Gedeeltelijk be-
wolkt, plaatselijk enkele buien. Zelfde
H temperatuur als gisteren.
1 OVERZICHT: 1
Het storingsfront van de depressie, die
over de Golf van Biscaye in aantocht was,
5 bevond zich gisterenavond juist over ons
land. Onder invloed hiervan ruimde de
wind naar het Zuid-Westen, waarbij regen
viel, plaatselijk vergezeld van onweer.
Thans schijnt zich een belangrijke druk-
stijging over Frankrijk in de richting
van onze omgeving uit te breiden. 2
WARDHA, 18 April (Reuter) De werk-
commissie van het Britsch-Indische congres
heeft een resolutie aangenomen, waarin de
Congres-commissies in het gehecle land
worden opgeroepen de afkondiging van de
burgerlijke ongehoorzaamheid voor te be
reiden. De resolutie is goedgekeurd na be
raadslagingen van vier dagen, waaraan door
Gandhi werd deelgenomen.
LONDEN, 18 April (Reuter) in het Lager
huis heeft de ondersecretaris voor Indic,
O'Neill, dezelfde resoluties ingediend, die de
minister voor Indië, Lord Zetland, morgen in
het Hoogerhuis zal voorleggen. Deze concludee-
ren tot handhaving van het tegenwoordige be
stuur in zeven van de elf provinciën, waar de
Congresministeriën geweigerd hebben in functie
.te blijven.
O'Neill zeide. dat de Britsche regeering
niet kon toestemmen in de door het Congres
gevraagde volkomen onafhankelijkheid en er
met groot leedwezen kennis van had geno
men, dat het Congres den Dominion-status
of een anderen status binnen rijkska,der
verworpen had. De toestand is moeilijk en
niet zonder gevaar. Indien men zijn toe
vlucht tot burgerlijke ongehoorzaamheid zou
nemen, zou de regeering.gedwongen zijn alle
maatregelen daartegen te nemen.
De eenige hoop voor de naaste toekomst ligt
in een eriqstig streven der Indische gemeenschap
pen naar bijlegging- van haar geschillen. Er zal
een tijd komen, dat de Indiërs hun eigen zaken
zullen moeten besturen, doch geen Britsche re
geering kan er aan denken, het bestuur over te
dragen, tenzij aan een orgaan, waarvan men ze
ker zou zijn, dat het een zoo groot land kan
regeeren, zonder dat dit wegzinkt in den chaos,
waaruit het in de achttiende en negentiende
eeuw bevrijd is.
ROME, 18 April (Reuter). Gayda schrijft
in het laatste van zijn reeks artikelen over
het Middellandsche Zee-vraagstuk in het
blad „Giornale d'Italia" van vandaag, dat
de Italiaansche Middellandsche Zee-poli
tiek niet een politiek is van overheersching,
doch van samenwerking met alle mogend
heden, en in de eerste plaats van de Mid
dellandsche Zee-naties.
Gayda vervolgt:, „De geschiedenis bewijst,
dat perioden van vrede en goede verstandhou
ding tusschen de Middellandsche Zee-naties
zijn samengevallen met de periodes, dat Italië
vrede had en de kracht had het evenwicht in
deze zee te waarborgen. Zijn expansie in de
Middellandsche Zee werd en wordt ingegeven
door de noodzaak van vrijheid en levensruimte
Zijn noodzaak voor en recht op vrijheid in de
Middellandsche Zee zijn dezelfde als die van
andere Middellandsche Zee-naties. Het stelsel
voor de Middellandsche Zee, dat Italië op het
oog heeft, is gebaseerd op een evenwicht van
rechten en nationale kracht en op een inter
nationale garantie der vrijheid van beweging
en uitvaart.
Dit stelsel brengt ook een samenwerking
mede tusschen Italië en den Islam in overeen
stemming met de traditioneele en tegenwoor
dige politiek van Italië in de Middellandsche
Zee en de Rhode Zee.
De Middellandsche Zee-politiek Van Ita
lië is niet alleen gebaseerd op zijn kracht,
doch op zijn eerbiediging van de rechten
van anderen en op een constructieve sa
menwerking."
ROME, 18 April (Stefani). Tusschen Ita
lië en Duitschland worden militaire com
missies, bestaande uit militaire deskundi
gen en technici der verschillende wapens
uitgewisseld. Eenige dezer commissies zijn
reeds te Rome aangekomen.
Dit bezoek maakt deel uit van een alge
meen program, dat verwezenlijkt wordt se
dert 1938 en waarvan het doel is een voort
durend contact te onderhouden tusschen
de gewapende machten van beide landen.
Te Londen wordt uit betrouwbare bron ver
nomen, dat de Britsche zaakgelastigde te Rome.
sir Noel Charles, een dezer dagen aan het Ita
liaansche ministerie van Buitenlandsche Zaken
den wensch heeft te kennen gegeven, dat Ita
lië zijn positie als non-belligerent zou verdui
delijken. Het gerucht gaat. dat deze démarche
gepaard ging met de overhandiging van een
memorandum. Aldus meldt United Press aan
haar bladen.
De minister-president Jhr. mr.
D. J. de Geer zal hedenmiddag
half 2 een kort woord voor de radio
spreken, dat alle zenders zullen uit
zenden en naar Jndië wordt door
gegeven. Des avonds na de uitzen
ding van de nieuwsberichten zal de
rede van minister De Geer opnieuw
worden uitgezonden.
LONDEN, 18 April. (Reuter) In het La-
eerhuis was den minister-president de
vraag gesteld of hij het Huis de verzekering
wilde geven, dat de Britsche regeering niet
voornemens was de handhaving van den
vrede in de wateren van Nederlandsch-
Indië, in geval Nederland zelf oorlogstoo-
neel zou worden, alleen aan Japan over te
laten.
In een schriftelijk antwoord zegt de on
derstaatssecretaris van Buitenlandsche Za
ken, Butler, dat „de Japanscbe regcering,
A-oor zoover lord Halifax bekend is, niet dc
aanspraak heeft gemaakt alleen verant
woordelijk te zijn voor de handhaving van
den vrede in de wateren van Nederlandsch-
Indië.
In een verklaring aan dc bladen heeft de
Japansehe minister van Buitenlandsche Za
ken gezegd, dat de Japansehe regeering
slechts diep bezorgd kan rijn over eenige
ontwikkeling als gevolg van de verscherping
van den oorlog in Europa, welke van in
vloed zou kunnen zijn op den status quo in
Nederlandsch-Indië.
Ik behoef nauwelijks te zeggen, dat dc
Britsche regeering ten deze dezelfde opvat
tingen heeft»
President Roosevelt heeft tijdens een perscon
ferentie de hoop uitgesproken, dat in het be
lang van den vrede in 't geheele gebied van den
Stillen Oceaan de status quo zal kunnen worden
gehandhaafd. Aldus bericht Havas uit Was
hington.
Roosevelt legde deze verklaring af in antwoord
op de vraag van een journalist, commentaar te
willen leveren op de gisterenavond door Cordell
Huil afgelegde verklaring. De president ant
woordde, dat het betoog van den staatssecretaris
volkomen aan de situatie beantwoordde.
yy
yy
PARIJS, 18 April (Havas) Het legerbericht
van Donderdag vermeldt;
„Een kalme dag aan het geheele front.
Duikers hebben bij afdaling het wrak kunnen
identificeeren van een Duitsche duikboot, die
eenige weken geleden werd aangevallen door
een onzer adviesjachten. Aangezien de vernie
tiging niet vast was komen te staan, had de
Fransche admiraliteit daarvan geen officieele
mededeeling uitgegeven."
PARIJS, 18 April (Havas) Het Oorlogs
comité vergaderde hedenavond op het Elysée
onder voorzitterschap van president Lebrun.
In een heden gehouden besloten bijeenkomst
van dgn Senaat heeft Reynaud langer dan een
uur gesproken. Hij gaf een uitvoerige uiteenzet
ting van den militairen, politieken en diploma-
tieken toestand; zijn rede oogstte veel applaus.
De interpellanten verklaarden van het woord af
te zien, waarna de vergadering werd gesloten.
Britsche troepen landen te Namsos, ten
noorden van Drontheim.
Een Engelsch-Noorsche actie tegen
Drontheim wordt spoedig verwacht.
Het Britsch-Indische Congres spoort aan
tot burgerlijke ongehoorzaamheid.
Een schriftelijke verklaring van Butler
over de Britsche houding tegenover Ne-
derlandsch Oost-Indië en Japan.
De minister-president zal hedenmiddag
half 2 via de radio zich tot het Neder-
landsche volk richten.
Voorloopig verslag der Eerste Kamer
over het wetsontwerp tot heffingen ten
behoeve van het Leeningfonds.
Scheveningsche logger vermist?
Conclusie der commissie voor de veilig
heid ter zee in zake hulpschepen voor
de koopvaardijvloot.
Memorie van antwoord aan de Eerste
Kamer betreffende de begrooting van
Onderwijs.
New-Yorksche beurs: stemming weife
lend; terugloopende koersen.
ZüRICH, 18 April (Reuteri Pilet-Golaz. dc
president der Zwitsersche Federatie, en gene
raal Guisan, de opperbevelhebber van het le
ger, verklaren in een decreet, dat de maatrege
len in geval van een inval bil verrassing be
handelt:
„Wij zullen overal energiek aanvallen.-' Aile
soldaten, die met verlof zijn, zullen onmiddellijk
worden teruggeroepen; alle militaire voertuigen
en trekpaarden zullen onverwijld gemobiliseerd
worden. Het decreet bevat ook maatregelen te
gen parachutisten, saboteurs en propagandis
ten, die den vijand dienen.
Men verklaart, dat het uitvaardigen van dit
decreet niet op een slechter worden van den
toestand wijst; men is zelfs van meening, dat de
situatie iets gunstiger is geworden.
Volgens Havas heeft de Bondsraad he
denmorgen een langdurig onderhoud gehad
n-.et generaal Guisan en officieren van den
generalen staf, waarbij de internationale
toestand en de recente gebeurtenissen
nauwgezet werden bestudeerd. Na de be
sprekingen werd een officieel communiqué
uitgegeven, waarin om. wordt gezegd, dat
ingeval van een agressie tegen Zwitserland
bevel zal worden gegeven tot ..oorlogsmobi
lisatie tengevolge van agressie".
Dit zal ter kennis worden gebracht van de os-
volking door middel van de radio, door het lui
den van de klokken, door aanplakbiljetten etc
Alle berichten, welke den wil tot weerstand van
den Bondsraad en het legerbevel in twijfel trek
ken. zullen worden beschouwd als interventie
van vijandelijke propaganda. Na te hebben be
vestigd, dat het land zich tot het uiterste zal
verdedigen en zich met alle middelen tegen een
aanvaller zal verzetten, besluit het communique
met een beroep te doen op de bevolking om
kalm te blijven in geval van mobilisatie en om
te gehoorzamen aan de bevelen der autoriteiten
ÖRUSSEL, 18 April (Belga). Een militair Bel
gisch vliegtuig is brandend neergestort in de
omgeving van Namen. De beide inzittenden
zijn om het leven gekomen.
Het leger der kinderen
Van een ontróerenden eenvoud is
het beroep van Pius XII op de kinde
ren om van de Koningin des Vrcdcs in
dc Maria-maand den vrede voor de
menschheid af te bidden. De kruis
tocht der kleinen naar het door de
Turken overheerschte Heilige Land
werd door de wereld indertijd een
dwaasheid genoemd. Maar Schaepman
song er van dat de „dwaasheid van
die kleenen" toch was „de wijsheid
Gods". Een gebed is machtiger dan
vele kanonnen. Een biddend onschul
dig kind is een heilige voor Gods
troon. Deze kleine voorbidders vormen
een machtige geestelijke kracht. „Wij
stellen groot vertrouwen in de gebe
den der kinderen" zoo schrijft de
Paus „de kinderen, wier oogen den
glans van den hemel schijnen te weer
spiegelenWij weten dat de gebe
den der onschuldigen tot den hemel
doordringen."
Straks is het Mei. van ouds de
maand der lieve Moeder, de maand
welke de kinderen rond haar beelte
nis brengt. De jeugd vooral tooit dan
gaarne haar afbeelding met bloemen
en kaarslicht, bidt haar krans van
rozen en zingt haar ter eere vrome lie
deren. „Vooral verwachten Wij, aldus
Pius XII, dat in de aanstaande Mei
maand scharen van jongens en meis
jes den tempel, toegewijd aan Maria,
zullen bezoeken."
