Sfinxen, Trojaansche paarden
en Wodans
Londen bezig met
de oplossing?
Volksraadsleden stemmen in
met slagkruisers
D
DE STAAT VAN BELEG
Avonturen van den Engelschen
gezant te Kopenhagen
rijwielen, roestvrij bewerkt.
De raadsels Rusland
en Italië
Vergissing van Duitsche
soldaten
Buitenlandsch Overzicht
Besprekingen begonnen
Kerkelijk Leven
MAANDAG 22 APRIL 1940
BELANGRIJK FIFA-CONGRES
Pauselijke woorden tot
pelgrims uit Genua
Nederlander in België
gearresteerd
DUIT SC H SCHIP GEZONKEN
VERJAARDAG VAN PRINSES
JULIANA
Korte berichten
A.N.W.B. EN V.V.V.-BUREAU
IN EINDHOVEN
ARBEIDSCONFLICT BIJ
EMAILLEFABRIEK
„Het ontwerp heeft een nieuwe
historische periode ingeluid"
Treiler bij Noorwegen
beschoten
BENOEMINGEN IN 'T BISDOM
HAARLEM
Met een enkel woord hebben wij
reeds onze oprechte en volledige
instemming betuigd met de af
kondiging van den staat van beleg over
geheel het land, een regeeringsdaad die
het mogelijk maakt de hoogste belangen
van den staat en het land in nog ster
kere mate te beveiligen dan vóórdien
kon geschieden. Wij mogen geen enkel te
voorkomen risico meer nemen en dat de
regeering dat blijkt te hebben ingezien,
versterkt het vertrouwen, dat wij in
haar beleid stellen. Al valt het niet te
ontkennen, dat er aan den staat van be
leg, waarbij de belangrijkste bevoegd
heden van het civiele bestuur op de
militaire autoriteiten overgaat, niet te
onderschatten bezwaren verbonden zijn,
wij hebben eenvoudig die bezwaren
op den koop toe te nemen terwille
van de allergrootste noodzakelijkheid
n.l. de grootst mogelijke veiligheid
van ons nationale, onafhankelijke, zelf
standige volksbestaan. Tegenover den
mogelijken vijand van buiten zal de af
kondiging van den staat van beleg
zeer zeker preventief werken, want het
is wel gebleken, dat niet voldoende op
hun hoede en paraat zijnde mogendhe
den het eerst en het gemakkelijkst wor
den aangevallen, terwijl men de mogend
heden, die militair en civiel bij voortdu
ring en in nimmer aflatende waakzaam
heid op hun „qui-vive" zijn, zoolang mo
gelijk zal ontzien. Voor den mogelijken
vijand binnen de grenzen vormt de staat
van beleg niet alleen een ernstige waar
schuwing en vermaning, maar hij biedt
ook de gelegenheid en de middelen om
snel en afdoende tegen hem op te tre
den, indien hij zich zou roeren, en om
ongewenschte acties van die zijde bij
voorbaat te voorkomen, zoodra men van
zulke acties maar de lucht zou krijgen.
Dit regeeringsbesluit stemt dan ook tot
groote gerustheid voor alle weldenken
de Nederlanders, die het met de strikte
en consciëntieuze alzijdige neutraliteits
politiek van de regeering als de eenig
juiste eens zijn, terwijl de ontstemming
of de ongerustheid van elementen, die
zich niet met dit regeeringsbesluit zou
den kunnen vereenigen, de weldenkende
Nederlanders alleen maar kan beves
tigen in de overtuiging, dat het noodza
kelijk was. Met één slag en zonder
stoot heeft de regeering en hebben de
militaire autoriteiten thans de noodige
bevoegdheden om aan elke situatie het
vastberaden hoofd te bieden en zoo noo-
dig doortastend op te treden, bevoegd
heden, welke langs anderen weg in ieder
geval omslachtiger en in een wellicht
gevaarlijk trager tempo verkregen had
den kunnen worden.
Gelijk Z.Exc. minister de Geer in
zijn kloeke en principieel onwrik
bare radiorede mededeelde, zal de
bevolking in het algemeen van den tota
len staat van beleg even weinig bemer
ken als zij tot dusver bemerkt heeft van
het feit, dat de staat van oorlog overal
en de staat van beleg in een groot deel
van het land gold. Deze mededeeling
wettigt de verwachting, dat van de be
voegdheden van den staat van beleg
alleen maar dan en slechts in zooverre
gebruik zal worden gemaakt als voor een
strikte neutraliteitshandhaving en voor
het bewaren van de binnenlandsche
orde en discipline noodzakelijk moet
worden geacht. De wijze, waarop in de
gebieden, waar de staat van beleg reeds
sinds geruimen tijd van kracht is, de
daaraan verbonden bevoegdheden wor
den aangewend, staat er borg voor, dat
de bevolking geen onnoodige overlast
zal worden aangedaan. Van het hoogste
belang echter is, dat de bevolking in
alle opzichten volkomen loyaal en met
vol vertrouwen met de bevoegde autori
teiten medewerkt, alleen dan zullen de
mogelijke bezwaren van den staat van
beleg tot een nauw merkbaar minimum
kunnen worden beperkt. Zoo niet, dan
zullen de autoriteiten onontkoombaar
verplicht zijn hun bevoegdheden ten
volle uit te oefenen, zoodat de mogelijk
daaraan verbonden bezwaren zich ster
ker zouden doen gevoelen. Niemand late
zich dus van de wijs brengen door lie
den, die tegen dezen regeeringsmaatregel
zouden willen stoken, want alleen dé-
loyale elementen hebben er iets van te
vreezen. Hij werd genomen en moest ge
nomen worden in het hoogste landsbe
lang en dat belang moet niet enkel door
de verantwoordelijke autoriteiten, maar
cok door alle van hun verantwoorde
lijkheid bewuste staatsburgers met hart
en ziel loyaal en zonder eenig voorbe
houd worden geleid. Het hoogste lands
belang is voor eiken rechtgeaarden Ne
derlander ook het hoogste eigenbelang.
Slechts zij, wier eigen belang elders ligt,
moeten in staat geacht worden het
hoogste landsbelang te schaden of te
saboteeren.
Te Montreux zal op 11 en 12 Mei het P.I.pi.-
bestuur bijeenkomen ter voorbereiding van het
F. I. F. A.-congres. Voor deze bestuursvergade
ring worden de volgende heeren uitgenoodigd
Rimet (Frankrijk), Mauro (Italië), Lotsy (Ne
derland), Seeldrayers (België), Eie (Noorwe
gen), Bauwens (Duitschiand), Fischer (Honga
rije), Pelikan (Bohemen-Moravië), Andrejevic
(Joego-Slavië) en Dupuy (Zuid-Amerika).
Het bestuur dient allereerst de plaats en den
datum van het F. I. F. A.-congTes te bepaler
Aanvankelijk lag het in de bedoeling, dit con
gres in Luxemburg te doen plaats vinden, maar
aangezien deze stad te zeer temidden van het
krijgsgewoel ligt, is men hierop teruggekomen
Voorgesteld zou worden ditmaal in Baicelona
bijeen te komen, in de eerste helft van Oc
tober.
Wat de agenda van dit congres betreft, staan
er twee belangrijke punten op het programma
Éet eerste is de handhaving van het interna
tionale contact, ondanks de huidige omstan
digheden. Het tweede is de aanwijzing van he*
land, dat de wereldkampioenschappen 1942 za'
organiseeren. Er bestaat een strooming om de
organisatie hiervan aan een Zuid-Amerikaansch
land te geven.
Het is zeer wel mógelijk, dat het F. I. F. A.-
congres een motie zal aannemen, waarin het
Internationaal Olympisch Comité wordt vèr-
zocht de eerstvolgende Olympische Spelen ln
Helsinki te doen plaats vinden.
ROME, 22 April. (D. N. B.) Z, H. de Paus
heeft Zondag een aantal pelgrims uit Genua
ontvangen. Hij hield tot hen een toespraak,
waarin, hij o.a. zeide, dat thans over de wereld
onweerswolken drijven, welke gekenmerkt zijn
door toorn en doodskleur. God weegt de mach
tigen en de landen ln de weegschaal Zijner ge
rechtigheid.
De bescherming en de voorspraak van de Ko
ningin des Vredes evenwel en het medelijden
kunnen God bewegen den loop van het onheil
af te wenden en de wolken te verstrooien, de
harten der menschen weeker te maken, haat en
nijd weg te nemen en weer het morgenrood van
den vrede te doen dagen. De H. Vader vroeg
den pelgrims voor den vrede in Italië en ln de
wereld te bidden.
BRUSSEL, 22 April. (Havas). De politie te
Brugge heeft een Nederlander gearresteerd, die
gegevens betreffende de landsverdediging
trachtte te verzamelen.
STOCKHOLM, 22 April (Reuter) Het
Duitsche koopvaardijschip „Jurgen Fritzien"
metende 1465 ton, is nabij Landsort ten Zuiden
van Stockholm gezonken. De uit ongeveer 30
personen bestaande bemanning is gered. Het
schip was met een lading steenkool op weg van
Stettin naar Stockholm.
BATAVIA, 22 April. (Aneta) In verband met
de tijdsomstandigheden zal 30 April de verjaar
dag van H. K. H. Prinses Juliana niet feeste
lijk worden herdacht, terwijl ook geer. defilé's
zullen worden gehouden. Dit slaat echter niet
op den wapenschouw te Bandoeng, welke wordt
gehouden ter herdenking van den 125sten ver
jaardag van de Instelling der Militaire Wil
lemsorde.
Te Boekarest wordt vernomen, dat krachtens
het recente decreet voor controle op vreemde
lingen 30C Duitschers reeds door de Roemeen
se be politie zijn uitgekozen om uit het land
gezet te worden.
De senaat te Washington heeft een crediet
van twee millioen dollar goedgekeurd voor de
deelneming van de Vereenigde'Staten aan dé-
wereldtentoonstelling te Rome. -<■.
In Minnesota heeft zich Zondag een ernsti
ge autobotsing voorgedaan, waarbij elf jonge
lieden tusschen zeventien en drie-en-twintig
jaar zijn Gmgekomen.
Te Londen wordt in officieele kringen ver
nomen, dat Britsche vliegtuigen sedert het be
gin van den oorlog 800.000 mijl boven Duitsch
iand hebben gevlogen.
Enkele dagen geleden, toen de speciale trein
uit Denemarken, waarin Z. Exc. Chanes Ho
ward Smith, Britsch gevolmachtigd minister bij
Z. M. den Koning van Denemarken, met zijn
familie en het personeel van het 'gezantschap,
Is morgens eenige uren in Den Haag stil hielci,
alvorens de reis naar Brussel te vervolgen,
kreeg geen der vele aanwezige journalisten een
kans, een der reizigers naar bijzonderheden uit
Kopenhagen te vragen. ,,Wij hebben beloofd",
werd den persvertegenwoordigers medegedeeld,
„op onzen doortocht geen interviews toe te
staan."
Nu komt echter de „Sunday Dispatch"
met, een door het Foreign Office uitgege
ven relaas van de omstandigheden, waar
onder het Britsche gezantschap op Dins
dag 9 April in den vroegen morgen werd
overrompeld.
„Door het ontploffen van bommen en het
ratelen van machinegeweren in den vroegen
morgen van dien Dinsdag", zoo begint het ver
haal, „kregen de ambtenaren van de legatie,
in hun eigen woningen, het eerste bericht eener
vijandelijke actie in Kopenhagen. Binnen en
kele minuten konden drie hunner zich met een
auto op weg begeven naar het gezantschapsge
bouw. Twee werden er door Duitsche patrouil
les aangehouden en gearresteerd. De secretaris
van het gezantschap, die bij zijn aanhouding in
vloeiend Duitsch slechts het adres en den naam
van de straat noemde, zonder daarbij zijn hoe
danigheid te verraden, moest weliswaar zijn
auto aan de patrouille overgeven, maar kon
toch te voet de legatie bereiken.
Inmiddels vlogen er Duitsche vliegtuigen over
de stad, die pamfletten, ln het Deensch gesteld,
over de stad uitstrooiden. In die vlugschriften
werd bekend gemaakt, dat de Duitsche troepen
slechts gekomen waren om het land te vrijwa
ren voor een inval van de Engelschen.
Binnen het gebouw der Britsche legatie vond
de secretaris den gezant met een jongeren
ambtenaar bezig, in koortsachtige haast con-
fidentieéle documenten in den haard te ver
branden, waarbij de secretaris dadelijk mee
hielp. Maar nog voordat het vuurtje goed en
wel brandde kwam de Deensche portier der le
gatie het vertrek .binnenstormen met de jobs
tijding:
„Er staan beneden in de vestibule Duitsche
soldaten, die orders hebben het geheele gebouw
te doorzoeken, sir!"
Er werd onmiddellijk iemand naar- beneden
gebonden om den bevelvoerenden officier te
woord te staan. Allereerst wees hij den Duit-
scher er op, dat het gebouw van de Britsche
legatie extra-territoriale rechten had, en dat
het nu onder de bescherming van den gezant
der Vereenigde Staten was geplaatst, in over
eenstemming met de Internationale regeling.
Als eenig antwoord daarop beval de officier
zijn manschappen den Engelschman handboeien
aan te doen en hem op de binnenplaats der le
gatie te brengen.
Ondertusschen hield de officier in de vesti
bule raad met een paar onderofficieren en pro
beerde vruchteloos „ergens heen" te tele-
foneeren. Ten slotte werd bevel gegeven den
inval ln het legatiegeboüW" te voltooien en alle
documenten in besjag te nemen. De Britsche
gezant was inmiddels naar zijn particuliere
woning gegaan aan den overkant van genoemde
binnenplaats, om zijn echtgenoote en twee doch
ters van het dreigend gevaar te verwittigen.
Soldaten bezetten daarna de uitgangen van die
woning.
Eenige minuten later werden de „gevange
nen" van de binnenplaats naar de balzaal over
gebracht, waar de boeien werden afgenomen
en allen naast elkander tegen den muur wer
den gepiaatst, ter identificatie. Tusschen hen
in werden nu ook Mevrouw Howard Smith,
echtgenoote van den gezant, met haar twee
dochters van 18 en 14 jaar geplaatst, alsmede
de Britsche luchtvaart-attaché Lt. kolonel J.
C. Johnson, met zijn echtgenoote en 10-jarige
dochter. Daarop werd het heele gezelschap, ook
de meisjes, op een open vrachtauto geladen en
naar de Citadel overgebracht, voor een eerste
verhoor. Alleen de gezant en zijn echtgenoote
werden in hun eigen auto, maar onder militair
escorte, vervoerd. Ook de militaire vrachtauto
werd geëscorteerd en iedereen werd gewaar
schuwd, dat elke poging om te ontsnappen met
de revolver zou verhinderd worden.
In de Citadel scheen de bevelhebbende
officier voor het eerst te begrijpen, dat hier
een schromelijke vergissing was begaan
of waren er inmiddels orders van het Mi
nisterie van Propaganda binnengekomen?
In elk geval werd de behandeling der Brit
ten sedertdien correct, zelfs hoffelijk. La
ter op den dag kwam er nog een hoogere
Duitsche officier informeeren „of hij mis
schien iets voor hen kon doen".
In den namiddag werden de gevangenen uit
de Citadel vrijgelaten. Voorzien van hun legi-
timatiekaart bereikten allen hun woning, waar
ze wachtten tot de extra-trein zou vertrekken,
die hen via Hamburg naar Nederland zou bren
gen.
De Eindhovensche V.V.V. heeft Zaterdagmid
dag onder enorme belangstelling haar niéuw
bureau vlak bij het station geopend, welke in
stelling mede de A.N.W.B. exploiteert, die er ook
een officieel agentschap heeft gevestigd. De
burgemeester van Eindhoven, de heer A. Ver
dijk, heesch ten teeken der in gebruik neming
welke gebeurtenis tengevolge der tijdsom
standigheden een sober karakter moest dragen
oe driekleur, na in een inhoudrijke rede de
beteekenis van de V.V.V. voor deze zevende stad
ces lands met haar prachtige omgeving te heb
ber. geschetst.
Er waren vele autoriteiten en officials, van
wie nog het woord voerden oud-minister mr.
dr. L. N. Deckers, die thans voor het eerst offi
cieel als voorzitter van den A.N.W.B. optrad;
de heer Edo Bergsma, oud-voorzitter van den
A.N.W.B.; de districts-commandant der Kon.
Marechaussee; jhr. D. J. H. N. den Beer Poor-
tugael als consul van het ruitertourisme, welke
tak van sport ln de omstreken van Eindhoven
een vrijwel onbeperkte beoefening vindt.
Aan de emailléfabriék „Gelria" te Hattem
heerscht sedert Zaterdag een gespannen toe
stand. De loonregeling aan deze fabriek welke
door de directie en de besturen der Nederland-
sche vereeniging van fabrieksarbeiders en
den Nederlandschen bond van Christelijke fa-
brieks- en transportarbeiders is vastgesteld, is
in werking getreden na de laatste loonweek-
uitkeerlng in Maart 1940.
De gezamenlijke arbeiders, waaronder veel
jongens en meisjes, tellen ongeveer 150 perso
nen. De hulpbranders meenden nu, dat de jeugd-
loonregcling, die overeenkomstig den leeftijd
moet worden toegepast, niet juist wordt uitge
voerd en vroegen opslag. Toen deze niet werd
verkregen, gingen zij over tot een wilde staking
Het gevolg hiervan was, dat er voor de arbei
ders in de branderij en opdragerij geen werk
meer was, zoodat zij naar huis moesten worden
gezonden. Er wordt thans geconfereerd, welke
houding men verder in het conflict zal aanne
men. Ook de hoofdbesturen der arbeidersorga
nisaties zijn in deze kwestie gemengd.
In dezen modernen oorlog viert de oude my
thologie hoogtij. Hoort men niet dagelijks spre
ken van sfinxen en Trojaansche paarden en is
sinds 9 April j.l. zelfs Wodan niet op het tapijt
verschenen, Wodan, de Noorsche geweldenaar,
het ideaal van vele edele nat.-socialistische Ger
manen, die eerst door hen „aanbeden" werd,
maar zich thans hun „bescherming" moet la
ten welgevallen? U kent de moderne sfinxen:
Italië en Sovjet-Rusland en de moderne Tro
jaansche paarden: de Seyss Inquarts, Henleins,
Kuusinens, Quislings en hun vrienden. Van
daag willen wij ons met de sfinx Rusland
bezig houden en wel naar aanleiding van de
jongste verklaring der Britsche regeering, dat
zij „bereid is te trachten een basis te vinden'
voor hernieuwing van de handelsbetrekkingen
met Moskou. U ziet, hoe voorzichtig Londen
zich uitdrukt. Het wantrouwt Moskou, want
het is nog steeds den dolkstook in den rug niet
vergeten, dien Molotof den Britschen en Fran-
schen onderhandelaars te Moskou in Augustus
van het vorig jaar toebracht door met Duitsch
iand een niet-aanvalsvcrdrag te sluiten.
Toch is de Britsche regeering, tot ergernis
van een groot gedeelte van het Engelsche en
Fransche volk, den Rooden tsaar van het
Kremlin blijven ontzien. Hij sloot een accoord
met Hitier; toen de Duitschers in felen de kas
tanjes uit het vuur gehaald hadden, rukten
zijn roode horden ook het Poolsche land bin
nen en sleepten de helft van het gebied in de
wacht; hij onderwierp zonder op eenigen te
genstand te stuiten Estland, Letland en Litauen
en vestigde in deze Oostzeelanden garnizoenen
en marinebases; hij viel Finland binnen en of
schoon het dappere volk zich tot het uiterste
verzettê, moest het na drie en een halve maand
den strijd tegen de geweldige roode overmacht
opgeven en een vernederenden vrede sluiten.
Heel de wereld walgde van het Russisch optre
den. De Assemblée te Genève gaf hieraan uiting
door den Rus, die hier zoo lang zijn huichel
achtig spel van verdediger der beschaving ge
speeld had, uit het Volkenbondspaleis te ver
drijven.
Maar Londen brak niet met
Moskou. Wat kan hiervan de réden zijn?
Chamberlain, Churchill en Halifax gelooven
nog steeds Sovjet-Rusland aan hun zijde te
kunnen brengen of minstens toch als een in
strument tegen Duitschiand te kunnen gebrui
ken. En Moskou werkt nu et. dan mede, om
dit geloof der Engelschen te versterken. In
Februari stelde Maisky, de Sovjet-ambassadeur
te Londen, de Britsche reèeering voor haar be
middeling te verleenen in het Finsch-Russisch
conflict; Engeland weigerde er. Stockholm nam
deze taak over. Een dag voor de bijeenkomst
van den Oppersten Oorlogsraad der Geallieer
den van 28 Maart, waarin besloten werd de
blokkade vooral in Noord- en Zuid-Oost Europa
effectiever te maken, hetgeen het risico in
hield, dat Duitschiand hierop, hetzij in het
Noorden, hetzij in het Zuiden met een tegen
actie zou antwoorden wat dan ook gebeurd
is verscheèn Maisky wederom op het Foreign
Office en stelde de Engelsche regeering voor
onderhandelingen te openen over een handels
verdrag. Londen heeft dit niet geweigerd Maar.
zal men allicht vragen, waartoe dienen deze
avances van Stalin jegens ae Britten? Is de
verhouding tusschen Moskou en Berlijn dan
toch niet zoo voortreffelijk als de Duitschers
gaarne voorgeven? Zal Chamberlain dan toch
uiteindelijk blijken goed gezien te hebben?
Chamberlain heeft geen breuk met Moskou
gewild evenmin als Stalin haar met Londen
wenschte. Beide wantrouwen elkander, maar
meenen toch nog vroeg of laat van elkanders
diensten gebruik te kunnen maken.
Opvallend is, dat Moskou toenadering tot
Londen zoekt op 't moment, dat de as Rome
Berlijn weer schijnt te gaan draaien en
Duitschiand zijn actie tegen Scandinavië begon.
Gaat Stalin zich geïsoleerd voelen en aoekt hij
daarom weer toenadering tot het Westen? Be
schouwt hij de Duitsche invasie in het Noor
den soms als een bedreiging van zijn eigen
grenzen of ziet hy zich thans den vurig ver
langden uitweg naar den Atlantischen Oceaan
door zyn nieuwen vriend afgesneden?
Na de zoo veel besproken bijeenkomst op den
Brenner, waar Hitler en Mussolini elkander
ontmoetten, valt er eenige w'ijziging in de poli
tiek van Moskou te bespeuren. Reeds juichte
de Wilhelmstrasse in de week voor Paschen,
dat er een driehoek Beriyn—Moskou—Rome
binnenkort tot stand zou komen. Het zou de
genadeslag zyn aan de Geallieerden. Maar
Molotof zorgde eenige dagen later voor een
koud stortbad, door te verklaren, dat Rusland
strikt neutraal bleef en zich niet in het groote
conflict zou laten meesleuren. Zoo geeft de
Russische politiek aanleiding tot het steller,
van vele vragen, waarop het thans nog niet mo
gelijk is een afdoend antwoord te geven. Stalin
speelt de rol van sfinx, evenals Mussolini.
Waarschijnlijk gelooven zij, dat deze rol hun
den meesten buit zal bezorgen, ofschoon ons
dit nog lang niet zeker lijkt.
„Italië heeft de kaarten in handen en het spel
zal gespeeld worden," schreef Zaterdag het
Italiaansche blad „Relazioni International!"
en gaf hierin de gedachten weer van Musso
lini. Ook Sovjet-Rusland heeft zyn kaarten ln
handen en zal het spel spelen, denkt Stalin.
„Zwei Herzen und ein Gedanke" van twee
sfinxen.
De sfinx in de mythologie verbleef op een
rots by Thebe en gaf iederen voorbijtrekkenden
man of vrouw eenzelfde raadsel op en ver
slond, wie het niet kon oplossen wy hoper.
niet verslonden te worden, omdat we het Rus
sische en Italiaansche raadsel nog niet kunnen
oplossen 1
Het nieuwe verkeershuis van de V.V.V. te Eindhoven is officieel geopend. De voor
zitter der Alg. Ned. Ver. v. Vreemdelingenv erkeer, oud-minister mr. dr. L. N. Deckers
(links) in een geanimeerd gesprek met de heeren Edo Bergsma (rechts) en P. H.
J. Denteneer, voorzitter van de afd. Eindhoven der VJV.V.
BATAVIA, (Aneta) De Volksraad
heeft hedenmorgen een aanvang ge
maakt met de openbare behandeling
van het wetsontwerp ter versterking
van de maritieme defensie (het zgn.
slagkruiserplan)
Voor deze behandeling bestond eenige be
langstelling op de gereserveerde en publieke
tribunes, waar o.a. aanwezig waren oud-minis
ter Van Lidth de Jeude, eenige officieren van
marine en leger, waaronder de plaatselijke mi
litaire commandant, en personen uit de ver-
eenigingswereld. De belangstelling nam tijdens
de vergadering gaandeweg toe.
Nadat de spreektijd is vastgesteld, wijst de
voorzitter van den Volksraad, mr. Jonkman, er
op, dat het niet gewenscht is, den comman
dant der Zeemacht langer dan noodig af te
houden van zijn taak buiten den Volksraad,
die juist thans zoo zwaar is.
Hierop volgt als eerste spreker de heer H. H.
Kan (Chung Hua Hui), die zich afvraagt, of
de ervaring in Nederland voor den aanbouw
van slagkruisers voldoende is, om den bouw
uitsluitend daar te doen geschieden. Spreker
vraagt, of aanbesteding van een deel van den
aanbouw bij buitenlandsche werven niet ver
standiger zou zijn. Terwijl de bouw van de
voorgestelde drie schepen geschiedt, zou, aldus
spr., ook het leger kunnen worden versterkt
met vliegtuigen, waarvan de preventieve wer
king groot is. Spr. vraagt, of, voor de verster
king van het leger, Nederland niet eveneens
in den zak moet tasten, ten einde een harmo
nisch defensiegeheel te bereiken. Overigens
vraagt hy nog, of het voorgestelde aantal slag
kruisers wel voldoende is.
De heer Soeria Nataatmadja (Regentenband)
brengt hulde aan Nederlands volkskracht, wel
ke blykt uit de Zuiderzeewerken en dergelyke.
Hy wyst er op, dat zyn betoog voor de ver
sterking der zee- en landmacht vooral beoogde
te voorkomen, dat een eventueele vijand de
eilanden buiten Java als „Stepping Stones"
zou kunnen gebruiken. Voorts vraagt hy, of
het voldoende is alleen Soerabaja te versterken,
waarby hy wijst op de trefbaarheid van Bata
via. Hierby stelt hij de vraag of de regeering
Dlannen heeft voor een eventueele verplaatsing
van haar zetel. Bandoeng moet hierbij onge
schikt worden geacht, daar die stad, volgens
sür., even trefbaar is. Uitbreiding van het in-
heemsche element bij de personeelsvoorziening
acht hy gèwenscht.
De heer Kerstens (I.K.P.) ziet met dit ont
werp een nieuwe historische periode inge
luid. De R.K. Fractie zal zich geheel en ten
volle achter de regeering scharen. Nooit,
aldus spr., werd tevoren zulk een verstrek
kend voorstel ingediend, maar nooit tevoren
wa« de dreiging zoo groot. Een hulde aan
de regeering is hier op zijn plaats.
Spr. geeft zich overigens rekenschap van
het feit, dat .bij de geraamde kosten
van f 283.200.000 nog wel eenige slordige
millioenen zyn te verwachten.
Andere punten vragen echter ook aandacht,
zooals de versterking van het leger, waarvan
spr. niet kan aannemen, dat deze niet noodig
is.
De heer Vas Dias (Econ. groep) verklaart
met groote voldoening, dat de Economische
Groep zich geheel aan de zyde der regeering
schaart. Hy oefent critiek op de houding van
verschillende schrijvers, zooals mr. Jager en op
de redactie van het Indische Militaire Tijd
schrift, terwyi aan de leden van den Volksraad
een verwerpelyk vlugschrift is toegezonden. De
maritieme defensie is voor dit eilandenrijk van
overwegend belang. Spr. heeft geen bezwaar te
gen aanbouw van de slagkruisers in Nederland,
doch hoopt, dat de Regeering den veiligsten weg
zal biezen en voldoende materiaal uit het óuit-
tenland zal betrekken
De heer Moh. Yamin (I.N.G meent, dat de
belangstelling voor de internationale situatie
grooter is naarmate men daarbij directer be
trokken is. Het Indonesische volk staat echtér
lauw en onverschillig tegenover dit ontwerp.
Het doel van dit ontwerp is dan ook het behoud
van Indië voor het Nederlandsche belang.
De heer Sosrohadikoesoemo (partijloos) kan
zich zeer wel met het vlootplan vereenigen,
daar hij inziet, dat met de huidige vloot geen
meesterschap op zee mogelijk is, terwyl zulk een
meesterschap volstrekt noodig is wanneer men
op een aanval voorbereid wil zyn.
De heer Soekawati (P.E.B.) wil getuigen van
de breede visie der Nederlandsche regeering,
dat zy den Volksraad om advies verzocht. Hij
vraagt aandacht voor de financieele zyde van
het plan en wijst op de geringe financieele
draagkracht van de inheemsche bevolking.
Sprekers fractie zal in volle overtuiging vóór
het vlootplan stemmen.
De heer Mussert (Binnenlandsch Bestuur)
verklaart, dat de vereeniging van Indië nog
niet datgene is, waarop de inheemsche bévol-
king haar actieve belangstelling richt. Het is
gewenscht die belangstelling op te wékken
Spr. heeft alle waardeering voor het vlootplan
doch acht het te beperkt. De regeering is zijns
inziens te optimistisch. Hij vraagt zich af
hoe men den overgangstyd zal overbruggen
Hij is van meening, dat, wat de verdeeling de
kosten aangaat, Indië uiteraard zal moeten bij
dragen, doch dé bevordering van welvaarts
bronnen mag daarby niet worden vergeten.
De heer Wirjopranoto (N. F.-Parinüra) wyst
er op, dat in den laatsten tijd de Nederlandsche
uitdrukking opgeld doet: „Wie niet voor de
regeering is, is tegen haar". Spreker vraagt
zich af of het juist is, dat krachten van het 60
millioen zielen tellende Indonesische volk slui
merende worden gelaten. Met uitstel van de
betaling der exploitatiekosten zou men vrede
kunnen hebben, ware het niet dat uitstel tot
verhooging van de kosten zou kunnen leiden.
Een andere bedenking ligt op sociaal terrein,
n.l. de kwestie der personeelsvoorziening.
De heer Vana Helsdingen (C.S.P.) vraagt zich
af, of het juist is, dat men eerst thans met
het vlootplan komt, ofschoon het stelsel der col
lectieve veiligheid reeds lang heeft gebleken
niet aan zyn doel te beantwoorden. Hij vraagt
zich af of de regeering zich nauwgezet reke
ning geeft van den opbouw van een harmo
nische weermacht en de vestiging van in
dustrieën hier te lande, in verband daarmede.
Spr. eindigt met er op te wyzen, dat dit vloot
plan ons niet mag weerhouden om met alle
kracht te streven naar den opbouw van een
nieuwe volkerenorganisatie in het belang van
de collectieve gedachte.
De heer Aldjoeffry (partijloos) verklaart, dat
zijn groep het vlootplan als een geruststelling
beschouwt. Met het vlootplan gaat spr. geheel
accoord.
Hiermede is de dag-vergadering afgeloopen.
Vanavond worden de besprekingen voortgezet.
Zondagmorgen in alle vroegte stoomde de
treiler „Erin" IJm.' 12 van de reedery „De Vem"
de haven van IJmuiden binnen.
Reeds Donderdag liepen er te IJmuiden ge
ruchten dat deze groote treiler door een Duitsch
vliegtuig beschoten was.
In een onderhoud, dat wij met den schipper
van de „Erin", den heer G. Plug, hadden, be
vestigde hij ons de juistheid van deze geruchten.
„We bevonden ons j.l. Woensdagmiddag,
vertelde schipper Plug ongeveer ter hoogte
van het Skagerrak bij de Noorsche kust. In de
afgeloopen dagen waren tientallen vliegmachi
nes ons reeds gepasseerd, die van Engeland
naar Noorwegen vlogen en weer terug. Vooral
de watervliegtuigen vlogen zeer laag en scheer
den over het wateroppervlak. Een enkele ma
chine cirkelde om ons heen, maar verdween
weer even vlug als zij gekomen was.
Dat ging goed tot Woensdagmiddag 4 uur.
We haalden juist onze netten weer binnen, toen
een groote Duitsche bommenwerper met een
grooten zwaai op ons schip afkwam. Hij cirkel
de om ons heen, maar we hadden alle aandacht
noodig by het binnenhalen der vangst en let
ten daar niet op.
Onverwachts vloog het toestel dwars over
ons schip heen, zóó tusschen de toppen van
de masten door, terwijl de mitrailleur knet
terde. Iedereen liet vallen wat hy in zijn
handen had en zocht dekking. Ik stond juist
op de brug en had geen kans gehad er af
te springen.
Ik kon de machine byna grypen, toen zy den
tweeden keer op ons afkwam, aldus de schipper,
maar gelukkig zette zij koers naar de Noorsche
kust.
Het is voor my een raadsel, aldus schipper
Plug, wat deb edoeling van dat beschieten was.
We lagen geheel stil, het was helder zicht en
ons schip is zoowel links als rechts beschilderd
met vlaggen en het woord Holland. Twyfel Is
dus uitgesloten."
„Heeft u nog oorlogsschepen gezien?" vroe
gen we.
„Inderdaad. Op flinken afstand van ons zag
ik 's avonds de contouren van een drietal oor
logsschepen, die van Engeland kwamen en in
de richting van Stavanger voeren. Die schepen
voeren met gedoofde lichten. Den volgenden
dag hoorde Ik via de radio dat het vliegveld
van Stavanger door oorlogsbodems onder vuur
genomen was en naar ik vermoed zyn dat die
drie schepen geweest, die ons passeerden."
Met een vangst van 2000 manden keerde de
„Erin" naar IJmuiden terug.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd
tot Directeur der Congregatie der Eèrw. Zus
ters Augustinessen van Delft en tot Rector van
het St. Hippolytusgesticht te Delft: den Wel*
eerw. Heer E. Stolwijk, thans Kapelaan te
's-Gravenhage (H. Jacobus);
tot Pastoor te Rotterdam (O. L. Vrouw val'
Lourdes) den Weleerw. Heer C. B. M. Wiemers;
tot Pastoor te Wassenaar (H. Jozef) den
Weleerw. Heer J. B. Th. van Woesik, thans
Kapelaan te Rotterdam (H. Willibrordus)
tot Pastoor te Velsen-Driehuis den Weleerw.
Heer J. P. Bik;
tot Pastoor te Oud-Beyerland den Weleerw.
Heer J. Berger, thans Kapelaan te Amsterdam
(O. L. Vrouw v. Altydd. Bystand).
e rijke dient te handelen els de
rentmeester ven God.
