„Voorloopig blijft Italië
buiten den oorlog"
Britsche mijnveger
door mijn gezonken
Duitschers trekken zich weer
uit Röros terug
Ontwerp IJ-tunnels gereed,
doch geen uitvoering
Zweden betoogen eendrachtig
voor nationale vrijheid
Ciano confereert
met Noel Charles
Defensiemaatregelen
in Egypte
Bomaanvallen op
Duitsche bases
Oorlogstoestand maakt voorstellen daartoe
onmogelijk
Het nieuws van heden
- De Dace verzekert aan Philipps
Zijn Dombaas en Storen nog in handen der verdedigende
Geallieerde troepen?
BOUWKOSTEN GERAAMD
OP f17.600.000
Eerste Mei-viering onder oorlogsschaduw
„NOREN HEBBEN DEN
VREDE BEMIND"
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DONDERDAG 2 MEI 1940 - OCHTENDBLAD
6UR. VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten 27yz ct. per week,
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22370
Wat is de bedoeling der
Britsche maatregelen?
Portugeesche missie
in Vaticaanstad
Het oordeel te Rome over
maatregel van Londen
Wegens het Feest van 's Heeren
Hemelvaart zal dit blad heden
avond en Vrijdagmorgen niet ver
schijnen.
DE DIRECTIE
Heden een verklaring
van Chamberlain?
De Bilt meldt:
Een Duitsche lezing
T.z.t. echter nieuwe
financieele basis
mmmê
Zie vervolg pagina 2)
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
ROME, 1 Mei. Havas J. De Duee heeft
den Amerikaansehen ambassadeur Philipps
ontvangen, die zich op de hoogte kwam
stellen van Italië's plannen in verband met
de jongste ontwikkeling van den interna
tionalen toestand in het algemeen en van
den toestand in de Middellandschc Zee in
het bijzonder.
In de kringen der Amerikaansche ambas
sade had men na dit onderhoud den indruk,
dat in de Italiaansche houding van non-
belligerentie niet spoedig verandering zal
komen. Mussolini zou dienaangaande een
verzekering hebben gegeven.
Naar Reuter bericht kan volgens
Amerikaansche kringen te Rome uit
het bezoek van den ambassadeur
der Vereenigde Staten bij Mussolini
de indruk afgeleid worden, dat geen
plotselinge verandering gebracht zal
worden in de Italiaansche houding
van non-belligerentie in de eerst
volgende paar dagen.
Verder bericht Havas dat de minister van
Buitenlandsche Zaken, graaf Ciano, een
langdurig onderhoud heeft gehad met den
Britschen zaakgelastigde sir Noel Charles
Volgens een Reutel-bericht uit Cairo zijn
met het oog op de onzekerheid in den
toestand van dc Middellandsche Zee van
daag zekere defensievoorzorgsmaatrcgelcn
in geheel Egypte genomen.
Verder meldt Havas dat de toestellen del
Imperial Airways, die naar het Midden- en net
Nabije Oosten vliegen, en die gewoonlijk bij
Rome een tusschenlanding maakten, tot nade:
order in Italië niet zullen landen. Zij zullen
des avonds te Athene of te Marseille lander-
De diplomatieke correspondent van Reuter
te Londen schrijft:
Het besluit van de Britsche admiraliteit om
de Britsche scheepvaart niet meer door de
Middellandsche Zee te laten gaan, wordt in
gezaghebbende kringen beschouwd als een dui
delijke wenk aan Italië, dat de recente toon
van zijn pers en zijn politieke sprekers niet in
bvereenstemming is met den geest van het
Engelsch-Italiaansche gentlemansagreement.
Het is een zuivere voorzorgsmaatregel, die on
der geen beding kan worden beschouwd als
Provoceerend, maar dit aonduidt, dat de re
cente houding van Italië bezorgdheid wekt.
Het treft nogal ongelukkig, dat de ver
slechtering der houding van de organen der
openbare meening in Italië zich voordoet
op het oogenblik, waarop de Engelsch-Ita
liaansche handelsbesprekingen teekenen
vertoonen vrucht te gaan dragen. Een der
overeenkomsten zou voorzien in den bouw
van een zekere scheepstonnage door Italië
In ruil voor steenkolen.
In de Londensche City verluidt, dat het be
sluit der Engelsche regesring, om zekere voor-
^rgsmaatregelen te nemen ten opzichte van
Britsche scheepvaart door de Middelland-
sche Zee, geen terugroepen of afleiding op
Broote schaal van Britsche schepen uit dit ge
bied met zich mede zal brengen. Het geval
Van ieder schip afzonderlijk zal op eigen mé
rites beoordeeld worden, waarbij rekening zal
borden gehouden met de speciale behoeften
Öer lading en den bestaanden politieken toe
stand op het oogenblik van elke voorgenomen
Veis. Er wordt de nadruk op gelegd, dat het be-
BinSel, dat aan het plan ten grondslag ligt is
bnt geleidelijk in werking te doen treden er,
Iedere ontwrichting van de scheepvaart te vee
ltijden, welke niet volkomen noodzakelijk
hiöcht worden geacht.
Het is verder een feit, dat neutrale schepen
°P het oogenblik zeer ongeneigd zijn om meer
dan noodig gebruik te maken van het Middel-
landsche-Zeegebied
Te Rome werd volgens Reuter verklaard, dat
bet onderhoud tusschen den Engelschen Zaak
gelastigde en minister Ciano hartelijk en van
informatieven aard is geweest. De zaakgelas
tigde heeft Ciano geen nota overhandigd, en
berichten, volgens welke nota's uitgewisseld
gorden, zijn ongegrond. Britsche kringen te
Honie geven uitdrukking aan de opvatting, dat
bot door Londen genomen besluit om de sche
med niet meer door de Middellandsche Z*ee te
'sten varen, geen weerspiegeling is van de ver-
andering der betrekkingen tusschen Engeland
en Italië en evenmin van eenigerlei wijziging
houding ten aanzien van kwesties van ge
meenschappelijk belang voor beide landen. De
^hgelsche aankondiging heeft er ongetwijfeld
Vaticaanstad, l Mei (Havas). Hier is een
"becialè Portugeesché missie aangekomen,- die
Ln concordaat tusschen Portugal en den
Stoel komt onderteekenen.
toe gediend Om den Italianen den ernst van
den toestand bewust te maken.
In gezaghebbende kringen heeft Reuter
medegedeeld, dat de Britsche stap ge-en
emotie heeft gewekt in officieele kringen
te Rome. Het feit, dat de Engelschen een
andere route kunnen gebruiken, zoo werd
hieraan toegevoegd, toont eens te meer, dat
de Middellandsche Zee voor ieder ander
land dan Italië slechts een kwestie van
scheepvaartweg is.
Onze Romeinsche correspondent spint
ons W oensda ga vond
In den middag werd het bericht, dat
melding maakte van het Engelsche besluit
om de handelsschepen de Middellandsche
Zee te doen mijden en om de Kaap te doen
varen, vrijgegeven. De Italiaansche bladen
brengen het dan ook hedenavond zonder
eenig commentaar. Dit wordt in officieuze
kringen alhier in overeenstemming genoemd
met de Italiaansche onverschilligheid te
genover den Engelschen maatregel. Deze
gaat, aldus genoemde kringen, alleen Enge
land aan. Italië wil Engeland niet verhin
deren zijn handel op Indtë op hoogere
kosten te jagen. Overigens bewijst de maat
regel, dat de Middellandsche Zee voor En
geland alleen maar de beteekenis heeft van
een route en geen Engelsche levensbelan
gen vertegenwoordigt.
"i-4 - x 4
Dc Duitsche troepen hebben bij hun
moeilijkheden
opmarsch in Noorwegen met vele terrein-
te kampen
LONDEN, 1 Mei. (Keuter). Officieel wordt
medegedeeld, dat de Engelsche mijnenveger
„Duncon" door een mijn gezonken is. Men
vreest dat 3 officieren en 24 manschappen
verloren zijn.
LONDEN, 1 Mei (Reuter). Chamberlain heeft
in het Lagerhuis medegedeeld, dat hij morgen
in staat hoopte te zijn een verklaring af te leg
gen omtrent den toestand in Noorwegen.
lllllllllllllllllllllllllllllillHL
VERWACHTING:
Droog, vrij warm weer, helder tot lralf-
bcwolkt, meest matige wind uit Oostelijke
richtingen.
OVERZICHT:
Het gebied van hoogen luchtdruk over
de Baltische Staten is iets in beteekenis
afgenomen. De depressie over de Golf
van Biscay e schijnt zich Zuid-Oostwaarts
te bewegen. Over het Zuiden van ons land
ligt voorts nog een vlakke depressie, welke
echter weinig activiteit vertoont.
Hoewel de berichten niet toelaten, zich een helder beeld van de situatie
in Noorwegen te vormen, kan men zeggen dat de Duitsche opmarsch niet
zoo ver gevorderd is als de gisteren ontvangen berichten deden vermoeden.
Over Dombaas en Storen, de beide belangrijke spoorwegkruisingen
tusschen Oslo en Drontheim, staat niet vast of deze zich reeds in Duitsche
handen bevinden.
Verder hebben de Duitsche troepen zich, naar het Noorsche Tele-
graafagentschap meldt, Dinsdagavond-, toen de Noorsche troepen weder
naar de stad terugkeerden, uit Röros teruggetrokken.
Gevangen genomen Duitschers zouden verklaard hebben, dat deze
terugtocht een gevolg is van het uitblijven van aanvoeren, aangezien de
Duitsche troepen te Röros volkomen van de overige Duitsche strijdmacht
waren afgesneden. 9
De Duitschers zouden zich eveneens uit Tynset teruggetrokken hebben.
Het Britsche ministerie van Oorlog gaf het volgende overzicht van
den toestand:
„Te Narvik zijn de door de geallieerde strijdkrachten bezette gebieden
uitgebreid en de operaties hebben een bevredigend verloop.
In het gebied van Namsos blijft de toestand aan het front onveranderd.
In het gebied van Dombaas zijn onze troepen, na aan krachtige vijan
delijke aanvallen hardnekkigen tegenstand te hebben geboden, op vooraf
in gereedheid gebrachte stellingen teruggetrokken.
Zooals wij reeds in een deel onzer vorige
oplaag meldden zijn Dinsdagavond Stavan-
ger, Forncbu en Aalborg met de daar ge
vestigde vliegvelden wederom door Britsche
vliegers gebombardeerd. De vliegvelden wer
den volgens Reuter ernstig beschadigd door
machtige formaties Engelsche bombarde
mentsvliegtuigen.
In de vier dagen sedert den laatsten aanval
was veel van de schade, die toegebracht was aan
het landingsterrein van Stavanger hersteld.
Waargenomen werd, dat groote aantallen vij
andelijke vliegtuigen verspreid stonden rondom
het landingsterrein van Stavanger, hersteld.
Zwaar explosieve en brandbommen werden op
't vliegveld en tusschen de gestationneerde vlieg
tuigen neergeworpen. Van de gevechtstoestellen,
die opgestegen waren, werd een Messerschmitt
109 neergeschoten; het toestel stortte in zee.
Hierop volgde een tweede Britsche aanval,
waarbij de vliegtuigen van vier richtingen
neerdoken en treffers plaatsten op alle deelen
van het vliegveld. De gebouwen aan de noord
zijde werden getroffen en er ontstonden bran
den.
Er werd felle tegenstand geleverd door
gevechtsvliegtuigen en twee Engelsche toe
stellen werden, nadat zij hun bommen had
den neergeworpen, krachtig aangevallen
door vier Messerschmitts. Twee andere
Messerschmitts vielen twee andere bom
menwerpers aan. Waargenomen werd, dat
een vijandelijke machine in brand vloog en
in zee stortte. Korten tijd later vloog een
tweede Messerschmitt in brand en stortte
eveneens neer.
Een derde Britsche aanval werd vervolgens
ondernomen en daarbij brachten de vliegtuigen
het vliegveld nog meer schade toe, ondanks den
krachtigen weerstand van de defensie op den
grond. Bommen werden ook geworpen op de
hangars en startbanen op het vliegveld van
Fornebu, waarbij verscheidene branden uitbra
ken. Terwijl zeven Britsche vliegtuigen van de
groote strijdmacht die was uitgezonden niet
terugkeerden, werden drie vijandelijke lucht-
bases zwaar gebombardeerd en beschadigd. Be
kend is, dat vier vijandelijke vliegtuigen ver
nield zijn, behalve een veel grooter aantal, dat
in de lucht getroffen of op den grond vemielo
of beschadigd is.
Verder verneemt Reuter van gezagheb
bende zijde te Londen, dat het luchtbom
bardement van het vliegveld van Stavanger,
dat in de voorafgaande twaalf uur onder
worpen was aan een reeks aanvallen met
korte tussehenpooaen, Woensdag is hervat.
Britsche bommenwerpers zetten een aanval
bij daglicht in op het reeds beschadigde
vliegveld. Er werden geen vijandelijke toe
stellen ontmoet. De te voren aangerichte
schade was duidelijk zichtbaar. Groote
aantallen zwaar-explosieve bommen wer
den neergeworpen en de opstijgende rook
en vlammen bewezen, dat talrijke treffers
waren geplaatst op het landingsterrein.
Alle Britsche vliegtuigen keerden behou
den terug.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Naar uit aanvullende berichten over den aan
val van Britsche gevechtsvliegtuigen bij Sta
vanger bekend wordt, zijn daarbij niet acht
maar elf Britsche vliegtuigen vernield. Afzon
derlijke toestellen probeerden ook, naar thans
bekend wordt, in den afgeloopen nacht een
aanval te ondernemen op het vliegveld Aal-
borg. Deze aanval bleef echter zonder succes,
daar het luchtdoelgeschut terstond in werking
trad. Slechts één bom, die in een voorstad
van Aalborg op een onbewoond terrein Viel,
veroorzaakte geringe schade aan een huis.
In het Britsche Lagerhuis was een vraag
gesteld naar aanleiding van de berichten,
dat de Duitschers de burgers In Noorsche
steden en dorpen gebombardeerd en met
machinegeweren beschoten hebben. Hierop
heeft Butler gisteren geantwoord:
De officieele berichten betreffende de Duit
sche methoden van oorlogvoering in Noorwegen
zijn uiteraard tot dusver schaarsch, doch ik
hoop een vollediger verklaring te kunnen afleg
gen, zoodra nadere berichten zijn ontvangen.
Het lijdt evenwel geen twijfel, dat de Duitschers
in Noorwegen oorlog voeren met dezelfde mee-
doogenlooze geringschatting van burgerlevens
als zij ter zee en bij den veldtocht in Polen
hebben getoond.
Geen antwoord werd gegeven aan den
conservatief kolonel Heneage, die vroeg:
„Wanneer zal de éenige actie, die de Duit
schers begrijpen, tegen hen worden onder
nomen
B. en W. van Amsterdam hebben den Raad een ontwerp aangeboden voor een
tunnelverbinding onder het IJ. De uiteindelijke plannen komen hierop neer, dat
twee tunnels zijn gedacht, n.l. een voor het voetgangers- en rijwiclverkeer en een voor
het autoverkeer. De eerstgenoemde tunnel is ter plaatse, waar het IJ het smalst is, n.l.
achter het Centraal-Station, dus tusschen De Ruijterkade bij de steigers 3, 4 en 5
en den daartcgenoverliggcnden Noordelijken IJ-ocvcr. Deze korte verbinding is mogelijk
door toepassing van roltrappen aan beide uitmondingen, zoowel voor wielrijders als voor
voetgangers, waardoor dus lange, flauw hellende inritten vermeden kunnen worden.
Ook voor den autotunncl is de kortste en tevens minst kostbare verbinding gekozen,
n.l. tusschen de Mecuwcnlaan en de Prins Hendrikkade nabij het Schecpvaarlhuis. Wel
is waar heeft deze verbinding het bezwaar, dat zjj aan de stadszijde uitmondt op een
reeds drukken verkeersweg, de Prins Hendrikkade, doch gebleken is, dat aan de op andere
plaatsen ontworpen verbindingen, afgezien nog van de hoogere kosten van aanleg, grooterc
bezwaren verbonden zjjn.
De plannen zjjn er voorts op gebaseerd, dat een beperkt vervoer met ponten in stand
wordt gehouden ten behoeve van bespannen voertuigen, handkarren, bakfietsen en kin
derwagens.
Mussolini verzekert tegenover den Ame
rikaansehen ambassadeur Philipps dat
Italië voorloopig non-belligerent blijft.
De Duitsche troepen hebben Röros weer
verlaten.
De „Regime Fascista" eischt een verbod
der „Osservatore Romano".
Opkomstdata voor buitengewoon dienst
plichtigen van de lichting 1940.
Het ontwerp voor de tunnelverbinding
onder iet JJ ;s verschenen. In verband
met den oorlogstoestand blijven voor
stellen tot uitvoering nog achterwege.
Het opmaken der uiteindelijke plannen
heeft een omvangrijken arbeid gevergd.
Reeds de voorbereidende maatregelen, die
moesten worden genomen, als 't verzamelen
van gegevens omtrent de verkeersfrequentie
van de onderscheidene soorten van verkeer
tusschen de beide IJ-oevers, het verrichten
van grondboringen, het kennis nemen van
de ervaring, welke men op het gebied van
tunnelbouw in het buitenland heeft opge
daan enz., vorderden veel tijd. Het ontwer
pen van de plannen zelf plaatste den dienst
van P. W. voor de oplossing van de ingewik
keldste vraagstukken, die uiteraard som
tijds buiten zijn eigen arbeidsveld lagen en
waarbij op verschillende punten de voor
lichting van buitenlandsche deskundigen
niet kon worden ontbeerd
De kosten van aanleg van den voetgangers-
en fietserstunnel werden, volgens de vóór den
oorlog geldende materiaalprijzen e. d., geraamd
op 8.000.000 en die van den autotunnel op
10.100.000; de jaarlijksche exploitatiekosten
van eerstgenoemden tunnel werden begroot op
175.000, met een stijging bij toeneming van
het verkeer tot ƒ325.000; voor den autotunnel
werden deze bedragen onderscheidenlijk gesteld
op 125.000 en 140.000. Doordat, voorloopig
volstaan zal kunnen worden met een geringer
aantal roltrappen voor wielrijders dan uitein
delijk noodig zal zijn, zouden de bouwkosten
van den voetgangers- en wielrijderstunnel kun
nen worden verminderd met 500.000, zoodat
de aanvankelijke bouwkosten der tunnels op
17.600.000 werden gesteld.
Het overleg inzake de exploitatie der tun
nels heeft tot het resultaat geleid, dat dc
Regeering zich bereid heeft verklaard, te
bevorderen, dat de dadelijk voor den bouw
benoodigde som van 17.600.000 door het
Werkfonds wordt verstrekt tegen een ren
te van 2Yi procent, echter onder uitdruk
kelijk beding, dat de exploitatie van de
tunnels sluitende moet zijn, terwijl voorts
het Rijk en de Provincie een subsidie a
fonds perdu in de bouwkosten zouden ver-
leenen, elk groot 600.000, Op deze basis
was een sluitende exploitatie mogelijk, met
tolvrije verbinding voor voetgangers.
Hemelvaart en Maria
De Paus heejt alle geloovigen opge
roepen in deze Meimaand vooral veel
te bidden en de H. Mis bij te wonen
tot intentie van den vrede. Deze
Maria-maand is de tijd van Moeder en
kinderen. De kinderen vluchten tot al
ler Moeder en vragen haar voorspraak.
Zij wordt van ouds de Koningin des
Vredes genoemd. Zij heeft haar Zoon
uit eigen macht zien ten hemel stij
gen om in te gaan in de heerlijkheid
Zijns Vaders, welke Hij door Zijn lij
den en dood verdiend had en om ons
in het paradijs des vredes een plaats
te bereiden Christus had zijn God
heid bewezen door zijn Verrijzenis op
Paaschmorgen. Veertig dagen bleef
Hij daarna nog met de zijnen om hen
te onderwijzen en de komst des Heili
gen Geestes voor te bereiden ter vol
einding der stichting Zijner Kerk. De
ongzloovige Thomas heeft de vingers
in Zijn wonden mogen leggen en den
leerlingen is hij voorgegaan naar
Emaus. Hij was gekomen om den
vrede van de ziel ie brengen aan een
verscheurde menschheid en bij Zijn
geboorte was de vrede der wereld een
voorafbeelding van den vrede der ziel
dien Hij stichtte. Thans smeekt een
menschheid in nood om den vrede
tusschen de strijdenden. Daarom rol
len de kralen van haar rozenkrans
door onze vingeren. Doch bovenal om
den vrede der ziel aan ieder deel
achtig te doen worden.
SlOCKHOLM, 1 Mei. (Zweedsch Tel. Ag.)
De 1 Mei-dag is dit jaar in Zweden ge
worden tot een dag van nationale eenheid,
nadat de verschillende politieke partijen
waren overeengekomen in Stockholm een
grooten gemeenschappclijkcn optocht te
honden, waaraan de gehcclc bevolking, on
afhankelijk van politieke schakceringen,
deelnam.
In de daarop volgende groote vergadering
Het ontwerp voor de tunnelverbinding onder het IJ is thans gereed, maar in afzien-
baren tijd zal het verkeer zich nog wel van de ponten moeten bedienen, daar ver
wezenlijking der plannen onder de huidige oorlogsomstandigheden niet mogelijk
wordt geacht
heeft de minister-president Hansson het
woord gevoerd, en het volgende betoogd:
„Wij, die sinds lang in nauwe samenwer
king geleefd hebben met onze Noordsche
broedervolkeren, weten wel, dat zij den vre
de hebben liefgehad en dien nog evenzeer
beminnen als wijzelf. Evenmin als wij, heb
ben zij geen agressieve bedoelingen jegens
andere volkeren gekoesterd
De politiek van Zweden is duidelijk en on
dubbelzinnig. Elkeen kent onze positie. Wij gaan
voort met onze pogingen den vrede voor ons
volk te behouden door naar alle zijden een
strikte neutraliteit te handhaven, een neutra
liteit, die wij vastbesloten zijn te verdedigen.
De krachtige eenstemmigheid, waardoor het
Zweedsche volk zijn instemming betuigd heeft
met de regeeringsverklaringen, was van het
grootste belang, om nadruk te leggen op onze
vastberadenheid in dat opzicht."
Hansson zeide het volste vertrouwen te stel
len in hen, die de verantwoording dragen dat
de militaire maatregelen zoo noodig over
eenkomstig de situatie zijn. De betooging van
heden, zoo besloot de minister-president, is een
prachtige getuigenis voor de solidariteit van
het Zweedsche volk. Wij zijn hier vereenigd,
bezield met den wil om de neutraliteit en on
afhankelijkheid van Zweden te verdedigen en
het democratische bewind van het land te be
waren.
De woorden van den premier werden nog on
derstreept in redevoeringen door Bagge, den
leider der conservatieve partij, en den voorzit
ter van het verbond der vakvereenigingen,
Lindberg. Deze laatste zelde o. m.:
„De arbeidersklasse schaart zich vandaag
met de andere bevolkingsgroepen te zamen,
klaar om de wapens op te vatten als laat
ste middel, wel wetende, dat er een cata
strophe bestaat, welke erger is dan oorlog,
t. w. het verlies van de vrijheid."
Te Brussel werd zooals Belga bericht
de eerste Mei dit jaar in verband met den in
ternationalen toestand zonder optochten en
zonder groote politieke betoogingen gevierd. De
viering heeft op bescheiden schaal plaatsge
vonden in het Volkshuis.
De Man, de voorzitter van de Belgische werk
liedenpartij, zond een boodschap, welke aldus
besluit: „Er daagt aan den gezichtseinder nog
geen enkel licht, doch er leeft nog de hoop,
dat eens de oorlog overwonnen zal' zijn en dat
de menschelijkheid zal zegevieren"
