Engeland mag zijn krachten
niet versnipperen
Britsche troepen varen weg
uit Andalsnes
Londen niet geschokt door
nieuws uit Noorwegen
het
Voor onbezorgd
Chamberlain in het Lagerhuis:
De Middellandsche Zeevloot
kon worden versterkt
Duitschers meester over geheel
Zuid-Noorwegen
Noorsch generaal
geeft zich over
Het nieuwsvan heden
Wegens het Duitsche overwicht in de lacht moest het
plan Drontheim van het zuiden uit aan te
vallen worden opgegeven
„STRIJD ZAL WORDEN
VOORTGEZET
Ondanks scherpe critiek verwacht men toch geen aftreden
der regeering
m
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 3 MEI 1940 - AVONDBLAD
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE. UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
De Bilt meldt: llll[[llll|l[l|||l|l|,||lll[l|l|l^
fiiiiiiiiiniiiniii iiiii min in uw uw iiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii ii mining
Von Papen op weg naar
Berlijn
De Britsche troepen hebben de havens ten Zuiden van Dront
heim verlaten. Donderdagmiddag om 3 uur werd te Andalsnes de
Duitsche vlag geheschen, nadat de Engelschen met hun schepen
uit deze stad waren vertrokken.
Practisch is hiermede geheel Zuid-Noorwegen tot aan Dront
heim in handen der Duitschers.
Egypte op alles
voorbereid
Britsch marineschip
verloren
64ste JAARGANG No. 22371
1940
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN -BLADZIJDEN
maar goed ver
zorgd logeeren:
HILVERSUM, TEL. 7941
Waarom nog elders ergernis
wanneer „de Roemer" prima is
HOTEL EN RESTAURANT
DES PAYS-BAS, UTRECHT
vergaderzalen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VRUCHTENSAP
LONDEN, 3 Mei. Het Lagerhuis is Donderdagmiddag in rustige stem
ming bijeengekomen om naar een verklaring van Chamberlain te luis
teren over den oorlogstoestand.
De minister-president, die om 15.47 uur het woord nam, verzocht den
leden van het Huis nog eenig geduld te willen oefenen. Het is onmogelijk,
thans reeds de plannen en bewegingen, welke nog niet voltooid zijn, bekend
te maken. Ik kan vandaag slechts een voorloopige verklaring afleggen, maar
ik hoop, dat Churchill en ik in staat zullen zijn in het begin van de vol
gende week heel wat meer te kunnen zeggen.
Chamberlain deelde verder mede, dat reeds vorige week besloten was
het denkbeeld om Drontheim van het Zuiden uit in te nemen, op te geven.
De Britsche troepen zijn uit Andalsnes teruggetrokken, zonder dat één
menschenleven verloren ging. De strijd in Noorwegen zal echter worden
voortgezet.
Chamberlain wees er op, dat Engeland op vele punten in Europa tegey
nieuwe verrassingen moet waken en daarom zijn krachten niet mag ver
snipperen. In verband hiermede wees de Eerste Minister op de maatregelen
in de Middellandsche Zee.
Ongeveer een maand geleden, aldus
Chamberlain werd besloten, dat bepaalde
kleine troepenafdeelingcn gereed gehouden
zouden worden, om in korten tijd Noorsche
havens aan de Westkust te bezetten, in
geval van een agressie van Duitschiand in
Zuid-Noorwegen.
Elke door ons overwogen daad was af
hankelijk van de voorafgaande schending
van Noorwegens neutraliteit door Duitsch
iand, Men heeft zich afgevraagd, hoe het
mogelijk was, dat Duitschiand ons vóór kon
zijn. Dat was mogelijk door een lang-over-
wogen en zorgvuldig voorbereid verraad
tegenover een argeloos en bijna ongewapend
Volk.
Wij wisten al vele maanden, dat de Duit
schers schepen en troepen bijeenbrachten in
Oostzeehavens. Het was duidelijk, dat de een
°f andere daad van agressie overwogen werd
Oeze troepen waren zoowel beschikbaar voor
f-n aanval op Finland, Zweden, Noorwegen,
Nederland als voor een aanval op Engeland
en het was onmogelijk vooraf te zeggen, waar
de slag zou vallen.
Hadden wij geweten, dat Denemarken en
Noorwegen ie slachtoffers zouden zijn, dan
hadden wij het gebeurde toch niet kunnen
voorkomen zonder samenwerking met die lan
den. Maar meenende, dat hun neutraliteit
her. zou redden, hebben die landen geen voor
zorgsmaatregelen genomen en ons niet gewaar
schuwd voor een aanval; dien zij trouwens ook
hooit verwacht hadden.
De Noorsche campagne is begonnen op 7
April, toen wij bericht kregen, dat een groote
Huitsche vloot naar en langs de Westkust van
Noorwegen voer. Dien avond verlieten het
Voornaamste deel van de slagvloot en het twee
de kruisers-eskader Scapa Flow en Rosyth, in
de hoop den strijd met den vijand te kunnen
Aanbinden. Op 8 April vertrok het tweede krui
ser-eskader, om aan de operaties deel te ne-
ftien. Op 9 April trok het Duitsche leger
Denemarken binnen en, geholpen door binnen-
landsch verraad, namen lang te voren gereed
Sehouden marine-strijdkrachten Oslo, Stavan-
Eer, Bergen en Drontheim in bezit en werden
daar troepen aan land gezet."
Na te hebben herinnerd aan den strijd, waar
hij <je „Renown" groote schade toegebracht
heeft aan de „Scharnhorst", en aan de eerste
°Peraties in de Narvikfjord, vervolgde Cham
berlain: „De zeer succesvolle aanval der vloot
°P 13 April heeft te Narvik alle vijandelijke
strijdkrachten vernield. Het was daardoor niet
hoodig voor de bezetting van Narvik gebruik
maken van alle troepen, die oorspronkelijk
daarvoor bestemd waren."
Bij de besluiten in zake de verdere maat
delen hadden wij de volgende doeleinden voor
hogen
1. Den Noren allen steun en alle hulp
te geven, die binnen ons vermogen liggen.
2. Den Duitschen opmarsch van het
Zuiden uit tegen te houden, of te vertra-
Sen.
3. De redding en bescherming van
Noorwegens koning en zijn regeering te ver
gemakkelijken.
De doeleinden konden het spoedigst bereikt
borden door de verovering van Drontheim.
óndanks het gewaagde van die operatie, ge-
hien het feit, dat de Duitschers het eenige
Eoede vliegveld in het Zuid-Westen van Noor
wegen, namelijk te Stavanger, in hun bezit
hadden, besloten wij toch een poging te wagen.
Op 14 Apnl zijn te Namsos (ten Noorden
van Drontheim) marinetroepen aan land ge
gaan, op 16 en 18 April gevolgd door Britsche
infanteristen. Eenige dagen later zijn de Fran-
sche Alpenjagers aangekomen. Een gedeelte
van die troepen is vlug naar de omgeving van
Steinkjer gemarcheerd, om de Noren te steu
nen, die deze plaats bezet hielden.
Ten Zuiden van Drontheim is op 17 April
een afdeeling marinetroepen aan land gegaan
te Andalsnes, op 13 en 19 April gevolgd door
infanteristen. Deze rukten op naar het belang
rijke spoorwegknooppunt Dombaas en een af
deeling ging naar het Zuiden, om zich bij de
Noren te voegen.
Ik kan u op het oogenblik," vervolgde Cham
berlain, „van de gevechten, die op beide fron
ten sedert de landingen geleverd zijn, geen na
dere bijzonderheden geven. De geallieerde
strijdkrachten in deze gebieden hadden met
ernstige moeilijkheden te kampen. De grootst"
was, dat de beschikbare vliegvelden reeds in
handen van den vijand waren.
(Zie. vervolg elders in dit blad)
VERWACHTING geldig van hedenavond
tot morgenavond ongeveer 19 uur:
Droog vrij warm weer behoudens plaat-
sclijk onweer. Helder tot half bewolkt.
Zwakke tot matige wind uit Oostelijke M
H richtingen.
Zon op 4.29 onder 19.26, Licht op 19.56,
Maan op 2.32 onder 14.18, N.M. 7 Mei.
ISTANBOEL, 3 Mei. (Havas). De Duit
sche ambassadeur m Turkije, Von Papen, is
vanmorgen uit Ankara te Istanboel aange
komen en zal vanavond vandaar doorreizen
naar Berlijn.
Het Britsche ministerie van Oorlog deelde Donderdagmiddag in een com-
munique mee:
„De Geallieerde troepen, die de laatste dagen ten Zuiden van Dront
heim operaties hebben uitgevoerd met het doel, den vyandelijken opmarsch
te vertragen, zijn thans, na vele vijandelijke aanvallen te hebben afgeslagen,
teruggetrokken met het oog op de steeds toenemende sterkte van den
vijand. De Geallieerde troepen hebben zich met succes ingescheept te Andals
nes en in andere havens in de buurt. Dit geschiedde ondanks de voort
durende pogingen van den vijand om deae havens en de verbindingen
door acties uit de lucht te vernietigen.
Het communiqué van het Duitsche opperbevel
inzake Andalsnes luidt als volgt: „Bij de rus-
telooze achtervolging van de in wilde vlucht
terugtrekkende Engelschen hebben de Duitsche
troepen Andalsnes bereikt en 0111 3 uur de
Duitsche oorlogsvlag geheschen."
Omtrent hetgeen hieraan voorafgegaan is,
meldt het Duitsche opperbevel het volgende:
„De operaties in Noorwegen tusschen Oslo en
Drontheim zijn achtervolgingen geworden. De
Britten ontruimen overhaast en in wanorde het
gebied rond Andalsnes. Onoverzienbare Engel-
Onze Londensche correspondent seint ons
Vrijdagmiddag:
Een groot aantal der Engelsehe bladen
had reeds sedert verscheidene dagen doen
uitkomen, dat de toestand voor de Gealli
eerden bezuiden Drontheim verre van gun
stig was en er tegen gewaarschuwd dezen
beter voor te stellen dan hij was. In zoo
verre werd de schok, veroorzaakt door den
afloop van de eerste phase van den oorlog
in Noorwegen door de openhartige beschou
wingen der pers, welke er aan voorafgingen,
min of meer gebroken.
Er heerschte dan ook gisteren in het Lager
huis geen verwondering, toen de eerste minis
ter aankondigde, dat het plan om Drontheim
van het Zuiden uit te nemen, opgegeven was.
Men was er volkomen op voorbereid. Het meest-
geruststellende in de mededeelingen van Cham
berlain was, dat het terugtrekken der troepen
in volmaakte orde was uitgevoerd, zonder noe
menswaardige verliezen, maar zonder dat het
ook maar in het minst het karakter droeg van
wanorde.
Maar dit belet niet, dat de Geallieerden
de eerste phase van den landoorlog in
Noorwegen „niet bepaald gewonnen" heb
ben. Vele beoordeelaars zijn van meening
dat Chamberlain gisteren den terugslag wat
openlijker had kunnen toegeven. Naar ve
ler smaak legde hij al te zeer den nadruk
op de gunstige aspecten. Er wordt aan her
innerd, dat hetgeen thans gebeurt, aller
minst in overeenstemming is met de hoo-
ge verwachtingen, welke eenige weken gele
den gewekt werden en in sommige kringen
komt een scherpe critiek tegen de regeering
tot uiting.
Meer links staande bladen, die den laatsten
tijd toch reeds geneigd waren critiek uit te
brengen op de oorlogvoering door de regeering,
hebben een weinig welwillende ontvangst aan
Chamberlain's rede bereid. Volgens de „Daily
Herald" zou het prestige geschokt zijn.
Onder alle partijen zou thans bezorgd
heid heerschen en men verwacht dat de
regeering a.s. Dinsdag in het Parlement t
allesbehalve gemakkelijk zal worden ge
maakt. Maar zelfs de „Daily Herald" ver
wacht niet, dat, wat er ook gebeuren moge,
eenige wijziging in het kabinet zal worden
aangebracht.
Dat wat men de regeering met eenig recht
verwijten kan is slechts, dat zij na den inval
in Noorwegen al te hooggespannen verwachtin
gen gewekt heeft, zoowel hier als in het bui
tenland, maar militaire beoordeelaars zijn niet
van meening, dat zij een onjuiste strategie ge
volgd heeft. Veeleer wordt het goedgekeurd,
dat besloten werd tot ontruiming. Men is ge
neigd te erkennen, dat zij in ieder geval nood
zakelijk was, opdat niet de indruk geschapen
zou worden, dat de Geallieerden Noorwegen aan
zijn lot overlieten. Er heerscht ongetwijfeld
ontstemming, omdat Chamberlain een fiasco
opgesierd heeft met zooveel gunstiger aspecten.
Veel militaire en politieke beoordeelaars leggen
er den nadruk op, dat zoo de Geallieerden hun
doel niet bereikt hebben, hetzelfde van Duitsch
iand kan worden gezegd en dat de snelle triomf
in Noorwegen, waarop Hitier gerekend had,
in ieder geval verhinderd is.
De nadruk wordt gelegd op de enorme be-
teekenis van de vernietiging van een zoo groot
deel der Duitsche vloot, ook met het oog op
den algemeenen Europeeschen toestand, terwijl
men erkent, dat een Geallieerde tegenslag in
Noorwegen oogenblikkelijke afbreuk moet doen
aan het Britsche prestige onder de neutralen.
Men stelt hiertegenover ook dat het sterk toe
genomen overwicht der Geallieerden ter zee
van invloed moet zijn op de houding van een
land als Italië en het was zeker met het oog
op dat land, dat Chamberlain gisteren zoo na
drukkelijk zeide, dat de vloot in de Middel
landsche Zee op haar volle sterkte was ge
bracht. Dat zou niet goed mogelijk geweest zijn
indien de eerste week van den Noorschen oor
log de Duitsche zeemacht niet zoozeer ver
zwakt was.
sche voorraden zijn bij Dombaas in handen van
onze troepen gevallen, welker voorhos den reeds
cp 40 K.M. ten Zuidoosten van Andalsnes staan
Daar werden 300 Noren, die nog verzet boden,
om den terugtocht der Engeischen te dekken,
gevangen genomen.
Onder den indruk van deze gebeurtenissen
heeft de Noorsche bevelhebber (generaal Haug)
in het gebied van Moren en Romsdal capitula
tie aangeboden en zijn troepen bevolen net
kanslooze verzet op te geven. Onvoorwaarde
lijke overgave werd geëischt.
De onbeschadigde spoorweg tusschen Dom
baas en Ulsberg eten Zuiden van Drontheim)
is geheel in onze handen.
De van Bergen naar het Oosten en van het
gebied ten Noorden van Oslo naar het Westen
oprukkende Duitsche troepen hebben elkaar
aan den spoorweg BergenOslo ontmoet. Het
aantal gevangenen en de buit stijgen nog voort
durend.
Bij Narvik en Drontheim geen bijzondere ge
beurtenissen.
De luchtmacht heeft haar storings- en ver-
nietigingsaanvallen op de vijandelijke landings
plaatsen, volgens het vastgestelde plan. met
succes voortgezet. Ook bij Narvik zijn vijande
lijke batterijen bestookt. De vijandelijken
schepen zijn nieuwe verliezen toegebracht. Op
een kruiser is op het achterdek een bom ge
vallen, welke brand en ontploffingen veroor
zaakt heeft. Een Britsch koopvaardijschip werd
tot zinken gebracht, zes zwaar beschadigd. Zes
Britsche vliegtuigen zijn neergeschoten."
„Geen manschappen verloren"
De militaire medewerker van Reuter geeft de
volgende toelichting
„De Britsche troepen te Andalsnes zijn te
ruggetrokken, zonder dat een enkel menschen
leven verloren is gegaan en zij kunnen dus op
nieuw ten strijde trekken. Een dergelijke terug
tocht is een van de moeilijkste militaire opera
ties. Terwijl het front verzwakt werd, is de strijd
voortgezet en de troepen trokken ordelijk terug.
De soldaten gingen scheep, ondanks de hevige
luchtaanvallen.
Alle omstandigheden, zooals de korte nach
ten, waren gunstig voor den vijand. Moed, vast
beslotenheid en vindingrijkheid waren noodig,
om de operaties te beëindigen, toen bleek, dat
zij niet meer voortgezet konden worden. Had
men dat niet gedaan, dan had het ieger een
ongunstigen strijd moeten voeren en waren,
evenals bij Gallipoli, vele duizenden gesneu
veld.
Het is mogelijk, dat hoeveelheden uitrusting
en materieel achtergelaten zijn, maar dat kan
niet veel zijn. want er is geen tijd geweest voor
het maken van voorraden. Slechts door de vlieg
tuigen is het initiatief bij Drontheim in handen
der Duitschers overgegaan. Het is zeker, dat,
onder betere omstandigheden, middelen gevon
den zullen worden, om de vliegtuigen te bestrij
den. Ondertussehen, besluit Reuter, kunnen de
geallieerden zeggen, dat het moreel van hun
troepen niet geleden heeft."
Omtrent den toestand bij Röros kan ten slotte
nog gemeld worden, dat de Duitschers daar ver
sterkingen gekregen hebben. De Noren hebben
zich uit het dorp Os, ten Zuiden van Röros,
moeten terugtrekken, nadat zij de brug over de
Glomma vernield hadden.
Britsche luchtmacht actief
Over de activiteit der luchtmacht deelt
het Britsche ministerie van Luchtvaart het
volgende mede: „De Royal Air Force heeft
den druk op de vijandelijke vliegtuigbases
in Noorwegen en Denemarken voortgezet.
Woensdag werd Stavanger overdag tweemaal
gebombardeerd, Woensdagnacht werden de
vliegvelden van Stavanger, Aalborg en For-
neby elk een keer zwaar gebombardeerd.
In den loop van den nacht heeft een onzer
vliegtuigen bij een verkenningsvlucht boven de
Noordzee bij het eiland Norderney een vijan
delijk watervliegtuig aangevallen en naar be-
Een verschrikkelijke verwoesting werd aangericht, toen een Duitsche bommenwerper
te Clacton on Sea werd neergeschoten en op een blok huizen viel. Zes personen
werden gedood, 156 gewond
neden geschoten. Wij hebben geen verliezen ge
leden bij deze operaties.
Omtrent het verloop der krijgsverrichtingen
verneemt het Duitsche Nieuwsbureau nader, dat
de Duitsche troepen langs den spoorweg Oslo
Bergen een zwaren strijd hebben moeten leveren
om den vijf K.M. langen tunnel bij Myrdal. Daar
een omtrekkende beweging niet gemaakt kon
worden, werd tot den aanval op den sterk, ver
dedigden tunnel overgegaan. Ondanks het
taaie verzet van den tegenstander, slaagden de
Duitschers er in door den tunnel te trekken en
den Oostelijken uitgang te bereiken, waar de
opmarsch voortgezet kon worden. De overblijf
selen van de vijandelijke troepen, die tusschen
de Duitsche troepen uit Bergen en die uit Oslo
bekneld geraakt waren, hebben zich overgegeven.
Buitgemaakt werden acht kanonnen, 25 grana-
tenwerpers, 120 mitrailleurs, verscheidene duizen
den geweren, honderd auto's, tweeduizend rij
wielen, groote hoeveelheden rollend materieel,
kleeren, enz,
In het Valdresgebied, ten Noorden van de
spoorlijn Oslo—Bergen, waar de vierde Noor
sche divisie zich overgegeven heeft, zijn 300
officieren en 3200 minderen gevangengenomen.
Er zijn 290 paarden, 3 stuks berggeschut, 85
mitrailleurs buitgemaakt.
In het gebied van Bergen werden de groote
electrische centrale en de aluminiumfabriek van
Kinservik bezet. In beslag genomen werden
aanzienlijke voorraden munitie voor artillerie
en infanterie, verscheidene honderden vliegtuig
bommen, veertig lastdieren met uitrusting, enz.
De Noren hadden overal de bruggen vernield.
Waar een omtrekkende beweging niet mogelijk
was, werden touwbruggen aangebracht.
Concludeerende zegt het Duitsche Nieuws
bureau: „Het belangrijkste deel van Noorwegen
van Steinkjer, via Drontheim, Bergen, Stavan
ger, Kristiansand, Oslo tot aan de Zweedsche
grens is, op enkele verzetshaarden na, in Duit
sche handen."
CAIRO, 3 Mei (Reuter). Het heeft in Cairo
voldoening gewekt, dat een Geallieerde vloot
naar Alexandrië op weg is. De minister-presi
dent van Egypte, Ali Maher, verklaarde: „De
toestand is ernstig en verrassingen zijn moge
lijk, doch er is geen onmiddellijk gevaar."
De italiaansche gezant deelde mede, uit
plaatselijke bronnen vernomen te hebben van
Engelands maatregelen ten aanzien van de
Middellandsche Zee, doch geen instructies van
zijn regeering te hebben ontvangen.
De Britsche ambassadeur, de Eerste Minister
en de Britsche en Egyptische bevelhebbers heb
ben Donderdag vergaderd en geconstateerd, dat
alle vereischte defensievoorzorgen reeds geno
men zijn en dat Egypte op elke gebeurlijkheid
voorbereid is.
De Senaat behandelt een nieuw wetsontwerp,
dat de doodstraf bedreigt tegen sabotage en
spionnage.
LONDEN, 2 Mei. (Reuter). De admirali
teit deelt mede, dat het Britsche marinevaar
tuig Bittern (1190 ton) is verloren gegaan. Het
communiqué vermeldt, dat dit schip herhaalde
lijk door vijandelijke vliegtuigen is aangevallen
en na een langdurig gevecht, waarbij een vlieg
tuig brandend werd omlaaggeschoten en 'andere
ernstig werden getroffen, in brand was ge
raakt.
Pogingen den brand te blusschen zijn zonder
resultaat gebleven. De bemanning werd door
een ander oorlogsschip aan boord genomen. De
Bittern werd tenslotte door de eigen strijd
krachten tot zinken gebracht, teneinde te voor
komen, dat het wrak een gevaar voor de scheep
vaart zou opleveren.
Er zijn geen dooden en gewonden.
De Britsche troepen trekken uit Andals
nes terug; geheel Zuid-Noorwegen prak
tisch in Duitsche handen.
Rede van Chamberlain in het Lagerhuis
over den oorlog en de operaties in
Noorwegen.
Heiligverklaring van de Zaligen Gemma
Galgani en Maria Pelletier.
De Italiaansche ambassadeur Colonna bij
president Roosevelt.
Roooverval onder Bakel (N.B.); de
beide daders reeds gevat.
Landelijke R.K. Jongerendag te Delft.
THEESCHENKERIJ RESTAURANT
SONSBEEK - Arnhem
Midden in 't park. Concerten, Familiedancing
LUNCH 1.25 DINER 1.75
HEILIGEWEG S9-4S - A'DAM - A. J, v/d MADE
LOGIES M ONTBIJT ƒ2.—. Prima Holl. keuken
SPECIALITEIT INDISCHE RIJSTTAFEL
