BEV
VE
LAATSTE NIEUWS
De toekomst van de teekenfilm
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan een „Omroeper"
voor 90.000 gezinnen
STAD
UWS
Militairen zenden
nieuws
O.M. IN MOORDZAAK K.
IN HOOGER BEROEP
Zal zij ooit de gewone
film verdringen?
IMiiiuiiiniiiiiiiiiiiiinniiiiiinniiiniinniimiiniiiniiiiimnHiinniiimiiniiiiiiiiiiiiimiiniinniinmniiiiniini^
VRIJDAG 24 MEI 1940
R.K, HARMONIE „UTILE
DULCI"
RIJKSPOSTSPAARBANK
BUSSEN GAAN WEER RIJDEN
Gevonden dieren en voorwerpen
SCHOENWINKELS TIJDELIJK
GESLOTEN
OPHALEN VAN VUILNIS
Broodbonboekjes worden
uitgereikt
Huishoudschool hervat de lessen
Sluitingsuur verlengd
BEKENDMAKING
UIT DE HOOFDSTAD
KOOPLUSTIG AMSTERDAM
Vreemdelingen moeten zich
melden
Ruim 25.000 woningen
in Rotterdam verwoest
De bevolking heeft getoond, een
groote innerlijke kalmte
te bezitten
Goede gezondheidstoestand
Groote innerlijke kalmte
Ook verdachte zelf teekent
appèl aan
Japansch-Italïaansche
vriendschap
Fransche ambassadeur
teruggeroepen
Maatregelen te Londen
De drukte thans gestopt
Wie bij het onderwijs
niet op zijn post is
Rijkssalaris mag aan gevluchten
niet worden uitbetaald
De vooruitzichten voor
de zuivelindustrie
Vertrouwen in de toekomst en
ernstige eensgezinde arbeid
zijn noodig
Wolkbreuken teisteren
Slowakije
M.T.S.
TE UTRECHT HERVAT
DE LESSEN
Het bleekers-zoldertje
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Hiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiin
HiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiitiiiiiH
Het bestuur noodigt alle leden leerlingen
en zij die liefhebberij bezitten in het beoefe
nen dér harmoniemuziek. uit a.s. Dinsdagavond
2b Mei bijeen te komen in het gebouw St. Bavo,
Smedestraat, des avonds 8 uur. Allen worden
dringend verzocht op deze bijeenkomst aan
wezig te zijn.
Op het kantoor der posterijen te Haarlem is
in den loop van de maand April op spaarbank
boekjes ingelegd: ƒ456.264.18, terugbetaald
655.256.18. Derhalve is er 198.992 minder in
gelegd dan terugbetaald.
Naar de directie van de Brockway Maat
schappij ons mededeelt, zal vandaag weer ge
reden worden vanaf den Muiderslotweg naar
het station. Lijn 1 en 3 onderhouden dezen
dienst. Daar ook de Noord-Zuidhollandsche
Tramwegmaaitehappij getracht heeft, een
of meer buslijnen hersteld te krijgen, zal ook
van deze zijde in den loop van den dag een
gunstig bericht afkomen.
Inlichtingen aan het Bureau van Politie,
Smedestraat, uitsluitendtusschen 11 en 13
•uur.
Armband, Munsterman, Reitzstraat 5.
Beursje met inhoud, Jelsema, Ged. Schalkbur-
gergracht. Beursje met inhoud Jacobs, KI.
Houtweg 23; na 5 uur. Kinderfiets, De Wijs,
Gasthuislaan 166. Hond, v. Meurs, Fljnboom-
straat 75. Handdoek met kousen en blouse,
Ran. Rozemarijnsteeg 12. Pakje met babygoed,
Vroom en Dreesman, Gr. Houtstraat. Tennis
racket, v. d. Vlugt Rijksstraatweg 287. Rijwiel
plaatje, Pannekeet, Schreveliusstraat 70. Ro
zenkrans, Lensing, Spaanschevaartstraat 68.
Tasch met 3 schoenen. Neeven, Bisschop Otto-
straat 14. Vulpen. Eeltjes, Zijlstraat 60.
De gezamenlijke Beverwijksche schoenwin
keliers hebben gistermiddag besloten, hun
zaken tot en met Maandag a.s. gesloten te
houden, met dien verstande, dat de zaken voor
reparaties e.d. geopend blijven tot 6 uur n.m.
Met ingang van Maandag 27 Mei as. zal
wijziging worden gebracht in de regeling voor
het ophalen van haardasch en vuilnis. Het
ophalen op de Woensdagen en Zaterdagen zal
voorloopig vervallen, zoodat in het centrum
in het vervolg twee maal in plaats van drie
maal per week haardasch en vuilnis worden
opgehaald.
De gemeentelijke distributiedienst zal a.s.
uitreiking van de broodbonboekjes.
Maandag, 27 Mei, een begin maken met de
Tot en met Vrijdag zal iederen dag telkens
een bepaald gedeelte van de ingezetenen in
de gelegenheid worden gesteld de bonboekjes,
op vertoon van de distributiestamkaarten, in
ontvangst te nemen.
De lessen aan de gemeentelijke Huishoud
en Industrieschool zullen as. Maandag, 27
Mei, worden hervat.
Thans is bepaald dat de cafés en bioscopen
tot des avonds 11 uur geopend mogen blijven.
In Beverwijk mag men zich tot middernacht
op den weg bevinden.
De Burgemeester van Velsen maakt, in over
eenstemming met den Plaatselijken Duitschen
Commandant, bekend, dat wanneer door Duit-
sche militairen goederen of inkwartiering ge-
vPrderjj worden, dit moet geschieden tegen af
gifte van een door de Duitsche militaire auto
riteit afgegeven bon.
door de heeren der schepping gekocht en het
was vooral het vrouwelijk deel der bevolking,
dat schoenen paste, en kleedingstukken kocht
Een verklaring hiervan lijkt ons wel overbodig!
In ieder geval aan het eind van de vorige
week deden vele schoenenwinkels hun deuren
on slot of verkochten slechts gedurende enkele
uren. Nog weer andere lieten de klanten bij
aroepies tegelijk de winkels binnen en de rest
moest buiten wachten. En ze bleven inderdaad
wachten.
Men nam veel voor lief. Reeds spoedig werden
beperkende bepalingen ingevoerd, zoodat men
nog slechts één paar schoenen kon koopen met
de handteekening van den kooper of de koop
ster op het verkoopbewijs en dan nog na zijn
distributiestamkaart getoond te hebben. Half
Amsterdam had zich intusschen al een paar
extra schoenen aangeschaft en vele winkels
waren vooral in hun goedkoopste soorten totaal
uitverkocht. De toevloed begon sinds Zondag
weer te luwen, al kwam men nog in vele schoe
nenwinkels handen te kort.
Daarbij moet men echter in aanmerking ne
men, dat omstreeks Pinksteren altijd een ver
hoogde kooplust bestaat. Men doet dan meer
zijn definitieve zom erin koopen, vooral omda'
Paschen dit jaar heel vroeg viel. Maar thans
was de Pinksterverkoop, zooals te begrijpen
heel minimaal en het spreekt vanzelf, dat dit
ingehaald zou worden .zoodra de toestand weer
eenigszins normaal werd en de rust terugkeer
de. Maar daarmede is natuurlijk niet de run op
de schoenenwinkels volledig verklaard. Ook de
kleedingwinkels zagen hun cliëntèle groeien en
hun voorraden dunnen. Hier werden eveneens,
voorzoover we konden nagaan, beperkingen in
den verkoop ingevoerd, zoodat men slechts éér
japon, één paar kousen, één uitzet tegelijk kon
koopen. Legio waren de middelen, waarmede
de kooplustigen dit trachten te ondervangen
we hebben er kostelijke staaltjes van hooren
vertellen maar de verkoopers zijn ook niet
van gisteren en wisten dikwijls wel wat voor
vleesch ze in den kuip hadden.
Ook Duitsche soldaten zag men in grooten
getale inkoopen doen. Zij beperkten zich echter
niet tot kleeding- en schoenwinkels, de laatste
waren zelfs heelemaal niet bij hen in trek, om
dat ze wel wat andere schoenen dragen dan
deftige heerenmolières en vilten pantoffels.
Een goede Hollandsche sigaar had meer hun
voorkeur en verder allerlei zaken van uiteen
loopenden aard.
Thans zijn de schoenenwinkels definitief ge
sloten. Hun te groote voet van verkoop is nu
wel héél klein geworden. Alleen een bonnetje
van den distributiedienst, die dergelijke kostbare
papiertjes slechts onder zeer beperkende bepa
lingen afgeeft, kan de deur nog openmaken.
Een enkele zaak zagen we gisteren nog geopend
De rest had het slot op de deur, dit motivee-
rend het zij met een eenvoudige aankondiging
„gesloten", hetzij met een uitknipsel van heV
krantenbericht over den schoenenverkoop.
Woendsag was het de laatste vrije dag, maar
overmatige drukte konden we in de schoenen
winkels niet ontdekken. Was het bericht te
laat tot de bevolking doorgedrongen of was
ieder toch al voorzien?Thans zullen de
schoenenhersteilers gouden dagen gaan beleven.
Die krijgen nu heel wat zooltjes te repareeren
en schoenen te herstellen, die anders allang
naar den vuilnisemmer waren verwezen!
De Hoofdcommissaris van Politie te Amster
dam brengt in herinnering zijn bekendmaking
d.d. 16 Mei j.l. waarbij bepaald is, dat alle
te Amsterdam verblijvende vreemdelingen van
Engelsche, Fransche, Belgische, Noorsche en
Poolsche nationaliteit zich binnen acht dagen
aan het hoofdbureau van politie, afdeeling
Vreemdelingendienst, Oudeidjds Achterburg
wal 175 moeten melden met medebrenging van
hun paspoort of andere legitimatiepapieren.
Aan hen, die aan dezen oproep niet hebben
voldaan, wordt nog drie dagen tijd gegeven zich
als voren omschreven te melden, waarna zoo
noodig op grond van artikel 4 van het Vreem
delingenreglement tegen de nalatigen een
strafvervolging zal worden ingesteld.
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
De commandant van de 2e compagnie 5e
autobataljon meldt, dat zijn compagnie te
Nieuwveen gelegerd is. Allen zijn in goeden
welstand. Vermist worden: P. Wille, C. Lever,
B. van Straten, L. van Witzenhausen, J. C. D.
Blom, N. van der Puyl, A. Fostma, J. A. van
Someren en E. J. Stegehuis.
In een persconferentie heeft de heer De
Groot, lid van het college van B. en W. van
Rotterdam, die speciaal met de zorg voor
de evacuatie is belast, medegedeeld, dat een
gemeentelijke telling heeft uitgewezen, dat
er voor 25.067 woningen plaatsvervanging
moet worden gevonden.
Wie weet, dat men in het algemeen rekent op
3'A tot 4y, bewoner per woning, kan nagaan
voor hoeveel menschen in andere plaatsen on
derdak moet worden gevonden.
Er is een centraal gezag voor de evacuatie in
gesteld, aan het hoofd waarvan de heer H. v.
Dijk. hoofdcommies bij de afdeeling' Onderwijs
en Volksontwikkeling ten stadhuize is geplaatst.
De heer Van Dijk is door B. en W. aangesteld
als evacuatie-commissaris en heeft zijn bureau
gekregen aan den Stadhoudersweg no. 153, tel.
46656. Deze verricht zijn taak in samenwerking
met een gedelegeerde der provincie Zuid-Hol
land, het lid van Ged. Staten P. de Bruin.
De leiders der posten en een aantal patroons
uit groote ondernemingen hebben de organisa
tie van den evacuatiedienst geregeld. Deze pa
troons hebben 150 a 200 man personeel, wier
salaris ze voor eigen rekening nemen, ter be
schikking van dezen evacuatiedienst gesteld.
Op eiken post zitten nu één of meer ambtena
ren.
Dr. J. E. Feisser, directeur van den gemeen
telijken geneeskundigen- en gezondheidsdienst
in de Maasstad, heeft verklaard, dat de ge
zondheidstoestand van de Rotterdamsche in
gezetenen goed kan worden genoemd.
Aangeraden wordt met klem om zich zoo
spoedig mogelijk tégen typhus te laten inenten.
Dit is een veiligheids- en voorzorgsmaatregel.
De kans op besmetting en eventueele uitbrei
ding is n.l. thans grooter, dan onder normale
omstandigheden, want velen zullen waarschijn
lijk bij gebrek aan leidingwater ander water,
dat wellicht niet deugdelijk was, hebben gedron
ken. Vandaar deze prophylactische maatregel.
Wat het Rotterdamsche drinkwater betreft
deelde de directeur van den G.G. en G.D. mede,
dat het water te Rotterdam uitstekend is.
Men vreesde aanvankelijk dat zich bij psy
chose patiënten schrikreacties zouden voordoen,
welke in schuilkelders en dergelijke plaatsen,
waar veel publiek bijeen was, paniekstemmin
gen zouden kunnen verwekken. Dit is, aldus
dr. Feisser, wel zeer meegevallen. Waarschijn
lijk, aldus verklaarde hij dit, zijn de menschen,
die zeer getroffen werden, als 't ware door
schrik verlamd geweest, waardoor een paniek
stemming zich niet van hen meester heeft kun
nen maken. De realiteit van de omstandighe
den het zorgen voor reddingswerk etc.
hield de menschen daarna zoo bezig, dat zij
volkomen er door in beslag werden genomen.
De Rotterdamsche bevolking heeft zich doer,
kennen als een die wordt gedragen door een
groote innerlijke kalmte.
Naar wij vernemen heeft de officier van
justitie, mr. L. de Blécourt, hooger beroep
aangeteekend in de strafzaak tegen den
Amstcrdamschen hofmeester K., die door
de rechtbank wegens doodslag gepleegd op
zijn vrouw, en het verbergen van het lijk
met de bedoeling om het te onttrekken aan
de opsporing van de justitie, was veroordeeld
tot 15 jaar en zes maanden gevangenisstraf.
Het O.M. had wegens moord levenslange ge
vangenisstraf gerequireerd. K. stelde zich op het
standpunt dat hij tijdens een ruzie met zijn
vrouw kort na zijn terugkomst uit Indië, haar
bij ongeluk tegen de kachelplaat had doen val
len, waardoor zij bewusteloos was geworden. Hij
was in de overtuiging dat zij dood was en in
zijn verbijstering had hij haar daarna met een
mes gestoken. Uit het deskundige onderzoek is
echter vast komen te staan, dat de vrouw nog
leefde.
Nadat het O.M. had geappelleerd is ook ver
dachte zelf in hooger beroep gegaan, zoodat
deze geruchtmakende strafzaak voor het ge
rechtshof zal worden behandeld.
ROME, 23 Mei. (D.N.B.) Mussolini heeft van
daag den Japanschen ambassadeur, Sato, den
leider van de Japansche missie, tezamen met
den Japanschen ambassadeur bij het Quirinaal,
ontvangen.
Sato heeft Mussolini een boodschap van den
Japanschen minister-president Jonai overhan
digd, waarin wordt gewezen op de vriendschap
tusschen Italië en Japan en op de steeds nau
were samenwerking tusschen beide landen op
ieder gebied.
BUENOS AYRES, 23 Mei. (D.N.B.) De Fran
sche ambassadeur te Buenos Ayres, Peyrouton,
is teruggeroepen. Dezer dagen zal hij naar Frank
rijk terugkeeren. Deze maatregel heeft in Argen
tinië veel opzien gebaard.
LONDEN, 23 Mei. (D.N.B.) Op de groote, van
het Oosten naar het Westen loopende wegen in
Londen zijn op bepaalde afstanden van elkaar
Met de rijen menschen voor de spaarbanken
er wordt thans zelfs al weer ingelegd zijn
ook de rijen kooplustigen voor de winkels ver
dwenen. De winkeliers, tenminste sommige on
der hen, maakten gouden tijden en toch wagen
we het te betwijfelen of ze daarover nu wel zoo
bijster tevreden zullen zijn. De winkelstraten
van onze stad mogen zich gestadig in drukke
belangstelling verheugen, ditmaal groeide die
tot ongewone proporties. Het leek er wel een
verlate Sinterklaastijd. Talrijk waren degenen,
die met pakken en pakjes beladen huiswaart
keerden. De Amsterdammers waren bijzonder
kooplustig en speciaal de schoenenwinkels heb
ben dat ondervonden. Waarom juist zij?
De sigarenwinkels daarentegen hebben geen
ln het oog vallende verhoogde klandizie gehad
hoewel hrtn waren toch evenzoo toekomstpro
blemen zijn. Maar sigaren worden doorgaans
De teekenfilm heeft in de jongste jaren
een ongeloofelijke vlucht genomen, vooral
na de eerste groote resultaten van kunste
naars als Disney en Fleischer.
De geschiedenis der geteekende trucfilm
voltrekt zich langs wonderlijke wegen. Uit
gevonden werd de teebenfilm nog vóór de
„gewone" film, maar daarop werd het pro
cédé verwaarloosd als een stuk speelgoed
dat vervelend geworden was. De meest uit-
eenloopende filmscheppingen ontstonden,
werden gedurende eenigen tijd mode en do
ken weer prompt onder in de vergetelheid.
De eene stijl loste de andere af. Op de
Fransche avantgardisten volgden de Duit
sche expressionisten en op hen de Russi
sche lyriciToen verscheen de geluids
film en hoe men het ook bekijkt, thans
na veertig jaar zijn we eigenlijk nog
niet veel verder.
In dienzelfden tijd volgde de teeken-trucfilm
gestadig en regelmatig haar weg. Max Fleischer
en nog enkele anderen togen aan het werk en
toen verscheen Walt Disney en later kwamen
weer mannen als de Fischingers, Kaskeline en
andere Berlijnsche trucfilmers.
Met een ongeloofelijke, niet te stuiten snel
heid bewerkte Disney 't min of meer verwaar
loosde terrein en terwijl de geluidsfilm ons aan
vankelijk gedurende vrij langen tijd niet veel
beter voorzette dan slecht gefilmd tooneel, be
reikte hij in ongeloofelijk korten tijd een vol
komen nieuwen beeldvorm: de innige verbon
denheid van beeld en geluid, de harmonische
versmelting van deze beide uitdrukkings-ele-
menten, een onvergelijkelijke congruentie van
beeld en toon, waarnaar men reeds op twin
tig verschillende manieren en vanuit talrijke
uitgangspunten gestreefd had.
Deze ontwikkeling had zich dermate zonder
eenig gerucht voltrokken, dat men haar nauwe
lijks had waargenomen. En welk een genoegen
om de avonturen van Mickie Muis en Betty
Boop te kunnen volgen en door middel van de
Silly Symphonies" te zien hoe de bloemen op
wonderlijke wijze tot leven werden gewekt!
Maar eerst meesterlijke resultaten als de Po-
peye-films. cU drio biggetjes en ..The Band
Concert" vermochten ons langzaam aan een in
druk te geven van het resultaat der teekenfilm
en deden ons begrijpen in welke mate daarmee
de gewone film werd overtroffen.
Zeker, wij zagen tal van vermakelijke teeken
kluchtjes die hoogstens een eervolle plaats in
het bijprogramma rechtvaardigden, maar de
vooruitziende filmvrienden en kenners moesten
keer op keer oprechter erkennen dat de klas
sieke film nimmer een dergelijke mate van uit
bundige fantasie en betooverende poëzie be
reikt had. En sedert drie of vier jaar vormt de
teekenfilm nu al den meest volkomen, zuiversten
en verst gevorderden vorm van het geluidsfilm
procédé.
Eindelijk beleefden wij „Sneeuwwitje en
de zeven dwergen". En de bepaald unieke
„carrière" van deze sprookjesfilm kan men
waarlijk niet alleen op het credit van haar
spreekwoordelijk verrassings-effect boeken.'
Hoe ware het anders mogelijk dat deze, een
gansche avondvoorstelling vullende rolprent
niet alleen de kinderen tot geestdrift bracht,
maar ook volwassenen, eenvoudigen van
geest zoo goed als de meest verwende in-
tellectueelen? En met het tot nu toe be
reikte is Walt Disney allerminst tevreden.
Voorts voltooit Fleischer een groote teeken
film die op Swifts „Gullivers reizen" ge
ïnspireerd is. En ook in Europa wordt
zij het ietwat aarzelendur aan een regel
matige teekenfilmproducUe gewerkt, maar
het zal zeker heel lang duren eer men het
Amerikaansche niveau heeft bereikt, zoo dat
ooit gebeurt.
Mien zegt alomde film heeft een vernieu
wing noodig. Wie weet of de toekomst der film
niet op het terrein der teekenstift ligt?
Sneeuwwitje heeft aangetoond dat het, met
talent, mogelijk is de toeschouwers langer dan
een uur met een teekenfilm te boeien. En er is
geen enkele reden om niet voort te gaan op den
weg dien Walt Disney heeft aangegeven. Na
tuurlijk komt er bij een teekenfilm van eenige
beteekenis ontzaglijk veel kijken. Daarvoor zijn
kapitalen en gansche legers medewerkers noo
dig.
En voor alles talent. Maar de ongeloofelijke
vlucht der teekenfilm in de jongste jaren heeft
bewezen dat die moeilijkheden overwonnen kun
nen worden. En wanneer eenmaal alle tech
nische bezwaren overwonnen zijn, dan opent zich
een gansch nieuw terrein voor de kunstenaars
der teekenfilm. Alles wat het menschelijk voor
stellingsvermogen in beeld en geluid kan vast
leggen, alles wat de hand kan teekenenhoe
veel generaties zijn er niet voor noodig om die
mogelijkheden te ontsluiten!
Want zelfs Sneeuwwitje vermag ons nog niet
de schier onuitputtelijke mogelijkheden van
deze schepping te laten zien. Denken wij eens
aan de episode van Sneeuwwitjes ontwaken die
velen ontroerde en aan den dood van de heks
met de boven den afgrond cirkelende roofvogels,
waarmee Disney een onloochenbare dramatische
spanning schiep. Is er nog meer bewijs noodig
dat de teekenfilm zich voortaan allerminst uit
sluitend tot het sprookje behoeft te beperken?
Toen Disney eens over zijn kunst sprak, wees
hij er op, dat zij vóór alles caricatuur was in
den waren zin des woords. Maar dan zou men
ook verder kunnen gaan en zeggen dat zij zich
leent voor elke interpretatie der werkelijkheid,
zoo goed in dramatisch als in humoristisch op
zicht. Ook hier is de begenadigde filmkun
stenaar onbeperkt meester wanneer hij zich
boven de realiteit verheffen wil en zijn per
soonlijke visie tot uitdrukking brengt. Waarom
bij voorbeeld zou de filmkunstenaar van morgen
de groote mythische en antieke sagenwereld
niet kunnen herscheppen en waarom ten slotte
zou hij niet de gewone filmstof gaan bewerken?
Van een kunst die reeds een dergelijke
trap van ontwikkeling bereikte mag- men
alles verwachten. Disney schijnt geen twij
fel meer aan deze verre perspectieven te
koesteren; hij zegt: „Gezien de resultaten
die mijn jonge kunstenaars reeds nu hebben
bereikt, neem ik aan dat het in een nabije
toekomst mogelijk moet zijn groote werken,
meesterwerken, te scheppen. Ook deze vorm
van filmschepping zal zijn talenten opleve
ren, daaraan behoeft niet te worden ge
twijfeld."
prikkeldraad-versperringen en barricades opge
richt, welke een snel oprukkenden vijand tegen
moeten houden. Het verkeer der autobussen is
voor zoover het nog bestaat, langs zijwegen om
geleid. Op alle strategische wegkruisingen zijn
mitrailleurposten opgesteld en in de groote
parken, vooral die in de omgeving van het
Buckingham Palace, worden loopgraven gemaakt.
Op de daken van het paleis en de ministeries
zijn vlechtwerken van draad aangebracht om
het parachute-springers onmogelijk te maken op
de daken te landen.
De secretaris-generaal, waarnemend hoofd
van het departement van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, heeft, naar ,.Het Vader
land" meldt, opdracht gegeven aan gemeente
en schoolbesturen, geen enkel salaris, dat recht
streeks of indirect uit 's Rijks kas afkomstig is.
te betalen aan die personen, werkzaam bij het
onderwijs, die zich eventueel door de vlucht
naar het buitenland de mogelijkheid hebben
ontnomen tot vervulling van him taak. Even
min mag salaris worden uitbetaald ten behoeve
van gezinnen van deze personen.
Het Officieele Orgaan van den Algemeenen
Nederlandschen Zuivelbond houdt zich bezig
met de vraag: hoe zal het nu verder met het
economisch leven van ons land in- het alge
meen en met de veehouderij en zuivelbereiding
in het bijzonder gaan? De gevolgen van den
oorlog en de daarop gevolgde bezetting zullen
ongetwijfeld ernstig zijn. Het moet echter in
het belang der bezettende macht zelf worden
geacht, dat de productie en het vervoer
vooral van levensmiddelen zoo goed moge
lijk blijven functionneeren.
Hiertoe zijn twee belangrijke dingen noodig:
vertrouwen in de toekomst en ernstige eensge
zinde arbeid. Laten wij ons verlies waardig en
manmoedig weten te dragen en van stonde aan
beginnen op te bouwen wat verloren is gegaan.
Door de bezettende macht wordt om be
grijpelijke redenen gewenscht, dat het eco
nomisch leven zich zoo spoedig mogelijk hei'-
stelt. Hiertoe zijn echter eenige belangrijke za
ken onmisbaar, waarvan wij slechts noemen
brandstof, vervoermiddelen en werkkracht.
Wat de kolen betreft, zijn de door ons ont
vangen berichten zoodanig, dat na eenigen tijd
gehoopt mag worden op een eenigszins normale
voorziening. Erger staat het er met de benzine
voor, daar hiervan de voorraden zeer minimaal
schijnen te zijn, hetgeen bevestigd wordt door
de overheidsmaatregelen, welke dienaangaande
reeds een der eerste dagen genomen moesten
worden. Met het oog hierop zal het zeker van
belang zijn, dat elk in zijn eigen bedrijf nagaat,
of hij op het benzinegebruik ook op eenigerlei
wijze kan bezuinigen. Ook de smeerolie is een
belangrijk artikel, hoewel wij niet gelooven, dat
wij daarrraede zoo onmiddellijk voor moeilijk
heden zullen komen te staan als dit met de
benzine het geval schijnt te zijn. Tenslotte zou
het van groot belang zijn, indien de bedrijven
weer zoo spoedig mogelijk hun normale perso
neelsbezetting konden krijgen.
Omtrent de richting, waarin onze productie
zal moeten gaan, valt nog weinig te zeggen,
al kan wel met zekerheid worden aangenbmen,
dat deze, naast de binnenlandsche, geheel op
de Duitsche beh-oefte zal moeten worden in
gesteld. Dit sluit groote consequenties voor een
bepaald aantal bedrijven in zieh, met name
voor de fabrieken van gecondenseerde melk,
daar niet aangenomen moet worden, dat de
Duitsche behoefte aan dit artikel groot zal
zijn, zoodat onze productie-capaciteit van dit
artikel wel te groot zal zijn.
Overigens zullen wij moeten afwachten, wat
het overleg tusschen de bezettende macht en
onze regeeringsbrganen tot resultaat zal heb
ben. Het is te begrijpen, dat hierover in deze
eerste dagen nog niet veel te zeggen is. Naar
algemeen vernomen wordt, is het de wensch
der Duitsche overheid, dat de bestaande Ne-
derlandsche organen daarbij zooveel mogelijk
ingeschakeld blijven, hetgeen ongetwijfeld van
groote beteekenis is. Wij moeten er voor zor
gen, dat het vertrouwen, dat van die zijde tot
nog toe in ons gesteld wordt, niet beschaamd
wordt. Blijft dit vertrouwen bestaan en wil
men daarnaar handelen, dbor ons binnen de
daartoe bestaande mogelijkheden de noodige
vrijheid van beweging te laten, dan is dat on
getwijfeld in het belang van beide partijen.
BRATISLAWA, 23 Mei. (D.N.B.) In de laat
ste dagen is het Westelijk deel van Slowakije
geteisterd door wolkbreuken, waardoor aanzien
lijke schade is aangericht. De Waag is vier me
ter boven het normale peil gestegen. De velden
in de omgeving staan blank. Bij Pystian is het
verkeer deels gestremd.
Voor zoover de schriftelijke mededeelingen
de geadresseerden over geheel Nederland nog
niet hebben bereikt, wordt hierbij medegedeeld,
dat de lessen voor het 2e en 4e studiejaar op
Maandag 27 Mei, te 8.40 uur, worden voortge
zet, zoodat vanaf dien datum het onderwijs
aan de M.T School te Utrecht volledig is
hervat.
Onlangs hebben we, gepruik makend van de
gegevens van het Archief van het Aartsbisdom
'Utrecht, uitvoerig verteld van de herkomst der
z.g „fijndoekpoepen", katholieke linnenverkoo-
pers uit het graafschap Lingen. Ook in de duin
streek zijn velen van hen in de I7e en 18e
eeuw neergestreken. We worden eraan her
innerd door een bijdrage van G. van Niekerk
in de „Haarleir.sche Bijdragen", bouwstoffen
voor de geschiedenis van het bisdom Haarlem,
een bijdrage die handelt over het zoogenaamde
bleekerszoldertje in de voormalige parochiekerk
van Overveen. We stuiten hier op een van dis
merkwaardige intimiteiten uit het katholieke
leven na de Hervorming waaraan de geschie
denis rijk is.
Behalve die straten binnen de tegenwoordige
grenzen van de parochie Overveen, welke ge
noemd zijn naar den lijnwaad-garenbleeker
Denijs van Hulle de meesterbleekers Lam-
brecht van Dale en Gerrit Bartelmeeusz., zoo
lezen we daar, herinnert ook eene „ordinantie",
welke in het archief dier parochie berust, aan
de „Haarlemmer bleek",die reeds in de tweede
helft der zestiende eeuw vermaard was.
De handelswereld sprak van .Haarlemmer"
bleek, wijl de linnens, in den omtrek van Haar
lem vervaardigd door Haarlemsche kooplie
den werden verhandeld en wijl de vreemde lin
nens en garens, in de duinstreek gebleekt,
steeds hun weg over Haarlem vonden.
Bedoeld archiefstuk luidt:
Ordinantie van wegens de Bank als volgt.
Alsoo door Onsen onderschrevene met en
Bencffens Wijlen Cornells van Campen is laten
maaken en bekostigt in de jaare 1733. Een ge-
sloote bank in de Roomse kerk tot Overveen
met toestemminge en goedvinde van De Hr.
Wilhelmus Christiaans, Pastoor aldaar, ten
Eynde de gesijde bank soude zijn ten dienste
en gebruyk van ons ondergeschrevene en onse
soonen, mitsgaders die voornoemde Wijle Cor
nells van Campen en desselfs soonen, en dat
naderhant met onderling goedvinde tot de bank
oft wel het gebruik van dien sijn toegelate,
omme daar in te mooge zitte:
Edoch voor hun persoonen en verder nogte
ander niet;
dat verder naderhant Enige andere hebbe ge
tracht, om besit van die bank te nemen, onder
voorgeeve, dat zij daartoe van den Een oft ander
onder ons permissie hadden gekrege, en dewijl
hetselve niet alleen naderhant onEenigheede en
despute soude konnén veroorsake, soo wegens
den Eygendom alsook wegens het gebruyk van
de voors. onse bank, soo hebbe wij onderling
goedgevonde met Elkander te maake Een vast
Reglement soo wegens den Eygendom als het
gebruyk van de voorschreeve bank.
Den inhout Deses Geaprobeert ten Oorkonde:
Den 18 December 1735. (w.g.) Jan Pietersen
Trip, Pieter Corse Kops, Matthijs Kops, Pieter
Bijvoet, Jan Hooft, Cornells Verburgt, Claas
Bijvoet.
Daarna volgt een reglement, bestaande uit vijf
artikelen, „Eerstens aangaande Den Eigendom".
De onderteekenaars hadden blijkens eene gespe
cificeerde afrekening op eigen kosten een bank
laten vervaardigen voor 108 gulden, 13 stuivers
en 8 cent. De eigendom zou „hun alleen aan
staan". Bij overlijden van een der bezitters zou
het recht „koofnen aen zijn outsten zoon". Stierf
iemand „zonder mannelijke geboorte", dan ver
vielen de aandeelen „aende overige alsdan Eyge-
naars". Niemand mocht zijn recht aan een an
der overdragen of „niet connende of willende
meerder aandeel, Eenige Restitutie vorderen".
Hiernaast was nog een tweede reglement ont
worpen, „Ten opsigt van het gebruyk", hetwelk
acht artikelen bevat, waarin over het innen en
het besteden der gelden wordt gesproken.
Op den dag, waarop de „ordinantie" werd
vastgesteld, teekende de toenmalige pastoor vol-
ledigen afstand van alle rechten op de bank:
Onderschrevene pastoor tot Overveen Be-
kenne met toestemming En tollerantie ge-
tollereert te hebben een lange bank of
Ocksaal te laate maake agter in de kerk
onder den singsolder: aan dewelke ik be-
kenne geen de minste Eygendom te hebbe
oft pretentie als geen kracht, om imant
daer plaats in geve oft sorgen, n-.aar alleen
de magt en vergunning afhankelijk aan
de possesseurs van dien, dewelke voorge-
schrevene bank hebben doen maaken en
Bekostigt, dien na hun welgevalle daer-
over connen disponeeren.
(w.g.) Wilhelmus Ignatius Christiaans.
Genoemde onderteekenaars der „ordinantie"
zullen bleekers zijn geweest wellicht behoorend
tot of afstammend van die katholieken, die uit
Brabant en Westfalen naar de duinstreek wa
ren gekomen. Door C. S. Regtdoorzee Greup
Roldanus in zijn „Gesohiedenis der Haarlem
mer Bleekerijen" ('s-Gravenhage, Martinus Nij-
hoff 1936), worden Bijvoet en Kops met name
onder de bleekers genoemd. Dezelfden waren
(met uitzondering van Jan Pietersen Trip, in
wiens plaats Jan Pr. Cluyx vermeld staat), blij
kens de notulen van het parochiaal armbestuur,
in 1735 „regenten" van dit bestuur. In deze hoe
danigheid zullen zij het Ocksaal hebben laten
bouwen en bekostigd. Daaruit is verklaarbaar,
dat onder „de papieren van aanbelang" van het
armbestuur genoteerd staat, en wel als eerste
nummer „verscheidene stukken, betrekkelijk de
regten van 't R.C. Armbestuur op het zooge
naamde Bleekerszoldertje in de kerk te Over
veen". en eveneens, dat ale eerste van de „be
zittingen der R.C. Armen van Bloemendaal en
Overveen" op de inventaris voorkomt „Het
Hangzoldertje onder het zangkoor in de R.C.
Kerk te Overveen, genaamd het Bleekers
zoldertje, welks, ln allen gevalle verjaard, bezit
recht wordt bewezen uit aanwezige stukken
daartoe betrekkelijk."
Van de voormalige kerk en pastorie, door
pastoor A. Hodenpijl gebouwd, bestaat eene
kortelings teruggevonden teekening van S. F.
R(ijnierse). De kerk ligt gevolg van „de
woelingen der nieuwgezinden" bijna geheel
verscholen achter de pastorie aan den Korten
Zijlweg waar nu de voortuin en het parkeer-
terem zijn. De teekening bevestigt hetgeen pas
toor G. Schoonderbeek schrijft
om tot stand te brengen, wat in die
dagen slechts oogluikend werd toegestaan:
eene kerk namelijk, waar binnen de dienst
Gods verrigt mogt worden, doch slechts
zóó, dat men van buiten niets kerkelijks
kon ontwaren
Hildebrand heeft beide gekend. In zijn Ca
mera Obscura spreekt hij daarover niet, even
min als hij daar pastoor Hugo Joannes Gerten-
scheidt noemt, den gevierden predikant, naar
wien hij mogelijk den priester gemodelleerd
heeft, dien hij bij een zieke laat optreden. Later
echter vraagt hij zich af, hoe hij „schrijvend
over Overveen, het roorr.sche kerkje kon verge
ten, dat er wel was en zijn goedhartigen pas
toor, die een populair karakter was, vóór wiens
pastorie een welonderhouden tuin lag met meer
dan één aardigheid naar ouden stijl en een
levend aapje op een stokje, dat alle voorbijgan
gers en ook hem, Hildebrand, steeds deed stil
staan".
