SIBELIUS ALS SYMPHONICUS
3-e V.hüuL i'Bus
Onze Omroepers komen in
I 90.000 gezinnen
L 4 HAT l®i B LG1
Werkt IJ mede aan den opbouw'?
ips Bouwbedrijf Haarlem-Santpoort doet het ook!
WAAROM
ZOEKT GIJ
FOTO-ENGEL
Wa«»c*herij „KLEVEHPAHK"
PIUS-ALMANAK
Óixifd mitdemTode
ZONDAG 16 JUNI 1940
mm
Utgfi
mÊÊËm
Vraagt prijsopgave voor landhuizen en werkzaamheden: TWIJNDERSLAAN 9 TELEFOON 16902
HAARLEM
Gramofoonkron iek
De eigenaardigheden van onze
symphonische cultuur
SCHRIFTVERBETERING
INST. REIBER-NAN
Joh. van Wunnï1*
BEUN'S
LOEM EN MAC AZIJN
V.B.-CORSET
I890-I94Q
JRfiR
noteert voor het LANGE JASSEN 20 et.
WASSI HEN en
STRIJKEN van
en
KORTE JASSEN 15 ct.
DROGISTERIJ
HENRI BENDE
LAAT UW GRAFWERK
HAARLEMS
MATRASSENHUIS
Het eenigste werk
HOF 6 - ALKMAAR
mwmm,
mm: -- m*
D«r
Water voor den „haver-motor". Een welkome verfrissching voor den trouwen
viervoeter, die ons thans weer uitnemende diensten bewijst en derhalve recht
heeft op een goede verzorging
GIERSTRAAT 75 - TELEFOON 14858
HAARLEM
Vakwerk 't kenmerk
H.K.B.-GEBOUW
ZALEN TE HUUR
SPAARNWOUDERSTR 63
KLEVERPARKWEG 7
GROOTE HOUTSTRAAT 135
TELEFOON 15499
flnTH0niESTR:59
H PPRLEm
CARRIERS
Santpoorterstraat 41
VERVAARDIGEN BIJ
C. A. SWAALF
A ft E It E t i\ I I 1%
„ST. CAELILIA"
van DE GRAAFF
Opmaken van matrassen
NU 11.50 en 12
waarin U alle gegevens uitgebreid vermeld
vindt betreffende hei katholieke leven is en blijfi
hei katholieke-adressenboek, de
jaarboek voor de Kaiholieken van Nederland, waar
van dezer dagen de uitgave 1940, de 66sie jaar
gang, is verschenen.
Zoo U zich hei bezit van deze onmisbare gegevens
bron nog niet hebt verzekerd, zorgt dan per om
gaande daarvoor I Uw bestelling wordt gaarne in
gewacht bij Uw boekhandelaar en bij de uitgeefster:
Gironummer 1048 63
Ondanks de verhoogde prijzen van papier en an
dere hulpstoffen, zijn de prijzen nog dezelfde, n.1.
f4.50 gebonden en f3.50 ingenaaid;
franco per posl respectievelijk f 4.80 en f 3.80
VOOR CHEMISCH REINIGEN KIEST MEN
AMSTERDAM
v.Baerlestraat 19,Telef.27368
HAARLEM
Plein 22 Telefoon 16761
HILVERSUM
's Gravenl.weg 29, Telef. 8704
Ook gevestigd te:
DEN HAAG, BEVERWIJK
en LEIDEN.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VLUG EN ALS NIEUW TERUG
iiminiimniiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiniiiiiiiiiiiiuiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii
9
Een aantal Rotterdamsche geëvacueerden in Den Haag is door het Mobilisatie
Comité Breit allen meein staat gesteld, wollen kleeding te vervaardigen
Bij het graf van den Onbekenden Soldaat te Brussel
Leden van de Duitsche Weermacht brengen een bezoek
aan het oorlogsmonument in de Belgische hoofdstad
De krijgsverrichtingen ter zee. Een
Duitsche mijnenlegger op weg vooK
het leggen van versperringen
-■
La Nation Beige is het eenige dagblad, dat op het
oogenblik in Brussel verschijnt. De krantenverkoopers
vervoegen zich aan het gebouw, om een vergunning
te krijgen voor het verkoopen der edities
Het reeds lang afgedankte station
netje Lent is nieuw leven ingeblazen.
Een nood-restauratie verleent er zelfs
een kleurig cachet aan
Plundering ivordt met den dood gestraft. Deze
ernstige waarschuwing heeft ook in België er toe
bijgedragen, dat het eigendom van de geëvacueerden
geëerbiedigd wordt
Selfs
In een beschouwing, die wij al eens eerder
naar aanleiding van het verschijnen van een
Sibelius-album aan Jean Sibelius, Finlands
nationalen componist wijdden, was weinig ge
legenheid om in te gaan op het symphoniscn
oeuvre van den man, die de toonkunst van
Finland representeert. Dit album bevatte uit
sluitend stukken, die andere kanten van dit
talent in het licht brachten: symphonische ge
dichten en tooneelmuziek, genres, waarin Sibe
lius zich altijd wel op de gelukkigste manier
schijnt geuit te hebben. Er is echter ook van
Sibelius' tamelijk omvangrijk symphonisch
oeuvre hij schreef zeven symphonieën in
ons land aJ evenmin veel bekend geraakt als
van zijn andere werk. B;j een sporadische uit
voering van een symphonie is het meestal ge
bleven. Ook dat is niet onverklaarbaar: Sibe
lius neeit in de eerste plaats in ons land wei
nig introductie gevonden, gedeeltelijk zeer ze
ker ten onrechte, maar toch niet geheel en al.
Het concertwezen van ons land is toegespitst
op de symphonische kunst. Onze volksaanleg
ls in wezen niet dramatisch, doch vertoont een
veel sterkere neiging naar de abstractie. Dat is
een en misschien wei de voornaamste reden,
waarom het muziekleven zich by ons zoo een
zijdig ontwikkeld heeft en bü verregaande ver-
waarloozing van de muzikaal-dramatische kunst
zich vrywel uitsluitend richtte op de opperste
cultiveenng van het symphonie-orkest en zijn
repertoire En onder den invloed van deze een-
zydige ontwikkeling vertoont ook dit repertoire
bepaalde eigenaardigheden, waardoor het zich
by ons onderscheidt van dat van andere lan
den, waar de muzikaal-dramatische kunst wer
kelijk verbreid is Daar ziet men, dat het re-
pertoire der symphonie-orkesten veel gemakke
lijker wordt aangevuld met programmatische
muziek, of muziek, die toch in 't algemeen va*
een litteraire of althans buiten-muzikalen im
puls uit ontstaan is. Men vergelijke de program
ma's van buitenlandsche orkestinstellinsen
maar eens met de onze wat iedereen door
bestudeering van radiogidser doen kan en
men zal zien, dat er in de samenstelling met
onbelangryke verschillen te voorschyn komen
Dit wil natuuriyk niet zeggen, dat de hiei
bedoelde categorieën van muziek bij ons geen
burgerrecht hebben verkregen. Integendeel
ook in het repertoire van een Nederlandsen
symphonie-orkest zijn tal van dergelijk* stuk
ken aan te wijzen, die er vaste bestanddee ei;
van geworden zijr. en die dan x>k tot het zoo
genaamde standaardrepertoire gerekend wor
den Toch zou men wel by een dieper gaan.it
.- stui
ten niet alleen in bet aantal van d'''ij'te
werkeh. maar ook in het aantal keeren, dat zy
tot uitvoering gebracht worden.
Het lijkt heel natuuriyk, dat ia een land als
het onze. waar men zich by uitstek heeft toe-
gelegd op de cultiveering van de symphonische
kunst, dit begrip ook mef een zekere exclusi
viteit wordt verstaan. Men mag dan alle mo-
gelyke anders geaarde werken daarby spelen
de kern van het repertoire is en blyft de sym
phonie; de rest blijft minder of meer belang
rijke aanvulling, werk, dat voor het repertoire
niet van het allereerste belang geacht wordt
In deze situatie schuilt ook wel ten deele een
verklaring voor de schoorvoetende wyze, waar
op onze orkestinstellingen zich by de muziek-
productie van na 1920 aanpassen. De hedendaag-
sche muziekproductie immers is in wezen niet
meer symphonisch.
Wat zij wel is, valt moeilyk in één
woord uit te drukken. Zij beoefent allerlei
genres en vormen, waarvan er vele zyn, die
uit de samenwerking tusschen tooneel of litte
ratuur (zang) en muziek ontstaan zijn, maar
waarvan in ieder geval de symphonische vorm
wei een der minst gebruikelijke is. Men kan
natuurlijk van meening zyn. dat het sympho
nie-orkest zich dan maar heeft aan te passen
aan den nieuwen tijd en naar andere manieren
van musiceeren moet zoeken, doch dit doet
mets af aan het psychologische feit. dat een
volmaakt gespecialiseerd symphonie-orkest van
zijn standpunt ai dergelyke muziek, die niei-
sympnonisch is in den letterlyken zin van het
woord, ais eenigszins vreemde zaken beschouwt
Zoo bezien kan men hierin ook eenigszins een
verklaring vinden voor de omstandigheid, dat
men ten onzent het orkest-oeuvre van Debus
sy niet met even groote overtuigingskracht ge
propageerd heeft als de echt symphonische
kunst der Duitsche componisten van het laatst
der vonge eeuw.
Er bestaat in dit eenzydig aanhangen van de
symphonie zelfs een zeker formeel conservatis
me. Max Reger, die verscheidene zeer belang-
ryke en omvangrijke orkestwerken voor groote
ensembles schreef en wiens kunst by uitstek
abstract van aard is, vond altijd slechts spaar
zame uitvoeringen, terwijl hy pas de laatste
Jaren, nu de begrippen zich beginnen te ver-
breeden, veelvuldiger ten gehoore wordt ge
bracht.
Mahler daarentegen, die geweldige sympho
nieën schreef, vond in het bolwerk der sympho
nische kunstbeoefening, het Concertgebouw
een dirigent en een publiek bereid om een waren
cultus jegens hem te ontketenen Deze verkia
ring levert natuurlijk niet de oplossing voot
alle kwesties van dezen aard, die men kan op
werpen, doch deze verschijnselen mogen toer.
wel eens onder de aandacht ;ebracht wordci
omdat zij wel degelijk kunnen bydragen tot
een beter begrip voor sommige eigenaardighe
den van ons concertleven.
En nu is het wel merkwaardig, om tot Sibe
lius terug te keeren, dat deze componist, auteui
van verscheidene belangwekkende werken van
programmatische allure of voortgekomen un
een buitenmuzikaal uitgangspunt, als sympho-
nicus zyn grootste kracht niet bewyst. terwijj
als men eens iets van hem uitvoert in ons land
daarvoor toch meestal een symphonie wordt
gekozen. Men kan over deze symphonieën lange
of korte beschouwingen houden, eenvoudig ge
zegd vallen zy tegen. Ze zijn niet slecht, maar
ze zyn zeker niet op een lyn te stellen met
de meesterwerken of ook maar met de goede
werken der symphonische litteratuur waarmee
wij zoo vertrouwd zyn, dat wij het niet kunnen i
laten dit niveau als waardemeter te gebrui
ken. Ook de vijfde symphonie in Esmaj, op. 82.
waarvan Serge Koussevitzky met net Boston
Symphony Orchestra op H. M. V. DB 316871
een voortreffelijk gespeelde vertolking gaf, be
wijst toch niet meer dan dat Sibelius een knap
man is, maar zy geeft den hoorder, die zijn an
der werk niet kent, er geen idee van. dat Sibe
lius ook een boeiend muzikant kan zijn en veel
meer dan een epigoon, zooals hij zich noga)
eens in deze symphonie toont. Een symphonie
in den echten zin kan men deze tamelijk rhap-
sodisch ontworpen drie deelen feitelijk niet
noemen. De gevoelsinhoud van het werk is die
van stemmingrijke muziek, welke echter op
deze manier haar vorm niet heeft kunnen vin
den en wat grauw, onbestemd spanningloos
en bijaldien eenigszins vervelend verloopt.
In een land met een muziekcultuur als het
onze is juist dit symphonische zwak van Sibe
lius voor hem, maar ook voor ons, fnuikend ge
weest. in menig ander land zou men hem wel
licht van een andere zijde, van zijn sterkste
zijde n.l.. hebben aangepakt. In ons land heeft
een man, die zich aandient als symphonicus
en toch geen eerste klas symphonicus blijkt te
zijn, snel „versungen und vertan"
Zijn andere werk valt niet binnen de te een
zijdige belangstelling van de leiders onzer or-
kestinstellingen Men acht dit onwillekeurig
van minder belang, misschien ook wel van te
geringe orde en vreest ietwat voorbarig, dat
de rest dan ook wel niet veel zal zijn De sym
phonie en de vraag of een componist een sym
phonie kan schrijven zijn tengeyolge van onze
concertpractijk de maatstaf gaan vormen voor
de beoordeeling van een talent Aangenomen
dat de symphonie een der hoogste kunstvormen
der West-Europeesche muziek is, kan men dezen
maatstaf niet foutief noemen, maar zij is we)
te hoog en te onpractisch. Zij kan. naar men
moet vreezen. ertoe hebben bijgedragen, dat
men zich ten aanzien van Sibelius vergist
tieeft. Bij Sibelius is stellig veel zeer welkom-
er bruikbare muziek te vinden en hij is in ieder
geval de maker van het hier reeds vroeger be
sproken symphonische gedicht „De Bard" dat
een der belangrijkste stukken is uit de impres
sionistische periode buiten den Franschen in
vloed.
Dit stuk wacht in ons land nog altyd op den
dirigent, die het zich wil aantrekken om ei
net repertoire van zyn orkest weliswaar niet
rr.et een symphonie maar wel met een boeietic
stuk mee te verrijken. En daarom moet het een
concertinstelling tenslotte toch begonnen zijn
L. H.
Moed en vertrouwen, onze inrichting zal
nooit een andere inrichting worden. Wij
blijven van ouds het eenig speciaal-adres
in handschriftverbeteren. - Wacht niet,
maar geeft U op voor een van onze dag-
of avondcursussen.
Opgericht 1899 Ki Houtweg 8. Tel 17655. Haarlem
SPECIAAL
ïDKES voor MATRASSEN en. DLl/o.
SCHAGCHELSTRAAT 13 - TEL. 10'2Xi
Repareeren en Bijvullen van Bedden
en Matrassen, in een dag retour
Wij maken veerenbedden - d e e 11 e
nog langer DAMES,
naar iets dat voor de
hand ligt? Een
is voor U de remedie
die de uitkomst brengt
TKMPKLIERSSTBAAT 35
TEL. 12693 HAARLEM
Ontwikkelen Afdrukken
Vergrooten
Camera's v.a. ƒ2.50
TELEFOOn I093I
Speksteenpoeder
Borax
Aluin
Bleekpoeder
Naftaline
10 ct. p. half pond
10 ct. p. half pond
10 ct. p. half pond
6 ct. p. half pond
25 ct. per pond
(loco) Karlsbader Zout 10 ct. p. h. w
Zuiveringzout 10 ct. p. half pond
Zoutzuur p. gr. fles 10 ct.
Ammoniak p. gr. fles 10 ct.
Mierendood, snelwerk. 40 ct. p. ons
Tafel Suikerzoet 2 pakjes 20 ct.
ZIJLSTRAAT 84 TELEF 10543
HAARLEM
Dil garandeert
U prima uit
voering, in alle
prijzen!
roonzaaj Electr. Steenhouwerij
Haarlem. Judith Leysterstraat 1921
Telefoon t0295<
REPETITIE en OPGAVE VAN üSUt.'-
Kinderkoor op Dinsdag 5.30 u contr 5 ct
Mannenzangvereemging
op Dinsdagavond 8 uur contributie 16
Dameszangvereenlglng
op Woensdagavond 8 uur contributie 16 ci
De bijeenkomsten hebben Dlaats in bei
iEBOTJW ,ST BAVO" SMEDESTKaa
HET BEST'''''
GR. HOUTSTRAAT 103 TEL 11*85
IN I DAG RETOUR
99 Ons Blad
99
Al
he
^0o
