DE VOEDSELVOORZIENING IN PARIJS.
DUIKVLUCHT IN DIEP VERLEDEN
mm
Zoekt gij betrouwbaar j
Personeel? 1
Plaats dan een „Omroeper
voor 90.000 gezinnen
m
u
mm
AAIMACHINES
OUDE PRIJZEN
SIGARETTENPAPIER
L.O. Ha.-O. U.L.O.
rt mm
Naar de baden van
Romeinsch Heerlen
Moeder Natuur
BASKO - CORSETTEN-GORDELS
en bustehouders
COLOR METAL
Importeurs Gebr. WITTE
JONGENS-PENSIONAAT
BLE1JERHE1DE (L.)
smmnminmnnniiiiniimiiiiiinmiiiiiniiiiiniiniiiiininiiiiiiinniiniiiiiiinmiiiiiinninninniiininiinniüti
VRUDAG 12 JULI 1940
ffliniiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiniiiiiiniiiiiinnninniinniiiiniimiraniinnnnniniiiiiiiiiii^
w m
m
S:
n x in*
Het dagelijksch leven herneemt te Parijs zijn gewonen
loop. Duiven voederen op de Place de I Etoile
m
cSuïcrit
ZOEKT IJ IETS
MOOIS
„H a K K O"
Academische examens
Eindexamen H.B.S.
Retraitehuis „Klooster v. d. H.
Geest" te Uden
nvetandet ujk
-
s
Apart cachet, enorme
sorteering, concur
reerende prijzen
Zoolang de voorraad sireki
leveren wij nog legen de
gekleurde metalen ritssluitingen
COLOR METAL, N.Z. VOORBURG
WAL 316 AMSTERDAM TEL. 44918
GRONINGEN TELEFOON 1718
PROSPECTUS OP AANVRAAG
FOTOREPORTAGE
In het koollandvan den nieuwen
weg Amsterdam Den Haag. De
strook tusschen de twee autobanen
is in vruchtbaren grond omge-
tooverd en benadert het summum
van intensieve bodemproductie
Heugelijk nieuws voor de Parijzenaars. Voor het eerst is er in de-
Fransche hoofdstad weer melk en boter te krijgen. Gegadigden komen
file maken voor een der winkels 4
Vol trots met den eersten prijswinnaar
op den 16den Zuid Limburgsches
Paardenfokdag te Valkenburg
v y"
Amsterdam zorgt voor de goede functionneering van zijn ge
compliceerd tramnet Reparatiewerkzaa^nheden langs de Prins
Hendrikkade
Zandvoort in Amsterdam. De jeugd heeft de zandvoorraden voor het
beton, dat bij de herstelling van het trambaanvak in de hoofdstad
noodig is, geconfisceerd als welkom speelmateriaal
Wij, in Limburg, hebben een historischen
knobbel. Dit komt natuurlijk, omdat we een
rijk verleden hebben. Een diep verleden ook.
Moge de palaeolithische mensch al voor 200.000
jaar in de Veluwe verschenen zijn, waartegen
over wij, volgens nieuwere opvattingen, maar
80.000 jaar kunnen stellen, onze oerbewoners
waren dan ook al mijnontginners en wapenfa
brikanten. (Nu komen we toch weer in de
buurt van den oorlog, wat we eigenlijk voor
een keer eens vermijden willen). Tot voor kort
werd deze praehistorische industrie tot het
neoüthicum gerekend. De vuursteen-werk -
plaatsen van Rijckholt—St. Geertruid dateer
den, naar men meende, van omtrent 3000 v.
Chr. De kappers van steenen bijlen, pijlpun
ten, krabbers enz., zouden dan tijdgenooten
zoowel van de Egyptische pyramidenbouwers
als van de Bandkeramikers zijn geweest.
Over de Donaucultuur van deze laatste
naamlooee stammen zullen we straks meer
vernemen. Dr. Beckers Sr. en zijn zoon dr.
Beckers Jr., eerstgenoemde de ontgraver van
prae-historisch Stein en Elsloo, die we met
groote steden uit de voorgeschiedenis vergelij
ken kunnen, gaan over him wetenschappelü-
ken arbeid, die twintig jaren in beslag nam,
een uitvoerig rijk geïllustreerd boek publicee-
ren. We komen er dan nog nader op terug.
In ieder geval, we gevoelen ons niet van gis
teren, zoo maar afstammeling van stammen,
die in de vierde eeuw hier aankwamen. De op
gravingen van Stein hebben aangetoond, dat
de Donaucultuur-menschen mede tot de voor
vaderen der tegenwoordige Zuid-Limburgers
kunnen behooren_ via Eburonen, Tungri, Sunici
en Franken.
En de Romeinen?, zal men vragen. Er zal
ook wel eenig Romeinsch bloed in onze ade
ren vloeien en wat van den Waalschen kant,
hoeveel mogen de etlinologen gissen. Wanneer
de Romeinen hier binnendringen, ligt al heel
een naamloos verleden achter ons. Met de Ro
meinen begint de historie en deze levert als
eersten naam Coriovallum op. Dit Corioval-
lum werd in de laatste dagen weer actueel,
niet alleen door Castellum Hema aan het
Heerlensche Raadhuisplein, doch door de zeer
belangrijke uitgravingen, welke nu in de me
tropool onzer mijnstreek geschieden.
Nu komen we opnieuw in de buurt van het
krijgsgeweld. Vanwege het Castellum en de op
gravingen. Het Castellum Coriovallum dat
men niet als een Romeinsche stad beschouwen
mag is nml. enkele keeren door brand ver
woest. Deze vernielingen moeten door inval
lende Barbaren-stammen zijn geschied. Ver
moedelijk hebben latere geslachten van bewo
ners, gelijk gebruikelijk in het verleden, de
steenen der bouwvallen voor andere doeleinden
gebezigd. Wat zich raider den grond bevond,
liet men onaangeroerd. Toen men omstreeks
1910 van Heerlen een stad ging maken, kwamen
successievelijk heel wat Romeinsche bouwresten
aan het licht. Systematische opgravingen zijn
noch toen, noch in de wilde expansie-jaren
van 19151920 verricht. Heerlen droomde er
in die dagen van een .grootstad'' te worden,
de 100.000, wellicht zelfs de 200.000 te halen.
Men fantaseerde over nevenindustrie, over een
kolenhaven; men raakte zoo vervuld van de
toekomst, dat röen het verleden vergat.
Gelukkig had Heerlen toen, in den persoon
van wijlen gemeente-archivaris Peetere, een
man die zin voor het voorbije had. Hij verza
melde niet alleen de gegevens door de graaf
werken voor huizenbouw verkregen doch ook
Romeinsche munten enz., voorwerpen, die nu
de Heerlensche oudheidkamer sieren. Hij re
construeerde zeer vernuftig het oude Castellum
en bewees meteen, dat het raadselachtige Co
riovallum, vermeld op ae z.g. kaart van Feu-
tinger, niet kon wezen Valkenburg of welke
plaats tusschen Keulen en Tongeren ook, doch
dat alleen Heerlen daarmee geïdentificeerd
kon worden. Vergelijkende de grondplannen
van andere castella, ais in het aangrenzende
Rijnland gaf hij ook aan wat vroeger rondom
de ontgraven „gedeelten moet hebben bestaan.
We raken weer in de sfeer van den oorlog.
Toen deze uitbrak, was men in Heerlen er op
bedacht zooveel mogelijk alle braak liggende
gronden om en in de stad voor de teelt van
voedselgewassen te benutten. Zoo zag men het
gebeuren, dat de ploeg getrokken werd over
terreinen, gelegen onder de schaduw van Cas
tellum Hema, zullen we maar zeggen. Ijverig
begon men er boonen te plamten. Toen men
aan den Westelijken kant van het stuk grond
kwam, stootte de ploeg op oude steenen.
Het voetstuk van een zuil kwam aan het licht.
De beteekenis van deze vondst vermoedend,
haalde het gemeentebestuur terstond onzen
ervaren veteraan van de spade, dr. Beckers uit
Beek, er bij, die nu samen met den nieuwen
gemeente-archivaris, drs. Van Hommerich, de
opgravingen leidt. In dit blad heeft men kun
nen lezen wrer al reeds werd bloot gelegd, in
't kort nog eens samengevat: de thermen of
baden van Castellum Coriovallum en een deel
van de deze sterkte omringende gracht.
Die opgravingen gaan zoo maar dwars door
de kortelings geplante boonen. Daarover zijn
sommige menschen niet te spreken. De mate
rialisten! Ze zien over het hoofd, dat hier om
zoo te zeggen de adelbrief van Heerlen wordt
blootgelegd. Wat zouden de burgers van
New-York of Chicago, de bewoners van zoo
menige dicht-bevolkte industriegemeente uit
Ruhrgebied of Borinage er niet voor over heb
ben, om zoo iets in hun ondergrond te ontdek
ken! Het is dan ook zeer begrijpelijk, dat er al
plannen bestaan om_ mochten de verdere ont
gravingen meevallen, het geheel der zichtbare
fundamenten te behouden, te omringen van
eenig plantsoen, als een eenig historisch mo
nument in Nederland.
Een attractie voor vreemdelingenverkeer
wellicht. Excursies uit Valkenburg, per ouder-
wetsche autocar of moderne char a banc (po
pulair: sjarbang). „Naar de thermen van Co
riovallum", in den stijl van „Naar de bouwval
len van Pompeji". Als er dan komen uit
Maastricht of Nijmegen, uit Roermond of Rol-
duc, zeggen de inwoners van Heerlen: „Wat
ons uit de eerste eeuwen onzer jaartelling
overbleefen ihr da!" Waarop de mannen
van Kirrioat (Rolduc) tusschen de tanden
mompelen: „Hèlletje wink", vrij vertaald: op
snijderij. En dan komen die van Stein en spot
ten: Moet je onze hutkommen zien van voor
5000 jaar en onze omwallingen uit den tijd
van de pyramiden! Waarop die van Sint Gie-
tere: en onze silexmijnen uit 8000 voor Chris
tus!
Nu verliezen we ons in nevelen en duister
nissen der praehistorie. Straks dwalen we nog
weg in de wouden van de voorwereld, in den
vorm van steenkoollagen, honderden meters
diep gelegen beneden de landen en steden die
we bewonen, waar de nachten en dagen
vervuld zijn van oorlogsgeruchten. Och, men
wil ook eens over wat arlders redekavelen; al
te best lukt het toch niet, want de inwoners
va;- St. Geertruid waren immers meteen wa
penfabrikanten, die van Stein kenden primi
tieve vestingwallen en Coriovallum werd ten
minste een of tweemaal door krijgsgeweld
verwoest.
Geleerden hebben vastgesteld, dat onder de
aarde meer levende wezens moeten voorkomen
dan er boven. Het aantal is overigens afhanke
lijk van de bodemgesteldheid. Op een acre goed
bouwland heeft men de volgende organismen
geteld: 3.609.000 regenwormen, 1.781.000duizend-
pooten, 7.727.00 insecten, 1.017.000 insectenlar
ven. Dat zijn de groote dieren. De kleintjes
(protozoa) worden niet per are, maar per
gram geteld: 477.000. Tenslotte vindt men in
diezelfde gram 27.700.000 bacteriën.
Men kan vragen, welk nut deze berekening
heeft. Het antwoord moet luiden, dat voor de
bewerking van de bodem met nieuwe middelen
een dergelijk onderzoek zeer belangrijk is. De
mensch kan namelijk door vermeerdering of
vermindering van het aantal oganismen een
bodem bruikbaarder maken. Hoe moet hij dat
aanleggen?
Als voorbeeld diene het (ongewilde) experi
ment op het eiland Hawaï. Daar voerde een
tuinier een fraaie plant de lantana camara
in. Een ander inwoner, die eveneens tot de
schoonheid van het eiland wilde bijdragen, im
porteerde de Chineesche tortelduiven. Het bleek,
dat deze de bes van de lantana graag aten,
maar tevens droegen ze daardoor bij tot de
snelle verbreiding van het zaad. Weldra werd
de mooie plant een plaag. Nog erger werd de
toestand, toen iemand de Indische Mynah-
vogel naar Hawaï bracht, want ook deze voedt
zich alleen met de bes. Toch bleek de verschij
ning van de Mynah een meevallertje te zijn.
Voordien werden de suikerplantages namelijk
vernield door een rupsensoort, en deze soort nu
viel bijzonder in den smaak van de Mynah.
Men bracht nu zekere insecten op het eiland
ran de voortwoekering van dë lantana het hoofd
te bieden en dit lukte niet onaardig, maar
daardoor verminderde het aantal Mynah-vogels
weer zoodanig, dat de rupsen weer de over
hand begonnen te nemen.
Uit dit relaas valt de les te trekken, dat men
wel zeer goed op de hoogte moet zijn, wanneer
men Moeder Natuur een handje wil helpen.
„Als één ding anders wordt, wordt alles an
ders", is een spreuk, waarvan de beteekenis
nog vaak onderschat wordt.
Deskundigen, die op dit gebied proeven ne
men, geven dan ook vaak toe, dat dergelijke
pogingen probeersels zijn, waarbij men op een
goeden uitslag kan hopen, maar waarbij men
niets vooruit kan zeggen en dikwijls gaat het
verkeerd. Soms komt een evenwicht tot stand,
maar dat is dan meestal van geheel anderen
aard dan men vermoedde, zoodat men in der
gelijke gevallen van meer geluk dan wijsheid
moet spreken.
Moderne vorschers willen het ingrijpen ter
'««Hl*
Naamlooze Vennootschap
„HAKKO"
Utrechtschestraat 121
AMSTERDAM-C.
voor n
HEERENCOSTUUM
Vraagt dan aan Uw
Tailleur de stalen van
Hakko heeft APARTE
FIJNE
HEERENSTOFFEN
Verkoop alléén aan
Tailleur»
Biet aan Particulieren
Wie (ttt bord
voor zich ziet
moet x t r a
voorzlc h 11 g
zijn, want hi)
nadert 'n voor-
rangsweg (óók
het verkeer
van links laten
vóórgaan!)
verstoring van een evenwicht, dat den mensch
niet gelegen komt, dan ook beschouwd zien als
een proef „omdat men nu eenmaal moet trach
ten iets te doen."
Zoover het de levende wezens onder den
grond betreft, is het van belang na te gaan,
welke daarvan de vruchtbaarheid van den bodem
bevorderen en welke niet. Het is gebleken, dat
vele bodembacteriën den mensch van groot nut
zijn, daar zij het kringproces der zuurstof be
vorderen.
Geslaagd voor het propaeöeutisch examen in
de economische wetenschappen de heeren: P. G.
J. M. van Eijkelenborg, Utrecht; J. H. H. Gies-
kens (Pr.) Sittard; E. C. Janzing, Tilburg; P. J.
Kole, Den Bosch; G. G. M. van Thiel, Turn
hout.
DELFT. Geslaagd voor het eindexamen, af-
deeling B: Mej. Wiepje Brans; Tnej. Jet Des-
sens. H. Eterman, L. J. Pijpers, R. Rademaker,
D M. van Wieringen, J. W. Dijkman, G L.
Hey, W. H. Scheepsma, W. J. Vermeulen, H. P.
Verschuur, H. v. d. Zee. Th. H. J. Berkhoudt,
M. Gilesse; J. J. de Haas, mej. C. Meenhorst,
mej. Hedda Wolterbeek—Muller, H. J. v. d.
Berg, G. J. Baylé, J. F. van Houtum, H. v. d.
Kamp, J. W. K. Meilink, A. van Wieringen, J.
A v. d. Berg, R. van Lavieren J. H. Mendels,
mej. E. Simon Thomas, mej. T. Timmers, H.
E. Eckhardt, A. C. v. d. Gaag, A. Mol Lous, L.
B vên Ommen, J. Tesink en G. J. M. Zwart
1518 Juli Derde Orde v. d. H. Dominicus.
2023 Juli Meisjes.
2326 Juli Ongehuwde Dames v. d. Midden
stand.
2730 Juli Meisjes uit Eindhoven e.a.
30 Juli3 Aug. Dames Onderwijzeressen.
36 Aug. Meisjes uit Helmond e.a. meisjes.
69 Aug. Dames Verloofden en die kennis
hebben.
913 Aug. Ongehuwde Dames v. d. Midden
stand.
1316 Aug. Retraite ter inleiding v. h. Volle
Leven.
17—20 Aug. Meisjes.
20-^3 Aug. Ongehuwde Dames v. d. Midden
stand.
23—27 Aug. Dames Onderwijzeressen e.a.
Dames.
27—31 Aug. Voor Vrouwelijke Afgestudeerden
van Universiteiten, Hooge Scholen e.d.
Opening der retraites pl.m. 7 uur 's namid
dags. Sluiting in den regel pl.m. 12 uur, waarna
middagmaal.
is de zorgzaam gekozen
harmonie der kleuren
van gordijnen, spreien en
meubelbekleeding, Indiec
U onze stoffen kiest
Levering desgewenscht
via Uw behanger, stof
feerder of woning-inr
Indonthren
Kolverstr. 134
AMSTERDAM
Filialen en Agentschappen
overal in Nederland
Anatomisch-wetenschappelijk
ontworpen in nauwe samen
werking met geneesheeren en
specialisten
Waar niet verkrijgb. vraagt:
Basko, Beliegracht 43
Amsterdam - Telefoon 41712
29 KLEUREN. BESTAND TEGEN KOKEN
WASSCHEN - STRIJKEN - ROESTVRIJ
Overal verkrijgbaar - Zwitserscb Fabrikaat
Neemt het beste, neemt EFKA!
Vraagt offerte bij Uw grossier of bil
Orders worden in volgorde van binnenkomst uitgevoerd
