DE MAASTUNNEL TE
ROTTERDAM
het blad
APIER
Architecten sluiten zich
aaneen
De Rijkscommissaris en
de vakcentrales
ZATERDAG 20 JULI 1940
DE NAT. COLLECTE
TE DEN HAAG
SOLDAAT PLEEGDE
MOORDAANSLAG
Kerkelijk Leven
p
houw van tunnel en onderdeelen
heeft goeden voortgang
GASOLIE VOOR LAND-
BOUWTRACTOREN
door
Waniek
Ruim f 153.000 binnengekomen
DUBBEL WOONHUIS
UITGEBRAND
Bijeenkomst Nationaal Front
te Nijmegen
Verplichting voor postduiven-
vereenigingen
Kapitale boerderij in de
asch gelegd
B.N.A. omgevormd tot nieuwe
centrale organisatie
Groningen ontvangt weer
kinderen
Tweede groep uit de getroffen
gebieden
Behandeling voor den krijgsraad
te 's Gravenhage
TOEWIJDING VAN LIM
BURG AAN MARIA
RIJKSBUREAU VOOR
HOTELS ENZ.
Verzorging van visschers-
gezinnen
Belangen van IJmuidenaren
Met het hoofd tegen boom
geslagen en gedood
15-jarige jongen leunde te ver
uit een tram
Auto botste tegen boomen
Inzittenden werden gewond
Voor iedere centrale een Duitsche
contact-commissaris benoemd
UIT DE STAATSCOURANT
Rijksaccountantsdienst
PRIESTERJUBILEUM PROF.
J. WAMSTEKER
H. H. Wijdingen
Bij den bouw van den Maastunnel te Rotterdam
Sijn uiteraard verschillende moeilijkheden te
overwinnen, die in de voorafgaande perioden
biet voorkwamen; toch kan men constateeren
dat het arbeidstempo weer hoog is 'opgevoerd.
Van 20 tot en met 22 Juni werd het vierde tun-
belstuk van de Waalhaven naar de plaats van
2ijn bestemming gesleept. Thans is alles nage
noeg gereed voor het transport van het vijfde,
het middelste tunnelstuk. Wanneer dit verzon
ken zal zijn is men halverwege de rivier ge
komen. Het aansluiten van de resteerende zink-
stukken zal dan niet vanaf den noordelijken
oever worden voortgezet, doch- men begint dan
vanaf het zuidelijke ventilatiegebouw. Het sluit
stuk van den tunnel komt dus midden in de
rivier te liggen.
Tusschen de stukken een en twee en twee en
drie worden de betonnen tusschenschotten weg
gebroken, terwijl men bezig is het stuk vier aan
stuk drie te verbinden.
Wat stuk een betreft, men behoeft niet meer
bevreesd te zijn voor kleine onderlinge bewegin
gen hiertusschen en het ventilatiegebouw, zoo
dat men in de afgeloopen weken een begin heeft
gemaakt met de verbinding. Zoodra deze ver
binding voltooid is en de wand van het ventila
tiegebouw evenals het afsluitende betonnen schot
Van tunnelstuk nummer een is doorbroken,
dan zal het mogelijk zijn, vanuit het ventilatie
gebouw en den landtunnel den riviertunnel recht
streeks te bereiken, hetgeen thans nog slechts
geschieden kan door de instijgkokers, welke op
het eerste tunnelstuk staan en tot nu toe de
«enige verbinding met het inwendige gedeelte
Vormden.
De bevestiging van het eerste tunnelstuk aan
het ventilatiegebouw brengt haar aparte moei
lijkheden mede. Bij het aaneenvoegen van ge
wone tunnelstukken laat men een duikerklok op
de spleet zakken. Doordat het eerste tunnelstuk
rechtstreeks in den muur van het ventilatie
gebouw komt, kan deze methode niet worden
gevolgd. Daarom heeft men van beton een klok
geconstrueerd, waarvan het grootste gedeelte
reeds in de Waalhaven op het dak van het tun-
belstuk werd bevestigd en later voltooid werd.
Door het ventilatiegebouw, in welks buitenmuur
daarvoor een ruimte is opengelaten, komt men
Via een luchtsluis in het tunnelstuk. De beton
den klok zal, wanneer het werk voltooid is, niet
Qieer kunnen worden verwijderd, doch het boven
v-'ater uitstekende gedeelte zal geen hinder voor
de scheepvaart brengen. Aan de rivierzijde van
het ventilatiegebouw wordt n.l. op den tunnel een
steigerwerk van beton gebouwd, hetwelk zal
aansluiten op de kademuren. De gewapend be
tonnen duikerklok bevindt zich aan de landzijde
Van dit steigerwerk.
Op den rechteroever worden de gebouwen
bovengronds afgewerkt, terwijl in den autotunnel
aan de betegeling de laatste hand wordt gelegd.
Ook het metselen der bestrating in de tunnel
buizen en de open opritten vindt snel voort
gang. Er is een begin gemaakt met het afwerken
Van het plafond in den overdekten tunnel.
Ook de electrische installatie kan nu worden
aangebracht. De eerste voorbereidingen daar
voor zijn reeds getroffen, zoodat binnenkort dit
Werk, waarbij vocht en stof groote vijanden zijn,
in vollen gang kan worden gezet.
Het ventilatiegebouw begint, nu een groot deel
der steigers is verwijderd, reeds duidelijk zijn
definitieven vorm te vertoonen. Er rest nog van
dezen oever op te merken, dat in overeenstem
ming met het bouwprogramma de kunstwerken,
gelegen in de zuidelijke helft van het circulatie-
Plein op den Westzeedijk, worden aangevat.
Op den linker Maasoever is de landtunnel
gereed gekomen en voor het grootste gedeelte
Weder met grond aangevuld. Van het ventilatie
gebouw ontbreekt nog slechts een klein stuk van
den uitblaasschoorsteen, terwijl het toegangs
gebouw voor de roltrappen reeds is gebeton-
heerd. Met de niet overdekte opritten in de
Doklaan is men nog bezig. Hier volgt het beton
werk het heiwerk op den voet.
In de Waalhaven wordt met het voltooien der
daken van de laatste drie nog in bewerking
zijnde tunnelstukken goede voortgang gemaakt,
2oodat binnen afzienbaren tijd het werk hier
beëindigd zal zijn.
Er blijkt misverstand te bestaan omtrent de
Wijze, waarop gasolie voor landbouwtractoren
kan worden verkregen. In dit verband wordt ons
van bevoegde zijde het volgende medegedeeld:
De distributie van dit product voor land
bouwdoeleinden blijft, evenals in de periode 1
October 1939—10 Mei 1940, centraal geschieden
hoor het Rijksbureau voor Aardolieproducten,
sectie H, Zeestraat 100—104, 's-Gravenhage,
telefoon 116344.
Momenteel mag de olieleverancier zonder ver
gunning 30 pet. leveren van de hoeveelheid,
Weike de verbruikers hebben ontvangen in de
overeenkomstige kalendermaand van de basis-
Periode 1 Augustus 193831 Juli 1939.
Voorloopig kunnen voor den landbouw extra
boeveelheden beschikbaar worden gesteld, waar-
hoor de landbouwbedrijven normaal kunnen
blijven werken, zij het, dat de grootst mogelijke
Zuinigheid, b.v. door combineeren van werk,
hoor gebruik te maken van electrische of stoom
kracht enz., betracht moet worden.
Men moet zich voor inlichtingen, extra-toe-
Nadruk verboden
Na verloop van eenigen tijd trad een heer
middelbaren leeftijd het lokaal binnen.
p°only noodigde hem door een wenk aan hun
^afel en stelde Roch zijn verwachten vriend,
h<Ui ingenieur Paul Hofer voor. Roch bekeek
?eh ingenieur met nieuwsgierige belangstelling,
^ofer was een flink gebouwd man, met een op-
hllend groot hoofd, dat door dicht, donker
end haar als door manen was omlijst. Onder
~°rstelige wenkbrauwen flikkerden groote blau-
8 oogen, welker uitdrukking vertrouwen en
empathie wekte, terwijl de vorm van den
fh°hd en de nog al breede, hoekige kin van bui
tgewone energie getuigden.
benton wist het gesprek behendig te brengen
de kolossale ontwikkeling van het machine-
u?hrljf in de Vereenigde Staten, en meer in het
'Jzonder °P he installaties van John Green in
"ersey City.
Zou ik ze niet eens kunnen bezichtigen?
teg Roch.
v Vroeger zou ik voor u gemakkelijk toegang
ebben verkregen, antwoordde de ingenieur,
wijzingen enz., tot bovenvermeld bureau wen
den ën niet tot de provinciale voedsel-commis-
sarissen of plaatselijke distributiediensten.
Voor de eerste aanvraag moet een stamfor-
mulier D. O. 5 (groen) worden ingevuld en in
geleverd bij het Rijksbureau voor Aardoliepro
ducten. Deze formulieren zijn bij de olieleve
ranciers verkrijgbaar.
Indien een verbruiker na 1 October 1939 reeds
een extra-toewijzing van het Rijksbureau voor
Aardolieproducten heeft ontvangen, kan hij
een extra-hoeveelheid aanvragen door de ach
terzijde van het „bericht van beschikbaarstel
ling" (enkelvoudig groen formulier) in te vul
len en dit formulier bij het rijksbureau in te
zenden.
Mede dank zij een aantal giften, welke zijn
gestort bij de bankiers Heldring en Fïerson
te 's-Gravenhage en het steeds doorvloeien
van giften op de girorekening van de collecte
commissie, kan de voorzitter van de collecte
commissie voor de Nationale Inzameling 1940
te 's-Gravenhage met groote dankbaarheid
melden dat inderdaad de „anderhalve ton" te
's-Gravenhage is overschreden. Tot heden
heeft de commissie ontvangen f 153.083.62,
waarvan f 64.938.87 bij de straatcollecte,
f 75.998.95 op de giro-rekening en f 12.244.80
bij Heldring en Pierson.
De commissie is uiterst erkentelijk voor de
betoonde vrijgevigheid; zij sluit echter haar
rekening nog niet af en wil nog gaarne op
haar girorekening 388900 of bij genoemde ban
kiers giften in ontvangst blijven nemen. Het
blijkt telkens, dat er ingezetenen zijn, die hun
bijdrage voor de slachtoffers der oorlogvoering
alsnog willen storten.
Donderdagavond heeft een felle brand ge
woed in de dubbele woning, annex opslagplaats
van den heer J. Numan, nabij Heerenveen. Met
zeven stralen tastte de brandweer het vuur
aan, doch zij kon niet verhinderen, dat de psr-
ceelen geheel uitbrandden, waarbij groote
voorraden nieuwe meubelen verloren gingen.
De schade, die belangrijk is, wordt door ver
zekering gedekt. De belendende perceelen van
mevr. Boersma en den heer Bakker kregen
brand- en waterschade. Laatstgenoemde is niet
verzekerd.
Te Nijmegen is Donderdagavond in de groote
zaal van De Harmonie een drukbezochte be
sloten vergadering van Nationaal Front, leider
Arnold Meyer, gehouden. Eenige honderden ge-
r.oodigden, onder wie vele middenstanders, wer
den verwelkomd door den afdeelingsleider ir. J.
M. v. d. Wetering, die aanspoorde, in dezen be
wogen tijd niet aan den kant te blijven staan,
doch nu te werken voor een nieuwen geordenden
staat.
Vervolgens sprak de gouwleider voor Gelder
land, de heer J. A. A. Doek. Het onderwerp van
zijn rede was „Nationaal Front is Nederlands
behoud". Spr. hield een betoog voor den cor
poratieven staat en een vrij Nederland, waarin
ieder Nederlander zijn plicht doet en zijn juiste
taak vervult.
Na de rede beantwoorde de heer Doek een
dertigtal vragen. Hierbij werd vooral de nadruk
gelegd op doel, streven en toekomst van Natio
naal Front. Hij deed vooral uitkomen, dat Na
tionaal Front niet zal zwichten voor eischen,
welke een partijleider, hoe groot zijn aanhang
ook moge zijn, zal stellen. Nationaal Front aan
vaardt iederen Nederlander, die bezield is met
een geest van waarachtige solidariteit en geeft
hem de plaats, welke hem krachtens bekwaam
heid en werkkracht toekomt.
Alle Nederlandsche vereenigingen van postdui-
venliefhebbers zijn, in opdracht van
den opperbevelhebber derDuit-
sche weermacht in Nederland, verplicht
uiterlijk 20 Juli een opgave (in drievoud) in te
zenden aan den heer mr. W. J. H. Stam, te
Warnsveld, vermeldende:
a.) Naam der vereeniging, plaats der vesti
ging en provincie.
b.) Namen, voornamen en adressen der be
stuursleden.
Ten aanzien der vereenigingen, aangesloten
bij een der Nederlandsche bonden, dient de in
levering van deze opgaven via hun bondssecre-
taris te geschieden.
Met den meesten nadruk wordt er op gewe
zen, dat een en ander zoo correct mogelijk en
binnen den gestelden termijn dient te geschie
den.
Door onbekende oorzaak is een brand uitge
broken in een boerderij onder Holwerd, bewoond
door den heer D. Andringa. Honderd-en-tien
voer hooi, alle machinerieën en een partij aard
appelplanten gingen verloren. Dank zij brand
deuren en brandmuren en het krachtig optreden
van de brandweer uit Ternaard bleef het voor
huis behouden. Verzekering dekt de schade.
maar nu zal het, naar ik vrees, bezwaarlijk
gaan.
Zoo! En waarom?
Sinds de heer Meingast de leiding van de
fabrieken heeft overgenomen, is men in dat op
zicht zeer streng geworden.
Meingastis dat de nieuwe eigenaar?
Neen, de fabrieken behooren nog steeds
aan John Green. Doch na den dood van zijn
eenigen zoon heeft hij zich bijna geheel terug
getrokken uit de zaken en laat alles over aan
zijn neef, mijnheer Meingast.
Dat overlijden moet een verschrikkelijke
slag voor den ouden heer zijn geweest.
Dat begrijpt u en ook voor mij: ik heb
in Percy Green mijn besten vriend verloren.
Waaraan is de jongeman gestorven?
Zijn dood is nooit volkomen opgehelderd
geweest.
Zonderling.... hier in New York?
Neen, Percy had met eenige vrienden een
jachtpartij naar de Adirondack Mountains on
dernomen. Ik moest hem vergezellen, maar
werd op het laatste oogenblik door dringende
bezigheden verhinderd. Ik zal het nooit ver
geten
En d&ar is hij plotseling overleden?
Ja, plotseling, in 't jachthuis, dat de heer
Green in de nabijheid van Tawahus bezat. Heel
den dag had Percy met zijn vrienden rondge
zworven in het woud, en na in vroolijke stem
ming het avondmaal te hebben gebruikt, had
hij zich ter rust begeven. Den volgenden mor
gen vond men hem dood in zijn bed....
Misschien een beroerte?
Reeds jaren lang werd en wordt in ons land
uitgezien naar een deugdelijke regeling voor
het voeren van den titel van „architect" of
„bouwmeester" en naar een algemeene rege
ling van de uitoefening van het architecten-
beroep.
Door de maatregelen, welke tot nu toe op
bouwkundig gebied van kracht zijn, kon de
cultureele en economische taak van het bou
wen wel zeer slecht tot uitdrukking komen.
Toch is het juist het werk van de, .architec
ten" Of „bouwmeesters" dat voor langen tijd
het karakter van onze dorpen en steden be
paalt en dat aan het nageslacht duidelijk kan
maken op welke innerlijke „cultureele waar
den" en „volkskrachten" een zeker tijdperk
kon bogen.
Herhaaldelijk werd in en buiten vak
kringen aangedrongen op het volgen van
andere richtlijnen. Betoogd werd, dat met
het steeds uitbreiden van de voorschriften
en van het aantal en de taak van contro-
leerende instanties, nooit een gezond bouw
vak zou kunnen ontstaan.
Alleen het regelen van de scheppende,
de bouwende instantie zelve, door het stel
len van bevoegdheidseischen en van normen
van vakverantwoordelijkheid zou daartoe
wel kunnen leiden. Daarbij zou het top
zware en kostbare controle-apparaat van
de overheid aanzienlijk kunnen worden
ingekrompen en zou het thans alles be
heer sch er.de commissoriale schOonheids-
toezicht tot een algemeen coördineerende
instantie kunnen worden teruggebracht.
Verder zou het nOodig zijn, de bouwende
instanties te binden aan algemeene normen
van vakbeoefening en vakmoraal, een taak, die
bij de heerschende „vrijheid" alleen kon wor
den ter hand genomen door een aantal archi
tectenorganisaties, maar die daarbuiten alle
rechtskracht en alle sancties moest ontberen.
In Nederland bestonden ook op dit gebied
verscheidene vakorganisaties.
Toen het zich in 1939 liet aanzien, dat een
regeling althans voor het voeren van den titel
van „architect" of „bouwmeester" in het zicht
kwam, hebben eenige vertegenwoordigers van de
verschillende organisaties onderhandelingen
aangeknoopt om tot een centrale Nederlandsche
architecten-organisatie te komen. Eind April
1940 werden deze pogingen met succes be
kroond en zij leidden tot een onderhandelings
basis, waarover tusschen de besturen der orga
nisaties overeenstemming werd verkregen.
Na de gebeurtenissen van Mei zijn de onder
handelingen voortgezet met het verstrekkende
doel eens en vooral aan alle verdeeldheid een
einde te maken en als eerste begin van een al
gemeene vaksaneering alle Nederlandsche ar
chitecten in één Organisatie onder te brengen.
Deze onderhandelingen, gevoerd onder
leiding van prof. ir. H. T. Zwiers, hebben
geleid tot volledige overeenstemming, ztoodat
nu aan de leden van de verschillende orga
nisaties reeds uitgewerkte voorstellen voor
de inrichting van de nieuwe centrale orga
nisatie zijn toegezonden.
Terwille van de belangrijke fondsen en
bezittingen van de maatschappij tot be
vordering- der bouwkunst, bond van Neder
landsche architecten (B.N.A.) is op voor
stel van de andere onderhandelende par
tijen besloten, deze vereeniging radicaal
om te vormen tot de nieuwe centrale orga
nisatie, waarin dan de leden van de andere
organisaties zullen kunnen toetreden.
Het Nederlandsch Instituut van Architec
ten (N.I.V.A.) en de Nederlandsche Bond van
Bouwmeestersgilden en zijn leden, de bouw
meestersgilden, zullen zich zelf daarbij ophef
fen en het saldo van hun middelen inbrengen
In het ondersteuningsfonds van den B.N.A.
De ontworpen uitgewerkte voorstellen hou
den volledig rekening met het tot stand komen
van een Architectenwet of -besluit, berustende
op het beginsel van selectie naar bekwaamheid,
en bevatten verder de mogelijkheid voor die
genen, aan wie krachtens wet of wettelijk be
sluit de titel architect of bouwmeester niet zal
worden toegekend, als „erkend bouwkundige"
in aparte afdeelingen van de vereeniging te
worden opgenomen, waarbij, tegenover deze
„erkenning" eenerzijds, anderzijds een vrijwil
lige beperking van arbeidsgebied zou worden
aanvaard.
Daarmede is zoowel de cultureele beteekenis
van het bouwvak als de sociale rechtvaardig
heid tot uitdrukking gekomen en is de moge
lijkheid geschapen tot een vast organisatorisch
verband van alle „architecten" en „erkende
bouwkundigen".
Het spreekt van zelf, dat de bereikte resul
taten moeten worden gezien als een eerste
stap in de richting van een verdere saneering.
In de doelstelling van de nieuwe organisatie
komt zulks duidelijk tot uitdrukking. Verdere
samenwerking van de nieuwe organisatie met
de organisaties van anderen, werkzaam in of
in verband met het bouwvak, zal zoo spoedig
mogelijk moeten volgen.
De Onder leiding van prof. Zwiers staande
onderhandelings-commissie is zich daarvan ten
volle bewust.
Wat ten slotte de inrichting van de nieuwe
vereeniging betreft, deze berust volgens de uit
gewerkte voorstellen op een duidelijk even
wicht van centrale algemeene leiding en regio
nale vertegenwoordigingen door districtscom
missarissen, welke te zamen met een vaste kern
van het dagelijksch bestuur een hoofdbestuur
vormen.
Na een lange reis, welke Vrijdagmorgen om
half acht begon, arriveerde des middags om
vier uur in Groningen bij stralend zomerweer
met drie groote autobussen de tweede groep (81)
kinderen uit de getroffen gebieden aan het
Gedempte Zuiderdiep bij het eethuis „Weeva".
De leiding berustte bij vier leden van het
In den laten avond van Zondag 19 November
1939 heeft zich in de woning van den theater
directeur H. van der W. te Tilburg een drama
afgespeeld, dat thans, acht maanden later, zijn
openbare afwikkeling voor den Krijgsraad te
Den Haag heeft gevonden.
Volgen wij den tekst van de dagvaarding,
dan lezen we, dat beschuldigd wordt de 26-
jarige J. K., dienstplichtig soldaat-ziekenver
pleger, toenmaals te Baambrugge gelegerd, dat
hij zich dien avond naar Tilburg had begeven
met het voornemen, opzettelijk en met voor
bedachten rade Herman van der W. van het
leven te berooven en dat hij, gewapend met een
zware staaf ijzer, aanwezig was in een in diens
woning gelegen donker vertrek, waarvan hij
wist, dat dit het slaapvertrek was, waar Van
der W. toen spoedig zou binnenkomen, teneinde
dezen in dat vertrek op te wachten en toen.
nadat Van der..W. dat slaapvertrek was binnen
gekomen en aldaar het licht had ontstoken, op
zettelijk en gewelddadig dien Van der W. met
de zware staaf ijzer onverhoeds een slag op het
hoofd heeft gegeven waarop laatstgenoemde
kwam te vallen en vervolgens, nadat Van der
W. weer overeind kwam, op dezen is toege
sprongen en hem opzettelijk en gewelddadig
met een Engelschen sleutel harde slagen op het
hoofd heeft toegebracht, waardoor Van der W.
bloedend werd verwond, zjjnde de uitvoering
van beklaagde' svoorneir.en niet voltooid alleen
tengevolge van de van beklaagde's wil onafhan
kelijke omstandigheid, dat de toegebrachte sla
gen niet doodelijk waren.
Subsidiair was zware mishandeling ten laste
gelegd.
Beklaagde, die sedertdien in voorarrest ver
toeft en wien het Roode-Kruisteeken den uni
formkraag siert, bekent wel, dat hij zijn tegen
stander heeft geslagen, doch niet de bedoeling
te hebben gehad hem te dooden. De vechtpartij
zou naar zijn zeggen niet zijn ontstaan, indien
hij niet den indruk had gekregen, dat Van der
Dat kan ik niet aannemen. Percy was door
en door gezond. Hij leidde een zeer geregeld
leven en had stalen zenuwen.
Men heeft toch een geneeskundig onder
zoek ingesteld?
Natuurlijk, hier in New York, en dat on
derzoek werd door specialisten van den eersten
rang gedaan, zonder resultaat
Werd die jachtpartij door den heer Mein
gast bijgewoond?
Hofer keek Roch verwonderd aan. Langzaam,
op ieder woord den klemtoon leggende, ant
woordde hij:
Neen, de heer Meingast was er niet bij.
Dien avond bevond hij zich hier. Ik zelf heb
met hem tot diep in den nacht aan een nieuw
ontwerp gewerkt.
Na deze woorden trad een pijnlijk stilzwij
gen in, waaraan de heer Moonly na verloop
van een paar minuten door het vertellen van
een pikante anecdote een eind maakte. Toen
Hofer een weinig later in den loop van het ge
sprek vernam, dat Roch te Weenen thuis be
hoorde, vertelde hij met voldoening, dat ook hij
uit de schoone Donau-stad afkomstig was, en
dat hij waarschijnlijk spoedig naar zijn geboor
teplaats zou terugkeeren, omdat hij ten ge
volge van Percy's overlijden zijn betrekking
niet meer met lust en de noodige opgewektheid
kon waarnemen.
De tijd vervloog in levendige gesprekken over
de dierbare „Heimat", totdat eindelijk al de
andere gasten waren heengegaan en Kenton
opmerkte, dat de zaken nu weer hun beurt
moesten krijgen.
W hem met een revolver wilde bedreigen.
De theaterdirecteur, als voornaamste getuige
gehoord, zeide, dien nacht met een taxi te zijn
thuisgekomen en nauwelijks de slaapkamer te
zijn binnengetreden, toen hij een slag op zijn
hoofd ontving, waardoor hij bloedend werd ge
wond. Hij zag nog kans het licht te ontsteken,
maar dit werd onmiddellijk daarna met be
hulp van een tweeden schakelaar in de kamer
weer door iemand in blauwachtig colbertcos-
tuum uitgedraaid. Hij zag kans zijn tegenstan
der het ijzer, waarmee de slag moest zyn toe
gebracht, te ontfutselen. Toen kreeg hij echter
nieuwe slagen met een ander metalen voor
werp. Hij wist zich nog loopende naar het op
een 250 a 300 Meter van zijn woning gelegen
politiebureau te begeven, waar hij het bewust
zijn verloor. Vier dagen is hij bewusteloos ge
bleven en daarna is geleidelijk het gebeurde
weer in zijn herinnering gekomen.
De auditeur-militair achtte het zware stuk
ijzer, dat beklaagde bij zich had, ongeschikt
als eventueel middel tot zelfverweer. Daartoe
zou beklaagde voldoende hebben gehad aan den
Engelschen sleutel, dien hij altijd bij zich droeg
uit hoofde van zijn werkzaamheid als chauffeur.
Beklaagde heeft evenmwel eerst met de ijzeren
staaf van der W. mishandeld en hij is hem,
toen deze reeds op den grond lag, daarna nog
met den zwaren sleutel gaan bewerken, het
geen een afgrijselijk bloedbad heeft teweeg
gebracht.
Spreker geloofde dat een jonge vrouw in dit
drama een misdadige rol had gespeeld, waar
voor beklaagde, die het feit pleegde, zal hebben
te boeten.
De eisch luidde zes jaar en zes maanden ge
vangenisstraf met aftrek van preventief en met
ontzegging van de bevoegdheid om verder bij
het leger te dienen.
Mr. Fr. A. Kokosky uit Amstrdam pleitte
clementie. Van poging tot moord kan z.i. geen
sprake zijn en van voorbedachten rade evenmin.
Beklaagde zeide nog, dat hij op 10 Mei ge
smeekt had, mee te mogen doen aan de ver
dediging des lands, doch dat men hem niet uit
de preventieve hechtenis had willen ontslaan.
Het ergste griefde hem nu, dat de auditeur
militair zijn ontslag uit den militairen dienst
eisch te....
Op 1 Augustus zal de Krijgsraad uitspraak
doen.
Vóór het restaurant nam Moonly, die in de
nabijheid woonde, afscheid. Hofer vergezelde
Roch en Kenton tot aan het veer. 't Was reeds
laat, en men zag weinig menschen in de stra
ten. Een beschonken kerel kwam hen op eenige
schreden afstand nagestrompeld. Zij bleven
staan en lieten hem vooruitgaan. De man
droeg lompen; hij had een verwilderden rossen
baard en listige oogen.
Zwijgend zetten ze toen hun weg voort. Toen
ze bijna het veer hadden bereikt, zei Roch:
De geschiedenis met den jongen Percy wil
mij niet uit 't hoofd. Ik kan mij niet losmaken
van de gedachte, dat zijn dood verband houdt
met zonderlinge dingen.
Er was een misdaad in het spel, daar ben
ik van overtuigd, verklaarde Hofer.
Gelooft u dat waarlijk? vroeg Roch, die
blijkbaar ontstelde.
Ja, ik geloof het vast.
In ieder geval een zeer geheimzinnige
zaak, gaf Kenton als zijn meening te kennen.
Zy waren aangekomen by de overzetboot, die
juist ging vertrekken. Kenton nam afscheid
van Hofer en spoedde zich naar de boot. Roch
drukte zün landgenoot vriendschappelijk de
hand en zei toen snel en fluisterend:
't Is dringend noodig, dat ik een onder
houd met u heb. Wilt u my morgenavond tegen
acht uur een bezoek brengen in 't Hotel Asto
ria?
Ik zal komen.
Nog een handdruk. Roch sprong op de boot,
die zich reeds langzaam in beweging zette,
i In gedachten verzonken staarde Hofer het
evacuatie-bureau in Rotterdam. Ter begroeting
waren o.a. aanwezig de wethouder van Gronin
gen, de heer H. Mowendijk, en de heer H. Roelf-
sema, secretaris van de Groninger Gemeenschap.
Verscheidene kinderen uit Rotterdam, die
reeds in Groningen waren, waren ter verwelko
ming aanwezig. De kinderen hebben den leeftyd
van vier tot zestien jaar.
Nadat hun een warme maaltyd was verstrekt,
allen een bad hadden genomen en een kaart
naar de ouders hadden verzonden, werden zij
aan de pleegouders toevertrouwd. Dertig kinde
ren, die den protestantschen godsdienst belij
den, biyven in Groningen. De overigen vertrek
ken Zaterdag onder leiding van hun pleegouders
naar plaatsen in de provincie.
Ook thans is een en ander geschied in over
leg met de Commissie voor de Burgerbevolking
te Den Haag.
15 Augustus, feestdag van Maria Hemelvaart,
zal heel Limburg opnieuw aan Maria worden
toegewijd. Dien dag zal de Bisschop, Z.H. Exc.
Mgr. dr. J. H. G. Lemmens, in de Basiliek van
O. L. Vr. Sterre der Zee te Maastricht, een
pontificale Hoogmis celebreeren.
Bij beschikking van het departement van
Handel. Nyverheid en Scheepvaart is ingesteld
een Rijksbureau voor het hotel-, café-, restau
rant- en pensionbedryf. Dit bureau zal niet al
leen belast zün met de werkzaamheden, welke
met de uitvoering van distributie- en andere
crisisregelingen verband houden, maar even
eens met de behartiging van de meer algemeene
belangen van bovengenoemde bedrijven. Met
name zal het Ryksbureau zich ook met de
vraagstukken ten aanzien van de bezetting van
en de inkwartiering in hotels, zoomede de af
rekening daarvan kunnen bezighouden. De toe
wijzing van levensmiddelen aan deze bedrijven
blijft, als tot dusverre, geschieden door 't Cen
traal Distributiekantoor. Aan het Rijksbureau
is een adviseerende taak toegedacht in verband
met de vraagstukken, welke de distributiemaat
regelen in de betreffende bedrijven doen ont
staan. Het bureau dat ressorteert onder de af-
deeling Middenstand van het Departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart, is gevestigd
te 's-Gravenhage. Als directeur is aangewezen
de heer F. A. Pfeifer te Scheveningen.
De vakorganisaties in het visscherijbedrijf
hebben met het bestuur der Reedersvereeniging
onderhandelingen gevoerd inzake de verzorging
der gezinnen van de opvarenden, die in Enge
land verblijven.
Een aantal IJmuider stoomtreilers is, zooals
bekend, by het uitbreken van den oorlog naar
Engeland gegaan. De organisaties staan op het
standpunt, dat de regeling, die in de oorlogs
overeenkomst werd vastgelegd, behoort te wor
den nagekomen. Voor de reeders is dat niet
gemakkeiyk, omdat zij geen inkomsten hebben.
Zij willen echter medewerken tot een zoo goed
mogelijke verzorging der gezinnen.
Genoemde organisaties hebben ook overleg ge
pleegd met het bestuur van de vereeniging
Zeerisico over de verzorging van de gezinnen
der opvarenden van den stoomtreiler Silvain
YM 116, welke verleden jaar vergaan is, en van
de gezinnen der opvarenden van den stoomtrei
ler Protinus IJM 85, welke tengevolge van oor
logshandelingen is gezonken. Aan de nagelaten
betrekkingen der opvarenden van de Silvain is
de 50 pet. byslag, welke was ingehouden, uitge
keerd met terugwerkende kracht. Van de opva
renden der Protinus, die in een ziekenhuis in
Engeland werden opgenomen, weet men niets.
Men zal trachten, voor deze gezinnen een rege
ling te treffen.
Vrijdag is de 15-jarige W. Hellinghuiser uit
Beetsterzwaag, doordat hy te ver buiten hot
balcon van de tram hing, met zijn hoofd tegen
de langs den weg staande boomen geslagen.
De jongen was op slag dood.
Een auto, bestuurd door den heer H. Arends
uit Wassenaar, is op den Rijksstraatweg tus
schen Borne en Zenderen, vermoedelijk ten
gevolge van slippen, tegen een boom gereden.
De botsing was zoo hevig, dat de wagen naai
de andere zyde van den weg vloog en daar
eenige boomen raakte.
De bestuurder en twee inzittende dames,
familieleden van den heer Arends, werden uit
den auto geslingerd en bekwamen ernstige
verwondingen. Zy werden, nadat dr. Stomps
uit Borne de eerste hulp had verleend, naar
het Algemeen Ziekenhuis te Almelo vervoerd.
De toestand van een der gewonden, mevrouw
Arends-Weltevreden, is zeer ernstig.
plompe vaartuig na, dat de zwarte golven van
den Hudson kliefde in de richting van New
Yorks lichtzee.
IX.
Den volgenden avond zaten Roch, Kenton en
Hofer gezellig byeen in Roch's ruime en weel
derig ingerichte hotelkamer.
Hofer's open gelaat, zijn eenvoudige manie
ren en zijn oprecht verdriet over Percy Green's
plotselingen dood hadden diepen indruk ge
maakt op Roch en hem tot het besluit gebracht
Hofer in vertrouwen te nemen. De schrandere,
energieke ingenieur, die ongetwijfeld goed op de
hoogte was van de familieomstandigheden der
Greens zou voor hem een kostbaar bondgenoot
kunnen worden, althans zekere belangrijke in
lichtingen kunnen geven.
Waarde heer ingenieur, zoo begon Roch,
ik zou u gaarne eenige inlichtingen vragen, als
u mij wilt beloven, alles strikt geheim te zullen
houden.
Hofer keek verwonderd op en antwoordde
glimlachend:
Die belofte kan ik u doen. Maar of u my
bereid zult vinden, op uw vragen te antwoor
den, dat is natuurlyk iets anders.
Dat spreekt vanzelf, 't Ligt geenszins m
mijn bedoeling, u te verleiden tot een indiscre
tie die u niet zoudt kunnen verantwoorden.
Om u onmiddellijk een kijk op de zaak te ge
ven, zal ik u, vertrouwend op uw stilzwijgen,
eerlijk bekennen, dat ik met opzet kennis met
u heb gemaakt.
Het bestuur van het R. K Werkliedenver
bond heeft aan de besturen der plaatselijke
R. K. Volksbonden, Werklieden vereenigingen
efi vakafdeelingen onderstaand schrijven ge
zonden:
„U hebt ongetwyfeld kennis genomen van
de maatregelen, door den heer Rykscommissa-
ris voor Nederland genomen ten aanzien van
de „moderne" vakbeweging (het N.V.V.), door
middel van het AN.P. gepubliceerd.
Wy achten het waarschyniyk, dat een en
ander in de kringen der Nederlandsche arbei
ders en dus ook onder onze leden eenige dei
ning zal veroorzaken en dat men zich afvragen
zal of dergelijke maatregelen ook ten aanzien
van de andere richtingen in de Nederlandsche
Arbeidersbeweging zyn genomen.
Wij kunnen u geruststellen. Wel heeft de
heer Rijkscommissaris gemeend, ook ten op
zichte van de drie andere centralen, het C.N.V,
de Ned. Vakcentrale en ons Verbond, een maat
regel te moeten nemen, maar deze heeft een
ander karakter.
Gezien de belangrijkheid van de arbeidersbe
weging voor de werknemers en voor het sociaal-
economisch leven van ons volk in het alge
meen, meent de heer Rijkscommissaris, beter
dan totd usver op de hoogte te moeten zyn met
wat er gebeurt in de centrales en de aangeslo
ten bonden.
Daarom is voor ieder van onze centrales een
Duitsche contact-commissaris benoemd, die
regelmatig met ons overleg zal plegen en van
dag tot dag ons werk volgen kan. Naar ons
uitdrukkelijk werd meegedeeld, zal de beweging
in haar werkzaamheid ten bate van haar leden
in geen enkel opzicht worden belemmerd en
biyft ons bestuur de leiding houden. Alles
blijft dus normaal functionneeren.
Er is dus niet de minste reden tot onrust:
wij zetten ons werk gewoon voort en hopen
zelfs door dit regelmatig contact met de be
zettende autoriteiten in staat te zijn, geduren
de de huidige buitengewone omstandigheden
beter nog dan tot dusver de belangen van onze
leden te behartigen.
Wij doen een krachtig beroep op onze plaat
selijke besturen en de andere plaatselijke wer
kers om hetzelfde te doen.
Tot heil van onze leden en hun gezinnen, tot
heil van ons geheele volk."
Tot adjunct-accountant by den Ryksac-
countantsdienst in tydelyken dienst is be
noemd T. B. Bouma, Eindhoven.
De zeereerw. heer J. Wamsteker, professor
aan het klein-seminarie der Lazaristen te
Wernhoutsburg (Zundert) heeft Donderdag
zijn zilveren priesterjubileum herdacht. Tevens
vierde hy zyn 25-jarig leeraarsambt aan ge
noemd seminarie.
Des morgens om half 10 celebreerde hy in de
kapel'van het studiehuis een H. Mis van dank
baarheid, geassisteerd door de Paters J. Oud en
P Steur CM. De studenten voerden de gre-
goriaansche gezangen uit.
Na deze plechtigheid kwamen velen, waar
onder de geestelykheid uit den omtrek, hun
opwachting maken.
Des middags was de huldiging door de stu
denten, waarna de jubilaris een plechtig Lof
celebreerde.
De studenten gaven des avonds een open
luchtopvoering van het Grieksche drama „An
tigone", ogedragen aan prof. Wamsteker, die
leeraar is in de Grieksche taal.
De zilveren jubilaris mocht den geheelen
dag vele blyken van belangstelling ontvangen,
waaronder van talryke oud-studenten van het
college.
Z.H. Exc. Mgr. A. F. Diepen zal op 21 Juli in
de kapel van het Missiehuis van de Paters van
den H. Geestte Gemert de navolgende HE,
wy dingen toedienen:
het H. Priesterschap aan de Eerw. Fraters:
Donatus Kuster, Henricus Arends, Petrus van
Nies, Johannes Berkers, Martinus Bodéwes,
Gulielmus Tulleken, Hubertus Egelmeers, Theo-
dorus Gottenbos, Gulielmus van Son, Johannes
van Doome, Sidonius van der Werf, Andreas
Wouters, Henricus van Rooij, Gulielmus Bes-
selink, Joannes Vissers, Henricus van Putten,
Andreas Arts, Wilhelmus van Eijk, van de Pa
ters van den H. Geest te Gemert;
het H. Diakonaat aan de Eerw. Fraters:
Ludovicus Soontiëns, Amoldus Habraken van
de Paters van den H. Geest te Gemert;
Gerardus Heynen, Henricus Kwaspen, Wil
helmus Letschert, Leonardus Ploegmakers, Pe
trus van Schaik, Gerardus Linssen, van de
Congregatie van het Onbevlekt Hart van Maria
Scheut-Sparrendaal)
Met welk doel? vroeg Hofer op scherpen,
bijna vijandelijken toon.
U bent reeds vele jaren by de firma Green
in dienst.
Geef u geen moeite! riep Hofer, terwyl hy
opstond. U zult van my niets te weten komen.
Ik heb u weliswaar gisteravond in vertrouwen
gezegd, dat ik geen pleizier meer vind in myn
betrekking en dat ik ze wil neerleggen, maar
dat geeft u geen recht om van my te veronder
stellen, dat ik een schurk ben, in staat om vak
geheimen te verraden!
Weest gerust, myn waarde heer, uw vak
geheimen interesseeren mij niet in het minst.
Er is van myn kant geen concurrentie te vree
zen: ik ben detective.
Detective?!
Ja, detective, en ik ben van Weenen naar
New York gekomen om een misdaad te verhin
deren
Een misdaad, die de familie Green be
treft?
ja. en die, naar myn overtuiging, in ze
kere mate verband houdt met t schelmstuk,
dat in de Adirondack Mountains is gepleegd.
Hofer was bleek geworden.
Belooft u my, te zullen zwijgen, dan zal
ik u alles breedvoerig vertellen.
U kunt er staat op maken, zei Hofer. En
hy stak den detective de hand toe.
Ik vertrouw u ten volle. En steek nu een
versche sigaar aan en laat my uw glas nog
eens vullen. Al rookend kan men beter luis
teren.
(Wordt vervolgd.)
