HOLLAND OP ZIJN MOOIST
H
FOTO-ENGEL
B'
V. B.-CORSET
25-e V.hJuuL
Wasscherij ..KMVIKIVVHK
WERKT U MEDE AAN DEN OPBOUW?
De opera in Nederland
Joh. van W unnik
M
wm
mm
m-
Naar een nieuwe toekomst
noteert vvorhet LAi\(iE JASSEN 20 ct.
WASSI HEN en en
STRIJKEN van KORTE JASSEN 15 ct.
SCHRIFTVERBETERING
INST. REIBER-NAN
EUN'S
LOEMENMACAZIJN
ZONDAG 28 JULI 1940
Landbouw in de stad. Aan de Binkhorst
laan in de Residentie laat de gemeente
's-Gravenhage groote stukken braakliggend
land omspitten, waarop onmiddellijk land
bouwproducten zullen worden uitgezet
Ci&MW-
Nu ook de Academie der
Beeldende Kunsten vacantie
heeft, trekken de leerlingen
er op uit en ontdekken de
mooiste plekjes van Neder
land. De drie molens van
Stompwijk als studie-object
Holland op zijn mooist. Juli 1940 op Neerlands vruchtbare akkers tijdens het binnenhalen van den oogst
ÊÊÊÊÊ^mÊÊSf^^ê^mtÊÊÊÉm
Nederlandsche opera en
W agnervereeniging
De opera op den achtergrond
pOO
DÏ*1
ALLEEN
CU*
GIERSTRAAT 75 - TELEFOON 14858
HAARLEM
GROOTE HOUTSTRAAT 135
TELEFOON 15499
VOOR CHEMISCH REINIGEN KIEST MEN
AMSTERDAM
v. Baerlestraat 19,1618127368
HAARLEM
Plein 22 Telefoon 16761
HILVERSUM
's Graven!.weg 29, Tefef. 8704
Ook gevestigd te:
DEN HAAG, BEVERWIJK
en LEIDEN.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
iniiiiiiiiiiiiiimiiiininiiiiiiiiiinniiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiniiis
VLUG EN ALS NIEUW TERUG
ailllllllllllllllllllllllllllllUllllllllll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllliH
.-''•-A?
■M
y ->•
De restauratie van de oude kerk te Rhenen vordert goed. Het uitwendige van
het gebouw wordt zorgvuldig van nieuw materiaal voorzien
-
immtm
- <v. X-.
Bij opgravingen te hunter en o.l.v. dr. F. C. Bursch, directeur van 't Rijksmuseum In de werkput bij herstelling der wal-
van Oudheden te Leiden, werd om. ook een houten waterput blootgelegd muren aan den Singel te Amsterdam
De bladen hebben dezer dagen meegedeeld,
dat de opera van Munster die ook kort
voor het uitbreken van den -orlog in ons land
gasteerde, op uitnoodigmg van den Rijkscom
missaris binnenkort zal terugkomen voor het
geven van een serie voorstellingen.
Deze verheugende mecedeeling herinnert er
weer eens aan, dat de opera in eigen land
stiefmoederlijk bedeeld is Op de eerste plaats
hebben wij nooit veel geld over gehad voor de
ontwikkeling van een Nederlandsche opera:
bovendien werd de ontwikkeling van onze
opera-cultuur sterk benadeeld door de geeste
lijke structuur van ons volk.
Voor wat ons land oetreft, deed in het be
gin van de 17de eeuw Jan Starter een sym
pathieke poging met de opvoering van een
operette, eigenlijk een zingende klucht met
verschillende ingevoegde liedjes op bekende
volksmelodieën. Blijkbaar had Starter dit genre
afgezien van Playerwater's middeleeuwsche
jigs, waarvan de oorsprong te vinden is m
Italië
De eerste symptomen van ontwikkeling vie
len waar te nemen toen J Hz. Krui in
zijn strijd tegen de vereenigde Eglentier en
Academie in 1634 te Amsterdam de zooge
naamde Musyckkamer stichtte, een soort opera,
waarvoor hij zelf meerdere composities schreef.
Het bleef echter bij een poging
Eerst omstreeks 1675 kwamen de eigenlijke
opera's In Italiaanschen geest, uit Frankrijk
naar ons lana over Dirk Buysero en anderen
maakten Nederlandsche teksten voor deze
opera's: maar de libretto's hadden helaas wei
nig letterkundige waarde Slechts het bekende
zangspel: „De bruiloft van Kloris en Roosje"
dat nu nog Jaarlijks omstreeks Nieuwjaar
te Amsterdam wordt vertolkt heeft Buysero's
naam voor het nageslacht levendig gehouden
Een latere onderneming vooral sinds de
tweede helft der 18de eeuw in trek gekomen
en bedoeld om te concurreeren tegen de Fran-
sche opera was eveneens tot mislukking
gedoemd.
Hierbij kan worden vastgelegd het feit, dat
zelfs een negorij als Buiksloot korteren tijd
een opera huisvestte, a*s concurrentiemiddel
tegenover den Amsterdamsehen Schouwburg en
als gevolg van persoonlijke vijandschappen in
dien tijd.
Oude tooneelalmanakken verhalen, hoe in het
begin van de vorige eeuw en ook later de Am-
sterdamsche Schouwburg verschillende opvoe
ringen van opera's in het Nederlandsch be
leefde. Vooral Mozart, Weber en Rossini waren
in trek.
Gelukkig kwamen ook oorspronkelijke wer
en ter. tooneele. Van Lennep dichtte: „Haar
lems verlossing". Maar de muziek, die hij er
bij gebruikte, was al weer van over de grenzen
gehaald: bekende deelen uit opera's van
Rossini moesten dienst doen. In elk opzicht
Nederlandsch fabrikaat was Van Lenneps
„Sappho", op de muziek van Van Bree NUma
Pompilius werd gedicht en gecomponeerd door
Fodor; Ten Cate schreef de muziek van „Con-
stantia" en voor „Seïd en Palmire".
Er kwam dan weer een tijd van inzinking:
en het moest 1886 worden, vooraleer men een
nieuwe poging waagde. De Hollandsche Opera
te Amsterdam, een stichting van De Groot,
trachtte het genre te naturaliseeren, door te
komen tot wederopvoering van vertalingen
Onze dichters en toonkunstenaars zouden
daardoor worden opgewekt tot het schrijven
van oorspronkelijke, Nederlandsche muziek
drama's. Deze opzet gelukte: maar De Groot's
eigen onderneming moest het telkens afleggen.
In 1894 werd de Hollandsche door de Neder
landsche Opera verdrongen.
Delle Neve„ die mogelijk onze moedertaal
te onwelluidend vond, bewerkte den tekst voor
de Duitsche opera König Arpad Eindelijk be
zorgden Van Millingen, Richard Hol, Van der
Linden. Brandts Buys en anderen oorspron
kelijke Nederlandsche opera's en zangspelen
Bijvoorbeeld Brlnio, Albrecnt Beyling en Leid®c
ontzet, werden met verrassend succes ont
vangen.
Frederik van Eeden wilde een nieuw soort
cpera scheppen omdat hjj het 4oor muziek
bemoeide drama ondeugdelijk voru Hij zag
het muzikale tooneelspel als een afwisseling
tusschen muziek en
dezen zin, dat de muziek alleen moest klinken,
wanneer er niet gesproken werd.
Maar op de zienswijze van Van Eeden ls
destijds zooveel critiek gekomen, dat ze niet
"n de orde werd gesteld
Later wist Koopman zijn Nederlandsche
Opera welke instelling in 1903 feitelijk ont
bonden was weer tot beteekenis te brengen.
In onze eigen taal werden de bekendste mu-
ziek-drama'9 van Duitsche, Italiaansche efl
Fransche meesters in de grootere steden van
ons land opgevoerd. Ook al wegens de moei
lijke bestaansgronden konden geen grootscne
iaden worden gesteld. Het initiatief van Koop
man was echter prijzenswaardig; en deze on
dernemende opera-directeur onder meer
door de Italianen allengs verdrongen hield
vol en wachtte sedert dien, tot de tijden hem
gunstig waren, om te Amsterdam in eigen ge
bouw een cultuurhaard te kunnen stichten.
Intusschen danken wij aan de Wagnerver-
eenigmg de introductie in ons land van een
aantal meesterwerken der opera-literatuur in
modelopvoeringen; enkele buitenlandsche for
maties leverden de vertooning van de nieuwste
en romantische operetten.
De Italiaansche opera, welke in ons land
reeds lang burgerrecht had verkregen, deed
hoewel bescheiden zeer verdienstelijk werk.
Nederlandsche opera-componisten van onzen
tijd waren sedert kort schaarsch te vinden En
geen wonder, wijl niet één gezelschap in de
gelegenheid werd gesteld, met werk uit eigen
omgeving te komen. Hubert Cuypers onder an
dere componeerde muziek bij een drama, dat
wij nog slechts kennen van een studio-opvoe
ring door den aether Willem Pijper voleindigde
een compositie met tekst, bewerkt naar Nij-
hoff's gedicht „Halewijn": en na hem stonden
eenige andere jongeren gereed, 'zonder verhoopt
emplooi evenwel.
Zooals reeds gezegd, werd de kwestie der fi
nanciën in ons land menigmaal oorzaak, dat
moest worden afgezien van eigen opera-ver
tooningen. Dat was voor de Nederlandsche
Kamer-opera onder Heuckeroth aanleiding, de
uitvoering van bepaalde werken in zooveel
mogelijk beperkten kring te geven. Het orkest
werd eenvoudiger samengesteld, de figuratie
tot het uiterste ingebouwd en de koren wer
den beknopter. De Kamer-opera bleek in de
zen vorm niet te voldoen.
Met dit al staat de muziekdramatische
kunst in ons land op den achtergrond geplaatst
Groote landen om ons heen bezitten reeds
sinds jaren hun Staats- en Stedelijke opera's:
zelfs het kleinere België heeft een groote
opera in Brussel, twee instellingen in Antwer
pen en ook Luik en Gent bleven niet versto
ken. Duitschland alleen telt ongeveer honderd
vaste opera's met eigen gebouwen. Dan spre
ken wij maar niet eens van de groote model-
instellingen als de Staatsopera van Berlijn de
wereldbefaamde Scala van Milaan en de
Grand-opera van Parijs
In het buitenland neeft men iets over voor de
muziek-dramatische kunst. Daar wordt niet
Sanfpoorterslraal 41
ELEC. STEENHOUWERIJ, JUDITH LEYSTERSTR.
19—21—54^
TOONKAMER:
KLEVERLAAN 58
r,o St Kweektuin
Telefoon U)"1ÏÏ «kT V
Haarlem^.»*» ff V)
EEN MET ZORG
GEKOZEN MONUMENT
BEZOEKT TOONKAMERS
VAN VERTROUWDE ZAAK
dit bespaart U Geld en... Teleurstelling
C. A. SWAALF
I
PHILIPS' BOUWBEDRIJF
Haarlem-Santpoort doet het ook!
VRAAGT PRIJSOPGAVE VOOR ALLE BOUW-, VER
BOUW EN HERSTELWERKEN: TWIJNDERSLAAN 9
HAARLEM TELEFOON 16902
SPECIAAL
\UKLS voor MATRASSEN en BEOIH-N
SCHAGCHELSTRAAT 13 - TEL. 1028b
Repareeren en Bijvullen van Bedden
en Matrassen, in één dag retour
Vil maken veerenbedden 3-deelie
voor Volwassenen. Elk slecht handschrift
verandert ongelooflijk met behulp van onze
speciale methode. Op eiken leeftijd te leeren.
Attesten en resultaten ter inzage.
Ao. 1899 - Kleine Houtweg 8 - Tel. 17655
Camera's v.a. ƒ2.50
SPAARNWOUDERSTR. 63
KLEVERPARKWEG 7
Ontwikkelen Afdrukken
Vergrooten
Boekhouding, Belastingzaken,
v.a. f 2.50 p. m. A. Barendsen,
Rijksstraatweg 501, Haarlem-N.
kunt U worden, wanneer TJ de
narigheid ondervindt van een
slecht passend corset. Ons
zal U deze boosheid sparen.
Graag dienen wij U van ad
vies in onze paskamers
zooals in ons lana. een vijfde dei ontvangsten
geheven als belasting. Opera's als die van Aken
en Duisburg, waarheen speciale opera-treinen
uit ons land werden ingelegd, ontvingen jaren
lang subsidies, die bedragen van een millioen
ver te boven gingen. Trouwens, het nabije
Rijnland is wèl te benijden met op afstanden
van soms nog geen uur sporen telkens weer
een andere uitstekende opera Zelfs steden ter
grootte van Hilversum of Delft, van Leeuwar
den of Den Bosch en kleiner dan bijvoorbeeld
Kampen, zooals Sonderhausen met iets meer
dan 10.000 inwoners, bezitten hun eigen Opem-
haus. En waar geen vaste opera's zijn. daar
worden gastvoorstellingen gegeven door de
opera's van naburige steden. .Zoo wordt Düren
bediend door Wander-opera's vanuit Aken.
Wij noemden de Wagnervereeniging als een
der zeldzame cultureele organisaties in Neder
land. die enkele malen oer jaar een opera
laat opvoeren. Doch wegens de dure exploita
tie (rekwisieten, gast-solisten en anderen) val-
len de entreeprijzen buiten het financieeie D^e
reik van de massa. Gelukkig staat nier
K R. O op de bres met zijn her-uitzending
voor de huiskamer.
Nu wachten wij den tijd, dat men, v0°ra-
bouwende op het begin, dat de Ned. 0p®.K-
Stichting gemaakt neeft. de middelen oesch
•ad1*"
baar zal stellen maar bovenal de geestkri
zal opbrengen noodig om Nederland een
waSf'
dige vaste opera-instelling te schenken.
A. V.
