Engelsche vliegers
boven Duitschland
Het N.A.S. wordt ontbonden
Volmachten voor
Antonescoe
De ruilovereenkomst tusschen
Engeland en Amerika
GROOTE BRAND TE
MIDDELBURG
Verduistering
Intocht Hongaarsche
troepen in Zevenburgen
Japan en Indo-China
J ongensonderzochten'
handgranaat
E.N Avan MEVE R DEN
De heer Woudenberg tot
liquidateur benoemd
De apen op de rots van
Gibraltar
J
Daladier, Reynaud en Gamelin
spoedig gearresteerd?
Een bewijs van Engelands
zwakke positie, zegt de
Duitsche pers
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DONDERDAG 5 SEPTEMBER 1940 - AVONDBLAD
BUR. VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling)voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
I 3.25. Bij onze Agenten 27y2 ct. per week.
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22583
Weer luchtalarm in
Zwitserland
Vreemde vliegtuigen boven
het land
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN
ACCOUNTANT, LID NED.UNIE v.ACC
AMSTERDAM - TEL.90361
JAN LUYKENSTR.8 na 6 uur 2 3 723
Houtloods, arbeiderswoningen en
garages door het vuur vernield
Bad'Kissingen gebombardeerd
Grondwet van 1938 opgeheven;
wetgevende lichamen
ontbonden
DE VERDIENSTEN VAN
DIENSTBODEN
Bevolking heeft veel last van
deze dieren
Een convooi uit Gibraltar
vertrokken
De religieuze congregaties
in Frankrijk
Beren teisteren Bosnië
Cordell Hull over de geruchten
van een Japansch ultimatum
Een hunner zwaar verminkt
Britsche aanval op Bad-
Kissingen
De reactie in Japan
De stand van ons land op de Weensche Internationale Najaarsbeurs 1940
tFoto Lichtbildstelle W.M.)
Nog meer steunpunten voor
de Ver. Staten
NIEUWE HAARLEMSCHE
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct„ Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
prijzen der «Omroepers" zie de rubriek
BERN, 5 Sept. (D.N.B.) In verscheidene
streken van Zwitserland is vannacht weer lucht
alarm gemaakt. In Bern duurde de toestand
van alarm zelfs veertig minuten, meldt het
Zwitsersche telegraaf-agentschap. Het alarm
begon om tien minuten voor middernacht.
De Zwitsersche generale staf deelt mede:
In den nacht van 4 op 5 September hebben
vreemde vliegtuigen op verscheidene plaatsen
ongeveer te middernacht het Zwitsersche
luchtruim geschonden. Deze schendingen von
den plaats in de buurt van Kleinluetzel,
Pruntrut en St. Immer. De vliegtuigen vlogen
boven deze HJn in Oostelijke richting en keer
den na eenige minuten in de richting Noord-
Noordoost terug.
BELGRADO, 5 Sept. (D.N.B.)In de nabij
heid van de Bosnische stad Travnik zijn de
laatste dagen heele troepen beren uit de bos-
schen te voorschijn gekomen en hebben de
velden geplunderd.
Daar de boeren geen wapenen mogen bezitten,
stelden zij zich met alle mogelijke middelen te
weer, waarbij tot dusver gebleken is, dat 't ont
steken van vuren langs de akkers zeer doeltref
fend is. Een der boeren slaagde er in, slechts
met een groot mes gewapend, twee beren te
dooden.
Woensdagnacht werd in Zijpe door een Engelsch vliegtuig een bom geworpen,
waardoor een boerderij werd getroffen. De boer werd gedood, zijn vrouw licht
gewond. Als een kaartenhuis is het voorhuis van de boerderij in elkaar gezakt
(Foto Polygoon)
Vannacht omstreeks half vijf werd de brand
weer te Middelburg gewaarschuwd, dat brand
Was uitgebroken in een der groote houtlood-
®en van de N.V. Houthandel v.h. G. Alberts
en Zn., staande aan de Looierssingel te Mid
delburg.
Toen de brandweer met veel materieel
ter plaatse was, stonden niet alleen de on
geveer 100 meter lange loods geheel in lichter
laaie, maar ook de zeven arbeiderswoningen,
twee garages en een pakhuis, gelegen aan
Den Singel, tegenover de loods. Op één na
zijn al deze perceelen een prooi der vlam
men geworden.
Door het krachtig optreden van de brand
weer, later geassisteerd door de brandweer uit
Vlissingen en Souburg heeft men, mede dank zij
de hulp van Duitsche militairen den brand be
perkt tot de zagerij, de schaverij, de kantoren
en de verdere loodsen op het uitgestrekte ter
rein weten te behouden.
Het grootste gedeelte der schade is door ver
zekering gedekt.
BERLIJN, 5 Sept. (D.N.B.) Engelsche vlieg
tuigen hebben vannacht op verscheidene plaat
sen van het Duitsche Rijksgebied brisant- en
brandbommen uitgeworpen. De bommen vie
len voor het grootste deel op het open veld. Op
twee plaatsen werden woningen en gehuchten,
op een andere plaats werd een magazijn ge
troffen.
Ook in Berlijn is luchtalarm gemaakt. Ech
ter naderden slechts enkele vijandelijke vlieg
tuigen de rijkshoofdstad. Bij het bereiken van
den versperringsgordel van groot-Berlijn kwam
den Britten een compact vuur van de lucht
doelartillerie tegemoet. Boven het stadsgebied
van Berlijn kruisten eenige Duitsche jacht
vliegtuigen, die met de zoeklichten samen
werkten. Twee vijandelijken toestellen gelukte
het boven de Rijkshoofdstad te vliegen. De rest
moest tevoren terugkeeren. Een Engelsche ma
chine werd, alvorens de Rijkshoofdstad te be
reiken, neergeschoten. De vijandelijke vliegtui
gen wierpen verscheidene lichtkogels uit. Tot
Zonsondergang 5 Sept. 20.20
Houtgas-generatoren op de 43ste Nederlandsche Jaarbeurs te Utrecht trekken
thans begrijpelijkerwijs veel belangstelling
(foto Pax-Holland)
dusver is bekend geworden, dat brisantbommen
op eep arbeiderswijk aan den rand van Berlijn
zijn geworpen en aanzienlijke schade hebben
aangericht.
De door den Rijkscommissaris gemach
tigde commissaris voor het Nationaal Ar-
beids-Secretariaat, het „N. A. S.", heeft
besloten de tot die landelijke organisatie
behoorende bonden en arbeidersorganisaties
met ingang van 8 September as. te ontbin
den, behoudens de volgens artikel 15 van
het werkloosheidsbesluit 1917 vereischte
goedkeuring. Tot liquidateur is door den
commissaris, mr. M. M. Rost van Tonnin
gen, benoemd de heer H. J. Woudenberg, in
diens hoedanigheid van commissaris van
het Ned. Verbond van Vakvereenigingen.
In dit besluit van mr. Rost van Tonningen
is verder bepaald, dat de liquidateur, na
aan het bepaalde bij art. 1702 van het Bur
gerlijk wetboek en bij het werkloosheids
besluit 1917 te hebben voldaan, aan de be
zittingen der ontbonden organisaties een
bestemming zal geven, die zooveel mogelijk
overeenkomt met die, waartoe zij zijn bij
eengebracht, met name door die bezittingen
aan te wenden ten behoeve van de bij het
Ned. Verbond van Vakvereenigingen aan
gesloten vakorganisaties in dezelfde bedrijfs
takken.
Naar aanleiding van dit besluit van mr. Rost
■van Tonningen heeft de commissaris van het
N. V. V., Woudenberg, een schrijven gericht aan
de bij het „N.A.S." aangesloten organisaties,
t. w. den Algemeenen Nederlandschen bouw-
arbeidersbond, de Nederlandsche vereeni-
ging van fabrieksarbeiders(sters), den Algemee
nen Nederlandschen bond van meubelmakers,
den Nederlandschen bond van arbeiders in het
landbouw-, tuinbouw- en zuivelbedrijf, den Al
gemeenen Nederlandschen metaalbewerkers-
hond, den Nederlandschen sigarenmakers- cn_
tabaksbewerkersbonö, den Centralen bond van
transportarbeiders en den Algemeenen Neder
landschen textielarbeidersbonü „De Eendracht",
■waarin van dit besluit wordt kennis gegeven
en waarin mededeeling wordt gedaan van een
nadere beslissing van commissaris Woudenberg,
dat alle leden van een bij het „N.A.S." aange
sloten organisatie, die zich vóór of op 9 Sep
tember a.s. aanmelden voor het lidmaatschap
van de overeenkomstige bij het N. V. V. aange
sloten vakvereeniging, als zoodanig moeten
worden aangenomen.
Zoolang de betreffende personen door hun
BOEKAREST, 5 Sept. (D.NB.). De
nieuwe Roemeensche minister-president,
generaal Antonescoe, heeft vannacht in
handen van den koning de eed van trouw
afgelegd. Krachtens een koninklijk besluit
wordt de grondwet van Februari 1938 op
geheven en worden de wetgevende lichamen
ontbonden. Krachtens een ander besluit
krjjgt de minister-president generaal An
tonescoe volmachten voor de leiding van
den Roemeenschen staat.
De koning behoudt zich de volgende preroga
tieven voor: opperste leiding van de weermacht,
het verleenen van ordeteekenen, het verleenen
Van gratie, het accrediteeren van gevolmach
tigde diplomatieke vertegenwoordigers, het slui
ten van verdragen.
Wijziging van de bestaande wetten, alsmede de
benoeming van ministers en onderstaatssecreta
rissen geschiedt door een koninklijk besluit, dat
door den minister-president is gecontrasigeerd.
Alle overige bevoegdheden worden door den mi
nister-president rechtstreeks uitgeoefend.
Officieel wordt medegedeeld, dat de hofmaar
schalk, Oerdarianoe, den koning zijn ontslag
heeft aangeboden. De koning heeft het aan
vaard.
In het licht van het feit, dat een officieele
bevestiging van bepaalde geruchten omtrent
een zoogenaamd Japansch ultimatum aan
Fransch Indo-China ontbreekt, heeft de Ame
rikaansche regeering er bezwaar tegen aan deze
geruchten geloof te hechten. De politieke si
tuatie en het voorwerp van deze geruchten zijn
evenwel een aangelegenheid, waaraan de Ame-
rikaansche regeering beteekenis toekent. Het
Is duidelijk, dat, indien deze geruchten gegrond
mochten blijken, de uitwerking op de openbare
meening van de V. S. „ongelukkig" zou zijn.
In aansluiting op zijn circulaire d.d. 1*
Augustus 1940, heeft de secretaris-generaal
van het departement van Sociale Zaken,
mede namens zijn ambtgenoot van het de
partement van Landbouw en Visscherij, aan
de gemeentebesturen bericht, dat voortaan
ook bij de berekening van de steunbedragen
der kleine boeren en tuinbouwers, ten aan
zien van de verdiensten van dienstboden op
volkomen gelijke wijze dient te worden ge
handeld, als ten aanzien van de verdiensten
van andere inwonende kinderen.
De steunberekening voor C.-boeren en C.-
tuinbouwers blijft voor 1940 echter onge
wijzigd gehandhaafd.
ALGECIRAS, 5 Sept. (D.NB.) De apen
van de rots van Gibraltar bereiden den Engel-
schen autoriteiten onaangenaamheden en zor
gen. Eenigen tijd geleden was een verbod uit
gevaardigd om de dieren, die door de voortdu
rende beschietingen angstig zijn geworden, bui
ten de vastgestelde voederplaatsen te voederen.
Daar na de jongste aanvallen van Italiaansche
vliegtuigen deze voederplaatsen gedeeltelijk ver
nield zijn en de bevolking van Gibraltar zich
niet meer zooals vroeger om de apen bekom
mert, overvallen deze uitgehongerde dieren thans
de menschelijke woningen. Een paar dagen ge
leden heeft een uitgehongerde troep apen zelfs
een gezelschap jongelui aangevallen, die ijlings
een goed heenkomen moesten zoeken om aan
den aanval te ontkomen. De politie moest met
de vuurwapenen de hongerige apen verdrijven.
ALGECIRAS. 5 Sept. (D.N.B.) Woensdag
is een uit negen koopvaardijschepen, waaronder
drie tankbooten, bestaand convooi uit Gibraltar
vertrokken in de richting van den Atlantischen
Oceaan. Het werd door oorlogsschepen en
vliegtuigen vergezeld.
BERN, 4 Sept. (D.N.B.). Naar uit Vichy ge
meld wordt, heeft maarschalk Pétain bepaald,
dat de wet van 1904, waarbij den congregaties
In Frankrijk het geven van onderwijs verboden
werd, gewijzigd moet worden.
Zonsopgang 6 Sept. 6.58
Maanopkomst 11.16; ondergang 22.28
BOEDAPEST, 5 Sept. (D.N.B.) Onder het
gelui der klokken is hedenmorgen om 7 uur
de intocht begonnen van het Hongaarsche
leger in Noordelijk Zevenburgen en wel over
eenkomstig het program in alle sectoren van
de Noordelijke grens met uitzondering van
Grosswardein.
In officieele Hongaarsche kringen koestert
men de hoop, dat, wanneer eenmaal de kwes
tie van den afstand van Zevenburgen geregeld
is, zich de beste betrekkingen tusschen Boeda
pest en Boekarest ontwikkelen kunnen. Hon
garije zal al het mogelijke doen om zijn goe
den wil ten aanzien van de Roemeensche min
derheid te toonen.
Naar vernomen wordt. ?ijn de Hongaarsche
gedelegeerden te Nagyvard met vreugde ont
vangen.
TOKIO, 5 Sept. (D.N.B.). Het Japan-
sche blad „Kokoemin Sjimboen" zegt ver
nomen te hebben, dat in een onderhoud
tusschen den minister-president Konoje en
den waarnemenden chef van den generalen
staf Sawada beslissende maatregelen be
treffende Fransch Indo-China genomen
zijn.
De Amerikaansche minister van Buitenland-
sche Zaken, Cordell Huil, heeft een verklaring
gepubliceerd, waarin hij o.a. zegt, dat de re
geering der Vereenigde Staten, alsmede die van
verscheidene andere staten, waaronder Japan,
de laatste maanden uitdrukking gegeven heeft
aan haar wensch, dat in den Stillen Oceaan
en inzonderheid in Nederlandsch-Indië en
Fransch Indo-China het beginsel van den sta
tus quo behouden blijft.
Te Wijk bij Duurstede vonden twee jongens
K. Z, en Van D. Woensdag een vreemd voor
werp, dat zij thuis aan een nauwgezet onder
zoek onderwierpen. Het voorwerp bleek een
handgranaat te zijn en het onderzoek had een
ontploffing ten gevolge, waarbij een der jongens,
K. Z„ ernstig werd gewond. Een hand werd
hem a/gerukt, terwijl hij ook een oog zal moe
ten missen. Hij is ter behandeling naar
Utrecht overgebracht. De andere jongen kreeg
geen letsel.
Naar officieel bekend wordt, hebben weer tal
van Britsche vliegers gepoogd door den gordel
van luchtdoelartillerie van Berlijn heen te bre
ken. Dank zij het sterke afweergeschut, waar
door een vijandelijk toestel reeds voor het be
reiken van Berlijn kon worden neergeschoten,
gelukte het slechts aan enkele afzonderlijke
vliegtuigen het stadscentrum te bereiken. Op
twee plaatsen werden vier brisantbommen uit
geworpen. Een bom sloeg in den dierentuin en
doodde een politiebeambte. Een tweede trof
een opslagplaats van de weermacht in een
Noord-Westelijke voorstad, zonder schade van
grooten omvang aan te richten. In een Zuid
westelijke voorstad werd een huis door vallen
de scherven van een luchtdoelgrar.aat bescha
digd. In een stadje ten Zuid-oosten van Ber
lijn sloeg een brisantbom in een arbeiderswijk.
Daarbij werd een arbeider gedood en een ge
wond.
Britsche vliegers hebben vannacht het we
reldberoemde bad Kissingen met bommen aan
gevallen. Daarbij werd een woonhuis getroffen
en in brand geschoten. Eenige personen wer
den licht gewond.
Het DJIS. heeft uit Kissingen het volgende
ooggetuigebericht ontvangen:
De talrijke zieken, die in Kissingen een kuur
ondergaan, werden vannacht plotseling door
luchtalarm opgeschrikt. Kort daarop klonk een
zware ontploffing, zoodat in een deel van het
Kurhaus de ruiten sprongen. Een helle licht
gloed verlichtte den nacht. Uit het óak van een
huis, waarin verscheidene zieken zijn onderge
bracht, sloegen de vlammen. Een arts slaagde
er in een vrouwelijke patiënt, die van schrik
het bewustzijn verloren bad, door moedig op
treden via de reeds brandende trap te red
den. De brand kon kort daarop door den veilig
heidsdienst gebluscht worden.
Ook de vijftig oude Amerikaansche torpedo
jagers kunnen, naar het Japansche blad Yo-
mioeri Sjimboen constateert, Engelands mili
taire positie niet verbeteren. Wanneer Enge
land desondanks deze schepen overneemt en
belangrijke steunpunten verpacht, heeft het
daarmede uitsluitend op het oog, Amerika in
den oorlog te betrekken. Tevens wil het daar
mede de stemming in Engeland doen opleven
Het EngelschAmerikaansche pact beteekent
in ieder geval, dat Engelands nederlaag voor
de deur staat.
De Kokoemin Sjimboen ziet in het verdrag
eveneens een poging om grooteren invloed te
krijgen op den Stillen Oceaan en het Verre
Oosten. Dezen nieuwen toestand kan Japan
wegens zijn Zuidzee-politiek niet zonder meer
voorbijgaan. Ook de Yomioeri Sjimboen gelooft
tekening te moeten houden met een sterkeren
EngelschAmerikaanschen druk op Japan.
VICHY, 5 Sept. (A.N.P.). Naar volgens
„Transocean" in welingelichte politieke kringen
in de nieuwe residentie der Fransche regeering
vernomen wordt, kan elk oogenblik de arresta
tie van de oud-ministers Daladier, Reynaud en
Mandel en van generaal Gamelin verwacht
worden. Waarschijnlijk zal het proces tegen
generalissimus Gamelin afzonderlijk voor een
militair gerechtshof worden gevoerd.
Naar deze kringen weten mede te deelen, zal
het proces tegen de „verantwoordelijken voor
de Fransche catastrophe" zeer binnenkort be
ginnen. Om de procedure van het proces te ver
gemakkelijken zal, naar vernomen wordt, over
gegaan worden tot de onmiddellijke arrestatie
van vier of vijf staatslieden en militairen, die
op het oogenblik beperkte bewegingsvrijheid ge
nieten. In Fransche juridische kringen wijst men
erop, dat de Fransche regeering tot dusver niet
tot arrestatie kon overgaan, daar wegens een
leemte In de Fransche wetgeving de beklaagden
steeds weder in voorloopige vrijheid gesteld
kunnen worden. Met het oog op de stemming
onder de bevolking zullen, zoo zegt men, deze
arrestaties thans onverwijld worden verricht.
Het Hamburger Fremdenblatt bespreekt uit
voerig de tusschen Engeland en de Vereenigde
Staten gesloten overeenkomst.
De grondslag van de ruilovereenkomst, al
dus schrijft het blad, is volkomen eenzijdig ten
gunste van de Vereenigde Staten. Juist daaruit
blijkt de zwakheid van de Engelsche positie.
overkomst nog niet vallen onder de regle
mentaire bepalingen van de werkloozenkassen
van het N. V. V., zullen de reglementaire be
palingen van de vorige kassen gelden, voor zoo
ver het bedrag en de duur der uitkeering niet
hooger z|jn dan bij de kassen van het N. V. V.
Loopende werkloosheidsuitkeeringen worden
met inachtneming van het bovenstaande voort
gezet volgens de bepalingen, die gelden bij de
bij het N. V. V. aangesloten organisatie; moet
een lid later werkloos worden, dan zal bij de
berekening van den wachttijd rekening gehou
den worden met den als lid van de faderatie
doorgebrachten tijd.
Hierdoor worden de leden van het „N.
A.S." in de gelegenheid gesteld voor het
vervolg hun krachten te blijven wijden aan
de vakbeweging en de daaraan verbonden
voordeelen te blijven genieten.
Overgekomen leden, die op 8 September niet
werkloos waren, maar dit mochten worden, be-
hooren uitkeering te ontvangen ten laste van
de werkloozenkas van de bij het N. V. V. aan
gesloten betrokken bonden, waartoe tusschen
de bestaande werkloozenkassen van de b|j het
N.V.V. aangesloten bonden en de geliquideer
de kassen een regeling getroffen zal worden.
Aan de leden van de bij het „N.A.S." aan
gesloten bonden is van een en ander eveneens
mededeeling gedaan.
„Op de bon" Wanneer men niet in
staat is, het plaatje aan den ambtenaar
te toonen, is een proces-verbaal het
gevolg hiervan
(foto Pax-Holland)
WASHINGTON, 5 Sept. (D.N.B.). De
minister van Buitenlandsche Zaken Huil
heeft op een persconferentie verklaard, dat
de ruilovereenkomst met Engeland bij het
Amerikaansche volk gunstig, hoewel niet
eenstemmig, is ontvangen. Op de vraag of
de SpaanschAmerikaansche landen van
de overeenkomst op de hoogte waren ge
bracht, antwoordde hij ontkennend. Ont
kennend antwoordde hij ook op de vraag,
of de Amerikaansche regeering thans on
derhandelingen met de Fransche, resp. de
Nederlandsche regeering over de bezittingen
in west-Indië zal openen.
In het Huis van Afgevaardigden is een kort
debat gehouden over de ruilovereenkomst met
Engeland. De democratische afgevaardigde
Sweeney verklaarde, dat het Amerikaansche
volk, wanneer het wist, wat zich achter de cou
lissen van Washington afspeelt, revolutie zou
maken, niet om de democratie ten val te bren
gen, maar om haar te bewaren.
Dit is voor Engeland het begin van het
einde.
Onder het opschrift: „uitverkocht" schrijft de
„Lokal Anzeiger": „De ware toedracht zegt al
les: voor vijftig oude torpedojagers, voor een
hoop oud ijzer en moeizaam boven water te
houden schuiten, staat Engeland practisch zijn
rechten op zijn bezittingen aan Amerika af. Dat
doet het wereldrijk Engeland, dat zich er tot
dusver op beriep, nooit meer iets af te staan,
wat het eenmaal onder zijn banier gebracht
had. Zoo diep is het Empire gezonken: Uitver
koop in Britsche goederen in het Westen, in het
Oosten en in Afrika. Na een jaar van den moed
willig ontketenden oorlog.
De minister van Marine, Knox, heeft in een
persgesprek verklaard, dat er onderhandelingen
gaande zijn over de verwerving van de Cocos-
eilanden en de Galapagos-eilanden, die resp.
aan Costarica en Ecuador behooren. Beide
eilandengroepen vormen de flankdekking van
het Panamakanaal, de belangrijkste Ameri
kaanschen levensader.
