MEER DAN DUIZEND
Aan- en verkoop van effecten door of
voor rekening van niet-ingezetenen
**e] (rouw die in het
lJ donker kwam
VOORLICHTING r
DE JAARBEURS OPEN!^
Beeld-statistieken
Groei van de gezond
heidszorg
DONDERDAG 5
SEPTEMBER 1940
Levendige wisselwerking
tusschen industrie
en wetenschap
DE ZOMERPOSTZEGELS
Bepalingen Van het Deviezen-
instituut
Kerkelijk Leven
Indische afdeeling
Economische voorlichting
Onze voeding
Bakhuys weer amateur?
Verzoek aan het N.V.B.-bestuur
Mapje met vier 5 cent-zegels
Tijdelijk personeel der
Staatsmijnen
150 personen mogen worden
ontslagen
Een merkwaardige enquête onder
het Jaarbeurs-publiek
Verkrijging geldbedragen
Interessante inzending op de
tentoonstelling Katholiek
Sociale Arbeid
Kerkwijding te Dieteren
VAN LIJKENBEROOVING
VERDACHT
UIT DE STAATSCOURANT
Benoemingen
DOOR SYDNEY HORLER
niet van het buitengewoon edelmoedige aan
Utrecht, 4 September
In het uitvoerig resumé, dat wij Dinsdag
avond reeds gaven van de beschouwing, waar
mede de heer Graadt van Roggen de Jaar
beurs-bezoekende pers-vertegenwoordigers heeft
willen oriënteeren, konden wij mededeelen, dat
deze najaarsbeurs 112 deelnemers minder telt
dan de beurs in September van het vorige jaar.
Niettemin bedraagt het aantal deelnemers, on
danks alle minder gunstige omstandigheden van
het oogenblik, toch nog meer dan duizend, n.l.
1091.
Dat het allergrootste gedeelte en percentage
hiervan gevormd wordt door Nederland (883)
spreekt vanzelf.
Dat er een teruggang zou komen in de deel
neming van verschillende buitenlandsche col
lecties en individuen, lag voor de hand; de cij
fers der deelnemende landen zijn als volgt: N.
Amerika 5, België 8. Denemarken 4, Engeland 3,
Finland 1, Frankrijk 5, Italië 4, Noorwegen 1,
Slowakije 1 en Zwitserland 3.
Tegenover deze verminderingen staat een ver -
groote belangstelling van Duitsche zijde, n.l. 173
inzendingen.
Vergelijkt men het totaal van deze beurs m
bezettingstijd met dat van de 42ste beurs
(in het voorjaar '40), dan zien wij een achter
uitgang van 1994 tot 1091, welke zeer goed te
verklaren valt; juister echter is het een ver
gelijking te maken met de vorige najaarsbeurs
(de 41e) en dan constateeren wij slechts een
teruggang van 1203 tot 1091, waarover men zich
vele omstandigheden in aanmerking nemen
de geenseins behoeft te verwonderen.
Ditmaal zijn het de industrieën van den tech
nisch wetenschappelijken precisie-arbeid, welke
de officieele afdeeling van het Duitsche Rijk
op de Utrechtsche Najaarsbeurs kenmerken, n.l
moderne foto-artikelen, optische instrumenten,
precisieweegschalen, vocbtigheidsmeters, produc
ten van de Duitsche chirurgie-werktuigkunae,
operatie-instrumenten, sterilisatie-apparaten
e.d. Ook de kleurenfotografie is vertegenwoor
digd door een apparaat, dat speciale plastische
opnamen mogelijk maakt.
De inrichting van de officieele afdeeling ligt
weder bij de „Werberat der deutschen Wirt-
schaft".
De economisohe inlichtingendienst wordt ver
zorgd door de „Ausstellungs- und Messe-
ausschus der deutschen Wirtschaft, Berlin" en
de „Deutsche Handelskammer für die Nieder-
lande, Amsterdam".
Het is zoo wordt ons opgemerkt een
speciaal kenmerk van de Duitsche industrie,
dat zij er zelf nauwkeurig en intensief proef
nemende wetenschappelijke laboratoria op na
houdt. Het aanpassen van de kwaliteit, de ge
schiktheid en de uitvoering van de Duitsche
waren aan het telkens in aanmerking komen
de doel, is het resultaat van de georganiseerde
en geleide onderzoeking.
De levendige wisselwerking tusschen industrie
en wetenschap wordt één van de belangrijkste
hulpmiddelen genoemd ook voor de nieuwe re
geling van de arbeidsverdeeling tusschen de
Staten en Volkeren.
Dank zij de medewerking van het Koloniaal
Instituut te Amsterdam heeft deze Jaarbeurs
wederom zooals wij in "t kort meldden
haar
In afwijking van vroeger wordt daar thans
een aantal onderwerpen van algemeenen aard
gedemonstreerd, zooaïs hygiënische verzorging,
volkslectuur, ambachtsonderwijs, bevloering,
volkshuisvesting en kunstzin.
Zoo wordt een overzicht gegeven van de zie-
keninrichtingen in Ned.-Indië, waarbij een uit
stalling is gemaakt van de wijze, waarop met
groot succes ziekten als beri-beri, pest en fram-
boesia bestreden worden.
Een instelling, welke in dezen vorm en om
vang eenig is in de wereld, n.l. het Kan
toor voor de Volkslectuur, is in deze afdeeling
met een uitgebreide inzending aanwezig, welke
hiervóór op de Wereldtentoonstelling te New-
York geëxposeerd is geweest. Deze instelling,
welke beschikt over een ultgebreiden staf ver
talers in practisch alle talen van den Ned. Iridi-
schen Archipel, geeft ook eenige periodieken uit,
waarvan de verspreiding is aangegeven op een
kaart.
Werkstukken van Nijverheidsscholen doen
zien, dat ook aan de inheemsche bevolking van
Ned.-Indië de gelegenheid wordt geboden, vak
bekwaamheid op te doen.
Een belangrijk deel van het vak-onderwijs is
de studie van de eigen ornamentiek en van de
historische ontwikkeling der daarbij geDrulkte
motieven.
Een uitgezochte collectie kunstvoorwerpen
geeft een beeld van het booge peil, waarop de
innerlijke beschaving der vervaardigers staat.
De groote maquette van een belangrijk irri-
gatiewerk op Java vormt het middelpunt van
een uitstalling, welke demonstreert, wat in In-
dië op dit gebied geschiedt ten behoeve van
den Inheemschen landbouw. Het distribueeren
van bevloeiingswater is daar een belangrijk deel
van de overheidstaak. Rondom de maquette van
een rubberonderneming bevinden zich enkele
modellen en foto's, welke in beeld brengen, wat
er aan zulk een onderneming op het gebied van
sociale, technische en hygiënische voorzienin
gen vastzit.
Op het gebied van volkshuisvesting zijn ook
enkele foto's en teekeningen aanwezig.
De Ned. Indië Centrale uit Den Haag expo
seert weer een verzameling kunstnyverheids-
voorwerpen.
In een filmzaaltje heeft van 10.3012.30 uur
en van 1416.30 uur de vertooning van films
plaats, waarvan de onderwerpen betrekking
hebben op de Nederl. Overzeesche Gewesten.
In Kamer 1160 bevindt zich een ambtenaar
van de Afd. Handelsmuseum van het Kol. In
stituut tot het verstrekken van inlichtingen en
tot het in ontvangst nemen van vragen, weike
een uitvoerige, schriftelijke beantwoording be
hoeven.
Niet minder, misschien zelfs wel meer dan
ooit, vormt het element „voorlichting" een be
langrijken factor op deze Jaarbeurs.
Voorlichting immers is nu meer dan ooit noo-
dig, wijl zooveel toestanden en omstandigheden
radicaal en ingrijpend gewijzigd zijn geworden,
zoozeer zelfs, dat ook ingewijden en experts nog
voorlichting kunnen gebruiken.
Op initiatief van den Economischen Voorlich
tingsdienst van het Departement van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart komen thans, naast
genoemden dienst zelf, nog met een inzending
uit: het Rijksbureau voor de Distributie van
textiel-producten door den Handel, het Cen
traal Distributiekantoor, het Rijksbureau Voed
selvoorziening en de „Voorlichting op Voedings-
gebied".
De inzending van het Rijksbureau voor de
Distributie van Textielproducten door den Han
del, gewijd aan de textieldistributie, Iaat op sug
gestieve wijze zien, dat de textielkaart ervoor
zorgt, dat de Nederlandsche vrouw behoorujK
gekleed kan blijven gaan; een zestal voorbeelden
van de wijze, waarop men zijn textielkaart met
overleg' kan gebruiken (alsmede een kleine ex
positie van textielgoederen, welke niet onder de
textieldistributie vallen) maken het belangrijk
ste deel van de inzending uit. Voorts wordt op
plastische wijze aangegeven, dat in speciale ge
vallen bijzondere toewijzingen worden verieenc.
In den stand van het Centraal Distributie
kantoor zien wij een voorstelling, waaruit blijkt,
over welk gedeelte van het huishoudelijk budget
(en meer in het bijzonder van de voeding) de
distributie thans reeds haar zorgende hand uit
strekt.
Daarnaast wordt op den voorgromd gesteld,
dat de taak van de distributie is: een recht
vaardige verdee'ing van de goederen over alle
gebruikers te verkrijgen.
Ten slotte wordt uitgebeeld, dat het Centraal
Distributiekantoor niet alleen de zorg heeft voor
alle verbruikers, maar tevens 150.000 winkeliers
en instellingen behulpzaam is bij de uitvoering
van de distributiemaatregelen.
Tn den stand van het Rijksbureau Voedsel'5
voorziening is op overzichtelijke wijze een beeld
gegeven, welke diensten het Rijksbureau Voed
selvoorziening omvat, terwijl ook de taak van
dit Bureau ten opzichte van den boer wordt
uitgebeeld.
De stand wordt voornamelijk ingenomen aoor
een voorstelling, welke een beeld geeft van de
situatie, zooals deze door het wegvallen van den
invoer van granen en veevoeders is geworden.
De Economische Voorlichtingsdienst van het
Dep. van Handel, Nijverheid en Scheepvaart,
welke de inrichting van de bovengenoemde
stands verzorgde, heeft zijn inzending voorna
melijk gewijd aan het werktuigencrediet, het
welk ten doel heeft: aan ambachtslieden en
kleine industrieelen de aanschaffing van werk
tuigen, machines, installaties e.d., alsmede de
verbetering van hun outillage in het algemeen,
mogelijk te maken.
Zooals reeds vermeld, werd door eenige sa
menwerkende instanties binnen het kader van
de door den Econ. Voorlichtingsdienst georga
niseerde inzending een stand voor voorlichting
op voedingsgebied georganiseerd.
Deze Inzending wil de huisvrouwen doen be
seffen, dat (met de voortbrengselen van onzen
Akkerbouw, Weidebouw, Zuivelbereiding en
Tuinbouw) een voeding kan worden samenge
steld, welke in verscheidenheid en volwaardig
heid niet behoeft te worden achtergesteld bij
een voeding, welke mede zou zijn gebaseerd op
geïmporteerde levensmiddelen.
Een blik op beide kaarten van ons land
laat zien, dat Nederland met zijn rijken ge-
varieerden bodem ons kan voorzien van
die natuurlijke voedingsmiddelen, waarop
de voeding, naar de wetenschappelijke be
grippen van dezen tijd, geheel kan worden
gebaseerdmits de huisvrouw deze be
grippen goed tot zich wil laten doordringen.
Voor dit doel ijveren Rijksdienst en Commis
sies, welke, met medewerking van deskundigen,
zich tot de huisvrouwen wenden met raadge
vingen en practische wenken.
Vooral wordt de aandacht gevestigd op de
cursussen, die voor vrouwen uit alle lagen der
bevolking, ook voor plattelandsvrouwen, win
den gehouden. Het in de stand aanwezige sche
ma van deze diensten en commissies geeft een
beeld van de veelzijdigheid van dit veelomvat
tende voorlichtende werk. Een kleine verzame
ling van uitgaven voor de huisvrouw laat zien,
dat vooral de leeraressen van bet Nijverheids
onderwijs haar kennis en inzichten op ruime
schaal in de huishoudelijke kringen verbreiden.
In welke richting de oplossing van het
vraagstuk der eiwitten- en vetvoorziening
moet worden gezocht, toont ons de leerzame
uitbeelding van hetgeen door onzen melk
veestapel kan worden geproduceerd; nog
slechts weinigen weten, van welke beteeke-
nis deze voor de voeding van onze bevol
king is.
De Directeur-Generaal van den Landbouw,
tevens Regeeringscommissaris voor de Bodem
productie, heeft hierop nog onlangs de aandacht
gevestigd. De betreffende conclusie is tot hoofd
motief der inzending gemaakt.
Aldus lezen wij, dat.
in den vorm van melk en zuivel een koe
ons reeds in één jaar evenveel eiwit en vet
produceert als zij oplevert, wanneer zij
wordt geslacht!
Wanneer dit góed doordringt, zal deze inzen
ding ook góed worden begrepen!
De oud-internationaal Bakhuys, die na
een geruchtmakende affaire door den K. N.
V. B. tot prof werd verklaard en daarna twee
seizoenen lang voor de Fransche eerste
klasse club F. C. Metz uitkwam, heeft tot het
bestuur van den nieuwen N. V. B. een ver
zoek gericht om weer als amateur te wor
den erkend, aldus meldt de Tel.
Dit verzoek is op
de laatste be
stuursvergadering
in behandeling ge
nomen, doch een
besluit is nog niet
gevallen. De be
stuursleden wen-
schen zich over
deze zaak nog te
beraden en in een
der eerstvolgende
bijeenkomsten zal
de beslissing val
len.
Bakhuys baseert
zijn verzoek op het
feit, dat de fusie in
de Nederlandsche
voetbalwereld wel
licht voor het N.
V. B.-bestuur aan
leiding kan zijn, een streep te halen door het
verleden en daarbij de roemvolle dagen zwaarder
te doen wegen dan de feiten, waaraan hij zijn
verbanning heeft te danken. Tevens meent hij
in zijn recht te staan, daar hy het laatste jaar
in de voetbalsport geen geld heeft verdiend.
Bakhuys
(Foto Archief V.K.P.)
Een blijk van Neerlands kracht,
waarop
Men nauw had durven hopen,
Is 't groote feit van deze week:
De Jaarbeurs is weer open!
Vaak heeft nien wel den laatsten tijd
Die Jaarbeurs moeten houden
Op oogenblikken. die ons land
En heel de aard' benauwden,
Maar tijden als men nü beleeft
Zijn nog niet voorgekomen;
Tóch heeft men nu de Jaarbeurs ook
Geopend, zonder schromen.
Al ligt veel leven als verlamd,
Haast zonder hoop te geven,
Verloren is er toch nog niets,
Er is heusch nog wel leven!
Maar meer dan ooit is 't nu ook zaak
Dat vonkje aan te blazen,
Het wordt misschien dan nog een
vuur,
Welks gloed ons zal verbazen.
Men trachte op de Jaarbeurs dus
Tot zaken-doen te raken
En van wat nu nog mogelijk is
Het beste ook te maken.
Dat nu de Jaarbeurs open is.
Is wel het duid'lijkst toeken
Dat veler hoop op Neerlands moed
Niet ijdel is gebleken.
HERMAN KRAMER
Bekend mag worden geacht, dat in verband
met de tydsomstandigheden, waaronder dit jaar
de Zomerpostzegels zijn uitgegeven, de uitgifte
van deze zegels is verlengd tot 31 October a.s.
Mede heeft zich het feit voorgedaan, dat de
posttarieven zijn verhoogd.
In verband hiermede heeft het hoofdbestuur
der P.T.T. bepaald, zooals wij reeds hebben ge
meld, dat de Zomerzegel van 5 cent (Jap
Steen) thans in rood zal worden uitgegeven
met een opdruk in zwart: 7'A Uk, zoodat de
prijs van dezen nieuwen zegel 10 cent zal be
dragen. De büslag van 2% cent is bedoeld als
een tegemoetkoming in de leniging van oor-
logsnood op sociaal en cultureel gebied, voor
welk doel de zes Zomerpostzegels 1940 dezer
keer zyn uitgegeven. Deze nieuwe zegel zai
nog in de eerste helft van September worden
uitgegeven.
Nog kan worden vermeld, dat ook, echter
uitsluitend by de plaatselüke comité's, een spe
ciaal postzegelboekje verkrijgbaar zal worden
gesteld, zijnde een mapje, voorzien van vier
ongestempelde Zomerpostzegels van 5 cent. Dit
mapje is versierd met een teekening van Anton
Pieck, voorstellende een schry venden soldaat, als
historische herinnering aan onzen mobilisatie-
en oorlogstyd.
Ter bevordering van den verkoop der Zomer
postzegels, die uiteraard door de tydsomstan
digheden dit jaar eenige stagnatie heeft onder
vonden, zal in de eerste helft van September
de voorzitter van het Comité voor de Zomer
postzegels, prof. mr. C. P. M. Romme, voor de
radio een propaganda-rede houden.
De Staatsmynen hebben vergunning gekregen
tot het ontslaan van 150 man tijdeiyk perso
neel, dat tydens de mobilisatie in dienst was
genomen. De ontslagen zullen geleidelijk ingaan.
Een deel van dit personeel bestaat uit meisjes.
Voor velen is statistiek gedurende langen tijd
geen ander begrip geweest dan: cijfers...in
rijen en nog eens rijen. Het heeft lang ge
duurd en veel moeite gekost, alvorens het aan
tal dergenen, die de statistiek wisten te ge
bruiken en te waardeeren, begon te groeien.
Toen dat aantal eenmaal groeide, ging het
sneller en sneller. Steeds meer en beter begon
men toen in te zien, dat statistische gegevens,
mits oordeelkundig verzameld en bewerkt, den
particulier, den ondernemer, de Overheid, kort
om iedereen van onschatbaar nut konden zyn.
Het werd zelfs zóó, dat naast de officieele pu
blicaties, welke werden uitgegeven, ook door
persoonlijk initiatief getracht werd, statisti
sche gegevens te verkrijgen over eigen bedrijf
of andere onderwerpen. Gezocht werd dan vaak
naar een uitbeelding van het materiaal op een
wyze, welke ook voor den leek bevatteiyk en
instructief z»u zyn.
Het is immers bekend, dat het lezen van
cijfertabellen, hoe eenvoudig ook opgezet, voor
velen een inspannend en toch weinig bevredi
gend werk is.
Teneinde aan de moeiiykheden, hieraan ver
bonden, tegemoet te komen, dienen tegen
woordig grafische uitbeeldingen van statistisch
materiaal, met behulp waarvan ook door on
geschoolden van alle statistische onderwerpen
kan worden kennis genomen.
Het mag nu een verheugend verschynsel wor
den genoemd, dat het Centraal Bureau voor
de Statistiek, dat reeds tientallen jaren voor
talloozen een bron is van alle mogeiyke gege
vens, in een leemte kan voorzien.
Door het oprichten n.l. van de Ned
Stichting voor Statistiek, welke staat on
der leiding van den Directeur en enkele
hoofdambtenaren van het Centraal Bureau
voor de Statistiek, zal het voortaan moge
lijk zyn, in de publicaties van het Bureau
de grafische uitbeelding, die onder den
naam van „isotype" bekend is, toe te pas
sen.. Daarnaast zal de Stichting zich bezig
houden met het uitvoeren van alle ge-
wenschte opdrachten, welke In deze rich
ting door particulieren, ondernemers en
overheidsinstanties worden verstrekt.
Als voorbeeld van de uitgebreide reeks inte
ressante grafische voorstellingen uit den stand
van het Centraal Bureau voor de Statistiek op
de Nederlandsche Najaarsbeurs vermelden we
ln het bijzonder een 3-tal grafieken betrekking
hebbende op het nationale inkomen van Ne
derland. Zij geven achtereenvolgens een beeld
van de voortbrenging, de verdeeling en de be
steding van het volksinkomen.
De eerste grafiek geeft aan, hoe ht nationale
inkomen is opgebouwd uit de bijdragen van
land- en tuinbouw, industrie, handel en ver
keer, overheid, enz. Uit de grafiek blijkt, dat
ln 1938 het nationale inkomen 5.1 milliard gul
den bedroeg.
Een tweede grafiek doet zien, wat de be
looning is van de productiefactoren: arbeid,
grond en kapitaal.
De totaalcijfers luiden als volgt:
ondernemersinkomen 1200 millioen
interest en dividenden 800 millioen
loonen en salarissen 2400 millioen
huren en pachten 700 millioen.
Tenslotte ip,at de derde grafiek zien, hoe het
nationale inkomen wordt besteed, onderver
deeld naar de voornaamste uitgavenposten en
de besparingen (investeeringen)
voeding 1600 millioen
huur en bewoning 1200 millioen
kleeding en schoeisel 400 millioen
investeeringen 600 millioen
voor overig uitgaven 1300 millioen
Deze drie grafieken berusten op recente on
derzoekingen van het Centraal Bureau voor de
Statistiek en geven een interessant beeld van
de economische structuur van ons land.
In dit verband vernemen wy, dat door een
enquête onder het jaarbeurs-publiek o.m. zal
onderzocht worden, hoe groot de interesse ls
voor eenvoudige voorstellingen van statistische
cijferreeksen en in hoeverre de bezoekers in
staat zijn, de beteekenis van deze eenvoudige
beelden snel in zich op te nemen.
Overeenkomstig artikel 35, derde lid. der
Deviezenverordening 1940 heeft het Deviezen-
instituut bepaald;
a. Aankoop van effecten door of voor reke
ning van niet-ingezetenen:
1. De vergunning van het Deviezeninstituut,
vereischt voor den verkoop van effecten door
een ingezetene aan een niet-ingezetene, kan
behalve door den verkooper ook door een bank,
bankier, commissionnair of anderen tusschen-
persoon, die den aankoop voor den niet-inge
zetene bewerkstelligt of by den aankoop zyn
tusschenkomst verleent, worden aangevraagd
en verkregen.
Het is aan een bank, bankier, commissionnair
of anderen tusschenpersoon niet geoorloofd tot
den aankoop van effecten voor een niet-in
gezetene over te gaan noch bij den aankoop van
effecten door een niet-ingezetene zyn tusschen
komst te verleenen, zoolang de in de vorige
alinea bedbelde vergunning niet is verkregen.
b. Verkoop van effecten door of voor reke
ning van niet-ingezetenen:
2 De vergunning van het Deviezeninstituut
vereischt voor den aankoop door een ingeze
tene van effecten van een niet-ingezetene en
wel voor de betaling van de koopsom dezer
effecten aan een niet-ingezetene, kan door de
bank, bankier, commissionnair of anderen tus
schenpersoon, die den verkoop voor den niet-
ingezetene bewerkstelligt of bij den verkoop
voor den niet-ingezetene bewerkstelligt of bU
den verkoop zijn tusschenkomst verleent, wor
den aangevraagd en verkregen.
Het is aan een bank, bankier, commission
nair of anderen tusschenpersoon niet geoor
loofd tot den verkoop van effecten voor een
niet-ingezetene over te gaan noch bij den ver
koop van effecten door een niet-ingezetene zyo
tusschenkomst te verleenen, zoolang de in de
vorige alinea bedoelde vergunning niet is ver
kregen.
3. Deze bekendmaking ls 4 September ln wer
king getreden
Overeenkomstig artikel 35, derde lid, der De
viezenverordening 1940 heeft het Deviezenin
stituut bepaald:
1. Indien voor of in verband met:
a. De verkrijging van bedragen in oinnen-
landsche geldsoort of van als betaalmiddel
toegelaten schuldbewijaen van Nederlandsche
Staatsleeningen, benoodigd voor het betalen
van een schuld aan het Rijk, een provincie,
een gemeente, een waterschap, dan wel eenig
orgaan van openbaren dienst, belast met de
uitvoering van wettelijke regelingen betreffen
de de sociale verzekering;
b. het stellen van zakelijke of persoonlijke
zekerheid, ten behoeve van een lichaam, ge
noemd onder a;
een handeling wordt verricht, welke op grond
van de Deviezenverordening 1940 of van krach
tens deze verordening gegeven bepalingen slechts
met vergunning van het Deviezeninstituut ge
oorloofd is, kan deze handeling zonder zoo
danige vergunning worden verricht, voor zoo
ver het Rijk, de provincie, de gemeente, nee
waterschap of het orgaan van openbaren
dienst, belast met de uitvoering van wettelijke
regelingen betreffende sociale verzekering, aan
deze handeling medewerkt Of daartoe zijn toe
stemming verleent.
2. Indien het treffen van conservatoire en
executoriale maatregelen met betrekking tot
een schuld, als bedoeld onder 1 a, op grond
van de Deviezenverordening 1940 Of van krach
tens deze verordening gegeven bepalingen
slechts met vergunning van het Deviezeninsti
tuut geoorloofd is, kunnen deze maatregelen
zonder zoodanige vergunning worden getroffen.
3. Medegedeeld wordt, dat, voor zoover een
handeling, als bedoeld onder 1, op grond van
de wet Internationaal Betalingsverkeer 1934 of
van krachtens deze wet gegeven bepalingen,
slechts met vergunning van het Nederlandsch
Clearinginstituut zou kunnen geschieden, dez»
handeling, voor zoover een der genoemde li
chamen er aan medewerkt of zijn toestemming
er toe verleent, krachtens een door het Neder
landsch Clearinginstituut verleende algemeene
entheffing zonder vergunning kan worden ver
richt.
Deze algemeene ontheffing geldt eveneens voor
conservatoire of executoriale maatregelen, als
bedoeld onder 2, voor zoover zoodanige maat
regelen op grond van de wet Internationaal Be
talingsverkeer 1934 of van krachtens deze wet
gegeven bepalingen slechts met vergunning
van het Nederlandsch Clearinginstituut zou
den kunnen worden getroffen.
4. Deze bekendmaking is 4 September ln
werking getreden.
Op de vooral op dit moment zoo belangryke
vraag, hoe het werk- van de gezondheidszorg in
ons land er voor staat, geeft een Aantrekkelijke
inzending op de tentoonstelling voor Katholiek
Socialen Arbeid in Nijmegen een instructief ant
woord.
Allereerst zien wij daar een duidelyke uitbeel
ding van het moderne werk van de geestelijke
gezondheidszorg, dat in den ruimsten zin be
oogt geestelijke afwykingen, vooral by het kind,
te voorkomen. Dit werk wordt beoefend door
drie katholieke instellingen die daartoe een
nauwe samenwerking onderhouden, t.w. de R. K.
Charitatieve Vereeniging voor Geestelijke Volks
gezondheid, die ais mantelorganisatie de alge
meene richtlijnen aangeeft en de propaganda
verzorgt, de Paedologische Instituten te Nijme
gen, die fungeeren als centrale observatie-inrich
tingen voor kinderen, en het Wit-Gele Kruis,
dat grootendeels uit eigen geldmiddelen 20 con-
sultatie-bureaux voor moeilijke kinderen en 21
consultatle-bureaux voor volwassen geesteszieken
heeft opgericht, waardoor het W. G. K. onder de
verschillende organisaties op dit gebied een voor
aanstaande plaats inneemt. Een algemeen beeld
van den veelomvattenden arbeid van het W. G.
K. geeft een paneel waarop alle diensten ver
meld worden en waarop nog eens duidelijk tot
uitdrukking wordt gebracht, dat het principe
van het W. G. K. is: de katholieke verpleegster
in het katholieke gezin. Ruim 300.000 gezinnen
blijken door hun lidmaatschap de beteekenis
van dit principe in te zien.
De zuigelingenzorg is verwerkt in een beeld
statistiek, die duidelijk doet uitkomen, welke
prachtige resultaten hier door den intensieven
arbeid van de kruisvereenigingen, door consul-
tatie-bureaux, huisbezoek -en moedercursussen
werden bereikt.
Nu verwacht mag worden, dat in komende ja
ren de stryd tegen de tuberculose weer volle
activiteit zal vragen, is het van beteekenis, te
zien, hoe ons land in den vorm van plaatseiyke
vereenigingen en districtsconsultatie-bureaux be
schikt over een apparaat, dat er belangrijk toe
büdroeg het sterftecijfer voor tuberculose te doen
dalen tot 4,1 per 10.000 der gemiddelde bevolking
in 1939. Ook hier vervullen de kruisvereenigin
gen, die vrywel overal de tuberculose-bestryding
beoefenen, een belangryke rol.
Maandag heeft de bisschop van Roermond,
Z.H. Exc. mgr. J. H. G. Lemmens, de nieuwe kerk
te Dieteren op plechtige wyze geconsacreerd.
Het was de 65e kerk, die mgr. Lemmens in
het bisdom Roermond inwijdde. Daags te voren
was mgr. feestelijk ontvangen en had hij aan
een groot aantal kinderen het H. Vormsel toe
gediend.
Te Uithuizen hebben de marechaussee en de
gemeente-polltie Woensdag twee mannen, J. B.
en J. W., aangehouden, die er van worde j ver
dacht een ïyk, dat onder die gemeente was
aangespoeld, te hebben beroofd. Beiden zijn
voor den Officier van Justitie te Groningen
geleid en daarna in bewaring gesteld
Mist 1 September zyn benoemd: tot accoun
tant by den ryksaccountantsdienst te Rotter
dam J. F. C. van Bodegraven en tot adjunct
accountant bij den Ryksaccountantsdienst te
Amsterdam W. P. sybranda.
Benoemd tot referendaris in vasten dienst
bij het departement van Binnenlandsche Zaken
mr. J. Spoor
By besluit van 3 September 1940 va: den
generaal-majoor N. T, Carstens, daartc ge
machtigd door den Bevelhebber van de duit
sche Weermacht in Nederland, is, met ingang
van 1 September 1940, ter zake van langduri-
gen dienst een eervol ontslag verleend uit den
militairen dienst aan den majoor der militaire
administratie J. van Embden Andres, op non-
activiteit.
Voorts is, op het daartoe door hen gedaan
verzoek, een eervol ontslag verleend uit den
militairen dienst aan den, als zoodanig tijdelijk
benoemden, reserve-luitenant-kolonel A Spaans,
van het wapen der genie, aan de reserve-kapi
teins mr. I. Barends en L. M. Gerzon, bei-en
vari het wapen der infanterie, aan den rese ve-
kapitein ir. J. O. Stoffels, van het wapen der
genie, zoomede aan den reserve-officier van ge
zondheid der eerste klasse dr. A. van Dongen,
van den geneeskundigen dienst der landmacht.
26
(Nadruk verboden)
HOOFDSTUK XV
liet licht in het dak
Het jonge meisje begreep nu maar al te dui
delijk, dat haar een crisis te wachten stond.
Er moest gehandeld inplaats van geredeneerd
en nagedacht worden: de tyd om veronderstel
lingen te maken was voorbij. De werkelijkheid
diende onder de oogen gezien te worden.
„Weet u het wel heel zeker, mynheer Grain
ger?" vroeg ze.
Als antwoord stak de chauffeur zyn hand in
de hoogte,
„Luister u maar," zeide hy. Geen ander ge
luid werd gehoord dan het zachte geronk van
een motor, die op een zekeren afstand van hen
verwyderd was.
„Ze hebben den motor laten aanstaan, maar
de wagen heeft gestopt," verklaard de expert.
„Ja." En daarna voegde ze er haastig aan
toe: „Doe de lichten alsjeblieft uit, want die
mogen niet gezien worden. Denkt u dat ze ons
gehoord hebben?"
„Ik zou er mijn leven wel om willen ver
wedden, dat dit niet gebeurd is, dame. Ze
reden te hard om iets anders dan het geraas
van hun eigen wagen te kunnen hooren, Boven
dien is de weg toch vrij voor iedereen, zou ik
zeggen. Waar of niet?"
„Dat weet ik wel, maar ik heb toch liever
niet dat ze veronderstellen gevolgd te worden.
Het is van het grootste belang, dat ze dit
niet weten."
„Ik zou er maar niet over tobben, dame, en
ik zal in iecjer geval de lichten uitdoen." Hij
voegde de daad bij het woord.
„Dank u wel. Hoeveel ben ik u schuldig,
mijnheer Grainger?"
De chauffeur die, nu hij op de been kwam,
een groote breedgeschouderde man bleek te zijn,
trok nadenkend aan zijn snorretje en floot
daarna tusschen zijn tanden.
„Dame," zei hij, „ik weet heel goed dat de
zaak me niet aangaat en ik hoop dan ook dat
u me niet kwalyk neemt me er toch mee te
bemoeien. Maar ik moet u eerlijk zeggen, dat
het me niet bevalt.. Nee, het bevalt me niet.
Je kan dadelijk zien. dat u een echte dame is,
en u erlangt van me dat ik midden op een
eenzamen buitenweg laat uitstappen om tien
uur in den avond, om op uw eigen houtje een
man te volgen." Eensklaps hield hij op om even
daarna te zeggen: „U moet goed vinden dat ik
met u meega, dame."
„Dat kan niet, mijnheer Grainger, hoezeer
ik uw vriendelijkheid ook waardeed. Het zou
heel gevaarlijk wezen. De man, die in dien
grooten wagen reed, ls een moordenaar,"
„Een moordenaar!" mompelde George
Grainger verbaasd. Hy beheersclite zich echter
heel gauw en ging voort:
„U heeft..., u moogt niet ln uw eentje een
moordenaar volgen, dame." Er lag een licht ver
wijt in zijn stem. „In elk geval niet in zoo'n
japon en mantel. U kwam toch zeker van een
partijtje of zooiets, toen u me aanriep, is het
niet, dame?"
„Ja, maar ik moet nu gaan, anders ontsnapt
de man."
„Ik blijf hier wachten om u terug te rijden,
en zoodra ik het een of andere verdachte ge
luid hoor, kom ik u te hulp. Heusch, dame, het
zaakje bevalt me niet. Laat ik maar meteen
met u meegaan."
„Nee, maar ik zal het erg prettig vinden als
u me later naar West-End terug brengt."
George Grainger knikte somber.
Daarna wendde ze zich om en liep door. Vol
gens haar oordeel was er reeds te veel tyd
verknoeid. Indien Benelli verdwenen was, zou
ze het zien nimmer kunnen vergeven. Dat wist
ze heel beslist.
Ze verkeerde in een dusdanigen toestand van
opwinding, dat ze eigenhjk totaal vergat hoe
ze er uitzag. Ze droeg dunne, zyden avond
schoentjes en een tulle gedecolleteerde japon.
In een dergelijke uitrusting probeerde ze een
moordenaar te pakken te krijgen een man,
die niet lang geleden en afschuweiyke misdaad
had gepleegd.
Toen dit alles tot haar doordrong, had ze een
kort moment van aarzeling. Had ze eigenlijk
bod van den chauffeur gebruik moeten maken?
Zyn hulp had van groote waarde kunnen wezen.
Daarna herkreeg ze echter dadelyk haar zelf
vertrouwen: ze mocht dezen vreemdeling niet in
een mogelyk gevaar te brengen: daartoe had ze
geenerlei recht.
Voor haar zelf was het een noodzakeiyk ge
deelte van het werk, dat ze vrywillig op zich
had genomen en waaraan ze, indien het noodig
mocht blijken te wezen, de rest van haar leven
wilde offeren.
Toen ze een geluid onderscheidde, drukte ze
zich zoo dicht mogelijk tegen een heg aan. Ze
trok den kraag van haar mantel hoog om haar
hals heen; gelukkig was haar mantel zwart en
slechts haar gezicht kon wit in de duisternis
uitkomen.
De auto reed langs haar heen. Het eene ge
voel van vrees was verdwenen om weer plaats
te maken voor een ander. Stel je eens voor dat
de chauffeur van den grooten wagen de taxi
zou ontdekken hetgeen vry zeker moest ge
beuren zou hy dan omkeeren teneinde Be
nelli te waarschuwen? Indien hy tot de bende
van den moordenaar behoorde, hetgeen onge-
twyfeld het geval moest wezen, dan zou hy dat
natuurlyk dadelijk doen. Elk gevoel van hoop
iets te kunnen ontdekken, zou dan moeten
verdwijnen en de mogelijkheid was ook niet
uitgesloten, dat men haar gevangen zou nemen.
Ademloos wachtte ze op den terugkeer van
den wagen. Deze verscheen echter niet. Hoe
langer hoe vager klonk het geluid van 'n auto-
hoorn tot baar door, een geluid dat haar in die
momenten de mooiste muziek toeleek, welke er
bestaan kon.
Ze verliet de heg en liep verder. Het was
zóó donker, dat ze byna geen hand voor haar
oogen kon zien. Om haar heen heerschte dood-
sche stilte. De stilte was zelfs zóó diep, dat ze
haar eigen hart hoorde kloppen.
En toen kwam er eensklaps een overweldi
gend gevoel van angst over haar. Het verscheen
zoo plotseling, dat het haar toeleek, alsof haar
een slag op het hoofd was toegebracht. De volle,
harde waarheid drong nu tot haar door. Ze
was alléénalléénen wellicht bevond
zich slechts op enkele meters van haar ver
wyderd de man, die in den Blauwen Trein reeds
een poging had gewaagd haar te vermoorden.
Natuurlyk zou dat weer gebeuren, want het
leek haar ongelooflijk toe dat Benelli niet ge
merkt moest hebben, hoe hij gevolgd werd.
Wellicht had hy een valstrik voor haar uit
gezet en temidden der dichte duisternis zou hy
ineens op haar toespringen met een mes in de
hand..,. Er zou dien avond iets verschrikke-
ïyks gebeuren, dat zej haar onderbewustzijn
haarKon haar leven er mede gemoeid
wezen?
In den greep van haar grooten angst, toen
het haar toeleek alsof van alle kanten oogen
haar bespiedden en de lucht als met electrici-
teit geladen waskwam de verzoeking over
haar zich om te wenden en zoo vlug haar voe
ten haar slechts dragen konden, nar de
wachtende taxi terug te keeren. De duister
nis scheen hoe langer hoe dichter te worden:
wezens gelijk Benelli hielden er van in een
wildernis te moorden......
Ze streed tegen haar angsten en vocht zoo
dapper, dat het haar gelukte deze gevoelens te
verjagen. Dat wil zeggen, dat gebeurde met
geheel en al; een zekere bangheid bleef nog,
doch die zou ook wel op den achtergrond ge
drongen kunnen worden.
En als om haar nog meer zelfvertrouwen te
geven en aanmoediging in den strijd, ontdekte
ze eensklaps een lichtje. Eerst veronderstelde
ze, dat het een ster kon wezen, maar ze merkte
al gauw, dat het daarvoor te laag hing. 't Moest
een verlicht venster van een huis zijn.
Was het de woning, waarin Benelli verdween?
Het was eenvoudig wonderbaarlijk hoeveel
dapperder ze zich ineens voelde; het had een
lamp kunnen wezen, die haar als het ware den
weg naar huis wees. Evenals een kindje, wiens
vrees verdwynt, zoodra er een lichtje in de
kamer is, mompelde ze glimlachend: „Waar de
duivel duisternis zendt, brengt God licnt
Ze ljep nu zoo vlug voort als de oneffen weg
slechts toestond. Ze bezeerde haar voeten aan
de scherpe steenen en haar kousen werden nat
door de dikke modder. Ze had eigenlijk even
goed op bloote voeten kunnen loopen, want haar
zijden avondschoentjes konden geenerlei be
scherming genoemd worden.
(Wordt vervolgd)
