Vitaminen en ziekten in de Tropen
Laatste Nieuws
Gouden armband voor
zijn meisje gestolen
Treinbotsing in Belg ië
OFFIC1EELE PRIJSCOURANT
Uit Oost en West
Europeanen behoeven zich
weinig meer te ontzeggen
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1940
DAVOCA'S SOIREE
DANSANTE
Ledenaantal groeide tot 200
Concert op de Groote Markt
Een scholier zonder rapport
JONGETJE OVERREDEN
IN DE SNEEUW
Officier noemt gedragslijn van
verdachteroekeloos
UITSPRAKEN VAN DE
RECHTBANK
Groote liefdadigheidsmarschen
BRANDBLUSCH-
INSTALLATIE
Officieel in gebruik genomen
LAREN SC HE JONGEMAN
ZOND PER RADIO UIT
Tot een jaar gevangenisstraf
veroordeeld
had en de voor het menschehjk lichaam onont-
Volksgezondheid en oorlog
Iersche politieke gevangenen
op een schip
De muilkorf van Shaw
Noorsch vrachtschip vergaan?
(Berichten reeds geplaatst in een
deel van onze vorige oplaag)
HULP AAN SLACHTOFFERS
VAN ZALTBOMMEL
Steuncomité N. S. 1940
AMSTERDAM, Donderdag 5 September
Actieve Fondsen
«ms
OBLIGATIES
AANDEELEN
NIET-OFFICIEELE MARKT
STAD
Er zijn menschen, die er een zeer eigenaar
dige manier van hulpvaardigheid op na hou
den. Ze willen graag een ander in zijn moei
lijkheden helpen, maar als zij kans zien uit de
ellende van anderen te profiteeren, zullen zij
dat niet laten.
Zoo'n hulpvaardig mensch was een negen
tienjarige jongen uit Badhoevedorp. die op het
huis van zijn buurman zou letten, teen deze op
den lOen Mei met zijn familie door het oor
logsgeweld moest verhuizen.
De eigenaar van de woning had de deuren
ongegrendeld gelaten en toen hjj vertrokken
■was, gir^ de „hulpvaardigheid in eigen per
soon" op zijn manier het huis bewaken. In een
van de vertrekken had men waarschijnlijk in de
haast een gouden armband achtergelaten. Dat
was wel wat voor hem en hij stak het kostbare
voorwerp in zijn zak.
Donderdag vertelde hij voor de Haarlemsche
rechtbank, dat hij dien gouden armband aar
zijn meisje cadeau had gegeven.
De president laakte de miserabele houding
van verdachte door op een zoo schandelijke
wijze goederen te ontvreemden van medebur
gers, die door den oorlog toch al tn zoo'n el
lende waren geraakt. Uit het rapport bleek,
dat verdachte zich tijdens de oorlogsdagen ook
in Amsterdam vreemd had gedragen.
De officier van Justitie eischte tegen ver
dachte een jaar gevangenisstraf. Door de ver
dedigster, mcj. mr. Deknatel, werd clementie
bepleit.
De R.K. Dansvereeniging „Davoka" organi
seert voor haar leden en introducé's op Zon
dagavond 8 September een soireé dansante in
restaurant „Dreefzicht" van 7 30 tot 11 uur.
Voor dit soiree heeft het bestuur den beken
den trompettist Deo Piazza met zijn dansorkest
geëngageerd en de avond staat onder leiding van
den heer H. Bergman. Alles is in het werk ge
steld om dezen avond voor de genoodigden zoo
gezellig mogelijk te maken.
Tevens kunnen wij nog mededeelen, dat het
bestuur thans formeel gekozen is en uit de
volgende leden bestaat: den heer R. Dornseiffen,
voorzitter, den heer A. Evers, le secretaris, mej.
A. v. d. Vossen, lc penningmeesteresse en den
heer T. de Melker, prop. leider. Het aantal leden
is sinds de jongste vergadering tot ruim twee
honderd gestegen.
Op Zondag 8 September as. zal van 14 tot 15
uur op de Groote Markt door een Duitsch mili
tair Muziekcorps een concert gegeven worden.
Inlichtingen aan het bureau van politie,
Smedestraat, uitsluitend tusschen 11 en 13 uur.
Schoolrapport: v. Poelgeest, Romolenstraat
29; autoped: Schaap, Siriusstraat 21; bril: bu
reau van politie, Smedestraat; ceintuur: Cieske,
Brouwersvaart 72; gewicht: v. Leeuwen, Zaa-
nenstraat 103; armbandhorloge: Nouwland, Ten
Katestraat 21; heerenjas: v. Maaren, Tette
rodestraat 8; kijker: Post, 2e Hoogerwoerd-
dwarsstraat 13; halsketting: IJlstra, v. 't Hoff-
straat 264; rjjwielkaartGeldorp, Garenkokers-
kade 32; muts: Cuyon, Javastraat 16; porte-
monnaie m.i.: bureau van politie, Smedestraat;
portemonnaie m.i.: Roosen, Schermerstraat 28;
portemonnaie m.i.: Pus, Leidschevaart 136; ro
zenkrans: Laarschot, Nassaulaan 35k; rijwiel
plaatje: Paestkoke. v. Dalenlaan 48, Sant
poort; 2 rijwiclplaatjes: bureau van politie.
Smedestraat; actetasch m.i.: Nijssen, Thor-
beckestraat 28; rijwieltasch: Eukaart, v. Kins-
bergenstraat 76.
Gisterenmiddag verscheen voor de Haarlem-»
sche Rechtbank het oud-raadslid v. R. van Bloe-
mendaal, die op 23 Februari op de Alberdingk
Thijmlaan een jongetje had aangereden. Kort
na het ongeval was het knaapje aan de gevol
gen overleden.
In de barre winterdagen van Februari fietste
het bewuste jongetje met zijn zusje in de Al
berdingk Thijmlaan. Zij moesten zeer goed uit
kijken en konden niet vlak langs het trottoir
rijden, daar groote hardbevroren klompen sneeuw
langs den weg lagen. Toen hen een vrachtauto
achterop reed, bestuurd door verdachte, gingen
zij zooveel mogelijk naar rwhts. Toch werd het
links rijdende jongetje gegrepen en viel bewus
teloos tegen den grond. Even later overleed hij.
Alzoo verklaarden het zusje mej wie hij reed en
eveneens een andere getuige, aie het ongeval
had zien gebeuren.
Verdachte beweerde hardnekkig, dat beide
personen dien middag niet voldoende rechts van
den weg reden en dat daardoor een aanrijding
onoverkomelijk was.
De officier van Justitie, mr. Sickel, achtte het
ongeval geheel te wijten aan de schuld van ver
dachte. De kinderen reden zooveel mogelijk
rechts en de automobilist heeft in dergelijke on
gunstige wegomstandigheden ook met anderen
rekening te houden.
Spreker noemöe de gedragslijn van verdachte
in hooge mate roekeloos en requireerde tegen
hem een maand hechtenis met de ontzegging
van de rijvergunning voor den tijd van een jaar.
De verdediger, mr. Theyse, vond dat de roe
keloosheid allerminst vast staat en bepleitte
clementie.
Over veertien dagen zal de Haarlemsche Recht
bank uitspraak doen.
De Haarlemsche Rechtbank heeft gisteren de
volgende uitspraken gedaan:
S. O., zonder beroep, wonende te Heiloo, thans
ged. „Diefstal", een jaar gev.straf te ondergaan
in een bijzondere strafgevangenis, m. aftr. prev.
hecht. o.v.
C. v. d. L„ stoffeerder, wonende te Haarlem,
thans ged. „Diefstal", een jaar gev.straf te on
dergaan in een bijzondere strafgevangenis met
aftr. prev. hecht .o.v.
N. v. d. P., schipper, wonende te Zaandam,
thans ged. „Overtr. art. 247 W. v. Str.", een jaar
en zes maanden gev.straf m. aftr. prev. hecht,
o.v.
W. H. J„ behanger, wonende te Haarlem, thans
ged. „Overtr. art. 249 W ,v. Str.", drie jaar gev.
straf m. aftr. prev. hecht. o.v. en voorw. ter be
schikking van de regeering gesteld met een proef
tijd van drie jaar en bijz. veorw.
J. V., los werkman, zonder vaste woonplaats,
thans ged. „Diefstal", een jaar gev.straf m. aftr.
prev. hecht. o.v.
H. C. M., opperman, wonende te Haarlemmer-
liede. „Afleggen valsche verklaring", twee maan
den gev.straf voorw. met een proeftijd van drie
jaar, benevens 20 boete subs. 12 dagen hecht,
o.v.
Op Zaterdag 7 en Zondag 8 September wor
den te Haarlem door de Wandelsportvereeniging
„St. Bonifacius" de jaarlijksche liefdadigheids
marschen gehouden.
De start vind plaats des Zaterdags om 3 urn
en des Zondags om 12 uur vanaf café-restaurant
Dreefzicht.
Wie een studie wil maken van het voed
selprobleem in de tropen, komt al spoedig tot
de ontdekking, dat hjj moet onderscheiden
tusschen voeding voor Europeanen en voe
ding voor de inheemscben. Is men in het
beschaafde Westen gewoon de maaltijden
samen te stellen uit aardappelen, vleesch,
groenten, brood, melk, eieren en vruchten,
de bewoners van tropische gewesten ziet
men rijst en nog eens rijst verslinden, waar
bij de best gesitueerden zich, naar gelang
van hun welstand, het genot veroorloven
van ecu grooter of een kleiner stukje ge
droogde visch en wat groenten, alles sterk
gekruid met Spaansche peper, en verder een
keuze doen uit wel een honderdtal inheem-
sche lekkernijen, waaronder er echter zijn, v
waarvoor de Europeaan zijn neus behoort op
te halen, omdat zij volgens zijn begrippen
reeds een begin van bederf nabij zijn, zooals
de trassi, die niet meer is dan een half
gedroogde, min of meer verrotte visch en
ontjom, niets anders dan een ietwat be
schimmelde noot. Verder gebruiken ook de
inlanders, voorzoover zij er zijn, overvloedig
de vruchten, welke in hun streek groeien.
Dit verschil in voedingswijze komt niet alleen
voort uit het klimaat en de streek, maar voor
een niet gering deel ook uit den maatschsppe-
lijken welstand. Men kan in het menu van vele
volkeren rondom den Pacific den volgenden ont
wikkelingsgang zien. Zoolang de bevolking nog
zeer primitief leeft, vormen zetmeelrijke knollen
en wortelen hun hoofdvoedsel, met name mahu-
rot, batales, alocazia, dioscarea e.d. Bij verdere
beschaving gaat men over tot graanvoeding
Men verlangt naar meer eiwitrijke plantaardige
voedingsmiddelen, welke men geruimen tijd kan
bewaren en komt zoo tot graanbouw. Aanvan
kelijk zijn dat in vele streken gierstsoorten als
surghum, panicum, peniretum enz. en op een
hoogeren trap van ontwikkeling komt men ein
delijk tot het verbouwen van rijst. Zelfs als
men tot den rijstbouw nog niet toe is of daar
niet toe komen kon, treedt met grootere behoefte
aan plantaardig eiwitrijk voedsel rijst eten in
't verre Oosten op. Zoodra een deel der bevol
king in een of ander gehied van Azië of Oceanië
door deelname aan arbeid voor den groot-land-
bouw af aan den handel voor de wereldmarkt
naast grootere koopkracht ook meer behoeften
krijgt, tracht zij rijst te krijgen en allengs kan
in die streek dan rijst hoofdvoedsel worden.
Wanneer de koopkracht door een of andere oor
zaak echter weer afneemt of als de rijstvoor-
ziening soms faalt, valt diezelfde bevolking vrij
gemakkelijk op haar vroegere voedselgewoonte
terug en zoo behoeft het niet te verwonderen,
dat de rapporten betreffende het hongeroedeem
in Bodjonegoro er melding van maken, dat een
deel van de bevolking daar zich een tijdlang
voedde met knolgewassen, wat zeker een bewijs
van armoede was, maar toch ook weer niet zóó
vreemd was. Op hoogeren trap van ontwikkeling
zal de rijst weer gedeeltelijk vervangen worden
door de tarwe, die nog eiwitrijker is en beter
dan rijst of mais in staat stelt van tevoren be
reid voedsel, zooals brood overal mee heen te
dragen. Hoe meer dan ook de industrie en het
verkeer in de landen van Azië en rond den
Pacific die wenschelijkheid doen gevoelen, hoe
meer het gebruik van brood en tarwe daar toe
neemt. In verschillende deelen van Java, Japan
en China stijgt het broodverbruik bijna dage
lijks. Zoo houdt dus het voedselvraagstuk innig
verband met verbetering of verslechtering van
de conjunctuur in het betrokken land. Dit is
zoo waar, dat het in Nederlandsch-Indië voor
komt, dat in een streek rondom een belangrijke
cultuuronderneming de vraag naar rijst en tar
wemeel plaatselijk sterk stijgt.
Men kan natuurlijk de opmerking maken, dat
deze voedseltheorieën niet geheel in overeen
stemming zijn met het feit, dat in Nederlandsch-
Indië tot vóór korten tijd ook de Europeanen
zich stevig aan de „rijsttafel" hielden, maar
daarvan was de oorzaak toch niet, dat hun
maatschappelijke welstand het nemen van an
der voedsel, uit tarwemeel bereid, niet toeliet,
doch dat zij hun gewone Westersche voedsel
niet voldoende smakelijk konden bereiden. Te
genwoordig verschilt, vooral in de groote haven
steden en de daar dichtbij gelegen plaatsen,
het door de Europeanen gevolgde voedseldiëet
maar weinig met dat, waaraan zü in Holland
gewend waren geraakt. Het is echter nog maar
nauwelijks een jaar of twintig geleden, dat er
voor de eerste maal gist in goeden toestand naar
Nederlandsch-Indië werd overgebracht. Vóór
dien tijd moest men zich bij het bereiden van
deeg tevreden stellen met een soort zuurdeesem,
dat het brood ranzig van smaak liet worden.
Ook boter was in Nederlandsch-Indië niet in
frisschen toestand te verkrijgen. Zoodoende wa
ren de in Indië bereide Hollandsche schotels
nooit dat. Er zat altijd eèn smaakje aan en
daarom ia feet wel duidelijk, waarom de Euro-
Het bestuur is buitengewoon verheugd over
het groote aantal inschrijvingen, vooral voor des
Zondags.
Tot op heden zijn ruim 500 deelnemers (stersi
ingeschreven en mocht het weer medewerken,
dan zal zeker de 700 bereikt worden.
Gelegenheid tot inschrijven bij den secretaris
A. Selhorst, Graaf Willemstraat 13 en aan het
startgebouw.
Gisterenmiddag om half vier is de brand-
bluschiristallatie ter beveiliging van de Groote
Kerk, haar toren en de Vleeschhal, waarover
wij gisteren uitvoerig berichtten, officieel dooi
den burgemeester, dr. J. E. Baron de Vos van
Steenwijk, in gebruik genomen.
Onder de aanwezigen zagen wij eenige leden
van den Haarlemschen gemeenteraad, den heer
H. Korringa, architect, de Kunst-inspectie uit
Den Haag, dr. C. Spoelder, rector van de Ge
meentelijk Gymnasium, het hoofd van den
Luchtbeschermingsdienst, verscheidene directeu
ren van de gemeentediensten, en ter completee
ring het college van de Haarlemsche brandweer.
Eerst begaf het gezelschap zich in den kelder
van de Vleeschhal om de installatie, die daar
is aangebracht, te bezichtigen, waarna de bur
gemeester het brandbluschapparaat in werking
stelde.
Vervolgens werd de groote brandkraan op het
trottoir voor de Vleeschhal, waarop zes slangen
kunnen worden aangesloten, bekeken en door
den burgemeester beproefd.
Prachtig glinsterend in het zonlicht stroomde
het water van den toren en het dak der Groote
Kerk. Het was werkelijk een magnifiek schouw
spel, waarnaar dan ook vele Haarlemsche bur
gers met belangstelling keken.
Maar ze waren wat blij, toen ze zagen, dat het
geen „meenens" was!
Voor het Feldkriegsgericht, dat te Amsterdam
zitting hield, stond de 30-jarige Nederlander L.
G. S. uit Laren terecht, omdat hij in strijd met
de desbetreffende bepaling van den Rijkscom
missaris van 24 Juni een radiozender had ge
bouwd en gebruikt.
De presideerende Kriegsgerichtsrat begon met
den verdachte een uitvoerig verhoor af te ne
men. De jongeman gaf een overzicht van zijn
studie, hij heeft einddiploma 5-jar. H.B.S., is
eerst op een kantoor werkzaam geweest en was
daarna correspondent voor eenige dagbladen.
Gedurende de mobilisatie diende hij in het Ne-
derlandsche leger als korporaal. Met politiek
heeft hij zich nooit bemoeid.
De Anklagevertreter droeg hierop de dagvaar
ding voor. In Juni j.l. had hij den zender ge
bouwd en gramofoonplaten uitgezonden.
Verdachte vertelde hoe hij een groot liefheb
ber van radio en radiobouw was. Vooral het uit
zenden van gramofoonplaten poogde hij tech
nisch te vervolmaken, volgens een Amerikaan-
sche vinding. Hij legde uit hoe zijn toestel tech
nisch werkte. Op 5 Juni was zijn zendertje klaar.
De eerste proef mislukte, hij bracht verbeterin
gen aan door middel van een kamerantenne en
toen kwam hij in de verleiding om een zendproef
te nemen. Weer bracht hij verbetering aan en
draaide nog een „plaatje".
Bij buren luisterde hij haar het resultaat van
zijn eigen uitzending. Een paar dagen later werd
verdachte gearresteerd. Eenigen tijd was ver
dachte lid van de Internationale Vereeniging van
Radio-amateurs geweest, maar uit financieele
overwegingen had hij bedankt. Verdachte gaf
toe te hebben geweten, dat hij de verordening
overtrad.
De president vroeg hem, waarom hij zich dan
in gevaar begaf. Het is aldus spr. streng
verboden zendapparaten in bezit te hebben, om
het geven van inlichtingen aan den Engelschen
spionnagedienst te voorkomen.
Het is mij een raadsel aldus de voorzitter
dat iemand van uw ontwikkeling zich zoozeer in
gevaar begeeft.
Verdachte: „Maar ik heb nooit iets met de
peanen tenslotte maar de voorkeur gaven aan de
inheemsche rijsttafels, waarvan de details zoo
voortreffelijk en met zulk een verfijnde slag
vaardigheid door de koki's worden beheerscht.
De glorie van een Indische rijsttafel, zooals die
door Europeanen pleegt te worden gesavoureerd,
is trouwens nauwelijks minder kostbaar en ge
tuigt zeker niet van minder welstand dan het
Product uit de beste Hollandsche keukens, zoo-
dat' het rijst eten door Nederlanders in Indië
onmogelijk is te vergelijken met het rijst eten
van primitieve, op een lagen trap van bescha
ving staande, volkeren.
Wat wij van het rijst eten door Europeanen
vertellen, is sinds korten tijd oude geschiedenis,
want thans is er wel bijna niets meer van de
Hollandsche geneugten, dat een Nederlander
zich in Nederlandsch-Indië nog moet ontzeggen.
In de koelruimten van de moderne steamers
wordt alles wat zijn hartje begeert, en zooals hij
het begeert, uit Nederland, Californië en Austra
lië aangebracht, terwijl ook de Europeesche
land- en tuinbouw meer en meer in Indië zelf
beoefend wordt.
Vroeger had zoo'n op Nederlandschen voet in
gericht boerenbedrijf geen voldoende afzetgebied
om prijzen te maken, die een bestaan mogelijk
maakten, dat in de verte met dat van collega's
in het moederland kon worden vergeleken. Maar
in de laatste jaren hebben de betere verkeers-
mogelijkheden dichte Europeesche bevolkings
centra veel dichter gebracht bij de hoogvlakten,
die, met haar bijna Nederlandsch klimaat, ge
schikt zijn voor de uitoefening van het Neder-
landsche boeren- en tuindersbedrijf. Dit ontwik
kelt zich dan nu ook gunstig en er worden nu
reeds in Indië al heel wat aardappelen, tarwe en
andere Nederlandsche producten verbouwd en
heel wat kaas en boter gemaakt. Alleen versche
melk is in Indië moeilijk en nog niet algemeen
te verkrijgen. Voor Nederlanders en andere
Europeanen behoeft er in de tropen, als zij niet
al te afgezonderd zitten, dus van groote veran
dering in de voeding geen sprake te zijn en wie
over tropische voeding spreekt, kan zich beper
ken tot de voeding van de inheemschen.
Vooral in vroeger tijden was voor streken,
waar rijst het hoofdvoedsel der bevolking was,
de vorm, waarin zij de rijst tot zich nam, van
overwegend belang. De nasporingen naar de
oorzaken van beri-beri en de groote vooruitgang,
welken de viaminenleer in de laatste eeuw heeft
gemaakt, hebben uitgewezen, dat het volk, dat
zijn eigen verbouwde en verwerkte rijst consu
meerde, er uit een gezondheidsoogpunt beter aan
toe was, dan dat, bij wien de geringe koopkracht
den aankoop van andere voedingsmiddelen niet
voldoende toeliet. De voor het eigen gezin of den
buurthandel met de hand verstampte rijst,
welke nog voorzien was van het zilvervlies en
daarmede het vitaminenrijkste deel van den
rijstkorrel behouden had, bleek verre te verkie
zen boven en veel hoogere voedingswaarde te
hebben dan de machinaal in den rijstmolen be
werkte rijst, die terwille van de houdbaarheid
tijdens opslag en vervoer het zilvervlies verloren
Engelschen te maken gehad en berichten of in
lichtingen heb ik nooit uitgezonden. Het was
maar een proef."
President: „Erg dom."
Inspecteur N. W. Boog, gedagvaard als getuige,
vertelde, dat hij den verdachte reeds lang kent.
Getuige was overtuigd, dat verdachte vriend
schappelijke gevoelens koestert tegenover
Duitschland. Hij is een radiomaniak.
President: „Dus naar uw overtuiging' heeft hjj
den zender niet gebouwd om met de Engelschen
in verbinding te treden?"
Getuige: „Geen sprake van, naar mijn mee
ning."
Ook de vader van den verdachte was gedag
vaard. Hij vertelde, dat zijn zoon al sedert zijn
schooljaren een radio-enthousiast was. Toen hij
nog op de H.B.S. was, bouwde hij al radiotoestel
len.
Wat het onderhavige geval betreft, had de
.iongen het zendertje afgebouwd, nadat de ver
ordening was afgekomen. Zijn vader had hem
gewaarschuwd en de jongen had gezegd, dat hij
alleen maar een proef wilde nemen. Daarna zou
hij alles weer afbreken.
De Anklagevertreter ging in zijn requisitoir
zeer objectief de feiten na. Veertien dagen nadal
de verordening van kracht was geworden, werd
verdachte gesnapt. Hii wist dat hij in overtre
ding was.
Verdachte echter en dat pleit voor hem
was een typische radio-amateur, een maniak.
Het is niet gebleken, dat hij in verbinding staat
met den erfvijand Engeland. Maar wij diener.
ons met groote kracht te verweren tegen alles
wat op spionnage wijst.
Spr. requireerde tegen den verdachte een ge
vangenisstraf van een jaar.
Het Krijgsgerecht veroordeelde den verdachte
tot een gevangenisstraf van één jaar met aftrek
van zes weken voorarrest.
Het Krijgsgerecht overwoog, dat de feiten door
den verdachte worden toegegeven. Hij heeft de
desbetreffende verordening van 24 Juni overtre
den. Het onderhavige geval is des te ernstiger,
omdat het hier geen oud toestel betreft, dat ver
zuimd was in te leveren, maar het geldt hier
een nieuwgebouwd toestel, vervaardigd na de
verordening. Van een verbinding met de Engel
schen is niets gebleken. Wij moeten echter in de
onderhavige oorlogsomstandigheden krachtig op
treden tegen gevallen als deze.
De verdachte gaf toe, dat hij terecht bestraft
was, maar hij vond de straf te hoog.
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
WEENEN, 5 Sept. (D.N.B.). De Deutsche Ge-
sellschaft für Kinderheilkunde heeft in Wee-
nen een begin gemaakt met haar 47ste bijeen
komst. Dr. Blome, die den Rijksgezondheidslei-
der vertegenwoordigde, bracht rapport uit over
de groote successen, die in dezen oorlog ge
boekt kunnen worden in de verzorging der
volksgezondheid. Nergens heeft de oorlog tot
dusverre een opvallende stijging van ziekten of
een optreden van epidemieën ten gevolge ge
had. Een doorslaggevend succes heeft men be
reikt met de vigantolactie ter bestrijding van
de rachitis bij kinderen en met het verstrekken
van vitamine O aan kinderen.
NEW-YORK, 5 Sept. (D.N.B.). De Irish Ti-
nies meldt uit Londonderry in Noord Ierland,
dat daar 140politieke gevangenen op een schip
zijn gebracht, dat op het oogenblik in Strag-
ford Lough voor anker ligt. Eerst had men in
Londonderry geloofd, dat een invasie de stad
bedreigde en daarom was de politie en troepen
bezetting versterkt. De met de gevangenen sym-
pathiseerende menschen werden binnen de be
waakte straten gehouden. Arbeiders en school-
beerlijke vitaminen miste. Het is vooral prof.
Eykman geweest, die zich bij de bestudeering
van dit vraagstuk buitengewoon verdienstelijk
heeft gemaakt. Reeds Gouverneur-Generaal
van Dieren had opgemerkt, dat beri-beri vooral
voorkwam onder gasten van den Nederland
schen Staat zooals soldaten, gevangenen, koelies
op staatsbedrijven, hospitaal-patiënten, in het
algemeen dus menschen, die op staatskosten
werden gevoed. Sinds op advies van prof. Eyk
man de machinaal gepelde rijst door andere
vervangen is, is de beri-beri onder hen geheel
verdwenen. Toen de oorzaak van de beri-beri
bekend was, viel de aanwijzing' van bestrijdings
middelen niet moeilijk, maar de oplossing is niet
zoo heel erg eenvoudig, want rijst met zilver-
vlies is aan spoedig bederf onderhevig en ziet er
onsmakelijker uit dan gepelde rijst. Ook de ver
andering van een dieet bij een volk brengt in
grijpende maatschappelijke en economische
voorzieningen mede.
De betere en ziekte-werende voedingsmiddelen
moeten soms van verre aangevoerd worden en
een bevolking gaat niet zoo gemakkelijk van een
lang gevolgden levensregel af.
Dr. Theijssen, de beroemde oogendokter,
heeft nog op 'n ander euvel van het gebrek
aan vitaminen in voedsel gewezen. Hij had
opgemerkt, dat in verschillende streken van
Nederlandsch-Indië een soort blindheid
voorkwam, welke veroorzaakt werd door
Xerophtalmie, uitdroging van het oog. Xe-
rophtalmie kan beperkt blijven tot het bind-
vlies van het oog. Men vindt dan in de
oogspleet, aan weerszijden van het hoorn
vlies, driehoekige, doffe, vetglanzende vlek
ken. Vaak gaat de toestand gepaard met
nachtblindheid. Wordt het hoornvlies aan
getast, dan komt het tot kerstomalacie, die in
korten tijd uitloopt op etterig verval van het
hoornvlies en verlies van 't oog, Xerophtal
mie komt voor bij voedingsstoornissen van
verschillenden aard en dr. Theijssen vond
als oorzaak van de in Nederlandsch-Indië
optredende ziekte gebrek aan vitaminen A
in het voedsel. Vitaminen A wordt aange
troffen in levertraan, ook in melk, boter en
eieren, groenten en fruit. Zooals wij reeds
opmerkten valt het niet mede, het dieet en
daarmede de gewoonten van een geheele
bevolking te veranderen, maar er is al veel
gewonnen, wanneer men weet, wat de oor
zaak van bepaalde volksziekten zijn.
Uit bovenstaande blijkt, dat het niet alleen
van belang is te zorgen, dat overal voedsel in
voldoende hoeveelheid aanwezig is, maar ook,
dat de samenstelling daarvan goed is. En niet
alleen een gemis aan vitaminen kan fatale
ziekten verwekken, ook een teveel van een be
paald soort vitaminen is fnuikend. Op dit punt
is de wetenschap echter zoo weinig gevorderd,
dat de studie nog verrassende openbaringen kan
opleveren. Leerrijk in dit opzicht zou een verge-
lijking zijn tuschen de voedingswijzen van ver
schillende primitieve volkeren en de bij hen ge
constateerde lichamelijke afwijkingen.
kinderen moesten gebruik maken van den rij
weg. Het transport der 140 gevangenen, ver
moedelijk behoorende tot de door Engeland ver
volgde Iersche nationalisten, geschiedde onder
zeer sterke bewaking van politie en militairen.
In Killy Leagh werden zij als zware misdadi
gers op een gevangenenschip gebracht, waar zü
tot het einde van den oorlog zullen blijven. De
Irish Times vermoedt, dat in Belfast nog hon
derd gevangenen in arrest zijn.
BERLIJN, 5 Sept. (D.N.B.L Toen ongeveer
een maand geleden in de neutrale pers de be
wering opdook, dat de Britsche regeering zich
onttrokken had aan den onaangenamen spot
van Bernard Shaw, door hem met een publica
tieverbod den mond te snoeren, publiceerde het
Britsche ministerie voor de Inlichtingen een
energiek dementi. Er kon geen sprake van zijn.
zoo verzekerde men plechtig, dat een dergelijk
verbod tegen Bernard Shaw bestaat.
De Iersche schrijver heeft intusschen het mi
nisterie voor de Inlichtingen gelogenstraft.
Langs omwegen is een editie van het Britsche
tijdschrift Illustrated in Berlijn aangekomen.
Het blad publiceert een vraaggesprek met den
schrijver naar aanleiding van zijn 84sten ver
jaardag. Daarbij verklaarde Shaw op de vraag
of hij niet van meening was. dat hij van on
schatbare waarde kon zijn voor het Britsche
ministerie voor de Inlichtingen: „Mijn werk
is van de grootste internationale beteekenis,
van zoo groote beteekenis, dat de regeering het
r.iet waagt het mij te laten verrichten. Ik ben
er niet boos om, dat men mij een muilkorf
heeft aangedaan. Ik zou alleen willen, dat ook
bekend werd, dat ik zoo'n muilkorf draag."
SAN PEDRO (Californië) 5 Sept. Het Noor-
sche vrachtschip Tropic Sea, dat 76 dagen over
tijd is en onder Britsche vlag op weg was van
Auckland naar Baltimore, is opgegeven als „ver
moedelijk vergaan". Het schip was 5781 brt.
groot.
BRUSSEL, 5 Sept. (D. N. B.) Aan de
Sambre is een trein met vluchtelingen, waar
mede 1200 personen van Zuid Frankrijk naar
België en Nederland vervoerd werden, in bot
sing gekomen met een goederentrein. De laat
ste wagon van den vluchtelingentrein werd vol
komen vernield. Een reeks andere wagons werd
ernstig beschadigd. Ongeveer 15 menschen kwa
men om het leven, terwül ongeveer 50 gewond
werden.
Diep getroffen door het tragisch gebeuren bij
de werkzaamheden aan de brug bij Zaltbommel
heeft de commissaris van het Ned. Verbond van
Vakvereenigingen namens de Nederlandsche
vakorganisaties, ondergebracht bij het N.V.V.,
een bedrag van f 800.beschikbaar gesteld ter
leniging van de nood onder de slachtoffers van
dit tragisch ongeval.
De uitgaven van het Steuncomité N. S. 1940
ondergingen wederom een belangrijke verhoo
ging doordat de categorie zwaar getroffenen
onder de gepensionneerden verdere voorschot
ten werden verstrekt. Tot en met 26 Augustus
werd aan gepensionneerden uitgekeerd een
totaal-bedrag van f 21.330. Voor de actief-die-
nenden was dit f 61.094.86, zoodat het totaal uit
gekeerde f 82.424.66 bedroeg.
NOTEERINGEN VAN GROEP A. STAAT SLKKNIN GEN
1.30
1.40
1.40
1.50
1.50 I '2.00 '2.10
2.00 2.10 2.20
2.20
2 30
2,30
2.45
Ned. t 1000 1940 4
dito 1940 2e L 4
dito lf)402el .m.bel.fr.4
dito lyil 34
Urootboek Obl. 34
1896-1905 Oblig. 3
Cert. v. Inschr. 3
Grootboek Obl. 3
1000 1936 3
f 1000 1937 3
1000 1938 (34; 3
Certif. 24
Grootboek Obl. 24
N.-Indie f 10001935 34
1000 1937 3
1000 1937A
915*
915-
srAATSLtCJCSllS GES
985*
91+5 -
98*1 -
82^
915*
75j| S
82, - iV 8 Ij - '2 s 814-2 8l4t-g 8lj4*é 814 - 44
625* -
78
985*
8254
715*
71)4
715*
915*
814M81Ü-4
62)*
6254
INDUSTRIEELS ONDERNEMINGEN.
Alg. Kunstzijde U me A 78H*79i§80i*<9i-80*79§80*78!S9i*78fS9i* 78*§9
v. Berkei's Patent A 38
Calve-Delft Aand 62)*
dito L'ert. v. A 625*
Centrale Suiker Hii. A155
Fokker Vliegt.tabr. A206
Léver Bros. Unil. A 87
Ned. Ford Auto Mij. A322
P tiilips' Gif. Gem. BvA 149-4
dito Pr. Winstd. A120
78)*
765*
784§i
355*
150i§l*151-3*
625*
154)*
200
88
3:80 Hê
153-4* 154-5* lS4i§ö*164§i
121
PETROLEUM-ONDERNEMINGEN.
Dordtsclie Petr. Mü A204 -
dito Pret A218
Kon. Petroleum Mü A221§-34228-3S*229-90*229-30*229-32 231-2
KUBBZU-oaUkRNËlUJiGGlI.
A'dam K.Cult.f 100 A - -
dito 1000 A197
dito Cert, v A200)*
213
225
231-i 229431*
19849)*
Haudelsvg A'dam A363
Javasche Cult.-Mij. A217
N,-lnd. Suiker Unie A206s
Ver Voret.l 250-500 A 95§
s (.UUiK-OUUKlUi EMIKGEN.
373§-5*374-6 376-7 377 376
TABAKS-ONDERNEMINGEN.
Dell Batavia Aand 138 1384-9 139 139440*139
Deli Mü. 1000 CvA 1955*
Senembab Aand 157)*
197 197
1574-8
198-9
198-9
161
198
140
198
16L
199
205
3764-5*
212
210§
95#
1604-1
STAATSLEEN1NGEN
NEDERLAND
Ned 1940 100 4
Ned. 1940 500 4
Ned.'4011 /TOO 4
Ned.(mbelt.)1004
f'500 4
500 5
100 3
1937 500 b
1938 r 100 (34) 3
1938 500(34) 3
OOST-lNDiAt
VK 130-2.3C
985* 984
Ned.
1936
1937
99
89)*
985*
91
90
765#
li
985*
895*
984
yo>2
915*
765*
78
805* 80)*
815* 815a
1937 f 500 3 765*
1937A 500 3 74H
77
745*
PROV. EN GEM. LEENING
AMSTERDAM.
1905 34 89
1936 34 81
le 2eleen. 1937 34 81
3e en 4e lg 1937 34 814
5e leen. 1937 34 81),
6e leen. 1937 34 814
7 e leen. 1937 34 81-,v
8e leen. 1947 3; 81 ,v
1895 3
2e leen. 1937 34 87)*
ARNHEM.
2e leen. 1938 3 845*
ENSCHEDE
le leen. 1937 34 85
2e leen. 1937 34 86
Gouda lel.1937 34 875*
S-GRAVENHAGE.
le leen. 1937 34 88
2e leen. 1937 34 89
1938 3 80§
Haarlem'38134) 3 81
Helmond 1937 34 85
HENGELO
4e leen. 1937 34
HILVERSUM
193b 34 80
10-jai. 1938 24
LEIDEN
1937 3 4 83
NOORD-HOLLAND.
'2e f. 1938 (34; 3 805*
NIJMEGEN.
4e leen. 1937 34 855*
88
81)*
815*
81)*
81)*
815*
81)*
815*
87
88
825*
86)4
86)*
88
90
90
Sl§
815*
86
79)*
82
91
86)*
805*
87
ROTTERDAM.
leen3e 1.1937 34 76+3-
leen 5e 1. 1937 34 7b ij
6e leen. 1937 3t 7644
ZUID -HOLLAND,
te leen. 1938 3 85)*§
2e 1. '38 3 78)*
775*
765*
76)*
795*
795*
Prolongatie 3
HYPOTHEEKBANKEN.
(Werkzaam In Nederland)
AlgFH«2%vu)3i
Alg. Hyp. B, XY34
Amsterd.Hypb.34
Arnhemsch EF3J
Betuw. Hyp.b. 34
üordrechtsche 34
Fr. Gr. S.DAVA34
Fr.-Gr.Hb.(3)*)3
Fr. Holl. Hypb. 34
Gravenh.,T u.;3j
Groning.Hypb.34
Haarl.Hpb. AC 4
Holland. Hypb. 4
Holl.Hpb.ser.K34
Upb.v.N. ser.y 34
Insulaire Hpb. 44
Insulaire ser.lt 34
Insulaire S Ba 34
Mü v.Hj(2%v.u.)84
Nat.Hpb. ser.B 34
Ned.V eend. s.K 34
N.-H.Gr.cr.U-D34
OversetscheA. 4
liesid. H. v. N. 34
Kotterdamsche 4
Kotterdamsche 34
ÖtedelükeHpb. 4
Utrechts. ser.E 34
\V1 EEFF25gvu3i
Wl.TV2%vwu3i
ZuidH.b.ser.KL34
Z.H. (m.v.uitl., 34
81)*
805* S
81§
855*
73
80)*
87)*
80
84)*
845*
80)*
91)4
88§
80
84)*
84
675*
71
78)*
815*
71
865*
74)*
83)*
74)*
80)*
78h
81
80
775*
78
81)*
82§
81§
845*
75§
805*
875* S
80
85
845*
81-S
915*
88 H
815*
85S
84
70)*
70S
78
82
85S
77
86)4
755*
83)*
755s
80H
805*
83
81
795.
795*
4 RIE-ONDERN.
Alg. Knnstz.,CvA 78J* 785*
Alg. Norit Mij. A314 311
Amsterd. Drgd. A138 139
Amsterd Supert-A 845* 85
Automat. Sc. W. A 95 96
Avis Verffabr. A 75* 105*
Berg J. 545é FA 78 80
BraatM.Soerab.A 795* 80
BredaMacbmet.A 86 86)s
Uarp'siGareui. A1765* 175)*
Cart.Pi. Scholte A 9b)* 97
Centr.SuikerCvA159 154
lilectroZuur W t.A 192§ 188Q
Emballage! H. A 2754 25
Enkes N.V, A110§ U0§
Heemai A 87§ 85)*
Heem al PA 91 99)*
Hero Conserven A 88)* 91§
Holland Sch.w. A 80 82
Holland St.Ml.t. A 180§ 129§
Holl. Beton Mij. A234 270
Holl.Dr.Kabelf. A1725* 170
Holl.KunstzüdeA 77)4 77
Intern G.Beton A 82 88§
Intern. Viscose A 33)* 31§
K. Fabr.v.Kyt. A 71)* 72
Kon.N. Edelm. A 25)4 23)*
ICN.Edelm. P\VA 245* 23
K.N. HoogovensA 75 75)*
Kon. N. Papiert. A128§ 128§
Kon.Ph.Stheem A220 212
K.Ph.StheemCvA159 215
Kon. Ver .Tapijt. A 75 75)*
Kou.Zw. KetienA146 146
Lev. B. Unil. CvA 87 89)*
LBr.U.C r 1000 A 93 925*
LBf 10065gCPA 86 865*
L.BJ 1000 6%P.A 84)* 845*
Meelt.N.Bak. CvA235s 237
Mynb. Werk. CvA 71 69
N.-LPortl.Cem, A108 102X
N labr.Hoogstr. A 555* 52
Ned. Kabelfabr. A409 402
Ned.Kabelt. CvA4025* 4055*
Ned. Schpsbw. A102 104
Ned. Schpsb. AB/ 28.10 30-
Ned. Staal fabr. A143)* 1421*
Nyma,Kuustzü.A158 155
Phil.Gl. G.B. CvA 153 158H
Rott. Droogdok A2695* 266
lfuttens Bier. A133 130)4
Schelde Nat.Bz.A 51)* 50)*
Simplex Ruw. A145 146§
Smit&C.Transi.A169* 160
SoerabajaDrgd.A130 134
Stokv.5500-1000A 94 94X
Stokv.Restbew.' 49.00 48.90
Stork Ca A 102)* loll*
Stork Ca PA 98)* 98)*
Tab.PhilipBPWA 21 215*
Udenhout A110 11b
Ver. Bliktabr. A18ö 188
Ver. Ch. Fabr. A 90 87
Ver. Ch.Fbar. PA 91H 94
V er.Pap.Gelder A112 110
V Pap.Gelder PA123 122
Verschure PWA103 103
VictoriaBiscuitA1085* 108
Vollenh.Bierbr.A 125* l'2j{
Vollenh. Bier.PA 215* 21)**
Werkspoors, A A126 125
Wilt.-FyeuoordA136 136
Wilt.-Füen.Am,b. 21)** 205*
Wit'sBlank.Ind.A 52§ 53g
WyersInd.Hnd.Al29 128§
(Koersen van nog niet tot de oficieele noteering toegelaten fondsen, waarvan pu
blicatie bij besluit van den wnd.-Seeretaris-Generaal, wnd. hoofd van het Departement
van Financiën is toegestaan).
o.k.'
Ned. Sch.v.U JIU0
v.Geld.Papf. A 84
Anao. Copper A 22
Betl Steeh. A 64 H
4 Sept.
129§ 131*
5 Sept
131§ 132*
2MS
67 5*
22-A- 22*§ 235**
71*
cjc.'
Rep. Steei A 155i
Cnrtiss WJigtA 7H
Sheii Union A 9)*
4 Sept. 5 Sept.
16&§ 17A-3 V-fcS 174*
74 7-M
9S 9H* ><5*S 95*
o. k. onderpandskoers.
Indien van een fonds twee koersen worden opgegeven is de eerste Roers de laagste en
de tweede de hoogste, welke op dien dag ie genoteerd.
