Proclamatie van Antonescoe tot
leg
er en
volk
Het verdrag tusschen
Berlijn en Moskou
Tal van oorlogsschepen gingen
voor Engeland verloren
Commentaar op het aftreden
van Koning Carol
Levensmiddelen voor
hotels, café's e.d.
Vet en margarine
gestolen
Politieke persoonlijkheden in arrest
Wat aan Carols aftreden
voorafging
Acute crisis in de Fransche
regeering?
Bespreking te Crajova
ten einde?
Weer Engelsche vluchten
boven Zwitserland
Verlaging van loonen
en salarissen
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
De politiek^ ommekeer in Roemenië
Aanvallen op vliegvelden,
havens en fabrieken
Mariadag te Den Haag
gaat door
50 pCt. van de in September
1939 gebruikte hoeveel
heid wordt toegewezen
NA HET ONGELUK TE
ZALTBOMMEL
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1940 - OCHTENDBLAD
BUR. VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetalingjvoof
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
f 3.25. Bij onze Agenten TlVz ct. per week.
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22586
Rechtsverhoudingen aan de
Duitsch-Russische grens
Arrestatiebevel tegen Gatnelin
en Reynaud verwacht
Churchill bij den Koning
DUITSCH FRONTBERICHT
Onderteekening der Roemeensch-
Bulgaarsche overeenkomst
op handen
Nadere toelichting van
het verbod
HONGAREN RUKKEN
BINNEN IN ZEVENBURGEN
Leonardus Marius
Brutale inbraak in distributie
lokaal in de hoofdstad
Rijkscommissaris betuigt
zijn deelneming
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 50 et., Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
prijzen der „Omroepers" zie de rubriek
BOEKAREST, 6 Sept. (D.N.B.). De Roemeen
sche minister-president Antonescoe heeft Vrij
dagmiddag den volgenden oproep tot het Roe-
hieensche volk gericht:
„De van hoogerhand ingestelde orde ver
langt ook orde in de lagere rijen. Slechts
orde kan het antwoord zijn, dat het volk op
de gebeurtenis van heden geeft. Geen on
rust. Het is thans genoeg. De jeugd heeft
bloed vergoten en veel geleden. Ook ik heb
geleden. Maar bloed kan nooit door bloed
teruggekocht worden en verdraagt geen
nieuw lijden. Die zoo iets doet, heeft zijn
land niet lief, eert zijn volk niet en respec
teert het uur van thans niet. Tegen niemand
mag geweld gebruikt worden, des te min
der tegen onschuldige soldaten en politie
mannen, die hun plicht doen. Geweld is een
misdaad, die ik slechts onmiddellijk en
streng kan bestraffen. Staakt de betoogin
gen, opdat de orde niet verstoord wordt en
geen binnenlandsche vijand gebruik kan
maken van wanorde. Laat geen provocateurs
de hoogste wet, de discipline, schenden.
Roemenen, jeugd, eert de oplossing, die
het lot gegeven heeft en toont u harer waar
dig."
Generaal Antonescoe heeft Vrijdag tevens een
Proclamatie aan het leger uitgevaardigd en be
paald dat het den eed van trouw aan koning
Michael moet afleggen.
Deze proclamatie heeft den volgenden inhoud:
„Koning Carol II heeft vandaag afstand ge
daan van de regeering. Kroonprins Michael
heeft den troon der Koningen van Roemenië
bestegen. In deze tijden van beroering komen
Onze harten tot kalmte, vereend als zij zijn
in de hoop, die een geheele natie op het nieuwe
Roemenië vestigt. Het leger zweert den nieuwen
Koning Michael I trouw. De God van onze va
deren en van de dappere vorsten dezer natie
moge hem helpen, zoodat zijn heerschappij
slechts waardige daden, overwinning en roem
kent en hem steeds de liefde en het vertrouwen
Van zijn onderdanen omgeeft. Soldaten, de legers
hebben steeds het eerst den eed van trouw aan
den troon afgelegd. Derhalve moeten alle troe
pen, in welke positie zij zich ook bevinden, nog
heden vóór uiterlijk zes uur den eed van trouw
afleggen. De opvolging van dit bevel moet ter
stond gerapporteerd worden. Levé Michael I!
Leve zijn leger!
Koning Michael heeft een vliegtuig naar
Florence gezonden, om zijn moeder, Prinses
Helena, naar Boekarest terug te brengen.
Koning Michael heeft reeds zijn eerste de
creet onderteekend. Het herhaalt letterlijk net
Donderdag verschenen decreet met de vastleg
ging van de koninklijke prerogatieven.
De regeering heeft de instelling van den
Kroonraad afgeschaft. De Kroonraad was een
speciale instelling ter adviseering van den Ko
ning. Hij was in het leven geroepen na de in
voering van de autoritaire koninklijke grondwet
van Februari 1938
In de plaats van Mihail, die gearresteerd is,
is generaal Joanitzioe benoemd tot chef van
den generalen staf.
Kolonel Camenitza is benoemd tot directeur-
generaal van de veiligheidspolitie.
De leider van de geheime politie, Morusoff,
hie uit zijn functie is ontheven, is thans ook
gearresteerd. Voorts heeft een aantal politieke
Persoonlijkheden huisarrest gekregen. Het wa
ren allen steunpilaren van het voorbije regime.
De meesten hunner waren leden van de regee-
ring Calinescoe. Het zijn de vroegere minister
Van Justitie, Jamandi, de vroegere minister van
Arbeid, Ralea, de vroegere minister van Bin-
henlandsche Zaken, Ghelmegeanoe, de vroegere
minister van Onderwijs, Andrei, de vroegere
minister-president, Tatarescoe, generaal Ben-
glioe. die tot dusverre opperbevelhebber was
Van de gendarmerie, en ten slotte de bekende
groot industrieel Melaxa. Een officieele beves
tiging van deze arresten is tot dusverre nog
hiet gegeven.
De regeering heeft den Roemeensehen am
bassadeur bij de Fransche regeering, Franaso-
*ici, en den eerst kort geleden benoemden ge
kant in Moskou, Gafencoe, vroeger minister van
Buitenlandsche Zaken, van hun functie onthe
ven. De president van het Hooge Hof van Cas
satie en Justitie, Radoelescoe, die indertijd een
groote rol heeft gespeeld in de juridische fun-
heering van het autoritaire koninklijke regime,
is afgezet. Tot zijn opvolger is benoemd de
rechter bij het Hooge Hof van Cassatie, Loepoe.
Voorts is ook de eerste burgemeester van Boe
karest, generaal Dombrowski, uit zijn functie
ontheven.
Omtrent de gebeurtenissen in den nacht van
Donderdag op Vrijdag is het volgende bekend
geworden:
Generaal Antonescoe heeft Donderdag in den
ie Op van den dag verder geïnformeerd naar de
houding van het leger en van de toonaange
vende kringen jegens den koning. Hij kreeg
overal ten antwoord, dat Carol moest aftreden.
Vrijdagmorgen om half vijf deelde Antonescoe
her. Koning het resultaat van zijn enquête mee
bepaalde, dat de Koning voor zes uur moest
Antwoorden.
In den tusschentijd hadden verscheidene door
Daroi begunstigde generaals geprobeerd hem
een ander beeld van den toestand te suggeree-
Ven. Generaal Antonescoe verklaarde in een
o:ief, dat dit een verdraaiing van den werke-
lijken toestand was: het geheele land en het
leger verlangden aftreden, daar anders stroo
men bloed zouden vloeien. Bovendien kwam ter
kennis van den Koning, dat de commandant
van de gardetroepen weigerde op lieden van
Roemeensche nationaliteit te schieten. Daarop
deelde de Koning om 10 minuten voor zes zijn
besluit om af te treden mede.
Generaal Antonescoe heeft de generaals, die
den Koning hebben probeeren te misleiden, ter
stond doen arresteeren. Onder hen bevinden
zich de chef van den generalen staf Mihaii en
de voormalige premier, generaal Argetoianoe.
De voormalige hofmaarschalk Oerdereanoe is
niet gearresteerd. Oerdereanoe bereidt zijn ver
trek naar het buitenland voor. Evenzoo staat
mevrouw Lupescoe op het punt het land te ver
laten.
Toen het aftreden van Carol in Boekarest
bekend werd, marcheerden leden der IJzeren
Garde naar het paleis en zongen gardistische
en Roemeensche nationale liederen. Er stroom
de terstond een ontzaglijke menschenmenigte
bijeen, die de liederen meezong. Na gejuich
voor den nieuwen Koning marcheerden de gar
disten af en noodigden de menigte uit zich in
marschcolonne aan te sluiten. Sedert Vrijdag
ochtend trokken vele duizenden menschen on
der het zingen van liederen door de straten.
De bevolking heeft de vlag uitgehangen. Overal
heerscht groote geestdrift.
De chef van de IJzeren Garde, Horia Sima,
werd Vrijdagmiddag, vanuit Kroonstad, Komend,
in Boekarest verwacht, waar hij een onderhoud
zou hebben met generaal Antonescoe.
BERLIJN, 6 Sept. (A. N. P.) Bij de Duitsch-
Russische economische onderhandelingen, die
op het oogenblik in Moskou gevoerd worden
en die spoedig gereed zullen zijn, worden ook
de economische problemen tot een oplossing
gebracht, welke voortvloeien uit de aansluiting
van de Baltische landen en Bessarabië bij de
Sovjet Unie, aangezien Duitschland bepaalde
leveranties uit deze gebieden ontving en door
den nieuwen toestand nie: te kort moet komen.
De overeenkomsten hebben betrekking op de
voortzetting van deze leveranties aan Duitsch
land door de Sovjet Unie.
De overeenkomst, die op 31 Augustus tus
schen het Duitsche rijk en de Sovjet-Unie is
onderteekend betreffende de regeling der
rechtsverhoudingen aan de grens, omvat het
grensgebied, dat ontstaan is bij het Duitsch-,
Sovjet Russische grens- en vriendschapsver
drag van 1939. De overeenkomst regelt aus niet
volledig de toestanden aan de Duitsch-Russi
sche grens in het algemeen. Door recente
staatsrechtelijke wijzigingen zijn nog nieuwe
gebieden van nabuurschap ontstaan, waarmede
in de overeenkomst nog geen rekening is ge
houden.
De thans gesloten overeenkomst omvat een
grens van 1.389 K.M. De betrekkingen waren
over het algemeen gemakkelijk te regelen, aan
gezien 1.145 K.M. watergrenzen zijn, die dus
door rivieren e.d. duidelijk aangegeven zijn
Slechts 244 K.M. grens is „droog", waarbij
echter vaak het verloop van de grens door
bosschen en moerassen bijzondere technische
moeilijkheden bood.
De thans onderteekende overeenkomst regelt
de problemen van het onderhoud der grens-
afbakening, het probleem der grensovergangen
en problemen, die voortvloeien uit aangelegen
heden van de jacht, de visscherij, den bosch-
en mijnbouw. Speciale bepalingen regelen het
verkeer der grensautoriteiten onder elkander.
Het indertijd onderteekende verdrag betref
fende grensincidenten wordt door het eind
Augustus onderteekende verdrag aangevuld.
Aangezien het sluiten van deze overeenkomst
in onmiddellijk v.erband staat met den moeilij
ken arbeid der grensafbakeningscommissies,
moet de tijd van 10 lA maand, die verstreken is,
tot aan het tot stand komen van dit verdrag,
als gering worden beschouwd. De kortheid
van dezen termijn werd mogelijk door de har
monische atmosfeer, welke overeenkomt met
den geest van de Duitsch-Russische grens- en
vriendschapsovereenkomst.
Het gisteren te Moskou gesloten Duitsch-
Russische accoord omvat een regeling voor de
verhuizing der Volksduitschers in Bessarabië en
de Noordelijke Boekowina. Het totale aantal
dezer Volksduitschers bedraagt 128.000. n.'.
90.000 in Bessarabië en 38.000 in de Noordelijke
Boekowina. De landverhuizers uit de Noorde
lijke Boekowina zullen, zooals reeds gemeld,
met wagoncolonnes en per spoor naar Duitsch
land vervoerd worden en die uit Bessarabie
worden ondergebracht in een landverhuizers
kamp in de buurt van Belgrado, vanwaar zij
per spoor naar Duitschland worden gebracht
De landverhuizers zullen een nieuwe woon
plaats in Oost-Duitschland vinden en wel in
Oost-Pruisen, in de gouw Weichel en in de
gouw Warthe.
BERN, 6 Sept. (D.N.B.). Geruchten uit
Vichy houden in, dat de crisis in de Fran
sche regeering thans acuut geworden is.
Naar verluidt, zouden alle ministers, met
uitzondering van Laval, hun ontslag hebben
ingediend.
Uit Vichy wordt verder gemeld, dat men al
daar het indienen van een aanklacht en het
uitvaardigen van een bevel tot arrestatie tegen
den vroegeren opperbevelhebber van het Fran
sche leger generaal Gamelin binnen zeer korten
tijd verwacht. In hetzelfde verband wordt ook
de naam van den vroegeren minister-presidenr,
Reynaud genoemd.
LONDEN, 6 Sept. (D.N.B.) Churchill is van
daag in het Buckingham Palace door den Ko
ning ontvangen, met wien hij een langdurig
onderhoud had.
BERLIJN, 6 SeptHet frontbericht van het
D.N.B. luidt als volgt:
Van week tot week worden de overzeesche
verbindingen van Groot-Brittannië door de
uitwerking van de Duitsche blokkade onvei
liger. Behalve de in de laatste dagen tot zin
ken gebrachte zes Engclsche torpedojagers,
heeft de Duitsche marine den laatsten tijd
niet alleen een heele reeks groote koopvaar
dijschepen in den Atlantischen Oceaan en
aan de Iersche kust in den grond geboord,
maar voor Engeland gingen vooral ook tal
rijke oorlogsschepen verloren en wel van een
type, dat van bijzondere beteekenis is voor
den huidigen toestand van den oorlog ter
De op een mijn geloopen torpedojager Hostile
behoort tot de H-klasse, die een waterverplaat-
sing heeft van 1340 tart. De duikboot Spearfish.
een van de nieuwste eenheden der Britsche on-
derzeeërsvloot, heeft onder water een verplaat
sing van 960 ton en een bewapening van zes
torpedolanceerbuizen. Bij de eveneens in den
grond geboorde duikboot Orpheus gaat het om
het z.g. Oceaankruisertype met een waterver
plaatsing onder de oppervlakte van 2030 ton. De
tot zinken gebrachte kanonneerboot Penzance
behoort tot een scheepsklasse, die als geleide-
schip voor koopvaardijconvooien gebruikt wordt
en waaraan bij de Britsche marine reeds een
aanzienlijk gebrek bestaat. Dergelijke succesbe-
richten zullen Engeland de Duitsche blokkade
in het vervolg toch wel ernstiger laten opvatten,
dan men daar wil doen gelooven.
Het Duitsche luchtwapen heeft in den loop
van 5 September het zwaartepunt van zijn aan
vallen gelegd op de Britsche vliegvelden in de
Zuidelijke en Oostelijke omgeving van Londen
Vooral het vliegveld Biggin Hill is weer met
bommen bestookt, maar ook de vliegvelden van
BOEKAREST, 6 Sept. (D.N.B.). In een arti
kel, waarin de nieuwe minister-president, An
tonescoe, welkom wordt geheeten, schrijft het
Roemeensche blad Curentul, dat de handhaving
van een regime van politiemaatregelen en cata
strofen niet langer mogelijk was. De grondwet
van 1939 heeft slechts een ander etiket geplakt
op het politieke leven, dat onveranderd bleef.
Een autoritair regime, waarbij leiding en volk
gescheiden zijn, kan niet van langen duur zijn.
Antonescoe heeft de taak, het volk het ver
trouwen in zijn eigen kracht terug te geven.
Voor het verwezenlijken van groote daden is
het nooit te laat, als men bezield is van een
fanatiek vertrouwen.
BERLIJN, 6 Sept. Van semi-officieele Duit
sche zijde wordü gemeld:
Het aftreden van Koning Carol van Roeme
nië wordt in politieke kringen van de rijks
hoofdstad gekwalificeerd als het einde van een
politiek, die in beginselen van de buitenland
sche politiek van Engeland en Frankrijk veran
kerd was.
Men wijst er op, dat Carol tijdens zijn regee-
ringsperiode trachtte zijn buitenlandsche poli
tiek ten nauwste te doen aansluiten bij de En-
geische politiek in het Zuidoosten. Naar men
zich herinnert, heeft Carol overigens den laat
sten tijd op grond van het feit, dat Frankrijk
volkomen verpletterd werd én Engeland de in
eenstorting steeds meer nadert, een poging g«-
daan, het roer om te gooien, hetgeen echter
meer onder den druk der omstandigheden dan
uit overtuiging geschiedde.
Koning Carol heeft dus naar de meening in
politieke kringen hier ter stede met zijn aftre
den de consequenties getrokken uit een politiek
die niet slechte het erfdeel van Titulescoe over
nam, doch ook in groote mate opkweekte en
die thans met al haar nevenverschijnselen in
eengestort is. Dat de persoonlijke steunpilaren
van deze politiek te Berlijn goed bekend zijn,
behoeft nauwelijks verzekerd te worden.
Wat de poging van den nieuwen Roemeen
sehen premier betreft, met alle nationale
krachten het lot van den staat In nieuwe banen
te leiden en met de feiten in Europa rekening
te houden, heeft men te Berlijn de overtuiging,
dat het hier gaat om een taak, die voor het
Roemeensche volk, den Roemeensehen staat en
het Roemeensche economische leven dankbaar
is. Wellicht zal het Roemeensche volk onder der
indruk der groote historische gebeurtenissen
thans begrijpen, dat de politiek, die zijn Koning
onder den invloed van gedeeltelijk onverant
woordelijke politici gevolgd heeft, verkeerd was
en plaats moet maken voor een nieuwe poli
tieke ljjn.
ROME, 6 Sept. (Stefani). Het aftreden van
Koning Carol wordt door politieke kringen te
Rome beschouwd als een gebeurtenis van bin-
nenlandsch politieken aard. Men is echter van
meening, dat de abdicatie het einde aangeeft
van een bladzijde in de Roemeensche geschie
denis, welke beheerscht werd door de figuur
van dezen vorst, die nooit een samenhangende
politiek wist te voeren. Inderdaad schommelde
Koning Carol voortdurend tusschen de demo
cratische denkbeelden en systemen, welke be
lichaamd werden door Titulescoe, en de bewe
ging der nationale wedergeboorte van de IJze
ren Garde. Bovendien nam Koning Carol de
verantwoordelijkheid op zich voor woeste onder
drukkingen jegens de IJzeren Garde, die bi)
later aan de regeering zou roepen. Onder deze
omstandigheden schijnt het niet, dat de abdi
catie een ongeluk zal zijn voor Roemenië. Wat
bet nieuwe experiment betreft van de regee-
ring-Antonescoe, wenscht Italië, dat er een
binnenlandsche consolidatie komt in Roemenië
en bijgevolg wordt iedere regeering, die zich
ten doel stelt deze taak aan te vatten, met
de levendigste sympathie begroet.
Detling en Thameshaven, waar groote branden
en rookzuilen tot een hoogte van 2.000 meter
het succes van de treffers aantoonden. Te Big
gin Hill werden gevoelige treffers op het lan
dingsterrein en brand in hangars, onderkomens
en vliegtuigloodsen geconstateerd.
Duitsche formaties gevechtsvliegers hebben
hun nachtelijke aanvallen vooral gericht op de
Westelijke en Zuidelijke kust van Engeland. In
Liverpool en Cardiff werden de haveninstallaties
en in Southampton de werven en dokken en in
het bijzonder het door vaste batterijen sterk be
veiligde gebied van de oorlogshaven doeltreffend
met bommen bestookt.
Vrijdagochtend hebben Duitsche vliegtui
gen opnieuw militaire doelwitten in Zuid-
Engeland aangevallen. Na succesvolle lucht
gevechten zijn zij in de gebieden, die als doel
gekozen waren, doorgedrongen en hebben zij
hun opdracht vervuld.
Vroeg in den middag hebben, naar het
D.N.B. verneemt, afdeelingcn Duitsche ge
vechtsvliegers de vliegtuigenfabriek te Wey-
bridge gebombardeerd. Vier montageloodsen
en tien op den grond staande vliegtuigen
werden door bommen van middelmatig ka
liber getroffen.
Verder is een aanval gedaan op het En
gclsche vliegveld Henley.
(Zie vervolg pagina 2)
SOFIA, 6 Sept. (D.N.B.) De laatste berich
ten over den stand der Roemeensch-Bulgaar-
sche onderhandelingen te Crajova bevestigen,
dat de onderteekening van het slotprotocol over
de teruggave van de Zuidelijke Dobroedsja aan
Bulgarije nog slechts een kwestie van uren is.
Vrijdag, op zijn laatst Zaterdag, zal de laatste
pennestreek te Crajova gezet worden.
Het tijdstip voor het begin van het binnen
rukken der Bulgaarsche troepen in de Zuidelijke
Dobroedsja zou definitief op den twintigsten
van deze maand bepaald worden en de bezet
ting zou den dertigsten voltooid zijn.
De Bulgaarsche ministerraad had zich nog
guteravond met den stand der onderhandelin-
'gen beziggehouden en aan de Bulgaarsche on
derhandelaars de noodige instructies verstrekt.
Volgens het Roemeensche blad Curentul zijn
de werkzaamheden van de Roemeenscb-Bul-
gaarsche conferentie in Crajova als beëindigd
te beschouwen. Het wachten is nog slechts op
de laatste aanwijzingen van beide regeeringen
vooi het onderteekenen van het verdrag.
In goed ingelichte kringen te Boekarest ver
luidt, dat er nog steeds bepaalde moeilijkheden
bestaan bij de Roemeensch-Bulgaarsche onder
handelingen in Crajova, doch dat de nieuwe
minister-president, generaal Antonescoe, be
volen heeft, de onderhandelingen zoo snel
mogelijk te beëindigen en aan de Bulgaarsche
eischen op het gebied van technische kwesties
geen moeilijkheden in den weg te leggen.
BERN. 6 Sept. (D.N.B.). Naar uit een mede-
deeling van den staf van het Zwitsersche leger
blijkt, hebben in den afgeioopen nacht weer
Engelsche vliegtuigen boven Zwitsersch gebied
gevlogen. Een eerste groep vloog Donderdag
avond om 10.54 over het kanton Genève in Zuid
oostelijke richting naar Annemasse en keerde
tegen half twee langs denzelfden weg terug. Een
tweede groep kwam om elf uur bij Vallorbe bo
ven Zwitsersch gebied en verliet het land twin
tig minuten later in de nabijheid van den Dent
du Midi en de Massifs de Trient. De terugkeer
geschiedde weer over Zwitsersch gebied en wel
tusschen 1 uur en 1.22. Bij Vallorbe verlieten
de toestellen het land. Te Genève, Lausanne,
Aigle, Bulle en Sitten werd luchtalarm gegeven.
Naar wij vernemen, heeft het comité te
's-Gravenhage alsnog toestemming gekregen,
den Mariadag, waarvan wij aanvankelijk ge
meld hebben, dat hij niet zou mogen door
gaan, Zondag op het terrein van Houtrust
te Den Haag te houden.
De leider van de afdeeling Sociale Zaken bij
den commissaris-generaal voor Financiën en
economie te Den Haag deelt mede:
De rijkscommissaris voor de bezette Neder-
landsche gebieden heeft eenige dagen geleden
een verordening uitgevaardigd over het verboa
van het verlagen van loonen en salarissen.
Deze verordening is gepubliceerd in het Ver
ordeningenblad van 29 Augustus 1940. In over
eenstemming met artikel 3 dezer verordening
heeft de secretaris-generaal van het departe
ment van Sociale Zaken de voor de uitvoering
vereischte voorschriften in de Nederlandsche
Staatscourant van 2 September 1940 bekend
gemaakt.
De verordening van den rijkscommissaris
heeft de bedoeling de werknemers te be
schermen tegen willekeurige verlaging van
hun ontvangsten, d.w.z. tegen kortingen, die
met geboden zijn door de economische ver
houdingen in het bedrijf. Zij is uitgevaar
digd na overleg met de werkgevers- en
werknemersorganisaties.
Zij treedt, wat de kern betreft, in de plaats
van het besluit van den Nederlandschen opper
bevelhebber van land- en zeemacht van 24 Mei
1940. De bedoeling van dat besluit was onge
twijfeld ook, den werknemer te beschcumen
tegen ongerechtvaardigde vermindering van zijn
inkomen; de er in genoemde rechtsmiddelen
zijn echter voor dit doel ontoereikend geble
ken. Het besluit van den Nederlandschen op
perbevelhebber gaf weliswaar den we -knemer
het recht, tegen ongerechtvaardigde loonsver
lagingen bezwaren in te brengen bij het col
lege van rijksbemiddelaars, doch het schiep
niet de mogelijkheid, ook zonder uitdrukkelijke
bezwaren van den betrokken werknemer, op ts
treden tegen willekeurige inkomensverlagingen.
De ervaring heeft echter geleerd, dat de werk
nemer dikwijls, hetzij om persoonlijke redenen,
hetzij op grond van zijn economische afhanse-
lijkheid, in het geheel niet in staat is van het
hem gegeven recht gebruik maken.
Daartegenover eischt de verordening van den
Rijkscommissaris voor het doorvoeren van een
loonsverlaging van den werkgever het bewijs,
dat de verlaging in den voorgenomen omvang
door den conomischen toestand van het bedrijf
dringend noodzakelijk en met de sociale verhou
dingen van zjjn werknemers vereenigbaar is. In
de plaats van het recht tot beklag van den werk
nemer stelt de verordening den eisch van goed
keuring en draagt hierdoor den bewijslast voor
de noodzakelijkheid van de korting op den
werkgever over. De verordening ontkent echter
anderzijds niet, dat onder den tegenwoordigeu
economischen toestand soms het blijven bestaan
van een bedrijf slechts door een zich binnen
zekere grenzen bewegende vermindering van de
loonkosten kan worden veilig gesteld. Zij be
paalt dat in zulke gevallen zonder ingrijpen
van de overheid door een overeenkomst tus
schen de beide belanghebbende partijen een
regeling tot stand moet komen, die zoowel met
de belangen van het bedrijf als met de sociale
omstandigheden van den arbeider behoorlijk
rekening houdt.
Nieuw is echter dat de werkgever niet
zelf meer tot een loonsverlaging kan beslui
ten, maar zich hierover eerst met zijn werk
nemers beraden moet, een eisch, die, wan
neer hij door de beide partijen juist wordt
begrepen, tegelijkertijd geschikt'is om de
gemeenschapsgedachte in het bedrijf te be
vorderen en daardoor tenslotte slechts het
algemeen belang van alle betrokkenen
dient.
Onder het geldigheidsgebied van de verorde
ning van den rijkscommissaris vallen alle land-
bouweconomische, industrieele en handelsbe
drijven met inbegrip van visscherij- en scheep
vaartbedrijven. De verordening is verder van
toepassing op de arbeidsverhoudingen in de
vrije beroepen. Onder „geldende loon- en sa
laristarieven", voor korting waarvan toestem
ming vereischt wordt, worden verstaan de in
feite betaalde loonen en salarissen met inbe
grip van alle regelmatige toeslagen en andere
vergoedingen. Niet onder het verbod vallen
b.v. toelagen en vergoedingen, die slechts een
enkelen keer worden verstrekt en die slechts zoo
nu en dan om bijzondere redenen worden ge
geven. Daartegenover zijn vergoedingen, zooals
verlofsgelden, alsook toeslagen voor overwerk,
toeslagen voor zwaren arbeid, toeslagen voor
bijzondere verontreiniging, enz. in de verorde
ning opgenomen.
De wijze van goedkeuring zelve is in de uit
voeringsvoorschriften zoodanig geregeld, dat
verdere toelichting overbodig is. Voor het ver
strekken van toestemming is bevoegd het college
der rijksbemiddelaars, dat ook tot dusver met
de behandeling van bezwaarschriften op grond
van het besluit van 24 Mei 1940 belast was.
Overigens is het vanzelfsprekend, dat alle tot
de uitvaardiging van de verordening van den
rijkscommissaris ingediende bezwaren door de
rijksbemiddelaars nog op den ouden rechtsgrond
zullen worden afgewikkeld.
BOEDAPEST, 6 Sept. (D.N.B.). Sedert Vrij
dagochtend zetten Hongaarsche troepen hun
opmarsch in de door Roemenië afgestane ge
bieden voort. Naar verluidt, zou rijksbestuurder
Horthy Vrijdag een plechtigen intocht houden
in Nagyvarad. Hem zouden daarbij vergezellen
de chef van den generalen staf, Honved, minis
ter Bartha, de president der staatsspoorwegen
en verscheidene leden der regeering. Tevens
zouden zijn vrouw en zijn zoon in zijn gezel
schap zijn.
Een der markantste en sympathiek
ste figuren uit ons Roomsch, vader-
landsch verleden is Leonardus Marius,
de oud-professor van Keulen, de god
geleerde vriend en bekeerder van
Vondel, de pastoor der „oude zijde" te
Amsterdam en Bagijnenvader tevens,
op wiens schouders de taak der lei
ding van de katholieken in de noorde
lijke gewesten was gelegd. Hij was de
groote stuwkracht voor de Vereering
van het Sacrament van Mirakel en
had bovendien door zijn persoonlijke
gaven vele machtige vrienden onder
de andersdenkenden, zelfs onder de
burgemeesters van Amsterdam. In
deze Septembermaand herinneren we
ons, hoe drie eeuwen geleden de Ge
nerale Staten hem naar Den Haag
dagvaardden om verhoord te worden
over zijn geestelijke bevoegdheden. In
September hadden zij hem te Amster
dam doen verhooren en ontboden hem
later deswege. Marius deed een beroep
op de niet-katholieke burgemeesters
en zei zich van geen enkelen misslag
bewust te zijn. De burgemeesters ble
ken gebelgd, dat achter hun rug om
Marius naar Den Haag was ontboden.
Wat drommel, als er recht was te-
doen, waren zij er ook nog! Aan nie
mand had Marius reden tot klagen
gegeven, zoo verzekerden de burge
meesters in een schrijven aan de Ge
nerale Staten. Alleen wanneer aan
Marius geen leed zou geschieden en
hij niet als een boosdoener zou worden
gedagvaard, doch behoorlijk zou wor
den uitgenoodigd, zouden de Amster-
damsche magistraten hun medewer
king verleenen. Aldus geschiedde en
Marius, die door sommigen in Den
Haag werd gezocht als het geestelijk
opperhoofd der katholieken in deze
gewesten, ontsprong den kerker. Dit
geschiedde in 1643. Hij leefde sinds
1629 tot het jaar van zijn dood, 18
October 1652, in de Mirakelstad wel
ke hij lief had gekregen en werd 22
October onder klokgelui in de Oude
Kerk aldaar begraven.
De secretaris-generaal, waarnemend hoofd van
het departement van Landbouw en Visscherü,
deelt mede:
In verband met een billijke verdeeling van
de beschikbare voorraden is het noodzakelijk
gebleken, de toewijzingen aan hotels, café's,
restaurants, lunchrooms, cantines en derge
lijke instellingen te bepalen op v ij f t i g
procent van het verbruik gedurende de
maand September 1939.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat van
de bovenbedoelde regeling in het algemeen niet
zal kunnen worden afgeweken, zoodat het geen
zin heeft, klachten of verzoeken te dier zake tot
het Centraal Distributiekantoor of de plaatse
lijke distributiekantoren te richten.
In den nacht van Woensdag op Donder
dag is in een distributielokaal in de Ban
straat te Amsterdam een brutale inbraak
gepleegd, waarbij een partij van 140 halve
ponden vet en 200 halve ponden margarine
onder den grond door is weggesleept
Het distributielokaal is gevestigd in een school
gebouw. In de vestibule van dit gebouw is in
den vloer een luik. De insluipers hebben het vet
en de margarine via dit luik weggevoerd.
De recherche van het bureau Linnaeusstraat
stelt een nauwgezet onderzoek in.
Dinsdag j.l. heeft de gevolmachtigde van
den rijkscommissaris voor de provincie
Noordholland, de heer Seidel, aan de in de
omgeving van Amsterdam bijeengekomen
nabestaanden van de bij het ongeluk te
Zaltbommel om het leven gekomen personen
zijn deelneming betuigd. Na een roerende
toespraak overhandigde hij in naam van den
rijkscommissaris aan de familieleden van de
om het leven gekomen slachtoffers en ook
aan die der gewonden een financieele
bijdrage tot ieening van den eersten nood.
