De Loges gesloten
In vijf
dagen verloor Engeland
320 vliegtuigen
Grootsche Maria-hulde in Den Haag
Nouveauté's op de Jaarbeurs
Britsche vliegers boven
Duitschland
Roemeensche ministers
afgetreden
Britsch oorlogsschip
getorpedeerd
De afgestane Britsche
steunpunten
It. weermachtsbericht
Kerkdijk Leden
Militair weekoverzicht van het D.N.B.
DUIZENDEN OP H0UTRUST
BIJEEN
Onder den indruk van de
bijzondere tijdsomstan
digheden
MAANDAG 9 SEPTEMBER 1940
Effectenbezit van Koning Carol
geblokkeerd
PRESIDENT KALLIO
Geruchten over zijn dood
blijken onjuist
President van Paraguay bij
vliegongeluk gedood
ONVOORZICHTIGHEID
MET EEN PATROON
Jongen zal waarschijnlijk een
hand moeten missen
Schapen gedood te Heer-
hugowaard
Benoemingen
In het bisdom Haarlem
WIJ LUISTEREN NAAR.
Dinsdag 10 September
Ook ter beschikking voor andere
A merikaansche republieken
Tijdens de plechtigheid overleed
plotseling de heer H. J. Borghols
Behoefte aan vervoer,
middelen
Rekenen en schrijven
Notarieel examen
Stuurlieden-examen
Droevig incident
Het bevel tot ontbinding van de
vrijmetselaarsloges in geheel Ne
derland aan in zijn effect door
Dns> katholieken, slechts met onverdeel
de instemming worden toegejuicht. De
biet evenveel geheimzinnigheid, als stui-
verromansromantiek omgeven vrijmet
selarij heeft in verschillende landen in
het openbare leven een goeddeels duis
teren maar belangrijken onzaligen in
vloed uitgeoefend. Herinneren wij slechts
aan de maconnieke vergiftiging van het
vroegere Frankrijk, Spanje en Portugal,
Waarvan het anti-kerkelijke laïcisme en
zelfs kerk- en geloofsvervolgingen het
trieste gevolg zijn geweest. Als interna
tionaal met elkander verbonden en ver
weven organisaties hebben de vrijmetse
laarsloges ook wereldpolitiek bedreven,
en het is dan ook niet te verwonderen,
dat krachtige nationalistische bewegin
gen als het fascisme en het nationaal-
socialisme onmiddellijk met het onder-
ërondsche logegedoe afrekenden, zoodra
zij daartoe de macht hadden. Hoe groot
de daadwerkelijke invloed van de vrij
metselarij in ons land is geweest, valt
moeilijk na te gaan, daar de loges zich
als Salome met zeven sluiers van ge
heimzinnigheid omhulden en in tegen
stelling met Salome nimmer die sluiers
aflegden. Zij hebben hier te lande wel-
is-waar pogingen gedaan om, toen de
door hen betrachte geheimzinnigheid vol
burgermansromantiek haar aantrek
kingskracht begon te verliezen en veeleer
aen gevaarlijke bron voor agressieve
achterdocht en verdenking werd, zich
in het openbaar voor te stellen als lou
ter onderlinge menschlievendheid en
liefdadigheid beoefenende humanistische
genootschappen, maar dit demasqué
heeft steeds den indruk gewekt slechts
een nieuwe camouflage te zijn. Zeker is,
dat de loges menschlievendheid en lief
dadigheid op de allereerste plaats ten
aanzien van haar eigen broeders beoe
fenden en dat die menschlievendheid en
liefdadigheid niet zelden den vorm aan
nam van geknoei en gewurm achter de
officieele schermen om broeders met het
Schootsvel geplaatst te krijgen op be
langrijke posten, van waaruit zij de loge-
belangen hadden te behartigen. Dat
daardoor niet steeds de meest bekwa
men die posten bereikten en de aan die
Posten toevertrouwde officieele belangen
in het gedrang konden komen, spreekt
Wel van zelf.
Uit de „van bevoegde officieele
zijde" gedane mededeeling van de
ontbinding der vrijmetselaarsloges
in Nederland valt niet op te maken, aan
welke instantie wij eigenlijk dezen
maatregel hebben te danken. In het van
diezelfde zijde komende commentaar
komt o.a. de volgende passus voor: ,,Ook
alle aanvallen van de zijde der Kerken
tegen de loges leidden niet tot resultaat
en eerst aan de nationaal-socialistische
en fascistische revoluties bleef het voor
behouden, de organische en grootendeels
geestelijke steunpunten van het wereld-
liberalisme en van de geldheerschappij
te overwinnen." Onder alle Kerken heeft
de Katholieke Kerk steeds de eerste
plaats ingenomen in den strijd tegen de
vrijmetselarij en dien ten gevolge de
zwaarste slagen van die zijde moeten
verduren. Het lidmaatschap van een loge
Was den katholiek ten strengste verbo
den. Zij heeft daardoor gedaan, wat haar
maar mogelijk was, om den invloed van
de loges tegen te gaan en te fnuiken en
in verschillende landen heeft de loge de
Katholieke Kerk en haar instellingen
dan ook behandeld en bevochten als
haar vijand no. 1. De liquidatie van de
Vrijmetselarij in Europa, op welke gron
den deze ook moge worden voltrokken,
kan den katholieken dan ook niet an
ders dan welgevallig zijn.
BERLJN, 9 Sept. (D.N.B.). Engelsche vlieg
tuigen zijn gedurende den nacht van Zaterdag
op Zondag, zooals gebruikelijk, weer in het
Duitsche rijksgebied binnengevlogen. De eerste
golf richtte zich naar het Zuidwesten, terwijl
een tweede groep, die minder talrijk was, in
Oostelijke richting vloog, klaarblijkelijk met
koers op Berlijn. Ten gevolge van de veranderde
opstelling der luchtdoelartillerie in het Roer
gebied, alsmede de herhaaldelijke verlegging
der ballonversperringen en door in versterkte
mate optreden van Duitsche nachtjagers, ge-
taakten de Britsche vliegers vroegtijdig in een
hevigen afweer, waarop zij klaarblijkelijk niet
gerekend hadden. Het meerendeel der vlieg
tuigen van deze tweede golf werd dientenge
volge nog in het gebied van Westfalen zonder
Schade te hebben aangericht tot omkeeren ge
dwongen.
Opmerkelijk is, dat na den geweldigen aan
val van vele honderden Duitsche bommenwer
pers op Londen niet één enkel Engelsch vlieg
tuig gepoogd heeft tot boven de Rijkshoofdstad
door te dringen.
Naar het D.N.B. verder verneemt hebben de
tot omkeeren gedwongen Britsche vliegtuigen
over het algemeen door hun lukraak uitgewor
pen bommen slechts schade aan den grond toe
gebracht. Grootere schade is ontstaan door ver
scheidene neergeworpen dynamietbommen op
de „Liebfrauenkirche" in Hamm. De pijlers van
ket middenschip van de kerk werden ontzet.
Onderzocht wordt of zij nog in staat zijn ae
Zwaarte van het gebouw te dragen. Eenige
kommen vielen in de onmiddellijke omgeving
van dit kerkgebouw en beschadigden de muren
Van den toren en een groot aantal huizen in de
Pa as te omgeving.
Een zijnis van de kerk is geheel weggeslagen.
De bevolking is zeer verontwaardigd over dezen
hieuwen Engelschen aanval op nlet-militaire
doelen, te meer, omdat in de onmiddellijke na
bijheid der kerk twee ziekenhuizen liggen, die
Van verre als zoodanig te herkennen zijn. Vier
Explosieve bommen vielen vlak bij het stedelijk
•dekenhuis. Slechts de straatbreedte ligt tus
sen de plaats van den inslag en het gasthuis.
Het andere ziekenhuis ligt eveneens slechts 100
meter van de plaats, waar de bommen zijn ge
vallen, Als door een wonder zijn beide zieken
huizen en de verpleegden voor vernietiging be
waard gebleven. De kerk is veranderd in een
plaats van verschrikking, het betreden is le
vensgevaarlijk, daar instortingen dreigen. Bin
nen in het gebouw zijn reusachtige gaten ge
slagen. Niets is onbeschadigd gebleven. Het
hoofdaltaar en de kostbare ruiten zijn vernield.
Waarschijnlijk zullen er maanden overheen
gaan, alvorens de kerk weer gebruikt kan wor
den.
BOEKAREST, 9 Sept. (D. N. B.) Naar in
Boekarest verluidt, hebben verscheidene leden
der regeering-Gigoertoe Zaterdag den eed op
Koning Michael niet afgelegd, doch zijn op
verlangen van generaal Antonescoe afgetreden
Het betreft hier den minister van Binnenland-
sche Zaken, generaal Popescoe, den minister
voor Luchtvaart en Marine, admiraal Paisch.
den minister voor het Leger, generaal Nicoles-
coe, en den minister voor de Bewapening Pri-
boianoe. Generaal Antonescoe heeft zich, met
steun van de onderstaatssecretarissen, zelf be
last met de leiding van de betrokken ministe
ries, in de eerste plaats met dat van Binnen-
landsche Zaken. Ook zijn afgetreden de onder
staatssecretarissen in het ministerie van On
derwijs, Tzoni, en het ministerie van Lucht
vaart, Topzioe.
Minister-president Antonescoe heeft bevel ge
geven, dat alle in direct of indirect bezit van
ex-Koning Carol zijnde aandeelen, obligaties,
promessen en andere vorderingen geblokkeerd
moeten worden bij hen, in wier handen zij
zich op het oogenfciik bevinden. Met name
wordt genoemd het bezit van koning Carol
aan aandeelen der Roemeensche credietbank,
der Roemeensche telefoonmaatschappij, der
textielfabrieken Busch en Scherg, der onder
nemingen der zware industrie Reschitza en
Melaxa, der bank Blank en der suikerfabrieken
Ripicenci en Lujani. Deze papieren moeten
aangegeven worden bij het gerechtshof van
Boekarest. Wie nalaat de papieren aan te ge
ven of tracht ze te vervreemden of te ver
bergen, zal gestraft worden met een gevan
genisstraf van maximaal vijf jaar.
Het ontslag van Roemeensche diplomatieke
vertegenwoordigers in het buitenland Wordt
voortgezet. Thans is ook de gezant in Portu
gal, Pongal, die evenals de anderen, die te
ruggeroepen werden, geen beroepsdiplomaat is,
naar Boekarest ontboden.
HELSINKI, 8 Sept. Na de aanvankelijke be
richten, dat de toestand van den reeds eenigen
tijd ziek zijnden Finschen president Kallio
slechter zou zijn geworden, en zelfs dat hij
reeds zou zijn overleden, wordt thans gemeld,
•if ijn toestand als bevredigend beschouwd
kan worden.
De geruchten, dat de president gestorven zou
zijn, deden in het Olympischè Stadion de ronde
en werden van daar naar het buitenland door
gegeven.
ASUNCION, 8 Sept. De president van
Paraguay, Estigarribia, en zijn vrouw zijn
bij een vliegongeluk om het leven gekomen.
Het toestel is vermoedelijk in een dikken mist
tegen een rots gevlogen. Het werd bestuurd door
majoor Peralta, een ervaren gevechtsvlieger
uit den Chaco-oorlog.
Tot president ad interim der republiek heeft
het kabinet heden generaal Rorinigo, minister
van Defensie, benoemd. Met diens functie zal
zich voorloopig generaal Antola belasten.
Het stoffelijk overschot van den verongeluk
ten president wordt reeds morgen in een plech
tige staatsbegrafenis ter aarde besteld. Daarom
is Maandag tot 'n nationalen rouwdag verklaard.
ERGENS IN ITALIË, 8 Sept. (Stefani).
In het 93ste weermachtsbericht van het Ita-
liaansche hoofdkwartier wordt gemeld:
„Een van onze duikbooten heeft een En
gelsch oorlogsschip, dat in de omgeving van
de zeeëngte van Gibraltar patrouilleerde, tot
zinken gebracht.
Eenheden bombardementsvliegtuigen, die
van jachtvliegtuigen werden vergezeld, heb
ben het arsenaal van Malta aangevallen,
waardoor branden en verwoestingen ont
stonden. Ook werd een vijandelijke duikboot,
die in het dok lag, getroffen.
Van de vijandelijke jachtvliegtuigen, die door
het vuren van onze bombardementsvliegtuigen
werden teruggedreven en door onze jachtvlieg
tuigen werden aangevallen, gingen er twee ver
loren, waarvan er één aan de kust en het andere
boven de zee neerstortte. Een derde vliegtuig is
waarschijnlijk eveneens neergeschoten. Al onze
vliegtuigen zijn met enkele gewonden aan boord
naar hun steunpunten teruggekeerd.
In de Roode Zee is een vijandelijk convooi
door ons luchtwapen aangevallen. Een schip
werd getroffen en zwaar beschadigd en is door
de bemanning verlaten.
Een andere rtaliaansche vliegtuigformatie
heeft de haven van Aden gebombardeerd en in
een luchtgevecht een vijandelijk jachtvliegtuig
neergeschoten. Aan onze zijde werden geen ver
liezen geleden.*"
Vijandelijke vliegtuigen hebben Buna gebom
bardeerd en in duikvlucht beschoten, waarbij één
Dubat werd gewond."
De jongen Van G., aan den Alphenscheweg
te Gilze, had een patroon gevonden en trachtte
deze Zondag te „demonteeren". Het projectiel
sloeg daarbij uit elkaar en verbrijzelde de lin
kerhand van den jongen. Dr. Hoeks verleende
de eerste hulp. Vermoedelijk zal de onvoorzich
tige knaap zijn hand moeten missen.
Te Heer Hugowaard zijn Zondagmorgen twee
bommen gevallen in het land van den land
bouwer H. Stuyt aan den Jan Glijnisweg en den
Huygendijk.
De projectielen kwamen 300 meter achter de
boerderij neer en troffen daar vijf schapen.
Twee waren terstond dood, twee andere moes
ten worden afgemaakt. Van de boerderijen van
de landbouwers Schilder Sr. en Schilder- Jr.
gingen ruiten aan scherven.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft be
noemd:
tot Kapelaan te Haarlem (H.H.Elisabeth en
Barbara) den Weleerw. Heer C. M. Broers;
tot Kapelaan te Alphen a. d. Rijn den Wel
eerw. Heer P. W. van Leeuwen;
tot Kapelaan te Achthuizen den Weleerw.
Heer H. Beek (Neom.)
tot Assistent te Wieringen den Weleerw. Heer
H. L. Nederstigt (Neom.).
BERLIJN, 7 Sept. (D.N.B.). De militaire
medewerker van het D.N.B. luitenant-kolonel
Matthai, schrijft in zijn militair weekoverzicht,
dat de rede, waarmede de Führér het tweede
oorlogswinterhulpwerk heeft geopend, aan de
eerste week van het tweede oorlogsjaar niet
slechts haar politieke, doch meer nog haar mi
litaire accent heeft verleend. Te Londen, aldus
de schrijver, doet men het voorkomen, alsof de
rede van Adolf Hitler daar geen anderen in
druk heeft achtergelaten, dan dat de Führer het
noodig geoordeeld heeft, het „nerveuze Duit
sche volk", wegens de teleurstellende resultaten
van de eerste twaalf oorlogsmaanden, gerust te
stellen. Hoe men in Engeland deze hoogst be
langrijke rede opvat, daarvan trekt Duitschland
zich echter weinig aan. Het Duitsche volk is
zeker van de eind-overwinning.
Dat ook in de afgeloopen week de strijd
tegen Engeland uitsluitend door de luchtmacht
en de marine gevoerd werd, vindt nog altijd
zijn natuurlijke verklaring in de bijzondere om
standigheden van de geografische positie. De
groote activiteit van de Duitsche luchtmacht
heeft den Engelschen echter wederom zeer na
drukkelijk getoond, dat zij zich militair ge
sproken niet meer op een eiland bevinden
en thans evenzeer als continentale staat aan
de slagen van den tegenstander bloot staan.
Het zwaartepunt van de Duitsche activiteit in
de lucht was de laatste dagen in Zuid-Engeland
gelegen, waarbij voornamelijk het gebied om
Londen met zijn omvangrijke verdedigingswer
ken. vliegvelden en wapenfabrieken met succes
gebombardeerd werd. De Duitsche strijdmethode
onderscheidde zich van de Engelsche hierdoor,
dat de Duitsche bombardementseskaders ook
overdag onder de bescherming van jachtforma-
ties hun doelen kozen en wisten te vinden, ter
wijl de Engelschen regelmatig alleen des nachts
boven Duitschland of het door Duitsche troe
pen bezette gebied verschenen. De Engelsche
strijdmethode is er sedert maanden zoo goed
als uitsluitend op gericht, de Duitsche bevol
king te terroriseeren en den aanval op militaire
doelen alleen reeds daarom te vermijden, om
dat men zoodoende de vliegtuigen aan grootere
op gericht, de militaire kracht van den tegen
stander te breken, en wel door rechtstreekscne
actie tegen militaire en strategisch belangrijke
objecten, waarbij er steeds voor gewaakt wordt,
dat het leven der burgers zooveel mogelijk ge
spaard wordt.
Dat het ononderbroken optreden van de Duit
sche luchtmacht er toe geleid heeft, dat de
militaire kracht van Engeland op eenige be
langrijke punten aanzienlijk verzwakt is, kan
niet twijfelachtig zijn. In de vijf dagen van
1 tot 5 September werden voor het grootste
deel boven Zuid-Engeland 320 Britsche vlieg
tuigen neergeschoten. Het betreft hier vrijwel
uitsluitend jachtvliegtuigen, die voor den afweer
van beslissend belang zijn. De Duitsche ver
hezen in dezelfde periode bedroegen 107 vlieg
tuigen. Daar de Britsche luchtmacht van den
aanvang af zoowel kwalitatief als numeriek de
mindere van de Duitsche is geweest, daar zij
ook niet bij benadering over zulke productieve
fabrieken beschikt als Duitschland en daar ten
slotte ook de aanvulling uit de Vereenigde Sta
ten geenszins den omvang en het tempo bereikt
heeft, die voor het opvullen der ontstane leem
ten noodig was, zijn vooral in het optreden van
de Engelsche jagers reeds thans ernstige ver
schijnselen van moeheid te constateeren, Dit is
te meer opmerkelijk, daar de leiding van de
Duitsche luchtmacht met haar gevechts- en
jachteskaders tot dusver nog zeer spaarzaam
is omgegaan en haar voor het versterken van
den strijd tegen Engeland nog aanzienlijke re
serves ter beschikking staan
Ook de marine kon in de afgeloopen week
belangrijke successen behalen.
In het bijzonder moet ten slotte melding ge
maakt worden van de buitengewoon succesrijke
activiteit der Duitsche zeestrijdkrachten in
overzeesche wateren, die in 'het weermachts
bericht van 6 September weer eens genoemd
worden. Sedert maanden opeveeren dus eenhe
den van de Duitsche marine in de wateren van
den Atlantischen en den Grooten Oceaan, zon
der dat de Britsche vloot, die, zooals beweerd
wordt, de zeeën beheerscht, tot nu toe in staa
JAARSVELD, 414.4 M.
AVRO-Uitzending
8.00 Nieuwsberichten ANP, gramofoon-
muziek, 8.30 Orgelspel, 8.50 Gramofoonmu-
ziek. 10.15 Gramoloonmuziek, 10.35 En
semble Jonny Kroon, 11.0011.20 Wenken
voor de huishouding, 12.15 Puszta-orkest,
12.45 Nieuws- en economische berichten
ANP, gramofoonmuziek, 1.00 Omroeporkest
en solist, 2.10 „De brug", declamatorium
(opn.), 3.05 Gramofoonmuziek, 3.45 Phil-
harmonisch kwartet, 5.15 Nieuws- en eco
nomische berichten ANP, 5.30 AVRO-Amu-
sementsorkest en solist, 6.45 Pianosoli, 7.00
Vragen van den dag (ANP), 7.20 Orgelspel,
7.35 „Brandstof", vraaggesprek, 8.00
Nieuwsberichten ANP, 8.15 Omroeporkest
en solist, 9.00 Gramofoonmuziek, 9.35
„Helpt via de post", toespraak, 9.45 Om
roeporkest. 10.1510.30 Nieuwsberichten
ANP, Bluiting
KOOTWIJK, 1875 M.
KRO-Uitzending
7.30 Wij beginnen den dag, 8.00 Nieuws
berichten ANP, 8.15 Gramofoonmuziek,
11.30 Gramofoonmuziek, 12.00 Rococo-
octet, 12.45 Nieuws- en economische be
richten ANP, 1.00 Gramofoonmuziek, 1.15
KRO-orkest, 2.15 IiRO-orkest, 3.00 Gra
mofoonmuziek, 3.45 Gramofoonmuziek,
5.15 Nieuws- en economische berichten
ANP, 5.30 Musiquette, 6.30 RVUCyclus
„Omgang met dieren". 7.00 Vragen van
den dag (ANP), 7.15 Gramofoonmuziek,
8.15 Nieuwsberichten ANP. 8.45 KRO-Me-
lodisten en solist, 9.30 Musiquette, 9.55
Wij sluiten den dag, 10.15 Nieuwsberich
ten ANP
TTTTTTTYTYYVTYTYTTYTYYYTYTTYYYTTYYYTTTTYTTT
WASHINGTON, 7 Sept. (D.N.B.) De
regeering der Ver. Staten heeft heden aan
alle andere Amerikaansche republieken
doen mededeelen. dat de onlangs van Enge
land verkregen vloot- en luchtbases ook
hun op grondslag eener wederzijdsche sa
menwerking ter gemeenschappelijke ver
dediging van het Westelijke halfrond ter
beschikking zouden staan.
's-GRAVENHAGE, 8 September.
Druilerig is de Zondag qver de
stad gekomen. Heel den dag dreigt
er regen uit het grauwe wolkendek
neer te zullen komen. Dat heeft
Katholiek Den Haag echter niet
weerhouden, in zoo grooten ge
tale als in het verleden slechts zéér
zelden bijeen kon worden gebracht,
op te trekken naar het Houtrustter-
rein, dat tegen half drie tot de laat
ste plaats op de groote tribunes en
in de paden en op de trappen vól
stroomde. Heelemaal vól. Een groot-
schen aanblik biedt het terrein met
een zóó enorme massa menschen,
alle gegroepeerd rond het recht te
genover de eeretribune, op de open
tribune opgestelde reusachtige, vèr
boven de menschenmassa uitreiken
de Mariabeeld, omringd door dui
zenden bloemen en tientallen vaan
dels en vlaggen van de jeugdorga
nisaties.
Midden op het terrein staat onder een een
voudige witte overkapping een even eenvoudig
wit altaar, eveneens met bloemen, groen en
vaandels omringd. En in de rondte overal men
schen, menschen, menschen
Op zfj staan in uniform de jongens en meis-
gevaren bloot stelt. De Duitsche aanvalstactiel: I is geweest, zich van dezen dapperen en stout-
daarentegen was er ook in de afgeloopen week j moedigen tegenstander te ontdoen.
UTRECHT, 7 Sept. 1940
Zooals de heer Graadt v. Raggen zelf reeds
aanstipte tijdens zijn rede, waarmede hij de
journalisten omtrent deze Jaarbeurs oriënteer
de, hebben wij vroeger wel eens sceptisch ge
staan tegenover het woord „nouveauté's" en
wellicht niet heel en al ten onrechte, daar met
dezen term op vele Jaarbeurzen en bij velerlei
andere gelegenheden vaak meer „geschermd"
werd dan nut gesticht kon worden.
Het behoeft echter niet te verwonderen, dat
op deze Jaarbeurs, welke, ondanks de bijzon
dere tijdsomstandigheden, door een groot ge
deelte haar bestaan toch ook weer te danken
heeft aan diezelfde omstandigheden de cate
gorie „nouveauté's" niet onbelangrijk kon zijn.
ja zelfs zeer omvangrijk werd.
Hoe belangrijk veie nieuwigheden intusschen
ook mogen zijn. de omvangrijkheid van een
en ander noopt ons wel, een keuze te doen,
waarbij wij vertrouwen, zoowel den belangheb
benden als het publiek van dienst te kunnen
zijn.
Heemaf is behalve met richtlichten ook ge
komen met eenige nieuwe fabrikaten op huis
houdelijk gebied, die gegroeid zijn onder den
indruk der bijzondere tijdsomstandigheden.
Heemaf was zich bewust, zich aan den veran
derden tijd snel te moeten aanpassen en voelde
de noodzaak naar middelen uit te zien om
werkgelegenheid te houden, nu bijv. vrijwel het
geheele exportgebied, althans tijdelijk, is uit
gevallen.
Een handig electrisch kacheltje, dat zich voor
vele doeleinden leent en een lees-spaar-veiduis-
teringslamp openen een serie artikelen, die men
i-2-3-serie gedoopt heeft, aangezien zij één.
twee, drie klaar gemaakt moesten worden. Het
zijn keurig afgewerkte apparaten geworden,
voornamelijk uit voorradige grondstoffen en on-
derdeelen samengesteld, die hun weg naar het
publiek zeker zullen vinden.
Het lijkt ons ook zeer juist gezien van Hee
maf, dat zij, nu olie en benzine schaarsch wor
den, den landbouwer wijst op de voordeelen, ge
legen in de toepassing van electron otorische
kracht in het bedrijf van landbouw, tuinbouw
en veeteelt.
De firma Mentgen te A'dam brengt een
licht-vulpotlood, hetwelk voldoende licht geeft
om in het donker te kunnen schrijven.
Overheid en politie, burger en militair sul
len er zoowel thuis als op straat in velerlei
omstandigheden hun nut mee kunnen doen.
De stand der firma Verduin, te A'dam, brengt
ons nog eenige nouveauté's in neonlichtreclame.
Het „Brillant"-licht stelt door zijn felheid
zoowel bij dag als bij avond elk ander neon in
de schaduw. Tijdens de verduisteringsperiode
kan dit licht bij dag worden ontstoken. Op ef
ficiënte wijze wordt aldus het publiek, dat toch
bij dag de meeste inkoopen doet, bereikt.
De vinding berust o.a. op het gebruik var
een speciale glassoort.
Het „Menglicht" verschaft een zuiver dag
licht en is dus bij uitstek geschikt voor bin-
nenverlichting van café's, theaters, toonkamers
magazijnen, winkels enz. Het verschaft het in
terieur een kleurig, doch rustig en aangenaam
aanzien.
Evenals in den Vorigen wereldoorlog, brengt
de N.V. v.h. Wortelboer Co. ook thans een
carbidbrander, passend op elke petroleumlamp,
in den handel nu echter in een verbeterde uit
voering; geheel van massief koper met een
schuifbaren ring, passend op eiken oliehouder.
Zij brengt tevens in den handel een prima
carbid verwarmingstoestel, uitstekend geschikt
voor het sudderen, warmhouden of verwarmen
van kleinere hoeveelheden.
In de afdeeling, uitvindingen vraagt de fa. v.
Gasteren, te Haarlem, aandacht voor een gren
delsluiting met automatische lichtschakelaar
voor sterkstroom, bediend door de gewone deur
kruk, speciaal voor W.C.'s en dergelijke, waar
door het licht alleen kan branden, wanneer die
plaats bezet en de deur gegrendeld is.
Onverlichte W.C.'s komen nog ln ve'e huizen
voor; bij directe verlichting wordt dikwijls ver
geten na gebruik het licht weder uit te scha
kelen, zoodat dit onnoodig brandt en dus geld
verspild wordt.
Deze vinding heft beide bezwaren op. daar
inrichting en onderhoud weinig kostbaar zijn.
De eenvoudige bediening, door de gewone deur
knop, maakt een en ander zeer gemakkelijk
Aanhangwagens voor rijwielen worden sinns
lang in het buitenland veel meer gebruikt dan
in Holland, daar in heuvelachtig of bergachtig
gebied zware driewielers eenvoudig met te ge
bruiken zijn. In Holland heeft de industrie zich
in de eerste plaats op de fabricage van drie
wielers toegelegd en daardoor is een leegte ont
staan, want voor veel verbruikers is de drie-
wieier óf een te groot of een te duur óf een
ts zwaar vervoermiddel.
Sedert ongeveer een jaar brengt nu de „Pen-
dax" N.V., te Eindhoven, aanhangwagens voor
rijwielen op de markt en met succes. Dat han
del en verbruikers dit nieuwe vervoermiddel
opnemen, is zeker niet alleen te verklaren door
de algémeene behoefte aan vervoermiddelen,
doch ook door de doelmatigheid van de wagens
zelf.
De „Pendax" kan aan ieder willekeurig rij
wiel gekoppeld worden.
In tegenstelling met een bakfiets kan het rij
wiel zoowel vastgekoppeld als los gebruikt wor
den. Bovendien maakt het eenvoudige systeem
van aan- en afkoppelen het mogelijk, den aan
hangwagen in een kleine ruimte op te bergen
Voor den zakenman speelt daarbij nog een
bijzondere rol de overweging, dat de aanhang
wagen goedkooper is dan de bakfiets
De modellen, welke de „Pendax" N.V. op d»
markt brengt, zijn er op ingesteld, door hun
aantrekkelijk uiterlijk de aandacht van het pu
bliek te trekken. De moeilijkheid, het rijwiel
te zamen met den aanhangwagen te parkeeren,
heeft de „Pendax" door een nieuwen standaard
opgelost.
Blijft nog over te vermelden, dat alle „Pen-
dax"-aanhangwagens vdh stevige constructie
ziin en zeer vast op den weg liggen.
Wij besluiten dit uit den aard der zaak on
volledige overzicht met aandacht te vragen voor
een nieuwe schrijvende rekenmachine.
Electrisch vermenigvuldigen en vol-automa-
tisch deelen, met controle op alle factoren bij
iedere berekening, zijn de opvallende voordeelen
van een nieuwe machine, welke door de N.V
Remington Schrijfmachine Maatschaopij wordt
geïntroduceerd. Zij draagt den naam van Prin
ting Calculator en is de eerste en eenige schrij
vende rekenmachine ter wereld.
Behalve dat de Printing Calculator, evenals
een normale telmachine, telt en direct aftrekt,
vermenigvuldigt zij en schrijft zij de geheeie
bewerking incl. vermenigvuldigtal, vermenig
vuldiger en product op papier. Voor ieder cijfer
van den vermenigvuldiger wordt, everals wan
neer men zonder machine vermen'gvuldlgt.
slechts één regel gebruikt, zoodat niet meer
papier wordt gebruikt dan noodig ts
Het deelen geschiedt vol-automatisch, d.w.z.
wanneer deeler en deeltal op de machine zijn
aangeslagen en door een lichten druk op de
motortoets op de telstrook geschreven zijn,
wordt de bewerking verder geheel au'.omatiseh
verricht. Ook het quotient en de rest worden
op de telstrook geschreven. Het van te voren
vaststellen van de plaats van de komma is bij
deze machine niet meer noodig, aangezien deze
door een half-automatischen decimaal-aanwijzer
wordt bepaald.
De machine heeft een z.g. vasten wagen. B\1
het vermenigvudigen beweegt dus niet de wa
gen met het vermenigvuldigtal van kolom tot
kolom, doch het vermenigvuldigtal zelf "en
geheel automatisch. Dit zelfde geldt voor het
uitvoeren van een deeling.
De capaciteit van de machine is 10 cijfers
tellen en totaliseeren, d.w.z. een maximum tel-
vermogen tot 100.000.000.00.
Evenals de Remington draagbare telmachine
Is de uitvoering van deze machine zeer com
pact. Zij beslaat slechts een oppervlakte, welke
iets grooter is dan die van een normaal vel
briefpapier.
's-GRAVENHAGE. Gesl. voor deel 1; W. J.
van Bijsterveld, Tegelen.
's-GRAVENHAGE. Voor lsten stuurman
groote handelsvaart: A. Krijgsman en H. D. A.
Götz; voor 2en stuurman groote handelsvaart:
B. Beijl en J. de Kok.
jes van de verschillende onderdeelen der Ka
tholieke Jeugdbeweging opgesteld, die, zoodra
Z. Hoogw. Exc. Mgr. Huibers, Bisschop van
Haarlem, vergezeld van de leden van het Co
mité Katholiek 's-Gravenhage, de eeretribune
besteeg, het middenveld optrekken en zich daar
in lange, voor het altaar gekeerde banen op
stellen. Een prachtig, fleurig gezicht De kleur
rijke Graaluniformen en de meer stemmige
bruine kleeding van de jongens. En alles in een
wijden boog door vaandels omsingeld.
Na een kort openings- en welkomstwoord van
den heer H. J. Borghols, voorzitter van het co
mité Katholiek 's-Gravenhage, dat dezen Maria-
dag organiseerde richtten zich de jongens en
de meisjes staande tot het beeld van Maria
haar een dichterlijken huldegroet brengend
welke besloot met de woorden:
Maak ons in Uw liefde groot,
Houd ons allen om U samen,
Leid ons aan Uw milde hand,
Verlicht ons hart en ons verstand,
Bescherm het vuur, dat in ons brandt
En leidt ons tot het Eeuwig Vaderland
Om Uwe glorie. Amen.
Hierna betrad Z. H. Hoogw. Exc. Mgr. Hui
bers het spreekgestoelte.-
Het is wel een allergelukkigste gedachte ge
weest aldus Mgr. op den verjaardag
van Maria, ons door Christus als Moeder aan
gewezen, een zoo groote manifestatie van een
heid in geloof en liefde te organiseeren.
Wat zijn wij gelukkig, dat ons Maria tot
Moeder is geschonken en dat wij ons een kind
van Haar kunnen noemen, die op Calvariën,
staande aan den voet van het kruis, het le
ven van haar Zoon mee heeft geofferd voor
ons welzijn. Hoevele genaden immers hebben
wij niet aan Haar te danken, die de Middela
res is, de uitdeelster van alle genade, die uit
Gods eindelooze barmhartigheid en goedheid
voortkomen. Met ons Haar als Moeder te schen
ken heeft God te kennen gegeven ons niet
slechts met vaderlijke liefde doch ook met moe
derlijke teederheid te willen omringen. Hoe
veel hebben wij Haar niet te danken in die
oogenblikken, waarin wij in het bewustzijn van
eigen schuld den Vader niet in de oogen dui
ven zien en waarin Zij het is, die voor ons
spreekt bij den strengen rechter.
Hoeveel hebben wij zelf door onze overtredin
gen van Gods wetten bijgedragen niet slechts
tot het eigen leed doch ook tot het lijden
van anderen, tot het broederlijden, tot het
volkenlijden van dezen tijd? Hoezeer hebben wij
dan in dezen tijd niet onze Moeder noodig.
Wij weten wat een moeder is voor hare kin
deren. Hoe moeilijk, hoe misdeeld, hoe ondeu
gend ook die kinderen zijn, zoolang zij een
moeder hebben is er een wezen, dat hen be
grijpt, een hart, dat voor hen klopt. Kan het al
vóórkomen, dat een kind zoo ontaardt, dat het
zijn moeder vergeet, een moeder, die haar kind
vergeet, dat bestaat niet!
Zoo ook vergeet Maria ons niet ondanks al
onze zonden, heeft Zij lief wie haar niet ken
nen. Zij zal haar smeekende almacht inzetten
voor ons. Zij is ons laatste vertrouwen, onze
laatste hoop. Als zij alles inzet kan zij voor ons
alles verkrijgen,
Eén ding ook weten wij: dat Maria slechts
voor ons zal afsmeken wat voor ons het beste
is. Nemen wij daarom uit Hare hand aan, wat
Zij voor ons verkrijgt. Dan zullen wij uit Haar
mond hooren: Gelukkig en zalig zij, die Mijn
vrede bewaren. Moge die vrede, de ware vrede,
ons deel worden en bieden wij haar daarvoor
heel ons hart, heel ons leven, blijven wij,
waar wij gaan en staan, kinderen van Maria.
Overal: niet alleen in het persoonlijk leven, óók
in het huisgezin, dat een klein Nazareth moet
vormen, waar liefde tusschen ouders en kin
deren en eerbied voor het gezag leven.
Moge Maria neerzien op dezen dag
en Haar Zegen schenken over allen,
hier aanwezig, ter behoud van ons dier
baar Vaderland en moge Zij een vrede
schenken, die het rijk van waarheid,
gerechtigheid en liefde brengt.
Terwijl de heele menigte neerknielde gaf Mgr.
aan alle aanwezigen zijn bisschoppelijken zegen.
Op het oogenblik, dat Z. Hoogw. Exc. het
spreekgestoelte verlaat en zich gereed maakt
zich naar het terrein te begeven om aan het
t
middenaltaar het Pontificale Lof te celebree-
ren, ontstaat er opschudding op de eeretribune.
Een aantal gasten snelt naar den stoel van
den heer Borghols, die een flauwte heeft ge
kregen.
Op de tribune: ernstige gezichten. Het orgel
spel houdt op. Een priester verwijdert zich snel.
Dan deelt de Hoogeerw. Heer Deken Van der
Tuijn van het spreekgestoelte voor de micro-
phoon mede, dat „de vader van heel katholiek
Den Haag, de heer Borghols, in stervensgevaar
verkeert.
Een huivering van ontzetting voer door ae
massa, toen Mgr. v. d. Tuijn eraan toevoegde:
„Bidden wij te zamen den Rozenkrans, opdat
hij heden nog recht tot Maria opyare, wier
gloriedag hij hielp voorbereiden." Aanstonds
ving mongseigneur zelf aan met het bidden van
het Weesgegroet, dat met luider stemme door
alle aanwezigen werd beantwoord. Middelerwijl
werd Ons Heer binnengebracht. Eerst in alle
stilte door den onopgemerkt heengeganen pries
ter, die aanstonds de trappen van de tribune
opging en even later plechtig door den priester
in koorkap, die de monstrans naar het mid
denaltaar bracht. Intusschen klonken de stem
men steeds luider. Wees gegroet, Maria. Bid
voor ons, nu en in het uur van onzen dood.
Na het vierde tientje hield de Deken even
op Om mede te deelen, dat het laatste tien
tje voor de zielerust van den heer Borg
hols moest worden gebeden. Luider klonk
het Wees gegroet en luider het „Bid
voor Hem", dat op de Litanie van Maria
weid geantwoord. De heer Borghols was
overleden, door een beroerte getroffen, mid
den onder deze menigte, die hij tot Maria
had saamgeroepen. Maria riep hem!
Terwijl het Adoro Te voor het Lof werd ge
zongen, werd het stoffelijk overschot van den
voorzitter van Katholiek 's-Gravenhage op een
baar gelegd en even zweeg het gezang om
plaats te maken voor gebed, toen de baar van
de tribune werd weggedragen, gevolgd door de
zonen en de dochter van den overledene, als
mede de leden van het comité Katholiek 's-Gra
venhage. Mevrouw Borghols bleef tot het laatst.
Intusschen gaan de gezangen voort. Z. H.
Exc. Mgr. Huibers is intusschen, vergezeld van
priesters en accolieten, naar het altaar geschre
den en heeft op de knielbank voor het H. Sa
crament plaats genomen. De lofzangen gaan
voort. De Bisschop schenkt zijn Zegen met het
Allerheiligste, waarvoor allen de knie buigen
en waarvoor de vaandels neigen.
De plechtigheid is afgeloopen. De duizenden
verspreiden zich.
