Openbare
ergernis
De bombardementen van Londen
De groote brand in
het jaar 1666
r
„NOORD-BRABAND"
m
Men gebruike boter in
oorspronkelijken vorm
De kool voor het
groote gezin
Nachtelijk luchtalarm
te Londen
DANSACADEMIE MARTIN
Distributie en Duitsche
weermacht
r
Verduistering
15 OCTOBER
Sblihan
Britsche hoofdstad is het
hart Van het oude
Engeland
Restaurant SA1IR
WEDEROPBOUW.
PENSION
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1940 - AVONDBLAD
-
LEVENSVERZEKERING
1843 WAALWIJK 1843
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22599
Einde der internationale
Donaucommissie
Tolgrens met het protec
toraat vervallen
ROOFOVERVAL TE LIMA
Treinbotsing in Turkije
Tsjoengking weer gebombardeerd
Waarschuwing van de Rijks-
zuivelinspectie
TOEWIJZING VAN BENZINE
meteen
Nieuwe distributiekaarten
en -bons ingevoerd
Vier eeuwen oude brieven
in Bourgondië gevonden
Hotel Restaurant Chateau Bleu
GROOT HOTEL
FIGI
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.( Ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Vooi
prijzen der „Omroepers" zie de rubriek
Dat de N.S.B. de begrafenis van haar
bij het incident in de Balistraat te
's-Gravenhage om het leven geko
men lid Peter Ton tot een demonstratie
zou maken, zal wel iedereen onder de
huidige omstandigheden hebben ver
wacht. Aan deze demonstratie werd niets
in den weg gelegd, integendeel, alle
maatregelen en faciliteiten kwamen aan
den wensch om dezen „martelaar van
zijn nationaal-socialistische overtuiging"
hulde en eer te betuigen in ruime mate
tegemoet. Hadden de N.S.B.'ers zich uit
sluitend bepaald tot een verheerlijking
van de eigen richting en de eigen men
sehen, zoo zou er onder de Katholieken
niet zoo'n openbare ergernis zijn gewekt
als thans, nu de nieuw-benoemde pro
cureur-generaal te Den Haag, het hoofd
van de Vorming van de N.S.B., mr. van
Genechten, zich veroorloofd heeft op den
doodenakkgr de Jezuïeten en de vrij
metselaars in één adem te noemen als
groepen, die elkaar zouden hebben ge
vonden om samen netten te spannen.
De Katholieke Kerk heeft, wij schre
ven dat reeds naar aanleiding van de
ontbinding van de vrijmetselaarsloges in
Nederland, steeds in de scherpste tegen
stelling gestaan tegenover de vrijmetse
larij en de Jezuïeten-orde vormt in die
Kerk een volgens den Ignatiaanschen
regel geschoolde keurtroep, wiens ze
genrijk wetenschappelijk, paedagogisch
en religieus werk boven alle blaam en
Verdachtmaking van welke zijde dan ook
verre verheven is. Overal waar de vrij
metselarij aan de touwtjes trok, waren
het juist de Jezuïeten, die het het ergst
moesten ontgelden. Zoo was het in het
anti-clericale Frankrijk, in het roode
Spanje, in het vroegere Portugal en el
ders. De suggestie van Mr. van Genech
ten, die zich blijkbaar in zijn nieuwe
functie nog niet voldoende heeft inge
leefd om te beseffen, dat hij in die func
tie zich zeker dient te ontzien het Ka
tholieke volksdeel in zijn gevoelens te
kwetsen, is o.i. een typeerende uiting van
het nog steeds niet overwonnen anti
papisme, dat in ons oprechte Nederland-
sche volk zoo'n heilloos verdeelenden in
vloed heeft uitgeoefend; Willen wij ooit
in ons land tot een zuivere en oprechte
nationale samenwerking komen, dan
dient voor eens en voor al met dit een
derde deel der bevolking krenkende anti
papisme te worden gebroken.
Een genoeglijk praatje op het landgoed.
„Zuyleveld,"dat door baron Tuyll van
Serooskerken ter beschikking van in den
oorlog gewonde militairen is gesteld
(Foto Pax-Holland)
Berlijn, 14 Sept. (D.N.B.) De intema-
honale Donaucommissie heeft opgehouden te
bestaan. De Deutsche diplomatisch-politische
Korrespondenz schrijft over dit door Versailles
hl het leven geroepen instituut, dat de regulee-
dng van den Donau stroomopwaarts van Braila
he zaak van de oeverstaten was. Het toezicht
°P de stroomversnellingen aan de IJzeren Poort
berustte in hoofdzaak bij de Oostenrijksch-
^f°ngaarsche monarchie. Na het uiteenvallen
dezer monarchie maakten de Westelijke mo
gendheden van de gelegenheid gebruik, zich
kunstmatig in deze aangelegenheden in te drin
gen. De oorspronkelijk zuiver-kapitalistische
Rotleven kregen later een politiek tintje: de
Westelijke mogendheden wilden in dit gebied
Vasten voet krijgen. Sedert het uitbreken van
hen tegenwoordigen oorlog deden zij alles om
he Donauscheepvaart te bemoeilijken en zelfs
hu°r sabotage in gevaar te brengen. Door de
besluiten van Weenen is voor goed een einde
Sekomen aan het gevaar van misbruik. De
Westelijke mogendheden hebben voortaan over
en Donau niets te zeggen. Zoolang het Donau-
^raagstuk niet definitief geregeld is, zal na-
Uurijjk alles gedaan worden om de veiligheid
her internationale scheepvaart te waarborgen.
zal echter niet de taak van politieke efge-
^nten zijn, maar van deskundigen, wier vak
kennis een garantie voor de handhaving van
*en ongehinderd verkeer op den levensader van
Geheel Midden-Europa zal zijn.
Een hartelijk vaarwel. Voor zijn tocht na ar vijandelijke wateren neemt de kapitein
van een Duitschen onderzeeër afscheid van zijn kameraden
(foto Weltbild)
Van de groote hoofdsteden van Europa
is Londen, wïer geschiedenis in den loop
der eeuwen vaak met die van de Nederlan
den in contact gekomen is, tóch misschien
nog een der minst persoonlijk bekende.
Londen „leefde" bij de meesten onzer meer
als begrip, dan als plastisch beeld; een
monsterachtig groote wereldstad.
Met haar méér dan acht millioen inwo
ners, van ruim tachtig onderscheiden na
tionaliteiten, héél die smeltkroes-bevolking
weer verdeeld over acht-en-twintig volk
rijke, maar onderling in sfeer en uiterlijk
zoo verschillende voorsteden, die met de
City het oude stadsgebied, dat tot aan
den brand van 1666 nog met middeleeuw-
sche wallen, grachten en poorten was om
geven allang tot één grootstad zijn ver
groeid, zóó vormt heden Groot-Londen een
staat in een staat. En die staat is dan: het
hart en het hoofd en de levensenergie van
het oude Engeland.
Want in Groot-Londen woont méér dan één
vijfde van de totale bevolking van Engeland.
Toch is de werkelijke beteekenis van deze
hoofdstad een veel grootere, dan door genoemde
verhouding wordt uitgedrukt. Tot nog toe was
Londen immers het oudste en meest vermaarde
geldhandelscentrum ter wereld: haar City wist
de New Yorker Wallstreet-geldmarkt meerma
len, tot voor kort geleden, te weerstaan. Met
haar Bank of England en de groote bankiers
firma's, die in de hoofdsteden aller landen ter
wereld haar filialen bezitten, was Londen een
geweldige economische grootmacht. In Londen
is de zetel der Britsche regeering en der ver
tegenwoordigers uit alle deelen der aarde ge
vestigd, zoodat uit die bureaucratische wijken
van Westminster de bevelen tot in de Zeven
Zeeën werden opgevolgd. Ook als hoofdstad
van Groot-Brittannië, waarachter Ierland ligt,
heeft Londen enorme beteekenis gekregen; als
grootste havenstad ter wereld, knooppunt van
alle Britsche spoorwegen en heirbanen, zijn
sommige voorsteden van Londen óók nog be
langrijke industriecentra, waar een millioenen
arbeidersbevolking haar brood heeft. Dan is
Londen, méér dan eenige stad ter wereld, de
plaats, waar de meeste Aziatische en Ameri-
kaansche, Australische en Afrikaansche onder
nemingen haar zetel hebben. Daar zijn ook tal-
looze wetenschappelijke instituten gevestigd
rond de groote laboratoria, scholen en het
Britsch Museum, terwijl de ziekenhuizen en
klinieken een leger van deskundigen en specia
listen op allerlei gebied werk geven. In Londen
hebben de bestuursorganen van vele protescant-
sche en anglikaansche kerken hun werkkring,
naast die van allerlei godsdienstige, ethische er.
humanitaire genootschappen, vrijmetselaars
loges, vrijdenkers- en atheïstische bonden, elk
zijn geheel eigen invloed uitoefenen over
héél die Angelsaksische wereld van het Britsche
Rijk met de Ver. Staten van Amerika.
In Londen wonen méér Joden, dan te Jeru
salem en in Judea, méér Hindoes, Egyptenaren
en Syriërs, dan in menig stadje van het land
hunner herkomst. Is er wel ergens een stad
met méér imperiaal-imposante regeeringswij-
ken, dan Westminster met Whitehall, Trafal
gar'square, de parlementsgebouwen en de abdij,
met de koninklijke parken? Of, als schreeu
wend contrast, zijn er ergens beruchter stads
wijken dan V/hitechapel met zijn troosteloos
labyrinth van gore, modderige straten, waarin
de krotwoningen wijzen op de gruwelijkste ar-
moede> en het Eastend met zijn misdadige on
derwereld? Voor de oorlogsindustrie, die thans
natuurlijk alles overheerscht, zijn vooral de
Londensche voorsteden van het Noorden en
Oosten: Walthamstow en West Ham, met ver
der Greenwich en Woolwich (rijks-arsenaal)
aan de rivier, een gezocht mikpunt voor de
Duitsche bombardementen, terwijl de ontzag
lijke dokkenstad, aan weerszijden van de drab
bige Theems-havens, vanzelfsprekend voor
vijandelijke aanvallen in aanmerking komen.
Van Groot-Londen kreeg men vroeger den
besten visueelen indruk vanaf de hoogte dei-
kolom bij Londen-brug, het „Monument", dat
aan den Brand van Londen herinnert. De
Duitsche bombardementen zullen ook In dat
gigantisch stadsbeeld heel wat veranderingen
1 hebben gemaakt. En de toekomstige bezoeker
van het Londen-na-den-oorlog zal zich even
min kunnen indenken, als Samuel Pepys in de
dagen van Karei II, hoe het Londen van den
zomer-1940 er precies heeft uitgezien
Die groote brand van 1666, waarin het mid-
deleeuwsche Londen, met de gothieke Sint
Paulskerk, 87 parochiekerken en méér dan
13.000 huizen, in 400 straten en stegen, binnen
de vier dagen vrijwel verloren ging, was op
Zondagnacht, 2 September 1666 uitgebroken in
de buurt van Londen-brug in een bakkers
winkel in Pudding Lane. Vanwege den feilen
w'ind verspreidde de brand zich spoedig over de
houten huizen aan de Theems, waar ook de
werven opgestapeld stonden met brandbare
koopwaar. Bijna onmiddellijk was de water
voorziening in 't ongereede geraakt, zoodat aan
blusschen niet te denken viel. Reeds den eer
sten nacht bereikte de vlammenzee de City:
en den volgenden morgen stonden de beurs,
de bankiershuizen en winkels in Lombardstreet
en Cornhill, al in lichter laaie. In den loop van
Maandag hadden de vlammen zóódanig om
zich heen gegrepen, dat de loeiende vuurzee
door Cheapside heen, de toenmalige prachtige
winkelstraat (waar fraaie gothieke gevels, met
hun luifels, beeldjes, trapjes en torentjes en
uithangborden zoo'n geheel ander beeld gaven,
dan de hedendaagsche Cheapside) de hoofd
kerk van Londen, de St. Paul, bereikte: Koning
Karei H, die pas zes jaar, na den val van
Cromwell's republiek, uit de Nederlanden in
Londen terug was, had den besluiteloozen lord-
mayor, Sir Thomas Bludwörth, ontslagen en
de bestrijding van den grooten brand in handen
gesteld van zijn broeder, den katholieken Jaco
bus, hertog van York. Maar deze kon niet ver
hinderen, dat ook het historische Gildenhuis
(de Guildhall) in brand raakte, tegelijk met de
groote loodsen der douane, het gerechtshof en
de rijke winkelhuizen in Holbom en Fleetstreet.
Eerst op het einde van den vierden dag, toen
er wat windstilte intrad, kon men, door het
neerhalen van groote stukken van brandende
gebouwen, het vuur meester worden.
Sir Christopher Wren en John Evelyn werden
onmiddellijk door den koning belast met het
maken van plannen voor den heropbouw van
Londen; Waarbij allereerst bepaald werd, dat
binnen het City-gebied géén houten huizen of
gebouwen meer mochten gebouwd worden. En
een merkwaardige historische bijzonderheid is
daarbij nog, dat de vele machtsconflicten, die
bij den heropbouw van Londen onvermijdelijk
tusschen koning Karei II en de City-magistra
ten ontstonden, waarschijnlijk niet weinig heb
ben bijgedragen tot de Groote Rebellie, welke
in 1688 onzen Stadhouder Willem III op den
troon van zijn schoonvader, koning Jacobus n,
bracht.
Geschiedschrijvers zijn het tenslotte hierover
eens, dat de Brand van Londen een véél rui
mere en volgens betere plannen gebouwde
grootstad heeft doen ontstaan, die binnen de
halve eeuw ook schooner en voornamer was
geworden, dan het Londen van vóór dien ca-
tastrofaien brand.
BERLIJN, 13 Sept. (V.P.B.) Naar te Ber
lijn verluidt zal binnen korten tijd de tot dusver
nog bestaande tolgrens tusschen Duitschland
en het protectoraat definitief worden opgehe
ven. Deze maatregel lag reeds lang in de be
doeling, maar was uitgesteld om een zekere
aanpassing van de economische verhoudingen
in het protectoraat aan die van het overige
rijksgebied af te wachten. Inmiddels is deze
aanpassing, met name wat het prijsniveau be
treft, zoover tot stand gekomen, dat de tol
grens kan worden opgeheven, zonder dat de
economische en sociale verhoudingen in het-
protectoraat daardoor worden geschaad. In
handelsovereenkomsten met andere landen is
reeds met den nieuwen toestand, ontstaan door
het vervallen van de tolgrens, rekening gehou
den.
LIMA, 14 Sept. (D.N.B. Een uit zes man be
staandegewapende en gemaskerde bende heeft
een bankfiliaal in de stad overvallen en na
een wilde schietpartij een bedrag van ongeveer
140.000 soles geroofd. Later kon een der ban
dieten gearresteerd worden.
ISTANBOEL, 14 Sept. (D.N.B.) Tengevolge
van verkeerden wisselstand zijn op de lijn
AnkaraAdana een goederen- en een perso
nentrein op elkaar geloopen. Vierentwintig men-
schen werden gewond.
TSJOENGKING, 14 Sept. (D.N.B.) Drie
groepen Japansche vliegtuigen hebben de re-
geeringswijken te Tsjoengking gebombardeerd.
Zij lieten 27 bommen vallen. De schade is aan
zienlijk.
De rijkszuivelinspecteur te 's-Gravenhage
vestigt er de aandacht op, dat de middelen
welke onder diverse benamingen in den handel
worden gebracht en aangeprezen, onder voor
geven dat men daarmede van een pond boter
of margarine twee pond kan maken, niet slechts
in verhouding tot de waarde ervan zeer duur
worden verkocht, doch dat men bij de aanprij
zing ervan soms verwachtingen wekt, welke in
deze tijden van vetschaarschte tot onjuiste en
ongewtenschte gevolgtrekkingen bij het publiek
kunnen leiden.
De bedoelde middelen bestaan gewoonlijk uit
een mengsel van ongeveer 50 pCt. zetmeel en
ongeveer 50 pCt. gelatine ter waarde van onge
veer 2 cent per pakje en dienen uitsluitend om
het aan de boter toegevoegde water te binden,
waardoor een mengsel ontstaat met plus minus
60 pCt. water en 40 pCt. vet; waarvan de voe
dingswaarde ten opzichte van de oorspronke
lijke boter of margarine dus tot op de helft
is teruggebracht.
Het leveren in een winkel of op eenige an
dere voor het publiek toegankelijke verkoop
plaats voorhanden hebben, hét uitstallen in het
openbaar, het rondbrengen, het rondventen,
vervoeren, enz., van dergelijke waar is krachtens
de bepalingen der Boter wet verboden.
Het gebruik van zoo'n mengsel met het
uiterlijk van boter, kan aanleiding zijn, dat
moeders hare kinderen een te geringe hoeveel
heid vet verschaffen, terwijl zij toch meenen
de boterhammen voldoende te hebben gesmeerd.
Men gebruike daarom liever boter of marga
rine in den oorspronkelijken vorm en bespare
zich het geld voor de aanschaffing van bind
middelen voor de toevoeging van water.
De Rijksinspecteur van het Verkeer voor het
goederenvervoer in Noordholland te Amsterdam
deelt mede, dat, in verband met de voorbe
reiding van de toewijzingen van vloeibare
brandstof voor de maand October a.s., de Rijks
verkeersinspectie te Haarlem en te Amsterdam
gedurende de periode van Maandag 16 Septem
ber tot Maandag 23 September geen verzoeken
om wijziging van toewijzingen voor goederen-
vervoersdoeleinden voor de maand September
kunnen behandelen, zij het dat deze mondeling
of schriftelijk op een der beide kantoren of op
beiden worden voorgebracht.
AMSTERDAM. Zondags weder geopend.
OESTERS - FAZANTEN
Lunch f 1.50—f 2.-. Diners f 1.75, f 2.25, f 3-
Op het land van den tuinbouwer
B. P. van Schagen aan den Spie-
ringweg in de Haarlemmermeer is
een echte weeshuiskool gegroeid.
Daar staat op een veld vol sehor-
seneeren een witte kool van 24
pond. Dat is driemaal het gewicht
van haar toch niet slanke soort-
gehooten. Maar ondanks haar
zwaarwichtigheid is ze zeer accep
tabel gebleven we bedoelen hier
minder haar uiterlijk dan wel haar
eetbaarheid mee.
„Als er ooit nog eens distributie
komt van witte kooien", vertrouw
de ons de tuinbouwer toe, „dan
mag ik lije, dat er tusschen m'n
schfOrseneeren meer van die kna
pen komen te staan."
Het zouden kooien zijn, die
groeide als kool
LONDEN, 14 Sept. (D.N.B.) Het lucht
alarm te Londen in den nacht van Vrijdag
op Zaterdag eindigde te 4.31 uur, na 8
uur geduurd te hebben.
Eenige Duitsche gevechtstoestellen van het
type DO 17 hebben Vriidaemiddae een groot
aantal tanks in de nabhbeid van Buckingham
Polnee gebombardeerd. Voorts znn aanvahen
oorloo,-, pr> een stofien en snooremrJorementen
/lo liin T.ende'i-Gravesend ten dulden van
rr-Itln en eonlovo pn ..onlevfnVtneVen en
vereeV.mondo cile'c ten 'Meerden van Wt:-
.ontnml TV, nltv.erl.inrf der Vinmmen hen tn
.Tfoorvnl von T-ot cTooVite vroor nprt voor O ene.
-non vrerdon Pon dor FHlitceVie vHeOrtUÏgetl ÏS
Aanvang Seizoen
1940/41
Haarlem
Uren voor Inschrijving en Besprekingen
dagelijks van 11—12, 2—5 en van 7—9 uur
SCHAGCHELSTRAAT 29
TE HAARLEM TELEFOON 10860
Amsterdam Bussum Hilversum
De
helpt met den
Straks vraagt de motorwereld geschoolde krachten. De AUTO-TECHNISCHE
SCHOOL leidt U op voor handel en techniek (diesel-, auto-, vliegtuigmotoren)
Prosp. en inlichtingen Amersfoortscheweg 17, Apeldoorn.
De gewichtsgrens tusschen kleine en groote eieren is vastgesteld op 55 gram pet
stuk Het sorteeren en wegen geschiedt thans dus met de uiterste nauwkeurigheid
(Foto Pax-Holland)
UW CADEAU f 12.50
Fabr. Barendrecht bij Rotterdam - Telef. 406
In het Verordeningenblad no. 26 is opgeno
men een verordening van den Rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsche gebied ter aan
vulling van zijn verordening betreffende het
invoeren van distributiekaarten en distributie
bons voor de Duitsche weermacht voor den aan
koop van levens-en voedingsmiddelen, die onder
de distributie vallen of waarvan het gebruik in
het algemeen verboden is.
Bepaald is nu, dat onderstaande militaire
distributiebons worden ingevoerd met ingang
van 15 September:
Blauwe militaire distributiebons voor
vijftig gram brood;
Bruine militaire distributiebons voor hon
derd gram koffie of twintig gram thee;
Groene militaire distributiebons voor
tweehonderd gram suiker;
Violette militaire distributiebons voor
honderd gram meel;
Lichtblauwe militaire distributiebons met
rooden opdruk voor honderd gram vet;
Lichtblauwe militaire distributiebons met
zwarten opdruk voor tien gram vet;
Rose militaire distributiebons voor vijf
tig gram vleesch of vleeschwaren;
Grijze militaire distributiebons voor hon
derd gram levensmiddelen van elke soort.
Het model der lichtblauwe militaire distribu
tiebons met zwarten opdruk en der rose mili
taire distributiebons is vastgesteld als in een
aan deze verordening toegevoegde bijlage is
aangegeven.
BERLIJN, 13 Sept. (D.N.B.) Bij een Bour-
gondischen kastelein, die verzamelaar van an
tiquiteiten is, heeft men, volgens een door het
D.N.B. ontvangen bericht, een onder glas be
waarden brief van den Roomsch-Duitschen
Keizer Maximiliaan gevonden. Hierin willigt
Maximiliaan het gratieverzoek van een Bour-
gondischen burger uit de streek van Dole in.
De Keizer verklaart, genade te willen verleenen
en laat dit den zegelbewaarder mededeelen.
„Gedaan Pinksteren 1506", aldus luidt het slot
van den brief.
Een tweede brief, dien dezelfde verzamelaar
bezit, is gedateerd 14 Mei 1674. Schrijver is
de toenmalige priester van Porrentruy, ont
vanger de priester Toilet, kapelaan te Belvoir.
Er wordt in gezegd: „Uw schrijven heb ik met
zeer bijzondere vreugde ontvangen, aangezien
ik daardoor vernomen heb, dat onze bekla
genswaardige Bourgondiërs zich zoo dapper ver
dedigen. Het ware zeer te wenschen als u op
de een of andere wijze hulp kon worden ge
bracht, want zijn wij eenmaal aan deze Fran-
sche heerschappij onderworpen, dan kunnen wij
ais verloren beschouwd worden. De geheele
Elzassisehe adel is op de vlucht, daar de Fran-
schen hem alles ontnemen en hem als vijanden
behandelen. De Franschen gedragen zich in den
Elzas als in vijandig gebied.
BADHUISWEG 332 nabij Wittebrug Scheveningen
van allereersten rang,
alle comfort, telefoon in
alle kamers
Mooie suite disponibel.
Reel. 36S8 b
Telefoon 555651
Le rendez-vous du monde distingue
Haagsche Bosch
TELEFOON 772060 <6 lijnen) - DEN HAAG
Zonsondergang 14 Sept. 19.58
Zonsopgang 15 Sept. 7.14
Zonsondergang 15 Sept. 19.56
Zonsopgang 16 Sept. 7.15
Maansopkomst 18.55 ondergang 5.58^^
