STAD
5;Geloof en Wetenschap"
Haarlem en Omstreken
SPELDJESDAG
Heden Speldjesdag
ISnt voor lunt
goed besteec
De Indische stad is rommelig
Overheidspersoneel
POSTCHEQUE- EN
GIRODIENST
HERWONNEN
LEVENSKRACHT
Dienstplichtontwerp te
Washington aangenomen
Welke treinreizigers krijgen
na 10 uur een vrijgeleide?
NUT RI Cl A'S
ROOMBOTER
Koopt allen een speldje!
Uit Oost en West
Verandering van het stads
beeld is op komst
ZONDAG 15 SEPTEMBER 1940
KATH. GEMEENTE
RAADSLEDEN
Vraagstukken, die aandacht
vragen
Fijnproevers eischen:
R. K. Openbare Leeszaal
en Bibliotheek
Redt de tuberculoselijders
Geeft naar vermogen
HET PLAATSELIJK COMITÉ
„FLORALIA"
Een fleurige tentoonstelling
€erst
kijken
Wat de Radiocentrale
morgen geeft
LOVER
Op gemakkelijke voorwaarden
kunt U bezitter worden van een
eigen huis. U kunt b.v. een
huis koopen of er
een laten bouwen.
Vraagt inlichtingen
Jansstr.73/Haarlem,Tel.18730,bii geen gehoor27032
R.K.G.V. Winfried
HEEMSTEDE
Een gouden huwelijk
Regeling der rechtspositie, zoo
noodig in afwijking van het
tot heden geldende recht
SANTPOORT
Rechtspersoonlijkheid toegekend
KORTE BERICHTEN
Bet bestuur van „Geloof en Wetenschap"
6chryft in een circuliare aan de leden en aspi-
fant-leden:
De abnormale omstandigheden, waarin wij
geplaatst zijn, hebben het Bestuur genoodzaakt
af te wijken van de tot heden gevolgde werk
wijze. Avondbijeenkomsten zijn, wegens de
Moeilijkheden van het verkeer over de ver
duisterde wegen uiterst bezwaarlijk géworden,
wij hebben deze daarom uitgeschakeld. Middftg-
oijeenkomsten zijn praktisch alleen mogelijk op
de Zondagen en, daar het winterseizoen slechts
beperkt aantal van deze dagen telt, en
yoor onze vereeniging niet de eenige te
Haarlem, welke bijeenkomsten organiseert
Uiteraard slechts weinig door den eerrigen be
schikbaren schouwburg beschikbaar konden wor
den gesteld, moesten wij het gebruikelijke aan-
tal van 16 a 17 bijeenkomsten per seizoen be
perken tot 6. Het vraagstuk: wat wij in die 6
bijeenkomsten aan de leden zouden bieden.
Meenden wij, na rijpe overweging van de be
swaren aan voordrachten in dezen tijd verbon
den, te moeten oplosgen in dezen zin, dat al
ken tooneel zou worden gegeven. Het program,
dat wij de leden aanbieden, laten wij hier vol-
Ben:
Zondagmiddag 2 uur 6 October 1940: „Lu
cifer" van Joost v. d. Vondel, N.V. Het Resi
dentie Tooneel, Den Haag.
Zondagmiddag 2 uur 27 October 1940: „Het
Gaslicht" van Patrick Hamilton, N.V. „Het
Masker", Amsterdam.
Zondagmiddag 2 uur, 8 December 1940: „De
Ondergang van „De Vrijheid" van Jan de Har-
'°g, N.v. Het Nederlandsch Tooneel, Den Haag
Zondagmiddag 2 uur, 12 Januari 1941: „Ja
M neen" van Kenneth Horne, N.V. „Het Mas
ker", Amsterdam.
Zondagmiddag 2 uur, 26 Januari 1941: „Toon
de t heeft een paard geteekend" van Lesley
°torm, N.V'. Het Residentie Tooneel, Den Haag.
Zondagmiddag 2 uur, 9 Februari 1941: „Vóór
Zonsondergang" van Gerhart Hauptmann, N.V.
Het Nederlandsche Tooneel, Den Haag.
De keuze van stukken was dit jaar zeer bé-
Perkt. Niettemin meenen wij erin geslaagd te
sijn den leden zes uitvoeringen te geven, waar-
°P zij met voldoening zullen terugzien.
Wij beginnen met „Lucifer", dat door het
Hesidentie-Tooneel wordt vertolkt met den ernst
eh de toewijding, die bij dit verheven werk pas-
^h. Aan décor en costumeering is mede groote
*°rg besteed. „Gaslicht" behoort tot de beste
jctective-stukken, welke werden opgevoerd.
Hevolverschoten worden niet gehoord, maar de
spanning stijgt tot het einde toe.
De ondergang van de vrijheid" werd reeds
Cerder op ons program geplaatst, kon echter
degens ziekte van een der hoofdpersonen in het
stUk niet worden opgevoerd. Het is een spel van
^eslepers, van het ruige leven van den zeeman
M zijn strijd om het bestaan en tegen de ele-
Menten. Het wekt levendige reminiscenties aan
Heyermans „Op hoop van zegen."
>,Ja of neen" is een allercharmantst en
Beestig blijspel, dat uitmuntend vertolkt wordt.
„Toontje heeft een paard geteekend" is het,
succesblijspel van het seizoen geweest; het Werd,
M enkele maanden reeds 125 maal opgevoerd,
kleer behoeven wij er thans niet van te zeggen
„Vóór zonsondergang" van Hauptmann is een
ernstig stuk, dat het probleem behandelt van
e«n weduwnaar met volwassen en getrouwde
kinderen, die een tweede huwelijk sluiten wil
en daarin gedwarsboomd wordt door die kin-
Peren en hun echtgenooten. Het stuk is van
jMoote dramatische spanning en zal een waar-
öiS slot vormen van ons seizoen.
Al deze stukken zijn geschikt ook voor niet
strikt volwassen. Alleen meenen wij voor „Tocn-
tie heeft een paard geteekend", ofschoon het,
™aar mogelijk, geëpureerd werd, een uitzonde-
ting te moeten maken.
De geldelijke regeling voor het seizoen 1940/41
js in verband met de door de tijdsomstandig
heden geboden veranderingen gewijzigd.
Mochten onverhoopt ten gevolge van omstan-
P'Sheden, welke thans niet voorzien kunnen
°rden, een of meer uitvoeringen geen voort-
5jahg kunnen hebben, dan zal aan de leden een
S' enredig deel van het betaalde abonnements
geld worderr terugbetaald.
Ook dit vraagstuk zal in 't kader van de huidige
mogelijkheden bekeken worden.
Tenslotte zullen nog aan de orde komen het
probleem van hulp in de huishouding en een
gedegen uiteenzetting van de onderwijswetge-
ving.
Met een dankwoord voor de vruchtbare be
sprekingen sloot de voorzitter daarna de ver
gadering.
Hi hotel „De Leeuwerik" te Haarlem kwamen
P® leden van den Bond van Katholieke Ge-
Meenteraadsleden in de kringen Haarlem en
eisen in vergadering bijeen.
De voorzitter, de heer M. L. A. Klein, herin
nerde in zijn welkomstwoord aan den 60sten
verjaardag van den heer van Kessel, die nu al
«Ooveie jaren de katholieke zaak dient.
Een reglement van orde werd nader vastge-
*teld. Minstens eenmaal per kwartaal zal ver
ouderd worden.
Tot voorzitter werd bij1 acclamatie' herkozen
7® heer M. L. A. Klein. Bij stemming werden
bestuursleden herkozen de heeren J. v. d.
7^1 te Heemstede, H. Koning, Haarlemmermeer,
,Mr. Roeffen, Aalsmeer, en J. Stokman, Haar-
eMrnerliede.
Vervolgens werd de hedendaagsche toestand
P®sProken. De hand zal worden gehouden aan
wensch om op staatkundig terrein geen
,al£en naar voren te brengen. Bij de bespreking
*ft,am de vraag naar voren of het wenschelijk
P huttig zou zijn het voorbeeld van gemeenten
77s Leiden te volgen door de fracties in de ge
meenteraden op te lossen in één raad. De ver-
ciering kon zich met deze methode niet ver
enigen, maar sprak den wensch uit, dat de
borzitters der verschillende fracties meer voe-
jhg zullen houden dan in het verleden het geval
yas- Daardoor toch wordt een vlot verloop van
6 raadszittingen vergemakkelijkt.
v Een discussie ontspon zich over de vergoeding
ar> schade die de bijzondere scholen door den
7°rlogstoestand hebben opgeloopen. Men meen-
e' dat het juist zou zijn, wanneer de gemeente
besturen de door de schoolbesturen gemaakte
°sten voor herstel van beschadigingen zouden
Stalen.
0 Dezen winter zullen verschillende interessante
^hderwerpen aan de orde komen. Het woning-
Uagstuk staat nu reeds in het brandpunt van
belangstelling. Er zijn niet veel materialen,
e bouwnijverheid ligt bijna stil en veel is noo-
'e voor den opbouw. Maar er dreigt woning-
°°d, erger nog dan na den vorigen oorlog. Er
j. °et wat gebeuren! Een deskundige inleider
het vraagstuk binnenkort voor de leden be-
PMidelen.
stE>e tarieven-politiek in verband met de win-
j/j*1 °P de bedrijven blijft de aandacht vragen
t-~.er voor zoover het betreft het heffen van
dieven naar draagkracht van de verbruikers.
Evenals in de Maasstad het geval is, kun
nen de reizigers die buiten hun schuld na
tien uur per trein in Haarlem arriveeren,
toch nog het station verlaten en krijgen dan
een vrijgeleide naar hun woning.
Indien een trein, die volgens de dienstregeling
voor tien uur 's avonds binnen had moeten ko
men, na dit uur het station Haarlem binnen
rijdt, kunnen de passagiers van dezen trein bij
den stationschef een bewijs krijgen, dat voor
hen als vrijgeleide naar hun woning geldt.
Voor hen die met een trein reizen, die vol
gens de dienstregeling eerst na tien uur het
station Haarlem bereikt, gelden deze faciliteiten
niet en zij zullen dan ook tot den volgenden
morgen 4 uur den nacht in een der wachtka
mers op het station moeten doorbrengen.
Men doet dus verstandig op zijn minst een
trein te nemen, die volgens de dienstregeling
vóór tien uur in Haarlem moet aankomen. Zou
een eventueele vertraging er dus schuld aan
zijn, dat men pas na klokke tien in de bloemen
stad aankomt, dan bestaan voor de „verlate"
reizigers nog de .gelegenheid naar huis te ko
men.
Gerechtigd tot het voeren van het Rijks-
botermerk. De verschheid wordt gega-
randeerd tot den datum, vermeld op
ieder pakje.
Verpakt in cartons van V2 en kg.
Driemaal per week versche aanvoer in one
filiaal te Haarlem: Raamsingel 52. Tel. 12577
Met het oog op de verduisteringsmaatregelen
en de verkeersbeperking zal vanaf 16 dezer de
R. K. Openbare Leeszaal en Bibliotheek des
avonds gesloten zijn. Daarentegen zijn de uren
van de openstelling gewijzigd in dier voege, dat
de Leeszaal en Bibliotheek doorloopend (105
uur geopend zullen zijn.
Om tegemoet te komen aan veler verlangen
is vanaf 16 dezer een boekenbezorging ingesteld,
d.w.z. dat op aanvrage boeken thuis worden be
zorgd en gehaald. Voor nadere inlichtingen
wende men zich tot hétuitleenbureau, Nieuwe
Gracht 70, tel. 13778.
II
HEDEN 15 SEPTEMBER
aan de uitgangen van alle kerken
1
van
Het gebeurde eens op een warmen zomerdag,
terwijl de zee krioelde van zwemmers en baders
en 't strand overbevolkt was van bezoekers, dat
een verraderlijke vloed tientallen zwemmers
meesleurde naar 't diepe van de zee.
Een panische schrik, maakte zich van de aan
wezigen meester. Wie zijn het? Is 't mijn zoon?
Is 't mijn man?" In radeloosheid riep men het
door elkaar.
Maar even plotseling maakte zich .een red
dingsgeest van hen meester: menschen in nood!
Men vormde een ketting van levende menschen
en ging de zee in om de slachtoffers te redden.
Kijk, zoon reddingsgeest moet ons bezielen.
Want ook onder ons zijn menschen in nood,
die gered moeten worden uit den greep van de
tuberculose.
En dat kunnen wij door vandaag een
speldje te koopen, want elk speldje wordt
een geldstuk, waarvoor een sanatoriumkuur ge
kocht kan worden en waardoor tientallen men-
schenlevens gered kunnen worden van de tuber -
culosebacil.
Als het mogelijk is, geeft daarom vandaag
eens een wat grooter zilveren geldstuk, zelfs de
busjes van Herwonnen Levenskracht zijn er op
gemaakt, dat er een gulden, zelfs een rijks
daalder door de gleuf van het busje gaat. Ieder
geve dus naar draagkracht.
Laat ons allen met een reddingsgeest bezield
zijn.
HET PLAATSELIJK COMITÉ
In Gebouw St. Bavo aan de Smedestraat is
gisterenmiddag de jaarlijksche Floralia-tentoon-
stelling geopend.
De presidente van de Floralia-vereeniging,
mevr. G. J. Risselada-Garrer, heette alle aan
wezigen welkom, speciaal den wethouder van
Onderwijs, den heer D. J. A. Westerveld. L>e
presidente bracht vervolgens dank aan het Ge
meentebestuur, dat in alles zijn medewerking
heeft verleend. Hoewel de inzending van de
planten niet zoo groot is als vorige jaren, het
geen wel te wijten zal zijn aan de weers- en
tijdsomstandigheden, is er toch een behoorlijke"
collectie bijeengebracht, waaronder zeer mooie
exemplaren. Mevr. sprak de hoop uit, dat de
deelname het volgende jaar alle voorgaande
jaren zal overtreffen.
Hierna opende de heer Westerveld de ten
toonstelling.
Namens het Gemeentebestuur bedankte de
wethouder het bestuur van de vereeniging voor
het belangrijke werk_ dat het tot stand heeft
gebracht. Dit werk, om den kinderen jiefde voor
de natuur bij te brengen, is van groote waarde.
Het. bevordert tevens het verantwoordelijkheids
gevoel, daar zij de plantjes, die hun vier maan
den geleden zijn toevertrouwd, eiken dag moe
ten verzorgen. Spr. wenschte, dat de vereeniging
nog vele jaren haar prachtig werk zou mogen
voortzetten.
Opgetogen werden de inzendingen door de kin
deren bekeken. Wie zou er een prijs gewonnen
hebben?
Alle Openbare en Bijzondere lagere scholen
uit Haarlem hebben tot deze tentoonstelling
bijgedragen; ook de Spaarne-school uit Spaatn-
dam was vertegenwoordigd.
De inzending geraniums van de St. Petrus
Canisius-school en de reusachtige cuvia van de
Wouwermanschool vielen zeer op. De Frans
Hals-school had de meest bekroonde pxemplaren.
Vandaag zal de tentoonstelling van 19 tot
5 uur geopend zijn.
M ES KLE E D
Amsterdam Nieuwcndijk
Utrecht - Oudegracht
Het Duo Ja
11. Luftehartnören.
12. En som a glad.
13. Hör du. flicka lilla.
14. Satervalsen.
Johnny and Jones
15. Mijnheer Dinges.
16. Flat Floot Floogie
17. Penny Serenade.
18. Lied v. d. Slangenbezweerder.
19. Swing your song Violetta.
Het programma van het gramofoonplaten-
concert der Haarlemsche Radio Centrale, 78
uur op Maandag 16 September, luidt:
Meistersextet
1. Wier Ziehen durch die Heimat.
2. Wenn ich das grosse Los gewinn.
3. Uns geht's immer fabelhaft.
4 So wie du.
Bing Crosby en The Andrew Sisters
5. Love is where you findt it. Andrew Sisters
6. Sailor Bewar Bing Crosby
7. Lodelin' jive Andrew Sisters en B Crosby
8. One two three O'Leary Andrew Sisters
9. My heart and I Bing Crosby
10. Ciribiribin Andrew Sisters en B. Crosby
INGKANTOORl
Hiermede maken wij aan de heeren-turners
bekend, dat wij in verband met de verduistering
de eerstvolgende weken op Zondag zullen tur
nen.
Wij beginnen heden in de school Wester
gracht van 2.304 uur. Wij verwachten al onze
leden
Het bestuur
De kunst en de wetenschap betreffende vorm
en organisatie van de ontwikkeling van men-
schelijke nederzettingen en verbetering van de
in den loop der eeuwen ontstane fouten in de
stedelijke bebouwing van ons land hebben
een vrij hoogen trap van volmaaktheid bereikt.
De stedebouwkunde in ons land is niet alleen
aan de uitbreidingsplannen voor de terreinen
in de onmiddellijke omgeving der steden toe
en aan regelingen, dat wil zeggen, verbeterin
gen van bestaande bebouwde kommen, maar ook
streekplannen vormen al lang geen uitzonde
ringen meer en tal van stemmen zijn reeds op
gegaan, die een plan voor ons geheele land, een
nationaal uitbreidingsplan, wenschen.
Hoewel het begrijpelijk is, dat men in Neder-
landsch-Indië nog lang zóó ver niet is, zal het
eenige verbazing wekken te hooren, dat nog
maar kort geleden pas de allereerste stappen
gedaan zijn om verbetering te brengen in de
rommeligheid, die, zooais de commissie-Loge-
mann, die voor Nederlandsch-Indië een con-
cept-stadsvormingsordonnantie ontwierp, op
merkte, de huidige Indische stad zoo „pijnlijk"
typeert. Vooral opvallend is deze wanorde in
vele oudere stadsdeelen. De verdikking van de
vroeger zeer ruime bebouwing, de geleidelijke
intensiveering van het stadsleven is bijna over
al onsystematisch geschied onder invloed van
telkens verschillende krachten en bedoelingen der
zóó heterogene koloniale samenleving. Groote
kantoren, ouderwetsche behuizingen, verhuur-
derijen met voorerven vol auto's, toko's en kam
pongwoningen wisselen elkaar op korten af
stand langs denzelfden weg af. Zeer ongelijke
voorerfdiepten, scheef geplaatste gevels en hia
ten in de bebouwing dragen tot den indruk van
wanorde bij. Belangrijke gebouwen missen hun
verfraaiende werking door een onwaardige en
onjuiste situatie, benzinepompen dringen zich
op bij punten, waar zij uit een verkeersoogpunt
gevaarlijk zijn. Een veeg teeken is, dat diezelf
de rommeligheid soms ook reeds optreedt in nog
slechts enkele decenniën oude uitbreidingen,
zooals Mampang-weg te Batavia en het begin
van den Dago-weg te Bandoeng. Evenzeer zijn
verschillende groote aanlegelementen ver
keerd geplaatst: sportvelden liggen willekeurig
verstopt ten opzichte van het wegenplan en
soms zet men plantsoenen op plaatsen, waar zij
onnoodig zijn enz. Treffend is deze onmacht
tot ordening in breed verband gedemonstreerd
op Batavia's groote en vroeger zoo mooie Ko
ningsplein, waar in de eerste plaats door de
regeering een volstrekt onsamenhangend en
wanordelijk agglomeraat van aanlegwerken over
de prachtige beschikbare ruimte is verstrooid.
Hetzelfde rommelige karakter hebben de we
gen zelf. Onvoldoend onderhouden en onregel
matig geplaatste wegboomen, zeer vaak gemuti
leerd door al te prominente paalrijen, onver
zorgde en afgereden wegbermen, fragmenten
van trottoirs, onevenredig veelvuldig of te
breede erfingangen met bouwvallige erfafschei-
dingen en opritduikertjes, slecht gelegde of ver-
keërd gesitueerde tramrails, deels wel, deels niet
I overdekte spoelleidingen maken het wegbeeld
even onordelijk als dat der bebouwing. Elke
stad in Nederlandsch-Indië biedt datzelfde
beeld. Zelfs in een stadsdeel als Noordwijk te
Batavia. Nieuwe winkelstraten met bevredigend
aspect, zooals enkele te Bandoeng en Braga te
Malang, zijn bepaald uitzonderingen.
De taak der Commissie-Logemann, die ge
tracht heeft het stedebouwkundige probleem van
Nederlandsch-Indië nader tot zijn oplossing te
brengen, was niet gemakkelijk. Urgent was het
vraagstuk in hooge mate, want de Indische stad
werkt als een magneet op duizenden inheem-
schen, die uit de desa's wenschen weg te trek
ken en meenen, dat zij met loonarbeid of een
zetel op een kantoorkruk in de stad in een pa
radijs belanden. Bij de laatste volkstelling in
1930 bleek Soerabaya van 192.190 inwoners in
1920 tot 341.675 in 1930 te zijn aangegroeid. Van
1930 tot nu is dit zeker niet minder. Men vrage
niet voor welke problemen zoo'n aanwas een
gemeentebestuur, dat noch over een uitbrei
dingsplan, noch over bebouwingsvoorschriften
beschikt, stelt. Laten wij er in dit verband
slechts aan herinneren, dat reeds in 1400 enkele
Hollandsche steden voorschriften hadden om
brandgevaar tegen te gaan, waarbij verordend
werd, dat de huizen van brandvrij materiaal
moesten worden gebouwd en dat zij voorzien
moesten worden van een bepaalde dakbedek
king. Wat in een wooncomplex, waar de hooi
bergen midden tusschen de behuizingen ston
den, geen overbodige luxe was. Zelfs elemen
taire veiligheidsvoorschriften van dien aard ont
breken in Indië nog geheel.
Intusschen zijn stadsvorming, stadsverfraai-
ing, stadsuitbreiding, wegenaanleg, woningbouw
in Indië veel moeilijker te regelen dan in Ne
derland, omdat zij mede verband houden met
de oplossing van tal van koloniale en soriale
vraagstukken. Het gaat hierbij niet alleen om
den bouw van nieuwe woningen en hun ligging
ten opzichte van verkeer, bedrijven en ontspan
ningsgelegenheden om de wenschelijkheid van
hoogen en lagen bouw van woningen; het gaat
niet alleen om aanleg van parken, plantsoenen,
om het behoud van natuurschoon, om wegen
aanleg, de schoonheid van het stadsbeeld en,
eventueel, de behoeften, welke de verdediging
van het. land aan den bouw van steden stolt-,
maar de ingewikkeldheid van al deze vraag
stukken wordt in Indië verdubbeld en verdrie
dubbeld. doordat er zoo velerlei bevolkingsgroe
pen naast elkaar leven, waarvan de leden ieder
een eigen woning zoeken, maar in eigen sociaal
milieu, terwijl tusschen deze groepen een on
overbrugbare kloof .bestaat, welke elk nauw
onderling contact afsnijdt. Men kent in Indië
niet alleen de rijken en de armen, de werk
gevers en de werknemers, maar bovendien in-
lieemschen en niet-inheemschen, Europeanen
en niet-Europeanen, Arabieren, Chineezen en
Japanners,- om niet te spreken van de bevol
kingsgroepen onder de inheemschen, die ook
weinig contact met elkaar onderhouden, noch
van christenen, Mohammedanen en heidenen, die
allen eigen wenschen en behoeften hebben. Daar
Komt nog bij,dat men in Nederlandsch-Indië
langen tijd gemeend heeft het koloniale beleid
uitsluitend te moeten aanpassen aan de groote
massa s der inheemsche landbouwers, aan hun
tradities en instellingen. Tegenwoordig valt ech
ter een steeds intensiever industrialiseering van
het land waar te nemen en wordt het blijvend
deel der Europeanen steeds grooter. Men denke
in dit verband aan Malang en Bandoeng. Om
enkele typeerende op te lossen moeilijkheden te
noemen; de grondslag van het stedelijk agra
risch recht gaat nog altijd uit van het zestig
jaar oude axioma, dat de Inlandsche landbou
wer immer en altijd de bezitter .van den natio-
nalen grond moet blijven; het aanleggen van
trottoirs werd tot nu toe vrijwel verwaarloosd,
omdat de menschen, die er het initiatief toe
moesten nemen, vrijwel allen niet loopen, doch
rijden; begraafplaatsen dienen er te komen
voor verschillende groepen van de bevolking; de
aanleg van gas, electriciteit en water is zeer
kostbaar, doordat de huizen zeer ver uit elkaar
gelegen zijn, enz.
De thans door de commissie-Logemann ont
worpen concept-ordonnantie zou aan de stads
gemeenteraden op Java, dus nog niet aan die
in de gewesten buiten Java, de verplichting
willen opleggen, met inachtneming van bij re-
geeringsvoorschriften te stellen eischen, een be
sluit vast te stellen, houdende een stadsplan,
waarin de noodige gebieden bestemd worden
voor de volkshuisvesting, voor inrichtingen van
bedrijf en handel, voor publieke bouwwerken,
voor ontspanning en sport in de open lucht,
voor begraafplaatsen, voor het verkeer te wa
ter, te land en in de lucht, voor de afwatering
en voor de verdere noodige sociale, technische
en hygiënische voorzieningen. Bevorderd moe
ten worden een passende intensiteit van het ge
bruik van den grond en een vlot en veilig door
gaand en plaatselijk verkeer. Bij het aanleggen
en bouwen van wegen en woningen dienen ver
zekerd te worden de ordelijkheid, de bruikbaar
heid, de hechtheid, de veiligheid en de voorzie
ningen tegen brand- en luchtgevaar, en in acht
genomen de eischen der hygiëne. Werken of
complexen van belang uit historisch, cultureel
of aesthetisch oogpunt moeten beschermd wor
den tegen ontsiering, terwijl het ontstaan van
nieuwe schoonheid moet worden bevorderd In
de plannen moet verder rekening worden ge
houden met den ter plaatse gebruikelijken aan
leg, bouw en levenswijzen en materialen.
In het bijzonder wordt aanbevolen voor de
minder bemiddelde bevolkingsgroepen een so
ciaal, economisch en hygiënisch zoo goed moge
lijke huisvesting overeenkomstig hun zeden en
behoeften te bevorderen. Van belang is ook de
regeling der schadevergoeding aan grondeige
naren. Wel zegt de commissie, dat schade
vergoeding voor overgenomen grond in beginsel
steeds moet plaats hebben, waar dit billijk is,
maar zij erkent eveneens, dat geen waarde aan
de onteigende terreinen mag worden toegekend
voor teleurgestelde verwachtingen voor de toe
komst. Bovendien kan de gemeente eventueel
met grond betalen en van de grondeigenaren
bijdragen vorderen, indien hun eigendommen
door de uitvoering van plannen in waarde stij
gen. Ook deze betaling kan in grond geschie
den, zoodat het in de practijk dus wel regel zal
worden, dat geheel of gedeeltelijk met gesloten
beurzen betaald wordt.
De regeling van de stadsplannen en bouwvoor
schriften beteekent voor Indië een groote ver
betering van een nog immer zeer onvoldoenden
toestand. Zij waarborgt een grootere orde in de
steden en een fraaier aspect er van. Dat het
initiatief daartoe nu pas geboren is, behoeft niet
zoo heel erg te verwonderen. Want eerst sinds
1903 heeft het stadsvraagstuk een eigen rol in
Indië gespeeld. De regeering zag toen de moei
lijkheid in geheel Indië van één centraal punt
uit te besturen. Het duurde echter nog tot 1922,
dat de decentralisatie leidde tot het scheppen
van zelfstandige gemeenten op Java en pas in
1938 volgde een regeling voor de Buitengewes
ten. De oplossing van het stedebouwkundig
vraagstuk voor Indië op dit oogenblik ligt der
halve geheel in de lijn van een geleidelijke ont
wikkeling, maar getuigt niettemin van beleid
en doorzicht bij de Indische Regeering,
Woensdag 18 September zal het echtpaar P.
C. v. Gaart—Paulen, wonende Clivialaan, al
hier, den dag herdenken, dat het voor 50 jaar
in den echt werd vereenigd. Beiden zijn ge
boren Haarlemmers, maar zij behooren tot de
meest bekenden in Heemstede.
De heer v. Gaart is namelijk eigenaar van de
behang- en stoffeerinrichting, gevesthigd op
den hoek HeerenwegKoe-dieflaan, een zaak
die reeds dateert van 1848. Reeds in 1882 kwam
de heer v. Gaart, na eerst in Den Haag eenige
jaren als leerling gewerkt te hebben, bij zijn
vader in het bedrijf, dat toen vooral op zadel
maken was ingesteld. Dit vak was toen nog
loonend en op de vele buitenplaatsen was het
v. Gaart, die de zorg had voor de tuigen der
vele paarden, nu door de auto's verdrongen.
Behangen was toen maar een nevenbedrijfje.
Tot 1917 bleef het eechtpaar in Haarlem wo
nen; vóórdien kwam de heer v. Gaart dagelijks
naar Heemstede, dit, om 's Zondags vrij te zijn
en niet door koetsiers van buitenplaatsen lastig
gevallen te worden met allerhande werkjes aan
het tuig van het rijpaard. Toen de auto het
paard verving, reorganiseerde de heer v. Gaart
zijn zaak in een behangers- en stoffeerdersbe-
drjjf; de oude werkplaats werd een fraaie toon-
kamer voor de meest moderne meubelinrichting
en thans is de fima v. Gaart en Zn. in dit be
drijf even bekend en populair als in de goede
dagen dat het paard nog in het teeken van het
vervoer stond.
Hoewel de zoon, die nu al 30 jaar naa>st den
vader in de zaak arbeidt, een groot aandeel
heeft in de leiding, is de bruidegom nog fit
genoeg om te werken in zijn zaak. die hij tot
grooten bloei heeft gebracht.
De heer v. Gaart was nog een der oprichters
van den Neutralen bond van behangers en stof
feerders en later een der stichters van den R.K.
bond van behangers en stoffeerders afd. Haar
lem en Omg, waarvan hij thans nog penning
meester is. x
De bruidegom is 78 jaar en de bruid 72; bei
den zijn nog kerngezond, 3 zoons zijn nog in
leven, waarvan één thans de hoofdleiding heeft
van het bedrijf.
Hoewel het om wille der tijdsomstandigheden
de bedoeling is dat alle feestvertoon achterwege
blijft, zal het dien dag stellig niet aan belang
stelling ontbreken.
Concert in Groenendaal. Daar de Procu
reur-Generaal toestemming heetf verleend voor
het geven van een concert in Groenendaal op
heden (Zondagmiddag) zal de Harmonie St.
Michaël concerteeren.
(Berichten reeds geplaatst in een
deel van onze vorige oplaag)
Verordeningenblad no. 26 bevat een verorde
ning van den rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied betreffende de regeling
van de recht positie van a aren en overig
personeel in openbaren dienst, alsmede van be
paalde beëedigde personen
Blijkens artikel 1 wordt de rechtspositie
van ambtenaren en overig personeel in rijks
dienst, en wel in het bijzonder de voorwaar
den, waaronder zij kunnen worden aange-
steld of ontslagen, zoo noodig geregeld in af-
wijking van het tot heden geldende recht.
Hetzelfde geldit voor den dienst bij een
provincie, bij een gemeente of bij een ander
publiekrechtelijk lichaam, almede bij die pri
vaatrechtelijke lichamen, waaraan het rijk,
een provincie, een gemeente of een ander pu
bliekrechtelijk lichaam deelneemt, tenslotte
ook voor honoraire werkzaamheden, alsmede
voor bez'ghcden in bijzondere scholen, voor
de werkzaamheid van personen, 'van wie vóór
de aanvaarding van hun ambt of beroep het
afleggcj van eer. eed (belofte) wordt ge-
eischt.
Artikel 2 bepaalt;
De ter uitvoering van de oepaiingen van ar
tikel 1 noodzakelijke voorsenritwn worden door
■insuuc .es gegeven. Zij kunnen in de Neder
landsche Staatscourant worden afgekondigd.
Deze verordening treedt in werking op den dag
Óarer afkondiging.
Bedevaart Donderdag 14 Sept. vindt de
jaarlijksche bedevaart van Beverwijk en omstre
ken plaats naar O. L. Vrouw ter Nood te
Runxputte bij Heilooi Hiervoor vertrekt een
extra trein vanaf Sandpoort. De alg. intentie van
de bedevaart is voor een voorspoedige en recht
vaardige vrede.
In de Broederschapskerk St. Agatha zal des
morgens om 7 uur een H. Mis tot intentie'der
pelgrims worden opgedragen.
De trein vertrekt van Santpoort te 9 uur en
stopt tevens in Driehuis.
De kosten bedragen voor deelnemres boven de
19 jaar vanaf Santpoort f 0.85 en vanaf Drie
huis f 0.80. Voor deelnemers beneden de 19
jaar resp. f 0.60 en f 0.55.
Kaarten zijn in Santpoort verkrijgbaar bij Jac.
Uitendaal, koster, Hoofdstraat 144 en de heer
J. P. Handgraaf.
Voor Driehuis: de heer P. Uitendaal en
Jac. Oudendijk, Driehuizerkerkweg 72.
Van de deelnemende parochies worden bruid
jes verwacht. De Mariacongregatie's zullen in de
processie een afzonderlijke groep vormen.
Verordeningenbesluit no. 26 bevat een besluit
van de secretarissen-generaal van de departe
menten van Binnenlandsche Zaken en van
Financiën tot toekenning van rechtspersoon
lijkheid aan den Postchèque- en Girodienst.
Alle goederen, rechten en verplichtingen
van het Rijk der Nederlanden, den Post
chèque- en Girodienst betreffende, gaan
krachtens dit besluit over op een rechts
persoon, die optreedt onder den naam
„Postchèque- en Girodienst" en gevestigd
is te 's-Gravenhage.
De directeur vertegenwoordigt dezen dienst in
en buiten rechte.
De directeur wordt bij verhindering, afwe
zigheid of ontstentenis vervangen door den
onderdirecteur.
Bij verhindering, afwezigheid of ontstente
nis zoowel van den directeur als van den onder
directeur wordt door het hoofd van het depar
tement, Waaronder de dienst ressorteert, in de
tijdelijke waarneming van hun functiën voor
zien.
De directeur, de onderdirecteur en de ove
rige aan den Postchèque- en Girodienst ver
bonden ambtenaren worden met het oog op
bezoldiging, pensioen en hun verdere rechts
positie geacht burgerlijke ambtenaren in dienst
van het Rijk der Nederlanden te zijn.
In de organisatorische verhouding tus
schen dezen dienst en het Staatsbedrijf der
Posterijen, Telegrafie en Telefonie komt
door de veneening der rechtspersoonlijkheid
geen wijziging.
Het Rijk der Nederlanden waarborgt de
volledige nakoming door den Postcheque-
en Girodienst van al zijn verplichtingen.
Bij liquidatie van den Postchèque- en Giro
dienst als rech'tspersoon gaan al zijn goederen,
rechten en verplichtingen van rechtswege over
op het Rijk der Nederlanden.
Dit besluit treedt in werking op den dag zijner
afkondiging.
f*
„Sinds veertien dagen heb ik een knoop
in mijn zakdoek, maar ik kan me heelemaal
niet meer herinneren, wat ik wilde ont
houden".
„O, misschien wilde je de zakdoek in de
wasch doen
WASHINGTON, 14 Sept. (D.N.B.) Het Huis
van Afgevaardigden en de Senaat hebben heden
definitief de nieuwe dienstplichtwet aangenomen
en aan president Roosevelt ter onderteekening
voorgelegd.
De wet verplicht ongeveer 16% millioen Ame
rikanen van 21 tot 35 jaar zich terstond aan te
melden en eventueel een jaar dienst te doen
voor de militaire opleiding. De wet machtigt
voorts de regeering om industriebedrijven over
te nemen, waarvan de eigenaars weigeren be
wapeningsorders om welke reden dan ook aan
te nemen of de uitvoering daarvan te bespoe
digen.
De nieuwe Fransche ambassadeur, Haye, is
Zaterdag door president Roosevelt ter overhan
diging van zijn geloofsbrieven ontvangen.
De Führer heeft op voorstel van rijksmaar
schalk Göring aan den „Oberfeldwebel" Ma-
chold het ridderkruis van het ijzeren kruis
verleend ter gelegenheid van diens 20ste over
winning in de lucht.
Bij de Zweedsche militaire luchtmacht is eèn
ernstig ongeluk gebeurd, waarbij vier Zweed
sche legervliegers om het leven gekomen zijn.
