VAN AS TOT DRIEHOEK
JLohA
Ovet
Het bondgenootschap
Berlijn-Rome- Tokio
Mgr. W. van Dinter t
WEDEROPBOUW.
Restaurant DORRIUS
ZATERDAG 28 SEPTEMBER 1940
SAMEN UIT SAMEN THUIS
NIEUW MOLEST -RISICO
De Eigenheimer vijftig jaar
Een nationaal aardappelfeest
Botervermeerderings-
middelen
Verduidelijking van een
mededeeling
TER NAGEDACHTENIS VAN
GESNEUVELDEN
Tuinversiering en huisbroei
van bloembollen
Interessante wedstrijden
georganiseerd
Steunuitkeering aan bloemen-
kweekers
,k i
SALZKAMMERGUT
Kerkelijk leven
De Magister-Generaal van de
Orde van het H. Kruis
overleden
Broeder Ghrispinus
in het goud 1
Kloosterjubileum te Drunen
Gouden klooster jubileum
WIJ LUISTEREN NAAR.
Zondag 29 September
Maandag 30 September
AvanVALKEMBURG'S
•iLEV
LEEUWARDEN
Op bon van uw dokter
Geen audiëntie
KLEINE ACADEMIE
TE TILBURG
Opening van het 26e cursusjaar
VOETBAL
VolendamH.V.G.
Onderlinge OORLOGSSCHADE verzekering Maatschappij
HALFJAARLUKSCHE SCHADEUITKEERUNTG.
De politieke activiteit, de laatste twee weken
door de as Berlijn—Rome ontwikkeld, midden
in een periode dus, waarin de strijd tegen En
geland, zoowel tegen het Eilandenrijk zeil als
tegen zijn posities in Afrika, op z'n hevigst ge
voerd wordt, heeft gisteren haar bekroning ge
vonden in de onderteekening van een verdrag
tusschen Duitschland, Italië en Japan, hetwelk
deze drie vooruitstrevende landen, vooral, om
dat zij ook militair zullen samenwerken,
nog nauwer met elkander zal verbinden dan
tevoren reeds het geval was. Japan erkent en
eerbiedigt de leiding van Duitschland en Italië
bij de instelling van een nieuwe orde in Europa
en de spil doet hetzelfde ten opzichte van
Japan, voor zoover het de groot-Aziatische
ruimte betreft. Mocht een van de drie verdrag
sluitende partijen worden aangevallen door een
mogendheid, die op het oogenblik niet verwik
keld is in den Europeeschen oorlog of in het
ChineeschJapansche conflict, dan zullen zij
elkander wederzijds met alle politieke, econo
mische en militaire middelen steunen. Zie hier
de I^ern van het gisteren tot stand gekomen
bondgenootschap, waarvan wel niemand de be
langrijkheid voor het verder verloop van den
oorlog zal durven te ontkennen.
Een der eerste vragen, die men geneigd is na
de sluiting van het pact te stellen is: tegen
wie kap het gericht zijn, tegen wie van de
momenteel nog niet in oorlog zijnde mogend
heden zijn deze drie machtige naties bereid
om gezamenlijk, indien noodzakelijk met het
geweld der wapenen, op te treden. Het antwoord
is niet moeilijk. Er zijn op het oogenblik slechts
twee groote mogendheden, die nog niet in den
oorlog verwikkeld zijn, twee mogendheden,
welke, indien zij naar de wapens zouden grijpen,
door de uitgestrektheid van hun gebied dezen
oorlog onmiddellijk tot een wereld oorlog
zouden maken: Amerika en Rusland.
Bezien wij de politieke situatie van het oogen
blik dan meenen.wij, dat het onwaarschijnlijk
ls, dat de Sovjet-ünie zich tegen de drie leden
van het gisteren gesloten bondgenootschap zal
keeren. Weliswaar is men licht geneigd het ver
drag in verband te brengen met het anti-Ko
minternpact in 1936 tusschen Berlijn en Tokio
gesloten en waarbij een jaar later Rome zich
eveneens aansloot, maar sinds het accoord tus
schen Duitschland en Rusland van Augustus
1939 is dit pact practisch dood. En werd boven
dien niet in het gisteren tot stand gekomen
pact nadrukkelijk verklaard, dat het op gee
nerlei wijze den politieken status raakt, welke
op het oogenblik bestaat tusschen ieder der drie
verdragsluitende partijen en Sovjet-Rusland?
En was het niet Molotof zelf, die in een van
zijn laatste redevoeringen verklaarde, dat de
betrekkingen met Japan beter werden, maar
juist van Amerika weinig goeds wist te ver
tellen?
De ontwikkeling der gebeurtenissen sinds
September 1939, het verloop van den oorlog,
vooral sedert het groote Duitsche offensief te
gen het Westen 'van 10 Mei en vooral ook na
de capitulatie van Frankrijk, de geweldige ope
raties tegen Engeland, hebben de twee Angel
saksische naties Amerika en Groot-Brittannië
steeds nauwer tot elkander gebracht.
Is het te gewaagd te veronderstellen, dat de
as-mogendheden en Japan met het sluiten van
het pact de Ver. Staten en Engeland juist weer
een slag vóór zijn geweest, welke immers ook
onderhandelingen voeren om te komen tot een
accoord, dat op een militaire samenwerking zou
neerkomen tusschen de Ver. Staten, Engeland,
Canada en Australië?
Het afstaan door Engeland van vlootsteun-
punten aan Amerika, de jongste gebeurtenissen
in ,Indo-China, de geruchten over het opstoo-
men van Amerikaansche vlooteenheden naar
Singapore, komen plotseling door het pact van
Berlijn in een veel helderder licht te staan. De
posities der tegenstanders worden scherper
omlijnd; in den Pacific: Japan en Amerika;
in het Westen; de steeds nauwere Angelsaksi
sche samenwerking, gericht tegen de twee mo
gendheden, die het Europeesche continent be-
heerschen, Duitschland en Italië, en die tevens
Afrika als hun ruimte beschouwen.
Japan en Amerika, reeds jaren de twee groo
te tegenspelers in den Stillen Oceaan, staan
thans feller dan ooit tegenover elkander. Het
jongste pact, waarbij Tokio zich aansloot, kan
voor de Ver. Staten als een waarschuwing be
doeld zijn, maar het is ook niet onmogelijk,
dat Washington het als een uitdaging be
schouwt. En angstig vraagt de heele wereld
zich dan ook af, of weldra de twee geweldige
vloten van deze mogendheden slaags zullen
raken. Beide landen worden echter geremd,
omdat zij in geval van een conflict een oorlog
op minstens twee fronten zouden moeten voe
ren. Japan is nog steeds in oorlog met het
China van Tsjang Kai Sjek. Ondanks alle po
gingen daartoe heeft Tokio tot dusver het ver
zet van Tsjang Kai Sjek niet kunnen breken.
Ook de tegenregeering van Wang Tsjing Wei,
waarvan de Japanners zulke hooge verwach
tingen koesterden, heeft niet tot het beoogde
doel: het einde van den oorlog in China, geleid.
Thans is Tokio bezig. Tsjang Kai Sjek's laat
ste toegangswegen, waarlangs hij nog steeds
wapens en munitie kan krijgen, af te snijden.
Tenslotte blijft den Chineeschen generalissimus
geen andere hulp over dan die vanRus
land. Tot dusver heeft Tsjang Kai Sjek, ver
trouwend op de hulp van het Westen, zich niet
te nauw willen verbinden met Sovjet-Rusland,
maar wat zal hij doen als alle wapenleveran
ties uit het Westen hem door de Japanners
worden afgesneden? En hoe zou Stalin thans
op een verzoek om hulp reageeren? Men ziet,
hoe gecompliceerd de toestand, vooral voor Rus
land, naast groote Europeesche, ook groote
Aziatische mogendheid, is.
Maar niet alleen Japan, ook Amerika zou
Ingeval van een conflict met een der leden
ten voeren en wel in den Grooten en in den
Atlantischen Oceaan. Het zou zijn vloot, die
lang niet op oorlogssterkte is. in tweeën moe
ten splitsen; weliswaar wordt er aan een twee-
Oceanenvloot hard gewerkt, maar het bouw-
program vereischt volgens de autoriteiten niet
minder dan zeven jaar. Amerika's landleger,
waaraan eerst eenige maanden aandacht wordt
besteed, groeit wel met den dag, maar is thans
in ieder geval nog veel te klein en te weinig
geoefend. Zoo ziet men dat er nog talrijke
factoren zijn, welke remmend kunnen werken
op eventueele plannen van Japan en Amerika
om den oorlog in te gaan.
Komen wij tenslotte tot- een conclusie dan
kunnen wij, na de onderteekening van dit voor
Berlijn, Rome en Tokio zoo belangrijke pact,
dat de positie van elk der bondgenooten aan
zienlijk versterkt, niet anders dan constateeren.
dat op het oogenblik de toestand nog volkomen
onzeker is. De alles beheerschende vraag is voor
ons: hoe zal Amerika er op reageeren? Zal het
misschien tóch nog, ondanks de pessimistische
stemmen in de Japansche bladen, die een bot
sing onvermijdelijk achten, tot een modus Vi
vendi weten te komen met Japan? Of zal het
aan de zijde van Engeland den oorlog ingaan
en dezen oorlog tot een tweeden wereldoorlog
maken? Het zijn alle nog vragen, waarop het
antwoord misschien spoedig zal komen.
Wij hebben hier veel aandacht gewijd aan de
gevolgen die het pact zou kunnen hebben bij
een uitbreiding van den oorlog. Het doel van
het verdrag is echter juist het tegendeel. Zoo
als de Duitsche Rijksminister van Buitenland-
sche Zaken von Ribbentrop gisteren in zijn
commentaar op het verdrag zeide, beoogt het
pact de wereld zoo spoedig mogelijk den vrede
terug te geven.
Inderdaad brengt het pact de drie daarbij
aangesloten mogendheden in een sterkere diplo
matieke positie om de groote regelingen der
wederzijdsche levensruimten, die op langen duur
berekend zijn, te kunnen doorzetten en aldus
een nieuw kader van duurzame levensverhou
dingen, niet alleen voor Europa, maar voor drie
werelddeelen, in het leven te roepen.
Df nèlpt met den
dtraks vraagt de motorwereld geschoolde krachten. De AUTO-TECHNISCHE
SCHOOL leidt U op voor handel en techniek (diesel-, auto-, vliegtuigmotoren)
Prosp. en inlichtingen Amersfoortscheweg 17, Apeldoorn.
N. Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam.
PLATS DU JOUR EN LA CARTE
Wanneer Uw verzekering eenmaal is afge
sloten en U Uw verplichtingen nakomt, dan
kan deze, hoe Uw risico zich buiten Uw toe
doen ook mag wijzigen, niet worden opgezegd.
Aan de groep medeleden, die U het molest-
risico helpen dragen, kan zich niemand vóór
het einde van den oorlog onttrekken.
kan alleen grooter worden, en het doet dat
gestadig.
Breed draagvlak met goede risicovfrdeeling
geeft de grootste veiligheidskans.
Vraagt inlichtingen!
SINGEL 126-130 - A DAM (C.) - TEL. 47190
De Nederlanders vieren dezer dagen een
feest, waarbij de feestmaaltijd door den feeste
ling zelf wordt verzorgd.
Onze Eigenheimer is vijftig jaar oud.
Het zijn niet veel aardappelen die het tot
dezen leeftijd brengen, de meeste zijn tegen
dien tijd reeds „aftandsch" en hun naam ls
in het vergeetboek geraakt.
Wie weet er nog van de Thorbecke, de Noor
deling, King Edward, enz.?
En toch werden zij ongeveer gelijkertijd ge
boren met de Eigenheimers, die nog steeds een
eereplaats op de tafel mogen innemen.
Het is wijlen de heer G. Veenhuizen te
Sappemeer, wiens kweekers-talenten ons nu
reeds zoovele jaren aan een goeden en voed-
zamen aardappel hebben geholpen. Door een
kruising teelde hij in 1890 het zaad voor de
Eigenheimers, die reeds na enkele jaren met
onderscheiding genoemd werden in verschil
lende landbouwverslgaen.
Bijzonder op de Zuid-Hollandsche Eilanden
nam de Eigenheimer een goede positie in en
de Overmaassche en E .rielsche Eigenheimers
hebben een bijzonderen klank in den groenten-
winkel.
Doch niet alleen de consument, doch ook de
kweeker is met den jubilaris tevreden. De
teelt-opbrengsten zijn n.l. bijzonder goed; hoe
veelheden- van meer dan 500 Hl. per hectare
zijn niet zeldzaam.
Waar andere soorten na verloop van tijd
„versleten" raken, is dit bij den Eigenheimer
nog lang niet het geval en blijkbaar is hij aan
zijn tweede jeugd begonnen, dank zij de goede
zorgen, die Ziektekeuringsdiensten, enz., er
aan besteden.
Aanvankelijk wilde het publiek niet erg aan
de Eigenheimers, men was nog te veel gewend
aan de „Jammen" die voor de Verschijning van
de Eigenheimers de eere-plaats innamen.
Doch deze hebben het veld in letterlijken zin
moeten ruimen voor de proeven met de Eigen
heimers; een proef, waarvan we thans nog de
resultaten ervaren.
De rijkszuivelinspecteur te 's Gravenhage ves
tigde in een persbericht in de bladen van 14
September j.l. er de aandacht op, dat het ver-
koopen, verhandelen, vervoeren en uitstallen in
het openbaar van boter, welke tot het dubbele
gewicht is opgevoerd door gebruik van mid
delen, welke onder diverse benamingen daartoe
in den handel worden gebracht, verboden is.
Uit ingekomen i.rededeelingen is gebleken, dat
verschillenden de waarschuwing hebben opge
vat, als zou het verkcopen van de betrokken
vermeerderingsmiddelen zelf ongeoorloofd zijn.
Ter verduidelijking zij hier daarom uitdrukke
lijk verklaard, dat de handel in „botervermeer-
deringsmiddelen" niet verboden is, evenmin als
het gebruik ervan. Slechts de ermede behan
delde boter, welke door het abnormaal hooge
atergehalte als vervalscht te beschouwen is,
mag niet in den handel worden gebracht of
worden vervoerd.
Het staat dus iederen particulier vrij, voor
zich en zijn gezin van zoo n middel gebruik te
maken, doch hij bedenke, dat de pakjes met
het middel om van pond één pond te maken
gewoonlijk 12 cent kosten, zoodat elk pond
boter of margarine, daarmede bewerkt, onge
veer 24 cent in prijs wordt verhoogd, zonder dat
daardoor eenige merkbare verhooging van voe
dingsstoffen wordt verkregen. Besteding van
het vermelde bedrag b.v. voor aankoop van
1<4 a 2 liter volle melk, zal de voeding van
het gezin belangrijk meer ten goede komen.
Ook Maastricht moest in den korststondigen
strijd in Mei een 14-tal zijner zonen ten offer
brengen. Men wil nu de nagedachtenis der ge
vallen helden eeren. Om de oprichting van een
monument voor te bereiden is, onder leiding van
gep. generaal Bongers, een comité opgericht.
Men zal nu, door middel van de schooljeugd,
z.g. steentjes plaatsen voor het monument. Ook
de minstbedeelde zal aan het tot stand komen
er van kunnen bijdragen. Men wil het gedenk-
teeken t.ztt. oprichten in het hart der stad.
Eerlang zal een prijsvraag hiervoor uitgeschre
ven worden of een beeldend kunstenaar hier
voor een opdracht verkrijgen.
Het Centraal Bloembollen Comité organiseert
interessante wedstrijden in het doelmatig be
planten van tuinen met bolgewassen- en in het
zelf in bloei brengen van bloembollen in huis.
Afdeelingen van de Ned. Maatschappij voor
Tuinbouw en Plantkunde, Volkstuinvereenigin-
gen, Afdeelingen van de Nederlandsche Huis
vrouwen Vereeniging en den Bond van Boerin
nen en andere Platteladsvrouwen nemen er aan
deel.
Het Centraal Bloembollen Comité looft prij
zen uit, zorgt voor de beoordeeling, verstrekt
handleidingen, zoodat het mogelijk zal blijken,
om in winter en voorjaar overal van de be
geesterende pracht van Nederlandsche bloem
bollen te kunnen genieten. Mededeeling voor
eventueele deelneming kan gedaan worden aan
het Centraal Bloembollen Comité te Haarlem.
Vandaag vond aan de Coöp. Centrale West-
landsche Snijbloemenveiling te Honselersdijk de
gedeeltelijke uitkeering plaats van den door de
regeering voor de bloemenkweékers beschikbaar
gestelden steun. Deze eerste steunuitkeering be
droeg voor de bloemenkweekers 7 procent van
den omzet en in het totaal werd aan de C. C.
W. S. ruim f 70.000 aan steun uitgekeerd.
(Van onzen eigen verslaggever)
De bezoeker van Bad Iscnl krijgt op zijn
bagage en op alle zaken, die hij overlevert aan
de propagandisten van het vr^mdelingenver-
keer, hartvormige plakkaten en plakkaatjes
mede, die aan de buitenwereld verkondigen, dat
Bad Ischl het hart is van het Salzkammergut.
Het hart van het Salzkammergut i» Bad Ischl
inderdaad. Men kan dit wonderbare land van
fantastische bergformaties, bosschen, stem
mingsrijke, vruchtbare dalen en blauwe meren
niet bereizen zonder telkens in Ischl terecht te
komen om van daar uit weer voor nieuwe toch
ten te vertrekken.
Men mee.ie niet, dat Ischl en het Salzkam
mergut in dezen oorlogstijd verlaten oorden zijn
met uitgestorven hotels en schoonheden, waar
niemand, behalve de ingezetenen van dit land,
zich nog om bekommert. Voor den buitenland-
schen toerist is het Salzkammergut natuurlijk
het onbereikbare voorwerp zijner wenschdroo-
men. maar binnen de wijde grenzen van het
Groot-Duitsche rijk zijn er bewonderaars van
dit gebied genoeg, menschen, die in deze on
gerepte schoonheid, in dit ver van alle oorlogs
gerucht verwijderde land rust komen zoeken,
of menschen, die van het zouthoudende ge
neeskrachtige water van de baden heul ver
hopen voor hun kwalen. Zout is de grootste
rijkdom van het Salzkammergut, aan het zout
dankt het zijn naam en zijn bestaan, aan het
zout ook dankt het zijn oudste cultuur. Diep
in de bergen zijn de zoutmijnen, waar onheug
lijk- oude geslachten duizenden jaren lang het
witte goud gedolven hebben, dat welvaart gaf
aan het land.
Vijfduizend jaren ver reikt de geschiedenis
van Hallstatt terug, een verloren plaatsje, bijna
onvindbaar verborgen aan het uiteinde van een
groot meer aan den voet van de gletscher-be-
dekte Dachsteinketen, den Zuidelijken wand van
Een typisch landschap in het Salzkam
mergut: tusschen het rimpellooze meer
en den hoogen bergwand is nog juist
plaats voor een dorpje
(Foto Archief V.K.P.)
van het pact een oorlog op twee fronten moe- het Salzkammergut en den eersten voorpost van
de Alpen. Hallstatt bereidt den bezoeker een
van de grootste verrassingen, die hem op een
reis kunnen overkomen, zooals trouwens ook
het breede en lang gerekte meer, dat zijn naam
aan het plaatsje ontleent, een van die surprises
is, welke de sterkste bekoring van het Salz
kammergut vormen. Men heeft hier merea van
een idyllische intimiteit, er zijn meren, die u
zouden kunnen doen wanen reeds aan gene
zijde van de Alpen, in Italië te zijn, maar de
Hallstatter See vervolmaakt het beeld van een
gecompliceerd grensgebied tusschen het Noor
den en het Zuiden: donker en ernstig tusschen
hooge steile bergwanden met steeds achter
nieuwe rotsmuren geheimzinnig wijkende ver
gezichten zou het een Noorsche fjord kunnen
zijn. En zoo als een van die vergeten Noorsche
dorpjes ligt Hallstatt ook, dicht bij het uiteinde
van het meer. Of neen, het verschilt toch weer
van die Noorsche nederzettingen, die meestal
genesteld zijn in een inham van het gebergte
op een slechts zacht glootenden oever of in het
smalle dal aan de monding van een bergstroom.
Voor Hallstatt boden de bergen geen plaats;
het ligt of staat dan ook niet. Hallstatt hangt
tegen den berg aan. Het is alsof een reus, het
zou Riibezahl zelf geweest kunnen zijn, het tegen
de flank van den berg heeft aangeblazen met
zulk een kracht, dat het er is blijven hangen
tot op den dag van vandaag. Er zijn geen regel
matige straten in Hallstatt, er is een weg, die
stijgt en daalt, een smalle weg en de eenige,
dien men er vinden kan. De rest van wat men
de straat pleegt te noemen bestaat uit steil
hellende paadjes alsmede trappen. De Hall
statter, die beneden aan het meer woont, stapt
tien meter hooger van zijn zolder uit gelijk-
vloersch de straat op. Zijn overbuurman kan
hij beter beschouwen als zijn bovenbuurman,
want diens huis begint op de hoogte waar het
dak van den eerste zich bevindt. En als men
van het prachtige ellipsvormige marktpleintje,
dat ook alweer sterk helt, naar de kerk gaat,
dan klimt men eenige overdekte trappen op om
enkele tientallen meters hooger voor den in
gang van het kerkportaal terecht te komen.
Deze kerk, die met haar achterwand pal tegen
den bergwand gedrukt staat, is trouwens een
van de indrukwekkendste getuigenissen van de
oude en hoog ontwikkelde cultuur van Hallstatt
en het Salzkammergut.
Men vindt er een van de schoonste Gothische
vleugelaltaren van het Duitsche Rijk, nauwelijks
overtroffen door het zeer beroemde Pacher
altaar in de kerk te S. Wolfgang aan de Wolf
gang See, een van die vredige stille bergmeer -
tjes in dit prachtige land, een meer, dat bij het
groote publiek echter zijn reputatie heeft ver
worven door de aanwezigheid van het authen
tieke „Weisse Rössl" aan zijn oever en vlak
naast de reeds genoemde kerk, die evenwel toch
veel meer de moeite waard is, niet alleen ter
wille van het rijke Pacher Altar, dat de Kro
ning van Maria in zijn beeldengroep en tafe-
reelen uit het leven van de H. Maagd op zijn
dubbele zijluiken voorstelt, maar ook door zoo
menig ander stuk in haar interieur en bovenal
door een ongeloofelijk rijk laat-barok dubbel
hoofdaltaar, dat men wegens overdaad van mo
numentale altaren midden in de toch al on
regelmatig gevormde kerk heeft opgesteld.
Maar om nu weer tot Hallstatt terug te keeren
zoo snel als in den geest kunt ge in werke-
llikheid door kronkelende dalen en als steeds
door het hart van het Salzkammergut, Ischl,
de reis van Hallstatt naar S. Wolfgang niet
maken het aitaar in deze kerk is een van de
schoonste dingen, die ge in dit land kunt zien.
Een juweel van houtsnijkunst, een tweede reden
na het zout, waarom Hallstatt beroemd is ge
worden. Het zout zelf zult ge in Hallstatt niet
ontdekken. Ge vindt het wel in den naam, ais
iemand u vertelt, dat „hall" een Keltisch woord
is en „zout" beteekent, want zoo oud is de ge
schiedenis van Hallstatt. Het zout delven de
mlinwerkers boven in het gebergte aan den bo
venloop van den bergstroom, die met donderend
geweld boven het plaatsje langs de rotsen in
de diepte stort en zich driftig een weg baant
tusschen de huizen door tot in het stille, diepe
meer. De geschiedenis van het zout, die de ge
schiedenis is van Hallstatts oer-oude cultuur,
vindt ge in een zeer oud huis, waarvan de voor
gevel door menschen gebouwd is, maar waarvan
de achtergevel door den berg zelf gevormd
wordt en de bron van de houtsnijkunst treft
men aan in de vermaarde school, waar het edele
ambacht met zorg wordt onderwezen.
Zoo is Hallstatt niet alleen een oord van een
waarlijk unieke schoonheid, maar ook een
plaats, die het Salzkammergut in opperste po
tentie vertegenwoordigt. De schoonheid heeft
hier allen toeristischen genoegens hun hoogte
punt bereid; bergen en meer treffen en vereeni
gen zich tot een tafereel van ongekende pracht,
en het zout heeft aan Hallstatt zijn nijver en
nuttig bestaan gegeven, zooals heel het Salz
kammergut niet alleen een streek is van een
door God geschapen schoonheid, waar de mensch
slechts op behoeft te vegeteeren, maar een
streek waar een nijvere bevolking sinds eeuwen
werkte en al werkende zich ontwikkelde. Van
die ontwikkeling, van die beheersching der na
tuur, geeft het Salzkammergut overal blijk in
de fraaie bouworde van zijn huizen en dorpen,
in zijn rijk versierde kerken, in zijn beeldhouw-
werk en schilderingen. En Hallstatt is geens
zins de laatste in de rij van menschelljke neder
zettingen, die bewijzen leveren, dat het Salz
kammergut :n het hart ligt van een land, waar
een eeuwenoude alzijdige beschaving heerschte
en nog voortwerkt.
in het Sint Canisiusziekenhuis tè Nijme
gen is hedenmorgen in den ouderdom van
70 jaar overleden de hoogeerw. heer mgr.
W. van Dinter, Magister-Generaal yan de
Orde van het H. Kruis.
De plechtige Uitvaart en begrafenis zul
len plaats hebben Woensdag 2 October, des
morgens te 10 uur, te St. Agatha bij Cuyk.
Wilhelmus Antonius van Dinter was geboren
te Gemert 4 December. Na de klassen van het
lager onderwijs begon hij de humaniora aan
de bekende „Latijnsche school" in zijn geboor
tedorp. Na een succesvolle studie der klassie
ken trad hij in 1887 in het Noviciaat bij de
Kruisheeren te St. Agatha, en ontving zes ja£.r
later de H. Priesterwijding te Utrecht, uit de
handen van Z. H. Exc. Mgr. P. M. Snickers.
Als jong priester verbleef hij eenigen tijd te
Diest (België) en werd al spoedig „socius" of
assistent-novicenmeester. In 1899 werd hij no-
vicenmeester te St. Agatha en werkte daar aan
de opleiding en vorming der jonge kloosterlin
gen tot 1910. In dit jaar vertrok bij als pionier,
met twee andere Kruisheeren-Missionarissen.
naar Noord-Amerika, om er in den staat Min
nesota te arbeiden onder de kolonisten. Hier
hadden het doorzicht, de wilskracht en de zie
lenijver van den missionaris, prachtig succes.
Niet alleen werden steeds meer staties bediend,
maar er verrezen ook een klooster en een col
lege voor priesterstudenten. Reeds in 192-3 werd
de eerste Amerikaansche Kruisheer, Father
Them. Brandon in Onamia geprofest.
Vier jaar later, in 1927, vertrok mgr. Van
Dinter naar Nederland voor de keuze van
een nieuwen algemeenen Overste der Orde en
27 Juni van dit- jaar werd hij gekozen tot 53en
Magister-Generaal der Orde van- het H. Kruis.
Door woord en daad en door eigen voorbeeld
handhaafde en bevorderde hij de kloosterlijke
tucht en heeft hij de orde gebracht tot groote-
ren bloei.
In Nederland en België betrokken de Kruis
heeren onder zijn bestuur drie nieuwe huizen;
een Noviciaat te Neeritter (L.), een huis voor
philosophic te Achel, en een nieuwe Missiepro-
cure te Hees Het studiehuis der philosophie te
Zoeterwoude en het klooster te Diest werden
vergroot met een nieuwen vleugel; en ook de
beide colleges te Maaseyk en Hannut werden
belangrijk uitgebreid In Odiliapeel begonnen de
Kruisheeren een nieuwe parochie; en hun
klooster in Rotterdam heeft, behalve de pa
rochie op Tuindorp, twee bijkerkjes te Bolnes
en IJsselmonde.
Ook het werk in de overzeesche missielanden
heeft de bijzondere zorg en belangstelling en
den krach-tigen steun van den pionier der
Missie in Amerika gehad. Hij mocht het genoe
gen smaken, het werk, dat hij daar met zoo
veel arbeid en ontbering begon en voortzette,
te zien groeien en uitbreiden met een nieuw
kloosterstudiehuis te Hastings (Nebraska) en
een paar vaste staties in Friend en Mooselake.
Ook de bloeiende missies in Congo, in 1937 tot
vicariaat verheven, en op Java breidden zich
voortdurend uit en onder mgr. Van Dinter's
bestuur begonnen de Kruisheeren een- missie in
het uitgestrekte Brazilië.
Om zich beter op de hoogte te stellen van
den arbeid, het succes en de moeilijkheden der
missionarissen heeft de thans overledene deze
verschillende missiegebieden persoonlijk be
zocht.
Tijdens zijn reis naar Brazilië werd mgr. Van
Dinter in hevige mate aangetast door malaria
Daar onderweg krachtige geneesmiddelen moes
ten worden toegepast, had mede door de ver
moeienissen van de reis en de drukke werk
zaamheden het hart veel te lijden, Dit open
baarde zidh pas na terugkomst. Desondanks
heeft de Magister-Generaal toch nog een reis
naar Noord-Amerika ondernomen. Toch bleken
de krachten te zijn verminderd. Ondanks het
ongerief van ouderdom en hartzwakte placht
de thars overledene toch gewoorv zijn werk
zaamheden, vcor zoover het ging, waar te ne
men, totdat opname in het St. Canisius Zie
kenhuis te Nijmegen noodig bleek in de maand
Augustus jl.
Zondag a.s. hoopt de Eerwaarde Broeder
Chrispinus van de Orde van de Broeders van
Huize Padua te Boekei in het klooster te Dru
nen den dag te herdenken, waarop hij voor
vijftig jaren zijn intrede deed in het klooster
leven.
Broeder Chrispinus heeft veel voor het
klooster van Drunen gedaan. Vele gewichtige
functies heeft hij in al de jaren in zijn orde
bekleed en veel heeft hij gedaan voor -de Jpn-
gens-Congregatie van Drunen, waar de rijpere
jeugd van de parochie van den H. Lambertus
op de Zondagen en andere dagen een goed
thuis had.
Op den feestdag zal in de kloosterkapel een
Heilige Mis van dankbaarheid worden opge
dragen.
Donderdag 3 October zal de Weleerw. Pater
Marcellus v. d. Kooy OF.M., uit het klooster
te Woerden, den dag herdenken, waarop hij 50
jaar geleden in de Orde der Paters Minder
broeders is getreden. Nu hij thans tijdelijk ver
blijft in „Huize St. Jan" te Wateringen, zal eerst
Woensdag 9 October te Woerden de kerkelijke
feestviering zijn.
JAARSVELD, 414.4 »L
8.00 NCRV, 12.00 VARA, 8.009.00 VARA
8.00 Nieuwsberichten ANP, 8.25 Gewijde
muziek (opn.), 9.05 Gramoiooumuziek,
12.00 VARA-orkest. 12.45—1.00 Nieuwsbe
richten ANP, 1.001.15 Gramofoonmuziek,
2.20 Orgel en zang, 2.50 Tuinbouwpraatje,
3 20 Esmeralda en solist. 4.30 VARA-Meis-
jeskoor ,.De Krekels", 5.00 Gramofoonmu
ziek, 5.15 Wekelijksche gedachtenwisse-
ling (ANP), 5.30 De Golfbrekers, 5.40
Sportpraatje, 8.00 Nieuwsberichten ANP.
3.10 Bravour en Charme, 8.45 Gramofoon
muziek. 8.559.00 Nieuwsberichten ANP
en sluiting.
KOOTWIJK, 1875 M.
AVRO-Uitzending
7.30 Gramofoonmuziek, 8.00 Nieuwsbe
richten ANP, 9.30 Bach-cantate (opn.).
10.30 Sylvestre-trio. 11.30 Concert (opn.),
12.45 Nieuwsberichten ANP, eventueel
Gramofoonmuziek, 1.00 AVRO-Amuse-
mentsorkest en soliste. 1.45 Gramofoon
muziek, 2.15 Omroeporkest en soliste. 3.45
Orgelspel 4.15 Gramofoonmuziek, 5.00
Duo Ja met orgelbegeleiding opn.), 5.15
Wekelijksche gedachtenwisseling (ANP).
5.30 Amabile-kwintet, 6.30 Puszta-orkest,
7.15 Gramofoonmuziek, 8.15 Nieuwsberich
ten ANP. 8.25 Gramofoonmuziek, 8.45 Gra
mofoonmuziek, 8.559.00 Nieuwsberichten
ANP en sluiting.
JAARSVELD, 414.4 M.
KRO-Uitzending
8.00 Nieuwsberichten ANP, 8.15 Wfj be
ginnen den dag, 8.30 Gramofoonmuziek,
10.15 Gramofoonmuziek, 11.30 Godsdien
stige causerie, 12.00 Berichten, 12.05 Gra
mofoonmuziek. 12.15 Geza Kiss en zijn
Hongaarsch orkest, 12.451.15 Nieuws- en
economische berichten ANP en gramo
foonmuziek, 1.45 Gramofoonmuziek. 2.00
Vrouwenuur, 3.00 Gramofoonmuziek, 3.45
Rococo-octet, 4.15 Gramofoonmuziek, 4.30
KRO-orkest. 6.15 Gramofoonmuziek, 6.45
6.50 Berichten. 7.00 Vragen van den eag
(ANP). 7.15 Gramofoonmuziek, 7.20 Voor
ci'e jeugd. 7.35 KRO-Symphonie-orkest,
8.00 Nieuwsberichten ANP, gramofoonmu
ziek. 8.15 KRO-Melodisten en solist. 8.30
Radiotooneel itiet luisterwedstrijd, 8.50 Wli
sluiten den dag. 8.559.00 Nieuwsberich
ten AF"
.../„nVUK, 1875 AL
NORV-Uitzending
7.30 Gramofoonmuziek, 8.00 Nieuwsbe
richten ANP, 8.25 Gewijd^ muziek (gr.pi.),
8.35 Gramofoonmuziek, 9.30 Pianovoor
dracht en gramofoonmuziek. 10.10 Gramo
foonmuziek, 11.30 Amsterdamsch Salon
orkest en gramofoonmuziek, 12.451.00
Nieuws- en econom. berichten ANP, 2.15
Gramofoonmuziek, 3.45 Zang, viool, piano
en gramofoonmuziek, 5.15 Nieuws- en eco
nomische berichten ANP, 5.30 Revida-sex-
tet en gramofoonmuziek. 6.30 Revida-sex-
tet, 7.00 Vragen van den dag (ANP), 7.45
Reportage of muziek, 8.15 Nieuwsberich
ten ANP en gramofoonmuziek, 8.45 Jeugd-
dienstkerkkoor met orgelbegeleiding (opn.).
8.559.00 Nieuwsberichten ANP en slui
ting.
Z. H. Exc. Mgr. dr. J. H. O. Lemmens, bis
schop van Roermond, zal as Vrijdag geen
audiëntie verleenen.
Onder groote belangstelling is in het Chica-
gotheater het 26e studiejaar van de R.K. Volks
universiteit „De Kleine Academie" geopend
door den Rector-magnificus der Katholieke
Economische Hoogeschool mgr. prol. dr. Th.
Goossens. Onder de talrijke aanwezigen bij
deze openingsplechtigheid bevonden zich de
burgemeester van Tilburg, mr. J. van de Mor
tel, de wethouders mr. Scheidelaar, H. Eycke-
mans, Laur. Janssens en H. van Dullemen; de
hoogleeraren der K.E.H. Prof. Mag. dr. F. A.
Weve O.P., Prof. mr. E. G. J. Glmbrere', Prof.
H. A. Kaag, Prof. dr. P. P. van Berkum en tal
van vertegenwoordigers van sociale organisa
ties. Mgr. Goossens wees er in zijn korte ope
ningsrede op, dat wij allen leven onder den
druk van dezen tijd. Direct kunnen wij daar
weinig aan veranderen, maar indirect zijn wij
echter in staat deze tijden dragelijk voor ons
te maken, door onze zinnen en gedachten op
andere dingen te zetten, en vooral op die za
ken die ons uit den neerdrukkenden ban van
dezen tijd vermogen op te heffen.
De Kleine Academie is een pracht van apo
theek voor de geneesmiddelen van dezen tijd.
Eli staan niet minder dan acht groote cursussen
op het programma met 45 lessen en elf voor
drachten en tooneelavonden. Spr. brengt hulde
aan het bestuur van de K. A. voor zijn voort
durende werkzaamheid om zijn leden en cur
sisten geloofsovertuiging en geloofskennis bij
te brengen. Opbouwing en vernieuwing van
den geest zijn in dezen tijd noodig.
Na dit kort openingswoord werd de cultuur
film „Raadselen van het Oerwoud" vertoond.
Voor het programma van Zondag 29 Sept. is
ingelascht de wedstrijd VolendamH.V.C. Een
redelijke kans voor de wijdbroeken om weer een
succesje te oogsten.
AFDEELING A.
Javastraat 76 's-Gravenhage Tel. 11.30.41
\FDEELING B.
Risico's tot 50.000.
(woningen, inboedels, boerderijen, inventarissen, enz.)
Aangevangen 26 Juli 1940. Reeds verzekerd:
f 200.000.000.
verdeeld over ruim 15000 posten.
Grooter Risico's (voorloopig tot ƒ300.000.
Aangevangen 24 Aug. 1940. Reeds verzekerd:
f 25.000.000.—
verdeeld over 400 posten.
THANS OPGERICHT; AFDEELING C. Persoonlijke Ongevallen door Molest.
Voor deze afdeeling adres; Gr. Hertoginnelaan 1, 's-Gravenhage, Telef. 335140.
Alle afdeelingen zijn streng gescheiden en hebben
VRAAGT ONZE TARIEVEN AAN UW ASSURANTIEBEZORGER
