Strijd in Oosten
kan vermeden
Ciano
BOSCH
w
Aspirin
Men ócAujft ons:
weer naar
Rome
Politieke problemen om
het nieuwe pact
Speciale kabinetsraad
te Tokio gevormd
CtacLc^^
FIETSLICHT
NATIONAAL HERSTEL EN
NEDERLANDSCHE UNIE
HOUT EN HOUTGAS
GENERATOREN
MAANDAG 30 SEPTEMBER 1940
Sumner Welles:
Aan Engeland zal verder alle
materieele hulp verleend
worden
Suner gaat eveneens naar
Italiaansche hoofdstad
Ital. weermachtsbericht
BOTSINGEN AAN DE
GRENS VAN KENYA
Britsche bommen op Djiboeti
BRITTEN VLOGEN WEER
BOVEN DUITSCHLAND
Drie loges te Gent gesloten
ZEEPBESPARING
Dr. H. NANNING's
Schuimende HUISHOUD AMMONIA
DE VERHOUDING VAN
TOKIO TOT MOSKOU
Relaties met Londen
worden slechter
IJzer- en Staalbeschikking 1940
1
no.
Beter dan
een hoop zakdoeken
IN DE DUISTERNIS
VERDRONKEN
Kerkdijk leven
Benoeming in het bisdom Haarlem
HET RETRAITEHUIS
TE AMERSFOORT
Consecratie van de kapel
en het nieuwe altaar
R. K. Werkliedenverbond
Inzegening van het nieuwe
kantoorgebouw
Zingend Vlaanderen voor
de radio
Vereen igingen van Timmer-
fabrikanten
Academische examens
Uiteenzetting op wetenschappelijk
boschbouw-congres te Wageningen
Houtvoorziening
Groote hoeveelheid
Distributie gewenscht
Huldiging prof. A. te Wechel
FIETSER DOODGEREDEN
Nationale teekenwedstrijd
NEW YORK, 30 Sept. (D.N.B.) De
■vice-minister van Buitenlandsche Zaken
Sumner Welles heeft Zondag te Cleveland
het woord gevoerd en verklaard, dat de
Vereenigde Staten zullen voortgaan met
Engeland alle hulp in den vorm van leve
ringen van allerlei aard te verleenen. Wat
het vraagstuk van het Verre Oosten betreft,
elke desbetreffende kwestie kan door vreed
zame onderhandelingen worden opgelost.
De V. S. wenschen, dat aldaar de rechten
Van Amerika en van de Amerikaansche burgers
door alle mogendheden overeenkomstig de be
staande verdragen of overeenkomstig het vol
kerenrecht zullen worden geëerbiedigd. Alle
handeldrijvende landen dienen aldaar gelijkge
rechtigde mogelijkheden te hebben. De V. S.
verwachten ook, dat de internationale verdra
gen zullen worden nagekomen. Ook zijn zij be
reid eventueele wijzigingen in deze overeen
komsten of verdragen, welke naar de meening
van de betrokken landen noodig zijn, te over
wegen. Japan heeft het voornemen te kennen
gegeven alleen te willen beslissen, in hoeverre
met de belangen der V. S. en met de verdrags
rechten van de Amerikaansche burgers reke
ning gehouden moet worden. Als lichtpunt
noemde Welles de toenemende samenwerking
der Amerikaansche republieken. Ten slotte
legde hij den nadruk op de noodzakelijkheid
voor het land met alle kracht en snelheid te
gaan bewapenen.
Naar het A.N.P. uit Chicago bericht, is de
vorige week een boven de partijen staande
organisatie opgericht, die „America First"
heet en ten doel heeft de oorlogspolitiek te
bestrijden. Invloedrijke kringen hebben de
organisatie gesticht; Henry Ford was een
der eerste leden.
BERLIJN, 30 Sept. (D.N.B.). De Ita
liaansche minister van Buitenlandsche Za
ken, graaf Ciano, is Zondagmorgen met de
heeren van zijn gezelschap uit Berlijn ver
trokken om naar Rome terug te keeren.
Zondagmorgen is eveneens de Spaansche mi
nister van Binnenlandsche Zaken, Serrano
Suner, met verscheidene heeren van zijn ge
zelschap van hier vertrokken, en wel naar
München. Na een kort bezoek aan de hoofd
stad der beweging zal de Spaansche minister
doorreizen naar Rome. Ook de overige leden
van de Spaansche delegatie zijn uit Berlijn
vertrokken, om via Parijs naar Spanje terug
te keeren.
ROME, 29 Sept. (Stefani). Het hoofdkwar
tier van de Italiaansche weermacht maakte
Zondag bekend:
In Noord-Afrika is bij de gebruikelijke ver
kenningsvluchten een bestuurder van een der
vliegtuigen, die in het weermachtsbericht van
Zaterdag als neergeschoten vermeld waren, ge
vonden en gevangen genomen.
De vijand heeft zijn luchtaanvallen op Bar-
dia, Derna en op het gebied van Sölloem en
Giarabub zonder succes hervat. De verliezen
bleven beperkt tot een gewonden persoon en
een beschadigden auto.
In Oost-Afrika zijn eenige botsingen tus-
schen patrouilles aan de grens van Kenya
(bij Gherilli ten Oosten van Wajir en bij
Todignac in het gebied van het Rudolf -
meer) voor ons gunstig verloopen. De
vijand is overal op de vlucht geslagen en
heeft bij elkaar zes dooden, onder wie een
onderofficier, alsmede talrijke gewonden,
op het slagveld achtergelaten. Aan onze
zijde werden vier koloniale soldaten gewond.
Onze luchtmacht heeft het radiostation van
tJadi Jusuf (ten Noordwesten van Gallabat)
gebombardeerd, een autocolonne en afdeelin-
gen luchtdoelgeschut met machinegeweren van
geringe hoogte beschoten en uiteen gedreven,
en is daarna tot haar steunpunten terugge
keerd.
Het vijandelijke luchtwapen heeft Assab,
Dessie en Combolcia zonder schade aan te
richten gebombardeerd. Voorts werd Uesca,
ten Zuiden van Magi, zonder verliezen of
noemenswaardige schade aan te richten, ge
bombardeerd.
Volgens een door Stefani te Addis Abeba
ontvangen bericht heeft een Engelsch vliegtuig
onlangs Djiboeti, de haven van Fransch Soma-
liland gebombardeerd. Het toestel vloog op ge
ringe hoogte. De bommen kwamen in het cen
trum van de stad terecht en eischten een
twaalftal dooden en gewonden.
BERLIJN, 30 Sept. (D.N.B.). Britsche
vliegtuigen zijn in den nacht op Zondag weer
naar Duitschland gevlogen; eenige bommenwer
pers drongen tot Berlijn door. De luchtdoelar
tillerie opende tijdig het vuur. Nog voor de
versperring keerden de Britsche vliegtuigen te
rug zonder bommen te hebben geworpen. Een
toestel met Australische bemanning werd door
de luchtdoelartillerie neergeschoten.
Ook hebben Britsche vliegtuigen boven Noord
en West-Duitschland gevlogen. In een stad in
het Rijnland vielen bommen op een voorplaats
en op buitenhuisjes. De aangerichte materieele
schade is niet aanzienlijk.
Later werd bericht, dat vijandelijke vlieg
tuigen in den nacht van 29 op 30 Septem
ber in West-Duitschland zijn binnenge
drongen. Kleinere groepen drongen door tot
Midden-Duitschland en de nabijheid van
Berlijn, zonder echter boven de Rijkshoofd
stad te verschijnen.
Zooals verder wordt bericht is bij den
aanval der Royal Airforce van hedennacht
op Duitsch Rijksgebied in een plaats in de
provincie Hannover een lijkenhuisje getrof
fen. Elders zijn verscheidene particuliere
woonhuizen beschadigd.
Uit Kloppenburg wordt gemeld, dat in den
nacht van Zaterdag op Zondag Britsche vliegers,
zooals zij dat iederen nacht doen, getracht heb
ben de gouw Weser-Ems te teisteren. Opnieuw
strooiden zij brandplaatjes neer boven de dor
pen, akkers en bosschen, gelukkig zonder scha
de aan te richten. Daarbij werden dien nacht
o.m. talrijke brandplaatjes geworpen op het
groote openluchtmuseum, het Museumdorp in
Kloppenburg. Deze instelling, met haar twintig
gebouwen, met haar beide ruim honderd jaar
oude boeienhuizen, met haar adellijk heeren
huis uit 1680, met haar molen en dorpsvijver,
die ook uit de lucht duidelijk te herkennen is,
vormt met haar gebouwen en kostbare verzame
lingen boerenhandwerkkunst een uniek en on
vervangbaar vaderlandsch museum van het Ol-
denburgsche Münsterland en een van de schoon
ste cultuurmonumenten van den Duitschen
boerenstand. Het is slechts te danken aan de
gelukkige omstandigheid, dat geen enkel brand
plaatje op een der daken viel en aan het on
middellijke optreden van opsporingstroepen, dat
hier geen onoverzienbare en nooit te herstellen
schade is aangericht. Eenigen tijd geleden was
reeds in de directe nabijheid van het Museum
dorp een brisantbom neergekomen.
ROME, 30 Sept. (Stefani). De „Popoio di
Roma" wijst op de volkomen geestelijke solida
riteit van Spanje met de asmogendheden en
noemt in dit verband de volgende beteekenis-
volle factoren:
le Serrano Suner, de Spaansche minister van
Binnenlandsche Zaken was aanwezig bij een
ontvangst, aangeboden door von Ribbentrop
ter eere van graaf Ciano en den Japanschen
ambassadeur te Berlijn.
2e. Het onderhoud tusschen Ciano, Suner en
Von Ribbentrop, na afloop waarvan een offi
cieel communiqué liet weten, dat volkomen op
heldering tusschen de as en Spanje "bereikt was.
3e. De aankondiging van het komende be
zoek van Serrano Suner aan Rome.
Inderdaad, zoo besluit het blad, het drielan-
denpact is voor uitbreiding vatbaar.
De hoofdredacteur van de ;,Telegrafo" schrijft,
dat met betrekking tot Rusland gewezen moet
worden op de belangrijke verklaring van Von
Ribbentrop betreffende de mogelijkheid van
nieuwe overeenkomsten tusschen de contrac-
teerende partijen en de Sovjet-Unie.
Naar aanleiding van het sluiten van het
Drielandenpact te Berlijn werd van bevoeg
de zijde te Berlijn verklaard, dat het Anti-
Kominternpact ook nu nog onveranderd be
staat, aldus meldt United Press aan haar
bladen.
Op de vraag of Nederlandsch-Indië tot de
Aziatische of tot de Europeesche invloeds
sfeer behoort, werd gezegd: „Deze kwestie
is bij de besprekingen over het Driemogend-
hedenpact niet behandeld."
Volgens bericht uit Tjoengking verklaren of-
ficieele Chineeschq kringen, dat China toezeg
ging heeft ontvangen, dat het ondanks het
driemogendhedenpact verderen steun van Rus
land tegen Japan-zal krijgen. China is besloten
den strijd voort te zetten ongeacht welke con
sequenties dat zal hebben.
De „Takiroe", 'n orgaan van het Japansche
leger schrijft, dat indien de Vereenigde Staten
ook nu nog zullen voortgaan China te steunen
tegen Japan, dit zou worden beschouwd als een
motief voor 't in werking treden van het bond
genootschap met de As-mogendheden.
De minister-president van Mandsjoekwo heeft
een telegram aan Hitier gezonden, waarin hij
onder aanbieding van zijn gelukwenschen met
het pact tusschen Japan, Duitschland en Italië
den wensch uitspreekt, dat een nauwe samen
werking tusschen Mandsjoekwo en Duitsch
land moge bijdragen tot de totstandkoming
van een nieuwe orde in Europa.
Hitier heeft hierop geantwoord met een te
legram, waarin hij zegt, dat Duitschland de
samenwerking met Mandsjoekwo in den geest
der doeleinden van 'het nieuwe pact van harte
toejuicht.
GENT, 30 Sept. (Belgapress.) Naar verluidt,
werden alhier drie vrijmetselaarsloges door de
bezettende overheid gesloten. De lokalen werden
verzegeld.
voor 't reinigen van schilderwerk, glazen, 't
poetsen van zilver, 't wasschen van wollen
en flanellen goederen. Verkrijgbaar bij
frogisten a 65 cent incl. flesch en verh.
emz.belasting. Pr. H. S'anning's Pliarm.
Clfem. Fabriek. N.V., Korte Poten 7a. Den
Haag.
TOKIO, 30 Sept. (D.N.B.)Minister-presi
dent Konoje heeft, naar bekend wordt ge
maakt, met het oog op de beslissende phase
der Japansche politiek besloten tot de instel
ling van een specialen kabinetsraad, bestaande
uit tien persoonlijkheden der weermacht, der
politie en der economie. De tegenwoordige
kabinetsraad zal zich bezig houden met dit
plan van Konoje. De minister-president heeft
reeds contact gezocht met talrijke persoonlijk
heden.
Voor zoover tot dusverre bekend is, betreft
het hoofdzakelijk oudministers, wier kennis en
bekwaamheden niet alleen voor de regeering,
maar tegelijkertijd ook voor de beweging van
de nieuwe structuur, de bekende „beweging
tot steun aan de keizerlijke politiek", gebruikt
moeten worden.
TOKIO, 30 Sept. (Domei)'De woordvoer-'
der van het departement van Buitenland
sche Zaken heeft geweigerd commentaar te
leveren op de mogelijkheid der sluiting van
een Japansch-Russisch nietaanvalsverdrag.
Hij zeide: „Deze zaken zijn te delicaat om
in de persconferentie te worden besproken."
Hij verklaarde verder niet op de hoogte te
zijn van de reactie te Moskou op het pact.
Volgens Domei zal de Japansche ambassadeur
te Londen, Sjigemitsoe, heden een bezoek bren
gen aan den minister van Buitenlandsche Za
ken, lord Halifax, om hem officieel het sluiten
van het drielandenpact mee te deelen. Dome:
meldt verder, dat men kan waarnemen hoe de
betrekkingen tusschen Engeland en Japan
steeds slechter worden. Men overweegt daarom
reeds de in Engeland wonende Japanners zoo
noodig te doen vertrekken. De Japansche am
bassade te Londen heeft het departement van
Buitenlandsche Zaken in Tokio verzocht het
thans in Lissabon liggende Japansche s.s.
„Foesjimi Maroe" voor dat doel naar Liverpool
te sturen.
Met verwijzing naar het dezer dagen in de
dagbladen opgenomen bericht, verzoekt men ons
van bevoegde zijde, er de aandacht op te ves
tigen, dat behalve ruwijzer en walsproducten
ook gieterij^hroot behoort tot de producten,
waarvoor de bestaande dispensatie van het
koopen, verkoopen enz. gedeeltelijk ingetrokken
blijft.
LET OP HET MERK ROTODYN
Verkrijgbaar bij den Erkenden
Rijwielhandel.
Het Verbond voor Nationaal Herstel heeft een
Open Brief geschreven aan het bestuur van de
Nederlandsche Unie in antwoord op een Open
Brief dier Unie van 22 September.
Het Verbond noemt den negatieven inhoud
van den Uniebrief een groote teleurstelling, om
dat de Unie op bijna alle belangrijke zaken,
welke aan de orde zijn. een duideüjjce uitspraak
ontwijkt. Zelfs bij de uitspraak „dat de corpor
raties het terrein van het sociaal-economische
niet mogen verlaten" wordt nog voorbehoud
gemaakt.
Het Verbond voor Nationaal Herstel wenscht
een geheel andere houding, omdat „wij voor de
beslissing op korten termijn van het al of niet-
zijn onzer volksgemeenschap staan".
Het Verbond wenscht „een andere tactiek'
en vervolgt:
„Zonder ons door overhaasting te laten be-
invloeden bij het nemen van belangrijke be
slissingen, moeten wij toch erkennen, dat deze
tijd, waarin wij thans leven, meer dan ooit be-
sluivaardigheid en doorzettingsvermogen eischt.
Daarbij natuurlijk vooropgesteld, dat men wete
en doordrongen zij van het einddoel, dat. bereik:
moet worden. Welnu, uit uw „Open Brief" krij
gen wij den indruk, dat u nog aan het onder
zoeken bent, welke stelsels, welke maatstaven
aangelegd moeten worden, die eventueel zouden
passen op het Nederlandsche volkskarakter".
„Het tijdperk voor onderozek aiene afgeslo
ten te worden. Op het terrein der corporatieve
gedachte heeft Nederland voldoende ter zake
kundigen, die dit geheele gebied met de er uit
voortvloeiende consequenties kunnen overzien.
Leiding geven, op zoo kort mogelijken termijn,
is o. i. allereerst gebiedende noodzaak".
te verslijten is het, n opkomende
kóu den kop in te drukken. Dat
bereikt U door tijdig Aspirin in
te nemen. Aspirin is onschadelijk
voor de maag.
Zaterdagmorgen heeft personeel van de ri
vierpolitie uit de Delfshavensche Schie en de
Leuvehaven te Rotterdam drie lijken opgehaald
van personen, die, door de duisternis misleid,
te water zijn geraakt en zijn verdronken.
In de Delfshavensche Schie, ter hoogte van
de Aelbrechtskade, werd het stoffelijk over
schot opgehaald van den 54-jarigen H. W.
Oelrich, gewoond hebbende op den Mathenes-
serdijk. De man werd sinds Zondagavond ver
mist en is vermoedelijk op dien avond om
streeks tien uur te water geraakt.
Eveneens in de Delfshavensche Schie ter
hoogte van de Spangenschekade werd het lijk
opgehaald van den 48-jarigen H. Grevel, ge
woond hebbende in de Blokmakerstraat. De
man moet Vrijdagavond te water zijn geraakt.
Tenslotte werd in de Leuvehaven het lijk
drijvende gevonden van den 60-jarigen B. van
den Ham, die aan den Olmendaal heeft ge
woond. Deze man werd sinds 21 September
vermist.
De stoffelijke resten zijn naar het bureau
aan de Parkhaven overgebracht.
Vrijdagavond en Zaterdag heeft de Haagsche
politie gedregd, tot dusverre zonder resultaat,
in het water langs den Zuid-Buitensingel bij
de Gerard Doustraat, waar in de duisternis
iemand zou zijn te water geraakt en ver
dronken.
\Daar de 67-jarige J. T. uit de Delftschelaan
te Den Haag wordt vermist, vermoedt men, dat
deze het slachtoffer is.
Vrijdagavod omstreeks half tien vertrok de
heer J. Luchies te Nieuwe Krim, gemeente
Coevorden, van huis om zijn werk in de nacht
ploeg op de Aardappelmeelfabriek te De Krim
te aanvaarden. In den loop van den nacht
werd thuis bericht ontvangen dat L. niet op
de fabriek was aangekomen. Men is' toen gaan
dreggen in het kanaal. Zaterdagmorgen heeft
men het lijk vlak bij de woning van L. opge
haald. Hij is vermoedelijk door de duisternis
misleid te water geraakt en verdronken. L.
was ongehuwd en kostwinnaar voor zijn be
jaarde ouders.
r
^.H. Exc. de Eisschop van Haarlem heeft
den weleerw. heer J. L. van Kesteren (Neom.)
benoemd tot kapelaan te Noordwijkerhout
(Mariagesticht)
Op 15 October zal in de kapel van het Re
traitehuis te Amersfoort het nieuwe altaar
passend bij de nieuwe communiebank, worden
geconsacreerd door Z. H. Exc. Mgr. dr. J. de
Jong.
Tegelijkertijd Zal de kapel, welke 30 jaar ge
leden was gewijd, geconsacreerd worden.
Daar het nieuwe altaar een geschenk is van
degenen, die in de laatste paar jaren hier op
retraite kwamen, zal de eerste H. Mis op dezen
dag voor hen worden opgedragen.
De consecratie van de kapel begint precies
8.30 uur v.m.
Daarna volgt om circa kwart vóór tien de
consecratie van het altaar en dan de Hoogmis,
waaronder de zeereerw. heer pastoor J. H
Hooyman een predicatie zal houden.
Vrijdag 4 October zal het nieuwe kantoorge
bouw van het R.K. Werkliedenverbond, geves
tigd in Pijlsweert te Utrecht, ingezegend en of
ficieel in gebruik genomen worden. Deze plech
tigheid zal geschieden des namiddags om 3 uur
in het nieuwe gebouw.
De actie voor „Zingend Vlaanderen", die door
het Vlaamsch Nationaal Zangverbond, onder
leiding van Willem de Meyer, zoo geestdriftig
wordt gevoerd, bericht, dat er een reeks uil
zendingen voor den zender komt. De eerste
inleidende uitzending, op Woensdag 2 October,
is van 18.0018.30 uur: zang van Willem de
Meyer, Wiesken Aerts en het Vlaamsche Om
roepkoor, onder leiding van Leonce Gras, en
van 19.1519.25 uur: rede van Willem de Mever
over: „Oude en nieuwe tijden bij de werking
van het Vlaamsch Nationaal Zangverbond".
De vereenigingen van timmerfabrikanten in
Nederland hebben besloten tot een nauwere sa
menwerking ter betere behartiging van haar
gemeenschappelijke belangen.
NIJMEGEN. Geslaagd voor candidaats-exa-
men rechten de heeren M. H. J. C. Rutten uit
Gulpen en K, J. M. Witlox uit Den Bosch
AMSTERDAM Doctoraal-ex. rechten ae
heer G. A. A. M. Boot.
Dezer dagen organiseerde de Nederlandsche
Boschbouwvereeniging een tweetal lezingen in
het laboratorium voor Plantkunde te Wage
ningen.
Ir. S. de Waard, ingenieur bij het Rijksin
stituut voor Brandstoffen Economie te 's-Gra-
venhage, gaf een uiteenzetting van de hout
gasgeneratoren in het bijzonder voor automo
bielen en de beteekenis ervan voor Neder
land.
Spreker behandelde eerst de samenstelling
van hout en wat daarmede gebeurt, als het
wordt verhit, al of niet in tegenwoordigheid
van lucht. Bij verhitting zonder lucht ontwik
kelen zich uit hout: water(damp), gassen en
teer, en blijft er een rest van houtskool met
min of meer vluchtige bestanddeelen achter.
Met lucht verhit verbrandt alles tot kooldioxyd
en water. Kooldioxyd en water kunnen zich bij
inwerking op gloeiende koolstof, dus ook met
houtskool, omzetten. Alsdan ontstaat het dub
bele volume aan koolmonoxyde, terwijl uit
waterdamp ontstaan: bij lage temperatuur kool
dioxyd en waterstof, en bij hooge tempera
tuur koolmonoxyde en waterstof. Aan de hand
van deze uiteenzetting werd beschouwd wat
geschiedt, als door een laag brandend hout op
een rooster van onder naar boven, respectie
velijk van boven naar oncSer, lucht wordt ge
voerd, wanneer in beide gevallen de aanvoer
naar het vuur van versch hout van boven af
geschiedt.
De constructie van den generator volgt hier
uit in eerste opzicht. Dan zijn er nog enkele
moeilijkheden op te lossen, n.l. le de generator
moet bij verschillende belastingen goed gas
blijven geven. Hiertoe werd een beschouwing
van het gedrag van het vuur gegeven, wanneer
veel, resp. weinig lucht wordt toegeoerd.
2e. het gas bevat veel waterdamp en sto*
van de uit het hout gevormde houtskool en
het gas is te warm als het uit den generator
komt; het moet dus gezuiverd en gekoeld
worden.
Verschillende oplossingen van deze techni
sche vraagstukken werden gegeven. Tenslotte
werd behandeld op welke wijze het gas met
lucht wordt vermengd en hoe het zich in den
motor gedraagt. Het blijkt dat ingeval de cy
linder van den motor een zelfde hoeveelheid
van het generatorgas-luchtmengsei aanzuigt
als oorspronkelijk van het benzinedamplucht-
mengsel, minder kracht wordt geleverd. Bo
vendien wordt de aangezogen hoeveelheid nog
minder, doordat het gas tegen een zekeren
weerstand van den generator, de koeling en
de zuivering moet worden aangezogen. Daar
door treedt achteruitgang van het vermogen
van den motor op. Er bestaan echter midde
len om deze bezwaren gedeeltelijk op te heffen.
Spreker eindigde zijn belangwekkende voor
dracht met een beschouwing over den exploi-
tatieprijs.
Vervolgens sprak dr. G. Houtzagers, onder
directeur der Nederlandsche Heidemaatschap
pij te Arnhem over houtvoorziening voor de
houtgasgeneratoren in Nederland.
Door den benzinenood is in ons land een
groote belangstelling ontstaan voor stoffen, die
de benzine kunnen vervangen. Eén van die is
het hout. Vanzelfsprekend is hierdoor plotse
ling een groote belangstelling ontstaan voor het
afvalhout in zijn voor ons land nieuwe functie
als drijfkracht voor het autoverkeer.
De volgende punten werden nader behan
deld:
1. Eischen aan het hout te stellen.
2. Beschikbare hoeveelheden.
3. Wijze van distributie.
Het hout dat geschikt is om als grondstof
te dienen, moet luchtdroog zijn en in stukjes
gekloofd van ongeveer een vuist grootte. Ver
der moet het geschild zijn, althans ontdaan
van grove schors, omdat de schors een schade
lijke werking heeft op de renigingsinstallaties.
In verband met de constellatie van het
Ned. bosch (160.000 H.A. naaldhout, vnl.
grove-den, tegenover 20.000 H.A. loofhout),
zal de houtgasgenerator hier alleen van be
teekenis kunnen worden, indien deze kan
worden gestookt met afval van den grove-
den. Dit is inderdaad zeer goed mogelijk!
Grove-dennenhout is een alleszins bruikbare
brandstof voor den houtgasgenerator. Een
weinig bijmenging van beuk, els en berk is
wel goed, doch geenszins noodzakelijk. Wel
moet nauwkeurig worden zorggedragen, dat
het reinigen van zoo'n gasgenerator met
groote nauwgezetheid gebeurt, ten einde de
noodige bedrijfszekerheid te verkrijgen, doch
dit geldt ten slotte ook voor de andere
houtsoorten.
Verder is de droogte van het hout een zeer
belangrijke factor. Het mag niet meer den 20
pot. water bevatten. Daarom moeten de hout
gasblokjes onder dak worden bewaard in een
voudige te bouwen loodsjes, waarvan spr. en
kele modellen nader aan de hand van lan
taarnplaatjes beschouwde.
Wat betreft de beschikbare hoeveelheid van
dit hout in Nederland kwam spr. tot de conclu
sie, dat de hoeveelheid afvalhout uit onze bos
schen, welke geschikt is voor brandhout en
generatorblokjes, bij normalen kap 125.000
150.000 M3. per jaar beloopt en dat per wagen
ongeveer 60 M3. per jaar wordt gebruikt. Dit
zou dus worden 2500 wagens. Bij deze hoeveel
heid komt nog het afval van de houtverwer
kende industrieën. Wanneer anderzijds reke
ning wordt gehouden met de sterke vraag naar
brandhout en met den thans vrijwel uitge-
schakelden import waartegenover echter
noodzakelijkerwijze moet staan een sterkere
kap in eigen land kan de conclusie worden
getrokken, dat reeds n u het aantal houtgas
wagens kan worden opgevoerd tot 1500 a 2000.
Er loopen er thans ruim 400.
Zijn de omstandigheden eenmaal weer
normaal, don kunnen hier te lande minstens
5000 wagens en zeer waarschijnlijk belang
rijk meer op het beschikbare houtafval loo
pen, d. L 10 pet. van ons vrachtwagen-
park.... dus zeker geen onbeduidend per
centage. Ten onrechte is in de couranten
telkens weer verkondigd, dat het hout voor
gasgeneratoren in ons land geen rol kan
spelen, omdat er te weinig hout is. Dit is
niet juist. Bq de omschakeling van benzine
en ruwolie op den gasgenerator zal in de
toekomst het hout wel degelijk een be
langrijke rol kunnen en moeten spelen.
Vanzelfsprekend moet thans ook voor een
doelmatige en goede distributie van hout zorg
gedragen worden.
Vervolgens nog iets over de houtskool, welke
in kleine hoeveelheden VA H.L. per week per
wagen) voor een goede exploitatie van den
houtgaswagen noodzakelijk is. Zal de houtgas
wagen hier volkomerj slagen, dan moeten ook
hiervan de productie en verkoop worden gere
geld, zoodat eenerzijds de kolenbrander daarin
een loonend bestaan vindt en anderzijds de wa-
genbeaitter bij voortduring van de verkrijgbaar
heid van dit artikel is verzekerd. De bij bebos-
sching vrijkomende houtstobben zullen in vele
gevallen de waardevolle grondstof voor dit pro
duct kunnen vormen.
Critiek werd den houtgaswagen tot nu toe
niet bespaard. Velen staan er nog wantrou
wend tegenover en hebben verschillende be
zwaren, doch die kunnen worden overwonnen.
Bedriegen ons de voorteekenen niet. dan kan
reeds nu worden geconstateerd, dat de door
druk veroverde plaats door den houtgaswagen
niet meer zal worden losgelaten. Behoort het
benzineloos tijdperk weer tot het verleden, dan
zal integendeel de houtgasgenerator zijn plaats
nog belangrijk uitbreiden, omdat benzine steeds
duurder zal zijn dan hout.
In den namiddag hield de Ned. Boschbouw
vereeniging haar algemeene vergadering in ho
tel de Wereld te Wageningen.
In deze vergadering werd de voorzitter, prof.
A. te Wechel, gehuldigd ter gelegenheid van zijn
25-jarig ambtsjubileum. De heer J. W. Gong
grijp, oud-adviseur van den Dienst der bosschen
in de Buitengewesten in Ned. Indië, sprak na
mens de Indische houtvesters' en schetste de
verdiensten van prof. te Wechel voor den tro-
pischen boschbouw. Dr. H. van Vloten te Wa
geningen bracht de verdiensten van den jubi
laris voor den Ned. Boschbouw in herinnering,
ook als voorzitter der Ned. Boschbouwvereeni
ging en als hoofdredacteur van het Nederland
sche Boschbouw Tijdschrift.
Professor Te Wechel werd zijn door den kunst
schilder J. van Puyenbroeck geschilderd por
tret aangeboden, alsmede een album, houdende
de handteekeningen van hen, die aan dit hul
deblijk hebben bijgedragen;
De vergadering werd door een groot aantal
vertegenwoordigers van den Nederlandschen
Boschbouw bijgewoond, o. m. door de directeu
ren van het Staatsbosohbeheer en de Neder
landsche Heidemaatschappij, den voorzitter en
secretaris van den Boschraad en vele particu
liere boschbezitters.
De grqote beteekenis van het Nederlandsche
bosch blijkt thans wel zeer duidelijk door de
groote' behoefte aan hout voor de mijnen, voor
houtgasgeneratoren en voor de houtverwerken
de industrie.
Zaterdagmiddag fietste een groepje leden van
den opbouwdienst langs de Zuid Willemsvaart on
der de gemeente Berlicum. Op eengegeven
oogenblik geraakte een hunner, J. van den
Heuvel uit 's Hertogenbösch, met het voorwiel
van zijn fiets in het achterwiel van zijn voor
rijder. Van den H. slaagde erin zich vrij te ma
ken. Hij maakte daarbij een zwenking naar
het midden van den weg, juist op het moment
dat een vrachtauto voorbijkwam. Deze greep den
wielrijder, met het droevig gevolg, dat hij vrijwel
op slag dood was.
Het bestuur der Nederlandsche vereeniging
vor teekenonderwijs bericht ons:
Ter gelegenheid van het zestigjarig bestaan
der vereeniging is een nationale teekenwed
strijd uitgeschreven, waaraan door leerlingen
van openbare en bijzondere scholen, t.w. l.o..
u.l.o, m.o., vii.o., kweekscholen, n.o„ kunst
scholen en technische hoogeschool kan worden
deelgenomen
Wedstrijdprogramma's kunnen worden aange
vraagd bij den heer D. Veersema Hofstede, De
Grootkade 16 te Groningen.
Het adres, waaraan de inzendingen moeten
worden gestuurd, is Instituut tot opleiding van
teekenleeraren, Hobbemastraat 25 te Amster
dam. De uiterste termijn van inzending is 15
November 194o
Het bestuur doet langs dezen weg een beroep
op alle leerlingen, die hiervoor in aanmerking
komen, .om aan den wedstrijd deel te nemen.
Een groot aantal prijzen werdt beschikbaar ge
steld.
OVER: „SLECHTS VIER WOORDEN...."
Het artikel onder dit opschrift in Uw avond
blad van Woensdag 25 dezer, geeft mij aanlei
ding tot enkele opmerkingen.
Gij acht het niet juist, dat door de weglating
van vier woorden in art. 23 lid 2 der Ziektewet
de zwangerschap en bevalling van een gehuw
de en van een ongehuwde vrouw t.a.v. de ziek
teverzekering op één lijn worden gesteld.
Uw eerste bezwaar luidt, dat deze wijziging
uitgaat van een gedachtenwereld, die tot nu
toe zeker niet tot het gemeengoed van een
groot deel van her Nederlandsche volk be
hoorde.
Vervolgens lijkt deze gelijkstelling U niet in
öe lijn te liggen van een sociale politiek, die
in een zedelijk sterk en gezond gezinsleven het
meest hechte plechtanker ziet van een wel
geordende maatschappij.
Tegenover Uw eerste bezwaar zou ik de vraag
willen stellen, of niet datzelfde „groote deel
van het Nederlandsche volk" de ongehuwde
vrouw, die haar zwangerschap tot 'n goed einde
durft te voeren, hooger acht dan haar, die het
moederschap koste wat het koste wii ontgaan.
Door de bewuste wijziging wordt het de onge
huwde zwangere vrouw materieel belangrijk ge
makkelijker gemaakt den eersten weg te kiezen,
met als resultaat: een moeder in stede vap
een kindermoordenares. Dit weegt n.m.m
zwaarder dan het prijsgeven van een wette
lijke sanctie op het hautaine standpunt, dat
een hopelijk niet zóó groot deel van het Ne
derlandsche volk meent te mogen innemen te
genover de vrouw, die een misstap heeft be
gaan, of juister gezegd want zóó is het in
de meeste gevallen zich tot den misstap van
een man heeft geleend. Dit standpunt draagt
zeker niet tot herstel van begane fouten bij.
doch was veelal aanleiding, dat daaraan eer
ernstig misdrijf toegevoegd werd
Natuurlijk kan men mij tegenwerpen dat.de
gelijkstelling het kwaad in de hand zal wer
ken. Hierop kan ik slechts antwoorden, dat
een dergelijke verwachting blijk zou geven van
weinig vertrouwen in de moreele standvastig
heid van de ongehuwde vrouw. Als door dezen
maatregel inderdaad het hek van den dam
genomen zou worden, dan moeten andere we
gen gekozen worden om het moreele peil op
te voeren, wegen, die niet op het terrein der
wetgeving gelegen zijn.
Wat nu Uw tweede bezwaar betreft dit. In
derdaad is een zedelijk sterk en gezond gezins
leven het meest hechte plechtanker van een
welgeordende maatschappij. Maarin een
welgeordende maatschappij moet het den jon
gen man ook mogelijk zijn een gezin te vor
men. Deze mogelijkheden zijn reeds jaren lang
in materieel opzicht niet bepaald gunstig te
noemen. Laat men hier het euvel aanvatten, bij
den wortel, instede van bij de takken
Mr. G. BOSMAN
Naschrift. De opmerkingen van Mr G.
Bosman nopen ons óók tot enkele opmerkingen
Ten eerste: in het. door Mr. Bosman bedoel
de artikel hebben wij slechts het weglaten van
de vier bewuste woorden in de Ziektewetverorde-
ning gesignaléerd als een begin van het door
breken van een mentaliteit, die de onze niet
is en ook niet kan zijn.
Ten tweede: de op deze bij verordening vast
gestelde wetswijziging ten aanzien van de on
gehuwde moeder gegeven officieele toelichting
zegt van bedoelde paragraaf o.m.: dat thans
ten aanzien van de vrouwelijke verzekerden een
einde is gemaakt aan het onderscheid tusschen
gehuwde, ongehuwde en gescheiden vrouwen
en de tot nu bestaande discriminatie van
de ongehuwde moeders, welke alleen nog in
Nederland voorkwam, is opgeheven. Uit deze
toelichting blijkt, dat wij de achter deze wijziging
staande mentaliteit juist hebben geïnterpre
teerd en aangevoeld
Ten derde: Wij zijn het met Mr. Bosman vol
komen eens. dat het groote deel van het Ne
derlandsche volk de ongehuwde vrotiw, die haar
zwangerschap tot een goed einde durft te voe
ren. hooger acht dan haar, die ,het moeder
schap koste wat het koste wil ontgaan, maar
datzelfde deel, waartoe ook mr. Bosman wel
zal willen behooren, acht een gehuwde moeder
liooger dan een ongehuwde, die haar zwanger
schap niet voortijdig tracht te beëindigen.
Ten vierde: De vrouw, die een misstap heeft
begaan, of, volgens mr. Bosman juister gezegd,
zich tot den misstap van een man heeft geleend
(een gevaarlijke distinctie, die de zwaarte der
verantwoordelijkheid van elk individu afzon
derlijk ook voor gezamenlijk gepleegde daden
wat eenzijdig schijnt te willen verschuiven)
heeft zeker recht op barmhartigheid, maar er
zijn ook ongehuwde moeders, wier moederschap
het gevolg is van professioneele zedeloosheid,
en waarmee men een gehuwde moeder niet op
één lijn kan stellen zonder haar te beleedigen
en te krenken.
Ten vijfde: Wij willen de ongehuwde moeder,
van welken aard zij ook moge zijn, geenszins
aan haar lot overlaten, integendeel. Maar wij
willen haar wettelijk in geen enkel opzicht ge
lijk gesteld zien met een gehuwde. Inderdaad
moet de moreele standvastigheid van de onge
huwde vrouw zoo veel mogelijk gesteund en
bevorderd worden, maar deze wetswijziging heeft
zeker niet die bedoeling.
Ten zesde: Wij zijn het met mr. Bosman vol
komen eens, dat voorkomen beter is dan ge
nezen en dat het gewenscht is, dat de jonge
man in het algemeen vroeger en beter gelegen
heid zou krijgen een behoorlijk gezin te vor
men dan helaaas thans vaak mogelijk is.
Ten zevende: Vindt mr. Bosman het niet
vreemd, dat zwangerschap en bevalling in de
ziekteverzekering zijn ondergebracht, terwijl het
toch moreele en physieke gezondheidsverschijn
selen zijn? Deze materie zou daarom o.l. beter
afzonderlijk geregeld kunnen worden.
