Het K.R.O.-Winterprogramma
Orde en rust op den
Grebbeberg
BOSCH
w
„Huis van den Arbeid" betrokken
Trouw aan de gestelde
taak
"AKKERMEN-
ÜRLOGSSCHADE
VEELOMVA TTENDE
PLANNEN
„RENOVATUM"
Huidonzuiverheden, vetwormpjes, pukkels en uitslag
(i-É
FIETSLICHT
Stauning over economischen
toestand van Denemarken
Defensieontwerp door Senaat
te Washington aanvaard
Kerkelijk leven
Plechtige inzegening door
den Aartsbisschop
VRIJDAG 4 OCTOBER 1940
„Wij en onzen tijd
T ooneel
Declamatie
Muziek
Opera's
Maatregelen genomen door
B. en W. van Rhenen
Jongetje onder vrachtauto gedood
Ravenstein en Oploo worden
grooter
Stichting tot studie van het
nationaal-socialisme
De toren van Chaam
nderlinge Verwaarborging tegen
Kolen voor de binnenscheepvaart
WIJ LUISTEREN NAAR.t
Zaterdag 5 October
m
Eerste bataljon van 500 para
chutisten gevormd
BENOEMINGEN IN HET
BISDOM BREDA
St. Raphaël
Audiëntie
De nieuwe huisvesting van het
R.K. Werkliedenverbond
maakt een soliden
indruk
De historie
„Huis van den Arbeid"
Apothekers-assistent
Nu de nieuwe zendtijd verdeeling, welke* bin
der kort zal ingaan, is vastgesteld, heeft de
KRO zijn winterprogramma gepubliceerd. Op
voorgrond staat natuurlijk, dat de KRO
®4in belangrijke voorlichtende en cultureele
aak getrouw blijft en thans nog meer dan
'roeger al zijn krachten zal inspannen om de
ri il? doen putten uit de groote geestelijke
rbkdommen van ons volk. Bij de samenstelling
'an dit winterprogramma is er dan ook weer
aar gestreefd, in te werken op de nationale
e'genschappen van ons volk, den geest van
*®anihoorigheid te bevorderen en bijzonder de
aandacht te vestigen op al hetgeen dienstig
18 voor den geestelijken en materieelen opbouw
Vah ons vaderland.
Ofschoon het geheele programma van
den' KRO uit den aard der zaak steunt op
de katholieke gedachte, zullen toch som
mige uitzendingen zich richten op het strikt
godsdienstige en zich soms ook bepalen tot
net belichten vap speciaal katholieke wer
ken, instellingen enzoovoorts. Zoo zullen
er reportages zijn over het Katholieke,
Sociale en Charitatieve leven en over Ne-
derlandsche katholieke heiligdommen. Al
haar gelang het liturgisch jaar, zullen bij
zondere voordrachten worden gehouden,
die in den be tref fenden. tijd van het jaar
Passen, in het Godsdienstige Halfuurtje
zullen enkele encyclieken worden behan
deld, terwijl des Zondags om de 14 dagen
0e eene week een Hoogmis en de andere
pOck een morgenwijding wordt uitgezonden,
foof. v. d. Meer geeft 's Zaterdags om de
dagen ter inleiding van den Zondag
n ^schouwing onder den titel „Het on
denkelijke Rijk", terwijl iedere Z'aterdag-
,v°hd de zeereerw. heer Henri de Greeve
'jn Lichtbakens zal houden. Afhankelijk
an den uitzendtijd zullen ook zieken-
Praatjes worden gehouden.
Voorts wordt ingevoerd de nieuwe rubriek
«•Wij en onze tijd", waarin verschillende ac-
meele onderwerpen zullen worden behandeld.
noemen een reeks van drie voordrachten
°*er „Arbeidsbemiddeling en werkloosheid in
P'euwe banen", te houden door Th. van Lier,
Referendaris aan het Dep. van Sociale Zaken,
Vraaggesprekken over economisch-sociale ver
nielingen in verschillende- takken van het be-
^Rufsleven, voordrachten ter herdenking van
en o e't' dat de encyclieken Rerum Novarum
lcr! ^Ua<3ragesimo Anno resp. 40 en 10 jaar ge-
Werden uitgevaardigd enz.
n „rtr^er zijn er vier voordrachten door ir. C.
rding over Nederland en zijn bodemrijkdom,
prof- Huib Luns zal in twee voordrachten de
RJederiandsche binnenhuis- en landschaps-
Onri Van de zeventiende eeuw behandelen,
den het devies „Alles zal reg kom" en
stan?nderUtel „Boeren, werklieden en midden-
tie S berken aan de toekorifet", zullen om
veertien dagen deskundige sprekers actueele
waagstukken behandelen,
th aansluiting op vroegere reportages over de
oderlandsche industrie en bedrijven, zullen
ook
nu weer reportages en vraaggesprekken
?'orden gegeven over de Nederlandsche Am-
"achtskunst en ook kan men veel reportages
€n vraaggesprekken verwachten over katholiek
aociaai
en charitatief werk. Daarmede is de
aak van de reportages nog lang niet uitgeput.
kan er nog vele verwachten over ver
scheidene interessante bedrijven en instellingen
m ons land.
Ook op het gebied van het tooneel heeft de
In 6en omvangrijk programma ontworpen,
foo eerste plaats kan men een serie micro-
Za Opvoering tegemoet zien, die' dep ver-
dtitel heeft gekregen „Van spelewagen tot
.tooneel". Hierin zijn opgenomen weinig
niet gespeelde tooneelwerken uit onze Ne-
j. andsche letteren, stukken, die op het t-oo-
j.j,e °m allerlei redenen niet meer tot opvoe-
j bomen, maar die het voor de microfoon,
°m hun tekstueele waarde, uitstekend
rnidri' 0626 uitzendingen worden op Zondag-
dag gegeven en zullen worden ingeleid door
Jos Vandervelden. Belangrijke acteurs
Zijn
st er vt>or aangezocht. Op het programma
0j7an °-a. „Lanseloet van Denemarken", „Baeto
ade oorsprong der Hollanderen" van Hooft,
flej ®de werken van Rodenburg, Breeroo, VPn-
Langendijk, van Eeden, Slauerhoff e-a-
an oorspronkelijke luisterspelen van mo-
eeii auteurs vermeldt het programma o.m.
bewerking van „De ontdekking van de
eüwe Wereld" van Lope de Vega, „Storm
er Santa Cruz" en een comedie .Steen te
°P"' sreheeten. Tine Schmitz-Laudv schreef
Voor
stern'
geheeten. Tine Schmitz-Laudy schreef
deze rubriek een sprookje „De gestolen
in de reeks vaderlandsche figuren, die reeds
den vorm van luisterspelen voor de micro-
°n verscheen, zullen nog andere figuren vol-
als Grotius, Tromp, de Ruyter en later
ko ^chijnlijk Sweelinck en V'ossius. Hierbij
iichf°n dan n0g korte z.g. kwartierspelen in het
gP„ Cle genre, waarvoor opdrachten werden
Gorff'en aan JaaP Valk' A- J' Schneiders,
'ried Bomans, Tom Dee en Gabriel Smit.
"jv^
Veriv, declamatieprogramma's zullen worden
j r°nden tot een afgesloten bijeenhoorende
War onder den titel „De Dietsche lust-
Zal anda", waarin ruim aandacht geschonken
Vla ^drden aan de Noord-Nederlandsche, de
het 1,<iChe en de ^uid-Afrikaansche poëzie. Op
Pat St van Maria Onbevlekt Ontvangen zaï
ove*r Jacques Schreurs een voordracht houden
Hei t-^6 üfaagd in de Nederlandsche poëzie.
Poëz ®chaer met Kerstmis over oude Kerst
deni Jan Engelman op Palm-Zondag over
Poë 'denden Christus in de Nederlandsche
<jez?e' Nog vele andere litteratoren zullen aan
dai rubriek medewerken. De leiding van de-
bit d?tie- en dramatische programma's berust
y r°°n Rammelt.
-ke jeugd krijgt een ruime plaats in de
°gramma's. 's Zaterdags om de veertien
e Ben wordt een uitzending gegeven voor
K meestentijds ook door Jong Nederland.
Programma omvat lichamelijke oefe-
je,.®' de ambachten, groote Nederlanders,
dra hlectuur' lied' spel' vertelling en voor-
er, eh actueele onderwerpen over stad
etl land.
u de uitzendingen van en voor de vrouw
U-, "Waard rekening gehouden met de
gehv - c dingen van den dag. Behalve de
onderwerpen voor de vrou-
en rubriek» zullen op de Dinsdagen vele
de kwesties, die bijzondere waar-
sp^Rbbmn voor dezen tijd, worden be-
behaJT1, fn heek zullen als gewoonlijk worden
ftiaan de eerste door A. van Domburg in
door L® iiksche vraaggesprekken, en het boek
medewerkers onder leiding van prof. dr.
A. van Duinkerken. Voorts komen ook voor de
microfoon in behandeling onderwerpen op het
gebied van land- en volkenkunde, en de sport.
Tenslotte is daar de muziek. Voordrachten
over muziek worden gehouden door Wouter
Paap, die portretten van Clemens non Papa,
Sweelinck en Julius Röntgen zal geven, en dr.
K. Ph. Bernet Kemgers, die vijf voordrachten
zal houden over de betrekkingen, die Mozart,
Beethoven, Brahms, Schumann en Richard
Strauss met het Nederlandsche muziekleven
hébben onderhouden.
Wat de uitzendingen van muziek betreft
dient het volgende. De Bruckner-cyclus, die het
vorige jaar een groot artistiek succes opleverde,
zal dit jaar worden voortgezet met enkele re
prises en enkele nieuwe uitvoeringen.
Zoo staan op het programma de Missa solem-
nis in b-mol en de achtste en negende
symphonie.
Een tweede belangrijke reeks uitzendingen zal
gewijd zijn aan den zeer vcelzijdigen componist
Max Reger, van wien verscheidene werken over
het programma van het geheele seizoen zijn
verdeeld. Het programma vermeldt o.m. van
hem de eerste uitvoering in Nederland' van
„Der Einsiedler" voor bariton-solo, koor en
orkest.
Een derde belangrijke reeks zal zelden of
nooit uitgevoerde werken omvatten van Mozart.
Hierbij dient er de aandacht op gevestigd te
worden, dat de oudere en jongere Nederland
sche componisten allerminst in de program
ma's vergeten zullen worden. Ook het Collegium
Misica Divina, bekend om zijn uitvoeringen
van het Nederlandsche lied, zal weer voor de
microfoon optreden.
De muzikaal-dramatische kunst wordt ver
tegenwoordigd met" opvoeringen van „Vorst
Igor" van Borodin, „Daphné" van Richard
Strauss, en „Die Fledermaus" van Johann
Strauss. Ook van de opvoeringen der Wagner -
vereeniging zullen uitzendingen worden gegeven,
o.a. van Beethovens Pideiio. Van de opvoerin
gen, welke de Wiener Staatsopera in ons land
zal geven, zullen worden uitgezonden Mozarts
„Bruiloft van Figaro" en Rossini's „Barbier
van Sevilla".
Ofschoon details uit het kamermuziekpro
gramma nog niet bekend gemaakt zijn, rekent
de K.R.O. erop den luisteraars belangrijke
programma's in dit genre te kunnen aanbieden.
De volgende orkesten zullen vopr den K.R.O.
optreden: Het KRO-Symphonieorkest, het Ste
delijk Orkest van Maastricht, het Rotterd.
Philharmonisch Orkest en het Nèderlandsch
Kamerorkest. Als gastdirigenten worden o.m.
uitgenoodigd Hermann Abendroth en Kar!
Böhm. Vele bekende binnen- en buitenland-
sche solisten zijn reeds geëngageerd, alsmede
eenige kamermuziekensembles. Het ligt voorts
in de bedoeling om iedere week een matinée
te geven, waarop de jongere Nederlandsche
kunstenaars .van hun prestaties blijk kunnen
geven.
Aan muzikale verstrooiing van goede en
welkome soort zal het natuurlijk niet ont
breken. In de plaats van de bonte Zater
dagavonden komt er een vroolijke Zater
dagmiddag, op Donderdag wordt een amu
sementsprogramma gegeven onder den titel
„De tooverlantaarn", waarbij natuurlijk de
van den KRO bekpnde amusementsensem
bles zich niet onbetuigd zullen laten. Ook
een uitzending van de Bouwmeester-revue
met Buziau ontbreekt niet t>p het K.R.O.-
programma, dat wij hiermede in korte
trekken hebben weergegeven.
Het gemeentebestuur van Rhenen heeft een
opgave ontvangen van de maatregelen, welke
noodig werden geacht ter verzekering van de
orde en rust op en bij het militaire kerkhof op
den Grebbeberg, meldt „Het Volk". Daar een
zeer spoedige inwerkingtreding van deze maat
regelen noodzakelijk is, werd Donderdag de
raad in spoedeischende vergadering bijeenge
roepen.
Het eerste voorstel dienaangaande omvat
een besluit ter bepaling, dat een halteverbod
voor auto's, motorrijwielen, rijwielen en andere
rij- en voertuigen zal gelden voor een gedeelte
van den Rijksstraatweg Rhenen-Wageningen
en van de Heimersteinsohielaan. Met dit besluit
wordt tevens het besluit van den raad van 15
Maart 1938, tot vaststelling van een stopverbod
voor een gedeelte van den Grebbeberg, inge
trokken. Aan het college van B. en W. is over
gelaten te bepalen, op welken datum het be
trokken besluit zal ingaan, subs, zal komen te
vervallen.
Het tweede voorstel behelst een veror
dening, houdende bepalingen ter verze
kering van de orde en rust op de be
graafplaats der gesneuvelden op den Greb
beberg. Artikel 2 van deze verordening
zegt, dat het aan mannelijke bezoekers van
de begraafplaats verboden is, zich er, bui
ten noodzaak, met gedekten hoofde te be
vinden en het is voorts aan een ieder ver
boden op de begraafplaats te rooken of
zich daarop te bevinden met een branden
de pijp, sigaar of sigaret, dan wel de be
graafplaats te betreden in een met den eer
bied voor de gestorvenen niet ih overeen
stemming zijnde kleeding. Bovendien zijn
de eigenaars, houders of geleiders van hon
den verplicht zorg te dragen, dat deze han
den zich niet op de begraafplaats bevin
den.
Het aanbrengen van grafversieringen, in wel
ken vorm dan ook, mag slechts geschieden in
overeenstemming met de nader door B. en W.
van Rhenen in het belang van de handha
ving van het bijzondere karakter van de be
graafplaats te geven algemeene aanwijzingen.
Aanvankelijk is ook nog gedacht aan een
maximum-snelheidsbepaling binnen een kring
van 500 meter uit het kerkhof, doch dit stuitte
op juridische moeilijkheden en zal worden on
dervangen door plaatsing van borden met een
desbetreffend verzoek aan automobilisten enz.
om geen grootere snelheid dan 30 kin. te rij
den.
Het driejarig zoontje van den heer Koop
man. dat te Sijbekarspel plotseing den weg
overstate, werd door een vrachtauto gegrepen
en op stag gedood.
Prikkelbaar en opgewonden?
Neem 'n "AKKERTJE - hel
werkt kalmeerend op Uw ge
heele gestel en.... in korten tijd
Tusschen den secretaris-generaal waarne
mend hoofd van het Departement van Binnen-
landsche Zaken en het college van Gedeputeer
de Staten van Noord-Brabant is overeenstem
ming bereikt omtrent de wenschelijkheid tot
vergrooting der gemeente Ravenstein met Her
pen. Voorts is bepaad, dat het rectoraat-kerk
dorp De Twist (Brabantsche Noorderpeel) vol
ledig zal worden gevoegd bij de gemeente Op-
Joo. Bij laatstgenoemde gemeente komen, in
gaande 1941, Twist, Sambeek-Hoek en Stevens
beek,
Donderdag is, blijkens bericht in het Nat.
Dagblad, op een Leidsch notariskantoor de
acte van oprichting gepasseerd van dc Neder
landsche stichting tot bevordering van de stu
die van het nationaal-socialisme. Haar doel
omvat o.m. het vestigen aan de Leidsche Uni
versiteit van één of meer leerstoelen in het
nationaal-socialisme of een zijner onderdeden,
alsmede het openen en onderhouden te Leiden
van een centrum waar studenten en andere
belangstellenden gelegenheid vinden, het na
tionaal-socialisme te bestudeeren.
Er is even eenige deining geweest omtrent den
fraaien 14 eeuwschen toren van Chaam. Behoo-
rend bij de protest, kerk is de toren eigendom
der gemeente, doch hij verkeert in een zoo ver
vallen toestand, dat restauratie meer dan noo
dig was. Het Rijk en de Provincie zegden een
bijdrage toe in de kosten hiervan en ook na de
gewijzigde omstandigheden bleef deze toezegging
van kracht. Nu heeft de gemeente Chaam ook
dringend behoefte aan een nieuw gemeentehuis,
althans aan een flinke uitbreiding daarvan en
derhalve besloot de raad het vorige jaar een
subsidie van het werkfonds te vragen om een
waardige gemeentewoning te bouwen. Maar deze
subsidie is na den oorlog ingetrokken en Chaam
is te arm om zelf een nieuwbouw te bekostigen.
De vroede vaderen van dit Brabantsche dorp
waren hierover zoo verstoord, dat zij besloten
den toren niet te laten restaureeren, voordat de
plannen voor een nieuw raadhuis waren goed
gekeurd. Het middeleeuwsche bouwwerk zou dus
aan verder verval zijn prijsgegeven.
Maar er is plots een wijziging gekomen in het
standpunt van den raad, want met algemeene
stemmen heeft hij nu besloten, de toren wél te
doen restaureeren. Wat de oorzaak van dit plots
gewijzigde standpunt is, is niet bekend, maar men
fluistert, dat Chaam voor zijn raadhuisplannen
nieuwe perspectieven ziet geopend, omdat bij de
uitbreiding van de stad Breda voor Chaam ook
nog wel iets van de vette brokken zal overschie
ten.
O
tegen half jaarlijksche voorschot
premie vanaf
0.40 per mille voor inboedels en
goederen
0.60 per mille voor gebouwen
Omslag per halfjaar hoogstens
het 5 voudige der premie.
Schadeafrekening per halfjaar.
Algemeen Onderling Waarborg Genootschap
Spuistraat 219/21 - Amsterdam - Tel. 35626
Aantal deelnemers 3800 Aantal objecten
ca. 5000. Totaal verwaarborgd bedrag 60 Mil-
lioen gulden. - Vraagt een prospectus aan!
Blijkens een in de Staatscourant verschenen
beschikking is het verbod van afleveren en ver-
koopen van vaste brandstoffen, behalve ten
aanzien van handelaren en bepaalde in-
dustrieele verbruikers, ook niet van toepassing
op leveringen ten behoeve van de voortbewe
ging van sleepbooten en andere door stoom
voortbewogen binnenschepen.
JAARSVELD, 414.4 M.
NCR V-Ui tzending
8.00 Nieuwsberichten ANP, 8.25 Gewijde
muziek (opn.), 8.35 Gramofoonmuziek,
9.35 Viool, piano en gramofoonmuziek.
10.15 Gewijde muziek (opn.), 11.00 Gra-
moïoonmuziek. 12.15 Zang en piano, 12.45
Nieuws- en economische berichten ANP,
1.00 Jac. Stoffer's sextet en gramofoonmu
ziek, 2.15 Orgelconcert. 3.30 Trioconcert en
gramofoonmuziek, 4.15 Gramofoonmuziek,
4.45 Paaschbergmeisjeskoor en gramo
foonmuziek, 5.15 Nieuws- en economische
berichten ANP, 6.15 Gramofoonmuziek,
7.00 Vragen van den dag (ANP), 7.15 Pia
novoordracht, 7.40 Reportage of muziek,
8.00 Nieuwsberichten ANP, 8.30 Arnhem-
sche Orkestvereenigipg. koren en solisten
(gr.pl.). 8.559.00 Nieuwsberichten ANP
en sluiting.
KOOTWIJK, 1875 M.
VARA-Uitzending
7 30 Gramofoonmuziek, 8.00 Nieuwsbe
richten ANP, 10.30 Orgelspel, 11.30 Piano
voordracht, 12.00 VARA-orkest, 12.451.00
Nieuws- en economische berichten (ANP).
2.15 Esmeralda en solist, 3.00 Stichtsch
strijkkwartet, 4.15 Gramofoonmuziek, 5.15
Nieuws- en economische berichten ANP,
5.30 VARA-orkest, 7.00 Vragen van den
dag (ANP). 7.15 Esmeralda. 7.45 Reporta
ge, 8.15 Nieuwsberichten ANP. 8.25 Gra
mofoonmuziek. 8.45 Gramofoonmuziek,
8.55—9.00 Nieuwsberichten ANP en slui
ting.
verdwenen door de huidzniverende, huidvoedende en hnidverfraaiende Purol.
Doos 30, 60 ct. Tube 45 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
Heden is het nieuwe, zeer fraaie gebouw van het R.K. Werkliedenverbond te
Utrecht officieel geopend. Onze fototoont het gebrandschilderde raam, dat den
arbeid voorstelt en dat aangeboden werd door de Bonden en Instellingen. Het
raam is aangebracht in het trappenhuis van dit nieuioc gebouw (Foto utr- Persb.)
LET OP HET MERK ROTODYN
Verkrijgbaar bij den Erkenden
Rijwielhandel.
KOPENHAGEN, 4 Oct. (D.N.B.) Minister
president Stauning heeft een radio-rede gehou
den over de ontwikkeling van den economi-
schen toestand in Denemarken sedert de bezet
ting door de Duitsche troepen. Hij zeide onder
meer: „Toen op 9 April de mogelijkheid van
uitvoer naar Engeland wegviel, heeft Duitsch-
land zich bereid verklaard de Deensche land
bouwproducten op te nemen. Duitschland heeft
veel begrip voor de Deensche moeilijkheder.
getoónd. Ook voor de visscherij en de nijverheid
is Duitschland een groot consument geworden.
Men is het er ongetwijfeld over eens, dat Dene
marken reden heeft om tevreden te zijn over
den vorm, waarin zijn economische onderhan
delingen met Duitschland worden gevoerd. Op
vele terreinen levert Duitschland de goederen,
welke Denemarken noodig heeft, in zulk een
omvang, dat het dagelijksche leven in Dene
marken zonder noodlottige beperkingen kon
worden voortgezet."
De in een deel van het buitenland verbreide
meening, als zou Denemarken zijn goederen
zonder betaling hebben moeten afstaan, noemde
Stauning ongegrond. Er is geen reden om er
aan te twijfelen, aldus besloot Stauning, dat
Denemarken in voortdurende goede samenwer
king met Duitschland als een economisch ge
zonde natie uit de tegenwoordige moeilijkheden
zal komen.
WASHINGTON, 4 Oct. (D.N.B.) Het
laatste militaire ontwerp, daï op de agenda
van den Senaat stond en een bedrag van
1.482.000.000 dollar beschikbaar stelt, onder
meer voor de uitrusting en het onderhoud
van een vredesleger van 1.399.441 man, is
gisteren door den Senaat aangenomen.
Naar verder wordt bericht, heeft het ministe
rie van Oorlog gisteren medegedeeld, dat het
eerste bataljon parachutisten is gevormd. Het
bestaat uit ongeveer 500 vrijwilligers en heeft
zijn standplaats te Fort Benning In Georgië.
In den Senaat heeft de democraat Holt pre
sident Roosevelt er van beschuldigd, een onder
zoek naar de Britsche oorlogspropaganda in de
Vereenigde Staten te hebben verhinderd. Holt
zeide dat Noel -Coward, Sir George Paish en
andejrfe Engelschen, die in de Vereenigde Stater,
lezingen houden, met gedoogen van de hoogste
Amerikaansche ambtenaren trachten bet land
In den oorlog tegen Duitschland te betrekken.
Na de verkiezingen van November, aldus Holt
zal het tempo der oorlogsagitatie versneld wor
den. Onder den dekmantel der vaderlandsliefde
zijn millioenen dollars voor dit doel uitgegeven.
Z. H. Exc. de Bisschop van Breda heeft be
noemd tot 2en kapelaan te Driesprong den wel-
eerw. heer Ant.Adriaansen, tot kapelaan te
Sprundel den weleerw. heer Jac. de Beer, pries
ter van. het Seminarie.
Verschenen is het jaarverslag over 1939, van
den Nederlandschen R. K. Bond van Spoor-
en Tramwegpersoneel „St. Rapihaël",
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal a.s.
Woensdag geen audiëntie verleenen.
Z. H. Exc. de Bisschop van Breda zal Vrijdag
van deze week en Woensdag van de volgende
week geen audiëntie verleenen.
Op 1 Januari 1925, toen, door de samenvoe
ging van het Bureau voor de R.K. Vakorga
nisatie en de Federatie der Diocesane R.K.
Volks- en Werkliedenbonden het RK. Werk
liedenverbond werd gevormd, werd het Bureau
van dit Verbond gevestigd in de gebouwen
Drift 1012 te Utrecht die tot dan toe hadden
gediend als Bureau voor de R.K. Vakorgani
satie.
Heden, 15 jaar later, temidden van haar
moeilijke tijds- en levensomstandighedefi, be
leefde de R.K, Arbeidersbeweging in Neder
land een uiterst belangrijke gebeurtenis,
doordat de nieuwe kantoorgebouwen, geves
tigd op een terrein in het uitbreidingsplan
Plilsweert, te Utrecht, plechtig door Z. H.
Exc. Mgr. dr. J. de Jong, Aartsbisschop van
Utrecht, werden ingewijd en door bestuur-
deren zoowel als personeel der betrokken or
ganisaties werd betrokken.
Op het verloop van deze plechtigheid, welke
hadenmiddag om drie uur plaats had en bij
gewoond werd door talrijke belangstellenden
(autoriteiten uit en buiten de „Beweging"),
komen wij nader terug.
Door vriendelijke bemiddeling van het be
stuur van het R. K. W. V. waren wij inmid
dels in de gelegenheid, het groote gebouwen
complex te bezichtigen, waarbij de secretaris
van het Verbond, de heer Schutte, ons allereerst
een en ander toevertrouwde omtrent de wor
ding van dit solide bouw-werk.
Spoedig na het betrekken van de perceelen
Drift 1012 bleek reeds, dat deze huisvesting
voor het doel eigenlijk te bekrompen was, zoo
dat moest worden overgegaan tot het aankoo-
pen van het perceel Drift 8. Na de totstand
koming van het Verbond werden verschillen
de nieuwe instellingen opgericht, die alle weer
veel werk meebrachten en waarvoor dus plaats
gevraagd werd.
Jaar op jaar werd daarom aan de bewoon
de panden verbouwd en bijgebouwd, telkens in
de veronderstelling, dat met de vermeerderde
en gewonnen ruimte voor jaren zou kunnen
worden volstaan.
Toen echter in 1938 het ruimtevraagstuk weer
zeer nijpend was, werd de oplossing aanvan
kelijk opnieuw gezocht in bijbouwen, maar de
kosten zouden toen zóo groot zijn geweest, dat
besloten werd, een definitieve en afdoende op
lossing te bewerken door het bouwen van een
r.ieuw kantoorgebouw, hietwelk onderdak zou
bieden voor het Verbond zelf en de bonden en
instellingen, die op de Drift waren gehuisvest.
Van de Verbondsvergadering werd in Decem
ber 1938 de benoodigde machtiging verkregen,
waarna met de uitwerking van de plannen kon
worden begonnen.
In het uitbreidingsplan Pijlsweert, slechts
zeven minuten van het centrum der stad ver
wijderd, werd een perceel grond gekocht ach
ter de Otterstraat.
Om tot aanwijzing van een architect te kun
nen komen, werd het plan opgevat een beslo
ten prijsvraag uit te schrijven, wfclke tot resul
taat heeft gehad, dat aan de heeren E. H.
Kraaijvanger c.i. en H. M. Kraaijvanger archi
tecten te Rotterdam, opdracht werd gegeven
tot het maken van een ontwerp op een door
het bestuur samengesteld bouwprogram.
Einde April 1939 kon de aanbesteding wor
den gehouden, waarna aan den heer M. Th,
v. d. Voorn, aannemer té Utrecht de uitvoering
van de plannen werd opgedragen voor de som
van 199.200.op 1 Mei werd met den bouw
begonnen.
En door de samenwerking van vele onder
nemers en leveranciers is binnen eenige jaren
een resultaat bereikt, dat door zijn soliditeit
en eenvoud den indruk maakt, in den waren
zin des woords een
te zijn.
De gevel is naar strakke lijnen opgetrokken
en heeft geen andere, versieringen dan een
viertal tegel-tableaux van den kunstenaar A
v. d. Plas te Rotterdam, die verzinnebeelden:
den arbeid, het sparen, liet verzekeringswezen
en de gezondheidszorg, terwijl boven den in
gang een fries van zandsteen is aangebracht,
waarin de beeldhouwer Albert Termots, uit
Voorburg, een stoet van arbeiders heeft ge
houwen.
Verder zijn de eindpartijen der ramen en de
ingang met het raam daarboven van de be
stuurskamer met zandsteen omlijst.
De gevel wordt boven afgesloten door een
krachtige goot van kunstgraniet. De voorbouw
is afgedekt door een zadeldak van mat-bruln
verglaasde pannen.
De achtervleugels hebben een plat dak en
passen zich m hun huidigen toestand naar
oen eersten indruk te oordeelen niet bijzon
der bij den voorbouw aan-
Naar men ons echter mededeelde, zullen
deze vleugels te zijner tijd worden opgetrokken
tot op de hoogte van den voorbouw en eveneens
met het dak worden gebekt. Een en ander
houdt verband met financieele aangelegenhe
den.
Met het oog op een aesthetische beoordeeling
van het bouw-werk zij er dus opgewezen. dat
de toestand van de zij-vleugels als een tijdelijke
moet worden beschouwd.
Het geheele gebouw is onderkelderd en be
vat in het souterrain de archiefkelders, een
moderne kluis en garage voor de auto's van de
Filmcentrale en van „Herwonnen Levenskracht"
Door een ruim luchtververschingskanaal zorgt
een exhauser voor de afzuiging van de ben
zinedampen.
Wanneer men het gebouw, door den hoofd
ingang, binnentreedt, komt men, via de vesti
bule in de hall, die sis trappenhuis dienst doet
en een waardige entrée biedt.
Deze is mèt de bestuurs- en groote vergader
zaal het eenige deel van het gebouw, waarin
althans eenige luxe is aangebracht. De wan
den zijn voor een groot gedeelte bekleed met
marmer (geschenk van een der instellingen),
de trappen worden afgesloten door smeedijzeren
leuning-hekken van Nico Witteman te Am
sterdam en de achterwand wordt voor een zeer
groot gedeelte ingenomen door een glas-in-
loodraam van Karei Trautwein te Haarlem,
hetwelk in beeld brengt het wezen en het werk
der katholieke arbeidersbeweging.
Men merkt in dit raam op de voorstelling
van een arbeidersgezin, omgeven door de uit
beelding van verschillende beroepen, verbon
den met de symbolen van de gerechtigheid (een
weegschaal), den vrede (regenboog), de wel
vaart (engel met hoorn van overvloed) te
midden waarvan de Utrechtsche Domtoren is
geplaatst, bekroond door de sociale Pausen Leo
XIII („Rerum Novarum") en Pius XI („Qua-
dragesimo Anno") en de voorstelling van den
H. Geest als Goddelijken leider van heel het
groote werk.
Aan het plafond hangen vier smeedijzeren
kronen van den Kunstsmid K. Gellings te Rot
terdam; deze kronen zijn verlucht met orna
menten, waarvan het thema wederom is ont
leend aan de verschillende handwerken. Raam
en kronen zijn geschenken van de aangesloten
bonden en instellingen, die er prijs op hebben
gesteld aan het Centralegebouw van hun be
weging een waardig aanzien te geven.
Op den beganen grond zijn gehuisvest de
Levensverzekeringsmaatschappij .Concordia",
de Centrale Volksbank, de Nederl. Arbeiders-
bank, de Federatie der Coöp. Bonden en de
Filmcentrale.
Op de eerste étage zijn gelegen de ruimten
bestemd voor het Verbond, waarvan de be
stuurskamer alleen een meer dan gewone aan
kleeding heeft gekregen. Verder zijn daar ge
vestigd de kantoren van Herwonnen Levens
kracht."
Op de tweede étage is gehuisvest een drie
tal vakbonden, n.l. van de bakkersgezellen, de
Slagersgezellen, alsmede de naaisters en kleer
makers.
Aldus zün in het nieuwe gebouw niet meer
en niet minder afdeelingen ondergebracht dan
in de voorheen bewoonde panden. De bonden,
die hun kantoren elders in de stad (land) ge
vestigd hadden, blijven ook thans, waar ze zijn.
Welke de bestemming zal zijn van de
perceelen Drift 10—12, die thans leeg ko-
men, was momenteel nog niet te zeggen.
Het perceel 8, waarin gevestigd waren „Con
cordia" en de Arbeidersbank, gaat met deze
veranderingen over aan het bureau van de
Bouwvakarbeiders, die voorheen gevestigd wa
ren aan de Bemuurde Weerd te Utrecht.
Alsnog .zijn op de tweede etage ondergebracht
de uitgebreide en waardevolle bibliotheek, be
nevens de documentaire afdeeling van het
Verbond.
Wanneer wij, na de bezichtiging van een
en ander als onzen totaalindruk weer
geven, dat het „Huis van de Arbeid" een
soberen en soliden, doch ook een smaak-
vollen en vooral zeer geriefelijken indruk
maakt, zal de lezer kunnen concludeeren,
dat terecht alle luxe werd vermeden, doch
met alle utiliteitsoverwegingen op vakkun
dige wijze rekening is gehouden.
Alles wijst er op en werkt er toe mede, dat
in het „Huis van den Arbeid" het werk op een
zeer efficiënte wijze zal kunnen verricht wor
den.
UTRECHT. Geslaagd de dun: M. Althur,
Utrecht; H C. Snel. Utrecht; C. de Leur,
Zeist; M. v. Bk. Utrecht; A. W. Imhof. Den
Bosch.
