BOSCH
In Velsen wacht Ajax de eerste
moeilijke opdracht
~Kou, Griep
De bietenoogst is aan den gang
ENSION-RUSTH. ST. JOZEF
1
Welke bonnen zijn geldig?
bij N.A.C.
AKKERÏJé*
Breuk tusschen Londen
en Boekarest
*"5
inkwartiering van
vluchtelingen
t)
Toenemende spanning
Boedapest-Boekarest
Juliana op bezoek
Port Soedan werd
gebombardeerd
VRIJDAG 11 OCTOBER 1940
Pensionaten, Pensions
FIETSLICHT
9
114
109
104
116
GRUTTERSWAREN
78
76
77
28
15
VLEESCH en VLEESCHWAREN
3
3
De voetbalcompetitie
Kerkdijk leven
Het Verduisteringsprobleem was de zwaarste opgave
Voor de suikerfabrieken
METALEN
■ENTRALE VERWARMING
,JVog slechts een kwestie
van uren"
ÉH
DüITSCHE WAARSCHU
WING AAN ZWEDEN
Wegens pro-Engelsche houding
van Zweedsche bladen
bSt:BerUjnsche correspondent van het V.P.B.
,d)
Britsche marinetreiler
gezonken
WIJ LUISTEREN NAAR.
Zaterdag 12 October
o°&
Vergoeding verhoogd
°or een dorschmachine
overreden
°»Seti
Je moet arm en been missen
iaaf*
r.
^cderlandsch Aardrijkskundig
Genootschap
leS
Apothekers-assistent
Gemengde Hongaarsch-Roe-
meensche commissie staakt
werkzaamheden
Horthy kondigt amnestie af
5t/ml2
N.E.C. naar Enschede
Ital. hoofdkwartier meldt:
Audiëntie
Geen audiëntie
DELFT
BOEKAREST, ÏO Oct. In kringen, die
dauwe betrekking staan tot de as, werd,
®>oals een bericht van United Press aan
'ir bladen meedeelt, verklaard, dat de
leden
van hes Engelsche gezantschap zich
baar Istanboel zouden begeven en dat het
Afbreken van de diplomatieke betrekkingen
hen Engeland en Roemenië nog slechts
6en Gestie van uren is.
Var» ri
Werrj zi)de van het Engelsche gezantschap
aidoo verlclaarci' dat de Engelsche gezant nog
Ket opheldering van den (toestand wacht.
Op d btwoord van de Roemeensche regeering
bevrerf Enselsche aanvragen was zoowel „on-
Vraae «nd als ontwijkend" geweest. Op de
Antoile de Engelsche gezant zich direct tol
stand escoe ha-d gewend, om met hem den toe-
antwoor,'0 bespreken, werd toestemmend ge-
"1ans bekend wordt, heeft het Engel-
hieen^ZantscbaP niet slechts den in de Roe-
doch nu nbevelden wonenden Engelschen,
ben Jen Engelschen die iets te maken heb-
onmtertüf.1 de olie-industrie den raad gegeven
0cteUijk te vertrekken.
Btej^b^ldelijk ree^ van Duitsche zijde ont-
bouri- geuit over de beslist pro-Engelsche
biokrl" Van de Zweedsche bladen „Social De-
lahrt? n" en „Goeteborger Handels- und Schif-
®eoba^hUnS"' donderdag hield de „Völkischer
bezie zich weer met laatstgenoemd blad
b°rge A1 kan het geschrevene in de „Goete-
Öe vj. Bkiitschland niet beleedigen, zoo schrijft
is dezfdat wil niet zeg gen, dat men bereid
gevjn tactlooze uitlatingen rustig voor kennis-
krantghaan te nemen. Of echter een Zweedsche
^°hdin *and met deze kinderachtig-koppige
tijdsepS' tegen de ontwikkelingswetten van dit
6en Wr'cllt in, een goeden dienst bewijst, is
ftioet rfag' die men zichzelf in Zweden zeker
stellen, zoo verklaart het Duitsche blad.
cM
ten
11 Oct. (D.N.B.) De Britsche ad-
I SarmuT deelt mede, dat de treiler Kingston
I bjke ,i,re d°°r bet optreden van een vijande-
1 deel K^0Ot verloren is gegaan. Het grootste
bracht nnin§ kon aan land worden ge-
I tep1 7!^evT.Vaartkrineen te New York is giste-
dat het RDoi10(emt hct D.N.B. bekend geworden,
Balmoral \XTn i"1 metende Britsche vrachtschip
I bet Nn/vvt 0p een niet genoemde plaats in
*°hkrn i S Van den Atlantischen Oceaan ge-
•j. *s- Oe oorzaak is niet medegedeeld,
fefj. New-York zijn 48 opvarenden van het
Op e vrachtschip Elmbank aangekomen, dat
bprt September ten Westen van Ierland getor
deerd is.
JAARSVELD, 414.4 M.
AVRO-Uitzending
8.00 Nieuwsberichten ANP, gramofoon-
muziek, 8.30 Orgelspel, 8.50 Gramofoon-
muziek 10.15 Gramofoonmuziek, 10.35
Gramofoor.muziek, 11.15 Gramofoonmu
ziek, 12.00 Berichten, AVRO-Aeolianorkest,
12.45 Nieuws- en economische berichten
ANP, 1 00 AVRO-Amusementsorkest en so
list, 2.25 Amabile-kwintet, 3.10 Reportage,
3.30 Concertgebouworkest (opn.). 4.15
4.30 Causerie „Tooneel en tooneelgezel-
schappen". 5.15 Nieuws- en economische
berichten ANP, 5.30 Omroeporkest en gra
mofoonmuziek, 7 00 Vragen van den dag
(ANP), 7.15 Haagsch trio, 7.45 Interview,
8.00 Nieuwsberichten ANP, 8.10 AVRO-
Amusementsorkest en solisten, 8.559.00
Nieuwsberichten ANP. sluiting.
KOOTWIJK, 1875 M.
KRO-Uitzending
7.30 Wil beginnen den dag, 8.00 Nieuws
berichten ANP, 8.15 Gramofoonmuziek,
9.15 Gramofoonmuziek, 11.30 Gramofoon
muziek, 12.00 Rococo-octet, 12.45 Nieuws-
en economische berichten ANP, gramo
foonmuziek, 1.15 KRO-orkest, 2.15 Gramo
foonmuziek, 3.45 Cabaret-programma (gr.-
pl.), 4.10 Gramofoonmuziek, 5.15 Nieuws-
en economische berichten ANP, 5.30 KRO-
Meloalsten en solist. 6.30 Reportage, 7.00
Vragen van den dag (ANP), 7.15 KRO-Ka-
merorkest, 8.15 Nieuwsberichten ANP, gra
mofoonmuziek, 8.45 Gramofoonmuziek,
8.50 Wij sluiten den dag, 8.559.00
Nieuwsberichten ANP.
itscf
i uif
vredi'
m b«'
eda»"
zie*'
delUl*
is
tanti'
genej
,en e
is K
oniw
nkrit'
s ve
an
en e
al^
**«t p
tiering g der vergoeding wegens inkwar-
blijkepj. Van vluchtelingen bij particulieren is,
raal biededeeling van den secretaris-gene-
gebracil 11 Binnenlandsche Zaken, verhoogd en
den °D f 0.65 voor één persoon, f 0.60 voor
terSOOn eeden persoon, en voor eiken verderen
tiej-g^1 ('itlclusief kinderen) bij denzelfden kwar-
er f 0.50, alles voor huisvesting en voe-
dag.
hg
ver
Per
varcb J
ui'
i Al"'
l-ech';
inst6f,
rlei"'
*0he^6rdagmiddag is de achtjarige P. S.,
botSch 6 ln de Beekstraat te Geleen, door een
°verrPrtlaCtline' getrokken door een tractor,
'I.iflen fn' Het ventje was er in het voorbjj-
^etaaki n °Pgeklommen. Het viel er af en
b>esta 1 onder de wielen. In zorgwekkenden
'e gjdd werd de jongen naar het ziekenhuis
'atie /Vd overgebracht, waar men tot ampu-
'boet- atl den linkerarm en het linkerbeen is
overgaan.
!rs,
ver
alf»;
ïe Se'
d ad
*ug
|ti oh'
iOlO"1
>ree*
V«w
tjitsiT,, leden van het „Nederlandsch Aard-
bl. ddig Genootschap" zal de heer C. C. F.
1939 Boux, leider der Nieuw-Guinea expeditie
Èroo'tg aterdag 19 October om half drie in de
®®h vrj^la* van Krasnapolsky te Amsterdam
b°Uden dracht met lichtbeelden en smalfilm
°ver „De beschaving der Bergpapoea's".
i <5^HT. Geslaagd: de dames H. F.
"e he<ïa' APeldoom; G. V. Rije, Dordrecilt;
H. Spierenburg, Utrecht.
katholieke instellingen voor
ONDERWIJS, OPVOEDING, VER
PLEGING en GOEDE VERZORGING
VELP BIJ ARNHEM
^!5rvT: alschcIaan 61
Telefoon 3111
van Prachtig: natuurschoon is ons
t a en comfortabel ingericht huis gelegen
R ^nwezig Uitstek verbind, m Arnhem
gratis bij Eerw Zuster Overste der
rs* Franciscanessen v. d H Familie
LET OP HET MERK ROTODYN
Verkrijgbaar bij dén Erkenden
Rijwielhandel.
BOEDAPEST, 11 Oct. (Stefani) De Hon-
gaarsche dagbladen publiceeren het bericht, dat
op initiatief van Roemenië de gemengde Hon-
gaarsch-Roemeensche commissie, die benoemd
is als gevolg van de scheidsrechterlijke uit
spraak van Weenen en die in Boekarest zetelde,
haar werkzaamheden heeft geschorst. De bla
den voegen hieraan toe, dat de Roemeensche
regeering zich inmiddels in verbinding heeft
gesteld met de Italiaansche en de Duitsche re
geering ten aanzien van de materie, die onder
werp vormt van de onderhandelingen.
BOEDAPEST, 11 Oct. (D.N3.) In het belang
der betrekkingen van goede nabuurschap tus
schen Hongarije en Slowakije heeft de rijksbe
stuurder admiraal Horthy een amnestie afgekon
digd voor bepaalde politieke misdaden, overeen
komstig de op 1 October tusschen beide landen
tot stand gekomen overeenkomst.
Bon
Rantsoen
Geldigheidsduur
BROOD
2500 gram rogge
brood of
2000 gram ander
brood
7 Oct. tot en met
13 October
eventueel 15 Oct.
Broodbonboekje
KOFFIE
of
THEE
half pond koffie
of
75 gram thee
t/m 8 November
Algemeen
distributie-
bonboekje
SUIKER
1 Kilogram
t/m 25 October
Algemeen
distributie-
bonboekje
BOTER
pond per bon
t/m 18 October
Boterkaart
VST
5,6 en7
8
9, ÏO,
1 1 en 1 2
pd. margarine
of boter per bon
p. vet of boter
Vè pond boter per
bon met 10 cent
reductie p. pd
t/m 18 October
t/m 18 October
Vetkaart
PETROLEUM
Periode
2 liter
t/m 10 November
Zegel
W.l'.V
150 gram toilet
zeep of 120 gram
huishoudzeep of
200 gram zachte
zeep of 250 gram
zeeppoeder of 125
gram zeepvlokken
of 250 gram zelf
werkende wasch
middelen of 200
gr. vloeibare zeep
t/m 18 October
Algemeen
distributie
bonboekje
SCHEERZEEP
50 gram scheer
zeep of één tube
scheercrême ot
één pot scheerzeep
t/m 31 December
Scheerzeep
bonnen
BLOEM
of
BAKMEEL
p. tarwebloem
of tarwemeel of
boekweitmeel of
roggebloem of
;elfrijzendbakmeei
t/m 1 November
Algemeen
distributie-
bonboekje
RUST of
RUSTE MEEL
pond
t/m 1 November
Algemeen
distributie-
bonboekje
HAVERMOUT
of HAVER-
VLOKKEN of
GORT of
GRUTTEN
pond
t/m 1 November
Algemeen
distributie
bonboekje
MAÏZENA of
GRÏESMEEL
of PUDDING
POEDER
1 ons
t/m 1 November
Algemeen
distributie
bonboekje
MACARONI of
VERMICELLI
)f SPAGHETTI
1 ons
t/m 1 November
Algemeen
distributie
bonboekje
VLEESCH
1 ons vleesch,
vet of 1 ons
vleeschwaren
t/m 13 October
eventueel 20 Oct.
Vleeschkaart
VLEESCH
WAREN
1 ons
t/m 13 October
eventueel 20 Oct.
Vleeschkaart
Nog acht eerste-klasse-clubs waarvan
er twee slechts één wedstrijd speelden
hebben de eerste schermutselingen door
staan zonder dat zij een puntje behoefden
prijs te geven. Het lijdt echter geen twijfel
of Zondagavond zal dit getal weer bedui
dend zijn verminderd, want niet alleen
leven enkele dier ploegen wat boven hun
stand Sneek en H.S.C.. maar boven
dien treden twee andere poegen zonder
puntenverlies, Ajax en V.S.V., Zondag tegen
elkaar in het veld, zoodat althans één van
de twee of beide tegelijk moeten afvallen.
En overigens zijn ook de opdrachten voor
de andere triomfators niet alle zonder ge
vaar.
D.W.S. heeft in dit verband nog wel de ge
makkelijkste opdracht. De leiders van afd. I
ontvangen K.F.C., dat tegenover de beide over
winningen van zijn gastheeren twee nederla
gen boekte en aan den Spaarndammerdijk onge
twijfeld ten derden male ondergaat. In het
Delftsche kamp heeft men na den voortreffe-
lijken start van D.H.C. wel eenige hoop, dat de
groen-zwarten dit seizoen weer een rol van be-
teekenis gaan spelen. Daarom rekent men voor
Zondag as. al zoo half en half op een zege
over Stormvogels, al ontveinst men zich niet
dat de IJmuidenaren tegenstanders zijn, die
voor verrassenden tegenstand kunnen zorgen.
Feijenoord heeft na zijn thuiswedstrijd tegen
D.H.C. ook in Den Haag tegen A.D.O. geen
gemakkelijke opdracht. Wel willen we den
Rotterdammers niet zonder meer alle moge
lijke kansen op een nederlaag in de schoenen
schuiven, maar aanpakken is hier ongetwijfeld
andermaal geboden. In Hilversum vraagt men
zich af, wat dit seizoen de rol van t Gooi zal
zijn. Na een overwinning en Vervolgens een
nederlaag te hebben geboekt zullen de geel-
zwartjes zoo vertrouwt men nu in eigen
huis tegen O-F.Q. weer voor een kleine zege uf
althans voor één winstpuntje zorgen Evenals
de Gooiers het beste genoteerd staan, heeft
Sparta iets betere kansen tegen Hermes, dat
op Spangen voor de winst komt vechten.
In afd. II is Ajax, waaromtrent men dit sei
zoen niet zulke hooge verwachtingen koesterde,
tot op heden Vrij eenvoudig aan zijn eerste
plaats gekomen. Thans echter krijgen de rood-
witten een moeilijker opdracht, want ook
V.S.V. startte voortreffelijk en als vanouds
zullen Michel en de zijnen in Velsen vcor een
uitermate warme entvangst tergen. Weten de
Amsterdammers ook nu te winnen, welnu, dan
hebben zij weer ons volledig vertrouwen voor
het loopend seizoen. Wij gelooven echter eer
der dat V.S.V. erin zaï slagen een kleine meer
derheid op de hoofdstedelijken te boeken. Acht-
ter deze beide ploegen is een gedrang van ver
schillende, vrijwel gelijkwaardige vereenigin-
gen. Twee van de sterkste, H.P.S. en Haar
lem, gaan op Houtrust hun krachten meten,
een vrijwel gelijke strijd, waarin de geluksfac
tor op het beslissende oogenblik wel een
woordje zal meespreken. D.O.S., dat nog niets
anders dan een 5--1-nederlaag tegen Ajax op
zijn naam heeft staan, gaat thans in Utrecht
tegen V.U.C. wederom probeeren een succesje
te behalen. Overigens lijken ons de capaciteiten
van de Hagenaars nu niet zoo fantastisch, dat
de Domstadmenschen daar niet op min of
meer bescheiden wijze in zouden slagen. Hauw
Wit gaat bij C.V.V. op bezoek dat vorige week
V.U.C. in Den Haag klopte. We zijn benieuwd
of dit Rotterdamsche succes een ééndagsvlinder
is geweest. Intusschen zal Blauw Wis wel on
dervinden, dat het geen onverdeeld pretje is
om voor proefkonijn te fungeeren. Xerxes kan
zijn positie aardig verbeteren door een zege op
zijn stadgenoot R.F.C. Waarop we dan ook wel
eenigszins rekenen.
Nauwelijks heeft Heracles aan den lijve on
dervonden dat er dit seizoen met Enschede
niet te spotten Valt, of reeds gaat leider num
mer twee beproeven een beter resultaat tegen
de Sportclub te boeken. Eenerzjjds staat welis
waar dat de Nijmegenaren gewaarschuwde
menschen zijn, maar aan den anderen kant is
het voor de leiders niet zoo eenvoudig, dat zij
den Enschedeschen leeuw in eigen hol moeten
opzoeken. Eén bescheiden winstpuntje zou o.i.
Voor de bezoekers al een zeer bevredigend
resultaat heeten. Heracles laat natuurlijk niets
onbeproefd om zich zoo snel en zoo afdoende
mogelijk te herstellen. De wedstrijd bij Quick
in Nijmegen, biedt den kampioenen hiertoe
alle gelegenheid. Tubantia, dat ook zijn eerste
punt al moest afstaan, treft het minder een
voudig, daar Wageningen dit seizoen parman
tig voortmarcheert en dus de uitwedstrijd te
gen deze vereeniging zonder overdrijving een
opdracht van het zwaardere kaliber mag hee
ten. En dan zijn we nog erg benieuwd naar
de prestaties van Go Ahead en A.G.O.V.V., die
tot op heden ontzettend teleurstelden. Van
A.G.O.V.V. vragen we ons af, of het nu ook
in Hengelo bij de club van dien naam weer
gaat verliezen, terwijl Go Ahead in Deventer
tegen Ensched. Boys een beslist onmisbare
kans heeft om winst te behalen.
In het Zuiden ligt er voor het wederom lei
dende Juliana een lang niet eenvoudige op
dracht in het vet. De afdeelingskampioenen
zullen N.A.C. in Breda de eerste nederlaag
moeten toebrengen om hun twee trotsche nul
len te handhaven en iets dergelijks is tot op
heden altijd nog een moeilijk karwei gebleken.
Maar P.S.V. heeft het ook niet gemakkelijk.
Longa mag dit seizoen nu wel niet direct tot
de sterkere clubs behooren, de situatie is toch
wel zoo, dat de Eindhovenaren na de ver
rassende nederlaag tegen B.V.V. nu ook in Til
burg geducht op hun tellen moeten passen.
B.V.V. gaat het in Den Bosch tegen M.V.V.
opnemen. En wie weet of de overwinnaars van
P.S.V. nu ook de Maastrichtenaren niet aan
hun zegewagen gaan binden. Eindhoven schijnt
weer eens van plan een rol op het eerste plan
te gaan spelen. Weet het Zondag Noad een
kopje kleiner té maken, dan gaan we inder
daad heel sterk in de goede bedoelingen van
de Eindhovenaren gelooven. Willem II heeft
er tot op heden nog niet zoo bijster veel van
terecht gebracht. We gelooven dan ook maar
niet zonder meer, dat de Tilburgenaren met
hun eerste zege bij Limburgia vandaan zullen
komen. Roermond, dat vorige week in Tilburg
verdienstelijk gelijk speelde, kan nu ook thuis
tegen Helmond weer voor een behoorlijk re
sultaat zorgen.
In afd. V gaat Leeuwarden naar W.V.V., dat
te zamen met de Friezen zoo overtuigend
startte. Het zal ons benieuwen of de bezoekers
tegen de Winschoter club, die sindsdien weer
een stevige nederlaag opliep, hun leidende
positie kunnen handhaven. Na een zwak sei
zoen schijnt Be Quick thans in betere con
ditie. Met 3 punten zetelen de Groningers op
de tweede plaats en er is alle kans. dat zij bij
Achilles voor hun derde succesje zorgen.
G.V.A.V. gaat na zijn nederlaag bij Leeuwar
den nu trachten in de derby tegen Velocitas
een beter resultaat te boeken. Velocitas echter,
dat zich alweer van zijn slechte begin heeft
hersteld, zal alles op het spel zetten om zelf
met den buit te gaan strijken. Heerenveen
heeft een alleszins behoorlijke kans om thuis
tegen H.S.C. zijn eerste zege te behalen en
nvenzoo kan Veendam op eigen grond over
Sneek zeeevAeren-
ERGENS IN ITALIë, 11 Oct. (Stefani). In
zijn communiqué no. 126 maakt het Italiaan
sche hoofdkwartier het volgende bekend:
Een van onze luchtformaties heeft het vlieg
veld van Port Soedan gebombardeerd en vijf
tien Engelsche vliegtuigen op den beganen grond
getroffen.
De vijand heeft zonder succes gepoogd twee
aanvallen op ons gebied in Oost-Afrika te on
dernemen. De eerste, welke met gemechaniseer
de strijdkrachten in de zone tusschen Aboe Ga
mel en Tessenei (Erythrea) werd ondernomen,
kon gemakkelijk worden afgeslagen. De tweede,
welke geschiedde in twee verschillende colonnes
komende van de Wajir en van Arbajahn, werd
eveneens verijdeld. De vijand, wiens verliezen
niet vaststaan, heeft zich terstond terugge
trokken. Luchtaanvallen van den vijand op Goe-
ra, Toselli en Decamere hebben onbelangrijke
schade aangericht. Twee vrouwen werden ge
kwetst.
Neem dadelijk 'n "AKKERTJE"
(tot 4 per dag) en kruip onder
de wol. Ze bekorten de ziekte.
verdrijven koorts en pijnen!
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht zal
de volgende week alleen Maandag en Woensdag
audiëntie verleenen.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal in
de volgende week geen audiëntie verleenen.
Z. H. Exc. de Bisschop van Breda zal Zater
dag van deze week en Zondag en Woensdag
van de volgende week geen audiëntie verleenen.
(Van onzen Brabantschen redacteur)
De oogst van de suikerbieten is aan den
gang. Over alle wegen van ons land rijden
de hoog opgeladen wagens; de spoorwegen
laten treinen rijden, alleen bestemd voor het
vervoer van bieten en door de vaarten van
onze polders zijn de schepen op weg naar de
suikerfabrieken om hun last af te leveren,
die door groote kranen uit het ruim gehe-
schen wordt en gestort wordt op de gorren.
Bü alle suikerfabrieken liggen meters hooge
bietenhoopn, die aan de eene zijde voort
durend worden weggespoeld door de goten
naar de fabriek en die aan de andere, zijde
steeds maar weer worden aangevuld. Het is
een druk en haastig bedrijf, het verwerken
van bieten. Dag en nacht gaat het werk
door, Zondag en door de week. Als de ovens
een keer zijn aangestoken, mogen ze niet
meer uitgaan, tot de laatste biet verwerkt
is; de jacht en de haast van het bedrijf
mag geen oogenblik verslappen. Zeven uren
duurt het voor de biet geheel en al verwerkt
is. Zeven uren nadat de campagne begonnen
is, werkt de fabriek op volle kracht en ze
blijft dit ongeveer twee maanden lang doen,
tot zeven uren voor het einde de laatste biet
haar weg gevonden heeft door de spoelgoten
naar de molens. Ze doet dit ieder jaar weer
opnieuw; alles moet gericht zijn op dit doel.
Het vervoer mag geen oogenblik stopstaan;
het lossen mag geen oogenblik stagneeren;
zelfs niet' in dezen tijd, nu een oorlog over
het land is gevaren, nu het transport moei
lijkheden biedt en nu door de verduisterings
voorschriften des nachts alles donker moet
blijven.
Vroeger was m aon».ere nacnten tijdens de
campagne een suikerfabriek altijd een eiland
van licht. Door alle vensters straalde het felle
licht naar buiten en rondom op het terrein ston
den tallooze schijnwerpers opgesteld; bij de ko-
lenhoopen en bij de hoopen cokes, bij de bergen
kalksteen en op de losplaatsen, boven op de kra
nen en bij de bergen bieten op de gorren. Het
was een schijnsel, dat men ver aan den horizon
te zien was een dat in stormachtige nachten
weerkaatste tegen de jagende wolken. Thans is
er des nachts geen licht meer te zien.
De geheele fabrieksruimte is verduisterd; de
vensters zijn met zwarte verf bespoten en dit
was in totaal ongeveer 5000 vierkante meter
glas; bij alle deuren is een lichtsluis ge
maakt, zoodat er niets naar bulten kan door
dringen. Binnen kan het werk dus ongestoord
zijn gang gaan; het nadeel is alleen, dat men
ook overdag gedwongen is bij kunstlicht te
werken, maar daar de fabriek haar eigen
stroom opwekt, maakt het niat veel uit, if
deze lampen per dag een paar uur korter of
langer branden. Grooter moeilijkheid leverde
echter de ventilatie op. Een suikerfabriek
heeft een ongelooflijke hoeveelheid stoom en
warm water noodig en overal door het gebouw
loopen de leidingen naar de groote ketels en
kookpannen. Er heerscht een geweldige hitte
die alleen te verdragen is als men zeer luch
tig is gekleed en als de lucht voortdurend ver-
verscht wordt. En dit laatste nu is niet zoo
goed mogelijk als het verboden is deuren en
vensters open te zetten wegens de verduiste
ring. Toch heeft men ook hiervoor zoo goed
mogelijk gezorgd door middel van luchtkokers,
al is het dan niet, zooals in normale tijden.
Doch het is wel zoo afdoend, dat de heer C.
Veldkamp, directeur van de Coöperatieve Sui
kerfabriek en Raffinaderij Roosendaal G.A.,
welke fabriek wij bezocht hebben, met eenige
voldoening kon mededeelen, dat van de ruim
zeshonderd arbeiders, die hier aan het werk
zijn, er nog slechts één is uitgevallen ten ge
volge van de hitte en dit lag dan nog voor
een groot gedeelte hieraan dat de man terecht
gekomen was in den allerongelukkigsten hoek
van de fabriek, waar toevallig in het geheel
geen tocht was. Tochten doet het verder in de
fabriek overal en het is een weldaad, want als
men zich even buiten den wind bevindt, voelt
men zich ponden tegelijk afvallen door de
hitte.
Lastiger dan de verduistering binnen, is de
oplossing geweest van het probleem, hoe men
buiten twee van nature tegengestelde toestan
den, donker en licht, met elkaar kon combi
neeren; hoe men het bulten tegelijkertijd kon
verlichten en toch donker houden. Dit pro
bleem heeft men natuurlijk niet opgelost, maar
men heeft er van gemaakt wat er van te ma
ken was; dat wil zeggen, dat men gezocht
heeft naar het juiste midden tusschen een ver
lichting, die voldoende zou zijn om buiten te
kunnen werken, doch die juist weer niet zoo
sterk zou zijn, dat zij in strijd zou komen met
de verduisteringsvoorsehriften.
Men werkt thans zoo goed en zoo kwaad als
het gaat. Waar vroeger groote schijnwerpers
stonden staan nu kleine statieven, waaraan een
kleine lamp bevestigd is. Rond deze lamp is een
soort bus gemaakt, waardoor geen licht naar
de zijkanten kan uitstralen. De bus is van on
deren afgesloten met een deksel, waarin gaat
jes zijn gemaakt en deze gaatjes laten een kleine
hoeveelheid licht door van een lamp, wier sterkte
toch al slechts een duizendste gedeelte ig van het
licht, dat men in normale tijden gebruikt. Daar
bij is iedereen, die buiten werkt, verplicht een
witte jas te dragen. Op deze wijze kan het werk
des nachts ten minste doorgaan, al is de capa
citeit zeer verminderd. De kranen die anders
dag en nacht door met grooten spoed de sche
pen lossen, kunnen nu des nachts slechts op 35
pCt. van haar capaciteit werken. Om toch nog
zooveel mogelijk te kunnen doen, is men nu al
weer bezig op de kade van de Roosendaalsche
cn Steenbergsche Vliet een kraan bij te bouwen.
Ook in de andere onderdeeien van het bedrijf
vermindert de capaciteit van menschen en werk
tuigen; en omdat alles toch zooveel mogelijk
zijn gang moet gaan; omdat de fabriek, eenmaal
in bedrijf gesteld, een onverbiddelijk tyran
wordt, die steeds maar bieten en kolen en cokes
en kalk vraagt in even groote porties als voor
heen, heeft de directeur de ploegen, welke deze
stoffen van buiten aanvoeren moeten uitbreiden
met verscheidene menschen. Er worden in deze
paar maanden van de campagne 14.000 ton
steenkolen verzet; het vervoer van deze enorme
bergen naar de ovens vraagt heel wat werk, ook
des nachts. Het gevaarlijkst van alles is de
overgang van licht naar donker De aschkruiers,
wier werk ook in het donker moet geschieden,
maken thans een zeer eigenaardigen werktijd.
Bij eiken tocht, dien zij maken van de ovens
naar de aschhoopen, moeten zij, als zij buiten
komen, een paar minuten rusten om de oogen
aan de duisternis te laten wennen en zoo zich
te vrijwaren voor ongelukken. Doch op deze
wijze vraagt dit vervoer thans ook meer men
schen dan vro""-""
Dit alles omvatte de problemen, die zich
voordeden in verband met de verduiste
ringsvoorschriften. Er zit veel meer aan
vast, dan men oppervlakkig gezien zou
meenen. Een ander probleem, dat in het
brandpunt van de belangstelling stond,
was dat van het vervoer, zoowel van bieten
als van ander materiaal. Het merkwaardige
is echter, dat het vervoerprobleem geen
probleem is geweest in den eigenlijken zin
van het woord, want men heeft er om zoo
te zeggen, geen moeilijkheden mee onder
vonden. De autoriteiten, zoowel de Neder-
landsche als de Duitsche, hebben het be*
lang van de suikerindustrie ten volle inge
zien, en zij hebben gezorgd, dat voldoende
olie en benzine aanwezig was om den aan
voer van bieten ongestoord te laten verloo-
pen. Al zijn er natuurlijk wel enkele maat
regelen genomen, die het vervoer aanpasten
aan dezen tijd.
Zoo heeft de directie van de fabriek getracht
het vervoer per auto te verminderen en dat per
paard te doen toenemen. Niemand, die zjjn
bieten aanvoert van een plaats, gelegen binnen
een straal van zes kilometer van de fabriek,
mag een auto gebruiken, maar hij moet alles
per paard doen. Voor een afstand van zes tot
twintig kilometer zijn auto's beschikbaar; wat
van verder komt, Wordt vervoerd per spoor,
per schip en per tram. Vooral nu bljjkt, welk
voordeel het voor een streek heeft, als de tram
lijnen nog niet zijn opgeheven. In vele streken
van het land heeft men de lijnen opgebroken,
doch juist in dezen tjjd komt aan den dag,
van hoeveel nut de tram zou kunnen zijn vooi
het vervoer van bieten.
De directies der verschillende fabrieken heb
ben ook bieten met elkander geruild, om het
vervoer van ver afgelegen plaatsen te beperken.
Zoo hebben enkele fabrieken, waaronder die te
Roosendaal de bieten, waarvoor zij gecontrac
teerd hadden in Zeeuwsch-Vlaanderen, afgestaan
aan de Coöperatieve Suikerfabriek te Sas van
Gent, waartegenover deze fabriek bieten uit
andere gebieden van het land de Zeeuwsche
en Zuid-Hollandsche eilanden en West-Brabant
heeft afgestaan aan de hier gelegen fabrieken.
Ook andere fabrieken, bijv. Roosendaal en Din-
teloord en Zevenbergen, hebben bieten geruild,
om ook bij het vervoer van het land naar de
fabriek de noodige zuinigheid in acht te kunnen
nemen.
De aanvoer gaat ongestoord verder. Roosen
daal verwerkt tusschen de 2.000 en 2500 ton per
dag; op de terreinen moet voortdurend een
voorraad liggen van 3500 ton, opdat het werk
geen oogenblik gevaar loopt te stagneeren.
Voortdurend staat een man met een enormen
waterstraal de bieten door de goten naar binnen
te spoelen; honderd ton per uur verzet hij. En
aan den anderen kant van de fabriek stroomt
de suiker uit de silo's in de zakken om Neder
land van suiker te voorzien.
BRAAT
