Duitsche militaire hulp
aan Roemenië
Duitschers reeds te
Boekarest
Bomaanvallen door
beide luchtmachten
Britsche steden fel bestookt
AAN GOD, WAT GOD TOEKOMT
De positie van Nederlandsch-Indië
Bouwmaterialen
ook op den bon
Britsch-Roemeensche betrekkingen in
kritiek stadium gekomen
Gisteren weer vele
bommen op Londen
VEREENIGDE katholieke pers
Nationaal genootschap te
AANTAL SCHEPEN
VERNIETIGD
Accoord geteekend over
Aalands-eilanden
TOKIO INGEWIJD
Duitsch weermachtsbericht
De Zondag van den cijnspenning
Interesseert Duitschland
zich ervoor?
ZONDAG 13 OCTOBER 1940 OCHTENDBLAD
BUR VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
NASSAULAAN 51 TEL. 13866 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 25 cent per week; per kwartaal
3.25. Bij onze Agenten 27y2 ct. per week.
per kwartaal f 3.58
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE, UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM
VIER EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22648
'n TIP VAN BOOTZ
Ital. weermachtsbericht
Maatregelen voor puinruimen in
Britsche hoofdstad
Convooi gebombardeerd
Machtigings-systeem voor het aan-
koopen ingevoerd
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN
De dood eens priesters
NIEUWE KAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen. Per lossen regel 50 ct., Ingez.
mededeelingen 50 cent; Idem op pag één 65 «ent
per regel. Bij contraci sterk verlaagde prijzen Voor
prijzen der „Omroepers" zie de rubriek
BERLIJN, 12 Oct. (DNB) In
verband met de garantie, die te
Weenen tegenover Roemenië aan
vaard is, heeft de Duitsche regeering
overeenkomstig de Roemeensche
wenschen een Duitsche militaire
missie, benevens de noodige in
structieformaties naar Roemenië
gezonden en tegelijkertijd formaties
Duitsche jagers als aanvullende be
scherming van de Roemeensche
olievelden naar Roemenië overge
plaatst. De Duitsche weermachtfor
maties zullen dienen als onderwijs-
en instructietroepen by den herbouw
Van de Roemeensche weermacht,
die door het hoofd van de Roemeen
sche regeering, Generaal Antones-
coe, geëntameerd is en zjj zullen na
het volbrengen van hun taak weer
naar Duitschland terugkeeren.
De met Duitschland bevriende
regeeringen, die politiek belang zou
den kunnen hebben bij de zending
Van de Duitsche weermachtsmissie
naar Roemenië, zijn daarvan door
de Rgksregeering verwittigd.
LONDEN, 12 Oct. (D.N.B.). Officieel wordt
bekend gemaakt: In opdracht van de Brit-
Sche regeering heeft de Britsche ambassa
deur den Roemeenschen minister-president
ervan in kennis gesteld, dat de betrekkingen
tusschen Groot Brittannië en Roemenië in
een kritiek stadium gekomen zijn. De Brit
sche ambassadeur heeft opdracht gegeven
tot het vernietigen van belangrijke stukken.
Naar politieke kringen te Boekarest verze-
*eren, treft de Engelsche ambassadeur, sir Hoare,
v°orbereidingen voor zijn vertrek en voor het
®verdragen van de zaken aan een zaakwaar
nemer. Ook andere ambassadeleden en een deel
per Britsche journalisten en der Engelsche ko-
'°hie zouden op het punt staan te vertrekken,
öan Wel voor een deel het land reeds hebben
platen. Het laatste onderhoud van den am
bassadeur met generaal Antonescoe is zonder
resultaat verloopen. Sir Hoare heeft, zoo wordt
op een vraag van generaal Antonescoe
Roeten toegeven, dat ook hij in diens plaats
"ezelfde politiek zou hebben gevoerd.
Verder wordt uit Boekarest gemeld, dat
hedenmiddag om twaalf uur op het ko
ninklijke station in Baneasa bij Boekarest,
dat met de Duitsche en Roemeensche vlag
gen feestelijk was versierd, een trein met de
leden der Duitsche militaire missie is aange
komen, die op verlangen van de Roemeen-
Sche regeering de toekomstige opleiding van
het Roemeensche leger zal steunen.
Op het station waren ter verwelkoming ver
benen de plaatsvervangende premier en com
mandant van de legionnaire beweging, Horia
Sima, en vele andere autoriteiten. Een eere-
^mpagnie met vaandels en muziek was opge
beld. De legionnaire beweging had krachtige
delegaties in groene hemden gezonden, die op 't
station werden opgesteld. Voorts waren ver-
Tokio, 12 Oct. (Domei) Het „Genoot
schap voor Nationalen Dienst" is vandaag for
meel ingewijd door premier Konoje als stap in
richting van de verwezenlijking der nieuwe
hationale structuur. Het genootschap zal den
stoot geven tot „een beweging tot bijstand aan
üeh troon in het leiden der zaken, waardoor de
?Uc'e orde van het liberalisme en het „laissez
faire" zullen worden vervangen door een nieuwe
?fde van nationalen dienst aan den troon door
leder lid der gemeenschap", aldus Konoje in zijn
openingstoespraak. Konoje verklaarde verder,
at Japan staat tegenover een ernstigen toe-
Stand, die vergeleken kan worden met dien van
he restauratie van 1868.
«Onze natie treedt thans een ernstige periode
haar geschiedenis binnen. Het lot van onze
hatie hangt af van de toekomst der beweging
b dienst en bijstand aan den troon, doch de
hitvoering van deze beweging is geen gemak
kelijke taak. Wy moeten echter alle hinderpa-
b overwinnen."
Oe openingsplechtigheid werd bijgewoond door
*Üe leden van het kabinet, twaalf adviseurs en
voornaamste leden van het nieuwe genoot-
bap.
schenen de leden van de Duitsche legatie, de
Italiaansche gezant, de zaakgelastigden van
Spanje en Japan en de militaire attachés van
deze landen.
Na de feestelijke ontvangst op het station be
gaf de leider der Duitsche militaire missie, de
generaal der cavalerie Hansen, zich vergezeld
door den Duitschen gezant en den Duitschen
militairen attaché naar het gebouw van den
minister-president om den leider van den staat,
generaal Antonescoe, een bezoek te brengen. De
officieren der missie, ongeveer veertig in getal,
gingen naar hun verblijven.
Volgens een later ontvangen bericht is Za
terdagmiddag ook het. Duitsche luchtwapen-
commando, onder leiding van luitenant-generaal
Speidel, bij Boekarest geland en officieel ver
welkomd.
De distributiekaart laat
het U merken,
Men dient koffie en thee
te beperken
Maar hoe het ook zij,
BOOTZ' TIP diè is vrij
Om den inwendigen
mensch te versterken.
Inz. H. V. te Berendrecht
ontving een flesch TIP
ROME, 12 Oct. (Stefani). Het hoofdkwartier
van de weermacht maakt bekend:
In Noord-Afrika heeft een van onze gemoto
riseerde verkenningscolonnes twee pantserwagens
buit gemaakt, die door den vijand met de vol
ledige uitrusting in den steek waren gelaten.
Ons luchtwapen heeft ten Oosten van Sidi
el Barrani de vliegtuig- en spoorwegmstallaties
van Maaten Bagush en militaire installaties
van den vijand bij El Ouasaba gebombardeerd.
Al onze vliegtuigen keerden terug.
De vijandelijke luchtmacht heeft de steden
Bengasi, Bardia en Sidi el Barrani gebom-
BERLIJN, 12 Oct. (D.N.B.) Het opper
bevel der weermacht deelt mede:
Bommen, uitgeworpen door formaties lich
te gevechtsvliegtuigen, hebben gisteren in
de Britsche hoofdstad omvangrijke verwoes
tingen aangericht. Branden, die hierdoor
waren ontstaan, ontwikkelden zich op eenige
plaatsen tot groote vuurhaarden, d'ie bij
den aanvang der duisternis aan formaties
zware gevechtsvliegtuigen den weg wezen
voor hun vergeldingsaanvallen. Talrijke
bommen van middelzwaar en zwaar kaliber
deden tusschen de bocht van de Theems en
Leyton zeer groote brandhaarden ontstaan.
Ook konden in de streek van het Battersey-
park en aan den Theemsoever talrijke in
slaande bommen waargenomen worden.
Een andere groote aanval was gericht op
het haven- en industriegebied van Liver
pool-Birkenhead en Manchester. Hier ont
stond in de koelhuizen rondom de Alexan-
drahaven en ten oosten van de Canada-
docks een groote brand, die zich snel uit
breidde. Eveneens konden verscheidene
groote branden tusschen de Stanleyhaven
en de Canada-docks worden waargenomen.
De dockinstallaties van Liverpool-Bootle
kregen eveneens verscheidene voltreffers en
geraakten in brand. Talrijke afzonderlijke
aanvallen werden gericht op spoorwegwer-
ken en rails in Zuid-Engeland. Ook ver
scheidene bewapenings- en ravitailleerings-
bedrijven in Midden-Engeland en aan de
Oostkust van Schotland werden met succes
gebombardeerd. Een belangrijke wapenfa
briek aan de Oostkust brandde volkomen af.
Batterijen verdragend geschut van leger en
marine namen in den nacht een Engelsch con-
vooi aan de kust bij Dover onder vuur en joe
gen het uiteen.
In het zeegebied voor de Schotsche Oostkust
viel een Duitsch vliegtuig een convooi van ver
scheidene gewapende koopvaardijschepen in
lagen aanval aan. Een schip van 8000 b.r.t. bleef
met zware rookontwikkeling stilliggen. Een
ander krachtig beveiligd convooi werd ten Zui
den van de Hebriden met bommen bestookt.
Twee schepen werden zoo getroffen, dat zü niet
verder konden varen.
Een duikboot heeft in korten tijd drie
schepen met een inhoud van rond 21.000
b.r.t., die in een vijandelijk convooi voeren,
tot zinken gebracht.
Het Britsche luchtwapen heeft in den nacht
terreuracties tegen talrijke Nederlandsche
plaatsen uitgevoerd, waarbij vrij zware persoon
lijke en materieele schade werd aangericht.
Overigens bepaalde de aanvalsactiviteit van den
tegenstander zich tot eenige nachtelijke vluch
ten naar de Duitsche Bocht en het Noord-
Duitsche kustgebied.
In den nacht van 10 op 11 October trachtten
kleine eenheden der Britsche marine Cher
bourg te beschieten. Zij werden na drie minuten
vuren van de kustartillerie gedwongen weg te
varen. Een kort daarop bü het aanbreken van
den dag Cherbourg naderenden zwaren Brit-
schen kruiser werd tijdig door luchtverkenning
ontdekt en onder vuur genomen, waarop hij weg
voer nog voor hij zelf tot vuren kon komen. Mili
taire schade is noch in de haven noch in de stad
Cherbourg aangericht; er werden echter eenige
Fransche woonhuizen getroffen.
De tegenstander verloor gisteren in totaal 13
vliegtuigen, waarvan 10 bij luchtgevechten en 3
door luchtafweervuur. Een Duitsch vliegtuig
wordt vermist.
BERLIJN, 12 Oct. (D.N.B.)Naar het
D.N.B. verneemt is Londen vandaag weer
met buitengewoon effect aangevallen. Een
deel der in den vroegen morgen voor den
aanval naar Engeland gestarte Duitsche
gevechtsvliegtuigen is intusschen terugge
keerd. De bemanningen rapporteerden nieu
we geweldige branden in alle Londensche
stadswijken. Dikke zwarte rookwolken han
gen kilometers ver over de huizenzee.
In een plaats in Zuid-Engeland werd een
aanval ondernomen op een troepenkampement,
dat grootendeels door neergeworpen bommen
werd verwoest en gedeeltelijk met succes met
machinegeweervuur werd bestookt. Eenige for
maties Britsche jachtvliegtuigen bonden lucht
gevechten aan met de Duitsche gevechtstoe
stellen, die door jagers waren vergezeld. Daarbij
werden zeven vijandelijke vliegtuigen van het
type Hurricane en Spitfire neergeschoten. Twee
Duitsche vliegtuigen zijn nog niet op hun basis
teruggekeerd.
Naar verder wordt vernomen heeft het
Duitsche luchtwapen in den loop van de
laatste 24 uur wederom alleen boven Lon
den in totaal 215.000 k.g. bommen neer
geworpen.
De Engelsche radio heeft het volgende be
kend gemaakt:
In afzienbaren tijd zullen Britsche afdeelin-
gen pioniers aan het werk worden gesteld voor
puinruimen in het Londensche stadsgebied. Een
desbetreffende regeling is getroffen door Fisher,
die verantwoordelijk is voor de opruimingswerk
zaamheden. Met dit werk zal men beginnen in
de stadsgedeelten, die het meest van de lucht
aanvallen hebben geleden, in het Oosten en
Zuidoosten. Vijfhonderd vrachtauto's zullen
worden gebruikt, benevens vijf rijdende kranen,
die nog op weg zijn van Amerika naar Enge
land.
Verder meldt D.N.B. dat een golf Duitsche
gevechtsvliegtuigen in den afgeloopen nacht
een groot convooi heeft gebombardeerd en ge
deeltelijk uiteengedreven. Een stoomschip van
8000 ton werd in lagen aanval getroffen en
bleef bewegingloos liggen, overgeleverd aan den
wind. Een ander stoomschip van 6000 ton kreeg
een zoo zwaren treffer, dat geweldige zuilen
vuur en water er over heen sloegen. Het schip
trachtte uit het convooi weg te komen, maar
bleef vervolgens eveneens bewegingloos liggen
bardeerd, hetgeen in totaal vüf gewonden
kostte. Aan woonhuizen en aan de kathe
draal van Bengasi werd aanzienlijke schade
aangericht. Overigens slechts lichte schade.
In Oost-Afrika hebben vijandelijke lucht
aanvallen op Burgavo In Somaliland, Ne
gehili, Asmara, Goera, Adi Oegri en Assab
geringe schade, maar geen slachtoffers ver
oorzaakt.
De diplomatieke medewerker van Stefani
schrijft,- naar aanleiding van den Inspectietocht
dien de Duce gemaakt heeft om zich op de
hoogte te stellen van het Po-leger, het volgende
over de taak, die het Po-leger heeft:
„Het Po-leger heeft niet de taak de gienzen
te verdedigen. Het is een beweeglijke massa, die
over een buitengewoon sterke stootkracht en
een zeer groote bewegingssnelheid beschikt,
welke Italië op elk oogenblik in elke richting
kan benutten en wel onafhankelijk van de in
het binnenland, in Albanië, in den Dodekanesos,
in Noord-Afrika en in Abessinië gelegerde troe
pen."
MOSKOU, 12 Oct. (D.N.B.)Gisteren is
alhier tusschen de Sovjet-Unie en Finland
een overeenkomst betreffende de Aalands-
eilanden geteekend. Namens de Sovjet-Unie
teekende de volkscommissaris van buiten-
landsche zaken Molotof, en namens de Fin-
sche regeering de gevolmachtigde gezant van
Finland in Moskou, Paasikivi.
De overeenkomst behelst de volgende punten;
le. Finland verplicht zich de Aalands-eilanden
te demilitariseeren, ze niet te versterken en niet
ter beschikking der gewapende strijdkrachten
van andere landen te stellen.
2e. Onder de benaming „Zone der Aalands-
eilanden" is in dit verdrag het gebied van alle
eilanden, eilandjes, riffen en klippen te verstaan,
die zich binnen de volgende watergrenzen be
vinden: in het Noorden tot een breedte van 60
gr. 41 min., in het Oosten tot een iiin die de
volgende geografische punten verbindt: 60 gr
41 min. N.B. (Greenwich) en 21 gr. O.L. enz.
3e. Men is overeengekomen dat de Sovjet-
Unie het recht heeft op de Aalandseiianden een
consulaat te vestigen, tot welks bevoegdheden
buiten de gewone consulaire functies het toe
zicht behoort op de naleving van de In art. 1
vermelde demilitariseering.
Kwesties welke zich zouden voordoen worden
terstond door een vertegenwoordiger van het
consulaat der Sovjet-Unie en vertegenwoordigers
der Finsche regeering uit den weg geruimd.
4e. Deze overeenkomst zal terstond na, onder-
teekening in werking treden en later geratifi
ceerd worden. De uitwisseling der oorkonden
van ratificatie zal binnen tien dagen te Hel
sinki plaats vinden.
Simpel zijn de woorden, waarin het Evangelie
ons dezen Zondag de geschiedenis verhaalt van
den cijnspenning. Maar in hun eenvoud teeke
nen zij met groote scherpte Christus' onaantast
bare verhevenheid en zielegrootheid. Waar Fa-
rizeesche kortzichtigheid en kleinzieligheid te
genstellingen wilde zien, daar zag de Wijsheid
en Eenvoud de harmonie der dingen en den
samenhang van Gods beschikkingen-
Christus' houding tegenover het huichelachtig
gevlei van Zijn belagers is ons een voorbeeld.
Lafhartigen schuwen den strijd met open vi
zier. Z;i trachten de oprechten door gevlei ten
val te brengen. „Wij weten, dat gij oprecht
zijt! Gij stoort u aan niemand. Gij kent geen
aanzien des persoons. Zeg ons duszoo
luidt het betoog, waarmede zij ons in onze woor
den pogen te vangen.
Tegenover deze bedrieglijke vleierij heeft de
sterke slechts één wapen: onwankelbare trouw
aan zijn beginselen. Ieder gezond beginsel in
ons leven moet gegrondvest zijn op het woord
van Christus: „Geeft aan den keizer
wat den keizer toekomt en
geeft aan God, wat God toe
komt."
Ieder het zijne te geven is het groote geheim
der rechtvaardigheid. Maar om dit altijd juist
er, nauwkeurig te doen, zonder ons door ego
ïstische motieven van het goede te laten af
houden, moet de rechtvaardigheid geleid wor
den door de liefde, die het belang van den ander
behandelt als het eigen welzijn. Deze hoog ge
roemde, maar weinig in practijk gebrachte
deugden van liefde en rechtvaardigheid moeten
leidraad en richtsnoer worden van het leven
van enkeling en gemeenschap, wil de wereld ooit
gezond worden. En dit is slechts mogelijk, in
dien God het middelpunt wordt van onze sa
menleving. Zonder godsdienst geen menschen-
dienst en zonder liefde tot God geen liefde voor
den naaste.
De wereld is rijk geworden aan technische
ervaring, aan practische kennis en aan weten
schappelijk inzicht in velerlei problemen, maar
de wijsheid der liefde is zij vergeten, omdat zij
den rechtvaardigen God vergeten is.
„Gij hebt de stadsmuren versterkt, waterlei
dingen aangelegd en wapenvoorraden gevormd,
maar den Heer uwen God hebt gij daarbij ver
geten." (Is. 22, 8—12,)
Tegen deze dwaling waarschuwt Christus:
„Zoekt eerst hetRijk Gods en zijn
gerechtigheid en het overige zal u worden toe
geworpen."
Keeren wij deze orde om, dan wachten ons
slechts mislukking en nederlaag. Wij moeten
werken in den tijd en met onzen tijd, maar
steeds onder het licht der eeuwigheid.
Aan den voet van den Sinaï moeten alle vol
keren, geslachten en standen zich verzamelen,
willen zij de wet van alle menschengeluk, die
tevens de wet van de natuur is, vinden, gegrift
op steenen tafelen. In de tien geboden ligt de
bron voor ieder staatswelzyn, zoowel als voor
ons persoonlijk geluk. „Ach, neemt toch Mijn
geboden ter harte! Dan zal uw vrede zijn als
een stroom, uw heil als de golven der zee."
(Is. 48, 18). Waar de staatshoofden op grond
van het vierde gebod terecht eischen, dat men
aan den Staat geve wat den Staat toekomt,
daar worden zijzelf op grond van de eerste
drie geboden verplicht aan God te geven wat
God toekomt. Want niet alleen de onaanzien-
lijken, ook de grooten der aarde zijn nietige
aardwormen voor Hem, Die sprak: „Ik ben de
Heer, uw God."
Vrede en welvaart en iedere zedelijke orde
verdwijnen, wanneer men ook maar één der
tien pijlers, waarop zij rusten, omver haalt. Wil
dan ook Europa rust en orde hervinden, dan
moet het Rijk der Hemelen weer zichtbaar wor
den door het geheele staatkundige, economische
en cultureele leven heen.
Dat zelfs wü, Christenen, van deze waarheid
nog niet volledig doordrongen zijn en dat dit
nog niet zoozeer vleesch en bloedin ons is
geworden, dat het al onze gedachten en han
delingen beheerscht, is een bewijs temeer, hoe
zeer wij zijn aangestoken door den geest van
de wereld. Ook onze handen zijn niet onschul
dig aan den nood van den arme en voor zijn
behoeften zijn wij blind. Wij hebben den een
voud van levenshouding, den geest van broeder
zin verloren en In overdreven standsgevoel zijn
wij vergeten, dat de armen, die met ons aanzit
ten aan eenzelfde Tafel des Heeren, meer dan
naaste bloedverwanten zijn, omdat zij, evenals
wij, leden zijn van Christus' Mystieke Lichaam-
Ons denken is nog te kapitalistisch en wij
onthouden te vaak den arbeider het loon, waar
op liefde en rechtvaardigheid hem recht geven.
Om deze hardheid van gemoed, om deze on
trouw aan onze beginselen, zijn wij niet langer
het zuurdeeg, dat de maatschappij doordeesemt,
het licht, dat den dwalenden den weg wijst.
Terecht geldt ons het verwijt van Sint Paulus:
„Om u wordt de naam Gods
gelasterd onder de heidenen."
(Rom. 2, 24
Een vernieuwing van deze wereld is alleen
mogelijk, wanneer de Christenen komen tot een
erkenning van het bovennatuurlijke, een radi
cale beleving van de Christelijke beginselen, een
terugkeer tot de armoede van de Kribbe en de
dwaasheid van het Kruis.
Dat God ons sterk make door Zijn kracht
om, als mannen van geloof, onvervaard door
de stroomingen van den tijd, den weg te gaan,
dien Zijn wet ons wijst tot zijn grooter glorie
en tot heil van ons Vaderland en deze ver
moeide wereld.
K.
(Van onzen Haagschen redacteur)
De toenemende spanning in het Verre
Oosten concentreert geleidelijk onze gedach
ten meer op onze Oost-Indische bezittingen
en met belangstelling zien wij in het moe
derland toe, welke gebeurtenissen zich in de
naaste toekomst in ons Indië zullen afspe
len.
Er is meer: want naar onze overtuiging
gaan niet alleen ónze gedachten naar deze
streken, maar ook die van Duitschland en
wel in veel sterker mate dan men oogen-
schijnlijk zou vermoeden.
Ondanks de verklaring, welke eenige maanden
geleden van officieele Duitsche instanties in
Den Haag werd gehoord en waarin werd be
weerd, dat de positie van Ned.-Indië de bezet
tende Duitsche macht niet interesseerde, meenen
wij veeleer, dat Duitschland wel degelijk belang
heeft bij onze koloniën. De reden ligt voor de
hand. Wanneer het Nieuwe Europa hecht moet
worden opgebouwd, dan kan het eenvoudig de
rijke opbrengst van een Insulinde niet missen.
Onder abnormale omstandigheden kunnen vol
keren veel ontberen, inderdaad, maar daarvoor
zijn het dan ook abnormale omstandigheden.
Meer en meer dringt naar ons gevoelen
het besef door, dat een onafhankelijk Ne
derland met zijn rijk Ned.-Indië voor een
Nieuw Europa een gebiedende eisch is.
Naar men weet is voor de uitvoering van
bouwwerken de goedkeuring vereischt van den
Regeeringscommissaris voor den Wederopbouw.
Dit is o.a. noodzakelijk in verband met de
sehaarschte aan bouwmaterialen.
De Regeeringscommissaris voor den Weder
opbouw heeft nu voor de uitvoering van bouw
werken, goedgekeurd na 1 October 1940, een
machtigings-systeem voör den aankoop van
hout, ijzer en staal en non-ferro metalen inge
voerd.
Tegelijk met de toezending van de goed
keuring voor de uitvoering van een bouw
werk aan den principaal worden door het
Regeeringscommissariaat machtigingen voor
den aankoop van bovengenoemde materialen
in den vorm van bonnen toegevoegd, waar
mede de principaal en de bouwondernemer
of hun gemachtigden bij de betreffende le
veranciers tot aankoop van de toegestane
hoeveelheden materialen kunnen overgaan.
Aangezien het door de invoering van dit
systeem niet meer mogelijk zal zijn, een grootere
hoeveelheid materiaal te koopen dan de hoeveel
heid, waarvoor het Regeeringscommissariaat
vergunning heeft verleend, is het in het belang
van de aanvragers, de benoodigde hoeveelheden
van bovengenoemde soorten materialen nauw
keurig te berekenen aan de hand van de door
den Regeeringscommissaris getroffen „Maatre
gelen ter besparing op bouwmaterialen" d.d. 21
Augustus 1940, en deze in de daarvoor aange
wezen kolommen van het aanvraagformulier in
te vullen.
In het bijzonder wordt de aandacht er op ge
vestigd, dat in de kolommen van het aanvraag
formulier moeten woraen ingevuld de totale
hoeveelheden bouwmaterialen, welke blijvend
tot het bouwwerk behooren.
Bovendien moet echter in de toelichting op de
laatste bladzijde van het formulier, overeenkom
stig de specificaties, voorkomende in de kolom
men, aangegeven worden, welke hoeveelheden
van deze materialen reeds in het bezit zijn van
den principaal of den bouwondernemer.
Voor betonwerken dient het totaal te bekisten
oppervlak van beton eveneens in de toelichting
vermeld te worden.
In het belang van een vlotte behandeling van
de aanvragen tot goedkeuring is het gewenscht,
dat men zich nauwkeurig aan het bovenstaande
houdt. Hierdoor worden oponthoud en moeilijk
heden voorkomen,
De vraag is nu gerezen: heeft Duitschland
door het Driemogendhedenpact aan Japan de
vrije hand gegeven in het Oosten en wel zoo,
dat het Duitschland toch volkomen onverschil
lig laat, indien Indië voor Nederland zou ver
loren gaan?
Er zijn er, die meenen, dat zulks niet het
geval is en dat er in het Pact wel degelijk
ruimte bestaat voor een in het Nederlandsche
Rijk opgenomen Indië.
Art. 2 van het Pact, dat op 27 September
plechtig te Berlijn werd gesloten luidt als volgt:
„Duitschland en Italië erkennen en eerbiedigen
de leiding van Japan bij de instelling van een
nieuwe orde in de Groot-Aziatische ruimte".
Nu kan men dit woord „leiding" zoo verstaan,
straffe opvating. Immers het is in het geheel
niet met eenigerlei kwestie in de Groot-Aziati
sche ruimte inlaten, maar dat is een wel zeer
straffe opvatting. Immers het is in het geneei
niet uitgesloten, ja zelfs kan men zeer goed
met dezen tekst rijmen de opvatting, dat b.v.
Duitschland op zeker oogenblik belangen heeft
in bepaalde deelen van Groot-Azië en die wil
behartigen. Het zal dat kunnen en mogen doen,
doch met erkenning van Japans prioriteit. Wan
neer dus Japan in de Groot-Aziatische ruimte
de leiding heeft, beteekent dit geenszins, dat
iedere belangensfeer van Duitschland en Italië
in die ruimte als een tegen het Pact indrui-
schende werkelijkheid wordt beschouwd. Wel
staat vast uit dit verdrag, dat bij botsing van
de belangen der partijen Duitschland afstand
heeft gedaan van zijn recht als gelijke van
Japan in die ruimte te worden beschouwd. Even-
tueele Duitsche aanspraken (dus ook aanspra
ken voor diegenen als wier pleitbezorger
Duitschland zou optreden) zullen steeds moeten
wijken voor Japansche belangen, indien deze
daarmede tegenstrijdig zouden zijn. Per se moet
men dus niet uitgesloten achten, dat Duitsch
land ook een stem in het kapittel heeft, wan
neer het zijn belang gebaat ziét met het in
Nederlandsch bezit blijven van de Oost-Indische
koloniën.
In hoever deze uitlegging van het Driemo
gendhedenpact reeds terstond een reëele betee-
kenis kan hebben, blijkt uit de onderhandelingen,
welke thans te Batavia worden gevoerd. Voor
zeker toch heeft Japan groote belangen bij Ned.-
Indië. belangen welke zich waarschijnlijk al zeer
spoedig o.a. als olie-belangen zullen doen ken
nen. Zal Japan zich dadelijk, om zich zijn belangen
te verzekeren, ertoe laten verleiden een poging
tot annexatie van Indië te wagen? In dat geval
heeft Duitschland nog altijd recht diplomatiek
zijn eigen belangen tegenover Japan te verdedi
gen en te staan op het behoud van die sfeer,
welke de Japansche raakt.
Hoewel deze tekst-exegese niet uitmunt door
groote kracht, wordt zij hier en daar aanvaard.
In feite zullen tallooze andere factoren mede
beslissen en zuilen veeleer practische mogelijk
heden een doorslag geven bij een beslissing, dan
theoretische overwegingen.
Een ander punt in het Driemogendhedenpact
houdt evenzeer de aandacht bezig van hen, die
een antwoord op de door ons gestelde vraag
trachten te geven. In de inleiding tot het Pact
wordt n.l. gespreken over de Groot-Oost-Aziati
sche ruimte, dit in tegenstelling met het zoo
even geciteerde art. 2. Hoewel dus de tekst der
artikelen niet geheel in overeenstemming is met
de toelichting, moeten wij toch de algemeene
toelichting als bindend beschouwen, omdat zij de
bedoeling van de contractanten weergeeft. Wat
dient men nu te verstaan onder Groot-Oost-
Aziatische ruimte?
Tenzij dit begrip eventueel door andere, 't zij
Een waarachtig -priester is gestorven
in onze omgeving en ineens treft ons,
leeken, wel zeer diep de alomvattende,
geestelijk-sociale beteekenis van zoo'n
priesterleven. Hij heeft geleefd voor
anderen, hij heeft zich in dienst ge
steld van zijn God, van Diens altaar.
Een ontzettende macht is hem in
handen gegeven. Velen kwamen tot
hem met hun zorgen, met hun lijden
en hun leed. Met een menschelijk-
begrijpend en geestelijk waarachtig
verheffend simpel woord wist hij zie
len te winnen of te behouden. Hij
stootte niemand af, doch trok velen
aan. Zijn blijmoedigheid was de zon
voor zijn omgeving. Hij was geen
schitterende redenaar, doch de kracht
van zijn levensovertuiging gaf aan
zijn preek de diep-indringende geeste
lijke macht, waaraan de meesten
Goddank nooit weerstonden.
Er rust een groote plicht van dank
baarheid op ons, door ons gebed zijn
ziel te helpen, wanneer er onvolko-
mendheden mochten zijn door onze
schuld; en anders kan door onze ge
beden en goede werken verlossing ko
men voor hulpbehoevende zielen in
het vagevuur.
Van het oogenblik waarop de jonge
leviet werd gewijd tot het moment
van zijn berustend afsterven is zoo'n
priesterleven een voorbeeld en bemoe
diging voor ons. Dankbaarheid wordt
hier onze plicht.
geheime clausules, het zij aanvullende over
eenkomsten is vastgelegd, moeten wij afgaan
op hetgeen in het algemeen onder deze termen
wordt verstaan. Volgens vroegere opvattingen nu
bedoelden Japansche gezagdragers met Groot-
Oost-Azië steeds Mansjoekwo en China met de
daaraan grenzende zeeën. Voor dit gebied kenden
zij 'n aparten naam „Toa", welke tevens betrek
king had op Formosa en het eigenlijke Japan
sche eiland. Voor dit Toa nu zijn volgens het
verdrag Duitschland, Italië en Japan overeen
gekomen, zij aan zij te staan en samen te wer
ken. Wanneer zij nu in art. 3 eenige practische
middelen aangeven, welke zij zullen aanwenden
bü hun wederzijdsche samenwerking, dan slaat
dit alleen op de Groot-Oost-Aziatische ruimte
en niet op de Groot-Aziatische welke sub 2 is
genoemd en waaronder ook Ned.-Oost-Indië zou
vallen, dat in tegenstelling tot Toa behoort tot
het Zuideiyke eilandenrijk en betiteld wordt als
Nanyo.
Hoewel dus deze beschouwingen, waarmede
velen zich ernstig bezig houden, wellicht van
eenigszins theoretischen aard zyn, meenden wij
ze toch niet zonder meer te mogen voorbijgaan.
Ook aan de Duitsche instanties gaan zy niet
onopgemerkt voorbij; in ieder geval verneemt
men hier niet meer het gezegde, waarover wy
in het begin van dit artikel spraken: Duitsch
land interesseert zich niet voor Ned.-Indië.
