BEV
VE
EEN EBBENDE VLOED
Nachtelijk gevecht
in de Roode Zee
Laatste Nieuws
Mgr. Huibers
Aanvallen op Engeland
voortgezet
De arrestatie van Beek
De onderhandelingen
te Batavia
De radiozendtijden
Nog maar 3500 vreemde
lingen in onze mijnstreek
Duitsch weermachtsbericht
WOENSDAG 23 OCTOBER 1940
Bezoekt de tentoonstelling
„Russische 1 konen"
PROPAGANDA VOOR
SPORT EN LICH. OEFENING
Drie populaire ochtenden in
Rembrandt-Theater
WERK VOOR DE H.O.V.
„KUNST ZIJ ONS DOEL"
EXPOSEERT
ORGELBESPELING
TRA WL VISSCHER1J
„Kindervoeding"
VOETBAL
Gompetitiestanden N.V.B.
WITTE KRUIS
Wat de t.b.c.-bestrijding kost
Geslaagd
50 jaar getrouwd
40 jaar getrouwd
Diefstal van boter
Strandvonderij
BLOEMENDAAL
ZAANDAM
FAILLISSEMENTEN
Wat de Radiocentrale
heden geeft
Italiaansche oorlogsschepen
vielen een Britsch
convooi aan
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
DE OVERSTROMINGSRAMP IN
ZUID-FRANKRÜK
Economische overeenkomst
Indo-ChinaJapan
Minister Teleki naar Rome
Boot van Peter den Grooten
gevonden
STAD
Gisterenmiddag heeft Z.Exc. Mgr. J. P. Hui
bers, bisschop van Haarlem, persoonlijk een be
zoek gebracht aan de tentoonstelling van Rus
sische Ikonen, welke in de R. K. Openbare Lees
zaal aan de Nieuwe Gracht te Haarlem wordt
gehouden.
Monseigneur werd door den heer L. J.
M. Bouvy rondgeleid en gaf herhaalde malen
zijn diepe bewondering te kennen voor de fraaie
verzameling, welke hem getoond werd. De heer
Jos. van der Velde, directeur der Leeszaal was
bij den rondgang aanwezig.
Het bisschoppelijk bezoek aan de tentoonstel
ling duurde ruim vijf kwartier.
De populair-wetenschappelijke Zondagmorgen
voorstellingen in het Rembrandt-theater, die
zich in vorige jaren in zulk een groote belang
stelling van het publiek mochten verheugen,
zullen ook thans weer gegeven worden. De
eerste voorstellingen in deze nieuwe reeks, zul
len gewijd zijn aan de propaganda voor de sport
en de lichamelijke oefening. Naast eenige films
op dit gebied, zullen echter ook een paar Haar-
lemsche sportvereenigingen gelegenheid krijgen
te toonen, wat hun leden presteeren.
Op het tooneel van Rembrandt krijgt men
dus na de sportbeoefening van het witte doek,
de sportprestaties te zien van mannelijke en
vrouwelijke stadgenooten. De directie van het
Rembrandt-theater heeft hiervoor de welwil
lende medewerking verkregen van de drie groote
Haarlemsche gymnastiekvereenigingen, die met
keurgroepen turnsters en turners zullen dcmon-
streeren wat men bereiken kan indien men ge
regeld het turnen beoefent onder deskundige
leiding. Op Zondagmorgen 27 October a.s. en
vervolgens op 3 en 11 November, zullen achter
eenvolgens de gymnastiek-vereenigingen „Con
cordia", „Turnlust" en „Bato" demonstreeren.
Men kan ervan verzekerd zijn, dat men daarbij
genieten kan van het beste op het gebied van
de moderne gymnastiek en het toestelturnen.
Op deze propaganda-ochtenden zal ook de
meer sensationeele wielersport vertegenwoordigd
zijn. De Haarlemsche wielerclub „De Kampioen",
de club van Jan Tulleken, Jac. van Egmond,
Ooms en zoovele andere bekende wielrenners, is
bereid gevonden een aantrekkelijken demonstra
tie-wedstrijd op home-trainers te organiseeren
met een zestal van de beste wielrenners.
De programma's voor deze populaire sport-
ochtenden beloven dus wei aantrekkelijk te wor
den.
De N.V. Het Nederlandsch Tooneel, directeur
Cor van der Lugt Melsert, heeft aan de Haar
lemsche Orkest Vereeniging een aantal bege
leidingen opgedragen van Peer Gynt, van Hen-
rik Ibsen.
Onder leiding van den dirigent, L. M. G.
Arntzenius, zal de H.O.V. de muziek van Edvard
Grieg hierbij uitvoeren.
Het eerste optreden met de N.V. Het Neder
landsch Tooneel zal op Zondagmiddag 27 Octo
ber te Amsterdam, in den Stadsschouwburg,
plaats vinden.
Het genootschap „Kunst zij ons doel" orga
niseert Zaterdagmiddag 26 October in het Frans
Hals Museum een tentoonstelling van studies
en schetsen, welke door de leden van het ge
nootschap zijn vervaardigd.
De opening vindt Zaterdagmiddag om half
drie plaats.
Het programma van de Orgelbespeling in de
Groote- of Bavokerk te Haarlem, op Donderdag
24 October des namiddags van 34 uur, door
den heer George Robert, luidt als volgt:
X. Wie schön leuchtet der Morgenstern, Joh.
Pachelbel; 2. Pastorale, J. S. Bach; 3 a. Me-
lodia, b Benedictus (uit op. 59 Heft ID, Max
Reger; 4. Symphonischer Choral: „Ach bleib'
mit Deiner Gnade", S. KargElert; 5. Vision,
J. Rheinberger; 6 a. Adagio, b. Hymnus, Fr.
Liszt.
EUWS
11. Honey Chile Nat Gonella
12. Zuiderzee Blues Ramblers
13. Das ganze Leben ist ein Roman
Richard Bauschke
14. Cinderella Sweetheart Victor Silvester
15. If it rains who cares Brian Lawrence
16. El Monito Robert Renard
17. Tuli-tuliptime Nat Gonella
18. Me myself and I Harry Roy
19. Wedding of Pocahontas Ramblers
Dinsdagochtend was de Maandag voor het
eerst naar zee vertrokken motortrawllogger Ym
204, schipper J. Plug, te Scheveningen aan de
markt en besomde 155.
Door „Kindervoeding" werden in de week van
14 October tot 19 October 1940 4926 porties warm
eten verstrekt n.l. in lokaal Rijksstraatweg 869,
Soendastraat 1013, Zoetestraat 1388, Kamper
straat 724, Teijlerplein 722, Voorm. Spaarndam
210.
Afdeeling I Derde Klasse B
Beverwijk
5
4
0
1
8
19—5
Kinheim
4
3
1
0
7
13—8
Zandvoort
5
3
1
1
7
128
Schoten
4
3
0
1
6
12—6
D. E. M.
4
2
1
1
5
18—7
Ripperda
4
2
0
2
4
14—6
Bloemendaal
5
1
2
2
4
8—15
Santpoort
3
1
1
1
3
6—8
T. Y. B. B.
5
0
2
3
2
7—15
Onze Gezellen
3
0
0
- 3
0
3—13
Zeemeeuwen
4
0
0
4
0
2—19
Vierde
Klasse
A
D. T. S.
4
4
0
0
8
20—6
Uitgeest
3
1
2
0
4
6—5
Schagen
3
1
2
0
4
11—10
C. S. V.
3
1
1
1
3
13—7
Watervogels
3
1
1
1
3
7—9
A. D. O.
2
0
1
1
1
2—3
Bergen
4
0
1
3
1
8—17
Vitesse
2
0
0
2
0
2—12
Vierde
Klasse
H.
T. H. B.
5
5
0
0
10
12—3
Vlieg. Vogels
5
4
0
1
8
27—8
Halfweg
5
4
0
1
8
12—6
E. H. S.
5
3
0
2
6
14—10
D. S. S. H.
5
2
1
2
5
11—11
V. V. E.
4
2
0
2
4
13—8
V. V. B.
5
2
0
3
4
15—11
Spaarnevogels
5
1
0
4
2
7—35
D. I. O.
5
1
0
4
2
4—13
B. S. M.
5
0
1
4
1
10—18
Afdeeling II
Derde Klasse
A
Laakkwartier
5
0
0
10
25—16
Blauw Zwart
5
4
1
1
9
11—5
Tonegido
4
3
1
0
7
11—7
L. T. C.
5
3
0
2
6
14—7
S. J. C.
4
1
2
1
4
11—12
Lugdunum
4
2
0
2
4
11—16
A. S. C.
4
2
0
2
4
10—17
Hillinen
5
2
0
3
4
8—13
Ooievaars
4
1
1
2
3
6—10
R. V. C.
5
1
1
3
3
15—16
D. O. S. R.
4
0
1
3
1
5—14
Hillegom
5
0
1
4
1
10—16
Vierde Klasse
A
G. S. V.
5
4
1
0
9
17—4
Vogel
5
3
1
1
7
21—10
Wilhelmus
5
3
0
2
6
16—17
Archipel
3
2
1
0
5
11—6
Texas
4
2
1
1
5
12—9
L. D. W. S.
4
2
1
1
5
14—10
Lisse
5
2
0
3
4
11—15
Rouwkoop
3
1
1
1
3
8—7
Teylingen
3
1
0
2
2
8—11
V. V. L.
4
0
1
3
1
7—15
Tona
4
0
1
3
1
6—13
Graaf Willem
3
0
0
3
0
317
In de gisteravond gehouden ledenvergadering
van het Witte Kruis werd medegedeeld, dat
besloten is om het aantal zittingen v^n het
consultatiebureau voor zuigelingen te verdub
belen en bovendien ook een consultatiebureau
voor kleuterzorg in te richten, dat één maal
per week (Donderdags) zitting houdt.
Behandeld werd voorts de begrooting voor
1941.
Hierbij deelde de administrateur, de heer
J. Reijnders, eenige cijfers mede omtrent de
kosten van de verpleging van tuberculosepa
tiënten in sanatoria.
Deze kosten zijn voor 1941 geraamd op
12.900, zijnde voor 13 uitgezonden patiënten
met een gemiddelde verpleging van een jaar
voor ieder. Hierbij is dus niet gerekend op een
grooter aantal uit te zenden patiënten, hoewel
te verwachten is aldus de toelichting op de
begrooting dat, wanneer de oorlogsdagen in
1941 zouden voortduren, het aantal t.b.e.-pa-
tiënten zal toenemen.
De verpleegkosten zijn in de laatste jaren
weer gestegen, terwijl het aantal verpleegdagen
belangrijk is toegenomen.
In 1937 bedroeg het aantal verpleegdagen
3656, in 1938 3890, in 1939 4485 en in 1940 (tot
nu toe) reeds 5213.
De gemiddelde verpleegkosten in sanatoria
bedroegen in drie jaren per verpleegdag resp.
ƒ2.68, ƒ2.55, ƒ2.28 en ƒ2.69, terwijl de netto-
verpleegkosten, die voor rekening van de ver-
eeniging komen resp. 1.93, 1.73, 1.72% en
1.97 per verpleegdag bedroegen.
De begrooting der afdeeling t.b.c.-bestrijding
sluit met een bedrag van 15.821.60 waarin be
grepen is eetj nadeelig saldo vaft 13.089.93,
welk bedrag als subsidie van de gemeente zal
worden gevraagd.
Over 1940 zullen de verpleegkosten ruim
14000 bedragen; in verband met de terug
komst van een paar patiënten zijn de totaal-
kosten voor 1941 iets lager geraamd.
Wat de begrooting van het Badhuis betreft,
hoewel het aantal baden tot nu toe in stij
gende lijn was, heeft het bestuur die stijgende
lijn niet verder durven volgen. Het totaal aan
tal baden is zelfs lager geraamd.
De uitgaven zijn begroot op 8333en de
inkomsten op 4833.zoodat er een nadeelig
saldo blijft van 3500Tot dekking van dit
tekort zal een gemeentelijk subsidie worden
aangevraagd.
De uitgaven van de afdeeling Wijkverpleging
worden begroot op 2646.85 en de ontvangsten
op 1560.85. Het nadeelig saldo zal dan 1086
bedragen, waarvoor eveneens een gemeentelijk
subsidie zal worden gevraagd.
De uitgaven van de afdeeling kraamverzor-
ging zijn op 1887.geraamd en de ontvang
sten op 951.In het nadeelig saldo van 936
zal een subsidie van de gemeente worden ge
vraagd.
Wat tenslotte de begrooting der vereeniging
zelf betreft, deze sluit in ontvangst en uitgaaf
met een bedrag van 2787.waarin begrepen
is een nadeelig saldo van 45.66.
Nadat de begrootingen waren vastgesteld,
werden de aftredende bestuursleden, de heeren
P. J. Timmer en J. M. Deegenaar, herkozen. In
de plaats van mej. L. Bosman, die zich niet
herkiesbaar had gesteld, werd gekozen de heer
v. d. Kolk, apotheker.
Als afgevaardigden naar de algemeene ver
gadering op 9 November te Amsterdam, werden
benoemd de heeren Reijnders en Bakker.
Onze plaatsgenoot de heer C. Deutekom
slaagde aan de Gemeentelijke Universiteit te
Amsterdam voor het eerste gedeelte van het
arts-examen.
Het echtpaar E. MalesteinVan Beek hoopt
Donderdag 31 October a.s. den dag te herden
ken, waarop het 50 jaar in den echt is verbonden.
De heer Malestein trad in 1890 in dienst bij de
Nederlandsche Spoorwegen en stond achter
eenvolgens te Apeldoorn, Wijk aan Zee en
Velsen. De beide oudjes mogen zich nog in een
goede gezondheid verheugen.
Het echtpaar A. Niemeijer en W. Nieméijer
Ottens, wonende aan de Piet Heinstraat 41 al
hier, hoopt Zaterdag 26 October a.s. den dag
te herdenken waarop het 40 jaar geleden in
den echt werd verbonden.
Door de gemeentepolitie is aangehouden C.
Th. H., die verdacht wordt van diefstal van
boter. Een hoeveelheid van dit kostbaar goedje
is reeds achterhaald en in beslag genomen.
Donderdag 7 November zal op het gemeente
terrein aan den Velserduinweg in publiek geveild
worden een groot aantal aangespoelde goederen
van de strandvonderij.
Ongeval op Hooge Duin en Daalscheweg.
Maandagavond acht uur reed een dame uit Am
sterdam per rijwiel van de gevaarlijke helling
van den Hooge Duin en Daalscheweg in de rich
ting van de Zomerzorgerlaan.
Door de groote snelheid verloor zij de macht
over het stuur en reed tegen den verhoogden
trottoirband op, waardoor zij kwam te vallen.
Zij werd aan hoofd en kniieën gewond. Een
agent van politie verleende de eerste hulp.
Burgerlijke Stand. - Geboren: Jannetje Annie,
,d. van C. Mars en A. A. de Vries; Kees, z. van
K. Fritzen en M. van der Meer; Alida Antonia,
d. van A. Zoon en J. L. H. Willemsen; Louis
Johannes Maria, z. van N. Schaft en J. M. G.
Pigmans; Johannes, z. van A. van 't Ent en
M. J. van Katwijk; Gerrit Simon, z. van S.
Smit en H. Dekker.Femmetje Geertje Heintje
d. van H. Smit en A. Vroolijk (won. te Wor-
merveer)Antonia Jannetje, d. van C. Booij
en E. N. Russelman; Kees, z. van J. van D?l-
sum en G. Roos; Jacob, z. van J. Ofman en M.
de Vries; Joannes, z. van H. Brouwer en C.
P. Bekx; Jelte, z. van H. Roode en A. Rozema;
Pieter Laurentius. z. van J. L. van Nugteren en
D. A. Koning; Cornelis Hendrikus, z. van W.
Green en A. van der Laan; Harmpje, d. van
W. de Vries en M. van Urk; Greta Janny, d.
van J. Eijben en G. Spits; Leonardus Hendrikus
Andries, z. van A. van der Brom en K. E.
Dijkstra; Pietemella Arendtna, d. van J. Mar
tin Sandhart en C. Prins; Albert Dirk, z. van
J. P. Bok en G. Visser; Abram, z. van T. B.
Kaaijk en A. Baas; Anke, d. van J. Kaper en
L. M. Kat; Hendricus, z. van H. J. B. Visser
en D. Hameka; Wilhelmina. d. van M. Boshui
zen en H. Kroon; Miena, d. van D. C. Jonge-
waard en M. Garsijn; Jan, z. van A. Doets en
E. Bakker.
Ondertrouwd: H. J. Baars en T. Baas; A.
Plekker en H. J. de Vries; H. Kleijn en H.
Kabel; W. J. M. Sonnemans en M. van den
Oever; H. Woudt en T. Visser; K. Blom en J.
Jonker; R. Koel en T. Wakker C. H. Meijer
en P. Sluis; K. Holstvoogd en M. van Vlier
den C. Koerse en G. Krom; H. F. Mooij en J.
C. Sjollema; J. J. Borghuis en T. Hofman.
Gehuwd: J. Acda en M. L. Ganz; F. Werner
en T. Gossen; P. ten Pierick en M. Last; P.
W. Kleijn en G. van den Brink; N. H. Valstar
en M. Benjamin; P. van Hees'en E. Onrust; A
Nita en W. H. van den Huijsen; H. Haster en
B. Kalsbeek; H. J. A. Vernooij en M. E. L.
Renken; C. van Schaik en N. Knikker; J. B.
Brandsen en G. Molenaar; L. C. van Doornum
en M. C. J. van Vliet; H. de Haan en A. Mun-
nik.
Overleden: M. E. Mos, 58 jr., geh. met J. J.
van Doorn; S. Beumer, 66 jr., geh. met E. Kist;
F. W. Jackel, 75 jr., weduwnr. van F. Laarmans;
A. Hoogmoed, 39 jr., geh. met P. van Berge;
J. Bruijn, 75 jr., geh. met A. Munnik (won. te
Wormerveer)G. Boekelaar, 70 jr., geh. met H.
Jut; G. v. Banen, 58 jr., geh. m. J A. J. Mozer;
J Baerveldt, 67 jr., geh. met A. Goezinnen; R.
Hoeksma, 90 jr., wed. van T. Teensma; J. van
Zanen, 57 jr., geh. met J. Gruis; T Steenmeijer,
11 maanden, d. van J. H Steenmeijer en A.
Beekhoven; M. Thesing, 85 jr., wed. van W.
Schol.
De Arrondissements-Rechtbank te Haarlem
heeft geen faillissementen uitgesproken op
Dinsdag 22 October 1940.
Door het verbindend worden der eenige uit-
deelingslijst zijn geëindigd de faillissementen
van:
1. de N.V. voorheen D. de Mooy, fruithandel,
gevestigd te Haarlem. Curator mr. J. A. P. C.
ten Bokkel te Haarlem.
2. H. J. de Jonge, koopman, destijds wonende
te Overveen, gemeente Bloemendaal. Curator
mr. J. van der Hoeven te Haarlem.
3. M. van den Broek, wonende te Zaandam,
Curator mr. J. A. P. C. ten Bokel te Haarlem.
Bij arrest van het Gerechtshof te Amsterdam
d.d. 8 October 1940 is vernietigd het vonnis der
Arrondissements-Rechtbank te Haarlem, d.d. 27
Augustus 1940, waarbij Arie Foeth, koopman in
metalen, wonende te Zaandam, Zuiddijk 178 in
staat van faillissement is verklaard.
Het programma van het gramofoonplaten-
concert der Haarlemsche Radio Centrale, 78
uur, op Woensdag 23 October, luidt:
Little sir echo Bert Ambrose
Stop beating round the mulberry bush
Tommy Dorsey
Ich will mich nicht verlieben
Erhard Bauschke
Is that the way to treat a sweetheart
Victor Silvester
5. I won't tell a soul Brian Lawrence
6. Poema Robert Renard
7. Shoe shine Boy Nat Gonella
8. You're a sweetheart Harry Roy
9. Tus Ojos Negros Bachicha's Arg. Orkest
10. Lonely Stone
1.
2.
3.
4.
In ons Zuiden lagen de steenkolen eenmaal
tot aan de oppervlakte. Op een gegeven mo
ment is een pientere kerel die als brand
stof gaan bezigen. Toen men ze hiervoor ge
regeld ging benutten, kuilen in de zwarte kool
massa groef, kon men spreken van de eerste
mijnwerkers. Dit moet vóór 1100 zijn geweest,
want omtrent dien tijd kennen we al een ge
regelde ontginning van kolenkuilen door de abdij
van Kloosterrade-Rolduc.
Het verbruik van kolen als brandstof moet
zich maar heel geleidelijk verbreid hebben. Wel
namen in den loop der eeuwen de kolenkuilen
in aantal en diepte toe, doch de bewoners der
omgeving bleken talrijk genoeg om in de vraag
naar werkkrachten te voorzien. Zoo lijkt het'
tot het begin onzer eeuw gebleven te zijn. In
1900 is naast de geregeld werkende Domaniale
mijn alleen nog maar de Oranje-Nassau I in
begin van exploitatie. Het naburige Duitsche
Wurmbekken zien we dan al in veel verder sta
dium van ontwikkeling.
Onze ingeboren mijnwerkersstam kan omtrent
dien tijd in de sterk toenemende behoeften
aan kolendelvers niet meer voorzien en het
probleem der vreemde werkkrachten ontstaat.
Aanvankelijk meer schijn dan werkelijkheid.
Limburg recruteert werkers uit de mijnen bij
Aken (Belgen, Walen, hebben hier nooit veel
gewerkt), doch kan men dit vreemden noe
men? Naar nationaliteit wel, naar volksaard
niet. Een „Joep" van ons Mussche-Midi ver
schilt niets van een uit Kohlscheid, evenmin
als een boer uit Mesch zich aanmerkelijk on
derscheidt van een uit Voeren ver de grens,
al meent die dat hij tot een hoogere cultuur
behoort.
Bij het begin onzer eeuw begint de statistiek
en deze registreert vreemdelingen. Natuurlijk
zullen zich daartusschen ook wel menschen uit
het Ruhrgebied bevonden hebben, Westfalen en
zelfs Polakken. Het aantal vreemdelingen nam
met den dag toe, want, behalve de „Nachwuchs"
van den ingezeten stam bij Kerkrade leverde
Zuid-Limburg weinig mijnwerkers op. Het be
roep van „kaolpötter" was, gevaarlijk en vuil
zijnde, niet in trek.
Naarmate de Limburgsche mijnen ontsloten
worden nemen aantal en percentage der vreem
de mijnwerkers toe. In 1906 zijn van de 2579
arbeiders onzer kolengroeven er 429 (17 pet.)
van buitenlandsche herkomst, in 1909 van de
6448 reeds 1408 (21 pet.), in 1913 van de 10728
niet minder dan 2567 ofwel een vierde.
Gedurende de oorlogsperiode 19141918
en zelfs nog over 1919 zien we dit getal terug -
loopen. Tal van weerbare mannen, vooral Duit-
schers, zijn onder de wapenen geroepen en het
aantal geïnterneerde Belgen, vakmenschen, kan
al die plaatsen niet bezetten. Het percentage
slinkt, meer dan het absolute getal, omdat de
„Belegschaf" onzer mijnen steedsgrooter wordt.
Na 1919 stijgt het aantal vreemdelingen weer
snel om in 1923 tot 6573 (22 pet.) te geraken.
Nog staan we niet voor het echte vreemde
lingenprobleem. Dit ontstaat eerst wanneer in
de jaren der hoogconjunctuur, omstreeks 1928-
1930, de aangrenzende kolenproduceerende lan
den, Duitschland vooral, niet meer in de be
hoefte aan werkkrachten kunnen voorzien. Lim
burg zelf en geleidelijk ook de andere Neder
landsche provincies leveren wel mannen, voor
al voor de bovengrondsche werken, doch niet
In voldoende mate. Dan trekt men erop uit,
deze op de Oost-Europeesche arbeidsmarkt te
zoeken. Natuurlijk werkten iïier vóór 1928 al
wel menschen van Slavischen stam, doch dan
begint een kleine volksverhuizing.
In de jaren 1929, 1930 en 1931 zien we een
maximaal aantal vreemdelingen, nabij de 12000
op een bemanning van circa 38000, wat gelijk
staat met een percentage van omstreeks 32 pet.
Welke nationaliteiten blijken dan het sterkst
vertegenwoordigd? Natuurlijk op de eerste
plaats de Duitschers. In 1930 zijn het er niet
minder dan 7563 of ruim 20 pet. Aan Belgen
treffen we maar een paar honderd man aan;
ginder konden de in volle exploitatie rakende
Kempische mijnen zelfs in eigen land niet vol
doende menschen vinden.
In aantal en percentage volgen de Polen op
de Duitschers. In 1931: 1301 (3,5 pet.). Een tijdje
lang blijven de Joego-Slaven hierbij nauwelijks
achter; in 1929 halen ze cijfers van 1200 en
van 3 pet. Het aantal Oostenrijkers blijft dan
om de 1 en 2 pet. schommelen. Verder zijn er
nog werkzaam, in groepen van een paar hon
derd, Tsjecho-Slowaken, Italianen en Honga
ren. Ook komen er voor: Franschen, Zwitsers,
Russen, Roemenen en „Statenloozen", menschen
zonder nationaliteit.
Dan komt het groote scheiden. Crisis en ra
tionalisatie maken duizenden arbeidskrachten
overbodig. Gedachtig „het hemd is nader dan
de rok" ontslaat men het eerst en zooveel mo
gelijk vreemdelingen, goede vakmenschen na
tuurlijk in eere houdend. Heele treinen met
repatrieerende arbeiders en familie vertrekken.
Met weemoed nemen velen afscheid. Hier was
het goed wonen en werken; hier genoot men
een ginds ongekende welvaart. In Oost-Europa
verbreidt zich de mare van een land van be
lofte. Gelukkig wie tijdig een goed, duurzame
invaliditeit opleverend, ongeval opgeloopen
heeft, die rente kan trekken in de sterke valuta
van Nederland, zonder vrees nog eens goedge
keurd te worden!
Het aantal vreemdelingen is sedert 1931 dus
heel wat geringer geworden. Limburg was ge
wis ook „ueberfremdet", zooals we indertijd in
een Duitsche krant lazen. Wie de hernationa-
liseering van ons kolenbekken bestudeeren wil
leze de jaarverslagen van het A.M.F. en van
ons Staatstoezicht op het Mijnwezen. Om een
idee te geven van dit verloop plaatsen we hier
onder de cijfers en percentages van de jaren
1931 en 1939 (deze laatste ontleenen we aan
het dezer dagen uitgekomen verslag over 1939
van het Staatstoezicht)
1931
1939
aant.
perc.
aant.
perc.
Nederlanders
26083
68.7
30588
89.8
Duitschers
7359
19.4
1770
5.2
Polen
1197
3.2
432
1.3
Joego-Sl.
1087
2.9
284
0.8
Belgen
415
1.1
267
0.8
Tsjecho-Sl.
246
0.6
105
0.3
Italianen
259
0.7
113
0.3
Hongaren
194
0.5
65
0.2
Andere vr.
474
1.2
440
1.3
Bovenstaande cijfers zijn vastgesteld ongeacht
territoriale wijzigingen van het laatste jaar. De
specificatie ervan beschouwend valt het op, dat
het percentage Nederlanders bij de bovengron-
ders 95.9 bedraagt, bij de ondergronders maar
86.4. Nog steeds is de Nederlander, de Limbur
ger evenzeer, iets mijnschuw zou men zeggen.
Er leven dus in ons Geleenbekken nog on
geveer 3500 vreemdelingen, waaronder een 1000-
tal uit Oost-Europa. Nog bestaan er verschil
lende organisaties van deze menschen van an
der ras en bloeit in onze gouwen hun kleurige
folklore voort.
(Berichten reeds geplaatst m een
deel van onze vorige oplaag)
ERGENS IN ITALIË, 22 Oct. (Stefani). In
communiqué no. 137 maakt het Italiaansche
hoofdkwartier het volgende bekend:
In den nacht van 20 op 21 October zijn onze
torpedobooten in het zuidelijke deel van de
Roode Zee uitgevaren om op zoek te gaan naar
een groot vijandelijk convooi dat krachtig be
schermd werd door kruisers en torpedojagers en
tevoren door verkenningsvliegtuigen was waar
genomen. Eenige van onze torpedobooten ontdek
ten het convooi teger. middernacht en deden
daarop met verscheidene torpedo's een vastbe
raden aanval, ondanks het hevige afweervuur
van de begeleidende vijandelijke kruisers en tor
pedojagers. Kort na dit eerste gevecht deden
andere torpedobooten een aanval op het convooi
en slaagden er eveneens in eenige schepen te
torpedeeren. Als gevolg van dit optreden ont
stond er een hevig nachtelijk gevecht tusschen
onze torpedobooten en de vijandelijke escorte
vaartuigen, die in de meerderheid waren. Het
gevecht duurde tot den ochtend voort.
Op dit oogenblïk geraakte een der vijan
delijke kruisers van het type Sydney van
8.000 ton onder het vuur der kustverdediging
van de Italiaansche marine op de eilanden
in het zuidelijke gedeelte van de Roode Zee.
De kruiser werd herhaaldelijk getroffen en
ernstig beschadigd, waarna hij genoodzaakt
was zich in zeer langzaam tempo terug te
trekken.
Vervolgens werd opgemerkt, dat het vaartuig
zich in open zee in moeilijkheden bevond. Het
stopte en andere Engelsche schepen snelden het
te hulp. Tijdens dit optreden werden zes koop
vaardijschepen tot zinken gebracht en andere
ernstig beschadigd.
Slechts een van onze torpedobooten werd door
het vuur van een vijandelijken kruiser getroffen.
Ondanks de opgeloopen zware averij wist de tor
pedoboot zich nog onder bescherming te stellen
van de kustbatterijen der Italiaansche marine.
De verliezen onder de bemanning zijn gering.
Den volgenden ochtend werd het vijandelijke
convooi nog eens door de Italiaansche lucht
macht aangevallen, die tot een gevecht overging
met de vijandelijke jagers, waarbij vliegtuigen
van het type Gloster getroffen werden.
In Noord-Afrika bombardeerde onze lucht
macht Foeka, Maaten-Bagush, barakken te Mer-
sa-Matroe en El Daba, alsmede de vliegvelden
van Hamman, ten westen van Alexandrië, Hei
van ten zuiden van Cairo en de vlootsteunpunten
van Alexandië. Overal werden positieve resulta
ten verkregen ondanks het hevige afweervuur.
De vijandelijke luchtmacht ondernam aanval
len op onze troepen, waarbij eenige manschap
pen gewond werden, alsmede op militaire hospi
talen in de streek van Boeg, welke duidelijk her
kenbaar waren, en trof acht gewonden.
In Oost-Afrika dreef een van onze patrouilles
nabij Liboi (Kenya) met verrassing vijandelijke
gemechaniseerde eenheden op de vlucht. Onze
luchtmacht bombardeerde de havenwerken van
Aden, alsmede eenige vrachtauto's bij Loktang
(Kenya) en te Garissa, versterkingen en een
vliegveld, waarbij vijandelijke vliegtuigen op den
beganen grond vernietigd werden en een jacht
vliegtuig tijdens een gevecht werd neergehaald.
Een van onze toestellen is niet teruggekeerd. De
vijandelijke luchtmacht deed aanvallen op
Aiscia, Goera, Decamere en Massaoea zonder
gevolgen, op Kassala, waar een persoon gewond
wei'd en op Asmara waar drie gewonden zijn en
lichte schade werd aangericht.
BERLIJN, 22 Oct. (D.N.B.) Het opperbevel
van de Duitsche weermacht maakt bekend
In den loop van 21 October hebben gevechts
vliegers Londen en andere voor de oorlogvoering
belangrijke doelen in Midden- en Zuid-Enge-
land met bommen aangevallen. In Londen ont
stonden talrijke nieuwe branden. In de vlieg-
tuigmotorenfabrieken te Leyland ten Noorden
van Liverpool en in twee andere fabrieken der
wapenindustrie werden belangrijke montage- en
machinehallen verwoest. Door treffers op troe
penkampen en vliegvelden gelukte het hangars
en op den beganen grond staande vliegtuigen te
vernielen. Andere doeltreffende aanvallen gol
den verscheidene groote opslagplaatsen van
benzine en havenwerken. Bij den aanval op een
convooi aan de Oostkust van Engeland kreeg
een koopvaardijschip van 3000 b.r.t. midscheeps
een zoo zwaren treffer, dat het als verloren
beschouwd moet word. In den nacht van 21
op 22 October werden de vergeldingsvluchten
naar Engeland en de aanvallen op andere ste
den van Groot-Brittannië voortgezet. In voor
de oorlogvoering belangrijke inrichtingen in
Birmingham, Coventry en Liverpool konden
branden en ontploffingen worden waargeno
men.
Het leggen van mijnen voor Britsche havens
werd zonder stagnatie voortgezet. Artillerie van
de marine nam opnieuw Dover onder vuur.
Zooals reeds gemeld beschoten verscheidene
Engelsche motortorpedobooten een patrouille
vaartuig met machinegeweren. De patrouille
boot beantwoordde het vuur, gesteund door
kustbatterijen van de marine. Een vijandelijke
motortorpedoboot werd tot zinken gebracht. De
overige keerden terug.
Vijandelijke vliegtuigen welke des nachts
Duitschland binnenvlogen wierpen eenige bom
men uit zonder schade te doen aan militaire
doelen. De vijand verloor gisteren twee vlieg
tuigen, waarvan een door luchtdoelartiïlerie.
Twee Duitsche toestellen worden vermist.
BOEKAREST, 22 Oct. (D.N.B.)Omtrent de
arrestatie van den vroegeren Poolschen Minis
ter van Buitenlandsche Zaken, Beek, worden
de volgende bijzonderheden bekend. Beck had
zijn eerewoord gegeven geen poging te zullen
doen om te vluchten. Hü verbrak dit eerewoord
en trachtte met een auto van Snagow bij Boe
karest te ontkomen en het land te verlaten. Bij
het begin van den internationalen straatweg
BERN, 22 Oct. (D.N.B.). Naar bevestigd wofd'
door te Vichy ontvangen berichten, hebben cle
overstroomingen ook in Roussillon ontzaglijk
schade veroorzaak.t De bewoners van Prats, dl"
er na drie uur van bovenmerrschelijke inspan*
ning in slaagden Ceret te bereiken, verklaarden,
dat de verwoestingen als gevolg van de over
strooming daar even schrikbarend zijn als i°
de overige gebieden. Bergstortingen en gewel
dige aardverschuivingen vielen voor. De ge'
huchten La Forge, Houstalets en Banat zijn
verdwenen. Te Tech heeft de vloed de fabrie
ken, het raadhuis, de school, de kerk en huizen
weggespoeld. Dertien menschenlevens zijn er
aan ten offer gevallen. De inwoners vluchtten
de bergen in; de tuinen, landerijen en boom
gaarden zijn bedolven.
De ravitailleering van de geheele streek dreig'
moeilijk te worden. Prats kan waarschijnlijk
slechts via Spanje bereikt worden. Onophou
delijk worden pogingen gedaan om de verkeers
wegen te herstellen, het puin en de ruïnes op
te ruimen en de slachtoffers op te sporen,
vooral van de plaatsjes Amélie-les-Bains e11
Palalda. Te Elne, Montesquieux, St. Genis en
Ortaff zijn de lijken van 24 vermisten geïdenti
ficeerd. Er zijn nog vijf lijken uit het watef
gehaald. Het telefoonverkeer tusschen Prats en
Amélie-les-Bainsis hersteld.
GENètE, 22 Oct. (D.N.B.). Volgens een be
richt uit Vichy zal in November te Tokio doof
een gedelegeerde van Fransch Indo-China en
de Japansche regeering een economische over
eenkomst worden gesloten.
Tot deze overeenkomst werd besloten naaf
aanleiding van het Fransch-Japansche accoord
van 22 September over het toelaten vah Japan
sche troepen in de Fransche kolonie.
BOEDAPEST, 22 Oct. (D.N.B.) De minister
van Landbouw, graaf Michael Teleki, reist Za
terdag naar Rome, waar Hongaarsch-Italiaan-
sche landbouwbesprekingen gehouden zullen
worden, ter beantwoording van het bezoek, da'
de Italiaansche minister van Landbouw, Tas-
sinari, in Februari aan Hongarije gebracht
heeft.
BELOMORSK, 22 Oct. (Tass). In het gehucht
Soemy op vijftig K.M. van Belomorsk is de boot
gevonden, die Tsaar Peter de Groote gebouwd
heeft tijdens zijn verblijf aan de kust van d0
Witte Zee. De boot zal in een speciale localiteit
opgeborgen worden.
Boekarest-landsgrens wilde hij overstappen h1
een voor de vlucht gereedstaanden auto. Op da'
oogenblik werd hij door de legionnaire politi0
gearresteerd. Deze. politie had reeds te voreh
kennis gekregen van de plannen van Beek-
Beek verklaarde eerst: „Ik ben Beek niet.
maar een Engelschman", waarop hij eeh
vervalschte Engelsche diplcmatenpas, die
op zijn naam was uitgeschreven, toon
de. Toen dit niet hielp, trachtte hij no$
zijn vrijheid te krijgen met een omkoopsom va11
1% millioen lei. Dit bedrag werd voor de staats
kas in beslag genomen. Beek werd opgesloten
in de politiegevangenis te Boekarest.
Naar het tot dusverre ingestelde onderzoek
heeft uitgewezen, had de Engelsche gezant nie'
alleen den valschen diplomatenpas, maar oo>
het door Beek voor omkooperij gebruikte bedrad
van ly, millioen lei ter beschikking gesteld.
Behalve minister Beek zijn verscheidene ledeh
van de vroegere Poolsche legatie te Boekarest
gearresteerd. Hun wordt actieve deelneming a&n
de Engelsche sabotage-voorbereidingen in he
oliegebied ten laste gelegd.
TOKIO, 22 Oct. (Domei). Uit Londen
wordt het volgende gemeld:
■Engeland onderneemt geen actie ten aanzien
van de onderhandelingen tusschen de Japan
sche regeering en firma's in Nederlandsch-Ih'
dië over den verkoop van olie aan Japan, z°°
wordt van gezaghebbende zijde in Londen
medegedeeld. Men wijst er echter op, da'
Engeland alle beschikbare leveranties vliegtuig-
benzine met hoog octaangehalte uit Neaer-
landsch-Indië ontvangt en dat het niet doenlijk
is in te grijpen in de gewone commercieel0
praktijk der oliefirma's, die betrokken zijn
deze olieleveranties.
Uit Batavia meldt Domei verder:
De beweringen van Engelsche zijde, volgen®
welke Nederlandsch-Indië een overeenkom®1
heeft aangegaan betreffende den verkoop van
alle vliegtuigbenzine met hoog octaangehalte
aan Groot-Brittannië, worden tegengesproken
door den chef van de afdeeling handelszaken
van het bureau voor Economische Zaken, J. E"
van Hoogstraten.
Van Hoogstraten zeide, dat het bestuur van
Nederlandsch-Indië noch een overeenkomst ge'
sloten, noch onderhandelingen aangeknoopt had
met Engeland, waarbij aan Engeland den uit
sluitenden toegang tot vliegtuigbenzine zou zil1
verleend.
In aansluiting op een reeds eerder gepubli
ceerd bericht inzake eenige wijzigingen in f10
zendtijden kan nog vermeld worden, dat b0.
praatje van 7 uur verzorgd door het Algen1-0"01*
Nederlandsch Persbureau, thans om kwart ov01
5 wordt uitgezonden en wel met dien verstand0'
dat op Maandag, Woensdag en Vrijdag b«
economisch nieuws en op Dinsdag, Donderd»»
en Zaterdag de algemeene beschouwingen wor
den uitgezonden.
De uitzending van de wekelijksche woorden
wisseling tusschen Nuchter en Schamper °-
Zondag om kwart over vijf blijft gehandhaafd
De nieuwsberichten worden in het vervol»
iederen avond uitgezonden om acht uur en 01,1
tien uur, via de radiocentrales.
