Turkije op een twee
sprong
New-Vorksche Bears
KEMPiMSKI
DONDERDAG 24 OCTOBER 1940
T0LST01-HERDENKING IN DE
SOVJET-UNIE
N.S.W. EN S.D.A.P.
De gevolgen van het bond-
genootschap met Engeland
Huiszoeking bij Poolsche
ambassade te Boekarest
Veel spionnagemateriaal gevonden
HET HOOGE WATER IN DE
EBRO DAALT
Verdere berichten over schade
in Catalonië
Robbenovereenkomst door
Tokio opgezegd
Visscherij werd te zeer benadeeld
Delegatie van Hitlerjeugd
in Korea aangekomen
Duitsche pers bezoekt Genève
Antonescoe's bezoek aan
Rome is officieel
Roemeensche vluchtelingen in den
Piaeus verwacht
Het vliegtuigöngeluk in
Joego-Slavië
Geen protest der V. S. na
aanval op Bahrein
Burgemeester van Lyon
gearresteerd
Buitenlanders te Parijs
moeten zich melden
Luxemburgsch parlement
ontbonden
Bezetting van steunpunten
in de Aegeïsche Zee?
Exploitatie van nieuwe
Turksche kolenmijnen
Britsche kruiser te Buenos Aires
Gollecteverbod in België
Achttien millioen inwoners
in Turkije
DISTRIBUTIE LINNEN
GOEDEREN
BOERDERIJ-BRAND IN
ZUID-WOLDE
Suze Groeneweg ter aarde
besteld
Oploopende koersen;
slot vast
Omzet: 810.000
GEEN DEENSCHE VISCH
NAAR ONS LAND
Levering klompen aan
Duitschland
Clearingkoersen
Academische examens
Staatsinrichting M. O.
Stuurlieden-examen
Apothekers-assistent
Machinisten-examen
Verklaringen in den Nijmeeg-
schen raad
Commissaris van Friesland
Hulde bij zijn zeventigsten
verjaardag
227
t
-
-
It
WISSELKOERSEN
-
AMERIKAANSCHE
GOEDERENMA RKT
AMSTeftDAM IEIDSCHEST8AAT OS
A la Carte RESTAURANT EN DAGSCHOTELS
De herinnering aan de Dultsch-Turksche wa
penbroederschap in den wereldoorlog is in
Duitschland nooit verflauwd. Waarschijnlijk is
de Turksche vrijheidsoorlog tegen het dictaat
van Sèvres en het opbouwwerk van den grooten
Kemal Ataturk in geen enkel ander land met
zooveel sympathie begroet als in Duitschland.
Deze historische bana werd in den loop der ja
ren nog hechter door een voortreffelijke eco
nomische samenwerking: Duitschland werd de
belangrijkste leverancier en afnemer van het
nieuwe Turkije.
Men zou dus hebben mogen aannemen, aldus
lezen wij in een artikel over „Het eenzame Tur
kije" in Das Reich, dat Turkije, een zelfde be
grip zou toonen voor den Duitschen vrijheids
strijd. Het tegendeel was echter het g.wal Kor
ten tijd na den dood van Ataturk kwam de
Turksche staat in het vaarwater der Westersche
mogendheden en sloot met hen een bondgenoot
schap. Weliswaar functionneerde het bondge
nootschap niet, toen het bij het uitbreken van
den oorlog op de proef gesteld werd, daar Tur
kije, voor de keuze gesteld, er de voorkeur aan
gaf, zich verre te houden van het gevaarlijke
conflict. Niettemin had de alliantie eenige on
aangename gevolgen voor Turkije. Niet alléén
verslechterde hierdoor de houding tot de as-
mogendheden, maar ook de Russlsch-Turksche
betrekkingen verloren hun traditioneel? harte
lijkheid. De Turksche minister van Buitenland-
sche Zaken Saradjogloe werd het vorig jaar
tijdens zijn langdurig bezoek aan Moskou zeer
koel ontvangen en bereikte met zijn pogingen
om sympathie voor Engeland te wekken minder
dan niets. Ook de zeer dubbelzinnige houding,
die hij tegenover de Engelsche aanvalsplannen
op de Russische oliebronnen in Bakoe en Ba-
toem innam, was niet bepaald geschikt om het
Russische vertrouwen opnieuw te weaken.
Ofschoon derhalve Turkije door zijn houding
in het eerste jaar van den oorlog reeds eenig
politiek kapitaal verspild heeft, dat Kemal Ata
turk het land had nagelaten, deed het toch
niets om zijn neutraliteit, waartoe het nu een
maal besloten had, te verzekeren. Ook na de
ineenstorting van Frankrijk blies het officieele
Turkije, pers en radio voorop, lustig op den Brit-
schen hoorn. Geen Engelsch argument was dwaas
genoeg om niet in de Turksche bladen opgeno
men te worden. Zoo schreef bijv. het Turksche
blad „Yeni Sahab" ten aanzien van de bommen
op den Duitschen Rijksdag, dat de Duitschers
misschien zelf deze erop hadden geënsceneerd.
Hetzelfde blad schreef eenigen tijd geleden over
Italië: „wij willen, dat de vleugels en armen
der Italianen zoo gebroken worden, dat zij ons
land niet meer kunnen bedreigen."
Het zenden van een Duitsche militaire missie
naar Roempnië verwekte nieuwe agitatie. Het
blad „Tau" verkondigde met luider stemme, dat
Turkije een „stevige slagboom was in den op-
marschweg der Duitschers naar Syrië en Egypte,
en dat, wanneer Duitschland zou trachten door
Turkije te dringen om Syrië en Egypte te be
reiken, het twee millioen bajonetten zou vin
den, welke het den weg zouden versperren."
Deze heldhaftige woorden werden ook door de
Turksche radio overgenomen en hebben intus-
schen tot vreugde van Engeland de ronde over
de geheele wereld gedaan, Volgens de „Daily
Telegraph" zou Turkije zelfs 400.000 man aan
de Bulgaarsch-Thracische grens geconcentreerd
hebben. Men vraagt zich hier, aldus „Das Reich"
met verwondering af, wat deze opwinding be-
teekent en wat voor nut zij kan hebben. In het
hypothetische geval naar wy hopen onwaar
schijnlijk geval dat Turkije zich tot onver
standige daden zou willen laten verieiden, zou
weldra blijken, dat het land geen vrienden
heeft. Weliswaar wordt zijn trouw aan het bond
genootschap in deze dagen door de Engelschen
zeer geprezen, maar of de Engelschen het land
werkelijk hulp zouden kunnen bieden, wanneer
het hun zou lukken, Turkije in het conflict te
betrekken, is zeer de vraag. „Turkije zal door
de kracht van zijn eigen beslissing gerea wor
den", schreef de „Times" dezer dagen zeer veel
zeggend. Dat beteekent, dat het land op zich
zelf zal zijn aangewezen, zooals reeds eerder de
andere bondgenooten van Engeland.
Men zou er aan den Bosporus goed aan doen,
aldu% besluit Das Reich haar artikel, alles kalm
te overleggen. Tot nu toe is Turkije tot zijn
eigen nadeel tusschen alle stoelen gaan zitten.
Dat is op den duur noch noodzakelijk, noch goed.
MOSKOU, 23 Oct. (Tass). In November zal
het 30 jaar geleden zijn dat de beroemde
schrijver Leo Tolstoi stierf. Dan zullen het
13de en het 35ste deel verschijnen van een vol
ledige uitgave zijner werken, die in totaal 8S
deelen zal bevatten. Reeds zijn 35 deelen ver
schenen. Gedurende de voorbereiding voor deze
uitgave heeft men talrijke onbekende hand
schriften van Tolstoi ontdekt, waardoor men in
staat is den lezers den oorspronkeiijken, niet
door de censuur veranderden, tekst aan te
bieden.
BOEKAREST, 23 Oct. (D.N.B.). In verband
met de arrestatie van Beek en leden van het
Poolsche gezantschap, die betrokken waren bij
het Engelsche sabotageplan, en als gevolg van
de gisteren gevonden documenten heeft de Roe-
meensche politie vandaag een huiszoekingver
richt in een by de Poolsche ambassade behoo-
rend huis, waarby zy groote hoeveelheden mu
nitie, bezwarende documenten, cocaïne en an
dere soorten vergif, alsmede een groote hoeveel
heid deviezen, waaronder een groot bedrag aan
ryksmarken vond. De documenten bewyzen dat
in' dit huis van de Poolsche ambassade diensten
verricht werden voor de Britsche spionnage.
Verder werden twee groote geheime zend- en
ontvangstations gevonden alsmede papieren,
waaruit bleek, dat deze bende met Engelsche
instanties in verbinding heeft gestaan. Rond
dertig Polen zyn gearresteerd, waaronder ver
scheidene leden van de z.g. Poolsche ambassade
BARCELONA, 23 Oct. (D.N.B.). Uit Tor-
tosa wordt gemeld dat door het ophouden
van den regen het hooge water van de Ebro
langzaam begint te dalen.
Uit het overstroomde gebied van Catalonië
komen nieuwe berichten over schade. Te Bascara
zyn drie electrische centrales gedeeltelijk ver
woest. In Beguda zyn 14 kleine textielfabrieken
vernield; in deze steden bedraagt de schade 10
millioen pesetas. Te Sal hebben de spinnerijen
en textielfabrieken veel schade geleden. Een
stuwdam kon geen weerstand bieden aan den
druk der watermassa en scheurde over een
breedte van 150 meter. Te Olot is het bedrijf
in 15 spinnerijen en textielfabrieken voor langen
tyd onmogelijk gemaakt. Te Juan las Fontes zyn
14 fabrieken min of meer ernstig beschadigd.
In Olot en Juan las Fontes wordt de schade op
15 millioen geschat.
De minister van Handel en Nyverheid, Car-
ceiler, is gisteren te Barcelona aangekomen om
in opdracht van Franco persoonlijk leiding te
geven by de maatregelen tot leniging van den
nood.
TOKIO, 23 Oct. (D.N.B.) De Japansche regee
ring heeft vandaag medegedeeld, dat zij niet
voornemens is het in 19 U gesloten accoord met
Engeland, de Vereenigde Staten en Sovjet-Rus
land betreffende de bescherming van robben te
vernieuwen, zy is echter bereid een accoord op
nieuwen grondslag te sluiten.
De Japansche regeering motiveert haar besluit
hierdoor, dat de robben zich in de Noordeiyke
deelen van den Stillen Oceaan sterk vermeer
derd hebben, zoodat zy voor de visscherij, die
voor Japan in de hoogste mate van vitaal belang
is, in den loop der laatste jaren steeds grootere
schade deden ontstaan, zonder dat het op grond
van de overeenkomst mogeiyk was zorg te dra
gen voor passende tegenmaatregelen.
TOKIO, 23 Oct. (D.NJ3.) Te Keyo, de
hoofdstad van Korea, is een delegatie der
Hitlerjeugd aangekomen, die morgen verder
zal reizen naar Japan.
Verder wordt bericht, dat een Duitsche pers-
delegatie onder leiding van den algemeenen
leider van het Duitsche Roode Kruis, Reiners,
een bezoek aan Genève heeft gebracht om de
inrichting van het Internationale Comité van
het Roode Kruis te bezichtigen.
ROME, 23 Oct. (D.N.B.). Ten aanzien van het
a.s. bezoek van Antonescoe aan Rome verklaart
men in welingelichte Italiaansche kringen, dat
deze op uitnoodiging van de fascistische regee
ring komt en dat zyn bezoek een officieel ka
rakter zal dragen. Zonder vooruit te willen ioo-
pen op de onderwerpen, kan men reeds zeggen,
dat by deze gelegenheid gesproken zal woroen
over het effect van de scheidsrechteriyke uit
spraak van Weenen en over de opheffing van
den Engelschen invloed en de Engelsche intriges
op den Balkan.
ATHENE, 23 Oct. (D.N.B.). In den Piraeus
worden ongeveer 2000 Roemeensche Joden en
vluchtelingen verwacht. Krachtens de aanwy-
zingen der Grieksche autoriteiten mogen zy niet
in Griekenland biyven. zy zullen met een
Grieksch schip naar Lissabon worden gebracht.
BELGRADO, 23 Oct. (D.N.B.)Het aantal
dooden by het verongelukken van een Joego
slavische verkeersmaehine in de nabijheid van
het voor een tusschenlanding gebruikte vlieg
veld der Batafabrieken in Boravo by Wukowar
is tot acht gestegen. Ooggetuigen vertellen, dat
kort na den start een der beide motoren, toen
het toestel, een Amerikaansche Lockhead-
machine, op een hoogte van 100 meter vloog,
afsloeg. De machine gleed daarop zijwaarts af,
sloeg op den grond over den kop en brak in
stukken. De beide vleugels met de daarin ge
bouwde benzinetanks werden van de cabine af-
geslingerd. Terwyi de in het voorste deel der
cabine zittende personen door den schok gedood
werden, werden de meer naar achteren- zittende
passagiers uit de cabine geslingerd.
ROME, 23 Oct. (D.N.B.). Ten aanzien van de
van Engelsche zyde verspreide geruchten, vol
gens welke het bombardement op de Bahrein-
eilanden een Amerikaansch protest te Rome ten
gevolge zou hebben gehad, verklaart men in wel
ingelichte Italiaansche kringen, dat geen pro
test van dien aard is ontvangen. De Engelsche
propaganda heeft een schending van beweerde
Amerikaansche belangen alleen naar voren ge
bracht om verwarring -te doen ontstaan en de
aandacht af te lelden van dit succes van het
Italiaansche luchtwapen.
GENÈVE, 23 Oct. (D.N.B.) De burgemees
ter van Lyon, Nicod, is met eenige medewer
kers wegens revolutionnair optreden gearres
teerd. In Lyon zou volgens te Genève ontvan
gen berichten een uitgebreide zuiveringsactie
•worden ondernomen.
De arm van a«r,
flezser Isgeentoo-
verstaf: vóór het
veranderen van
richting moet hij
rich ervan over
igen of de ma
noeuvre VEILIG
volvoerd zal kun
nen worden I
PARIJS, 23 Oct. (D.N.B.) Alle vreemde
lingen uit Parijs en omgeving, die ouder dan
15 jaar zyn, moeten, zich bij de politie mel
den.
LUXEMBURG, 23 Oct. (D.N.B.) De chef
van het civiele bestuur, Ryksstadhouder gouw
leider Simon, heeft op 22 October 1940 bij ver
ordening last gegeven tot ontbinding van de
Luxemburgsche Kamer van Afgevaardigden
en van den Staatsraad.
NEW-YORK, 23 October (D.N.B.)' Een ar
tikel van de Londensche Times, waarin de be
zetting van Grieksche vlootsteunpunten in de
Aegeische Zee wordt aanbevolen, heeft in de
Ver. Staten groot opzien gebaard.
ISTANBOEL 23 Oct. (DH.B.) Naar verluidt,
heeft de Turksche regeering opdracht gegeven
cot de exploitatie der kolenmijnen in het gebied
van Songoeldak aan de Zwarte Zee. De exploi
tatie zal door een staatsbearyf geschieden. Men
overweegt te dien einde voor de plaatselyke De
volking den arbeidsplicht af te kondigen.
BUENOS AIRES, 23 Oct. (D.N.B.). De lichte
Engelsche kruiser „Enterprise", die behoort tot
de Zuid-Atlantische vloot, is vandaag de haven
van Buenos Aires binnengeloopen voor een ver
biyf van 48 uur.
BRUSSEL, 23 Oct. (D.NJB.) De secretaris
generaal van het ministerie van Binneniandsche
Zaken en Volksgezondheid heeft thans een ver
ordening uitgevaardigd, die alle openbare en
particuliere collecten en inzamelingen tot nader
order verbiedt. De collecten in gebouwen voor
den eeredienst of ter bestrijding van de behoef
ten daarvan vallen niet onder het verbod. Met
het oog op de gisteren bekend gemaakte oprich
ting van een organisatie voor winterhulp in
België heeft deze verordening recht op bijzon
dere belangstelling.
ISTANBOEL, 23 Oct. (D.N.B.). Volgens
den vporioopigen uitslag der volkstelling van
20 October zou de Turksche bevolking onge
veer 18 millioen zielen tellen, hetgeen een sty-
ging van twee millioen binnen vijf jaren be
teekent. Men beschikt nog niet over de resul
taten uit dé afgelegen landstreken.
Naar aanleiding van in enkele bladen ver
schenen berichten, als zou het voornemen be
staan, linnen en halflinnen goederen buiten de
distributie te doen vallen of deze goederen te
gen een minder aantal punten dan goederen
van wol en katoen beschikbaar te steilen, deelt
men van bevoegde zyde aan het A.N.P. mede,
dat een dergelyk voornemen niet bestaat.
Woensdagavond om acht uur brak brand uit
in de kapitale boerderij van den heer K. Niehuis
te Zuid-Wolöe. In korten tyd had het vuur zich
van de geheel met koren gevulde schuur meester
gemaakt, terwyl ook het woonhuis ernstig werd
bedreigd. De brandweer uit Bedum wist dit
echter na ingespannen arbeid te behouden. Een
groote hoeveelheid koren ging in vlammen op.
De oorzaak van den brand is niet bekend. Ver
zekering dekt de schade.
Woensdag is te Rotterdam onder groote be
langstelling op de Algemeene Begraafplaats
Orooswijk ter aarde besteld het stoffelijk over
schot van de Zaterdag j.l. in haar woning te
Barendrecht op 65-Jarigen leeftijd overleden mr.
S. Groeneweg, oud-lid van de Tweede Kamer
voor de S.D.A.P., oud-lid van de Provinciale
Staten van Zuid-Holland en oud-lid van den
Rotterdamschen gemeenteraad.
Een aantal sprekers hèeft het weord gevoerd,
o.a-. de heer W. H. Vliegen.
NEW-YORK, 23 Oct. Ook heden was de han
del op de New-Yorksche effectenbeurs vankal-
men aard. De belangstelling was opnieuw ge
richt op de politieke gebeurtenissen en de no
teeringen stegen in de meeste gevallen geleide
lijk tot ongeveer een punt, waarby staal waarden
opnieuw de leiding hadden, doch ook voor rub-
beraandeeien en oliewaarden belangstelling
bleek te bestaan. Luchtvaartaandeelen waren
aan den flauwen kant, terwijl koperwaarden
daarentegen een vaste houding vertoonden, on
danks de afnemende vraag naar het metaal.
Chemische waarden waren verdeeld, en bij de
automobielwaarden werden aankoopen verricht
van enkele met zorg daartoe uitgekozen fondsen.
Public Utilities en spoorwegwaarden lagen kalm.
Naar verwacht wordt, zal het cyfer der wagon
lading deze week een kleine stijging vertoonen,
in afwyking van het om dezen tyd van het jaar
gebruikelijke verloop.
Tijdens het laatste beursuur stegen de no
teeringen verder, waarbij chemische waarden
het meest op den voorgrond traden. De beurs
sloot in vaste houding, met over het algemeen
koerswinsten van ongeveer een punt. Vandaag
■werden 753 fondsen verhandeld, waarvan er 425
in koers zijn gestegen en 157 gedaald, de notee
ringen der 171 overige ondergingen geen ver
andering.
Naar wy vernemen, hebben importeurs van
Deensche visch te iJmuiden thans officieel be
richt ontvangen, dat voorloopig geen versche
zeevisch naar Nederland kan worden geëxpor
teerd, omdat het uitvoerkwantunj. uitgeput is.
Dit beteekent, dat ons land tot nader order,
practisch gesproken van versche Noordzee- en
Oostzeevisch verstoken zal zyn, totdat de Deen
sche Regeering aan de Deensche exporteurs
weer uitvoervergunningen zal verstrekken.
Wanneer dit het geval zal zyn, kon men ons
van bevoegde zyde evenwel niet mededeelen.
Naar we vernemen, zal binnenkort de eerste
zending klompen naar Duitschland gezonden
worden. Overal heerscht groote drukte in het
klompenbedryf, want ook de afname in het
binnenland is groot.
Koersen voor stortingen op 24 October 1940
tegen verplichtingen, luidende in:
Reichsmarken 75.36, Belga's 30.14, Zwitsersche
francs 43.56, Lires 9.87, Deensche kronen 36.40,
Noorsche kronen 42.80, Zweedsche kronen 44.85,
Tsjechische kronen (oude schulden) 6.42, Tsje
chische kronen (nieuwe schulden) 7.54, Dinar
(oude schulden) 3.43, Dinar (nieuwe schulden)
4.23, Turksche ponden 1.45yt.
AMSTERDAM. Bevorderd tot arts de heeren
A. W. Stokhuyzen (Sidoardjo). H. J. Groenen
dijk (Helder) en T L. Kwee (Soerabaja). Ge
slaagd voor het artsexamen eerste gedeelte
mevr. N. Roelofs-Frankel (Weenen), xnej. A. v.
Randeraat (Amsterdam) en de heeren W. Po
lak (Rotterdam). E. G. A. M. Musbsn^ (Am
sterdam), J. de Jongh (Meerssen) en N. M.
Richter (Amsterdam). Geslaagd voor het doc
toraal examen geneeskunde de heeren S. Hiem-
stra H M. v. d. Helde en S. Dünner.
AMSTERDAM. Geslaagd voor het cand.-exa-
men wis- en natuurkunde (D) de heer S.
Schoen.
LEIDEN. Geslaagd voor het doctoraal exa
men rechten; mej. E. de Marees van Swinderen,
Den Haag en de heer M. G. van Ryswijk, Lel
den.
Voor het doctoraal examen wis- en natuur
kunde, hoofdvak scheikunde, de heer Th. Brou
wer, Moercapelle.
Voor het candidaatsexamen wis- en natuur
kunde, letter A, de heer H. J. R. Perdyk,
Weesp.
LEIDEN. Geslaagd voor het doctoraal exa
men rechten mej. C. A. Tillemans, Rotterdam
en de heer C. J. P. Houwert, Den Haag.
's GRAVENHAGE. Geslaagd voor Staatsinrich
ting M.O.; de heeren G. Bent te Den Haag en
M. J. H. Cartigni Waelen.
's GRAVENHAGE. Geslaagd voor derden
stuurman groote handelsvaart: R. J. de Graaff.
AMSTERDAM. Geslaagd de dames J. R. Prins
te Den Haag, A. Valkhoff te Den Heider en M.
Bart te Zaandam.
GRONINGEN. Geslaagd de dames: A. H. van
Bienema te Amersfoort en R. J. Woudberg te
Groningen.
's GRAVENHAGE. Geslaagd voor diploma B
de heeren: P. van Oers te Overschie en G. Vis
te Rotterdam; voor het eerste gedeelte van diplo
ma B: A. P. C. Reynhoudt te Vlissingen en L.
van Vuure te Zaandam.
In den gemeenteraad van Nijmegen herdacht
Woensdagmiddag de voorzitter den overleden
wethouder den heer G. A. Corduwener, die ty-
dens zyn wethouderschap zeer veel gedaan heeft
voor de verbetering der volkshuisvesting. Tydens
zijn bewind kwamen ruim 600 arbeiderswonin
gen tot stand. Een der straten in deze woonwijk
zal naar hem worden genoemd, aldus de burge
meester.
Mede uit naam van de sociaal-demoeraten De
Kok, Kooi, Lindeboom en Oldenburger legde de
heer Peeters een verklaring af, waarin hij zeide,
dat zy als leden van de S.D.A.P. In den raad
gekomen waren en als zoodanig de socialistische
beginselen hadden gepropageerd en aan het be
stuur der stad zooveel mogeiyk medewerking
hadden verleend. De maatregelen, door de be
zettende autoriteiten genomen, zyn van dien
aard, dat de S.D.A.P. in de practyk niet meer
bestaat. Spr. achtte zich gelukkig, dat er toe
stemming is verleend tot oprichting van de Ne-
derlandsche Socialistische Werkgemeenschap, die,
wanneer deze haar eigen leiding zal hebben ge
kozen, geheel vrij zal zyn, het opbouwend werk
in socialistischen zin voort te zetten.- In dezen
zin hopen deze leden verder nog in het belang
der gemeente Nymegen te kunnen werken.
Mede namens twee andere socialisten, de hee
ren Tissing en Alink, verklaarde de heer Beu-
kema, dat hij getroffen was door de pynlykheid
van de afgelegde verklaring. Het deed spr. pijn,
dat vroegere partygenooten hadden gemeend
het verband, dat zoo-lange jaren bestaan heeft,
te moeten verbreken. Wy zullen trachten te
blyven werken in de richting der verwezeniyking
van het sociaal-democratische gemeenteprogram,
zoolang dit in de gegeven omstandigheden moge-
lyk is, aldus de heer Beukema.
Vóór de zitting van de Provinciale Staten van
Friesland is de voorzitter, mr. P. A. V. baron
van Harinxma thoe Slooten, in verband met het
bereiken van zyn 70sten verjaardag gehuldigd.
Namens de Staten werd hij toegesproken door
het oudste lid, den heer T. Nauta, die den voor
zitter woorden van geluk toesprak en diens ver
diensten voor de provincie schilderde. Hij bood
hem aan een gedenkpenning, geslagen door de
firma Begeer, welke penning aan de eene zyde
de beeltenis van den jubilaris vertoont en aan
de keerzyde het wapen van Friesland, met hét
opschrift „Aan hun voorzitter op zyn 70sten
verjaardag aangeboden door de Staten van
Friésland".
Diep geroerd dankte de heer Van Harinxma
voor de hulde.
Des middags kwamen in het gebouw van de
provinciale griffie nog de Priesche burgemeesters
byeen, terwyl ook talrijke gelukwenschen van
particulieren binnenkwamen,
Oct.
23
22
21
Allied Chemical
Air Reduction
169 i
16S
169
American Can Co.
93 S
94
94 i
Am. c a Founcir>
28
28
American Radiatoi
28}
Am. Rolling MjIIf
Hi
12
12}
Am. Smelt Ret.
42 i
41
4
Amu Sugar Refining
Am. Tel. is Tel.
163}
(63
163
Am. Tobacco B.
fit
73}
73}
Am. Waterworks
Anaconda Copper
23}
23
Atchison Topeke
Hi
17
Baldwin Locomotive
16}
Baltimore Ohic
4}
4}
4}
Bethlehem Steel
83
81
80}
Canadian Pacific
3}
3}
3}
Comm. Invest. Trust
36|
36}
36}
J. L Case Company
55 i
84
34
Ches. Ohio
4)
40
40
Chicago Rock Isl.
i
i
Chrysler Motor
81
81
80}
Consolid- Edison Co.
25}
25}
25}
Deleware Huds
13}
13
12}
Detroit Edison C.
Dupont de Nem.
169
170}
167
Eastman Kodak
133}
133}
134
General Electric
:5
34}
34}
General Foods
37
38
39
General Motors
50}
49}
49
Good Year
(6}
15}
Hi
Hudson Motor
4}
4}
4}
Intern. Harvester
48
48}
48}
Int. Merc. Marine
7}
7
7
Intern. Nickel
28}
28}
28}
Internationa) Paper
Intern. Tel. en Tel
2
1
1
Kennecott Copper
32}
31
31
Mack Trucks lncorp. 1
Montgomery Ward
40
40
40}
National Biscuit Co.
Nat. City Bank
New York Central
14}
14}
14}
Norfolk Western
North. Am. Aviat
17}
17}
17
North Amer. n. a.
20
20
19
Northern Pacific
Packard
3}
3}
3}
Paramount
9
8}
8}
Pennsylvania
23}
23}
23
Proctor Chambie
PubL Serv. N. J.
32}
32}
33
Pullman incorporat.
Pure Oil Company
Radio Corporation
4}
4}
4}
Reading Company
Rep. Steel
19}
19
18}
Reynolds Tobacco B.
34}
34}
34}
Sears Roebuck
78}
78}
78
Shell Union Oil
9}
9}
9
Socony Vacuum
7}
7}
7}
Southern Pacific
Southern Railway
Standard Brands
Stand. Oil of N.-J.
32}
31 I
31}
Texas Gulf Sulphur
Twent. CL Fox Film
6
6
Union Curb. Carb.
73}
73
72}
Union Oil of Calif.
Union Pacific
82}
81
81}
United Aircraft
40
39}
39
United Corp A.
1 t
1}
It
United Fruit Comp.
U. S. Ind. Alcohol
22
22}
22}
U. S. Rubber
21}
20}
20}
U. S. Steel
63}
62}
61
U. S. Steel pref.
124}
123}
123}
Western Union
20}
18}
18}
Westingh. Electric
109
108}
107
Wool worth Building
33}
33}
33}
NEW YORK, 23 Oct.
Slotkoersen Oct. 23
22
21
Londen
4.02}
4.02}
4.03}
Parys
Amsterdam
Beriyn
40.05
40.05
40.05
Brussel
t
Rome
5.05
5.05
5.05
Madrid
9.25
9.25
9.25
Zwitserland
23.20
23.20
23.19
Weenen
t
Stockholm
23,86
23.56
23.85
Montreal
S6.625
86.50
86.625
B. Aires Paplei
29.7a
29.78
29.78
3 .Aires Markl
2 3.80
23.70
23.80
Yokohama
23.45
23.45
23.45
NEW YORK, 23 Oct.
23 Oct. 22 Oct. 23 Oct. 22 Oct.
Katoen
Dec 9.60 9.51 52 Mei 9.48. 9.38
Jan 9.d1 9.43- Juh 9.30 9.20
Mrt. 9.55- 9.49 Oct. 8.90 8.81
Koffie
(Rio - Nieuw contract) (Santos)
Mrt. 4.02-
Sept.
Dec 4.05-j—
Sept 4.11+-
Sept 4.17+-
Jull -
Suiker
Dec 0.81
Mrt. 0.87
Mei 0.90
Rubber
Stcndaard
4.08
4.14.
Dec
Mrt.
Mel
Juli
Sept,
5.88+
6 0o
6.12
6.19
6.27
5.76+
5.94+
6.01
6.09
6 17+
0.81 Juli 0.92 0.92
0.87 Sept 0 96 i 0.96
0.90 Dec. 99 99
Mrt 1.01 1.01
Oct
Dec
Jan
Mrt
Tin
20.47
20.4)
20.20
20.02
20.48
20.42
20.20
20.00
Mei
Juli
Sept
19.88
(9.73
19.68
19.80
19.65
19.60
51 25
Loco 51.62} 51.50 rermfln 51.20
M dagen 50 37 J 50 37
CHICAGO, 23 Oct.
23 Oct. 22 Oct. 23 Oct. 22 Oct.
Tarwe Haver
Dec 87} 86}.87
occ.
35}
34}
Mej 86 85} 81-85}
Mel
34}
34}
Jul! 8 80}
juli
32}
32}
Mais
Kogge
Dec 62 - 61 1 •-
Dec
46}
45} -
Me' 63} 62} •-
Mei
50
49} - -
Juil 63 - 62
Juli
50} -
49} -
Reuzel
Oct i70+ 4.62
lan
5 00»
4.92}
Dec 4.851 4.77
Mrt.
4.97 t
4,90
WINNIPEG, 23 Oct.
23 Oct. 22 Oct.
23 Oct. 22 Oct.
rarwe
Gerst
Oct 701 - 70
Oct
43} -
41
71} - '1
oec
41 -
*9}
Mei 75 75
Mei
40} -
39}
Rogge
Lynzaaa
Oct 45 I 44
Oct
119}
t.18
46 45 -
Dec
117}
15 i
Mej 44} 48}
Me:
121
99}
davej
Oct 35 34
Mai
31}
30}
Dec. 31 34
BOEK £/V BLAD
NAAR EEN LICHTE TOEKOMST,
door Rie Beyer. Uitgave: Gebr.
Kluitman Alkmaar.
Dit boek in de serié „De nieuwe leeskring",
bestemd voor meisjes van 1216 jaar verhaalt
van de bijna onoverkomelijke moeilijkheden i®
het moederlooze gezin van den heer Verhoeven,
als hij zijn beide kinderen een tweede moeder
wil geven.
Kleine Dicky is in de wolken, als hy het
nieuwg hoort; voor de 16-jarige Tine daarente
gen, die zoo goed en zoo kwaad als t ging de
overleden moeder in huis tracht te vervangen, is
't een slag, die haar heele levensgeluk dreigt te
vernietigen. Hoe moeilyk haar het huishouden
ook vait, toch kan ze zich niet verzoenen met
de gedachte, dat voortaan „een vreemde" hun
gezin zal regeeren. Haar verzet, hoewel onver
standig, is toch begrijpelyk. Tine is nog wat
jong en daaruit vallen heel wat moeilijkheden
te verklaren.
Dat ze een uiterst zwaren tyd moet doorma
ken, hetgeen ze grootendeels aan zichzelf te wy-
ten heeft, is duidelyk.
Er is echter nog een ideale tante in Den Haag.
die de jeugdige, tobster met raad en daad helpt.
En als dan eenmaal een lichte toekomst op
doemt, is het verleden snel vergeten.
De schrijfster maakt alles wel eens te mooi en
te ideaal, niettemin zijn haar karakters goed ge-
teekend. Een geschikt boek.
DE KERN, door Ems. 1. H. v. Soest.
Uitgave: Gebr. Kluitman
Alkmaar.
Twee jonge menschen Dolphi en Philip, als t
ware voor elkaar geschapen, vormen de hoofd
figuren in dezen roman voor oudere meisjes, van
welk soort de schrijfster er reeds eerder eenige
het licht heeft doen zien.
Onervaren als ze zyn maken ze zich den weg,
welken ze moeten gaan, langer dan in het begin
noodig schynt. Dolphi tracht tevergeefs twee
idealen tegelyk te verwezenlijken; ze hecht
evenwel naar Philips zin te veel waarde aan
haar muzikale ontwikkeling.
Naar haar meening echter vormt de muziek
beoefening de kern van haar leven
Beide menschen vervreemden lange jaren van
eikaar en gaan hun eigen weg. Door ondervin
ding gerypt vinden ze later het verloren geluk
weer terug. Liefde zal de kern van hun beider
leven zyn.
't Is weer een ander wereldje, waarmede we
kennis maken en veelal weet de schrijfster haar
personen daarin een aannemelyke rol te doen
spelen en ze durft het aan ook moeiiyke karak
ters te peilen, al is niet alles altijd even aanne-
melyk.
De illustraties zyn van Hans Borrebach.
DE DIESELMOTOR, door ir. W.
Friedhoff iv.i. 4e druk. Uitgave:
N.V. Uitg. Mij. /E. E. Kluiver
Deventer.
Van dit werkje, het eerste deeltje van de serie
„Gas- en Oiiemotoren", verscheen de vierde
druk. Slechts hier en daar eischte deze druk ver
andering en bijwerking, het wezen van het Die-
sel-proces is immers, ondanks allen vooruitgang,
hetzelfde gebleven. En 't doel van 't boekje, op
beknopte wyze van de werking en het wezen van
den Dieselmotor een uiteenzetting te geven,
bracht mede, dat verbeteringen en ontwikkelin
gen in dezen motor buiten het kader vielen.
Voor hen, die eenig inzicht in deze materie
werischen en wien het aan tyd en geduld ont
breekt om uitgebreide handboeken te bestudee-
ren, is hier in een kort bestek 26 bladzyden
een duidelijke en heldere uiteenztting van de
grondslagen te vinden.
VON WERK ZU WERK, Monat-
schrift der Betriebsgemeinschaft
der I. G. Farbenindustrie A.G.
Wy ontvingen van bovengenoemd maandblad
het Septembernummer 1940, 31e jaargang. Bly-
kens het hieraan toegevoegde mededaelingen-
biad der D. A. F. „Arbeit und Freizeit" heeft in
het vorige nummer een welkomstgroet gestaan
aan de arbeiders uit andere landen om. Neder
land, die by de I. G. Farbenindustrie zyn te werk
gesteld. In het Septembernummer komt een
groet voor aan de Italiaansche arbeidskamera
den. Het maandblad bevat vele interessante ar
tikelen met toelichtende foto's uit de arbeids
gemeenschap der I. G. Farben op het gebied der
techniek, lichamelyke opvoeding en scholing van
jonge arbeidskrachten enz.
Ten gerieve van de Nederlandsche arbeiders,
die dit maandblad ook ontvangen, is een toe
lichting bijgevoegd welke blykens mededeeling
van de redactie in de Nederlandsche taal is ge
steld. Ware deze redactioneele mededeeling er
met, dan zou men het nauwelyks gelooven.
BERK EN BREM, door E. v. He-
meldonck. Uitg.: Thijmfonds
's-Gravenhage.
Ook op het tweede boek van E. van Hemel-
donck heeft het Thymfonds te Den Haag beslag
gelegd en evenals de eersteling van dezen
Vlaamschen schryver, „Dorp in de Hei" is „Berk
en Brem" een kroniek uit het Vlaamsche Kern-
penland. Het verhaal is misschien minder fel
bewogen dan dat uit zyn eerste boek, maar van
het begin tot het eind wordt de lezer geboeid
door den stryd van Fien van d'Hoeven, die na
het overiyden van haar man, Peer, alleen de ver-
loopen hoeve in de hei moet besturen om deze
voor haar jongsten zoon Peter, den eenigen die op
de hei achtergebleven is, te bewaren. Alles wat
dit ideaal in den weg kan staan, gaat zy opzij
of bestrydt zü met taaie koppigheid en ook als
het er om gaat Peter voor de hoeve te bewaren,
weet zij wat haar besluit moet zyn. Daarby blijft
zy trouw aan de herinnering van haar man, die
haar tydens zijn leven alleen heeft laten wroe
ten, maar dien zy ondanks zyn fouten een even
groote liefde toedraagt, als toen zij hem tegen
den wil van haar familie in het huwelyk volgde.
Overigens gelijken Fien en Peer op Gretha en
Gert uit „Dorp in de Hei".
Peter haar zoon, een geheel nieuwe figuur, is
een schrandere jongen, een droomer, maar een
met wilskracht, die naast zyn moeder zyn toe
komst bouwt even verknocht als zij aan den
grond, waarop hy leeft en aan den arbeid van
den boer. Hy ontmoet by een vriend diens zus
ter, die een grooten Indruk maakt op zyn jon
gensziel en van wie hy met een vage liefde gaat
houden, maar als zy tenslotte sterft, vervaagt
de droom en later neemt hy het boerenmeisje
Irma tot vrouw.
Zy zijn misschien té geïdealiseerd, deze Fien
en Peter, evenals Sooi, Peter's oudste broer, dio
in de mynen in het Waalsche wegkwijnt, maai*
tenslotte op het land terug zyn verlangen naaf
het boerenwerk bevredigd ziet, maar Van He-
meldonck heeft deze typen goed volgehouden en
aannemelijk gemaakt.
Enkele figuren op den achtergrond, de men
schen die in de stad hun verlangens bevredigd
zien, zyn hiertegenover té oppervlakkig, de
tegenstelling is wel wat té eenvoudig, zy kennen
geen hooger doel dan geld te verdienen en
steedsche manieren na te bootsen.
Van Hemeldonck is zich in styl gelyk geble
ven, hy weet de sfeer der omgeving waarin de
handeling zich afspeelt scherp weer te geven,
zoodat de onrust van zyn geserreerde manier
van schrijven, die op sommige plaatsen een on-
Uevredigenden indruk wekt, licht vergeten wordt-
We kunnen het dan ook aan iedereen ter lezing
aanbevelen. C. S.
10
