Goudvisch in Haarlems onder grondsche!
Zes scholieren voor
het Kriegsgericht
Haarlem, 30 Oct.
aan
31 October spaardag
RADIO
DE INGESNEEUWDE
SLAAPWAGEN
WOENSDAG 30 OCTOBER 1940
Tunnelbouw onder grachten
en spoorbanen
Slot defectTel. 11493
Pfjfl
Sabotage wordt streng
gestraft
AGENDA
-
STADSNIEUWS
Riool onder de Westergracht
DE SLEUTELSPECIALIST - L. VEERSTR 10
If
Het sparen vermeerdert weer
standsvermogen en verhoogt
onafhankelijkheid
PHILIPS enERRES
HAGEMAN - Red. Oude Rsrachl 52
Tot a.s. Zaterdag.
kunt U onzen verrukkeJijken
Cognac Authentique Drie Ster
nog krijgen voor 2.75 per
heele flesch. Daarna noteeren
we weer 3.35. Neem voor
raad. HAAST U DUS
MET BESTELLEN
VOLKSCONCERT H.O.V.
Soliste: Riek Hippe Tendeloo, alt
CONFERENTIE OVER HET
KATHOLICISME
Openbare aanklager zal in 't ver
volg de doodstraf eischen
Openbare aanklager eischt
Bioscopen
31 October
Bioscopen
Apotheekdiensten
Leverworst verkocht zonder bon
RIT5EMA STOFZUIGER
„Nou moet de goudvisch maar weer
's schoon water hebben," zei juffrouw looi.
En ze ging met de kom naar de keuken,
waar het koud was, omdat er niet kan wor
den gestookt. En het was juist door die kou,
dat boven den gootsteen de kom uit haar
ijshanden glipte. Tusschen de scherven spar
telde een goudvisch, maar de tweede, die
expres was gekocht, omdat een alleen zoo
ongezellig is, verdween met de twee water
planten en een klein gorgelgeluidje in den
afvoer.
Zooais het met de rioleering in Haarlem
thans is gesteld, is deze verdwenen visch ten
doode opgeschreven. Tusschen het afval van
een huizenblok en het in de putten vergaarde
vuil van de straat zal hij het misschien een
korte spanne tijds Jcunnen uithouden, maar
de riolen van Haarlem loozen in de stads
grachten en daarin heeft sedert 1800 geen
visch ooit het leven kunnen houden. Tot
groote ergernis van de hengelclubs, wier
leden gedwongen zijn lange fietstochten te
maken naar de Hillegommer kanalen, naar
de Lie en de Ringvaart, waar het water
frisscher is.
De Haarlemsche grachten geuren niet, zooals
dat betamelijk is voor een bloemenstad; zij
stinken en zij doen dat speciaal in den zomer,
als er een regenbui op komst is. Men zal be
grijpen, dat daardoor niet alleen het leven van
de visschen, maar ook dat van de grachtbewo
ners wordt veronaangenaamd.
Na meer dan anderhalve eeuw over de onwel
riekende grachten te hebben geklaagd, krijgen de
Haarlemmers thans wat ze hebben willen: grach
ten en vaarten met helder en zoet vischwater.
Arbeiders aan het millioenen-rioleeringsplan
zijn reeds tientallen maanden bezig met open
breken van straten, met het verleggen van gas-
en waterleidingbuizen tot onder de trottoirs, en
met het plaatsen van stam- en nevenriolen. Vele
kilometers van het eenmeterhooge tunnelnet zijn
al in den grond verdwenen. En gedurende de
eerstkomende jaren zullen nog talrijke kilome
ters volgen. Totdat het nieuwe rioleeringsstelsel
van Haarlem compleet is en de privaten en goot-
steenen van de 40.000 Haarlemsche huizen en de
putten in de straten alle uitmonden in de bui
zen, welke tenslotte naar de zuiveringsinstallatie
in den Waarderpolder voeren.
Goudvisschen, die in afvoerbuizen van wonin
gen aan de Westergracht verdwijnen, zullen dan
niet in die gracht sterven, maar in het stamriool
onder het water van die gracht door naar de
van Oosten de Bruijnstraat kunnen zwemmen,
Een van vele nullen van het millioenen-
rioleeringsplan verdwijnt onder den grond
(Foto Zijlstra)
en vervolgers met een grooten boog onder de
spoorbanen van de lijn HaarlemLeiden door
weer naar het Westergrachtriool.
Aan den „tunnel" onder de Westergracht Is
men thans hard bezig. En men heeft daarbij
de bijzondere moeilijkheid te overwinnen, dat de
Westcrgraclit niet in haar geheel mag worden
afeesloten. Men moet dus eerst aan 'de linker-
zilde een gedeelte van het riool in den bodem
van de gracht aanleggen en vervolgens alle in
stallaties verplaatsen naar de overzijde om aan
de andere helft te beginnen.
Nog moeilijker wordt het als men over eenigen
tijd met het aanleggen van het riool onder de
spoorbaan gaat beginnen. Het is natuurlijk uit
gesloten. dat men voor eenlge da een het trein
verkeer kan stopzetten. Daarom zullen de riool
stukken onder de spoorbaan worden geperst, een
uiterst precies werkje, want als men aan den
eenen kant een centimeter teveel naar links of
«jMC»»
Een heel klein "broertje van de steden met groote tunnelplannen, zooals Rotterdam
en Velsen, is onze stad. In het kader van het groote rioleeringsplan wordt onder de
Westergracht door een stamriool aange legd, dat een schakel zal vormen in het
warnet van buizen onder het plaveisel onzer straten
(Foto Tesselaar)
rechts begint, kan het verschil aan den anderen
kant een meter en zelfs meer bedragen.
Over eenige maanden zal het gedeelte Wester
gracht gereed zijn. Haarlem is dan weer een
belangrijk stuk van zijn cloaca-duct, zooals net
geheel van betonnen buizen onder onzen stads-
grond met een heel vreemd woord eigenlijk zou
moeten hèeten, rijker.
Het wordt langzamerhand een goede gewoonte
om op den laatsten van Wijnmaand aan
dacht te wijden aan en te vragen voor het
sparen.
De spaarbanken, aangesloten bij den Neder-
landschen Spaarbankbond, wijden hun zorgen
aan de propaganda voor het sparen, omdat zy
zelf overtuigd zijn dat 't sparen noodig is zoo
wel voor ieder individueel als voor de gemeen
schap in totaffl.
Zij vragen aandacht voor het sparen van de
spaarders in het algemeen en in het bijzonder
van diegenen, die hoewel bij de spaarbank thuis
hoorend, daar nog niet geregeld verschijnen.
In dezen tijd zal echter misschien eerder dan
anders de gedachte opkomen: waarom zal ik
sparen?
Het is al zoo dikwijls gezegd en nu, tegen
tijdstip van den a.s. spaardag mag er stehi0
op nieuw op gewezen worden, dat het voor ieder
een noodzakelijk is om regelmatig te sparen.
Dat sparen is voor velen thans ten eenenmaie
onmogelijk; daartegenover staat dat zeer velen
nog in 't genot zijn van regelmatige inkomsten
Stellig beseffen zij, dat eenige beperking in hun
niet noodzakelijke uitgaven kan leiden tot het
voimen van een klein spaarkapitaal. In nabije
of verdere toekomst kan dat spaarkapitaaltje,
al is het ook van nog zulk een bescheiden om
vang, een uitkomst zijn.
Het vormt het appeltje voor den dorst, d.
reserve voor onverwachte plotselinge uitgaven,
maar ook de reserve voor die uitgaven, weike
men reeds in nabije toekomst ziet aankomen.
Met 't volste recht mogen wij zeggen dat dui
zenden onzer spaarders zich gelukkig prijzen, dat
zij, in tijden toen dat beter ging, iets op zij
hebben gelegd. Thans konden zij de spaarpen
ningen aanspreken. Zij behoefden anderen geen
hulp te vragen. En hoevelen betreuren niet
juist nu, dat zij vroeger toen het kon, de kunst
van het sparen niet beoefenden. Sparen een
kunst?
Inderdaad, het is een kunst om bij zijn uit
gaven het noodige van het onnoodige te kun
nen onderscheiden. En dat menigeen daarin
slaagt, wordt dcor de cijfers op duizenden
spaarbankboekjes bewezen.
Want wie spaart, brengt zijn spaargeld naar
'n spaarbank. Dit laatste geldt in deze buiten
gewone tijdsomstandigheden voor sommige
spaarders niet. Zij bewaren hun gelden liever
thuis. En dat niettegenstaande de daaraan ver
bonden gevaren thans veel grooter zijn dan ooit
te voren. De kans op brand en diefstal is in de
zen bijzonderen tijd zeer toegenomen.
En wat meent men ermee te bereiken?
Veilig zijn die renteloos liggende gelden thuis
allerminst. Men heeft er te allen tijde de be
schikking over! Inderdaad, zoolang het ten
minste niet verongelukt is.
Waar sparen?
Men spare bij een spaarbank.
Het spreekt vanzelf dat er in de achter ons
liggende maanden bij de spaarbanken voor zeer
ygfschillende doeleinden veel geld is opge
vraagd. De spaarbanken hebben aan alle rede
lijke wenschen tot terugbetaling zoo spoedig
mogelijk gevolg gegeven, zoodat er hier en
tiaar nog al eens meer geld is terugbetaald dan
ingelegd.
Verheugend echter is het dat de terugbetalin.
gen per maand bij de spaarbanken thans weer
zijn gedaald beneden het maandgemiddelde van
de 3 voorafgaande jaren, terwijl de inlagen we
derom regelmatig stijgende zijn.
Vroeger borg men spaargelden vaak in de
bekende oude kous, in een trekpot of in de lin
nenkast. Door schade en schande is men echter
wijs geworden, want maar al te vaak ging dit
bezit door brand of diefstal verloren. Men doet
daarom veel beter zijn spaarpenningen alleen
toe te vertrouwen aan die instellingen, welke
speciaal daarvoor bestemd zijn. Het zou menig
maal in de pers voorkomende bericht: „Kleine
spaarders gedupeerd" toont duidelijk aan dat
voorzichtigheid bij de keuze echter noodzake
lijk is.
Men brenge zijn spaargeld daarom bij een
spaarbank d.w.z. een instelling van algemeen
maatschappelijk nut, welke door haar bestuurs.
leden belangeloos wordt beheerd en waar de
gelden op de meest solide wijze worden belegd.
Als zoodanig zijn te beschouwen de spaarban
ken, aangesloten bij den Nederlandschen Spaar
bankbond en natuurlijk ook de Rijkspostspaar
bank. De Bondsspaarbanken staan onder re
gelmatige controle van den Nederlandschen
Spaarbankbond, waarbij er op wordt toegezien
dat het beheer der spaarbanken op de juiste
wijze wordt gevoerd, opdat zij te allen tijde aan
haar verplichtingen zullen kunnen voldoen.
Deze spaarbanken zijn instellingen, welke
met uitsluiting van elk persoonlijk winstbejag
niets anders ten doel hebben dan de bevorde
ring van het sparen. Zij zijn de trouwe be
waarders van de spaargelden der kleine spaar
ders en waken voor hun belangen, in het besef,
dat:
SPAREN IS EEN BRON VAN VOLKSKRACHT.
OOK IN HUURKOOP
TELEFOON 12762 HAARLEM
fa. B. H. J. Lans Co.
WTJNKOOPERIJ DISTILLEERDERIJ
COGNACHANDEL
Winkels: Kleine Houtstr. 57, Rijksstraat
weg 8 en 289, Kleverparkweg 24, Amster-
-damstraat 64 en Leidschevaart 132, Kan
toor (voor bestellingen van buiten H'lem)
KI Houtstr. 57. Tel. 13676. Postgiro 190768
De Klokkensymphonie van Joseph Haydn,
met het bekende zangrijke Andante en het niet
minder geliefde Menuet was door Marinus
Adam, die dit Dinsdagavond-concert leidde, als
openingswerk gekozen. Evenwichtigheid in de
dynamiek, geacheveerde rhythmiek, waren de
kenmerken van een'wat den klank betreft over
het algemeen doorzichtig gehouden interpre
tatie, die met hartelijk applaus werd ontvan
gen.
De Altzangeres Riek Rippe Tendeloo zong
voor de pauze de aria „Sebben Credele" van
Caldara, en een aria uit Leonardo Loe's „La
Clemenza di Tito", met begeleiding van klein
orkest. Het was zeker jammer dat haar geluid
in deze beide, nogal sterk op elkaar gelijkende
aria's wat gevoileerd bleef, en de dictie wat ai
te zeer leed onder de toonvorming, die wei een
echt altgeluid verried, doch in het medium en
het lagere register aan volume en kracht te
kort schoot. Technisch evenwel wat t een goede
prestatie, waarmee de zangeres dan ook vteel
succes had. Met de Cantate vfan Haydn „Ariad
ne auf Naxos" kwam de zangeres evenwel blijk
baar pas goed op dreef; haar voordracht werd
hierin, op enkele wat te breed gehouden reci
tatieven na, vooral tegen midden en slot war
mer en levendiger en ook haar stemmiddelen
bleken grooter en steviger te zijn, dan we bü
het zingen der eerste aria's voor de Dauze had
den v'ermoed. Het werd een alleszins lofwaar
dige prestatie, die dan ook terecht langduri-
gen bijval verried.
Het orkest, door Marinus Adam met slagvaar
digheid geleid, zorgde voor een goede en accu
rate begeleiding, die beter sloot dan deze bij
de aria's voor de pauze, waarbij nogal enkele
rhythmische oneffenheden vielen op te merken
en een wat traag reageeren op de aanwijzin
gen van den dirigent.
Het goed bezochte concert werd besloten met
een door Adam geestdriftig en met élan ge
leide interpretatie van het Symphonische ge
dicht Van Franz Liszt: „Les Préludes." We mo
gen hierbij wel in het bijzonder gewagen van
de fraai klinkende hobo-passages, terwijl ook
het groote koper zich bij het breed opgezette,
triomfantelijke slot, niet onbetuigd liet.
De aanwezigen, die intens genoten van het
mooie en rijk georkestreerde werk van Liszt, lie
ten 't dirigent en orkestleden niet ontbreken aan
blijken van waardeering voor het genotene, en
Marinus Adam liet het orkest staande de ge
brachte hulde mee in ontvangst nemen, en
bleek het dankbaar voor de spontane wijze
waarop zijn musici op zijn suggestieve en vlotte
directie hadden gereageerd.
J. S.
Te begfnnen met a.s. Zondag 3 November
zullen er in de Kathedrale Kerk aan de Leid
schevaart op zes achtereenvolgende Zondagmid
dagen conferenties worden gehouden over het
katholicisme. Als conferencier zal optreden de
professor in de Wijsbegeerte aan het Philoso-
phicum te Warmond P. Heske, die juist een
dezer dagen benoemd werd tot rector der Ma-
riastiebting te Haarlem. Zoowel katholieken,
die hun kennis van den godsdienst willen ver
diepen, als niet-katholieken, die bij het zoe
ken naar de waarheid meer willen weten om
trent het katholieke geloof, worden tot het bij
wonen van deze causerie uftgenoodigd. Zij zijn
voor iedereen gratis toegankelijk en vangen
om drie uur aan.
Het Kriegsgericht heeft aooals elders reeds
n 't kort gemeld in het gebouw van het
Kantongerecht alhier zitting gehouden ter be
handeling van een geval van sabotage.
Terecht stonden de 16-jarigen H. V. L ui to
3!oemendaal, H. S. uit Haarlem en W. N. uit
Bloemendaal, de* 18-jarige A. v. d. K. uit Haar
lem, de 19-jarige B. K., eveneens uit Haarlem,
en de 20-jarige A. W. uit Bloemendaal, leerlin
gen van M.U.L.O., H.B.S. en Lyceum.
Uit het verhoor kwam vast te staan, dat zij
-en vereeniging hadden gesticht ,AD.J.O." ge
naamd.
Deze vereeniging „A.D.J.O." bestond reeds
vóór de komst der Duitschers. Daarna werd zij
gereorganiseerd en van een anderen naam
voorzien, het werd toen: De „A.N.S.O.", ofwel
„Anti-Nationaal-Socialistische Organisatie",
waarvan eerst H. S. en later A. v. d. K. ais lei
der optraden.
De vereeniging telde ongeveer 70 leden, allen
schoolgaande jongelieden. De voornaamste op
bracht, die deze jonge mannen uitvoerden was:
ieder die N.S.B.-er was of van soortgelijke sym
pathieën verdacht werd op een lijstje plaatsen.
De leden werden nilet bij naam, maar bij een
geheim nummer, b.v. „X 13" genoemd.
Sabotage stond nog niet op hun programma.
Toen echter de kranten een waarschuwing tegen
sabotagedaden bevatten, werd nogmaals een
nieuwe vorm aan de vereeniging gegeven en
kreeg zij als doel: Sabotage plegen 1
Men verkleinde de vereeniging op voorstel
van A. W., die het werken met zooveel jongens
te gevaarlijk vond en meer nuttig effect van
een kleine vereeniging verwachtte.
Hij werd, om zijn idee en zijn uiteenzetting
omtrent de eventueele werkwijze, als leider ge
kozen. Een nieuwe naam had men voorloopig
nog niet gevonden.
De president: „V/ie heeft het voorstel om
trent sabotage van een kabel gedaan?
Verdachte weet het niet meer, maar gelooft,
dat het W. kan geweest zijn. Zij hadden, zon
der te weten waarvoor het voorwerp diende
vastgesteld, dat ergens een kabel was aange
legd. Die kabel was er vóór den oorlog niet, dus
moest het een Duitsche kabel zijn. Men besloot
nu dezen kabel te vernielen. W. had op 14 Sep
tember j.l. de opdracht gegeven: verdachte H
V. L. zou de daad uitvoeren, de rest van het
gezelschap ging op wacht staan. Verdachte S.
bracht van huis een appelstroopbus mee en
daarin werd spiritus gedaan. Nadat het blik
aan den kabel bevestigd was mét een ijzer-
draad, werd het in brand gestoken en vluchtte
men op de fiets weg. Het was toen 's avor.ds
9.15 uur. Verdachte W. kwam den volgenden
dag den anderen, die reeds in vergadering bijeen
waren, mededeelen. dat de onderneming niet
gelukt was omdat de zaak verkeerd werd aan
gepakt. Men had n l. niet voor voldoende toe
treding van zuurstof gezorgd.
's Avonds werd het op dezelfde plaats nog
eens over gedaan. Zij dachten thans geslaagd
te zijn, maar hadden weer pech, want juist toen
dg brand beloofde effect te zullen hebben, kwam
een politie-agent voorbij, die de vlammen doof
de, Een toevallige huiszoeking later bracht de
gegevens omtrent de vereeniging aan het licht
en toen ging men ook eens nadenken over de
gepleegde sabotage.
Uit de verklaringen van verdachte N. bleek,
dat niet alleen de namen en adressen van
N.S.B.-ers werden genoteerd, maar ook die van
leden der N.SAP., „Zwart Front" en later „Na
tionaal Front".
Verdachte K. verklaart later, dat nog een
Duiitsch bord met militaire aanwijzingen door
verdachten verwijderd is.
Verdachte v. d. K.ontkende.dat hij betrokken
was geweest bij de uitwerking van het nieuwe
plan. Pas een paar uur vóór de tweede actie
heeft men hem uitgenoodigd mee te doen. Ver-
dochter wilde afbreuk aan de Duitschers doen.
De openbare aanklager begon zijn eisch met
vast te stellen, dat hij zeker voor deze beklaag
den de doodstraf zou hebben geëischt, indien
zy wat ouder waren geweest. In ieder geval
moet spr. voor deze ongehoord zware overtre
ding onmiddellijke arrestatie verlangen. Spe
ciaal in Haarlem en omgeving gebeurden de
meeste delicten tegen de Duitsche weermacht.
Komt zoo'n geval echter nog. eenmaal voor,
dan zal ongeacht den ouderdom der verdach
ten, niet anders dan de doodstraf kunnen vol
gen.
Door de methoden, die verdachten toepasten,
wordt het vaderland niet gediend. De verdach
ten zeggen wel, dat zij tegen de N.S.B. waren,
maar heel hun actie was anti-Duitsch, Sp"
wil niettemin rekening houden met de omstan
digheid, dat zij niet de volle draagwijdte van
hun daad begrepen hebben, maar een voor
beeld moet worden gesteld. De eisch is voor de
16-jarigen drie en een half jaar gevangenis
straf, zij moeten minstens tot bet einde van den
oorlog opgeborgen worden, voor v. d. K. drie
jaar tuchthuisstraf, vor K. vier jaar tuchthuis
straf en voor W. vijf jaar tuchthuisstraf.
De verdediger, mr. van Leyenhorst, vroeg
aandacht voor het feit, dat het Nederlandsche
volk reeds een reeks van lange jaren In de pers
in vergaderingen en van den kansel af wordt
bewerkt. Al deee instanties verkondigden, da',
het Nationaal Socialisme de vrijheid van hef
Nederlandsche volk vernietigen zou.
Gebouw St. Bavo: Film Dik Trom, 2 en 4 uur;
Melkhandel „St. Joseph", 7.30 uur; Proza en
Poëzie, 8 uur.
Stadsschouwburg: „Een Amsterdamsche Jon
gen", Schoolvoorstelling door het Nederl. Too-
neel, 2 uur.
Prinsenhof: Gemeenteraad, 3 uur.
Frans Halsmuseum: Tentoonstelling van
studies en schetsen van Genootschap „Kunst
zij ons Doel", 104 uur.
Boschkamp, O verveen: Tentoonstelling Glas-
en Weefwerk, 104 uur.
R. K. Leeszaal en Bibliotheek: Nieuwe Gracht
70: Tentoonstelling van Russische Ikonen, 10—
5 uur.
Huis van Looy, Kleine Houtweg 108: Bezich
tiging van schilderijen en teekeningen van 10
tot 12 uur en 2.305 uur.
Palestina Diorama's, Schotersingel 117a: Ge
opend van 105 uur.
Rembrandt: „Wintersport en minnebrieven
18-jarigen, 2.30, 4.45 en 7 uur.
Cinema-Palace: „De Jantjes", boven 18 jaar
2 uur, 4.45 uur en 7 uur.
Luxor: „Mazurka", voor volwassenen, 2.30 en
6—9 uur doorloopend.
Frans Hals: „Scipio, de Afrikaan", boven 18
jaar, 2.30 en 7 uur.
Spaame: „De spion van den keizer", Woens
dag 2.30 uur, Zaterdag 2.30 uur, Zondag 2 uur
en 4 uur, eiken avond om 7 uur.
Gebouw St. Bavo: Bestuur Meubelmakers,
7.30 uur, Federatie Groenten en.Fruit, 7.30 uur
R.K. Bevolkingsbureau, 7.30 uur.
Frans Halsmuseum: Tentoonstelling van
studies en chetsen van Genootschap „Kunst
zy ons Doel", 104 uur.
Boschkamp, Overveen: Tentoonstelling Giss
en- Weefwerk, 104 uur.
R. K. Leeszaal en Bibliotheek: Nieuwe Gracht
70: Tentoonstelling van Russische Iktmen. 10—
5 uur.
Huls van Looy, Kleine Houtweg 108: Bezich
tiging van schilderijen en teekeningen van 16
tot 12 uur.
Palestina Diorama's, Schoterstngel 117a: Ge
opend van 105 uur.
Rembrand: „Wintersport en minnebrieven'
18-jarigen, 2.30. 4.45 en 7 uur.
Cinema-Palace: „De Jantjes", boven 18 jaar
2 uur, -.45 uur en 7 uur.
Luxor: „Mazurka", voor volwassenen, 2.30 en
69 uur doorloopend.
Frans Hals: „Scipio, de Afrikaan", boven 18
jaar, 2.30 en 7 uur.
Spa-arne; „De spion van den keizer". Woens
dag 2.30 uur, Zaterdag 2.30 uur. Zondag 2 uui
en 4 uur, eiken avond om 7 uur
De Zondag- en avonddiensten der apotheken
zullen tot en met Vrijdagavond worden waarge
nomen door de volgende apotheken; Fa. Duym
en Keur, Keizerstraat 6, telef. 10378; Fa. Bfige-
man en Sneltjes, Kruisweg 30, telef. 10043:
Mamix-aptheek, Marnixstraat 65, telef. 24525!
Heemsteedsche apotheek, Binnenweg 98, Heem
stede, telef. 28197.
Een stroom van leugens vloeide veie Jaren
lang over ons land. Geen enkel middel werd on
beproefd gelaten om alles wat Nationaal Socia
listisch was, verdacht te maken. Stelselmatig
werd er op gewezen, dt het nationaal Socialis
me hier nimmer aan de macht mocht komen.
Men zou wel zorgen, dat het buiten de grens
bleef en dat de kleine minderheid van Neder
landsche Nationaal Socialisten geen kans kreer,
dat bereikte men door ontrechting en brood
roof.
De Nederlandsche jeugd weid opgevoed in een
geest, die anti-Nationaal Sacialistisch was. Zi!
begrepen er niets van en de de peugd, die niets
begreep, nam alles maar aan.
De vraag rest: „Kan mén nu al deze jongel
ren ten vole verantwoordelijk stellen?"
Het antwoord moet luiden: „Neen. Zij »Jn
zelf de bedrogenen. De bedriegers hadden hier
eigenlijk moeten terecht staan. Terwille van h"'"
Nederlandsche vole, dat nu eenmaal moet
bouwen op de jongeren, waarover het beschikt,
vroeg spr. clementie. Men moet inzien, dat hun
daad ingegeven is door ouderen en hen zoo
behandelen, dat zy straks, in een nieuw tyd-
perk mee kunnen doen als volwaardige volks-
genooten
Het Kriegsgericht ging vervolgens in de
raadskamer. Na heropening deelde de president
mede, dat de volgende uitspraak was gedaan:
De twintigjarige A. W. is veroordeeld tot drie
jaar tuchthuisstraf, de negentienjarige B K-
tot twee jaar tuchthuisstraf, de achttienjarige
A. v. d. K. tot een jaar tuchthuisstraf, de aes-
ienjarige H. van L. tot een jaar en zes maan
den gevangenisstraf, H. S. tot een jaar en drie
maanden gevangenisstraf en W. N. tot een jaar
en drie maanden gevangenisstraf.
(Ongecorrigeerd.)
De politie heeft gisteren proces-verbaal op
gemaakt tegen een vleeschhouwer te Haarlem
wegens het koopen en verkoopen van lever
worst zonder bon. Het heeft den kellner dus
toch een bon gekost!
VIBRATOR en VLOERUCHT
door
Agatha
Cbrlvtle
44.
„Wel neen," zei hy. „Neen, en neen en nog eens
neen! Dat is een verklaring die geen steek houdt.
Die biyft in gebreke en wel een dozyn punten.
De misdaad is zóó niet gegaan! Monsieur Poirot
weet dat zelf het allerbeste!"
Poirot wierp hem een nieuwsgierigen blik toe.
„Ik zie," zei hij, „dat ik u myn andere oplos
sing zal moeten geven. Zóó ben ik er toe geko
men: Toen ik alle getuigenissen hoorde, leunde
ik achterover, sloot myn oogen en begon te den
ken. Sommige gezichtspunten deden zich voor.
die de aandacht waard waren. Ik noemde die
punten op voor myn twee vrienden. Sommige
heb ik al toegelicht, zooals een vetvlek op een
pas enzoovoorts. Ik zal de punten even door
nemen die biyven.
„Het eerste en belangrykste ls een opmer
king. door monsieur Bouc tegenover mij ge
maakt in den restauratiewagen aan de lunch,
op den eersten dag na Stamboel, nameiyk dat
hot verzamelde gezelschap interessant was, om
dat het zoo gevarieerd was, daar het alle stan
den en nationaliteiten vertegenwoordigde,"
„Ik stemae met hem in, maar toen dat
byzondere punt voor mun geest kwam, trachtte
ik me voor te stellen of zulk een verzameling
wel eens ooit by elkaar zou kunnen zyn onder
andere omstandigheden. En het antwoord dat
ik mezelf gaf, was: alleen in Amerika. In Ame
rika zou er een huishouden kunnen bestaan,
samengesteld uit juist zulke verschillende natio
naliteiten: een Itallaanschen chauffeur, een
Engelsche gouvernante, een Zweedsche kinder
juffrouw, een Fransche kamenier en zoo voort.
Dat leidde me tot myn schema van veronder
stellingen nameiyk iedere persoon een zekere
rol in het Armstrong-drama te laten bezetten,
zooals een regisseur de rollen in een stuk toe
bedeelt. Nu, dat gaf me een buitengewoon inte
ressant en bevredigend resultaat.
„Ik had ook in myn eigen geest het getui
genis van ieder afzonderlijk onderzocht, met
eigenaardige resultaten. Neem eerst het getui
genis van den heer MacQueen. Myn eerste on
derhoud met hem was geheel bevredigend. Maar
in myn tweede maakte hij een nogal vreemde
opmerking. Ik had hem het vinden van een
briefje medegedeeld, waarin 't Armstrong-geval
werd genoemd. Hy zei: „Maar zeker" en
wachtte toen, om door te gaan: „Ik bedoel, dat
was nogal nonchalant van den ouden heer."
„Nu voelde Ik, dat hy dat niet was begonnen
te zeggen. Stel dat wat hy bedoeld had te zeg
gen was. „Maar zeker hebben we dat verbrand?"
In welk geval MacQueen af wist van het briefje
en zijn vernietiging met andere woorden, hy
was öf de moordenaar öf een medeplichtige van
den moordenaar. Heel goed.
Toen de knecht. Hy zei dat zyn meester ge
woon was, een slaapdrank te nemen op een
spoorreis. Dat kon waar zyn, maar zou Ratchett
er gisterennacht een hebben genomen? Het
pistool onder zyn kussen logenstrafte die bewe
ring. Ratchett was van plan, op zyn hoede te
zyn vannacht. Als hem een bedwelmend middel
werd toegediend, moet dat zonder zijn voorken
nis zyn geschied. Door wien? Natuuriyk door
MacQueen of den knecht.
„Nu komen we aan het getuigenis van den
heer Hardman. Ik geloofde alles wat hij me ver
telde over zyn eigen identiteit, maar t^n hy
kwam op de middelen, die hij had gebruikt om
Ratchett te beschermen, was zyn verhaal niets
meer of minder dan absurd. De eenige manier
om Ratchett werkeiyk te beschermen, zou zyn
geweest, den nacht in zyn coupé door te bren
gen, of op een plaats, waar men de deur in het
oog kon houden. Het eenige wat zijn getuigenis
duidelijk aantoonde, was dat niemand uit een
ander gedeelte van den trein Ratchett vermoord
kon hebben. Het trok een zuiveren cirkel om den
Stamboel-Calaas-wagen. Dat scheen me een
nogal vreemd en onverklaarbaar feit en ik legde
het terzyde om over na te denken.
Ge hebt waarschyniyk nu allen gehoord van
de weinige woorden, die ik beluisterde tusschen
miss Debenham en kolonel Arbuthnot. Het in
teressante, naar myn idee, was, dat kolonel Ar
buthnot haar Mary noemde en blijkbaar op ver-
trouwelyken voet met haar was. Maar het moest
er voor doorgaan, dat de kolonel haar pas een
paar dagen eer ontmoet had en ik ken Engel-
schen van het type van den kolonel. Zelfs als
hy op het eerste gezicht verliefd was geworden
op de jonge dame, zou hy langzaam en met
decorum voorwaarts zyn gegaan, zonder over
haasting. Daarom besloot ik dat kolonel Ar
buthnot en miss Debenham in werkelijkheid
goede békenaen voor elkaar waren en om de een
of andere reden deden of ze vreemden waren."
„Om tot een andere getuige over te gaan. Mrs.
Hubbard had ons verteld, dat ze, in bed liggend,
niet kon zien of de tusschendeur gegrendeld was
en daarom miss Ohlsson vroeg, voor haar te
kijken."
„Hoewel haar bewering volkomen aannemelijk
zou zijn geweest, als ze een van de coupé's' 2,
12, 14 of een ander even nummer had gehad
waar de grendel onmiddellijk onder het handvat
van de deur zit in de oneven nummers, zooals
coupé no. 3, is de grendel een stuk boven het
handvat en kan daarom niet gemaskeerd worden
door een sponzezak. Ik werd gedwongen tot de
conclusie, dat mrs. Hubbard een incident verzon,
dat nooit had plaats gehad.
„En laat me hier ook een enkel woord zeggen
over de kwestie van het juiste tydstip der mis
daad. Naar myn idee is het werkelijk interes
sante aan het gedeukte horloge de plaats waar
het gevonden is: in Ratchett pyjamazak; een
buitengewoon ongemakkelyke en onwaarschyn-
ïyke plaats om Je horloge te bewaren, vooral als
er een horlogehaakje is aan het hoofd-einde van
't bed. Ik was er daarom zeker van dat het
horloge expres in den zak was gestopt en verzet.
De misdaad was dus niet begaan om kwart over
een.
Werd ze dan vroeger begaan? Om juist te
zyn, om drie en iwmtig minuten vóór een! Myn
vriend, monsieur Bouc, bracht als argument
naar voren, het geluid dat me wekte uit myn
slaap. Als Ratchett zwaar verdoofd was, had hy
niet kunnen roepen. Kon hy roepen, dan zou hy
ook in staat zijn geweest, te worstelen om zich
te verdedigen en er waren geen sporen van zulk
een worsteling.
Ik herinnerde me dat MacQueen de aandacht
had gevestigd, niet eens, maar tweemaal, op het
feit, dat Ratchett geen Fransch sprak.
„Ik kwam tot de conclusie, dat iemand tr.y had
herkend als Poirot, den detective, en dat de
heele geschiedenis om drie uur en twintig, minu
ten vóór een een comedie was, gespeeld ten
mynen behoeve. Iedereen had de horloges-his
torie kunnen doorzien die list komt in alle
detective-verhalen voor.
„Ze namen aan dat ik het doorzien zou en dat
ik, fier op myn eigen knapheid, verder zou aan
nemen, dat, daar Ratchett geen Fransch sprak,
de stem, die ik hoorde om drie en twintig minu
ten vóór één, niet de zyne kon zyn, en dat
Ratchett toen al dood moest zyn geweest. Maar
Ik ben overtuigd, dat Ratchett om drie en twin
tig minuten voor één nog in zyn verdoofden
slaap lag.
Maar de list slaagde! Ik deed myn deur open
en keek naar buiten. Ik heb inderdaad de woor
den Fransch gehoord. Als ik zoo ongeloofiyk suf
ben, dat ik de beteekenis van die woorden niet
besef, moeten ze onder mijn aandacht gebracht
worden. Zoo noodig, kan MacQueen open kaart
spelen. Hy kan zeggen: „Neem me niet kwalyk,
monsieur Poirot, dat kan mynheer Ratchett's
stem niet geweest zyn. Hy spreekt geen
Fransch."
„Wanneer nu was de werkelyke tyd van de
misdaad? En wie vermoordde hem? Naar mijn
meening en het is maar een meening werd
Ratchett gedood heel kort vóór twee uur, het
laatste tydstip, dat de dokter als mogelyk geeft.
Wie hem vermoordde...."
Hy wachtte, kykend naar zyn gehoor. Hy kon
niet klagen over gebrek aan belangstelling. Aller
oogen waren op hem gevestigd. Hy ging lang
zaam door:
„Ik werd vooral getroffen door de omstandig
heid, dat het bijna onmogelijk bleek, tegen
iemand in den trein iets te bewijzen en door de
nog al vreemde toevalligheid, dat bij ieder geval
het getuigenis, dat een alibi gaf, kwam van wat
ik zou kunnen noemen onwaarschijniyke zyde.
Zoo verschaften de heer MacQueen en kolonel
Arbuthnot alibi's voor elkaar twee menschen,
waarvan het zeer onwaarschijnlijk scheen, dat
er vroeger vriendschap tusschen hen beslaan
had. Hetzelfde gebeurde met den Engelschen
knecht en den Italiaan met de Zweedsche
dame en het Engelsche meisje. Ik zei tegen
mezelf: „Dat is buitengewoon; ze kunnen er
toch niet allemaal bij betrokken zyn."
En toen, messieurs, ging me een licht op. Ze
waren er allemaal by betrokken. Dat zoo veel
menschen, betrokken by de Armstrong zaak,
door een toeval, reisden met denzelfden trein,
was niet alleen onwaarschijnlyk, het was onmo-
geiyk. Dat kon geen toeval zyn, maar opzet.
{Wordt vervolgd).
