DE ECONOMISCHE TOESTAND VAN
DEN LANDBOUW
t&am vox>\ de. to.ek.omit
E.R.K.
Omwenteling in de arbeidsbemiddeling
JZand
Qv&t
Het voetbalprogramma voor
Zondag
a.s.
In
bewogen tijden een rustig bezit!
Last van Uw zenuwen?
DONDERDAG 7 NOVEMBER 1940
Opbrengsten van akkerbouwgebieden stegenvan de
weidestreken en zandgronden daalden ze
GEEN VERANDERING
VAN HOUDING
LEVENSVERZEKERÏNG-MIJ.
te Nijmegen
HET RIJKSARBEIDS
BUREAU
Kerkelijk leven
.Neringtaai
Akkerbouwstreken
Weidestreken
Zandstreken
Boerinnen en plattelandsvrouwen
Kindje verdronken
van U en de Uwen,
door middel van een
polis der
Mr. E. D. H. Schutter overleden
Bij duisternis verdronken
Stuurlieden-examen
Staathuishoudkunde M. O.
DAT IS HEERLIJK!
vVIJ LUISTEREN NAAR.
Vrijdag 8 November
Veertigjarig priesterfeest
m
(Van onzen Brabantschen redacteur)
De Directie van den Landbouw geeft telken
Jare een overzicht van de bedrijfsuitkomsten
van den landbouw over het voorafgaande boek
jaar. Onlangs is het deel verschenen, waarir
het jaar 19381939 behandeld wordt. De gege
vens voor dit overzicht verkrijgt men van de
landbouwboekhoudbureaux. Zij omvatten wel
iswaar niet alle bedrijven, doch over het alge
meen mogen de zoo verkregen cijfers represen
tatief worden geacht voor de verschillende
landbouwgebieden. In sommige gebieden is in
öen loop der jaren de gecontroleerde opper
vlakte zoodanig gestegen, dat zij meer dan 8
PCt. van de totale oppervlakte bouw- en gras
land van zulk een gebied bedraagt. In een
enkel geval becraagt dit percentage zelfs 15
Deze vrij hooge getallen komen natuurlijk vooi'
in de gebieden, waar over het algemeen groote
en middelgroots bedrijven overheerschen. In
die gebieden, waar meer kleinbedrijf voorkomt,
is het aantal gecontroleerde bedrijven wel aan
zienlijk, maar het "percentage cultuurgrond is
Uiteraard geringer. In deze gebieden draagt
het bedrijf echter een zeer eenvormig karakter
*n het algemeen kan men dus wel aannemer,
dat de door de Directie van den Landbouw ge
seven cijfers representatief zijn voor Nederland
®h dat men in groote lijnen de bedrijfsuitkom
sten van de boerenbedrijven naar deze cijfers
kan beoordeeien.
Het is geen gemakkelijke en opwindende
lectuur, dit overzicht van de bedrijfsuitkom-
sten, want van de ongeveer 125 bladzijden, die
*an dit onderwerp zijn gewijd, worden er meer
öan 110 ingenomen door tabellen en cijfers
De lectuur is wel zeer leerzaam en uit de ge
gevens kan men zeer belangwekkende gevolg
trekkingen maken, zooals het boek dan ook doet
hr den begeleidenden tekst.
De gemiddelde bruto- en netto-opbrengst per
^•A. is gedaald in vergelijking met het vorige
jaar, en wel resp. van 333 op 322 en van
f 58 op 35. Beziet men de verschillende ge
bieden afzonderlijk, dan blijkt, dat voor de
^eklei met akkerbouw- en gemengd bedrijf de
opbrengsten, zoowel bruto als netto, gestegen
zijn; voor de Veenkoloniën is de bruto-opbrengst
Selijk gebleven, doch de netto-opbrengst is ge
baald van 56.63 op 46.55 per H.A.; voor de
hndere gebieden is de opbrengst gedaald, waar-
b'j het opvallend is, dat de netto-opbrengst
Veel sterker zakte dan de bruto.
Voor de akkerbouwstreken was de opbrengst
hooger dan het vorige boekjaar. Het zijn voora;
oe graangebieden in Groningen en in de Wie-
J'ingermeer, die een groote stijging van de
bruto-opbrengst vertoonen, hetgeen in hoofd-
een gevolg .moet zijn van de hoogere
oogstopbrengsten per H.A. Terwijl echter de
stijging der uitgaven in de andere akkerbouw
gebieden aanzienlijk beneden de stijging der
inkomsten blijft, blijkt in de Wieringermeer
be stijging der uitgaven, die der inkomsten
Vrijwel teniet te doen, zoodat de netto-op
brengst per H.A. niet meer dan 30 cent be
draagt.
Dit is in hoofdzaak het gevolg van de ver
hooging der pachten der arbeidsloonen. Het
hetto-overschot per H.A. bedraagt overigens in
üe Wieringermeer 112.67, terwijl het daarop
volgende hoogste cijfer is ƒ70.96 voor Klein-
Oldambt. Het vorige jaar werd de tweede
Waats ingenomen door de kleibouwstreek in
Vriesland, waar 't netto-overschot 71.67 be
droeg, welk cijfer in 't boekjaar 1938-1939 terug
liep tot ƒ39.42, wat in hoofdzaak te wijten s
aan de ongunstige geldelijke uitkomsten van
de aardappelteelt. Ook de aardappelgebieden op
de Zuid-Hollandsche eilanden vertoonen een
bhgunstiger beeld dan de overige akkerbouw-
streken. De derde plaats wordt dit boekjaar in
genomen door de Noordelijke Bouwstreek met
62.54; het vorige jaar door de Zuid-Holland-
sche eilanden met 53.86. Bij de uitgaven
he'emt de stijging van de pacht wel geen uit
zonderlijke of overheerschende, doch wel een
hoemenswaardige plaats in.
Voor de weidestreken is het boekjaar 1938-
I93g een zeer moeilijk jaar geweest. De oorzaak
hiervan vindt men eenerzijds in de daling der
bruto-opbrengsten van 375.63 tot 346.97 en
anderzijds in een stijging der uitgaven van
f 305.14 tot ƒ323.08. Deze stijging komt niet on
verwacht, daar de prijzen van maïs en granen
slerk zijn gestegen. De daling der inkomsten
ihoet ook voor een gedeelte geweten worden
aan het mond- en klauwzeer. Hierdoor is de
Productie per koe weliswaar gedaald, maar
haar staat tegenover, dat de melkveestapel is
hdgebreid. Voor varkensvleesch is de productie
Piet geringer geweest dan het vorige boek
jaar, maar het mond- en klauwzeer heeft de
kwaliteit ten nadeele beïnvloed. Een andere fac
tor is geweest, de prijzen voor de veeteeltpro
ducten, die in 1938-1939 lager waren dan in
1937-1038. behalve voor boter en voor eieren.
Het verloop dezer prijzen wordt aangetoond
hoor het volgende staatje der indexcijfers:
1937/1938
92
104
98
86
83
95
1933/1939
87
90
100
84
87
100
tot f 300.70. De netto-opbrengsten van t 62,12
tot f 32,53. De daling der bruto-opbrengsten
was dus f 18.43, terwijl deze voor de weidebe-
drijven f 28,66 bedroeg. Deze daling was voor
de zandgronden het grootst in Overijssel en wel
f 34,12; het laagst was ze in Noord-Limburg,
n.m.l. f 3,2. Dit groote verschil voor twee zana-
grondgebieden kan men verklaren uit den aard
der bedrijven. Het zandgebied van Overijssel
heeft de volgende soort bedrijven: zuiver ak
kerbouw 1; overwegend akkerbouw geen; ge
mengd bedrijf 222, overwegend veeteelt 474;
zuiver veeteelt 30. Voor Noord-Limburg bedra
gen deze cijfers in bovengenoemde volgorde 28,
226, 201, 2 en geen. Hieruit blijkt overduidelijk.
dat de veeteeltbedrijven op de zandgronden
aanmerkelijk meer achteruit zijn gegaan dar
de akkerbouwbedrijven, hetgeen volkomen aan
sluit bij hetgeen boven werd geconstateerd.
Neemt men van de gemengde bedrijven de
gemiddelde opbrengst, dan blijkt, dat de achter
uitgang geldt voor rundvee en varkens; melk
en zuivel is nagenoeg gelijk gebleven, terwij"
pluimvee en eieren gestegen zijn. Tevens blijkt,
dat voor 'n groot aantal gemengde bedrijven de
inkomsten uit den akkerbouw van zeer veel be
lang zijn en dat degenen, die het risico verdoe
len kunnen over producten van verschillenden
aard, over het algemeen minder scherp de
fluctuaties der prijzen ondervinden.
Men verzoekt ons het volgende mede te dee-
leh:
In het nummer van 1 November j.l. van het
weekblad der NS.B. „Volk en Vaderland" worlt
melding gemaakt van de kerkelijke begrafeirs
van den groepsleider van groep Nieuwenhagen,
W. Hofman.
Het weekblad concludeert hieruit, dat de
Kerk, die volgens de kerkelijke bepaling van 2
Mei 1936 de H.H. Sacramenten weigert aan den
katholiek, van wien bekend is, dat hij aan de
beweging van het nationaal-socialisme in be
langrijke mate steun verleende en die zonder
bekeering sterft, thans een andere houding
heeft aangenomen.
Naar aanleiding van deze berichtgeving worde
medegedeeld, dat de heer W. Hofman voorzien
van de H.H.' Sacramenten der Stervenden over
leden is en zich dus bekeerd heeft. Terecht
werd hem derhalve een kerkelijke begrafenis
gegeven. Een toestemming uit Roermond, weUe
in bedoeld bericht wordt vermoed, was niet
noodig en is ook niét gevraagd.
De bisschoppelijke voorschriften blijven in
hun volle kracht gehandhaafd.
rUndvleesch
i'arkensvleesch
hoter
kaas
deren
v®eteeltproducten
Deze daling der prijzen wordt nog geaccen
tueerd door de stijg: 1"% der uitgaven, waarvan
v°oral de post „aankoop voedermiddelen, zaai-
23 a cl, pootgoed en meststoffen" een belangrijk
°hderdeel vormt. Ook de pacht moet hierbij
ü'°rden genoemd. Het is evenmin als in het
Akkerbouwgebied een doorslaggevende factor.
Het hoogst was deze stijging in de kleiweide-
£treek van Friesland en het weidegebied van
Dverijssei, waar zij resp. bedroeg f 8.14 en f 8.11
Per h.A. Ten aanzien van de fluctuatie voor
den post veevoeder e.d. merkt het verslag nog
°P. dat er teveel factoren naast en door elkaar
werken om deze op afdoende en bevredigende
Wjze te verklaren.
De zandstreken worden voor het meerendeeJ
beïnvloed door dezelfde factoren, die ook hun
'hvloed doen gelden op de weidéstreken. De
Zandgronden leveren voor een deel dezelfde
Producten, voor een ander deel wordt het be
drijfsrisico verdeeld door de gemengde bedrij
en. Dit komt hierop neer, dat bepaalde ge
bieden van de zandstreken hebben geprofiteero
Van de stijging der akkerbouwproducten en dat
ahdere gebieden de nadeelen hebben ondervon
den van de inzinking der weidegebieden. Bij de
beoordeeling van de bedrijfsresultaten op de
Zandgronden zal men er dus rekening mee moe-
ten houden, dat de verschillende gebieden on
der elkaar nog groote verschillen vertoonen
He bruto-opbrengsten voor de zandgronden zijn
yan het boekjaar 1937/1938 tot het boekjaar
938/1939 teruggeloopen van f 319,12 per HA.
Dezer dagen is te. Utrecht ingesteld de Cen
trale van boerinnen en andere plattelands
vrouwenorganisaties. Deze centrale omvat dep
R,K. Boerinnenbond van den N. C. B., van den
L. L. T. B. en dep A. B. T. B., den Ned. Bond
van Boerinnen en andere plattelandsvrouwen,
den bond van Christenboerinnen, boerendochters
en andere plattelandsvrouwen en -meisjes.
Het aantal leden bedraagt 43.000.
Het doel van de centrale is, elkanders werk
te leeren kennen en samen te werken, waar
de mogelijkheid daartoe bestaat.
Mej. H. van Hoenselaar, inspectrice van den
R. K. Boerinnenbond N. C. P. te Tilburg, ver
vult voor een jaar de functie van voorzitster.
Tot secretaresse werd aangewezen mevr. A. C.
Wiersma-Risselada, algemeen secretaresse van
n Ned. Bond van Boerinnen en andere plat
telandsvrouwen, te Leeuwarden en tot tweede
secretaresse mevrouw J. Slabbeboorn-Buip te
Kampen, bestuurslid van den Bond van Chris-
tenboerinnen.
Een driejarig kind van de familie De Jong
aan de Prinsessestraat te IJsselmonde is in een
sloot bij de woning geraakt en verdronken.
tot arbeiden brengen de meest doeltreffende is.
Tevens zal registratie van het gansche arbei-
dersleger de Overheid in staat stellen een zoo
efficient mogelijk, op meer volledige kennis ge
grond arbeidsbeleid te voeren.
In ongeveer gelijke richting ging de in 1927
in Duitschland tot stand gebrachte unificatie
van taken op het terrein van de werkloosheids-
zorg, van de arbeidsbenutting; in de Reichs-
anstalt für Arbcitsvermittlung und Arbeitslosen-
versicherung, welke dienst sedert afdeeling van
het Reichsarbeitsministcrium is geworden. Niet
het minst daaraan heeft het Duitsche Rijk zijn
overwinningen in den arbeidsveldtocht te dan
ken.
Tenslotte herhaalt ir. Verwey zijn opmerking
van April: het gaat hier ojn het kostbaarste, dat
ons land bezit: zijn menschen.
Te 's-Gravenhage is in den leeftijd van 59 jaar
overleden mr. E. D. H. Schutter, subst.-officier
van justitie bij de arrondissementsrechtbank te
Rotterdam. Mr. Schutter was geboren te Gro
ningen, waar zijn vader hoogleeraar in de me
dische wetenschap was. Hij studeerde te Gro
ningen en werd in 1915 benoemd tot ambtenaar
bij het O.M. te Zutphen. In 1921 kwam hij bij
het parket te Winschoten en in 1923 volgde zijn
benoeming tot subst.-officier van justitie te
Rotterdam.
In het Tijdschrift van den Nederlandschen
Werkioosheidsraad geeft de secretaris-generaal
van liet departement van Sociale Zaken, ir. R.
A. Verwey, zijn meening over het instellen van
het Rijksarbeidsbureau.
Hij noemt dit een omwenteling, van welke hij
hoopt, dat zij een omhoogwenteling ten bate van
ons volk zal blijken te zijn.
De gemeentelijke arbeidsbeurzen hebben veel
en goed werk gedaan onder Rijksleiding bij het
intercommunale werk, met Rijkshulp ook bij de
gemeentelijke werkzaamheden.
In het nummer van het Tijdschrift van April
van dit jaar heb ik daarop gewezen. In de jaren
1935 en volgende zijn de plaatsingen gegroeid tot
achtereenvolgens r 236.000, 260.000, 288.000,
310.000 en 359.000. Dankbaar, zeide ik, konden
wij zijn, maar allerminst voldaan. De platte
landsgemeenten verrichtten veelal haar werk op
een wijze, die niet tot voldoening aanleiding gaf.
Vaak werd betwijfeld of het bestuur van de ge
meente, waar een districtsbeurs gevestigd was,
wel met evenveel animo wilde medewerken aan
de plaatsing van werkzoekenden uit de agent
schappen als aan de plaatsing van werkzoeken
den uit eigen gemeente.
Toen meende ik was een volslagen tot
Rijkszaak maken van de arbeidsbemiddeling nog
niet noodig. Wel dacht ik aan een toenemenden
invloed en bemoeienis van het centrale Rijks
gezag, met handhaving van de gemeentelijke
bemoeienis voor speciaal gemeentelijke belanggn,
en ook voor het behulpzaam zijn aan den Rijks
dienst bij het tot stand brengen van interlocale
en internationale arbeidsbemiddeling. Ik wees
op het belang van een betere en meer uniforme
registratie en documentatie; van het voort
durend verbeteren van het gehalte van het per
soneel, dat aan de arbeidsbemiddeling werkt;
van het beter outilleeren van de beurzen; van
betere gebouwen.
Thans is meer noodig.
Veel is verwoest; meer moet worden opge
bouwd.
De nood van nu heeft de noodzaak gebracht
om meer te doen dan zonder den ontvangen
stoot noodig zou zijn geweest.
Onze volkskracht moet worden gehandhaafd
en, ten bate van enkelingen en gemeenschap,
meer doeltreffend toegepast. Meer dan ooit moet
de werkloosheid worden bestreden. Niet alleen
moet tot een minimum worden teruggebracht
het aantal van hen, die onvrijwillig buiten loon
dienst worden gehouden; ook Van hen, die in
loondienst zijn, moet het prestatievermogen tot
een maximum worden opgevoerd.
Wanneer wij de aantallen nagaan van hen,
die in de tien verstreken jaren onvrijwillig
werkloos waren, ddn komen wij tot de slot
som, dat gemiddeld meer, vaak heel vsel
meer dan de werkkracht van tweehonderd
duizend menschen onbenut beschikbaar is ge
weest. En van de meer dan twee millioen,
die in loondienst werkten, hadden de capa
citeiten, ten bate van henzelven en van de
gemeenschap, meer doeltreffend kunnen
worden benut. Wanneer wij met onzen
waardemeter, d.wz. met het huidige geld,
tot uitdrukking brengen wat door onze col
lectieve onbekwaamheid verspild Is gewor
den aan aanwezige volkskracht, dan mag
dus tweehonderd millioen gulden 'sjaars een
lage raming heeten.
Wanneer wij er nu in slagen, voortaan die
ycrspilling permanent te voorkomen, dan is
binnen tien jaren #en oorlogsschade van
anderhalf milliard hersteld en de rijkdom
van Nederland zelfs op een hooger peil ge
bracht dan te voren.
J
Daartoe moet het Rijksarbeidsbureau mede
helpen.
Maar het gaat niet alleen om de meetbare,
in guldens tot uitdrukking te brengen waar'den
Het gaat er om, de vitaliteit van het Nederland-
sche volk op zoo hoog mogelijk peil te hand
haven en verder te brengen. Ook daartoe moet
het Rijksarbeidsbureau dienen.
Bovendien gaat het niet alleen om bemidde
len, de voortdurende bemoeiing om werkgevers
en werkzoekenden bij het zoeken naar arbeids
krachten en arbeidsgelegenheid van dienst te
zjjn. Van meet af aan is bepaald, dat bij het
Rijksarbeidsbureau ook de zorg voor de open
bare voorlichting bij beroepskeuze berust.
Ik stel mij verder voor, dat de jeugdregi-
stratie door het Rijksarbeidsbureau, in aan
sluiting aan wat geschiedt, tot toepassing
over het heele land zal worden gebracht, en
dat de registratie niet tot de jeugd beperkt
zal blijven, maar alle arbeiders zal omvatten,
van het begin van hun in loondienst komen
tot het einde van hun actieve loopbaan.
Omtrent iedereen, die tot het leger van hoofd
en handarbeidersz-behoort, dienen in de toekomst
gegevens aan het Rijksarbeidsbureau aanwezig
te zijn. Schoolhoofd en schoolarts zullen deze
bij het begin van de loopbaan moeten kunnen
verstrekken. Als correctief op de paedagogische
en medische oordeelvellingen, en overigens met
eigen op de practijk van het leven gerichte
waarde zullen psychotechnische keuringen bij
de eerste beroepskeuze, waar noodig, te hulp ge
roepen moeten worden. Het verloop van het
arbeidsleven, de oordeelvellingen van patroons,
voor zoover noodig ook in het latere leven inge
stelde medische en psychotechnische keuringen,
zullen overigens in staat stellen om in elk in
dividueel geval aan te geven welke weg bij het
Te Drachten zijn de 63-jarige F. B. en de 38-
jarige arbeider J. Br. door de duisternis misleid
in de Drachtercompagnonsvaart geloopen en
verdronken.
's GRAVENHAGE. Geslaagd voor 2den stuur
man groote handelsvaart; W. Pronk en voor
3den stuurman groote handelsvaart: H. Wil-
lemse.
's GRAVENHAGE. Geslaagd de heeren: J.
Lopes Cardozo te Amsterdam en J. H. Mayer
te Abcoude.
K G. DRUIVEN, V2 liter water, lang
zaam 20 minuten koken, daarna van het
vuur afnemen en verzoeten met 6 a 7
HOLLANDIA RUITJES. WARM of KOUD,
EEN WAAR GENOTMIDDEL!
JAARSVELD, 414.4 5L
NCRV-Uitzending
8.00 Nieuwsberichten* ANP. 8.25 Gewijde
muziek (opn.j, 8.35 Gramofoonmuz.ek,
9.30 Altviool, piano en gramofoonmuziek,
10.10 Gramoïoonmuziek. 11.00 Gramofcton-
muziek. 11.20 Zang met pianobegeleiding
en gramofoonmuziek. 12.00 Gramofoon
muziek, 12 30 Reportage. 12.45 Nieuws- en
economische berichten ANP. 1.00 Orgel
spel, 1.45 Molto Cantabile en gramofoon
muziek. 3.20 Octet-concert. 3.50 Gramo
foonmuziek, 4.30 Gewijde muziek (gr.pl
5.15 Economische en beursberichten ANP,
5.30 Utrechtseh Stedelijk Orkest (opn.).
6.00 Christelijke Oratoriumvereemging,
Utrechtsen Stedelijk Orchest en solisten
(opn.), 6.45 Actucelc reportage of gramo
foonmuziek, 7.007.15 Nieuwsberichten
ANP. sluiting.
KOOTWIJK, 1875 M.
VARA-Uitzending
7.15 Gramofoonmuziek. 8.00 Nieuwsbe
richten ANP. gramofoonmuziek. 10.00 Or
gelspel, 10.30 VARA-orkest. 11.45 Gramo
foonmuziek, 12.15 Gramofoonmuziek. 12 45
Nieuws- en economische berichten ANP
1.00 Esmeralda en solist. 1.45 Gramofoon
muziek, 2.16 Gramofoonmuziek. 2.45 Gra
mofoonmuziek. 3.45 Gramofoonmuziek,
4.15 VARA-orkest. 5.15 Economische en
6.00 Orgelspel. 6.45 Gramofoonmuziek. 7.00
beursberichten ANP. 5.30 VARA-orkest,
7.15 Nieuwsberichten ANP. sluiting
Spoedig weer opgewekt en gekalmeerd met
Mijnliardt's Zcninvlablrllcn
Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
Ter gelegenheid van diens 40-jarig priester
feest is aan den herder der parochie Villapark
te Eindhoven, pastoor Van Oerle, een com
muniebank als geschenk aangeboden. De ver
vaardiging van dit kostbare cadeau, waarvan
het ontwerp de sanctie heeft ontvingen van
den technischen adviseur van het feestcomité,
ir. Cuypers uit Roermond, is opgedragen aan
den Eindhovenschen edelsmid Jac. Wijnhmian.
Niet ten onrechte trekken oude gevelsteenen
veler belangstelling. Zij vertellen immers vee)
interessants over de mentaliteit der menschen,
die ze lieten vervaardigen, over hun werk, hun
streven en gevoel voor humor. Naarmate deze
gevelsteenen en luifel-opschriften zeldzamer
worden, neemt de beteekenis van de weinige
die overblijven voor den liefhebber toe.
Nog altijd is het gewoonte dat de Holland-
sche winkelier niet alleen zijn naam, maar ook
zijn waren op duidelijke wijze bekend tnaakt,
zoodat er bij het publiek geen twijfel bestaat
omtrent de artikelen die hij verkoopt. De win
kelier „adverteert" zijn nering op winkelruit oï
winkeldeur en daarmee is hij al direct een stap
verder dan de ambachtsman of beoefenaar van
een of ander bedrijf, die in een „gesloten huis"
gevestigd is, want hij beperkt zijn reclame
meestal tot een simpele naam- en beroepsaan
kondiging. Merkwaardig, genoeg was dat vroe
ger anders. Niet alleen de neringdoenden in het
winkelbedrijf, maar juist en vooral de am
bachtslieden en daarvan waren er vele in
de glorierijke dagen van het ambacht! zoch
ten alle mogelijke middelen, om het publiek
duidelijk te doen weten waarmee hun bedrijf
zich bezighield. Niet zelden ontpopten zU zich
AFDEELING
le klasse
DHC—Sparta
ADO—'t Gooi
KFCDFC
Feljenoord
Hcrmes DVS
Stormvogels
DWS
2e klasse A
West Frisla
osv
Alcm. Victrlx
Zeeburgia
VVZ—ZFC
DWVWFC
AFC—HRC
2e klasse B
HFC»-r>e
Kennemers
RCH—
Watergraafsm.
Hilversum—
Hercules
De Spartaan
Velox
EDO—HVC
HBCVolendam
3e klasse A
Alw. Forward
QSC
KW—Zaandijk
ZW—GVO
Purmersteljn
Hollandia
St. George
Helder
3e klasse B
De Zeem.
Onze Gezellen
Bloemcndaal—
Kinhelm
TYBBSantpoort
DEMRipperda
Schoten
Zandvoort
3e klasse C
De MeerDe
Volewijckers
VVA-TIW
NEAAalsmeer
TOG
De Germaan
De Meteoor
WMS
Ahrends
Wilskracht
3e klasse D
Allen Weerb.
Rapldltaa
Jan Hanzen Kw.
—DEO
EMM—AED
SDOBFG
VictoriaOWO
Laren
WA (1921)
3e klasse E
Sopla—Donar
Elinckwijk
Amersf. Boys
ZNC—Zeist
BaarnHMS
WIJ—BVC
Fortitudo
Zw. Vooruit
4e klasse A
Schagcn
Oudesluis
Watervogels
MFC
DTS
Nwe Niedorp
Wieringerw.
Bergen
SuccesBKC
4e klasse O
SAVMZSGO
HEDW—SDW
IW—Rivalen
AmstelDOSS
4e klasse D
RKAVRODI
RCADVAV
ZRC—SLTO
FHDC
Zwaluwen
4e klasse E
ASVK—Madjoe
TDO
Neerlandia
RKBW—CNF
Schinkelhaven
-kW
The Victory
VIC
4e klasse F
Oranje Zwart
Wilh. Vooruit
LOCSloterdijk
Heemskerck
SDZ
APGS
JDonstantlus
EVCADW
4e klasse G
Swift—SNA
Fokke
Oosterpark
4e klasse H
EHS—
Spaamevogels
BSM—WB
DSSH—
VI. Vogels
WETHB
Halfweg
Uitgeest
ADO—DIO
4e klasse I
Zaanlandia
BPC
Zilverm.
Assendelft
Meervogels
Westzaan
Ontwaakt
Gold Star
Verkade—CSV
Vitesse—O FC
4e klasse J
EAC—
's-Graveland
Kampong
AP WC
Quick
Amsvoröe
OlymptaSEC
4e klasse K
Utrecht
Saestum
JSV—Hertha
Holland
Stichtsohe B.
De Zebra's—?VC
Brederodes
GW
Haaf ten—DWSV
AFDEELING II
le klasse
DOS—CW
RFC—HBS
AJaxHaarlem
Xerxes
Blauw Wit
VUC—VSV
2e klasse A
Martinlt—
Spartaan 1920
UnltasEmma
Quick—XJVV
NeptunusBMT
SliedrechtVI OS
2e klasse B
VDLExcelsior
SWOvèrmaas
UVS—
Vrleadenach.
FluksDe
Hollandlaan
3e klasse A
LugdunumLFC
TonegidoASC
SJC—De
Ooievaars
Blauw Zwart
Laakkw.
DOSR—Hillegom
Hillinen—RVC
3e klasse B
VOC—DHZ
Scheven ingen
De Musschen
De Postduiven
GDA
H. v. Holland
Terlaak
EDS—BEO
VCS—DHL
3e klasse O
Olvmpia—DCV
DHS-
St. Volharden
Alphen
Het Noorden
De Pechvogels
OW
WoerdenON A
Fortuna—VFC
3e klasse D
DDCCoal
LeonidasRDM
EBOH—SVW
DCL
The Rising Hope
Zwijndrecht
Leerdam
4e klasse A
WDTexas
Rouwkoop
TONA
LlsseTetjlingen
Gr. Willem II—
Wilhelmus
GSVArchipel
VOGELLDWS
4e klasse C
MSV—DONK
Haastrecht^—
Gouderak
Bodegraven
Waddinxveen
Boskoopsche B.
Ammerst SV
AFDEELING III
le klasse
Quick—Enschede
Go Ahead
Hengelo
Tubantia
AGOW
Ensch. Boys
NEC
Heracles
Wageningon
2e klasse A
BWOQuick
Vogido— NBO
Rijssen Vooruit
Vosta
BorneAchilles
2e klasse B
Zutphanla
Be Quick
Zwolsche Boys
Orion
KHCAZC
2e klasse C
De Treffers
Rheden
TheoleTEC
Apcld. Boys
Rob, et Vel.
3e klasse A
Geel Zwart—PH
Eilermark
Ia Première
TAR—
Wilhelminasch.
Nij verdal
Unisson
Oldenzaal
Almelo
3e klasse B
Zwoll.eUD
DavoActivia
RODA—Helios
Hattem
Daventrla
HeerdeLabor
3e klasse C
SML Spatra m -
Gelria
FALTO—OAB
SDOUC—
Bendracht
3e klasse D
LONGA—
Eibergsche B.
SilvoldeTerborg
NEO—
Haaksbergen
Winterswijk
Aal ten
3e klasse E
Amh. Boys
ESCA
Veenendaal
WAW
VDZCito
Lobltsche B.
Oosterbeek
3e klasse F
DVSETONC
Wijchen—
Brakkenstein
SCE—BVC
4e klasse A
OSV—Roombeek.
4e klasse B
PWHector
GFC—
De Tubanters
Wierden—
De Zweef
4e klasse C
Alexandria-
Columbia
OBV—
Eerb. Boys
4e klasse D
De Gazelle
WWV
Zutphen
De Hoven
EBON—Wy he
Sportclub
DOTO
4e klasse E
Steenderen
Oeken
Doesburg
Tbeothorne
BIC—
Brammen. B.
WO—
Dierensche B.
Velpsche Boys
Worth Rheden
4e klasse F"
GVCTVV
BAW—VTJDO
Giro-
Hertog Hendrik
Oosterb. Boys
Plattenb. B.
RKHW—St. Jan
4e klasse G
Millingen
Eliötha
Jonge Kracht
Hatert
MCC
Groen Wit Boys
DIO—
Transforma
4e klasse H
Bergsche Boys
Zea'dam
Ruba
Gendringen
DVC
Varsseveld
WGGrol
AFDEELING IV
le klasse
Willem II—
Juliana
LONGA—MW
Limburgia
NOAD
Eindhoven
Roermond
Helmond—BW
NAP—PSV
2e klasse A
WH—Miranda
RKONS—Palemig
Waubach
Blejjerheide
Sportieve Ster
Waub. Boys
Kerkrad?
Sportcl. Emma
KoloniaLaura
2e klasse B
Sittard
Venlosche B.
SVBTegelen
VWStandaard
Kimbria
Mauri ts
MW 2—Almania
Willem 1—
Sitt. Boys
2e klasse C
ESVHelmondla
De Valk—SVD
Wilhelmina
TOP
Zwaluw
RKTW
NEVELO
Kolping SDW
WSCBrabantia
Sch ijndelPlcus
2e klasse D
Middelburg
Vlissipgen
RCSZeélandia
De Zeeuwen
Goes
RBCDe Baronie
3e klasse A
HeerMarsana
Caesar
RK Caesar
RapidVCL
Maastr. Bovs
St. 'Pieter
RKWL—Berg
MW 3—
Witte vr.veld
3e klasse B
Roermond) 2
EW
ObbichtArmada
RIOSS walmen
3e klasse C
FCK—RKTSV
SportclubSVN
Haanrade
Chèvremont
Wit Groen
RKKVC
Stapelveld—VTV
3e klasse D
KEV—
Schuttersveld
SNE— -
Voerendaal
Geleen
Maurits 2
BingelradeFCH
3e klasse E
DSSBelfeldia
Tiglia—
Wittenhorst
Viost—DEV
Tegelen 2
VW 2
FCVServatius
De Valk ('261
.Eteijl
I
3e klasse 7
GennepHRC
JulianaJVC
Volharding
Constantia
Astrantia
Montagnards
Stormvogels
Boxmeer
8e klasse G
Wit Zwart—
Valencia
MuloTivoli
Geld ropGW
Woensel
Traplust
TongelreVSV
3e klasse H
BoxtelSt.
Michielsgestel
ODI—STV
OSSWWZ
VienneVeloe
DAW—
Best Vooruit
3e klasse I
Zalt Bommel
RKC
SartoOisterwilk
BaardwijkPAZO
SET—RWB
3e klasse K
Breda
Roode Ster
DongenDNL
DESK—
Groen Wit
RAC— EKC
WVO—SCO
3e klasse L
DOSK O—Virtus
Internos-
Steenbergen
KVW
Roosendaal
Nieuw Borgvl.
MOO
Kaaische B.
RKFO
AFDEELING V
le klasse
HSCGVAV
Be Quick
Velocltss
Heerenveen—
Achilles
WWPneek
Veendam
Leeuwarden
2e klasse A
FVCFrisia
MSCFriesland
Black Boys
Alcidtes
LSC—Gorredjjk
Steenwijk
De Kooi
2e klasse B
BRCNoordster
Hoogezand
Helpman
GRC
Muntendam
Woltersum
daarbij als geboren humoristen en rijmelaars
en van de vruchten hunner soms zeer diepzin
nige overpeinzingen leggen nog heden ten dage
de weinige overgebleven gevel- en luifelop-
schriften getuigenis af. Alvorens wij nu met
enkele pakkende voorbeelden aan de aldus ont
stane bloemrijke „neringtaai" herinneren, wil
len wij er nog even op wijzen, dat er uiteraard
meer gevelsteenen dan uithangborden en lui-
felopschriften bewaard gebleven zijn, wat met
te verwonderen is, wanneer men bedenkt dat het
houten materiaal der luifela vergankelijker is
dan gevelsteenen
Om nu onze voorouders verder aan het woord
te laten:
„Puik varinas, zoet van geurtje,
Zoek je dat, zoo kom bij mij;
Goed van smaak, van reuk en kleurtje.
Vindt ge altijd bij de Blij.
Daarom bid ik, goede luiden!
Ziet mijn merk en zegel aan.
Dat er van geen ander krulden,
In mijn briefjes wordt gedaan",
dichtte een tabaksverkooper te Leeuwarden op
de „briefjes", die in die dagen in zijn vak ge
bruikelijk waren en' een stadgenoot van hem,
die een smederij dreef, schreef het volgende:
Houd,"man! daar is de kan;
Wel, wijf! de kan is mijn gerijf.
Maar wacht 'u voor de vonken.
Het ijzer is heet;
't Moet eerst zijn gesmeed:
En dan eens gedronken.
Een typisch voorbeeld van een luifel-op-
schrift, waarin eerst de aard van het ambacht
wordt verwerkt en daarna in de eenvoudige
taal, den tijd waarin 't geschreven werd eigen,
de naam van den winkelier genoemd wordt, is
dat vari een bakkershuis te Utrecht:
Hier verkoopt men rogge- en weitenbrood,
Dat zeldzaam is in hongersnood.
En meê heel goed is voor den dood;
Want die 't gebruikt, moet zeggen:
Dat hier is puik van bollen en weggen.
Ik woon hier aan dees oord
Van de Katrijne poort,
Mijn naam is Jan de Groot.
Ook in de gulden dagen der opschriften
geestdrift zong natuurlijk ieder gevogelte zoo
als het gebekt was. Romantische dichtersnatu-
ren zochten vele motieven in hun rijm, die al
bij al weinig minder dan een oratio pro domo
werden. Zoo rijmde een schoenmaker te Leeu
warden op zijn uithangbord het volgende bij
elkaar:
Een laars bedekt een voet, een laars bedekt
nog meerder;
Een laars verwekt een vaars, een laars
maakt nog geleerder:
Een laars staat statelijk, voor die is in
den staat;
Een laars past passelijk, voor die van
passen gaat;
Een laars dient dienstelijk voor die, die
reizen willen;-
Een laars voegt voegelijk, voor die hun
kuit verspillen:
Een laars hoort hovelijk, in hovelijken stoet;
Kom, kooper! koop een paar, uw gunst
mij voordeel doet.
Tenslottè volgen hier nog enkele kernachtige
korte gevel- en luifel-opschriften. Van een
herbergier, die geen ambacht vérstond:
Ik kan, en dat ik kon, ik zou niet kannen;
Maar, omdat ik niet en kan, zoo kan ik.
Voor een winkel waar kruidenierswaren ver
kocht werden:
Mijn lampje brandt uit de oriënten.
Hier verkoopt men olie, vijgen en krenten.
Te Middelburg, van een smid, die een varken
gekocht had dat hij op vastenavond zou beta
len, maar die op St. Jan nog geen geld gege
ven had:
De hamer is 't beginsel van alle werken.
Waaronder een ander schreef:
Zoo de smid geld had, hü betaalde zijn ver
ken.
