De Mohammedaansche wereld
en de oorlog
Aanval door stuka's op
Britsch convooi
DINSDAG 12 NOVEMBER 1940
Wat gebeurt er met Syrië?
Sportstiippers
Minister Seldte naar Rome
De kustverdediging van
Noorwegen
Loges in Fr ankrijks koloniën
ontbonden
Aanvaring in New-Foundland
eischt 26 dooden
De Duitsche successen ter zee
De Valera neemt een
troepenrevue af
Explosie Amerikaansche
fabriek
Adrianopel door hoog water
bedreigd
Treinverkeer Joego-Slavië
Griekenland hersteld
Charles Dony in de Bossche
Leeszaal
Nieuw noodorgel te Apeldoorn
Doodelijke val
GOOISCHE EN AMSTER-
DAMSCHE TRAMWAGENS
Dooi* de N.Z.H.T.M. aangekocht
Spoorboomen ontijdig
geopend
Drie maanden gevangenisstraf
geëischt tegen wegwerker
Jongen bij aanrijding
ernstig gewond
ZOOGDIEREN IN DE
BOSSCHEN
Wigman levert aantrekkelijk
deeltje in Spectrum-serie
MONTAIGNE EN RAYMOND
SEBOND
Nederlandsche Akademie van
Wetenschappen
TENTOONSTELLING
JAPANSCHE LAKKUNST
In het Rijksmuseum voor
Volkenkunde
De reorganisatie in de Fransche
wielersport
Bijna 43 K.M. in het uur
RIJKSBUREAU VOOR
PAPIER
Tandartsenfront opgericht
Glearingkoersen
Academische examens
Apothekers-assistent
Wiskunde L.O.
Wiskunde M.O. akte K1
Aardrijkskunde M.O.
BOEK EN BLAD
Dezer dagen heeft een Stefani-bericht uit
Albanië de ronde in de pers gedaan over „De
Mohammedaansche wereld en Italië". Er werd
medegedeeld, dat in Tirana de leider der Alba-
neesche Mohammedanen, die de meerderheid
van de bevolking uitmaken over den Aibanee-
schen radiozender de plechtige verzekering
heeft gegeven, dat „in dit groote uur van de
geschiedenis des lands het geheele Albaneesche
volk nauw verbonden staat naast het Italiaan-
sche." En de spreker voegde eraan toe, dat in
dezen oorlog, dien de Spil-mogendheden tegen
Groot-Brittannië voeren, „de Islamietische vol
ken thans in beginsel hun hoop vestigen op een
vreedzame, rechtvaardige toekomst." Verschei
dene vormen van Britsche onderdrukking jegens
de Mohammedaansche gemeenschap over héél
hun wereld in herinnering brengende zoo
vervolgt Stefani deed spreker daartegenover
uitkomen, dat „in de landen van het Italiaan-
sche Rijk in Albanië de Mohammedaansche
godsdienst met eerbied behandeld wordt en
door de wet met volkomen erkenning en ge
lijkheid van rechten is beschermd De wenschen
van de geheele Islamietische wereld vergezellen
daarom Italië en Duitschland in htm strijd
tegen Engeland, voor de vestiging van een
nieuwe orde, voor vrede en gerechtigheid
Deze Mohammedaansche radiostem, op den
Albaneeschen achtergrond van het groote oor
logsgebeuren in de Oostelijke helft van de Mid-
dellandsche Zee, herinnert eiken lezer onmid
dellijk aan den „specialenArabischen berich
tendienst uit Bari, bedoeld voor de Moslems in
Egypte en het Nabije Oosten; welke dienst, als
zijnde fel anti-Britsch, twee jaar geleden een
uiterst gevoelige doom in het vleesch der Brit
sche nationale zelfbewustheid was. Het bleek
toen reeds, dat er van een in politieke zaken
gelijkgezinde Mohammedaansche wereld voor
alsnog geen sprake was. Thans houden zich in
het Nabije Oosten drie, om den voorrang con-
curreerende staten met Moslembevolking neu
traal.
Allereerst is daar het eeuwenoude Syrië, met
Damascus éls de heilige stad veler Bedoeinen-
stammen; hetwelk nog altijd een mandaatland
is onder Fransch bewind en waar nog steeds een
aanzienlijk leger van Fransche koloniale troe
pen gebivakkeerd ligt. Van Palestina, dat aan
Syrië grenst, herinnert de lezer zich de bloe
dige tegenstelling tusschen Zionisten en Ara
bische inboorlingen. Tenslotte is er dan dat
vaag-begrensde gebied, waar hier en daar de
rechten of de machtspositie der plaatselijke
overheid al geslachten lang betwist wordt en
waar die raadselachtige, onberekenbare gebie
der, Ibn Saoed, een nieuw Arabierenrijk aan het
vestigen is. Behalve over de heilige steden
Mekka en Medina, heerscht deze nu over de
Hedzjas en Nedzjd (tot aan de Perzische Golf),
met erkenning door den sultan van Jemen en
dien van het achterland van Aden, en door de
stamhoofden in de geheele Hadramaut, de lange
kuststreek van Zuid-Arabië. Onlangs heeft hij
rechten doen gelden op de sultanaten in El
Haza, aan de Perzische Golf, waar van één hun
ner de Engelschen de olie-eilanden El Bahrein
gepacht hebben. Ibn Saoed kan dus, inderdaad,
een machtig bondgenoot worden voor wien hem
weet te winnen. Hij is tevens een figuur van
uitzonderlijk godsdienstige beteekenis in die
Arabische wereld. Ook wordt er van hem ver
teld. dat hij niet tevreden zal zijn, alvorens het
„heilige"' Damascus tot hoeksteen van het door
hem nagestreefde Arabische koninkrijk te heb
ben gemaakt. Dan zou zijn nieuw rijk zich uit
strekken: van de Middeilandsche Zee (mét of
zonder Palestina?en de Roode Zee, tot
aan de olievelden van Irak en Perzië en aan
de Perzische Golf,
Italië is al jarenlang met Ibn Saoed aan het
onderhandelen, o.a. over economische concessies,
maar Engeland en de Ver Staten hadden tot
nog toe méér succes. Arabische vorsten zijn ech
ter nogal wispelturig. In 19161918 had die
wonderlijke Engelsche oriëntalist en archaeo-
loog, Lawrence-of-Arabia (T. E. Lawrence), die
verscheidene Arabische dialecten kende en de
eigenaardigheden dier stammen met sympathie
wist te bejegenen, den ouden emir Hoessein, ge
bieder der heilige plaatsen Mekka en Medina,
voor de Engelsche plannen weten te winnen.
Door de Arabieren tegen de Turken in opstand
te brengen, onder belofte: „Jullie krijgt een
onafhankelijk Arabië!" heeft Lawrence den En
gelschen en Franschen bondgenooten in de
tweede helft van den wereldoorlog zeer belang
rijke diensten bewezen. Maar hoe heeft hij ze,
slechts enkele jaren daarna, bitter berouwd,
toen hij, teruggekomen in Engeland, moest con-
stateeren, hoe zijn regeering al zijn aan de
Arabieren gedane beloften stuk voor stuk
schond
Want reeds in 1915 hadden de Engelschen
met de Franschen de geheime overeenkomst
Sykes-Picot gesloten, die in Mei 1916 door
briefwisseling tusschen de ministers Grey eu
Cambon uitdrukkelijk werd bevestigd, waarvan
de inhoud hierop neerkomt: Irak met de ha
venplaats Basra (in de Roode Zee) en Bagdad,
voor Brittannië Syrië en Akko, met Alexan-
drette. voor Frankrijk Palestina voor Joden
en inheemsche Arabieren, onder Britsch toe
zicht, En op 2 Nov. 1917 had Balfour toen aan
lord Rotschild het handvest voor de slichting
van een Joodsch Nationaal Tehuis overhan
digd. Ondertusschen wist Lawrence in Arabië
klaar te spelen, dat de stammen van Hedzjas
en Nedzjd daar de Turken verjoegen en, in t
gezicht van de Palestjjnsche Turksche 'legers,
onder Duitseh bevel, de stad Damascus ver
overden, dochaan de Franschen w;er ca
deau moesten doen! Men leze er de „Seven Pil
lars of Wisdom" van Lawrence maar eens op
na, om de geweldige teleurstelling der stam
men te kunnen begrijpen en véél van de Ara
bische onlusten der laatste 20 jaar te verstaan.
Niemand minder dan Ramsay MacDonald. de
Britsche leider der Labours, schreef over „deze
soort politiek" in 1922, djv. z. op een tijdstip,
toen hij er nog niet aan kón denken, minister
president van het eerste Britsche Labour-ka-
binet te worden: „Wij moedigen een opstand
der Arabieren tegen Turkije aan, door de be
lofte van een Arabisch "koninkrijk, met inbegrip
van Palestina, te zullen stichten. Tegelijkertijd
moedigden wij de Zionisten-Joden aan, ons
metterdaad te helpen, door hen te beloven. Pa
lestina aan hen af te staan voor zelfbesrurende
kolonisatie; maar terzelfder tijd hadden wij
reeds de Sykes-Picot-overeenkomst met Frank
rijk gesloten, die hetzelfde gebied al verdeen
had, dat op ons bevel de Britsche Hooge Com
missaris in Egypte aan de Arabieren weer be
loofde Hier hebben wij zóóvele malen dubuei
spel gespeeld, dat wij nauwelijks moger nopei.,
de onvermijdelijke onaangename gevolgen dasr-
van te kunnen ontgaan."
Die woorden van 1922 zijn een profetie ge
bleken.
Bovendien is het nu wel zeker, dat Lawrence's
keuze Hoessein, van Mekka alléén maar
voor den duur van den toenmaligen oorlog
mocht gelden. Ibn Saoed, dien Lawrence im
mers óók bezocht, was 25 jaar geleden heele-
maal nog die schitterende woestijn-avonturier
niet, de overwinnaar in vele Arabische oorlo
gen, heerscher over een jaarlijks zich uitbrei
dend rijk.
Zóó kon het gebeuren, na den wereldoorlog,
dat Emir Feisal, Hoessein's zoon, zich te Da
mascus tot koning van een Arabierenrijk liet
kronen in overeenstemming met de beloften
der Engelschen om kort daarop door de
Franschen met een leger weer uit Damascus
verdreven te worden ditmaal in overeenstem
ming met de bepalingen van het Sykes-Picot-
verdrag. Wat over deze hooge politiek" der
toenmalige Geallieerden sindsdien in de Mo
hammedaansche wereld zooal werd rondverteld
en dat was niet malsch! wist de Arabi
sche Bari-radiozender dagelijks in het Nabije
Oosten wereldkundig te maken. Dit, tot groote
ergernis van de Engelschen, terwijl de Egypte-
naren meesmuilende toehoorders waren....
Indien Turkije neutraal blijft, zal het te be
zien staan, wat er dan met de aanzienlijke
Fransche koloniale troepenmacht in Syrië gaat
gebeuren. Voor een goed deel zal, na de ont
moeting tusschen den Führer en maarschalk
Pétain, de nieuwe houding van tegemoetkoming
aan Duitsche plannen, zooals die door de regee-
ring-Laval wordt aangenomen, ook in Syrië,
waar o.a. groote olievoorraden moeten liggen,
weldra merkbaar worden. Welke houding Ibn
Saoed te dien opzichte eventueel aanneemt
het zal aan de uitvoering der genoemde plan
nen vermoedelijk weinig kunnen afdoen. De
Syriërs zelf hebben ook al meermalen verklaard,
onafhankelijk te willen worden en niet tot Ibn
Saoed's rijk te willen behooren hetgeen van
de Syriërs, uit cultureel oogpunt bezien, heel
begrijpelijk is. De houding van Irak en Trans-
jordanië, hoewel niet meer van groot belang,
'hangt geheel af van het verloop van den oorlog
voor de Britten, veronderstellen wij.
Een voor de Italianen gunstige afloop van den
oorlog in Griekenland zal de wederzij dsche
machtsverhouding van de Britsche tot de Itali-
aansche vloot in de Ionische en Egeïsche Zeeën
misschien ten gunste van deze laatste kunnen
wijzigen. Dt kan dan een evenredige machts
verschuiving in de oostelijke helft der Middei
landsche Zee met zich meebrengen. En zou ten
slotte het beslissend machtsduel om Egypte
tusschen de As-mogendheden en Groot-Brittan
nië toch nog in de Oude Wereldzee moeten
uitgestreden worden dan zal de Mohammedaan
sche wereld (buiten Turkije en Egypte, wel te
verstaan) daarbij géén rol te spelen krijgen,
tenzij er onverhoeds een nieuwe Lawrence zou
opduikenW.
BERLIJN, 11 NPV. (D. N. B.). Ten Zuid
oosten van Harwich hebben vandaag formaties
Duitsche stuka's een krachtig beveiligd con
vooi verrast en het in duikvlucht aangevallen,
Ondanks het hevige vuur van de luchtdoel
artillerie en afweer van jagers van den tegen
stander slaagde men er in 37.000 brt. vijande
lijke scheepsruimte in totaal tot zinken te
brengen.
Zondagmiddag is een Duitsche blokkadebre
ker in het westelijke deel van de Noordzee
door twee Engelsche vliegtuigen met lucht-
torpedö's aangevallen. Het goedgerichte vuur
van het luchtafweergeschut van het Duitsche
oorlogsvaartuig belette de Britsche vliegtuigen
juist te mikken. De Duitsche blokkadebreker
kon door handig manoeuvreeren de afgescho
ten torpedo's ontwijken en keerde onverlet op
zijn steunpunt terug.
Naar Associated Press meldt, had Londen
Maandagavond sedert het vallen der duisternis
luchtalarm.
BERLIJN, 11 Nov. (D.N.B.). Rijksminister
van Arbeid, Seldte, zal zich naar Rome bege
ven om de reeds eenigen tijd geleden begonnen
besprekingen van soeiaal-politieken aard met
den minister voor de Corporaties en den minister
voor Openbare Werken, alsmede met andere in
stanties voort te zetten.
Behalve de besprekingen staat een bezichti
ging van woningbouw en industrieën in Mid
den- en Noord-Italië op het programma.
Minister Seldte zal waarschijnlijk ongeveer
tien dagen in Italië blijven.
BERLIJN, 11 Nov. (D.N.B.) De kustverdedi
ging van Noorwegen is, naar het D.N.B. ver
neemt, tijdens de zomermaanden aanzienlijk
uitgebreid en versterkt. Zooals bekend is ge
tracht het voor de verdediging van de Noorscne
kust opgestelde geschut te vernielen. Afgezien
van de nieuw opgestelde Duitsche luchtdoel- en
kustbatterijen alsmede de torpedo-batterijen zijn
thans alle Noorsche kust- en torpedo-batterijen
weer gevechtsklaar.
GENèVE, 11 Nov. (D. N. B.). De vrijmetse
laarsloges op Madagascar en op Martinique
bij elkaar vier geheime genootschappen zijn,
naar uit Vichy gemeld wordt, ontbonden. Het
vermogen dezer organisaties is in beslag ge
nomen.
NEW YORK, 11 Nov. (D.N3.) Uit St. Johns
(New Foundland) wordt gemeld, dat bij een
30tsing tusschen twee motorbooten in de baai
van Concepcion 26 personen verdronken zijn.
BERLIJN, 11 Nov. (DN.B.). Over het tot
zinken brengen van 37.000 brt. vijandelijke han-
delsscheepsruimte door afdeelingen Duitsche
duikbommenwerpers in her, zeegebied ten zuid
oosten van Harwich, verneemt het D.N.B. nog.
dat zich bij de tot zinken gebrachte schepen
een vrachtschip van 10.000 brt., twee vrachtsche
pen van elk 8000 brt., een schip van 6000 brt.
en een schip van 5000 brt. bevonden. Drie an
dere schepen werden zoo zwaar beschadigd, dat
zij waarschijnlijk geheel of gedeeltelijk verloren
zijn gegaan. Tijdens dezen aanval ontstonden
hevige luchtgevechten, in het verloop waarvan
Duitsche jagers zeven vijandelijke vliegtuigen
van het type Spitfire en Hurricane neerschoten.
Vier eigen vliegtuigen gingen verloren.
LONDEN, 11 Nov. (Reuter). De Valera heeft
bij een troepenrevue zesduizend leden van de
plaatselijke Burgerwacht te Castlebar, in het
graafschap Mayo, geïnspecteerd. Hierbij ver
klaarde De Valera dat de tijd gekomen is, waar
op alle mannen tusschen 25 en 30 jaar zich bij
deze burgerwacht moeten aanmelden. Hij ver
maande de recruten niet langer te wachten met
het voltooien van hun opleiding. De Valera zei-
de dat het niet noodzakelijk was de bewoners
van Ierland opmerkzaam te maken op de ge
varen die hen omringen, doch wanneer de be
proeving mocht komen zullen zij de vrijheid, die
zij herkregen hebben, verdedigen.
NEW-YORK, 11 Nov. (A.N.P.). Een ontplof
fing in de fabriek Somerville in den staat New-
York, welke fabriek deel uitmaakt van het
Amerikaansche Cyanamid-concern, heeft een
fabrieksgebouw van drie verdiepingen van bin
nen verwoest. Een chemicus werd gedood en
drie andere gewond. Het bedrijf vervaardigde
chemische producten voor munitiefabriek en had
groote opdrachten binnen het kader van de
Amerikaansche bewapening gekregen, zoodat er
ook Zondags werdgewerkt.
ISTAMBOEL, 11 Nov. (D.N.B.)Als gevolg
van den zwaren regenval der laatste dagen is
het water van de rivieren Maritza en Toendsja
il/2 meter gestegen. Indien het water nog ver
der stijgt, bestaat er gevaar dat de lager ge
legen wijken van Adrianopel onder water ko
men te staan. De autoriteiten hebben voor
zorgsmaatregelen genomen. Het Turksch-Griek-
sche grensgebied langs de Maritza is reeds
overstroomd.
BELGRADO, 11 Nov. (D.N.B.). De directie
van de Joego-Slavische spoorwegen deelt mede,
dat met ingang van 12 November het spoorweg
verkeer tusschen Joego-Slavië en Griekenland
weer zal worden onderhouden. Voorloopig ech
ter rijdt in beide richtingen per dag slechts één
trein.
Zondagmiddag werd te "s-Hertogenbosch een
tentoonstelling van schilderijen van Charles
Dony in de Openbare Leeszaal aan de Choor-
straat geopend, onder groote belangstelling. De
tentoonstelling zal te bezichtigen zijn tot 1 De
cember as. De aanwezigen werden namens het
Leeszaalbestuur verwelkomd door den heer
Wijffels, voorzitter, die er aan herinnerde dat
27 November a.s. de Leeszaal 25 jaar bestaat.
Daarop werd het woord gevoerd door burge
meester Mr. F. J. van Lanschot, die den
levensloop van den schilder, wiens oom hij is,
schetste en o.m. erop wees dat het den Bos
schenaar zoo kenmerkt, dat hij in den vreemde
steeds Bosschenaar blijft. Zoo Dony, die vele
landen bezocht én vooral door de Spaansche
schilderkunst beïnvloed en gestimuleerd werd:
den Bosschenaar en den Brabander blijft men
steeds herkennen in dit werk. Spreker besloot
met den schilder veel succes met deze tentoon
stelling toe te wenschen. Charles Dony sprak
een woord van dank.
In het bijzijn van een aantal genoodigden
en bewoners van de St. Sint Josephstichting aan
den Deventerweg te Apeldoorn is Zondag het
nieuwe nood-orgel in de kapel van deze stich
ting plechtig ingezegend door rector B. M. Paan
akker, waarna een lof gehouden is.
De heer Hub. Houët, organist te Aarle-Rixtel
(N.B.), gaf vervolgens een concert op het
nieuwe orgel. Hij voerde een negental num
mers uit, die het vermogen van het orgel goed
demonstreerden. O.a. speelde hij op verdienste
lijke wijze twee improvisaties op Gregoriaan-
sche thema's, te weten Introduction, op Gau-
deamus, en Fugetta, op Laetare, welke hij beide
zelf gecomponeerd had.
Het orgel is gebouwd door de firma L. Ver-
schueren, te Heijthuijsen (L.), volgens het
electrische kegellade-systeem.
Maandagmiddag is de 64-jarige winkelbe
diende J. de Graaf uit de Zoutziederstraat te
Rotterdam bij het oversteken van de Haven
straat over een uitstekenden steen gestruikeld.
De man kwam te vallen en strompelde naar de
Voetstraat, waar hij bleef liggen. Toen genees
kundige hulp aanwezig was, bleek de bejaarde
man reeds te zijn overleden. Waarschijnlijk had
hii bij den val een schedelbasisfractuur opge-
loopen. Het stoffelijk overschot werd door den
G.G.D. naar het ziekenhuis Bergweg overge
bracht.
Het Maandblad voor het personeel der N. Z.
H. T. M. deelt het volgende mede:
In het begin van dit jaar werden van de
Gooische Tramweg Maatschappij een zestal
aanhangrijtuigen, welke door opheffing van
haar tramwegdienst waren vrijgekomen, over
genomen. Deze rijtuigen zijn eerst in onze werk-
nlaats Rijnsburg' zoodanig gewijzigd, dat ze op
onze lijnen dienst konden doen. Zoo werd er
een electrische verlichting in aangebracht, een
passend remsysteem gemonteerd, het remwerk
verbeterd.
Uiterlijk dus weinig veranderd, werden de rij
tuigen in dienst gesteld als aanhangrijtuigen van
de A 600 treinen en zoo heeft men ze bij drukte
dezen zomer op de baan kunnen aantreffen.
Rustig loopende lange rijtuigen met langsban-
ken, groote ramen, groote open eindbalcons en
bruin'van kleur. Deze kleur, hoewel lang niet
onaardig, stak wel erg af bij onze andere rij
tuigen. Het is echter maar vöor tijdelijk, want
ze gaan stuk voor stuk weer naar de werk
plaats terug voor het ondergaan van een belang
rijke verbouwing. Dat dit niet onmiddellijk is ge
schied, is een gevolg van het feit, dat de verbou
wing vrij veel tijd vergt en de capaciteit van
onze werkplaats niet zoodanig is, dat aan alle
rijtuigen gelijktijdig kan worden gewerkt, ten
gevolge waarvan ueze rijtuigen niet voor dezen
Zomerdienst voor gebruik ter beschikking waren
geweest.
Inmiddels werd echter aan één rijtuig voort-
gewerkt en dit rijtuig is thans gereed gekomen
en in dienst gesteld. Degenen, die het rij
tuig reeds hebben gezien, zullen toegeven, dat
het een aanwinst voor onze Maatschappij is. Het
inwendige onderging de grootste wijziging. De
langsbanken hebben plaats gemaakt voor dwars-
banken uit Java teak met zittingen, voorzien
van trijpbekleeding, zooals dat de laatste jaren
meer en meer geschiedt. Het tusschenschot
werd voorzien van een glazen wand, waardoor
men het geheele rijtuig kan doorzien. Ve.der
werden de balcons geheel afgesloten en uitge
rust met schuifdeuren. Uitwendig werd een
plaatijzeren bekleeding aangebracht en werden
de „lijnen" iets gemoderniseerd.
Zoodra de benoodigde materialen zijn aange
komen, wordt met de volgende rijtuigen een be
gin gemaakt. Van de rijtuigen zullen de balcons
echter blijven, zooals ze zijn.
Ten gevolge van de aanschaffing van deze rij
tuigen worden zes oude volgrijtuigen buiten
dienst gesteld.
Verder werden eenigen tijd geleden zes volg
rijtuigen van aanmerkelijk kleiner formaat van
de Gemeente Tram te Amsterdam overgenomen.
Deze zullen eerst wijzigingen moeten ondergaan
aan de wielen, het onderstel, het remwerk en de
electrische uitrusting en daarna worden in
dienst gesteld op de stadslijn te Haarlem onder
gelijktijdige buitendienststelling van de oude
Gooische- en S.S.-rijtuigen. De rijtuigen zijn
voorzien van langsbanken en bezitten groote ge
sloten eindbalcons,
Voor de Rotterdamsche rechtbank stond
Maandag de 46-jarige wegwerker P. van B. te
Gouda terecht, verdacht van het. veroorzaken
van dood door schuld. De man deed ook dienst
als plaatsvervangend seinhuiswachter en als
zoodanig had hij op den avond van 23 Augustus
j.l. omstreeks tien uur de boomen geopend van
den bewaakten overweg tusschen Alphen aan
den Rijn en Gouda, toen een voorbijganger aan
kwam.
B meende, dat de voorbijganger zijn aflosser
was en omdat juist de boomen waren neerge-
laten voor een trein, die ïn aankomst was, gaf
hij den man gelegenheid den overweg te pas-
seeren, door de boomen even op te heffen.
Juist toen de voorbijganger, die een rijwiel
bij zich had, zich op den overweg bevond, na
derde de trein. De man kon zich niet meer in
veiligheid stellen. Hij werd door de locomotief
gegrepen en vrijwel op slag gedood.
Van B. zeide, dat hij zoodra hij zag, dat de
voorbijganger niet zijn aflosser was, den boom
weer geopend had om den man gelegenheid te
geven aan dezelfde zijde den overweg weel te
verlaten. Deze was evenwel doorgeloopen, met
het voormelde gevolg. De seinwachter Noorlan-
der, als getuige gehoord, verklaarde, dat het
op 'den bewusten avond erg donker en regen
achtig was geweest, zoodat een vergissing als
door verd. gemaakt, zeer wel mogelijk was.
Voorts bleek, dat verd. reeds eenmaal disci
plinair is gestraft. De officier van justitie, mr.
Baron Van Deden, zeide, dat het verd's plicht
was geweest zich eerst er van te vergewissen,
of de voorbijganger wel inderdaad zijn aflosser
was. De spoorwegdirectie acht den man schul
dig, maar hij is volgens spr. wel heel licht ge
straft. Daarom eischte spr. een gevangenisstraf
van drie maanden.
Mr. J. D. L. de Vries uit Utrecht, wees er op,
dat verd. in den zeer korten tijd, dat de boo
men opengingen, en de trein arriveerde, niet
heeft kunnen waarschuwen. PI. meende, dat
verd. moet worden vrijgesproken, subs, een voor
waardelijke straf zou moeten worden opgelegd.
Uitspraak 21 November a.s.
Maandagmiddag om kwart over vier is de
7-jarige A. van der B. te Zandvoort, die uit
school kwam, op de Groote Krocht aangereden
mm
De serie „Wat leeft en groeit", waarin de
uitgeverij „Het Spectrum" ons de inlandsche
planten en dieren voor oogen voert, werd on
langs weer verrijkt door het verschijnen van
A. B. Wigman's „Zoogdieren in de Bossen"
Dit is een bijzonder aantrekkelijk boekje, waar
van de lezing bij eiken natuurvriend het hart
zal doen opengaan. Zoo goed slaagde de schrij
ver er in, het leven van onze inheemsche zoog
dieren in hun omgeving uit te beelden, dat men
inderdaad met hem geniet van den geur der
wijde Veluwevlakten, en in roerlooze spanning
achter een heuveltop met het laveien der herten
medeleeft.
Wigman toont zich hier opnieuw de kenner
bij uitstek van het zoo bijzondere en nog zoo
ongerepte natuurschoon der Veluwsche bos-
schen en heidevlakten. Bovendien schrijft hij
daarover in een verzorgden stijl, terwijl door
de welgekozen woorden heen de diepe ontroe
ring trilt, welke innig contact met deze heer
lijke natuur kan opwekken. Men leze bijvoor
beeld zijn schildering van grazende edelherten
in den herfstmorgen:
„Een grote voldoening schonk het, uit
de dekking met de scherpe kijker de dieren
aan te spreken en op te merken, hoe het
halshaar van de trotse, fiere herten tot
zwartbruine bronstmanen werd verlengd en
hoe de indrukwekkende geweien als luchters
uit oud eikenhout tegen de blauw-door-
aderde herfsthemel afsteken. En hoe uiter
mate bekorend is het niet, als men in de
vroege Octoberochtend, wanneer de hei wit-
verstard staat van de nachtelijke rijp, bij
het opgaan van de rode zon, de als uit
erts gegoten herten langzaam ziet opdoe
men op het veld, groter en majestueuzer
nog in de zwakke, optrekkende nevels dan
overdag in het volle, scherpe licht."
Zoo zijn er vele passages in dit boekje, welke
men zou willen citeeren, zooals over de „immer
sierlijke ongedwongenheid van den nobeien ree
bok", over het sierlijke spel dezer inlandsche
gazellen in den bronsttijd. Een karakteristieke
kleur krijgen de beschi-ijvingen door net ge
bruik van velerlei jachttermen, en het heeft
zeker ook zijn taalkundige waarde, dat daarop
in een boekje, hetwelk ruime verspreiding zal
vinden, nader de aandacht werd gevestigd.
Wigman's werkje bezit dus in meerdere op
zichten groote waarde voor de opvoeding van
ons volk tot greoter waardeering van het na
tuurleven. Temeer daar de zoogdieren onzer
bosschen vrij volledig worden behandeld, zoo
dat zelfs vossen, dassen en verschillende muis
soorten niet vergeten zijn. Alleen misten wij
enkele bladzijden over den egel, dien nog lang
niet zeldzamen, zoo belangwekkenden en sym
pathieken insecteneter onzer velden en bos
schen.
De foto's van Jb. van de Peppel zijn eveneens
bijzonder mooi. De Spectrum-serie moge nog
vele deeltjes van dit gehalte doen verschenen!
door een auto. De jongen wilde nog voor den
snel rijdenden wagen de straat oversteken, doch
hij werd gegrepen en een eind meegesleurd. Hij
bekwam een gapende hoofdwonde en een her
senschudding en brak beide beenen.
Per auto is hij naar een ziekenhuis te Haar
lem vervoerd.
De afdeeling voor geschied- en letterkundige
wetenschappen van de Nederlandsche Akademie
van Wetenschappen heeft Maandag in het
Trippenhuis te Amsterdam haar gewone ver
gadering gehouden.
Op deze bijeenkomst sprak prof. dr. C. de
Boer over „Montaigne als apologeet van Ray
mond Sebond: een moreel probleem"
Wanneer Sainte-Beuve en velen na hem
Montaigne van verraad beschuldigen tegenover
Raymond Sebond, wiens „Theologia naturalis"
hij voorgeeft te verdedigen in zijn „Apologie
de Raymond Sebond", dan meent spr. dat deze
beschuldiging valsch is. Hoogstens kan Mon
taigne hier van „nonchalance" beschuldigd
worden.
Om tot dit inzicht te komen, moet men, onder
meer, zich rekenschap geven van Montaigne's
aard en van den tijd, waarin hfj schreef.
Belangrijk is het ook in dezen in te zien, dat
de apologie uit twee deelen bestaat, een prac-
tisch en een bespiegelend betoog en dat Mon
taigne alleen dat tweede gedeelte Sebond afvalt
en dan nog slechts gedeeltelijk: Sebond behoort
niet tot die „hoogmoedigen", welke Montaigne
zoo fel bestrijdt: Sebond's mensch is alleen
hoogmoedig als schepsel Gods, vanwege de
verheven plaats, welke de Schepper hem in de
wereldorde, volgens Sebond, heeft aangewezen.
Zoowel Montaigne als Sebond vertegenwoordi
gen „la raison soumise" en vooral: men moet
om Montaigne in dezen billijk te beoordeelen,
ook de theologiia naturalis" gelezen hebben, wat
ook de „Theologia naturalis" gelezen hebben,
Dezer dagen is in het Rijksmuseum voor vol
kenkunde te Leiden een interessante expositie
in Japansche lakkunst geopend.
Onder leiding van dr. C. C. Krieger, conser
vator van het museum voor de afdeeling Japan
en vasteland van Azië, is hier veel merkwaardigs
op dit gebied bijeengebracht.
De tentoongestelde lakvborwerpen zijn voor
het grootste gedeelte afkomstig van de verza
melingen, welke door Von Siebold en Gok Blom-
hoff in Japan werden bijeengebracht. Deze
collectie is aangevuld met stukken uit particu
lier voornamelijk museumbezit en de geheele
verzameling kunstvoorwerpen uit de 16e tot de
19e eeuw, kan als de meest uitgebreide en
kostbare verzameling van Europa beschouwd
worden.
Eenige zeer belangrijke stukken van Chinee-
sche lakkunst uit de SOeng- en Min-periode
zijn ter vergelijking in de tentoonstelling opge
nomen.
De voornaamste verdienste der lakkunst in
het algemeen ligt in het zuiver decoratieve en
de kunstzinnig industrieele kwaliteiten.
De combinatie daarvan bracht iets wat de
westerling niet bezit en zelfs heel moeilijk be
grijpen kan, doch de Japanner heeft daarmee
het ideaal van een zuivere volkskunst verwe
zenlijkt.
Het voornaamste kenmerk van de lakkunst
is vorm en lijnverdeeling, terwijl de ornamen
tiek een zeer groote plaats inneemt en meestal
terug is te brengen tot de natuur, waarvan de
Japanner een groot bewonderaar is.
In tal van vitrines zijn de voorwerpen, w.b.
zeer kostbare, tentoongesteld. We zien er van
effen rood lak met goud bewerkt, zwart lak met
parelmoer en dat alles voor allerlei gebruiks
voorwerpen, waarvan we de meeste wel kennen:
brievendoozen, schrijfdoozen, poeder- en toilet-
doozen, kabinetjes, wijnschaaltjes, soepkom
men, enz.
Een zeer groote plaats wOrdt ingenomen door
de Inro, een medicijndoosje, dat de Japanner
bij zich draagt en waarin de eerste geneesmid
delen, die noodig kunnen zijn, worden geborgen.
Het geheel, een zeer merkwaardige collectie,
heeft een achtergrond van Kesa's, behborende
tot de kleederdrachten der Boeddhistische
priesters.
In een aparte afdeeling van twee tentoon
stellingszalen zijn opgesteld de Ryobu's, Japan
sche kamerschermen, waaronder de bekende
vechtende paarden volgens den stijl van Kanc
een belangrijke plaats innemen.
Een gedeelte van deze schermen is afkomstig
uit het Kabinet van Zeldzaamheden. 2ij werden
door de Japansche regeering ten geschenke ge
geven aan Koning Willem I.
We zien hier o.a. een scherm, waarin een
allegorische voorstelling wordt gegeven omtrent
de Boeddhistische begrippen over de hel.
Verder zijn er geëxposeerd teekeningen van
de bekende kraanvogels, pijn- en vijgeboomen
enz.
Vermeldenswaard zijn vborts de teekeningen
zonder perspectief.
„Ik zei haar, als ze mij de bons zou
geven, dan maak ik een eind aan mijn
leven 1"
„En wat heeft ze daarop geantwoord?"
„Ze vroeg of haar broer dan mjjn be
trekking zou kunnen krijgen 1"
Naar wij vernemen zal Jo Waalberg Dinsdag
avond in het A.M.V.J.-bad te Amsterdam een
aanval doen op het wereldrecord 400 M. vrije
slag.
Octave Dayen, een bekend koppelcourser en
de even befaamde Tour de France-rijder Roger
Lapébie zullen, naar wij uit Parijs vernemen,
de wielersport vaarwel zeggen.
Na hun tournée door Japan beëindigd te heb
ben zijn de Duitsche tennisspelers Henkei en
Giess hun terugreis begonnen. Op deze reis
zullen zij ook nog enkele wedstrijden te Peking
en Tientsin spelen.
In een Zondagmiddag te Amsterdam gehou
den buitengewone vergadering is met alge-
meene stemmen besloten tot fusie van den Ned.
Boksbond en de Nederlandsche Boksunie.
De pogingen van Het IJ om de records op
de 10 x 100 M. borstcrawl en de 3 x 50 M. wissel
slag te verbeteren, zijn beide mislukt. Binnen
kort zal een nieuwe poging ondernomen wor
den.
Zooals wij reeds hebben gemeld, heeft de
sportcommissie van den Franschen Wielren-
bond onlangs het verbod uitgevaardigd ten aan
zien van het organiseeren van zesdaagsche wed
strijden. Thans vernemen wij bovendien nog, dat
.dezelfde sportcommissie nog enkele andere in
grijpende maatregelen heeft genomen. De voor
naamste zijn o.a.: met ingang van 1 Januari 1940
zullen er nog slechts twee categorieën van ren
ners bestaan: amateurs en beroepsrenners. Hier
door zullen de onafhankelijken worden uitge
schakeld en verdwijnen.
Geen enkele renner beneden 20 jaar zal een
vergunning kunnen krijgen als beroepsrenner.
Het aantal beroepsrenners zal beperkt blijven
tot het getal 350.
Het is den Franschen wegrenner Robert Tan-
neveau een dezer dagen op de Parijsche Wincer-
baan gelukt in een uur tijd den afstand af te
leggen van 42.794 K.M. Hij verbeterde hiermede
de prestatie van Coudrain, die in denzelfden tijd
41.940 K.M. aflegde en verkreeg hierdoor de door
het blad „Paris Soir" uitgeloofde premie, het
werelduurrecord staat op naam van den Fran
schen renner Archambaud, gevestigd op de
Vigorellibaan op 3 November 1937, waarbij een
afstand werd afgelegd van 45.840 K.M.
Volgens mededeeling in de Ned. Staatscou
rant is benoemd tot lid en voorzitter van het
bestuur voor het Rijksbureau voor Papier te
Haarlem prof. ir. E. L. Selleger, terwijl tot leden
van dat bestuur zijn benoemd N. F. Allan, P.
Dekker Jzn. en D. G. Landweer.
De persdienst van do N. S. B. meldt, dat op
Zaterdag 9 November j.l. in hotel (Pays Bas"
te Utrecht in een vergadering van tandartsen
door den leider van het medische front het
tandartsenfront is opgericht.
Koersen voor stortingen op 12 November 1940
tegen verplichtingen, luidende in:
Reichsmarken 75.36, Belga's 30,1432; Zwitser-
sche francs 43.56, Lires 9.87, Deensche kronen
36.40; Noorsche kronen 42.80, Zweedsche kronen
44.85, Tsjechische kronen (oude schulden) 6.42,
Tsjechische kronen (nieuwe schulden) 7.54; Di
nar (oude schulden) 3.43, Dinar (nieuwe schul
den) 4.23, Turksche ponden 1.45 54.
UTRECHT Geslaagd voor het doctoraal
examen chemie; M. C. van Duin.
Voor het candidaatsexamen wis- en natuur
kunde F; W. J. C. Viveen.
Voor het candidaatsexamen wis- en natuur
kunde A: A. Pels.
AMSTERDAM. Geslaagdde heer A. Dek
ker, Amsterdam en mej. G. Westerbaan, Den
Helder.
's-GRAVENHAGE Geslaagd de heer J. H.
Koster te Groningen.
's-GRAVENHAGE Geslaagd de heer Ph. V.
Soldt te 's-Gravenhage.
's-GRAVENHAGE Geslaagd de heer Th. L.
van Haastrecht te Utrecht.
ARNO. EEN HONDENLEVEN
door Tony de Ridder. Uitgeverij
Ploegsma Zeist. 1940.
Honden zijn belangwekkende dieren, en Duit
sche herders behooren zeker tot een bijzonder
intelligent ras. Bovendien heeft vrijwel iedere
hondeneigenaar oe overtuiging, dat zijn hond
wel een héél buitengewoon dier is en niet
geheel ten onrechte, want ook de dieren, en hun
soms uitgesproken individualiteit, bevatten een
mysterie. Maar men moet over dergelijke dingen
niet te veel praten, en er zeker geen sentimen
teel boek over schrijven. Mogelijk dat Tony de
Bidder zelf de tranen in de oogen krijgt als ze
nog eens haar eigen beschrijving leest, de
meeste lezers zullen even moeten lachen, en niet
ten onrechte!
De bedoeling is intusschen goed, en dit boekje
zal nog wel lezers onder hondenvrienden kunnen
vinden. Overigens zijn kinderen uit woonwagen
kampen, die heel wat minder goed verzorgd,
worden, véél interessanter, zelfs al zouden zij,
in tegenstelling tot den idealen, ridderlijken
Arno, „snuffelen aan vuilnisbakken...."
