BOSCH
NeemnAKKEtiTJE
Indië kennen is Indië
liefhebben
de»
stroom1
hesp"
ring'-
FIETSLICHT
Suner vertrokken uit
Berchtesgaden
des®
.IIUIT1'
„Mynhardtjes" Reuze Kou- en Pijnverdrijvers S'ÏS;
fLcJtae#
.Valencia, ia nov. (d.n.b.>. op vijftien
rmvember zijn ,te Valencia 21 doodvonnissen en
T uitspraken van dertig jaar gevangenisstraf
®lk geveld tegen vroegere leden van de spion-
Kerkelijk Leven
DINSDAG 19 NOVEMBER 1940
De beste en zuinigste
lampen ooit door PHILIPS vervaardigd
ONLUSTEN IN BOMBAY
Maatregelen in Britsch-Indië
DE STEUNPUNTEN IN
ZUID-AMERJKA
Bezorgdheid in Urugueensche en
Argentijnsche kringen
o
PéTAIN TE LYON
LEWIS TREEDT AF ALS
CIO-V OORZITTER
Verscheidene arrestaties
in Roemenië
21 doodvonnissen in Spanje
Spit in den rug Pijnstiller
Rheumatïek
Lendenpijn
SCHERPSCHUTTER IN
ACTIE
Drie kinderen gewond
De geheimzinnige schoten
in Leidschendam
Dies Natal is Kath. Economische
Hoogeschool
Regeling in zake eikenschors
BENOEMINGEN IN HET
AARTSBISDOM
ORANJEBOOM VERNIELD
Drie maanden gevangenisstraf
voor den dader
COLLECTE VAN WINTER.
HULP
FEDERATIE VAN ILK.
GEMEENTERAADSLEDEN
WIJ LUISTEREN NAAR
Woensdag 20 November
ITALIë KOOPT SCHEPEN
IN ROEMENIë
Voor het vervoer van petroleum
Albaneesch minister door
Grieksehe bom gedood
Het noodweer in Frankrijk
Koning Boris bij Hitier
Vreemde vliegtuigen boven
Joego-Slavië
INBREKERS GESTRAFT
Kofferdiefstal opgehelderd
A.N.W.B. IS ACTIEF
W. P. J. Bertels t
Bekend onderwijsman overleden
Wegverbetering te Groningen
Plan ingediend, dat f 122J000
vordert
Federatie van Nederlandsche
schoenfabrikanten
l'flH
t
Elke Javaan is een heer
LET OP HET MERK ROTODYN
Verkrijgbaar bij den Erkenden
Rijwielhandel.
SALZBURG, 19 Nov. (D.N.B.) De Spaan-
sche minister van Buitenlandsche Zaken, Serra
no Suner, heeft hedenochtend Berchtesgaden
verlaten om naar Spanje teiug te keeren. Rijks
minister van Buitenlandsche Zaken, von Rib-
bentrop was op het station verschenen om af
scheid van Suner te nemen. Ook de Spaansche
ambassadeur te Berlijn, generaal Espinosa de
los Monteros, alsmede vertegenwoordigers van
staat, partij en weermacht waren op het sta
tion aanwezig.
TOKIO, 19 Nov. (D.N3.), Domei meldt
nit Bombay, dat daar als gevolg van de ar
restatie van vooraanstaande personen nit
het Indische Nationale Congres door de
Britsche overheid, groote onlusten zijn uit
gebroken. Fabrieken, winkels en markten
hebben uit protest de zaken gesloten.
Uit Moskou meldt het D.N.B.: Volgefts een
eigen bericht van Tass uit Kaboel, meldt de in
Britsch-Indië verschijnende „Civil and Mili
tary Gazette", dat de gouverneur van de pro
vincie Pendsjaab de invoering eener controle
op den koop en verkoop van landbouwproduc
ten, tarwe, rijst, gerst, suikerriet, katoen, enz.
heeft gelast. Volgens een tnder bericht van
het genoemde Indische blad heeft de gouver
neur van de provincie Madras in een vergade
ring van den oorlogsraad der provincie mede
gedeeld, dat thans „overal in de steden en dor
pen van Indië een onafgebroken anti-oorlogs-
propaganda gevoerd wordt". Tenslotte meldt de
„Civil and Military Gazette", dat de regeering
Van Britsch-Indië maatregelen ter bescherming
der voornaamste gebouwen in geval van lucht
aanvallen overweegt. Naar Engelsch voorbeeld
is men voornemens de hoofdgebouwen door zak
ken zand te beschermen.
MONTEVIDEO, 18 NPv. (ANP) Uruguay on
derneemt niets, dat zijn souvereiniteit zou
kunnen bedreigen, zoo verklaarde de president,
van de republiek gisteren ter gelegenheid van
een bezoek aan de provinciestad San jcse
Naar Transocean meldt haalde hi,i in het ver
dere verloop van zijn rede de woorden van
Roosevelt aan, dat Amerika niet strijdt voor
een nieuwe orde, doch het bestaande regime
Wil verbeteren.
De opwinding over den beweerden af
stand van steunpunten op Urugueesch
grondgebied aan de Vereenigde Staten heeft
thans geleid tot bijeenroeping van een ge
heime zitting van den Senaat. Verschil
lende senatoren willen trachten een ver
klaring van de regeering te verkrijgen,
waarin opnieuw met nadruk op de neutra
liteit van het land gewezen wordt en daar
mee een afwijzing wordt gegeven van alle
wenschen uit Washington, die zich op
steunpunten richten.
„Ons land zal geen enkel volk het recht ge-
Ven vloot- of luchtbases te vestigen of te pach
ten," aoo schrijft hét Argentijnsche blad „El
Pueblo", naar Transocean uit Buenos Aires
meldt. Het blad wijst er verder op dat derge
lijke onderhandelingen gaande zijn tusschen
tlruguay en 'de Vereenigde Staten zonder me
deweten van Argentinië, Bolivia, en Paraguay,
Wier natuurlijke verkeersweg evenzeer als voor
Tlruguay de La Plata is. Argentinië heeft alle
leden zich energiek tegen de inrichting- van
dergelijke steunpunten te verzetten.
GENÈVE, 19 Nov. (D.N.B.). In het verdere
Verloop van zijn bezoek aan Lyon heeft maar
schalk Pétain volgens berichten uit Vichy een
receptie op het stadhuis bijgewoond. Tevoren
had hij de leden van de Lyonneesche afdeeling
Van het pasgevormde frontstrijderslegioen, die
Zich voor het stadhuis verzameld hadden, den
eed van trouw afgenomen. Vervolgens legde hij
een krans bij het gedenkteeken voor de gevalle
den van 1870'71.
's Middags werd een troepenparade gehouden
°p de Place Bellecourt. Op de eeretribüne be
vonden zich behalve de maarschalk de ministers
generaal Huntziger en Baudoin. De maarschalk
begaf zich daarop naar een plechtigheid, waar
de eerste steen voör een nieuwe brug over de
Rhone gelegd werd, die zijn naam zal dragen.
Morgen, de tweede dag van het bezoek, zal een
hieuwe reeks bezichtigingen brengen.
NEW YORK, 18 Nov. (D.N.B.) Lewis, de
Voorzitter van de CIO-vakbonden, heeft op de
conferentie van gedelegeerden der vakvereeni-
Singen te Atlantic City verklaard, dat hij het
Voorzitterschap van het vakverbond zal neer
leggen. Hij had, naar hij zeide, zijn werk gedaan
eh zou een dezer dagen zijn functie neerleggen.
Lewis heeft, naar men weet, in den verkie
zingsstrijd de partij van Willkie gekozen en ver
gaard, dat hij zijn ambt zou neerleggen als
Roosevelt zou worden herkozen.
BOEKAREST, 19 Nov. (D.N.B.) De com
missie, die is belast met een onderzoek naar de
°hder het regime van Carol gepleegde politieke
delicten, heeft bevel gegeven tot de arrestatie
van den vroegeren premier en minister van
^orlog, Argesianoe, den procureur-generaal
Rascoe en den vroegeren commandant van de
militaire gevangenis te Jilava, kolonel Gheno-
Vici. Deze menschen worden er van beschuldigd
öeel te hebben gehad in delicten tegen legion
airs en onwettige bevelen te hebben opgevolgd.
Tevens is bepaald, dat het proces wegens
mster, dat professor Jorga indertijd tegen Co-
breanoe aanhangig had gemaakt, herzien zal
V'orden. Codreanoe was -toen tot zes maanden
Gevangenisstraf veroordeeld.
bageorganisatie Siepp. Dit vonnis is thans be-
Vestigd en men houdt rekening met spoedige
*°ltrekking. De agenten van de Siepp werkten
Hidens den burgeroorlog tegen Franco.
De Neder, fandsche
Een Hilversumsche jongen van 22 jaar, die
in dienst geweest is, voelde opnieuw scherp-
schuttersneigirxeen. Hij was in het bezit van
een windbuks en verschillende looden kogeltjes,
waarmee hü aan genoemde neigingen wilde te
gemoet treden.
Zijn „militair" object vormde een drietal spe
lende kinderen te Bussum, waarop hij zijn
buks richtte. Alle drie de kinderen werden
gewond; één kreeg een kogeltje onder den arm,
de ander een door een been en de derde door
een knie. De jongeman, die in Hilversum woont,
maar in Bussum werkt, en voor het huis van
zijn baas deze ergerlijke baldadigheid pleegde,
werd in arrest gesteld.
Den geheelen dag is Maandag het onderzoek
inzake de aanslagen op de woningen van bur
gemeester Banning en den gemeente-architect,
den heer De Regt, te Leidschendam, met kracht
voortgezet, echter zonder eenig tastbaar re
sultaat.
Ook is een bezoek gebracht aan eenige schuit
jes, welke aan de overzijde van de burgemees
terswoning lagen gemeerd en niet mochten ver
trekken, doch ook hier leverde het onderzoek
geen resultaat op. Een gedeelte van den Oost-
vliet heeft gemeente-personeel afgèdregd, doen
het wapen, waarmede de schoten Zaterdag
nacht- zijn gelost, is nog niet gevonden.
Bü gelegenheid van de herdenking van den
13den Dies Natalis der Katholieke Economi
sche Hoogeschool te Tilburg, za) 21 November,
des morgens om 10.30, een plechtige H. Mis wor
den opgedragen in de St. Josephkerk door den
Curator dr. Th. v. d. Bom en zal des namid
dags 3 uur de rector-magnificus in een open
bare senaatszitting een rede uitspreken in het
Auditorium van het Conservatorium Bossche-
weg 438.
Het departement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart maakt bekend, dat het voorschrift
d.d. *7 Juni 1940, waarbij is bepaald, dat alle
eikenhout ter plaatse van den kap van de
schors moet worden ontdaan, en dat het ver
voer van ongeschild eikenhout zonder vergun
ning verboden is, wordt ingetrokken.
Zijne Hoogwaardige Excellentie de Aartsbis
schop van Utrecht heeft benoemd tot kapelaan
te Ouden-Rijn den weleerwaarden heer H. P.
van Schaick (NeomJ.
over de Joegoslavische grens gevlogen. De toe
stellen, die waarschijnlijk van Grieksch-Engel-
sche nationaliteit waren, cirkelden eenige ma
len boven Joegoslavisch gebied en bogen toen
weer in Zuidelijke richting af.
Van welingelichte zijde wordt verklaard, dat
de Joegoslavische grens in den loop van het
ItaliaanschGrieksehe conflict tot dusver te
gen de zestig maal door buitenlandsche vlieg
tuigen geschonden is.
Het gerechtshof te 's-Hertogenbosch heeft ar
rest gewezen in de strafzaak tegen den metse
laar B. H.f te Geleen, dien de rechtbank te
Roermond had veroordeeld tot een gevangenis
straf van drie maanden omdat hü 3 Juli j.l. met
een ander opzettelijk een Oranjeboom, eigen
dom van de gremeente Geleen, had vernield en
beschadigd, door de takken van dien boom af
te branden en te verwüderen. Verdachte was
kringleider van de N. S. B., toen dit misdrijf
gebeurde.. Bij verstek was tegen hem bevesti
ging van het vonnis geëischt. Het gerechts
hof heeft thans conform den eisch vonnis ge
wezen.
Het A.NP. bericht;
De grootscheepsche hulpactie van de Winter
hulp Nederland tnag van alle zijden spontane
medewerking en steun ondervinden. Zoo heeft
büv. de directie van het Amsterdamsche City-
Theater het gebouw 23 November kosteloos ter
beschikking gesteld voor de ontvangst der col
lectanten. Deze zullen daar worden toegespro
ken, terwijl zij verder een film te zien zullen
krügen; de bekende organist Cor Steys zegde
zün beiangelooze muzikale medewerking toe. Te
vens heeft de directie 600 a 700 toegangskaart
jes gratis beschikbaar gesteld voor de vrijwil
lige medewerkers (sters) van de Winterhulp Ne
derland, om op een nader te bepalen averd na
ae groote collecte van 29 en 30 November een
filmvoorstelling bü te wonen.
Ook van de züde der café- en restaurantbe-
drüven wordt medewerking ondervonden. Zoo
heeft büv. het Haagsche café en restaurant
„Riche" op het Buitenhof aangeboden, den col
lectanten 29 en 30 November eenige aangename
oogenblikken te bezorgen.
Niet alleen in Amsterdam en Den Haag zün
het enthousiasme en de medewerking groot. Ook
andere plaatsen laten zich niet onbetuigd. Zoo
.heeft b.v. ook Nijmegen in verband met de
actie Winterhulp Nederland en de aanstaande
collecte groote plannen, waarover nog nadere
berichten zullen volgen.
De Federatie van Vereenigingen van R. K.
Gemeenteraadsleden in Nederland heeft haar
jaarlijksche algemeene ledenvergadering in het
Jaarbeursgebouw te Utrecht gehouden, onder
voorzitterschap van deri heer J. J. J. IJssel-
muiden.
Een voorstel om het hoofdbestuur met vier
leden uit te breiden, werd met algemeene stem
men aangenomen.
Als nieuwe bestuursleden zün aangewezen:
mr. dr. Larnb. Janssens te Eindhoven, voorzit
ter der Vereeniging Eindhoven; S. Kooyman te
Breda, secretaris der Vereeniging Breda; Chx.
G. Matser te Arnhem, voorzitter der Vereeni-,
ging Arnhem en J. Elders te Bovenkarspel, se
cretaris der Vereeniging Hoorn.
In de vacature, ontstaan door het overlijden
van het hoofdbestuurslid, den heer C. Stokman,
werd benoemd mr. Roeffen te Aalsmeer.
De heer Y. Keestra, burgemeester van Cu-
lembong, hield een inleiding over; „Bevordering
van den woningbouw voor de minst draag-
krachtigen" en de secretaris der Federatie, mr.
dr. C. Ch. A. van Haren, sprak over het on
derwerp: „De gemeente onder de nieuwe ver
houdingen."
HILVERSUM I, 415 M.
Nederlandsch programma
VARA
8.00 Nieuwsberichten ANP, gramofoon
muziek. 10.20 Voor arbeiders in de conti
nubedrijven. 11.30 Orgelspel en zang. 12.00
GramofoonmuzieK, 12.15 De Ramblers,
12.45 Nieuws- en economische berichten
ANP, 1.00 VARA-orkest, 5.00 Gramofoon-
muziek, 5.15 Nieuws-, economische en
beursberichten ANP, 5.30 Orgelspel, 6.00
„Beter en meer gras", samenspraak. 6.15
VARA-Harmonle-orkest, 6.45 Actueele re
portage of gramofoonmuzlek. 7.007.15
Economische vragen van den dag en
nieuwsberichten ANP, sluiting.
HILVERSUM II,
NCRV
301.5 M.
8 00 Nieuwsberichten ANP, 8.25 Gewijde
muziek - (gr.pl.), 8.35 Gramofoonmuziek,
9.35 Zang met pianobegeleiding en gra
mofoonmuziek. 10.15 Gramofoonmuziek.
11.00 Gramofoonmuziek, 11.05 Stichtsch
Strijkkwartet en gramofoonmuziek, 12.45
Nieuws- en economische berichten ANP,
1.00 Orgelspel. 1.45 De „Consonanten" en
gramofoonmuziek. 3.15 NCRV-Harmonie-
orkest (opn.). 3.30 Christ, liederen (gr>
pi 4.15 Gramofoom ruziek. 5.15 Nieuws-,
economische en beursberichten ANP. 5.35
Kinderzangklasse en gramofoonmuziek,
6.00 Christ. polltle-muziekvereeniging
„Crescendo" en gramofoonmuziek, 6.45
Actueele reportage of gramofoonmuziek.
7.007.15 Brabantsch praatje en nieuws
berichten ANP, 6lulting.
KOOTWIJK, 1875 M.
AVRO
7.15 Gramofoonmuziek, 7.45 Gramofoon
muziek. om 8.00 Nieuwsberichten ANP,
9.15 AVRO-Aeolian-orkest (opn.). 10.15
Gramofoonmuziek, 10.30 Orgelconcert en
zang, 11.45 Gramofoonmuziek, 12.45
Nieuws- en economische berichten ANP,
1.00 Puszta-orkest, 1.45 Gramofoonmuziek,
2.45 AVRO-Amusements-orkest, 3.45 Om
roeporkest en gramofoonmuziek 515
Nieuws-, economische en beursberichten
ANP, 5.30 Onderwijsfonds voor de Scheep
vaart: Technische causerie. 6.00 ..De
Speellieden" en een klein koor. 6.45 Gra
mofoonmuziek. 7.007.15 Brabantsch
praatje en nieuwsberichten ANP, sluiting.
WEENEN, 19 Nov. (Transcontinent Press)
De in Rome opgerichte maatschappü voor de
Donauscheepvaart heeft, eenigen tijd geleden
het Roemeensche Donautankschip „Beatrice"
gekocht en den naam veranderd in „Principessa
Anna". Thans is het Roemeensche sleepschip
„Telemacu Nou", dat speciaal voor hét vervoer
van petroleum is gebouwd, aangekocht. Dit
schip is geschikt voor het vervoer over het
moeilijke stuk langs de IJzeren Poort. De Ita-
liaansche maatschappij wil met deze beide
tankschepen en nog andere schepen, die zü van
plan is te koopen, resp. te huren, het petroleum-
vervoer stroomopwaarts tot aan de monding
van de Save en op de Save tot aan Vinkovtsje
ter hand nemen.
In Vinkoytsje zal de petroleum in tankwa
gens worden overgeladen en per trein naar
Italië worden vervoerd.
TIRANA, 18 Nov. (Stefani) De Albaneesche
minister van Justitie, Gjafer Ipy, die zien ter
vervulling van zün ambtsbezigheden naar het
terrein van den strüd begeven had, is door een
vijandelüke bom gedood. Gjafer Ipy was voor
zitter van de cónstitueerende vergadering, die
besloot tot hechting van Albanië aan de Itali-
aansche kroon.
GENèVE, 18 Nov. (D.N.B.). Met betrekking
tot de door (den storm veroorzaakte schade aan
de Fransche Middellandsche-Zeekust wordt
nog vernomen, dat de springvloed te Marseille
een aantal havenwerken heeft vernield. De
Rhone wast nog voortdurend.
BERLIJN, 19 Nov. (D.N.B.). Ter gelegenheid
van een particulier verblüf in Duitschland heeft
Koning Boris van Bulgarüe een bezoek gebracht
aan den Führer.
Het bezoek, dat Koning Boris aan den Füh
rer heeft gebracht, heeft te Sofia de grootste
verrassing en tevredenheid gewekt. In het ge-
heele Bulgaarsche openbare leden wordt dit
feit beschouwd als een bewüs van de beproefde
vriendschap tusschen de beide volken. Ook
wordt erop gewezen, dat dit bezoek in den te-
genwoordigen politieken toestand de werkelüke
stemming onder, het volk tot uitdrukking brengt
en den nadruk legt op de positie van het land
op het gebied van de buitenlandsche politiek.
BELGRADO, 18 Nov. (D.N.B.),. Bü Bitolj
(Manostir) zijn Maandagmiddag drie jachtvlieg
tuigen, die uit -Lerin kwamen en wier onder
scheidingsteekenen overgeverfd waren, opnieuw
De Rotterdamsche rechtbank heeft den 28-
jarigen reiziger M. J. P., te Hillegersberg, wegens
diefstal met braak, vijfmaal gepleegd, veroor
deeld tot een gevangenisstraf van 2 jaar, met
aftrek van de preventieve hechtenis.
Tot dezelfde straf werd veroordeeld de 29-
jarige monteur A. M., te Rotterdam, die de
inbraken in samenwerking met den vorigen ver
dachte heeft gepleegd. Het tweetal had bü een
poging tot inbraak in den nacht van 23 op 24
Juli te Schiedam eèn complete inbrekersinstal
latie. w.o. eén snijbrander, op een carrier ach
tergelaten in een distalleerderij.
Eenigen tüd geleden werden te Venlo van
twee personen, die op weg waren naar Duitsch
land, twee koffers met kleeding ontvreemd. De
beide gedupeerde mannen brachten den nacht
door in een jeugdhuis en kwamen 's morgens
tot de ontdekking, dat hun koffers verdwenen
waren. Het onderzoek van de politie leverde
destüds geen resultaat op.
Thans heeft de recherche zekeren A. A. M.
aangehouden, afkomstig uit Rotterdam Deze
had aan het station te Venlo een fiets gehuurd
en niet teruggebracht. Toen de politie een on
derzoek instelde op de kamers die M. bewoon
de, ontdekte zü de beide ontvreemde koffers.
Het bleek voorts dat de Rotterdammer dezelfde
persoon was, die indertüd, toen de koffers ge
stolen waren, ook aangifte gedaan had van dief
stal van een eigen koffer. Deze aangifte bleek
thans valsch te zün geweest. Het verdwenen rü-
wiel kon nog niet worden opgespoord. M. is op
transport gesteld naar Roermond.
De afdeeling Noordholland van den A.N.W.B.
heeft te Amsterdam de jaarvergadering gehou
den onder presidium van den heer H. de Bordes.
Deze hield een rede, waarin hij uitvoerig de
vele moeilükheden schetste, waarmede de Toe
ristenbond in den oorlog te kampen heeft ge
had.
De A.N.W.B. heeft zich thans met alle kracht
op het binnenlandsch toerisme geworpen en is
er in geslaagd, na den oorlog wederom veel
tot stand te brengen.
Tüdens de vergadering werd aan de heeren
H. A. Bultman, ir. W. K. van Erven Dorens, W.
J. Wesseling, L. J. M. Bouvy, W. P. Notten.
J. van Hulst en J. Wijsman, die vüftig jaar lid
van den bond waren, het bekende schildje uit
gereikt, terwijl een achttal chauffeurs, die 12 y,
jaar bij denzelfden patroon In dienst waren, in
het bezit van een insigne werd gesteld.
Maandagmorgen is plotseling overleden het
hoofd der R.K. Parochieschool te Buitenveldert,
de heer W. P. J. Bertels. Gedurende zün 32-
jarigen arbeid als hoofdonderwijzer heeft deze
nobele man zich een opvoeder in den waren zin
des woords, een echt Christen en een trouwen
zoon der Kerk getoond. Veelzijdig en vol ver
diensten is dit leven geweest. Jarenlang w.xs hij
dirigent van het zangkoor in de parochie Bui
tenveldert. Naast de vele functies, die hij in
het organisatieleven van de parochie bekleedde,
was hü ook voorzitter van de Vereeniging van
Hoofden van R.K. Scholen in het Bisdom Haar
lem en lid van de commissie tot reorganisatie
van den katechismus.
Z. H. de Paus beloonde zün verdiensten door
hem te begiftigen met het gouden eerekruis
„Pro Ecclesia et Pontifice" terwül Z. H. Exc. ae
Bisschop van Haarlem hem missio canonica
honoris causa verleende.
Verschenen is een voordracht van B. en W.
van Groningen betreffende verbetering van den
Bloemsingel, aldaar. Het betreft hier o. a. den
rüweg langs Ihet nieuwe parkeerterrein voor
bodewagens. Het tramspoor, dat hief ligt ten
dienste van gas- en electriciteitsbedrüf en het
Academisch Ziekenhuis, zal moeten worden^ ge
handhaafd.
De kosten van een en ander zün geraamd
op ƒ122.000.
De Federatie van Nederlandsche schoenfabri
kanten heeft in een 11 November gehouden al
gemeene ledenvergadering besloten tot een wij
ziging der statuten met het doel, de werkwijze
dezer organisatie aan te passen aan de eischen
des tijds en haar geschikt te maken, de alles
omvattende organisatie te worden in de schoen-
Industrie, zoodat de bestuursinstanties der fede
ratie tegenover de overheidsinstanties kunnen
optreden als de vertegenwoordigende organen
van de geheele Nederlandsche schoenindustrie
In dezelfde vergadering heeft de federatie een
aantal ingrijpende besluiten genomen ter be
vordering van het tot stand brengen van rege
lingen tot het scheppen van geordende verhou
dingen en gezonde toestanden in dezen bedrüfs-
tak.
Als het feest in aantocht is. Groot helpt klein bij het bewonderen van de heer
lijkheden, welke de étalages tot festijnen voor het kinderoog maken
(Foto Pax-Holland)
Op tal van plaatsen op Java treft men een
groote vierkante grasvlakte aan, waarop de ma/-
jestueuze waringins, de heilige boomen, staan.
Die vlakte heet „aloenaloen". Ze is vergelijk
baar met de Drentsche brinken. Aan dat plein
staat de woning van den hoogen Javaanschen
ambtenaar, den Regent. Hij is belast met de
onmiddellijke leiding der inheemsche bevolking,
een taa.k, even omvangrijk als belangrijk en
schoon! Een Regent heeft het recht een zon
nescherm te voeren, dat door zijn kleuren en
cirkels diens hoogen stand in de maatschappij
aangeeft (zie foto). Een Regent is gewoonlijk
een Javaan van hoogen adel, evenals zün echt-
genoote. Erfelijkheid spreekt bij de benoeming
een voorname rol.
Bij, een benoeming wordt hij door den hoog-
sten Europeeschen bestuursambtenaar geïnstal
leerd. Dat is voor een Regentschapshoofdplaats
de dag der dagen. Van heinde en verre komen
autoriteiten, collega's en belangstellenden. De
wegen zijn vol. De landman heeft zün werk
op den akker laten rusten. Het is een feestdag.
In dichte drommen trekt de bevolking op naar
de aloen-aloen. Stampvol zijn de wegen: Java
is uiterst dicht bevolkt. Het terrein is met vlag
getjes en wimpels versierd. Nooit klinkt er uit
die dichte menschenmassa één wanklank op!
Van gedrang of drukte geen sprake. Dit is een
gevolg van de groote innerlijke beschaving van
den Javaan van den laagsten tot den hoogsten.
Elke Javaan is een heer! In de groote Regents
woning wachten de bespelers der gamelan en
de vele gasten. Het voor de Installatie vastge
stelde tijdstip nadert. Een groote auto, om
zwermd door een menigte lagere Javaansche
ambtenaren te paard, nadert, stopt voor de wo
ning. De hoogste bestuursambtenaar der provin
cie stapt uit. (Een opmerking: één Javaansche
provincie telt meer bewoners dan ons heele
goede Nederland!) De gamelan klinkt. De of-
flcieele plechtigheid begint. De gouverneur wüst
den pas benoemde op het schoone van zün taak,
de Vader te zijn van honderdduizenden land1
genooten. Op de foto ziet u den pas benoemden
Regent van Kendal (bij Semarang) met zün
echtgenoote en beide dochtertjes te midden der
vele manden met bloemen; de Raden-ajoe (zoo
is de titel der echtgenoote) in de fraaie, ge
distingeerde Javaansche kleeding, de Regent in
ambtscostuum, de dochtertjes in Europeesche
kleeren. Na afloop der plechtigheid is er feest.
Tot slot een geschiedenis uit de oude doos.
Op het zgn. Javaansch-Nieuwjaar is het de ge
woonte, dat de Resident den Regent komt ge-
lukwenschen. Dit geschiedt te Semarang ook;
De Ècsident was een man van de klok, steeds
op tüd aanwezig, op de minuut af. Maar de
beste breister laat wel eens een steek vallen.
En nu was de Resident eens niet op tüd! De
Regent geeft order de klok stil te zetten. Ein
delijk na lang wachten draalt een groot rijtuig
met den gouden pajong (zonnescherm) op den
bok de aloen-aloen in, rijdt het erf van den
Regent op. De Resident stapt zichtbaar ge
agiteerd uit den wagen. Daar klinken negen
zware klokslagen door de pendoppo (voorgalerij).
Het gezicht van den hoogsten ambtenaar in
het gewest is plotseling opgeklaard: de Resi
dent was tóch op tüd!
Dit is een staaltje van Javaansche hoffelijk
heid 1
H. F. THJ-iEMA.
(Foto archief-Tillema)
