De Heemskerker duinen in
vroeger eeuwen
Het jachtrecht en de
wildplaag
mmPI
Laatste Nieuws
Korfoe door marine
gebombardeerd
Vleeschdistributie
ZOEKT GE
heenk
OMROEPERS
hEbï U Noq
VEREENIGDE
KATHOLIEKE
PERS
DE COUPONBELASTING
VRIJDAG 29 NOVEMBER 1940
qEEN AchTERLickT?
Benzine
ELF GEWONDEN BIJ
BOMAANVALLEN
De boeren zijn in gebreke!
een pension
een club
OMROEPEN!
CONCENTREER
DIVERSEN
Men mocht jagen van St. Jan
tot Vasten A vont toe"
Verpachting
Ingrijpende veranderingen
De duinen in verval
ZANDVOORT
ra
Ernstige schade aan woningen in
een plaats in Zuid-Holland
Ital. weermachtshericht
Aan Grieksch front tegen
aanvallen en luchtactie
Wat onder „effecten
verstaan
wordt
Officieele publicatie van het
Departement van Landbouw en
Visscherij
Distributie van kaas
een huis
dienstpersoneel
lessen
een werkkring?
LAAT UW WENSCH
Een
Ikotn
cadean
cadeaul
BETREKKINGEN
(AANGEBODEN)
COLPOREURS GEVRAAGD
HULP IN DE HUISHOUDING
FLINK DAGMEISJE
GEVRAAGD
TE KOOP
TE KOOP
„Monarch" Tafelbiljart
BETREKKINGEN
Voer- en Vaartuigen)
WIJ KUNNEN U TE KOOP
AANBIEDEN
Tevens vragen wij te koop:
ESPERANTO
ESPERANTO
Vraag en Aanbod van Huizen en Zaken
WOONHUIS
N TROUWE KLANT
DEGELIJK WOONHUIS
Lessen Gevraagd en AangebodeïTj
ALGEMENE ONTWIKKELING
A. S. S. 0.
ii.
Het was in de zeventiende eeuw, toen een
groot gedeelte der duinen toebéhoorende aan
het huis Marquette, wegens den slechten -finan-
cieelen toestand der toenmalige bewoners, in
eigendom van anderen overging
Nog in 1632 behoorden de duinen, gelegen
tusschen Wijk aan Duin en E-mond. aan Mar
quette. Onder Vrouwe Leonora de Bossu. we
duwe van jhr. Daniël de Hertaing. vrouwe van
Marquette, werden voor het eerst duinen ver
vreemd en wel voor een groot deel aan den heer
Dirkse van der Nath, ambachtsheer van 's-Gra-
venmoer. Omstreeks 1650 behoorden twee derde
gedeelten van de duinen aan den heer Jan Bi
cker. burgemeester van Amsterdam, en aan
Cornells Bicker, heer van Swieten
De duinen onder Castricum behoorden in 16,59
aan jhr. Hendrik der Renesse van Assuroburg
tevens ambachtsheer van Castricum In 1664
waren de duinen in hun geheel in zes percee-
len verdeeld en behoorden toe aan vrouwe Pe-
tronella, baronesse van Wassenaar, vrouwe van
Marquette en de heeren Cornel is Geelvinck,
Jacobus Trip en Gerard Bicker allen aanzien
lijke Amsterdammers. Reeds in Januari 1663
waren de drie laatstgenoemden overeengekomen,
dab ieder op zijn bekomen perceel den vollen
eigendom zou hebben, dat de vrije jacht in alle
duinen zou mogen worden uitgeoefend, zoolang
die in hun bezit of dat hunner nakomelingen
zou blijven, terwijl voorts bij loting zou worden
uitgemaakt, welke perceelen ieder zou worden
toebedeeld.
Zeer lang bleef een gedeelte der duinen in
eigendom toebehooren aan de bekende Amster-
damsche familie Bicker, o.a. aan Mr. Gerard
Bicker, heer van Swieten en later aan mr. Pie-
ter de Graaff heer van Zuid-Polsbroek. Op een
oude kaart wordt het bekende Castricumer
voetpad onder Noorddorp „Bickersvoetpad" ge-
heeten. De heer van Zuid-Polsbroek was burge
meester der stad Amsterdam en bewindvoerder
der Oost-Indische Compagnie. Hij was gehuwd
met een dochter van dr. Jan Bicker en was dus
een zwager van den raadspensionaris mr. Jan
de Wit In 1672 was hij bezitter van het beken
de ..Duinwijk" onder Wijk aan Duin gelegen
waar hij menigen zomer vertoefde.
Mr. Gerard Bicker begon in 1685 ziin duinen
te verpachten en wel onder de navolgende voor
waarden: 1. de pachter moest borgen stellen,
terwijl alle belastingen voor zijn rekening kwa
men; 2. bij het einde van de pacht moesten de
duinen „met konijnen gepeupleert" worden op
geleverd; 3. de eigenaar hield zich het recht
voor o.a. van ..delvinge van turff" en er moch
ten geen koeien, paarden of ander vee in de
wildernis gejaagd worden, alvorens deze eerst
naar ouder gewoonte te doen inschrijven om
alle ongeregeldheden te voorkomen; 4. de ver
pachter had het recht om te jagen vanaf St.
Jan 24 Juni tot „Vasten Avont toe". De
duinen werden door de pachters o.a. benut voor
het weiden van koeien, paarden en ander vee.
Natuurlijk hadden deze beesten daarin niet de
algeheele vrijheid. Die buiten de perken gingen
werden geschut. Het weiden van koebeesten in
de duinen was blijkbaar nogal van belang, zoo
dat daarvan door de duinheeren zelfs registers
werden aangelegd wegens de vergoedingen, die
daarvoor werden betaald. Zelfs de fiscus bleef
niet niet op een afstand. Bovendien werden ook
vele duingronden los verpacht. Vele „Huerceele
van de duijnen die los gepacht hebbe" werden
door notaris Bonckenburg voor de vrouwe van
Marquette omstreeks 1672 geschreven.
Ook werden in dien tijd in de duinen eenden-
of vogelkooien gehouden, waarbij een waterkom
of „waterstal" behoorde. Volgens een oude kaart,
in de raadzaal te Heemskerk waren een wa
terstal alsmede nog een „klein waterstal" bijeen
gelegen ten Noordwesten van de hofstede „De
Vlotter". Die waterstallen waren reeds van ouds
bekend. Behalve de beken die het duinwater
naar elders voerden, werden ook vele openingen
door de duinmeiers aangebracht „om haer ko
nijnenvelden van 't water te lossen". Vóór de
17e eeuw werd dit water ook geloosd „op de
waterstallen en waterpetten in de Duijnen".
In den loop der 18e eeuw ging een en ander
echter zeer achteruit. Reeds omstreeks 1750 wa
ren inschrijvingen van beesten en naar de wa
terstal en vogelarij doode posten En in 1778
waren die inschrijvingen sedert menschenheu-
genis vervallen.
Evenals in de 17e eeuw veranderden de dui
nen ook in de 18e eeuw nog als eens van eige
naar Den 4en Juli 1695 verkocht de bejaarde
vrouwe van Marquette, vrouwe Petronella van
den Mijle baronesse van Wassenaar, aan den
nieuwen heer van Assumburg, Jean Deutz.
voor rekening van diens moeder, vrouwe Geer-
truid Bicker ..twee distincte perceelen duijnen
te Leen gehouden werdende van de Graefflijck-
heit van Hollandt", voor de som van 32.750 Ca-
roligulden, waarmede deze duinen alzoo in
eigendom overgingen aan de nieuwe bewoners
van het slot Assumburg, de familie Deutz van
Assendelft. In 1766 kocht mr. Gabriel Bour-
courd, advocaat bij het Hof van Holland. ..een
duijn met konijnen wei gepopuleerd" rpefc des-
zelfs kroften en houtakkers voor de som van
f 7875. Dit duin, het tegenwoordige Heemsker
kerduin, was voorheen bezit van wijlen Mr. Ge
rard Bicker en van Jean Baptiste de Hoche-
pied. Lang behield de heer Bourcourd deze goe
deren niet, want reeds 4 September 1770 ver
kocht hij ze voor f 8100 aan mr. Jean Deutz,
heer van Assumburg en commissaris der stad
Amsterdam.
Inmiddels waren in de 18e eeuw de toestan
den op economisch gebied zeer verslechterd en
de ingezetenen van Heemskerk leden daar niet
weinig onder. Hun konijnenheining verkeerde
reeds lang in groot verval en de meesten waren
niet in staat om in de kosten van herstel bij te
dragen Ook de heining onder Castricum ver
keerde in zulk een desolaten toestand en was
bovendien door het duinzand zoo ondergestoven
„dat de weg welke de postwagens tusschen de
steeden Haarlem en Alkmaar rijden, ten eene-
maal onder raakten". Voor de Castricumers
kwam er evenwel verbetering toen zij den 8sten
Junj 1747 van de Staten octrooi ontvingen om
een nieuwe konijnenheining te plaatsen Tevens
werd daarmede getracht de jacht zooveel moge
lijk te behouden want den 15en April 1749 werd
het gerecht van Castricum aangeschreven ten
spoedigste „quartiere voor twee man, een uij'
de garde en een van de Switserse garde" te be
zorgen en wel cp last van den Prins van
Oranje „tot conservatie van de Jagt". Ook Bak-
kum kreeg later weer een nieuwe heining. De
Heemskerkers waren echter zoo gelukkig niet
Hoofdzakelijk ook door armoede waren zij niet
in staat ook hunne heining weer in goeden
rtaat te brengen, zoodat deze tegen het einde
van de 18e eeuw zoo goed als geheel was ver
vallen, om tenelotte door sloopershand geheel te
verdwijnen.
Op staatkundig en politiek gebied vol
trokken zich intusschen ingrijpende veran
deringen. Geheel nieuwe ideeën niet weinig
gevoed door de alom heerschende malaise
onder het grootste deel der bevolking, wer
den overal verspreid.
Reeds lang was een geest voor gelijkheid en
vrijheid ontstaan en ook ten aanzien van de
uitoefening der jacht ontstonden andere en
meer vrije opvattingen. Niettegenstaande dat
bleven de jachteigenaren. meestal Amsterdam-
sche regenten, al te zeer het voetspoor volgen
van den ouden adel waardoor ten laatste con
flicten niet konden uitblijven. De onbeperkte
jacbtvrijheid, alleen den heeren toegekend
werd oorzaak van veel wrevel onder de land
lieden. die in hun toch al zoo droevig bestaan
bovendien zooveel te lijden hadden van de scha
de, door het wild aan de gewassen toegebracht.
Geen wonder voor dien tijd. dat zich langza
merhand, zoowel hier als elders een strooming
deed gelden, die tot de vrije jacht wilde terug-
keeren. ni. het recht voor elkeen om op zijn
eigen land te mogen jagen Ja. men ging in de
tweede helft der 18e eeuw nog verder en ma
tigde zich het recht aan om te jagen in de
duinen, die open en voor een ieder toegankelijk
waren. Wat de reden daarvan was staat niet
vermeld, maar het gebeurde in 1777, dat zekere
heer Beeldensnijder uit Amsterdam te Heems
kerk oneenigheid kreeg over jagen De twist liep
zoo hoo" dat genoemd heer zijn geweer af-
HAARLEM VS
schoot op een jager van den heer Rendorp en
op den koetsie van den heer van Reede.
Volgens gerucht maakte de schuldige zich
van het geval af door het storten van een
som gelds aan den hoofdofficier der stad
Amsterdam, alsmede aan den baljuw van
Kennemerland. Care] van Dijk. tevens bur
gemeester van Haarlem.
Een en ander gaf in 1777 aan den toen-
maligen heer van Marquette, mr. Joachim Ren
dorp, aanleiding tot het schrijven van ziin „Ver
handeling over het Recht van de Jagt". waar
mede hij een pleidooi wilde leveren voor den
eigendom van het jachtrecht van kasteelheeren
in hun duinen en bosschen. die behoorden tot
de „particuliere duinen". „Eenieder" zoo
schrijft mr. Rendorp „denkt zich gerechtigd
te zijn het wild te mogen opzoeken en te doo-
den, wijl alle plaatsen voor hen wildernissen
zijn. zoo zijn niet zijn afgesloten maar waar is
zulks geboden? Gij jager, zeg ik, hebt recht om
op dien grond te komen, ja dan neen? Hebt gij
dat recht, zoo mag ik het niet verkorten door
eenige afsluiting. Hebt gij 't niet zoo is 't even
veel. of zij niet of al afgesloten zii. Ik wil 'er Uw
niet op hebben dat is genoeg, gij moet 'er af
blijven."
Doch in verband met den geest van dien
tijd was de stem van den heer Rendorp die
eens roependen in de woestijn. De tuinen
geraakten overal meer en meer in vervaL
Waarschijnlijk om de onder Heemskerk gele
gen duinen daarvoor nog zooveel mogelijk te
behoeden, richtte jhr. Cornelis Deutz van As
sendelft, heer van Assumburg en eigenaar van
de duinen onder Heemskerk en Castricum. zich
omstreeks 1778 tot de Staten met de mededee-
ling. dat hij als „eijgenaar van twee perceelen
duijnen, groot circa 800 morgen, langs Castri
cum gelegen, en welke duijnen de Suppleant
wel geneegen zoude zijn te depopuleeren (van
het wild te ontdoen) en zooveel mogelijk te be
bouwen en met rundvee of ander vee na ge-
legentheijd te beweijden" Deze aanbieding deed
hij onder voorwaare. dat hem vrijdom van alle
lasten werd verleend die op de duinen waren
gelegen en dat zoolang zich geen konijnen meer
in die duinen zouden bevinden. Boven
dien verzocht hij „vrijdom van het Jagt-
recht te dien effecte. dat het iedereen
zoude weezen gepermitteert. om in de duijnen
zonder be/aling te mogen jaagen.'" Dit verzoek
ging vergezeld van een ander verzoek van de
„eijgenaren der landerijen en Aangelanden van
voornoemde twee perceelen Konijn Duijnen"
(meest allen Castricumers) om een gunstige
beschikking op dat van den heer van Assum
burg, daar „het depopuleeren en konijnenloos
houden" dier duinen het grootste middel zou
zijn om de supplianten voor een .absolute en
totale ruïne hunner voornoemde landerijen te
bevrijden".
Het verzoek wer"d in zóóverre toegestaan, dat
de duinen slechts zouden worden aangeslagen
op denzelfden voet als met de hooge geestgron
den geschiedde en o.m. onder voorwaarde dat de
duinen van het wild ontdaan zouden worden.
Dit laatste moest door schout en schepenen van
Heemskerk worden vastgesteld. Zulks geschiedde
in een officieele verklaring van 26 Februari 1779,
die was geteetoend door A. Coevenhoven, schout
en de schepenen Jan de Wit. Jan van der Lin
de. Pieter Schipper en Louris Hendericks.
De duinen onder Castricum waren hiermede
voor den landbouw beschikbaar en elkeen kon
daar naar hartelust jagen, wijl de duinen „ten
eeuwigen dage" van konijnen bevrijd moesten
blijven. De duinen onder Heemskerk bleven
echter voor jachtterrein bestemd.
Heemskerk
VAN BENTHEM
Kinderzegels Wederom zullen van 2 De
cember tot 6 Januari kinderzegels en prent
briefkaarten verkocht worden. De opbrengst zal
zijn, zooals bekend is, voor alle Nederlandsche
instellingen, die zich belasten met de verzor
ging van zieke, zwakke, doove, gebrekkige, ach
terlijke en verwaarloosde kinderen van alle
gezindten. Onnoodig te zeggen, dat deze instel
lingen met ongekende zorgen te kampen heb
ben en dat zij meer dan ooit gebaat zullen zijn
bij een groote opbrengst.
In aansluiting aan de thans geldende tarie
ven verschijnen vijf zegels, nj.: 1 y2 ct. (prijs
3 ct.), 2<i ct. (prijs 5 ct.), 4 ct. (prijs 7 ct.),
5 ct. (prijs 8 ct.) en 7 ct. (prijs 11 ct.). De
12'i ct. zegel blijft dit jaar achterwege; de
complete serie kost dus 34 ct. De zegels blij
ven vijf jaar geldig. Het ontwerp is tlan D. v.
Gelder te Veere.
Tegelijk met de zegels worden de volgende
kaarten verkocht een serie kaarten
vijf stuks „Ons Land", van Eduard Koning,
prijs 35 ct.; twee losse kaarten door Anton
Pieck, prijs 7 ct. Hiernaast worden sorteerin
gen oude kaarten verkocht.
De kaarten en zegels zijn verkrijgbaar bij de
boekhandelaren Bakels, Lorenz. Verloop, Van
Petegem. sigarenmagazijn Corona (74o*t'-oat
*n firma Steetskamp (Zandv. laan).
Mag ik dezen verkoop nog eens speciaal bi'
u aanbevelen?
W. L. VAN ALPHEN—V. d. Valk
„Morgen ga lk ervoor zorgen T
„O, ja, da'* waar ook..."
„Ik heb nog geen tijd gehad".
Al die „argumenten" tezamen
helpen tegen bekeuringen
,enbotsingen I) veel
- minder goed dan 'n fietsachtet
licht op z'n eentje!
Hebben wij tot nu toe voornamelijk de me
thoden beschouwd, volgens welke de indivi-
dueele verbruikers hun benzine konden ver
vangen door andere motorbrandstoffen, wij
willen nu onze aandacht wijden aan de syste
men, waarbij benzine vervangen wordt door
benzine!
Wij hebben hier op het oog de vervaardiging
van de z.g. synthetische benzine of. om een
vrij geliefden term te gebruiken, waaraan een
zekere romantiek niet vreemd is, het „vloei
baar maken van steenkool." Juister ware het
misschien hoewel ongetwijfeld minder sterk
tot de verbeelding van het groote publiek
sprekend te spreken van het verede
len" van steenkool. Het procédé toch verhoogt
in sterke mate de nuttige waarde van de ko
len, welke in onveredelden vorm in ovens of
ketels gestookt, wel 85 pet. van hun energie
onverbruikt door de schoorsteenen laten ont
snappen. Slechts 15 procent dus is nuttig tot
het beoogde doel, terwijl nu 90 procent der
aanwezige energie nuttig besteed wordt. Hier
uit blijkt wel onmiddellijk, dat ook uit 't oog
punt van een beleidvol besteden van de energie,
aanwezig in de hoewel zeer groote, toch
lang niet onuitputtelijke aardsche steen-
kolenvoorraden. deze kolenhydreeringsmethoden
ten volle onze aandacht verdienen.
Inmiddels zijn deze voorraden toch weer zoo
groot, dat men ze aangewezen acht in het
geval dat de veel meer dreigende uitputting
onzer aardsche aardolievoorraden eens reali
teit zou worden, als brandstofreserve te dienen.
Onverbeterlijke pessimisten toch achten de
geschatte olievoorraden slechts in staat om
in de behoeften van 10 a 12 jaar te voorzien
Moge dit wat al te zwartgallig zijn. het zou
toch een lichtzinnigheid zijn. met een uitgeput
raken der voorraden binnen afzienbaren tijd
geen rekening te houden. De steenkolen-
wereldvoorraad wordt echter geschat op
4.5 billioen ton; die van bruinkool op 2.9 bil-
lioen ton. Op basis van de huidige jaarproduc
ties zouden de West-Europeesche steenkooi-
voorraden toereikend zijn voor 1500 jaar, de
bruinkoolvoorraad voor 400 jaar.
Het lijdt dus geen twijfel, dat de steenkool-
veredelingsmethoden een groote toekomst te
gemoet gaan. Deze methoden, waarbij het dus
de bedoeling is, langs kunstmatigen, en wel
chemischen weg waterstofarme koolstofver
bindingen als steenkool, bruinkool enz. rijker
aan waterstof te maken en zoo koolwaterstof
fen te verkrijgen, welke in hun eigenschappen
die van de natuurlijke olie en benzine zooveel
mogelijk nabij komen, zijn drie in getal. Zij
hebben alle drie, naast dit gemeenschappe
lijke doel, ook een gemeenschappelijk uit
gangspunt. De grondstof voor deze procédé's
is steeds kolen, hetzij steenkool, hetzij bruin
kool.
Deze processen tot het vloeibaar maken van
kool zijn vooral in Duitschland tot ontwikke
ling gekomen en op groote schaal in toepas
sing gebracht. Dit behoeft ons geenszins te
verwonderen. Duitschland beschikt als
compensatie voor zijn armoede aan minerale
olie over enorme voorraden steenkool en
bruinkool. Men vindt den Duitschen steenkool-
voorraad geraamd op ruim 61 milliard ton, den
bruinkoolvoorraad op 30 milliard ton.
Bij het oudste proces, de methode volgens
Bergius, wordt de kool langs directen weg ge-
hydreerd tot benzine. Volgens het tweede pro
ces, de synthese van Fischer en Tropsch, ge
schiedt dit langs indirecten weg en wordt de
kool eerst in koolmonoxyde omgezet, dat daar
na met waterstof over een katalysator wordt
geleid.
Het was reeds vóór den wereldoorlog, dat den
lateren Nobelprijsdrager, dr. Friedrich Bergius,
in zijn laboratorium te Hannover, de hydree-
ring van kolen gelukte. In het jaar 1914 ver
kreeg hij op zijn werkwijzen patenten. Het was
slechts een laboratorium-proefneming, dit hy-
dreeren van kolen, waarbij aan de koolstof on
der druk en met behulp van katalysatoren wa
terstof toegevoegd werd, en een molecule werd
opgebouwd, die met die van benzine groote
overeenkomst vertoonde. Eerst na den oorlog van
19141918, toen Duitschland de waarde van de
benzine had leeren kennen, werd dit laborato
rium-experiment stap voor stap, ten koste van
vele millioenen, tot technisch-industrieele me
thoden ontwikkeld. Zoo groeiden de geweldige
installaties, zooals de Leuna-Werke bij Merse-
burg, midden in het bruinkolendistrict, in 1926
opgericht.
De fijngemalen kool wordt met zware olie
om de substantie verpompbaar te maken en
met een katalysatorvloeistof tot een pasta ver
werkt, welke met groote overmaat van water
stof. verhit, onder een druk van 200 atmosferen
in een groote katalyseruimte wordt geperst en
omgezet tot nog hoogkokende koolwaterstoffen.
Na afscheiding van een geringe hoeveelheid ben
zinekoolwaterstoffen, wordt andermaal gehy-
dreerd. Hierbij ontstaat ólie met een kookpunt
van 200 tot 300 gTaden Celsius. Bij de laatste,
derde, reactietrap wordt de olie tot benzine „ge
kraakt". Ruw berekend wordt uit 1 ton steen
kool 600 K.G. benzine verkregen. Per ton ben
zine heeft men dus ruim 1% ton steenkool noo-
dig. Hierbij dient nog de hoeveelheid kolen ge
rekend te worden, welke de in de installatie be
noodigde energie levert. Deze is te stellen op
3 y, ton per ton motorbrandstof. Voor 1 ton
benzine is dus zoowat 5 ton kolen noodig. Het
proces kan dan ook alleen als aantrekkelijk ge
stempeld worden, wanneer men het beziet van
uit het oogpunt van een dwingende noodzaak tot
zelfvoorziening. En hoe belangrijk dit gezichts
punt voor de moderne staatshuishoudingen is,
moge blijken uit het feit, dat nagenoeg alle pe-
troleumarme landen kolenhydreeringsinstalla-
ies oprichtten Wij vinden er in Frankrijk; En
geland bouwde in 1935 zijn eerste fabriek te
"illingham. Ook in Italië werd het Bergius-pro-
"édé toegepast door de „Azienda Nationale Idro-
genazione Combustibile"
Een tweede methode tot het verkrijgen van
benzine uit kolen is het Fischer-Tropsch-pro
cédé, voortgekomen uit de onderzoekingen van
Prof. Franz Fischer. Deze synthese is, zooals
boven reeds is gezegd, een indirecte. De grond
slag van dit proces werd in het jaar 1925 door
de onderzoekers gelegd met de waarneming, dat
bepaalde katalysatoren, zooals ijzer en cobalt
met koper en zinkoxyde, in staat waren een
mengsel van koolmonoxyd en waterstof het
zgn. watergas bij 180 200 gr. C. en onder
atmosferischen of iets verhoogden druk om te
zetten tot aardolie-koolwaterstoffen. Aldus om
schrijft de Chem. Crt., waaraan wij onder meer
gegevens ontleenen, het beginsel Hieruit blijkt
reeds direct een voordeel van het Fischer-
Tropsch-proces boven het berginiseeren en wel,
dat het eerste minder eischen stelt aan de
grondstof, omdat het uitgaan kan van elk kool
stofrijk materiaal, waarop de watergasreactie
kan worden toegepast. Het ruwe product be
staat uit den aard der zaak uit een zeer Se"
compliceerd mengsel van allerlei stoffen en
moet evenals ruwe aardolie door een ver door
gevoerd destillatie- en rectificatieproces ge
splitst worden De benzines zijn als motorbrand
stof inferieur ten opzichte van de hydreer-
benzines, ze bestaan hoofdzakelijk uit paraffi-
nen, dus koolwaterstoffen met een open Keien
Dientengevolge bezitten ze een geringere klop
vastheid, een lager octaangetal. De paraffinen-
structuur is daarentegen een voordeel voor de
verkregen Dieselolie, daar deze gemakkelijk
ontsteken. Bovendien kunnen in tegenstelling
met het Bergiusproces de hoogkokende frac
ties tot uitstekende smeermiddelen verwerkt
worden. Ook is het Fischer-Tropsch-proces
reeds bij een beduidend lagere productiecapaci
teit dan het Bergius-proces economisch uitvoer
baar.
Ten slotte, als derde methode het procédé
volgens Pott en Broche, dat de ontwerpers
„Drukextractie" noemen. Deze synthese heelt
steenkool tot uitgangsmateriaal De grondstof
wordt onder hoogen druk bij 400 gr C met
hoogkokende oplosmiddelen zooals tetraline en
ohenolen geëxtraheerd. Hierbij wordt 80 tot 90
procent van de kool in bitumeuze stoffen om
gezet, stoffen, welke men zonder meer in die
selmachines kan verstoken of wel kan hydreeren
tot benzine.
Stellen wij nu de vraag, welke de beteekenis
is. die deze synthesen hebben voor de onmiddel
lijke voorziening in de nooden vaD ons wegver
keer, dan moet het antwoord natuurlijk luiden:
geene Het is zonder meer duidelijk, dat het in
het leven roepen van installaties tot het ver
edelen van kolen een arbeid is. die. zelfs indien
men daarbij zou kunnen orofiteeren van de er
varing die men in het buitenland te dien aan
zien heeft opgedaan, toch nog geruimen rijd
doet vragen en waarmede bovendien enorme
kapitalen gemoeid zouden zijn Staatsbemoei
ing in eenigerlei vorm zal wel de aangewezen
weg in dezen zijn. wanneer men in de toekomst
ook ons land onafhankelijk zou w'illen maken
van de „natuurlijke monopolies" dus van den
invoer van natuurlijke benzine.
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
Het A.N.P. bericht, dat in den nacht van Don
derdag op Vrijdag in eenige plaatsen van ons
land luchtalarm is gegeven, meestendeels ge
lukkig onnoodig.
Een aantal bommen kwam neer op het platte
land, waar zij bijna geen schade aanrichtten.
Een boerderij is afgebrand, elders is een woon
huis zwaar beschadigd.
Grooter was de schade in een plaats in Zuid-
Holland, waar acht woonhuizen min of meer
zwaar zijn beschadigd en talrijke huizen glas
schade kregen. Helaas zijn ook onder de bur
gerbevolking slachtoffers te betreuren, namelijk
elf gewonden, oqder wie twee zwaar gewonde
kinderen.
ERGENS IN ITALIa, 29 Nov. (Stefani).
In zijn weermachtshericht no. 175 maakt ret
Italiaansche hoofdkwartier het volgende be
kend:
Aan het Grieksche front hebben gisteren
de divisies Ferrara, Siena en Centauro van
het elfde leger tegenaanvallen ondernomen
en elke aanvalspoging van den vijand ver
ijdeld.
Aan het front van het negende leger valt
niets bijzonders te vermelden. Ongeveer 300
vliegtuigen van onze luchtformaties bombar
deerden centra en wegen, waarbij zij hun doelen
herhaalde malen raakten, vooral in de zones
van Erseke en Sopiki. Er ontstnden ontploffin
gen en branden.
Te Erseke is een benzine-opslagplaats met
machinegeweervuur beschoten en geraakte in
brand. Tijdens luchtgevechten werden vier vij
andelijke jachttoestellen neergehaald. Twee van
onze machines zijn niet teruggekeerd. Aan het
front van het negende leger haalde onze lucht
doelartillerie twee vliegtuigen brandend om
laag. Een ander bombardementsvliegtuig deed
een landing in de bedding van de rivier Devoli.
De uit een officier en twee onderofficieren
bestaande bemanning werd gevangen genomen.
Andere luchtformaties bombardeerden doelen
op Korfoe.
Op den ochtend van 28 November hebben
onze vlooteenheden de militaire werken van
de basis Korfoe aan een langdurig bom
bardement van korten afstand onderworpen.
Met duidelijk vernietigend resultaat werden
getroffen: de batterijen van San Salvotora,
San Etefano, Cultura en Roda, de verdedi
gingswerken en de kazerne van Sidari, het
radiostation van Tignola en de ligplaats van
patrouilleschepen. De reactie van den vijand
was wanordelijk en zonder effect. Onze een
heden leden in het geheel geen schade.
In de omgeving van Malta deden onze lucht
formaties den aanval op een vijandelijke vloot-
formatie. Een groot oorlogsschip werd mid
scheeps getroffen door een bom van zwaar ka
liber. Er ontstonden hevige gevechten tusschen
onze bommenwerpers, vergezeld door jagers, en
de vijandelijke jachttoestellen. Vijf vijandelijke
machines werden neergeschoten en vier anderen
zwaar beschadigd. Een van onze toestellen is
niet teruggekeerd. Des nachts bombardeerden
onze vliegtuigen de haven La Vallatta (Malta).
In Oost-Afrika deed de vijand luchtaanvallen
op Tessenei, doch zonder eenig gevolg, alsmede
op El Oeak, waarbij twee personen gewond wer
den en op Comar (Metmma) waarbij twee in
landers gewond werden en een kind den dood
vond. Een van onze duikbooten, „Marconi",
bracht in den Atlantischen Oceaan een Engelsch
schip met een ladig van 10.000 ton tot zinken.
Vijandelijke vliegtuigen probereden de steden
Brindisi en Tarente te bereiken. Ontvangen door
een hevig spervuur van het luchtdoelgeschut
wierpen zij brand- en brisantbommen alleen in
ae omgeving van Brindisi, welke terecht kwamen
in het open veld of in zee.
(Van onzen Haagschen redacteur).
In antwoord op een vraag heeft men van
bevoegde Duitsche zijde verklaard, dat de
vleeschdistributie in Nederland niet naar
wensch wordt afgewikkeld.
Dat de Duitsche autoriteiten daaraan
eenige schuld hebben, zooals natuurlijk weer
in geruchten wordt beweerd, ontkende de
spreker ten stelligste. In hoofdzaak ligt de
schuld bij de organisaties, die geen maat
regelen hebben getroffen om den aanvoer
van vee regelmatig te doen functioneeren.
Per week toch worden gewoonlijk 16.000
stuks aan de markten in Nederland aange
voerd, doch dit getal is thans tot ongeveer
1600 teruggeloopen.
Ook de centrale leiding kan zich niet ge
heel aan de verantwoordelijkheid van het
slecht functioneeren der distributie ont
trekken.
Indien niet spoedig verbetering in den
toestand intreedt, moet men rekening hou
den met een ingrijpen van Duitsche zijde.
De Couponbelasting heft, zoo als bekend mag
worden verondersteld, een belasting ten bedrage
van 2 pet. op de opbrengst van effecten.
Minder bekend is wat onder „effecten" wordt
verstaan. De bedoeling van deze mededeeling is
niet dit begrip in den breede uit te werken,
doch in het bijzonder de aandacht te vestigen
op de wijziging welke de wet met ingang van 27
Juli 1940 heeft ondergaan.
Door die wijziging vallen in het algemeen ook
onder het begrip „effecten" alle vorderingen ten
laste van publiekrechterlijke of privaatrechte
lijke rechtspersonen, indien deze vorderingen
het gevolg zijn van leeningen, die, bestemd tot
voorziening in de kapitaalbehoefte dier rechts
personen, in wezen dezelfde strekking hebben
als obligatieleeningen.
Een leening ter voorziening in de kapitaal
behoefte van genoemde rechtspersonen b.v., ook
indien de som door één enkel persoon of lichaam
is verstrekt, zal, in het algemeen, onder de wer
king van de Couponbelasting vallen.
Obligatieleeningen en andere leeningen in
evenredige deelen, vielen te voren reeds onder
de Couponbelasting.
Aangezien bij de Couponbelastingwet aan de
schuldenaren van de opbrengst van een leening
de verplichting is opgelegd tot het doen van
aangifte en het bijhouden van een register van
leeningen, meenen wij goed te doen, een en
ander onder de aandacht van de besturen van
kerkgenootschappen, scholen, waterschappen,
polders, bouwvereenigingen, naamlooze ven
nootschappen en andere rechtspersonen te
brengen.
Inlichtingen te dezer zake kunnen worden
verkregen bij de Inspecties der directe belastin
gen.
De Secretaris-Generaal, waarne
mend hoofd van het Departement
van Landbouw en Visscherij maakt
in verband met de wijziging, welke
is gebracht, in de distributie van
kaas, bekend, dat de detaillisten,
die niet over voldoenden voorraad
kaas beschikken, zich ter verkrijging
van een voorschot kunnen wenden
tot de Nederlandsche Zuivelcentrale,
afdeeling Zuivel, Laan van Meerder-
voort 84. 'e-Gravenhage.
TE KOOP
2 Olieverfschilderijen met zwaar
vergulde lijst en Salonpathe-
foon. Oranjeplein 19, Haarlem.
90.000 gezinnen luisteren
avond aan avond naar
den Omroeper van de
De „Omroepers" (kleine
annonces) van de V.K P
verschijnen in hare
TIEN dagbladen
DE TIJD
DE NIEUWE DAC
HET CENTRUM
DAGBLAD V TWENTE
DAGBLAD V. ARNHEM
NIEUWE HAARL. CRT.
OVERIJSELSCH DACBL
NOORDHOLL. DACBL
DE NOORDERPOST
COOISCHE COURANT
inlichtingen ten kantors
van dü blad.
ts
1Ö0
Met,, té luxe",
]Vie<„ té prozaïsch",
Echt pcactisrh
Provisiekast met
met 12 glazen laden 13.50
Isoleerkan
voor warme melk,
enz., tientallen mo
dellen en leuke mod.
kleuren, reeds vknaf 1.85
Houder met rol van
150 papieren hand
doekjes 0.90
Huishoudcassa 1.50
Keukenklok vanaf 1.95
Zwevend dienblad 1.75
Eierwekker
tevens telefoonklokje 2.25
Aardappelschilmach. 2.15
Raspbakje, glas met
4 versch. raspen 2.15
Suikerspaarder1.95
„Koksmaat" vanaf 6.75
Gasfornuis „Homann"
3-vlams, alles emaille
met prima oven „77.
Groote Houtstraat
Haarlem.
„Doet 's morgens
Uw inkoopen"
Wij geven MIDZA-BONS
op het krachtigste
reclame-middel
COURANTEN RECLAME
Deze rubriek verschijnt in 10 Dagbladen. Prijs 50 cent per regel.
(Rubriek Gevraagde Betrekkingen 10 cent per regel)
v. Transparanten: „GEOPEND" Mon
sters 20 ct. postz. SCHEULDERMAN,
Nieuwstraat 41, Apeldoorn.
1—B 76798
Gevr. te Heemstede in Jong gezin
met 4 kinderen een R.K.
v.g.g.v. en goed k. k., leeft. ca. 22 J„
dagmeisje vcor wasch enz. aanwezig.
Br. otid. lett. 1B 76807, bur. v. d. bï.
v.g.g.v.. leeftijd 25 a 30 j. Aanm. Sar-
phatlpark 134 hs., tusschen 102'
uur. 1B 76806
(AANGEBODEN)
eenige wagons prima Pr. gele en
blauwkop consumptie koolrapen en
resp. a f24.en f21.per 1000
K.G. op wagon station van afzen
ding, H. J. Ernens, Fourages, Kloos
terburen, Tel. 3. 1E 76799
VOL VERLANGEN KLOPT ONS HART
NAAR 'N
Fa. J. ELSENBURG
N.Z. VOORBURGWAL 371—288,
AMSTERDAM C. TELEF. 37689.
1—E 76821
(GEVRAAGD)
JONGEN
oud 16 jaar, in 't bezat van Mulo
Diploma A-B zag zich gaarne ge
plaatst in een of ander bedrijf, ook
als volontair. Brieven onder ietter
9A 76773, bureau van dit blad.
Mahoniehouten 12-vts. jol; Pr.
Boeierjacht 6 x 25, Sharpie, Motor
kruiser biank eiken 8x2.
Olympiajol, Vrijbuiter en enige B.M.-
Jaehtjes, Aanb. Centraal Bureau voor
verkoop van 2de hands Jachten.
Scheepswerf „Het Anker", Oud-Loos-
drecht. 1G 76770
Gazelle Bakfiets m. nieuwe open
laadb. f 70.Onderstel, goed onder
houden f 45Gazelle zware bak
fiets. nieuwe bak, f95.Nog enkele
nieuwe onderstellen leverbaar. Fa.
Rustinan, Lange Hecrenvest 134. Tel.
14383, Haarlem. 3G 76822
'n mooie taal!
voor allemaal:
6—V 76744
te Amsterdam op eigen grond TE
KOOP GEVRAAGD. Opgave met bij
zonderheden aan Makelaarskantoor
•I. BANEKE Gzn„ Administratie en
Verhuur van Gebouwen, Keizers
gracht 502 (b.d. Leidsehestraat).
Telef. 31410. 1Z 76812
.lotwaar, bent 'n trouw lezer van
>dze rubriek „Omroepers". U moogt
v graag eens in grasduinen. De
zakenman weet van Uw speurlust ts
orofiteeren, hi) plaatst Zaken-Om
roepers, die onze rubriek Juist zoo
veelzijdig; doen zijn en die Uwe regel
matige belangstelling Inderdaad mo-
tlveerBn.
IE KOOP GEVRAAGD
(2 of 3 geen bezwaar) te Hilversum. Opgaaf van billijke koopprijs, van
huren en lasten en waar gelegen and. lett. 9Z 76800, bur. van dit blad.
Houdt het oog op CJw toekomst gericht I Volg onze goedkope schrlfteUJ*6
cursus
voor hen, die de lagere school oezochten Les in Ned. taal. schrijven van
■rleven en sollicitaties, rekenen aardrijkskunde, geschiedenis, staats-
irichtlng en goede omgangsvormen Desgewenst in een Of meer deze»
°rvakken Boeken gTatis. Vraag zonder verplichtingen inlichtingen bi)
dir. J. VAN DER BIJ, hoofdonderwijzer, Nieuwe Plein 31, Arnnem
