KRUSCHEN
üi
BOSCH
w
Beurt veer Amsterdam-Haarlem
A
ZIJN opkomst; bloei
ST. FRANCISCUS PENSIONAAT
„Britsche garantie is
overbodig"
i)
EN ONDERGANG
Dampo Bonbons'!
„bloed overwint
FIETSLICHT
Kerkelijk leüen
Ontstaan van den naam
Kaarsladeüeer
JCHORRÊJSWdE 80RST?
15 Pensionaten, Pensions
METALEN
ENTRALE VERWARMING
VRIJDAG 29 NOVEMBER 1940
Verklaring door Janef in Sobranje
te Sofia
Voorstel tegen staking in
Amerik. oorlogsbedrijven
Cudahy vraagt ontslag als
ambassadeur
Britsch protest te Madrid
over Tanger en duikbooten
De Spaansch-Argentijnsche
betrekkingen
Nieuwe gouverneur van
Portorico benoemd
Zaakgelastigde der V. S. bij Ciano
Die sloopende rheumatiek
GOUD"
Rede van Rosenberg te Parijs
DEKANOSOF TE BERLIJN
AANGEKOMEN
ABE BEZOEKT WANG
Fransche zeelieden uit
Engeland terug
Kroatische nationalistenleiders
gearresteerd
De spoorwegen in Egypte
BELASTINGGELDEN
VERDUISTERD
Wiegen - Ledikantjes
Kinderwagens-Wandeiwagens
DE RIDDER - HARTENSTRAAT
HOOGHEEMRAADSCHAP
VAN RIJNLAND
Gemaal in den Rietwij keroorder-
polder
DIEFSTAL VAN GLAS IN
HET WESTLAND
Bij den eenen tuinder gestolen,
bij den ander verkocht!
WIJ LUISTEREN NAAR
Zaterdag 30 November
Oudheidkundige vondsten
Audiëntie
Missio Canonica
RETRAITEN
REICHSMESSEAMT IN
LEIPZIG
Academische examens
Machinisten-examen
OUDEWATER
ZUURSTOF, STIKSTOF EN LUCHT:
DELFT
SOFIA, 29 Nov. (D.N.B.) In de Sobranje
heeft de regeeringsafgevaardigde Jancf de
verklaring afgelegd over het antwoord op
de troonrede van den koning. Dinsdag a.s.
volgen waarschijnlijk nog verklaringen van
enkele ministers, in het bijzonder van den
premier, prof. Filof, en den minister van
Buitenlandsche Zaken, Popof, waarna de
Kamer tot stemming zal overgaan.
Janef billijkte in zijn rede zonder voorbehoud
de binnen- en buitenlandsche politiek der re
geering, zooals deze principieel in de troonrede
uiteengezet is. Bulgarije, zoo betoogde hij o.m.,
is met Duitschland oprecht verbonden, omdat de
politieke en economische belangen van beide
landen op natuurlijke wijze overeenstemmen. Op
de steeds weer gestelde vraag, wanneer Bulga
rije zich in den oorlog zal mengen, antwoordde
de sprekers, dat Bulgarije slechts dan naar de
wapens zal grijpen, indien het daartoe gedwon
gen wordt door vitale noodzaak.
Het voornaamste doel der Bulgaarschc po
litiek is het land in stand te houden. Maar
dit heeft ook zijn welgefundeerde revisie-
wenschen, die het evenwel slechts op vreed
zame wijze begeert te verwezenlijken. Bulga
rije kent zijn plaats in de huidige reorgani
satie van Europa en daarom is het ook dank
baar voor de verklaring in het Engelsche
Lagerhuis, waar Butler verzekerde, dat Lon
den de ongereptheid der Bulgaarsche gren
zen garandeert. Dit heeft duidelijk getoond,
dat Engeland slechts denkt aan handha
ving van den toestand, die door het dic
taat van Neuilly aan een verminkt Bulga
rije opgedrongen is. Dergelijke verklaringen
laten Bulgarije koud, want zij houden geen
rekening met de gerechtvaardigde Bulgaar
sche wenscben.
De vriendschap met Joego-Slavië, zoo ver
volgde Janef, beteekent niet, dat Bulgarije af
stand doet van den wensch de tusschen beidé
landen nog bestaande strijdvragen op vreed
zame wijze op te lossen. Tegenover Turkije
heeft Bulgarije in het geheel geen wenschen en
het acht zijn betrekkingen met dit land door
het verdrag van 1926 geregeld. Duitschland is
heden ten dage de eigenlijke voorvechter van
den vrede op den Balkan. Duitschland is te
vens de voornaamste organisator van de nieuwe
ordening van Europa met nieuwe middelen, niet
met geweld en gekonkel, maar met gerechtig
heid en bemiddeling. Ook de Sovjet-Unie heeft
belang bij den vrede op den Balkan.
WASHINGTON, 29 Nov. (D.N.B.). De demo
cratische afgevaardigde Smith heeft in het
Huis van Afgevaardigden een voorstel ingediend
om stakingen in de Amerikaansche oorlogs
industrie te voorkomen. Het voorstel behelst
verscheidene straffen op stakingen, die niet
dertig dagen tevoren zijn aangekondigd, alsmede
op uitsluitingen door werkgevers. Indien er
arbeidsmoeilijkheden ontstaan, moet de minister
van Arbeid ingrijpen. Halsstarrige stakers of
fabrikanten worden met openbare compromit
teering bedreigd in den vorm eener bekendma
king over „opzettelijk in gevaar brengen van
de nationale verdediging en opzettelijke min
achting voor de politiek van het Congres". In
bepaalde gevallen kan deze bekendmaking door
den president persoonlijk gedaan worden om
het effect nog te verhoogen.
NEW-YORK, 29 Nov. (D.N.B.)De vroegere
Amerikaansche ambassadeur te Brussel. Cu
dahy, heeft Donderdag persoonlijk zijn ontslag
aanvrage ingediend. Cudahy was midden Juli
uit België vertrokken en verbleef daarna in
Engeland, vanwaar hij in Augustus naar de
Vereenigde Staten terugkeerde.
Hier verdedigde hij in redevoeringen herhaal
delijk de capitulatie van België. Cudahy wil
thans, naar het verklaarde, gaan schrijven. Zoo
wil hij een roman samenstellen over Polen, waar
hh vier jaar ambassadeur is geweest.
STOCKHOLM, 29 Nov. (Transocean)De
Engelsche regeering heeft haar ambassadeur
te Madrid, sir Samuel Hoare, opgedragen, bij
de regeering te Madrid stappen te ondernemen
wegens het optreden van Spanje ten aanzien
van Tanger. Hoare moet wijzen op de betee-
kenis. die Engeland aan de internationale zone
van Tanger toekent, en zal voorts om inlich
tingen vragen met betrekking tot de twee te
Tanger liggende Italiaansche duikbooten.
MADRID, 28 Nov. (D.N.B.). De Spaansche
minister van Buitenlandsche Zaken, Suner, heeft
gisteren een onderhoud gehad met den nieuwen
Argentijnschen ambassadeur, Escobar. In poli
tieke kringen verluidt, dat de bijzonder hartelijke
bespreking kan worden gezien als een aankon
diging van den nieuwen politieken koers der
beide landen. Deze nieuwe koers streeft naar
nauwere geestelijke, politieke en economische
betrekkingen tusschen Spanje en Argentinië. In
verband daarmede zal de overhandiging der ge
loofsbrieven, welke waarschijnlijk op 11 Decem
ber zal geschieden, naar men hier zegt, op bui
tengewoon plechtige wijze plaats vinden.
WASHINGTON, 28 Nov. (D.N.B.) De mi
nister van Binnenlandsche Zaken, Ickes, heeft
medegedeeld, dat de plaatsvervangende gouver
neur van Portorico, Jose Galarde, tot povolger
van admiraal Leahy die Amerikaansch am
bassadeur te Vichy wordt als gouverneur van
Portorico is benoemd.
ROME, 28 Nov. (D.N.B.). De Italiaansche mi
nister van Buitenlandsche Zaken, graaf Ciano,
heeft Donderdag den Amerikaanschen zaakge
lastigde, Reed, ontvangen. Tijdens de afwezig
heid van den ziek geworden ambassadeur Phil
lips had Reed de leiding over de ambassade ge
kregen. Reed bracht een afscheidsbezoek. De
hieuwe zaakgelastigde Kirk, die den rang heeft
van gezant, is naar Rome onderweg.
komt voor uit onzuiver bloed. Doe daarom
een kuur met Kruschen Zout. De aan
sporende werking op de bloed-zuiverende
organen hergeeft ze hun jeugdige werking;
het bloed gaat weer krachtig stroomen en de
pijn-verwekkende onzuiverheden verdwijnen
langs natuurlijken weg.
Bij apoth. en drog. 1.47, 0.76, 0.41 p. fl. incl. O.B.
PARIJS, 29 Nov. (D. N. B.) Rijksleider
Alfred Rosenberg heeft Donderdag in deFran-
sche Kamer te Parijs gesproken over de ideeën
van 1789. Met het grootste begrip voor histori
sche gebeurtenissen en alle achting voor het
leven van strijders, zoo betoogde Rosenberg,
ging hij er tóe over uit de denkbeelden van de
Fransche revolutie de ontwikkeling af te lei
den, die de voorwaarde vormde voor de groote
botsingen der Europeesche volken.
De groote wereldoorlog tusschen goud en
bloed, die 2 Augustus 1914 dramatisch begon,
aldus spreker, vindt zijn geweldige voortzetting
in de botsing van 1939/1940. Het goud en zijn
dienaars hadden in den wereldoorlog slechts
een schijnoverwinning behaald. Thans overwint
het bloed tenslotte, d.w.z. de scheppende ras-
senkracht van Centraal-Europa, alle uitbuiten
de krachten die voornemens waren zich onbe
perkt over dit continent te verbreiden.
BERLIJN, 29 Nov. (DNB). De nieuwe am
bassadeur der Sovjet-Unie te Berlijn, Wla-
dimir G. Dekanosof, is Donderdagmiddag in
de rijkshoofdstad aangekomen.
Uit naam van den rijksminister van Buiten
landsche Zaken, von Ribbentrop, werd de am
bassadeur op het station Friedrichstrasse
verwelkomd door onder-staatssecretaris Woer-
mann en den plaatsvervangenden chef van het
protocol, geheimrat von Halem. Voorts was de
Sovjet-Russische zaakgelastigde Kobulof ver
schenen met het personeel van de ambassade.
NANKING, 29 Nov. (D.N.B.). De Japansche
ambassadeur, generaal Abe, heeft in gezelschap
van zijn staf een bezoek gebracht aan president
Wang Tsjing Wei. Bijzondere beteekenis wordt
gehecht aan een onderhoud, dat nog heden
tusschen beide staatslieden zal plaats hebben.
GENèVE, 28 Nov. (D. N. B.) Met het Fran
sche s.s. Massiglia zijn gisteren, naar uit Vichy
gemeld wordt, opnieuw 3.000 officieren en ma
trozen van de Fransche marine en koopvaardij-
vaart uit Engeland in Toulon aangekomen.
Verder wordt gemeld, dat de vroegere Fran
sche onderstaatssecretaris Vienot op 6 Decem
ber voor de militaire rechtbank in Clermont-
Ferrand zal moeten verschijnen, waar hij zich
wegens desertie zal hebben te verantwoorden.
Voor de leden van den Opbouwdienst is
test-proef gehouden om de manschappen
ren. Eenige candidaten bij het uitwerken
Donderdag te Velp voor het eerst een
op hun algemeene ontwikkeling te keu
der opgaven. (Foto Pax-Holland)
BELGRADO, 28 Nov. (D.N.B.). De politie te
Agram heeft in verband met de studentenrel
letjes van gisteren den bekenden Kroatischen
nationalist Mladan Lorkowitsj en drie zijner
partijgangers gearresteerd.
BEIROET, 28 Nov. (D.N.B.). Ten gevolge van
de groote overbelasting van de Egyptische spoor
wegen door de troepen- en materiaaltransporten
en door het gebrek aan brandstoffen heeft de
directie der Egyptische spoorwegen 136 van de
tot dusverre rijdende 420 treinen moeten laten
vervallen. Voorts is de snelheid der treinen zeer
verminderd. Voor de regeling van de kwesties,
die zich voordoen in verband met de militaire
behoeften, is een „departement voor militaire
transporten" ingesteld.
Voor de Roermondsche rechtbank stond te
recht de 25-jarige rijksklerk H., werkzaam op
het belastingkantoor te Tegelen, wegens ver
duistering van gelden, hem door belastingplich
tigen ter hand gesteld.
Verdachte, die van 12 October in voorarrest
zit, bekende de hem ten laste gelegde feiten,
welke geschiedden sinds 1938. Telkens had hij
kleine bedragen, die hem door kennissen waren
ter hand gesteld, ten einde deze ten kantore at
te dragen, zelf behouden. Door de handteeke-
ning van den ontvanger na te bootsen, had hij
de verduistering gecamoufleerd.
De Officier van Justitie, die den jongeman
nog een kans wilde geven voor zijn leven, eisch-
te vier maanden gevangenisstraf met aftrek van
voorarrest.
BABY-BOXEN (op verhooging)
KINDERSTOELEN
Fractische St. Nicolaas-Geschenken
Poppenwiegen, -Wagens, Kindermetibel-
tjes. Naaimandjes, Linnenbankjes,
Theebeurzen. Werktafels, Theemandjes.
Houtmanden
b/d DAM AMSTERDAM-C. GccN FILIALEN
In de te Leiden gehouden vereenigde Ver
gadering van het hoogheemraadschap van
Rijnland werd aan de gemeente Amster
dam vergunning verleend tot het door mid
del van een te stichten gemaal in den voor-
maligen Rietwijkeroorderpolder uitslaan op
op Rijnlands boezem van water van den in
Amstelland gelegen Buitendijkschen Bui-
tenveldertschen polder.
Besloten werd tot het sluiten van twee geld-
leeningen, elk van 100.000 tegen een rente
van 41/4 pCt. ter bestrijding van buitengewone
uitgaven, voornamelijk voortvloeiende uit den
bouw van een schut- en keersluis in de Nieu
we Gouwe te Gouda.
Daarna werd besloten tot het verzekeren van
de belangrijke gebouwen en kunstwerken van
Rijnland tegen oorlogsmolest.
Nadat de aanvulling werd vastgesteld van de
salarisverordening ten behoeve van het schep
pen van de functie van motordrijver aan het
Diesegemaal te Spaarndam, werd overgegaan tot
de behandeling van de begrooting van 1941. Die
begrooting, welke inhoudt, dat het bundergela
wordt verhoogd van 3.tot 4.30, werd vast
gesteld met een balanscijfer voor den gewonen
dienst van 577.017.55 en voor den buitenge
wonen dienst met een belanscijfer van
904.884.97.
C. K. uit Poeldijk en J. W. S. uit Naaldwijk
haalden eenigen tijd geleden oud glas op in het
Westland. Maar bij hun bezoek aan de kweeke-
rijen haalden zij ook de kisten nieuw glas weg,
om ook die te verkoopen aan tuinders.
Zij zagen op die manier kans zestig kisten
glas ter waarde van honderden guldens van
eigenaar te doen verwisselen, waarbij echter het
geld in de zakken van het tweetal terecht
kwam.
Voor de Haagsche Rechtbank bleek, dat het
tweetal elkaar de schuld gaf. K., die alleen was
verschenen, zei, dat S. hem enkele kisten glas
had geleverd, die hij aan tuinders had ver
kocht, waarbij S. het geld in zijn zak stak.
Daarentegen bleek S. bij de verhooren door
de politie eenzelfde recapitulatie van feiten je
gens K. te hebben gegeven.
Er werden tuinders uit het Westland als ge-
HILVERSUM I, 415 M.
Nederlandsch programma
VARA
8.00 Nieuwsberichten ANP. gramofoon-
muziek, 12.00 VARA-orkest, 12.45 Niemvs-
en economische berichten ANP, 1.00 Gra-
mofoonmuziek. 1.15 VARA-orkest. 2.00
Causerie „Impressionistische schilder
kunst". 2.15 Gramofoonmuziek. 3.15 Tuin-
bouwhalfuurtje, 3.45 Residentie-orkest,
het Haagsch Toonkunstkoor en solisten,
4.55 Orgelspel. 5.15 Nieuws-, economische
en beursberichten ANP. 5.30 VARA-orkest.
6.15 VARA-orkest. 6.45 Actueele reportage
of gramofoonmuziek, 7.007.15 Vragen
van den dag en nieuwsberichten ANP, smi
ting.
HILVERSUM II, 301.5 M.
KRO
8.00 Nieuwsberichten ANP, 8.15 Wij be
ginnen den dag, 8.30 Gramofoonmuziek,
11.30 Godsdienstig halfuurtje, 12.00 Mu-
siquette. 12.45 Nieuws- en economische
berichten ANP, 1.00 Gramofoonmuziek.
1.15 KRO-orkest. 2.00 Voor de jeugd, 3.00
Onze Zaterdagmiddag, 5.15 Nieuws- en
economische berichten ANP. 5.30 Repor
tage. 6.00 Sportpraatje, 6.15 Propaganda-
toespraak, 6.30 Overpeinzing met muzika
le omlijsting, 6.45 Actueele reportage of
gramofoonmuziek. 7.007.15 Groning6ch
praatje en nieuwsberichten ANP, sluiting.
KOOTWIJK, 1875 M.
AVRO
7.15 Gramofoonmuziek. 7.45 Gramofoon
muziek. 8.00 Nieuwsberichten ANP. 8.15
Gramofoonmuziek, 915 Gramofoonmuziek,
10.15 Gramofoonmuziek, 10.30 Omroepor
kest, 11.45 Gramofoonmuziek, 12.00 Be
richten. eventueel gramofoonmuziek, 12.15
Gramofoonmuziek. 12.45 Nieuws- en eco
nomische berichten ANP. 1.00 Orgelspel,
1.45 Gramofoonmuziek, 2.15 Gramofoon
muziek, 2.45 Gramofoonmuziek. 3.05
Cyclus „Leven en daden onzer doorluch
tige zeeheldes". 3.45 Cencertgebouworkest
en solisten 5.15 Nieuws-, economische en
beursberichten ANP. 5 30 AVRO-Amuse-
mentsorkest en 6oliste, 6.45 Gramofoon
muziek. 7.007.15 Groningsch praatje en
nieuwsberichten ANP, sluiting.
WAWJWWWWAVWWWAvi
I CT AD LJCT AA CD 1/ DATAHVM
LET OP HET MERK ROTODYN
Verkrijgbaar bij den Erkenden
Rijwielhandel.
uigen gehoord, omtrent de aankoopen, die
zij geheel te goeder trouw hadden gedaan.
Van het geld, dat het tweetal had ontvangen,
bleek nog slechts f 20 over te zijn.
De Officier van Justitie, Mr. Zaayer, meende,
dat tusschen het tweetal bij de diefstallen een
innige samenwerking heeft bestaan, hetgeen
ook uit het vervoer van het glas is gebleken.
Voor beide verdachten achtte spr. den diefstal
bewezen. In verband ook met hun strafblad fvor
derde de Officier tegen beiden een jaar en zes
maanden gevangenisstraf.
Vonnis 12 December.
In Vemb bij Hoistebrö in Denemarker, werden
op een stuk gro van een kweekerij bij het
graven van een kuil twee urnen en het gevest
van een zwaard gevonden. Bij verdere onder
zoekingen, die door een deskundige van het
Deensch Nationaal Museum geleid worden, ont
dekte men een spiraalvormige ring van zwaar
gouddraad en een ijzeren zwaard in een bijna
geheel vergane houten schede. Deze vondsten
moeten uit de vierde eeuw van onze jaartelling
stammen.
In het jaarboek „Haerlem" heeft mr. J.
M. Fuchs een zeer uitvoerig artikel ge
publiceerd over de geschiedenis van het
beurtveer tusschen Amsterdam en Haar
lem.
De schrijver wijst er op, dat er veel
moeilijkheden overwonnen dienden te wor
den voordat een werkelijk beurtveer ont
stond, want de beide overheden moesten
tot overeenstemming komen. Oorspronke
lijk voeren dan ook tusschen Haarlem en
Amsterdam over het Spaarne en het IJ
want de trekvaart kwam eerst in 1632 tot
stand schippers, die slechts aangesteld
waren door één der beide steden. Iedere
stad stelde zooveel schippers aan, als noo-
dig werden geoordeeld voor een goede ver
zorging van het personen- en goederen
vervoer.
Van een overeenkomst tusschen beide steden
inzake het varen was nog geen sprake.
Pas in 1598 ontstond eenige toenadering,
toen gesloten werd een „Provisioneele Ordon
nantie gemaeckt bij de Magistraten der stede
Haerlem ende Amstelredam op U loon der
Veerschuyten". Deze provisioneele ordonnan
tie bevatte een vrij uitvoerige prijslijst voor
meer dan 40 goederen.
Tot 1612 bleef deze overeenkomst van
De ligplaats van de trekschuit op Haarlem
was buiten de oude Haarlemmerpoort
kracht, hoewel er in. den loop der jaren wel
wijzigingen in waren aangebracht. Op 12 Sep
tember 1612 werd een nieuwe afspraak tus
schen Haarlem en Amsterdam gemaakt, waar
bij o.m. werd bepaald, dat de veerschippers
het „veer sullen hebben ende ghebruyeken
halff ende halff varende dagelycx schuyt om
schuyt." Om die reden zouden beide steden
trachten het aantal beurtschippers in beide
plaatsen 'gelijk te doen zijn. Geconstateerd
dient te worden, dat er sinds 26 September
1612 van een werkelijk beurtveer tusschen
Haarlem en Amsterdam gesproken kan wor
den. Sindsdien immers werd er werkelijk van
beide zijden om de beurt gevaren.
Een enorme verbetering en versnelling vond
plaats, toen de Trekvaart tusschen Haarlem
en Amsterdam in 1632 werd geopend. Niet ten
onrechte werd er in het accoord op gewezen,
dat het graven geschiedde „omme veel en
verscheyden inconveniënten ende onheylen
voor den selven reysenden man te lande en
te water te verhoeden." Geschiedde de reis
vóór 1632 met schuiten over het IJ en het
Spaarne, sinds dat jaar kon men reizen langs
de „bequr»eme vaert".
Een „Ordonnantie van de Gabelle ofte Tol-
le, mitsgaders het Vrachtloon" voor reizigers,
„den nieuwen Treck-vaert ende Wagen-wech
gebruyekende" werd bij de opening van de
trekvaart uitgevaardigd, vol bepalingen over
de gabelle (belasting, vrachttarieven en
afvaarttijden.
Uit denzelfden tijd stamt ook een uitvoerige
vrachtlijst, welke de vrachtprijzen en het be-
zorgloon (Lijste van 't Huysbrengloon van de
Facken, Goederen ende Koopmanschappen)
van meer dan 90 soorten van goederen bevat
te. De lijst ving aan met een garen vat (18
stuivers vracht en 8 stufvers bezorgloon), en
eindigde met een Scheermolen, die even duur
was als een garen vat. De hoogste prijs no
teerde „100 stucks Zweedse ellen Steenen", n.l.
twee gulden en 10 stuivers. Men betaalde de
laagste vracht voor een pot met anjelieren,
twee dozijn tafelborden of boterschoteltjes,
een dozijn kannetjes, een vaatje potlood of
een riem papier en nog eenige van derge
lijke zaken, namelijk een stuiver.
Een van de merkwaardigste bepalingen
uit de ordonnantie van 1632 was, dat in
Halfweg de reizigers moesten overstappen,
maar iedere reiziger „sal behouden de
plaetse, daer hij te voren heeft geseten."
Bij Halfweg was de trekvaart n.l. in twee
deelen gescheiden. Aan beide zijden van
Halfweg liep de Trekvaart dood, om te
verhinderen, dat door een verbinding met
het Haarlemmermeer het vervoer van goe
deren van Rotterdam, Gouda, Dordrecht
enz. naar Amsterdam en andere plaatsen
in het Noorden van Holland buiten
Haarlem om zou gaan. Te Spaarndam
was n.l. een grafelijke tol, en het laat zich
begrijpen, dat Haarlem er geen prijs op
stelde een belangrijk deel van de inkom
sten uit die tol te missen, indien de schip
pers deze tol konden ontgaan, doordat zij
van de nieuwe trekvaart gebruik maakten.
Behalve de schippers was er nog twee cate
gorieën functionarissen nauw verbonden aan 't
veer en wel de Commissaris of Aanteekenaax
en de Bestellers. Ook voor hen gaf de over
heid vele reglementen. Volgens het Amster-
damsche reglement van 1694 moest de Com
missaris steeds aanwezig zijn bij de afvaart
der schuiten; hij diende het aantal passagiers
te tellen en daarvan aanteekenlng te houden
en moest toezien, dat de schipper niet op eigen
gelegenheid bedelaars, armen of behoeftigen
meenam; maar voor het geval de Commis
saris zou meenen, dat „eenige sodanige per
sonen of ook Matrosen of Soldaten om niet
soude behoren te varen, sal hij daarvan na
gelegenheydt van fydt en saaken, in alle dis
cretie kunnen dispenseeren."
De schrijver wijst er op, dat in de acht
tiende eeuw de jaren van grooten bloei van
het veer toch voorbij begonnen te raken, wat
blijkt uit het dantal vervoerde personen, dat
terugliep. Tusschen Haarlem en Amsterdam
gingen in 1648 143.5L3 en 144.350 reizigers heen
en weer; in 1727 was dit aarttal gedaald tot
65.481 en 103.133, zoodat het gemiddelde per
dag in de genoemde jaren 395 en 285 bedroeg.
Ten tijde dat Wagenaar zijn boek over Am
sterdam schreef (1760), voeren van het openen
der poorten ieder uur tot 's avonds acht uur
langs de trekvaart trekschuiten, die perso
nen en kleine goederen vervoerden. In Amster
dam lagen deze vaartuigen bulten de Haar-
lemsche Poort en in Haarlem bij de Amster-
damsche Poort. Over het IJ en het Soaarne
voeren lederen dag drie buitenschuiten, Kaars-
laden genaamd en wel drie van Haarlem en drie
van Amsterdam; hun ligplaats was te Amster
dam aan het Damrak en in Haarlem aan de
Gravensteenenbrue, of indien het daar vol was
aan den Kortendijk. Deze schuiten verzorgden
het meer massale goederenvervoer. De ligplaat
sen van de buitenschuiten heetten zoowel te
Amsterdam als te Haarlem Kaarsladeveer.
Volgens mededeellngen van De Balbian Ver-
ster in Amstelodamum was Kaarslade of Kaar-
selaad de benaming voor een buitenschuit, een
zellvaartuig, grooter dan een trekschuit. Hun
naam dankten zij aan de vergelijking met de
bak waarin vetkaarsen werden bewaard. Een
kaarsenlade was smal en langwerpig, als de
buitenschuit op Haarlem. Onder een ets van
een „Veerschuyt van Amsterdam op Haerlem"
van D. E. Lons kan men lezen;
„Vermits ick door een enghe stal
Moet varen ben ick lang en smaL"
Deze „enge stal" was de sluis te Spaarndam,
waar de schepen door moesten varen en welke
sluis van beslissenden invloed was op den lan
gen, smallen vorm der Kaarseladen.
In de tweede helft der achttiende eeuw be
gon de concurrentie van de diligence zich ge
ducht te laten voelen.
Ook de „snorwagens" namen steeds meer
passagiers over van het aloude vervoermiddel.
naderde trouwens een nieuw gevaar;
men hoorde spreken van ijzeren wegen, en
reeds in 1835 wendden de schippers van het
veer van Amsterdam op Haarlem zich tot den
Koning met een request, waarin zij vroegen
hun belangen vaderlijk te beschermen en
goedgunstig te verhoeden, dat zoovele huisge
zinnen worden ten onder gebracht.
Een geheel andere toon werd aangeslagen fn
de „Zamenspraak tusschen de Spoorwegen en
de Trekschuit, welke den 24sten Augustus
(naar men zegt) voor het eerst zal afrijden";
daar roept de trekschuit nog pochend uit:
„Wat, ik mij buigen? ik, die jaren
Ja eeuwen heb mfjn baan bevaren."
Tot B. en W. van Haarlem werd in 1839 een
verzoek gericht om vrachtvermindering, „daar
de Spoorwegen voor minder rijd dan in de
Schuit betaald word." In Januari 1840 voeren
er nog slechts twee schuiten: zij vertrokken
van Amsterdam om 9 en 11 uur in den morgen
en van Haarlem om 4 en 7.30 uur 's middags
en 's avonds. De vrachtprijs bedroeg nu 30
cent in de schuit en 45 cent in de roef. Boven
dien werd den schippers over de maand Ja
nuari f 300 uitgekeerd en hun het recht ge
geven overtollige schuiten en paarden te ver
koopen.
Nog twintig jaar werd „doorgesukkeld".
Toen kwam het einde. Na bekomen machti
ging van Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland beéloten Burgemeester en Wethou
ders van Amsterdam en Haarlem het beurt
veer tusschen Amsterdam en Haarlem oo te
heffen „en mitsdien in te trekken en buiten
werking te stellen alle reglementen, tarieven
en verdere bepalingen, welke voor dit veer
mochten gemaakt zijn." Maar de trekschuit
was taai. Want in den Haarlemschen Almanak
van 1883 kan men nog lezen, dat dagelijks van
Haarlem naar Amsterdam om 7 uur In den
morgen een trekschuit afvaart, die dan den
zelfden dag om 5 uur uit Amsterdam vertrekt.
Daarna werd de strijd tegen moderne en snel
lere vervoermiddelen opgegeven.
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht zal
de volgende week alleen Maandag Dinsdag en
Donderdag audiëntie verleenen.
Z.H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
Missio Canonica verleend aan Zr. M. Patri La
(A. M. Jansen), van het District Den Haag;
aan mej. M. Delfgaauw, van het District Poel
dijk, en aan mej. P. M. C. Scheeder. van het
District Alphen a. d. Rijn.
St. Jozef retraitehuis, Zenderen
December; van 69 December Meisjes O L.
Vr. Onb. Ontv.). 103 Dec. Ongehuwde leden
B. B.. 13—16 Dec. J. B. B. (Ded.: Deld^n,
Drente. Groenlo e. a.), 17—20 Dec. A. B. T. B.,
20—23 Dec. Meisjes (verloofden), 24—27 Dec.'
Kerstretraite (mannen en jong.), 2730 Dec.
A. B. T. B., 30 Dec. tot 2 Jan. Meisjes (Plech
tige doopbelofte-vernieuwing bij overgang van
oude op nieuwe jaar).
Januari; Van 36 Jan. Zangers Drente e a,
7—10 Jan. Ongehuwde leden B. B., 10—13 jan'
J. B. B. Salland e. a„ 14—17 Jan. J. B. B Hee-
ten (gereserveerd), 17—20 Jan. Meisjes. 21-24
Jan. Gehuwde leden B. B., 24—27 Jan. J. e B.
Oude IJssel, Graafschap, e. a„ 2831 a.B T B.
Februari: 31 Jan.3 Febr. Meisjes (O. L. Vr.
Lichtmis Lichtprocessie), 4—7 Febr. Gehuwde
vrouwen, 710 Febr. Jongemannen (inleiding
op het volle lenen), 1114 Febr. A B. T B.
K. J. M. V. (in'eiding op het volle leven), 18—
21 Febr. Ongehuwde leden B. B., 2124 Febr.
Jongemannen (inleiding op het volle leven),
25—28 Febr. Meisjes (inleiding op meer inwen
dig leven).
Maart; 28Febr.3 Maart: Jongemannen
(verloofden), 47 Maart Gehuwde leden B. B.,
7—10 Maart Zangers, 12—15 Maart RK. H.B.s!
Hilversum, 1821 Maart R.K. Vrouwenbond (St.
Jozeffeest), 21—24 Maart Meisjes (verloofden),
25—28 Maart Gehuwde vrouwen. 29 Maart--!
April Middenstanders (Passie-Zondag).
April: 14 April Jongedames, 4—7 April
Meisjes (Palm-Zondag-processie), 9—12 Aprtl
Heeren (gereserveerd), 12—15 April Mannen
en jongelingen (Paaschretraite), 1821 April
Credo Pugnoleden. 25 April—1 Mei Eerwaarde
Zusters.
Aanmelden by de Directie Retraitehuis, Zen
denen (Ov.), Telefoon K 5409, Borne 304.
Het met de voorbereiding en organisatie van
de Rijks-Messe in Leipzig belaste Leipeiger
Messamt zal voortaan „Reichsmesseamt in Leip
zig" heeten.
De stijgende beteekenis van de Rjjks-Messe in
Leipzig is hierdoor opnieuw onderstreept.
Ten gevolge van het bovenstaande is de naam
van het te Amsterdam gevestigde bureau (di
recteur de heer C. Frauendorf) gewijzigd in
„Bureau van het Reichsmesseamt in Leipzig
voor Nederland" en de titel van den heer L. H
Braun, Rotterdam, in dien van „Honorair Se
cretaris van het Reichsmesseamt in Leipzig yoor
Nederland."
AMSTERDAM. Geslaagd voor het doctoraat
examen rechten J. Vermeulen, Amsterdam.
UTRECHT. Geslaagd voor het candidaats-
examen kunstgeschiedenis jkvr. C. de Vos van
Steen wijk.
s-GRAVENHAGE. Geslaagd voor het eerste
gedeelte van diploma B de heeren: C. D. Joon
te Amsterdam, F. Rienks te Rotterdam en W.
E. van de Pijpekamp te Amersfoort.
I
KATHOLIEKE INSTELLINGEN TOOT
ONDERWIJS, OPVOEDING, VER
PLEGING en GOEDE VERZORGING
LENT BIJ NIJMEGEN
HUIZE „ST.JOSEP H",
PENSION VOOR DAMES EN HEEREN
Tevens Huishoudschool voor Meisjes
uit den netten burgerstand
Adres: de Zeereerw. OVERSTE
G.L.O. EN U.L.O.. MACHIXESCHB.. STENO.
HANDELSCORR., LINGERIE-, COSTUMIèRE.
EN COUPEUSE-OPLEIDING
Reductie voor kinderen uit grote gezinnen
gecomprimeerd en in vloei
baren toestand
N.V. W. A HOEK's MACHINE-
EN ZUURSTOFFABRIEK
Hoofdkant. Schiedam. Fabrie
ken te Schiedam. Amsterdam
Groningen, Utrecht, Hengelo,
Dieren
Tandjong Prtok en Soerabaja
BRAAT
