Wormer tijdens de hervorming
Haarlem, 6 Dec.
Laatste Nieuws
R.K. VOLKSBOND'
Eet nu Lindo-Kneipp brood
SMIT'S LUXE BAKKERIJEN
Grieken blijven druk uit
oefenen in Albanië
«kr
Tijdens het pastoraat Van
Martinus Duncanus
VRIJDAG 6 DECEMBER 1940
,V
HUIZENVEILING
Het Boterhuis, Groote Houtstraat
33, bracht f 34.825 op
EEN GEDENKBOEK VAN
KERKO
Hoe een Haarlemsche industrie
groeide
Binnenbrandje
Men had het gascomfoor vergeten
uit te doen
PEKELZONDEN RONDOM
DE DISTRIBUTIE
UITSPRAKEN REGHTBANK
Het gestolen madonnabeeldje
terecht
Wie is er met een bok
uit wandelen?
Auto te water
Ik ben zeventien jaar
Afd. HAARLEM
ALGEMEENE
LEDENVERGADERING
Tentoonstelling van werken van
Rens Lensselink
VOETBAL
KennemérsH.B.C.
Ned. Voetbalbond afd. Haarlem
DAMMEN
Damclub Haarlem
BURGERLIJKE STAND
UIT DEN OMTREK
BLOEMEND AAL
HILLEGOM
SANTPOORT
VELSEN-NOORD
Sportpraatje
Trekking verloting van I.E.V.
Schoorsteenbrand
VIJFHUIZEN
ZANDVOORT
Wormer na de Hervorming
AGENDA
Bioscopen
7 December
Bioscopen
Apotheekdiensten
ZAANDAM
It al. weermachtsbericht
Trambotsing bij Halfweg
Eenige materieele schade
1
STAD
In het Notarishuls te Haarlem werden gis
teren de volgende perceelen geveild:
Perceel Leidschevaart 21 te Heemstede voor
t 390.
De perceelen weiland in den Waarderpolder
te Haarlem werden geen van alle geveild.
Perceelen Adriaan de Jongestraat 26, 34 en
42 te Haarlem, gecombineerd voor f 12515.
Een werkplaats met bovenwoning aan de
van Oosten de Bruynstraat 173 zw. en rd. te
Haarlem voor f 53150. A. Stevens.
Een winkelwoonhuis met bovenwoning aan
de van Oosten de Bruynstraat 175 zw. en rd.
voor f 8750 opgehouden, evenals no. 177 zw. en
rd., waarvoor het bod f 9450 was.
Het winkel- en woonhuis met erven te Haar
lem aan de Groote Houtstraat 33 voor f34825,
W. F. Selle q.q.
Een huis met erf aan de Bakkerstraat 27 voor
f 3000 H. Visser q.q.
De perceelen Anthonides van der Goesstraat
3 en 5 gecombineerd voor f 9800, J. N. Bronk-
horst q.q.
Perceel Anthonides van der Goesstraat 15
voor f 4895 A. Meier.
Garage met bovenwoning aan de Obistraat
39 te Haarlem, voor t 7000 opgehouden.
Perceelen Timorstraat 199 en 201 voor f 10.000,
J. N. Bronkhorst q.q.
Op 5 Februari 1940 bestond de N.V. Kerko,
voorheen Haarlemsche Overhemden Industrie
P. L. Kerkvliet, een kwart eeuw.
Tevens werd dit jaar de nieuwe fabriek aan
de Stephensónstraat 50 te Haarlem in gebruik
genomen. Aan de belanghebbenden en belang
stellenden is thans een eenvoudig gedenkboek
gezonden. Ter inleiding wordt gezegd, dat iedere
zilveren herdenking in welk tijdsgewricht ook,
als het ware op haar eigen verdiensten getoetst
moet worden. Zoo is het ook hier. Klein begon
nen, gestadig gegroeid, niettegenstaande de
doorgemaakte moeilijkheden in de kinderjaren
en een daaropvolgende dubbele oorlogsperiode
met haar eigen zorgen.
Toen de import van overhemden in den
vorigen oorlog uiterst gestagneerd werd, besloot
de heer P. L. Kerkvliet, die een winkel had in
heerenmode-artikelen en tegelijkertijd als agent
optrad voor buitenlandsche huizen, de fabricage
zelf ter hand te nemen. Mevr. Kerkvliet ge
bruikte haar kennis op het gebied der fabricage
van witte piqué borsthemden en op Zijlweg 103
kwam het bedrijf in werking. Al spoedig bleek,
dat er toekomst in het overhemdenvak zat En
dus lezen we in het gedenkboek over elkaar met
geweldige snelheid opeenvolgende uitbreidingen
op verschillend terrein. Oorspronkelijk geschied
de de fabricage voor Amsterdam, Rotterdam,
's-Gravenhage, Alkmaar en Leiden. Nu wordt
heel Nederland door Kerko bediend en verleden
jaar was er zeer belangrijke export naar Oost
en West. naar Noorwegen en Zweden.
Aan de moeilijkheden, die door den oorlog
veroorzaakt werden, wordt in het boek een
speciale plaats ingeruimd.
De huidige directeur is de heer C J. Nolte,
de oprichter van- het bedrijf is gedelegeerd
commissaris.
Het interessante gedenkboek is voorzien van
talrijke bijzonder fraaie, groote foto's, die een
alleszins interessanten indruk geven van de fa-
bricage-methode en van de inrichting der
nieuwe fabriek. Velen zullen het werkje zeker
meer dan gewone aandacht geven.
Hedenmorgen om ongeveer kwart voor acht
ontdekte een voorbijganger, een 23-jarige cho
coladewerker, dat er brand was uitgebroken in
het Café „Ober Bayern", Jansstraat 50.
De man waarschuwde dadelijk de brandweer
en de politie.
De brand is ontstaan in een slang naar een
gascomfoor, dat men vergeten had te dooven.
Het toestel brandde zich half door de tafel heen.
Door de duisternis en de consternatie is nog
veel aardewerk en huisraad gebroken.
De brandweer wist met eenige emmers water
het vuur te blusschen.
Overtr. Distributiewet 1939. 5 boete subs. 2
dagen hechtenis o.v.
J. F. S., voeger, wonende te Haarlem. Appèl
overtreding Motor- en Rij wiel wet. Vrijgesproken.
J. S., chauffeur, wonende te Amsterdam. Appèl
overtreding Motor- en Rijwielwet. Vonnis kan
tonrechter Haarlem bevestigd.
H. J. M. P., bouwkundige, wonende te Heem
stede. Appèl overtreding Algem. Politieverorde
ning Heemstede. Vonnis kantonrechter Haar
lem bevestigd.
H. H. W., reparateur, wonende te Haarlem.
Overtreding art. 247 W. v. Str. Drie maanden
gevangenisstraf o.v.
Een inwoner van Aalsmeer had een electrisch
kooktoestel, maar hij vond het gebruik te duur
in dezen somberen tijd en daarom probeerde hij
petroleum-bonnen te krijgen. Hij vulde deswege
een officieel papier in, waarop vermeld stond,
dat hij niet over een andere kookgelegenheid
beschikte. Met zijn handteekening bekrachtigde
hij deze ontkenning.
De man stond vanmorgen wegens overtreding
van de distributiewet voor den Haarlemschen
politierechter terecht. Hij zeide „er in ge'oopen"
te zijri, omdat hem gevraagd was, of hij elec
trisch kookte, waarop hij ontkennend antwoord
de. omdat hij zulks inderdaad niet deed.
Met f 15 boete of 9 dagen hechtenis ging hij
naar huis.
Vervolgens stond een juffrouw uit Zaandam
terecht, die op de markt textiel gekocht had en
vergat de punten af te geven Dat het hier inder
daad een „vergeten" betrof, bewees ze door haar
puntenkaart aan den president ter hand te stel
len. De kaart was nog bilpa vol. Reden: ik heb
meer punten dan ge'd, edelachtbare!
Deze factoren 'n aanmerk'ng nemend veroor
deelde de politierechter de juffrouw tot een
boete van f 1.
De marktkoopman, die de goederen zonder
punten af gaf werd veroordeeld tot een boete
van f 5. plus een fl'nke vermaning, die hij aan
zijn collega's moet overbrengen. Overtreding der
bepalingen van de distributiewet zu'len streng
gestraft worden!
De Haarlemsche Rechtbank heeft gisteren
nog de volgende uitspraken gedaan:
N. F. de K„ meubelmaker, wonende te Haar
lem. Appèl overtr. Motor- en Rijwielreglement.
10 boete subs. 6 dagen hechtenis o.v.
M. v. M„ melkbezorger, wonende te Haarlem.
Dezer dagen meldden wij, dat te Heemstede
uit een fietstasch van een dame o.m. een
madonnabeeldje was ontvreemd.
Gistermorgen werd een bewoonster van de
Billitonstraat vroegtijdig door bellen gewekt;
aan de deur was niemand te zien, doch er stond
een doosje op straat met een beeldje.
Denkend aan een St. Nicolaassurprise aan
vaardde zij het als een geschenk, doch toen de
courant den diefstal meldde, werd van 't „vin
den" kennis gegeven.
De dief had zeker iets kostbaarders in het
doosje verwacht.
Donderdagmiddag is van het open terreintje
aan het Valkenburgerplein te Heemstede een
ongeveer zeven maanden oude bok verdwenen,
die daar altijd stond vastgebonden aan een
touw, dat aan een in den grond geslagen pen
bevestigd was.
Daar de eigenaar wel eens bezoek gehad heeft
van iemand, die het dier wilde koopen, bestaat
er eenige vrees, dat het beest gestolen is, mede
ook omdat zulk een dier in deze dagen voor de
consumptie wel te gebruiken is!
De politie heeft een onderzoek ingesteld.
Woensdagavond was men aan de Bleekersvaart
te Heemstede met een auto aan 't rangeeren,
toen doordat de chauffeur een te grooten
draai bij het keeren nam de auto in de Blee
kersvaart schoof.
De chauffeur kon zich nog tijdig in veiligheid
brengen.
Den volgenden morgen werd de „drenkeling"
op het droge gebracht.
Zondagavond 8 Decemiber, aanvang half aoht.
geeft Het Nederlandsch Tooneel, directeur Cor
van der Lugt Melsert, in den Stadsschouwburg
te Haarlem, de honderdste voorstelling van het
groote succes „Ik ben zeventien jaar", tooneel-
spel in vier bedrijven van Paul Vandenberehe.
Deze vertooning gaat ais Zondagavondvoor -
steliing, tegen lage prijzen.
op Zaterdag 7 Dec. 's nam. Z/2 u.
in „St. Bavo", Smedestraat 23.
Toegang op vertoon van
„Damiaatje" met naam en adres.
„Damiaatje" op aanvraag nog
verkrijgbaar in St. Bavo.
HET BESTUUR
(MOUTBROOD)
't Is lekker en gezond.
Ook de kinderen zijn -er
dol op. Neemt proef
Onze wagens rijden bij
tientallen langs den weg
Smedestr., Botermarkt, Wagenweg, Zijlweg
Telef. 10876 - 13714 - 12193 - 11643 - 21521.
Van 7 tot en met 31 December wordt in
kunsthandel De Bois, aan den Kruisweg, een
tentoonstelling gehouden van aquarellen en
pastels van Rens Lensselink ter gelegenheid
van zijn 80sten verjaardag.
Opening van de expositie Zaterdagmiddag 7
December om 3 uur. De tentoonstelling zal
verder geopend zijn op alle werkdagen van 10
uur tot de verduistering.
In het H. B. C.-elftal, dat a.s. Zondag tegen
de Kennemers zal uitkomen, wordt J. v. d.
Linden vervangen door J. Peeperkoorn en is nu
als volgt samengesteld:
Vink
Onland v. d. Horst
Martin Jr. v. d. Veldt DIependaaJ
Draijer v. Bakel Kick Smit
J. Peeperkoorn Martin Sr.
In het wedstrijd-programma voor Zaterdag
7 December zijn de volgende wijzigingen aange
bracht: Z.S. V.Telefonia, 3 uur, afgelast; V
G S.V.V.V.,, niet om 3 uur, maar om 3 30
uur; adspiaanten competities: R.C.H. a—EDOa,
niet om 3 uur, maai om 4 uur.
De uitslagen van de voortgezette wedstrijden
om het clubkampioenschap 1940/1941 volgen
hieronder:
L. P. HugesC. Bouwens
1—1
G. P. HeckH. A. van Abs
2—0
A. RussJ. H. Burghout
0—2
J. HolmJ. J. P. Kraaijer
0—2
H. J. RozijnF. H. Verpoorten
02
G. P. Heck—C. v. d. Werff
0—2
H. A. van AbsJ. Holm
0—2
J. HartelTh. van Wamel
1—1
H. L. Rozijn—C. F. Visse
1—1
F. H. VerpoortenA. Russ
1—1
P. van WamelC. Bouwens
2—0
J. J. P. KraaijerB. Gabriël
2—0
Geboren: 4 Dec. P. JansenZegwaard z. 5
Dec. J. A. Spronkvan Leeuwen z. 4 Dec. E
HeeremansKoster z. 5 Dec. M. E. B. van Os—
Brinkkm&nn z. 6 Dec. A. TroostZuidema z.
6 Dec. P. P. c. OtteHouweiing z. 6 Dec. J.
T Boerrigter—Bruines z. 5 Dec. J. M. van den
Bosch—Hoeben d.
Overleden: 5 Dec. M. A. Kaplan, 34 j„ Ha-
zepa terslaan.
WinterhulpNederland. De burgemeester
van Bloemendaal spreekt in zijn functie van
directeur der plaatselijke afdeeling Winterhulp
Nederland jegens allen, die aan de op 29 en 30
November gehouden collecte, hetzij als organi
sator, hetzij als collectrice of collectant mede
werking hebber verleend, hartelijken dank uit.
Voorts verzoekt hij diegenen, die bij de collecte
humoristische of wetenswaardige ervaringen
hebben opgedaan, deze schriftelijk te zenden aan
den plaatselijken leider van de afdeeling pro
paganda, den heer D. H. Enfling, Rijnegomlaan
6, Aerdenhout.
Oo»p. Veilingsvereeniging „Hillegom" U.A.
Weekoverzicht over de week van 27 November
3 December 1940. De handel in hyacinten, tul
pen en narcissen raakt over. Er worden iederen
dag nog wel diverse partijen uit den „vrijen
aanvoer" zoowel als uit den z.g.n. opslag ver
kocht, maar het betreft toch maar kleine kwan
turns.
Naar gladiolen is buitengewoon veel vraag en
hoewel de aanvoer niet zoo groot is, hetgeen
ook wel aan het vervoer te wijten is, kunnen
toch goede prijzen genoteerd worden: Beat All
12 1.r, 10-12 0.50; Himmelstor 14 op 2.25, 12-3,4
2.10, 8-10 1.—; Paradise 14 op 2.40, 12-14 2.25,
10-12 1.10; Picardy 10-12 1.90; Graf Zeppelin
14 op 1.80, 12-14 1.60, 10-12 0.80; Lilac Wonder
12 1.—, 10-12 0.55. 8-10 0.26; Lil. Regale 20 op
6.60—7.60, 18-20 2,60—3.—. 16-18 1.60; Lil. Album
18 op 6.50; Lil. Rubrum 18 3.35; Fr. Ran. Gem
0.10; Ranonkel op soort 0.14.
In. teeltbewijzen wordt nog veel gedaan.
In. betere en nieuwe variëteiten begint een le
vendiger handel te ontstaan.
Dc oogst van de straat. Aanwezig op het
politiebureau en aldaar te bevragen alle werk
dagen tusschen 7 en 8 uur n.m. de navolgende
als gevonden aangegeven voorwerpen.
2 verschillende bruine en een gele dames-
handschoen; R.K. kerkboek; rijw.bel.merk in
étui aan touwtje; rozenkrans; blauwe want;
idem kinder; idem met bloemen; vleeschkaart;
wollen ceintuur; een paar sokken; 'n grijze pet.
Te bevragen aan o.s. adressen: Spilker, Wee-
resteinlaan 55: een paar dameshandschoenen
(bruin); Duwel, Leidschestraat 165: padvinders
lied; Smit, Leidschestraat 103: een hond; C.
Kok, Hoofdstraat 86: een paar beenpijpen; D.
Lansgeler, Burg. Pontstraat 54: portem'onnaie
met inh.; Fr. v. d. Berg, Molenbuurt 27: biljart-
balg T. Boerée, Emmastraat 18: 2 bloem bonnen;
C. v: Rooden, Stationsweg 20: heerenhoed.
Corieortlia-nieuws. Concordia heeft morgen
al een heel zware tegenpartij voor de 2de ronde
der St. E.-beker. Haarlem 3a is steeds voor alle
H'gpmsche clubs een tegenpartij geweest, die
heel moeilijk te kloppen was en daarom is het
morgen voor Concordia een zeer moeilijke op
gaaf, te meer daar ze er ook jj. Zondag weer
heeüemaal „uit" waren. Weinig hoop is er daar
om, rfat Concordia morgen den bekerdood niet
sterft en daarom zou de surprise, al is zij een
paar dagen over tijd, des te mooier zijn.
Dus even goed, kerels, vol verwachting klopt
ons hart!'
De junioren hebben het heel wat gemakke
lijker aan de H.B.C. jun. b thuis. Hier wordt
dan ook op beide punten gerekend.
De wind Toen een zekere v. d. H. uit
Heemstede zijn hoofddeksel tengevolge vian den
wind verloor, geraakte hij bij een poging om
dit kleedingstuk te grijpen, het beheer over het
stuur van zijn fiets kwijt. Hij bemerkte de na-
durende tram niet en kwam ter hoogte van de
Oosteinderbrug tusschen de tram en de brug
terecht. Zijn fiets werd geheel vernield. De
man zelf kwam er goed af.
Konijnenliefhebbery Alle jaren tegen Kerst
mis is het geraden om te denken aan een goed
slot op het konijnenhok. Dat ondervond we
derom een bewoner in de Van Tetsstraat, die
zijn dik gemeste konijntjes miste. Een waar
schuwing tevens voor andere bezitters van deze
heerlijke kerstbouten!
R. K. S. P. Santpoort. Programma 8 De
cember. Santpoort I—Bloemendaal I, 2 uur;
I. E. V. IISantpoort III, 2 uur; Santpoort 4—
I.E. V. Ill, 12 uur; Jun. Santp. A—D. E.M. b.
12 uur.
Na de koude douche van jJ. Zondag speelt
Santp. I a.s. Zondag een inhaalwedstrijd tegen
Bloemendaal L nu in de volgende opstelling.
C. Nijssen
J. Nijssen D. Nijssen
Maarschalk Tromp Slok
Oosterholt N. N. Bakkum Kaldenbach Wijker
I. E. V. I heeft Zondag j.l. de helft der com
petitie besloten met een 3—6-overwinning op
Alliance en daar D. E. K. in den wedstrijd te
gen D E. M. 2 één punt bij „Adrichem" liet,
bezetten de Velsenaren de derde plaats.
Zondag a.s. zijn de grooten vrij. I- E- V. 2
ontvangt Santpoort 3 op „Rooswijck" en zal
hard moeten „werken' om dezen strijd tot een
goed einde te brengen.
Het derde gaat naar Santpoort 4 met de
gedachte, daar winnen wij toch niet van?
De junioren a en b zijn beide gastheeren,
respectievelijk van O. G. b en c.
Het bestuur der R.K. Sportvereniging I.E.V.
\jjrzoekt ons te willen vermelden, dat de hoofd
prijs is gevallen op lot no. 603.
Houders der loten: 41 126 136 172 237 241 255
265 270 329 346 351 418 429 498 542 596 623 810
923 en 989 kunnen hun prijzen afhalen bij den
heer N. de Waart, Meerweidenlaan 6, liefst na
zeven uur s avonds.
Prijzen, welke op 31 December 1940 niet zijn
afgehaald, blijven het eigendom der vereeniging.
Gistermorgen werd de brandweer alhier ge
alarmeerd voor een schorsteenbrandje in een
perceel in de Duinvlietstraat, ten huize van
eenschoorsteenveger!
Na een half uurtje was men klaar en werd in
rukken geblazen.
Het sloopwerk aan de spoorbrug Het sloop
werk aan de spoorbrug heeft een vlot verloop.
Reeds is men zoover, dat de brug, die aan stuk
ken is gebrand in een motorschip is geborgen.
Nu rest evenwel nog een groot werk het trek
ken van de palen en het opblazen van de hoof
den. Naar ons werd medegedeeld zal hoogst-
wrarschijnlijk met deze werkzaamheden een
duiker worden belast.
Witte Kruis De kring Vijfhuizen, afd
Haarlemmermeer, zal op Maandag 9 December
een ledenvergadering houden in het Wijkge-
bouw.
Gemeenteraadsvergadering. De raad der
gemeente Zandvoort komt Maandag 9 Dec. des
namiddags te 4.30 uur in openbare vergade
ring bijeen. Aan de orde is o.a. de benoeming
van een gemeente-secretaris. Ter voorziening
in deze vacature bevelen B. en W. in deze
functie aan:
1. W. M. B. Bosman, hoofdcommies ter
se cretarie;
2. S. K. Zonneveld, commies ter secretarie.
Opcenten gemeentefondsbclasting. B. en
W. verzoeken den raad een verordening vast te
stellen terzake heffing opcenten gemeente
fondsbelasting. Naar men mededeelt is de hef
fing voor het belastingjaar 19411942 vastge
steld op 75 opcenten.
Verhuur teeltgronden. De gemeente ver
huurt als eigenaresse van een complex duin
terreinen reeds sedert jaren perceelen teelland
aan inwoners. In verband met de bestemming
welke aan enkele sedert kort van de N.V. Zand-
voortsch duin overgenomen terreinen zal wor
den gegeven, werd de huur van een aantal per
ceelen opgezegd. Er blijkt echter geen bezwaar
tegen te bestaan, dat de betreffende pachters
andere stukjes duingrond huren.
De noodzakelijkheid is evenwel gebleken de
verhuur van teeltgronden nader vast te stellen.
B. en W. willen (hans o.m. bepaald zien, dat de
perceelen niet grooter mogen zijn dan 'A H.A.
en de pachtprijs wordt berekend naar 7 cent per
vierkante roede.
Kruisvaart. Zondag om 4 uur tot half 6
ontspanningsbijeenkomst. De Ban-avond is op
Vrijdag ditmaal van kwart voor zeven tot 8
uur.
St. Nicolaasactie. Het is mogelijk gebleken
met het ingezamelde speelgoed een aantal ge
zinnen een blijde Sint-Nicolaas te be
zorgen. Dit is een prachtige belooning voor hen
die met kundige hand van oud weer nieuw wis
ten te maken.
In den tijd toen de hervorming haar intrede
in ons land gedaan had, heeft de parochie Wor
mer een heiligen en geleerden priester zeventien
jaar lang als pastoor mogen bezitten: Martinus
Duncanus.
Martinus Duncanus, eigenlijk Maarten Donck,
werd den lOden November 1505 op „Sinte Mar-
tensavont" te Kempen geboren. Zwak van ge
stel, was hjj op de school van het stadje in het
begin „seer onbequaem om te leeren"; doch hij
nam zijn toevlucht tot de H. Catharina, patro
nes der wetenschap, om door haar voorspraak
van God te verkrijgen de genade om goed te
kunnen leeren. Sindsdien leerde hij vlot lezen
en schrijven. Vroegtijdig werd hij van de school
genomen en door zijn vadeT op een tegelfabriek
geplaatst. De 12-jarige knaap wist echter met
medeweten van zijn moeder naar Nijmegen te
ontvluchten, waar hij werd opgenomen in de
school van de Broeders van het gemeene leven.
Hierna kwam hij op de Universiteit te Leuven,
waar hij na twee jaren studie het licentiaat in
de vrije kunsten behaalde. Terstond werd hij
nu aangesteld tot regent van het ooilege van
Joannes Standonck. Zijn bestuur was voortref
felijk, en men besloot hem naar Mechelen te
zenden, om ook daar in een college van Stan
donck de tucht te herstellen. Tijdens dit re
gentschap te Mechelen liet Duncanus zich in
1536 te Brussel tot priester wijden. Voor de
tweede maal werd hij geroepen om de leiding
van het college te Leuven op zich te nemen.
Duncanus vertrok uit Mechelen om tevens zijn
studies ln de theologie te Leuven voort te zet
ten.
In 1541, zoo vervolgt de Zeereerw. Heer W.
H. Kooy in de Haarlemsche Bijdragen, waaraan
wij dit artikel en eenige volgende ontleenen, was
de pastoor van Wormer, Jacobus van Ilpendam,
overleden. De landsregeering, die het recht van
benoemen had, wenschte met het oog op den
toestand waarin de parochie verkeerde, een kun-
digen en betrouwbaren opvolger te benoemen.
Sinds meerdere jaren had namelijk de her
vorming in Wormer en ln het naburige Jisp
wortel geschoten; de wederdoopers telden er
vele aanhangers, die met driestheid optraden.
AiAtrriNva övncakvs qve,\u«kas
rntjoLpGvs t dvvworas
if|W?< eakvu', n jprepxet
Csk-inu? JxJu ex ,.abb> i
«tra "maum Méuf-,
Smew ■■drliv.. pmarff iSnhv.-
'i'W ft' oiwö* jmims
HfM put J{ jont tga te».
Portret Pastoor M. Duncanus
Eens hadden zij zich niet ontzien den pastoor,
die op weg was de H. Teerspijze naar een zieke
te brengen, op den openbaren weg aan te ran
den, en getracht hem de ciborie met geweld uit
de handen te wringen. Een strenge vervolging
werd tegen hen ingesteld. Toen eenigen tijd
later de katholieke kerk te Jisp in vlammen op
ging, rees het sterk vermoeden, dat de schul
digen aan den brand wederom onder de weder-
doopers gezocht moesten worden.
In deze omstandigheden was de goede keuze,
van een nieuwen pastoor van het grootste be
lang. Het oog van de regeering viel op Martinus
Duncanus. Zoo kwam Duncanus in 1541 als
pastoor naar de hem onbekende parochie te- J monsz.
Wormer.
Al gauw opende hij een school, waar onder-1
richt gegeven werd, niet alleen ln de vakken:
van het lager onderwijs, maar ook in het Latijn.
Naast kinderen uit de parochie, telde zg ook
leerlingen uit Amsterdam, Alkmaar, Hoorn, Leu
ven en Mechelen.
Het schoolgebouw bevond zich, naar de over
levering luidt, westwaarts van de tegenwoordige
katholieke kerk, ten Noorden van den Dorps
weg, recht tegenoveT de Karnesloot
Hoezeer de pastoor zich beijverde, niet alleen
om de dwalingen te bestrijden, maar ook om
vciikeerde practijken weg te nemen, blijkt uit
hetgeen de Leuvensche professor Joannes Mo
lanus bericht over een oud beeld, dat toentertijd
in dc kerk van Wormer gevonden werd. Van dit
beeld vertelden de dorpsbewoners, dat het eens
te Wormer was aangespoeld en Sinte Helper
voorstelde. Van dezen martelaar wisten ze niets
anders, dan dat hij, wat het beeld weergaf, ge
kruisigd was. De critisch aangelegde pastoor
zocht ijverig in de lijsten der Heiligen naar een
gekruisigden martelaar, die met den naam Hel-
perus of met een gelijkluidenden naam word
aangeduid. Daar hij echter niets kon vinden
en bemeTkte, dat het beeld volkomen, zij het
op een oude wijze, den gekruisigden Heiland
voorstelde, leerde hij zijn parochianen, teneinde
een valschen cultus tegen te gaan, om voortaan
in het beeld te zien een voorstelling van onzen
Goddelijken Zaligmaker, die in hun taal op
passende wijze Sinte Heiper, Sanctus Adjutor,
genoemd was.
De professoren Ritz en Schnürer zijn van
meening, dat het 'n bekleed crucifix geweest is.
Vanaf de 14de eeuw werden in Duitschland be-
kleede kruisbeelden vereerd onder den naam van
Sunte Hulpe. Op grond van de legende omtrent
de herkomst van het beeld, meenen anderen, dat
het waarschijnlijk een copie zal geweest zijn
van het in de kathedraal van Lucca vanouds
vereerde Crucifix.
Daar het volk het kruisbeeld slechts met den
/(lendendoek kende, is het door de bekleeding
«van het Crucifix op een dwaalspoor gebracht en
■daarin de beeltenis gaan zien van een gekruisig
den martelaar, „Sinte Helper", welke dwaling
ÏDuncanus door zijn onderrichting bij zijn pa-
'rcchianen heeft weggenomen.
In Juli 1558 werd Duncanus door de regee-
Iring benoemd tot pastoor te Delft.
Van Duncanus bestaan nog eenige portretten.
(Een bevindt zich in het Bischoppeliik Museum
te Haarlem. Een tweede, zeer waarschijnlijk een
copie van het eerste portret, treft men aan in
de pastorie van Wormer.
De foto hiernaast stelt Duncanus voor op
hoogen leeftijd, vermoedelijk in den tijd, toen
hij deken was geworden van de kapittelkerk te
Den Haag. Het onderschrift heeft betrekking op
zijn geschriften tegen Calvijn en Menno 31-
Tegen het einde van de 16de eeuw ging Wor
mer gen periode tegemoet van oegekenden bloei.
Nijverheid, scheepvaart en handel brachten er
groote welvaart. Vooral door het vervaardiegm
van het z.g. twee-back, het beschuitbakken,
werd Wormer tot ver buiten de landsgrenzen be
kend en beroemd. De beschuit werd in groote
hoeveelheden gezonden naar West-Indië, Bra
zilië en naar andere landen. Deze welvaart
bracht een sterken aanwas van bevolking mét
zich mede. Onder godsdienstig opzicht kon deze
cevolking in drie groepen worden onderschei
den: de Gereformeerden, de Mennonieten of
Doopsgezinden en de Katholieken. De Gerefor
meerden, die zich van alle bestuursfuncties in
het dorp hadden meester gemaakt, overheersch-
ten de beide groepen. De groote Katholieke kerk
was door hen aan de Katholieken ontnomen.
Daar de Katholieken dus geen kerk hadden
en de uitoefening van den Katholiéken gods
dienst in „kerken, zoowel als particuliere huy-
sen" „hetzij heimelijk of openbaar" onder zwa
re straffen door de Placcaten verboden was,
konden zij slechts hun godsdienstplichten ver
vullen, wanneer rondtrekkende priesters het in
een geheime bijeenkomst waagden een gods
dienstoefening te houden.
Toch bedroeg het aantal Katholieken meer
dan duizend, welk aantal dan ook de aanstel
ling van een vasten pastoor vereischte. Hun
eerste pastoor na de Hervorming was Joannes
Koets of Coetsius. Pastoor Koets had zijn woon
plaats te Haarlem. Van daaruit kwam hij ge
regeld naar Wormer om zijn herderlijke bedie
ning uit te oefenen. Ondanks de gestrengheid
der Placcaten heeft hij deze jarenlang onge
stoord vervuld. De verklaring hiervan moet ge
zocht worden in het feit, dat de Katholieken
met den baljuw van Kennemerland, die met de
uitvoering van de vervolgingsmaatregelen tegen
de Katholieken belast was, „componeerden".
Deze „compositie" bestond h'ierin, dat de bal
juw de verplichting op zich nam om de Katho
lieken niet lastig te vallen en hun kerkdienst
oogluikend toe te laten tegen vergoeding van
een jaarlijks door hen te betalen som gelds.
24 Juli 1644 werd door het Hof van Holland
aan alle baljuws en schouten de sluiting van
alle Roomsche bedehuizen geboden. Zoo werden
dus ook te Wormer de deuren van de twee
aanwezige schuilkerkjes „toegemaeckt ende be
segeit". Onder de toen bestaande „compositie"
met den Baljuw werden zij echter weer spoedig
geopend.
Inmiddels overleed Pastoor Koets. Deze werd
aanstonds opgevolgd door Petrus Schouten.
In Januari 1668 kocht Pastoor Schouten, te
zamen met Stijntjen Comelisz, een bemiddelde
vrouw, die zijn huishouding verzorgde, èen huis
en erf, gelegen in het midden van Wormer,
voor de som van f 2200. Deze hooge koopsom
doet reeds vermoeden, dat dit gebouw meer was
dan een gewoon woonhuis. Het bleek dan ook.
dat dit gebouw tot het jaar 1867 als kerk heeft
dienst gedaan.
Gebouw St. Bavo Haarlems Gemengd
X:or, 7.30 uur.
Frans Halsmuseum Tentoonstelling mo-
';me grafische kunst, 104 uur.
Palestina Diorama's, Schotersingel 117 a
Najaarstentoonetelling van schiderijen en tee-
keningen. 105 uur.
Rembrandt „De - Postmeester", volwasse
nen. 2.30. 6.30 en 8.45 uur.
Cinema Palace „Merijntje Gijzen's Jeugd"
boven 18 jaar, 2 uur. 6.30 en 8.45 uur.
Luxor „Menschen. dieren en sensaties",
boven 18 jaar, 2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Frans Hals „De Afscheidswals".
Spaame „De amateur-jockey", 7.30 uur.
Gebouw St. Bavo Ledenvergadering van
den R. K. Volksbond, 3.30 uur; Gecombineerde
Kleermakers, 7.30 uur; Geel Wit, 6.30 uur; Ge
wone zittingen. 4—6 uur.
Stadsschouwburg 2 uur St.. Nieolaasmid-
dag voor kinderen door Tobi's Variété. 7.30 uar
Tobi's Variété Cabaret „Cocktail."
Frans Halsmuseum Tentoonstelling mo
derne grafische kunst, 104 uur.
Palestina Diorama's, Schotersingel 117 a
Na.iaarstentoonsteiling van schilderijen en tee-
keningen, 105 uur.
Rembrandt „De Postmeester", volwasse
nen, 2.30. 6.30 en 8.45 uur.
Cinema Palace „Merijntje Gijzen's Jeugd",
boven 18 jaar, 2 uur. 6.30 en 8.45 uur.
Luxor „Menschen, dieren en sensaties",
boven 18 jaar, 2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Frans Hals „De Afscheidswals".
Spaarne „De amateur-jockey", 7.30 uur.
De Zondag- en avonddiensten der apotheken
zullen tot en met Vrijdagavond worden waar
genomen door de volgende apotheken: Fa.
Duym en Keur, Keizerstraat 6. tel. 10378; Fa.
Begemann en Sneltjes, Kruisweg 30, telef.
10043; Marnix-Apotheek, Marnixstraat 65, tel.
23525: Heemsteedsche Apotheek, Binnenweg 98,
telef. 28197.
V.V.Z.-nieuws Voor de WZ-elftallen zijn
voor Zondag as de volgende wedstrijden vast
gesteld
AFC 1-WZ 1, 2 uur Vertrek p, trein 12.10 uur
VVZ 2—ZFC 4, 2 uur.
SVA 1VVZ 3, 2.30 uur. Vertrek 1.15 uur per
fiets van de kerk
ADO 3VVZ 4, 12.30 uur. Vertrek 11 uur per
fiets van de kerk
SDE 2WZ 5, 2.30 uur. Vertrek per fiets 1.30
uur van de kerk
SDE 3VVZ 6, 12/30 uur. Vertrek per fiets 11/30
uur van de kerk
VVZ 7GVO 4, 12 uur (twaalf uur)
VVZ jun. A—SDE jun. A, 2.30 uur. Sch.B.Kok
Vitesse jun. B—VVZ jun. B, 2.30 uur. Vertrek
1.45 uur station
ADO jun. C—WZ jun. D, 1 uur. Vertrek 11.15
uur per fiets van de kerk
VVZ jun. EGVO jun. C. 12 uur. Sell. A. Over-
meer
VVZ jun. FSDE jun. B, 1.15 uur. Sch. E
Roovers.
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
ERGENS IN ITA LIë,6 Dec. (Stcfani) In
zijn communiué no. 182 maakt het Italiaansche
hoofdkwartier het volgende bekend:
Gebruikmakend van teruggetrokken strijd
krachten. ook afkomsti| vai d< ander*
grenzen, gaat de vijand in Albanië voort
met druk uit te oefenen, vooral op otzen
linkervleugel. Onze troepen hebben tegen
aanvallen ondernomen.
Tijdens de geleverde gevechten hebben de
troepen van de divisies Arezzo en Venezia zich
gedragen op een wijze, welke boven allen lof
verheven Is. Onze luchtmacht doet met succes
aanvallen op de verbindingswegen en concen
traties van vijandelijke troepen door bombarde
menten en beschietingen met machinegeweren.
Al onze vliegtuigen zijn teruggekeerd.
n Noord-Afrika onttton op verscheidene plaat
sen een treffen tusschen afdeelingen Verkenners
in het gebied ten Zuid envan Sidi el Barrani.
D evijand wierp eenige bommen uit in de zone
van Tobroek, waarbij twee personen om het
leven kwamen en één persoon gewond werd.
T/>mmen in de gebieden van Solloem en Sidi
el Barrani maakten geen slachtoffers en richt
ten geen schade aan.
Vanmorgen omstreeks half 9 is op den Haar
lemmerweg te Halfweg, ter hoogte van de kisten
fabriek „De Phoenix", een trambotsing voor
gevallen.
Van een uit ouder materieel bestaanden tram
trein, die bij deze fabriek stilhield, om arbeiders
uit te laten, was door den storm het sluitlicht
uitgewaaid. Hierdoor merkte de bestuurder van
den volgenden tramtrein in de duisternis van
den ochtend zijn voorrijder niet tijdig op, zoo
dat een botsing niet te vermijden was.
Door den schok werd het achterste rijtuig van
de voortram in het tweede rijtuig van dezen
tramtrein geduwd. Zoowel het achterbalcon van
het derde als van het tweede rijtuig liepen
schade op. De aanrijdende tram, die uit stalen
rijtuigen pestond, kwam er met minder averij af.
Een conducteur liep een lichte verwonding aan
sen elleboog op.
Het verkeer werd in de morgenuren over enkel
spoor onderhouden.
