AKKERTJES
■jügrabella
5 I
Dagorder van Hitier
aan de weermacht
Dagorder van Göring
voor de luchtmacht
Amerika en de oorlog
BIJNA f 135 MILLI0EN
VOOR ARMENZORG
Pil
De Nederlandsche Pijnstil Ier
Kou
Koorts
Griep
BOU spec&uj-vty *1 t&ck PIKANT; it/lOOi&l 20ct 4*
Kerkdijk leven
-AMSTERDAMSCHE BANK N.V. - AMSTERDAM
Rente voor
deposito's
DINSDAG 31 DECEMBER 1940
Dagorder van groot
admiraal Rader
Dagorder van v. Brauchitsch
De La Plata-conferentie
Voorbereidende besprekingen
te Montevideo begonnen
Spaansche ministerraad
DE NIEUWE IJKWET
Noodweer in Argentinië
Standaardmeter en standaard
kilogram
De gasprijs
Tsjang Kai Sjek nog
steeds ziek
GASPRIJSVERHOOGING
TE LEIDEN
Restauratie van het St. Anna-hofje
Raad
van
State
Herdenking jhr. mr. L. van Bronk-
horst Sandberg
Landbouwhuishoudcursus
PATER DOROTHEUS
CORNELISSE
Benoemingen
In het Aartsbisdom
Broeder Guido f
WONINGBOUW IN RHENEN
Boekhouden »M. O.
Paedagogiek M.
I WIJ LUISTEREN NAAR.
Woensdag 1 Januari
Donderdag 2 Januari
Voor groote bedragen en termijn
deposito's volgens overeenkomst.
Overzicht over het jaar 1938
3.-
UTRECHT
KEULSCHE KADE
de verschrikkelijke
DOOR BERTHA RUCK
BERLIJN, 31 Dec. (D.N.B.). De Duitsche
Führer en opperste bevelhebber van de weer
macht heeft by de jaarwisseling de volgende
dagorder uitgevaardigd:
Soldaten. In het oorlogsjaar 1940 heeft de
nacionaal-socialistische weermacht van het
Groot-Duitsche Ryk glorierijke overwinningen
van ondubbelzinnige grootte behaald. Met
een dapperheid zonder voorbeeld heeft zij den
vyand te land, ter zee en in de lucht versla
gen. Alle opgaven, die ik gedwongen u moest
stellen, werden door uwen heldenmoed en uw
krygsmanschap opgelost. Gij hebt de strijden
de krachten van onze vyanden door de kracht
der wapens overwonnen, de door u in be
zit genomen gebieden echter moreel veroverd
ócor uw trotsche houding en voorbeeldige dis
cipline. Zoo is het dank zij uw groot soldaten
dom gelukt in enkele maanden stryd van we
reldhistorische beteekenis aan den vergeef-
schen heldenstryd van de Duitsche weermacht
in den wereldoorlog thans het succes te ver-
leenen en de schande der onderwerping van
toen in het bosch van Compiègne definitief uit
te wisschen.
Ik dank u. myne soldaten van het leger, van
de oorlogsmarine en van het luchtwapen als
opperste bevelhebber voor uwe onvergelijkelijke
prestaties. Ik bedank u echter ook namens het
Duitsche volk. Wij herdenken de kameraden,
die vcor de toekomst van ons volk in dezen
stryd hun leven moesten geven. Evenzoo her
denken wij de dappere soldaten van het met
ons verbonden fascistische Italië. Volgens den
wil van de democratische oorlogsophitsers en
hun Joodsch-kapitalistische lastgevers moet
deze oorlog worden voortgezet. De vertegen
woordigers van een ten ondergaande wereld
gelooven in 1941 misschien toch nog te kunnen
bereiken, wat hun in het verleden mislukte,
wy zyn bereid. Bewapend zooals nog nooit te
voren staan wy op den drempel van het nieu
we jaar. Ik weet: ieder van u zal zyn plicht
doen.
God zal echter diengene niet verlaten, die,
bedreigd door een wereld, met een dapper
hart besloten is zichzelf te helpen.
Soldaten van de nataonaal-socialistische
weermacht van het Groot-Duitsche Rijk,
het jaar 1941 zal de voltooiing van de grootste
overwinning in onze geschiedenis brengen.
ter gelegenheid van de jaarwisseling de vol
gende dagorder voor het leger uitgevaardigd:
Aan het leger. Soldaten.
Een jaar van trotsche verrichtingen ligt
achter u. Gij hebt vervuld, hetgeen Führer en
volk van u verwacht hebben. In voorbeeldige
kameraadschap met de andere onderdeelen van
de weermacht hebt gy de grootste overwinning
der geschiedenis behaald. Deze overwinning
heeft aan de offers van de gevallen en ge
wonde kameraden de grootste beteekenis gege
ven. Sterker dan ooit staan wij aan het begin
van het nieuwe jaar tot actie gereed. Onder
bevel van onzen Führer en in onwrikbaar ver
trouwen op hem zullen wij ook den laatsten
vijand verslaan. Met de beste wenschen voor
het jaar 1941 voor u en uwe gezinnen. Voor
waarts, met God, voor Duitschland.
De opperbevelhebber van de Marine, groot
admiraal Rader, heeft ter gelegenheid van de
jaarswisseling de volgende dagorder tot de
Marine gericht:
„Koen, hard en vastberaden heeft de marine
het afgeioopen jaar den stryd tegen een nume
riek verre superieuren vyand voortgezet. Grocte
opgaven zyn met behulp van alle beschikbare
krachten opgelost, uitnemende successen zyn
veroverd. Strydlust en bereidheid om te vech
ten hebben op de wereldzeeën aan de kust den
vijand den eenen slag na den anderen toege
bracht, en de positie van Engeland als wereld-
rnogendheid ernstig doen wankelen. De presta
ties van de marine vervullen mij met trots en
diepe dankbaarheid. In vast vertrouwen op God,
in onverbrekelyke trouw aan onzen Führer en
in onwankelbaar geloof aan de toekomst van
Groot-Duitschland zal de marine den strijd met
alle kracht en den grootsten moed tot de eind
overwinning voeren.
BERLIJN, 31 Dec. (D.N.B.) De opperbe
velhebber van het Duitsche luchtwapen, ryks-
maarschalk Göring heeft bij de jaarwisseling
de volgende dagorder tot het luchtwapen ge
richt:
Kameraden. Nog nooit tevoren in de jonge,
doch reeds zoo ryke geschiedenis van ons lucht
wapen kan ik u by een jaarwisseling met
zulke trotsche gevoelens en zoo groot vertrou
wen mijn dank en erkenteiykheid betuigen.
Toen onze Führer en veldheer bevel gaf tot een
veldtocht in het Noorden, hebt gy met de
meest dappere actie in de wereldgeschiedenis
unieke prestaties volbracht. Het vyandelijke
expeditiecorps alsmede de Britsche vloot moes
ten onder uwe krachtiget slagen het veld ruimen.
Gy hebt in korten tyd' de heerschappy in de
lucht boven de eindelooze vlakten van Noor
wegen veroverd, transporten van den grootsten
omvang in de lucht in onvermoeibaar optreden
ten uitvoer gelegd en door uwe hulp aan de
helden van Narvik de kracht tot volhouden ge
geven.
In het Westen duurde het slechts enkele da
gen alvorens ónze eskaders gevechtsvliegtuigen
en duikbommenwerpers tezamen met de jagers,
torpedovliegtuigen en de luchtdoelartillerie de
superioriteit in de lucht hadden veroverd en
de luchtstrijdkrachten van den vyand versloe
gen. De hagel van bommen van de vliegers, het
vechten der valschermjagers van man tegen
man en de vuurkracht van de luchtdoelartillerie
ondersteunden de zegenrijke doorbraak van ons
pantserkorps en gemotoriseerde divisies, als
mede de aanvallen van onze infanterie. De
luchtberichtentroep heeft steeds de voor de
leiding en de afdeelingen noodzakelijke verbin
dingen tot stand gebracht. Het grondpersoneel
en de bouwformaties hebben in een voortdu
rende actie het optreden van onze eskaders ge
waarborgd. Zeer sterk was de luchtverdediging
in het vaderland en in het bezette gebied, zy
heeft bereikt, dat de vyand by zyn vluchten
geen militaire en nauwelijks noemenswaardige
andere schade kon aanrichten. Gij hebt het
woord van de honderdvoudige vergelding waar
gemaakt. Gy zyt thans naast onze zeestryd-
krachten de voornaamste strijders van den on-
cniddeliyken stryd tegen Engeland.
Soldaten. Kameraden. Wij zijn er trotsch op,
dat onze Führer ons deze taak heeft opgedragen.
Wij weten, dat achter ons een onuitputtelijke
wapenindustrie staat, waarvan de arbeiders dag
en nacht voor ons werken. De nooit opdrogende
bron van deze kracht echter is het in het na-
tionaal-socialisme een geworden Duitsche volk.
Het volk brengt de offers, die deze stryd eischt,
stil en op een wijze alsof het vanzelf spreekt.
Ik ben u dankbaar en erkenteiyk voor uw dap
pere optreden in het afgeioopen jaar. Myn beste
wenschen vergezellen u by de zegenryke vluch
ten in het nieuwe jaar. Kameraden. Wij stry-
den en overwinnen, opdat het Duitsche volk leve
en het werk van zijn Führer voltooid worde.
De Opperbevelhebber van het Duitsche leger,
generaal-veldmaarschalk Von Etauchitsch, heeft
WASHINGTON, 31 Dec. (D.N.B.) President
Roosevelt heeft Maandag met den minister van
Financiën Morgenthau geluncht. De leider van
de Britsche inkoopcommissie, Purvis, verklaar
de later, dat tydens deze lunch over het alge
meen gesproken is over kwesties van oorlogs
materiaalleveringen, Purvis heeft een beeld ge
geven van den toestand in Londen, vanwaar hij
de afgeioopen week is teruggekeerd. Hü heeft
geen nieuwe Engelsche voorstellen ingediend.
Naar aanleiding van een bericht in de Ameri-
kaansche bladen, dat de Canarische eilanden
versterkt zouden worden, verklaarde minister
Huil op de persconferentie, dat hy hierover
geenerlei berichten had. Tevens weigerde Huil
in te gaan op vragen naar bijzonderheden over
de verdere onderhandelingen tusschen de Ver-
eenigde Staten en de Argentijnsche flnancieele
delegatie. Zooals bekend is het officieele pro
gram der delegatie afgewerkt, nu zij zoowel door
de bank voor den buitenlandschen handel als
ook door het Amerikaansche ministerie van
Financiën in totaal een bedrag van 113 miilioen
dollar aan credieten resp. leeningen heeft ont-
vangeft.
De president van de centrale bank van Argen
tinië bevindt zich echter nog steeds in Washing
ton voor het voeren van verdere onderhande
lingen met de Amerikaansche regeering.
De Washington Daily News levert critiek op
de Zondag door Roosevelt gehouden rede en
noemt deze een hol gebabbel, dat niet gesteund
wordt door een overeenkomstige bewapening.
Verbiydend in deze rede is alleen de verzeke
ring. dat het Amerikaansche leger niet naar
i Europa zal gaan, want hierdoor is het den
Engelschen duidelijk gemaakt, dat zij niet zoo
als in 1917 een expeditieleger uit de Vereenigde
Staten kunnen verwachten. Overigens is het
te hopen, dat alle door Roosevelt voorgenomen
stappen zorgvuldig door het parlement worden
bestudeerd en slechts langs grondwettigen weg
ten uitvoer zullen worden gelegd. De bekende
criticus Flynn is in hetzelfde blad nog ietwat
sceptisch. Want, zoo schrijft hy, uit Engeland
komt bericht, dat eenige van de aan Engeland
afgestane oude torpedojagers nog steeds in
Canadeesche havens liggen en niet in dienst ge
steld kunnen worden, omdat de Engelschen geen
geschoold personeel hiervoor hebben. Zal daar
om, aldus vraagt Flynn, niet een dezer dagen de
vraag naar Amerikaansche matrozen worden
gehoord? De groepen, die Amerika in den oor
log willen drijven, worden steeds brutaler, zoo
dat zelfs Allen White hun een sensationeel
„halt" moet toeroepen.
staat is bezoekers te ontvangen als gevolg van
een zenuwinstorting, veroorzaakt door het con
flict tusschen de Kwomintang en de commu
nisten. In het bericht wordt verder gemeld, dat
Ho Jing Tsjing Tsjang Kal Sjek in militaire
aangelegenheden vervanet.
BUENOS AIRES, 31 Dec. (D.N.B.) Naaf
verluidt, zijn de voorbereidende besprekingen
voor de a.s. conferentie der La Plata-landen
reeds te Montevideo begonnen. De ambassa
deurs van Uruguay en Paraguay hebben hiertoe
Maandag een bezoek gebracht aan den Argen-
tynschen minister van Büitenlandsche Zaken,
Rocca. Nu, naar gemeld wordt, de delegatie van
Paraguay door den minister van Büitenlandsche
Zaken wordt geleid, zal vermoedelijk ook de Ar
gentijnsche minister van Büitenlandsche Za
ken aan de conferentie deelnemen De avond
bladen willen weten, dat ook de overige La
Plata-landen hun ministers van Büitenlandsche
Zaken naar de conferentie zullen afvaardigen.
MADRID, 31 Dec (D.N.B.) De Spaansche
ministerraad is Maandag onder voorzitterschap
"an den Caudillo bijeengekomen en zal de be
raadslagingen vandaag voortzetten.
BUENOS AIRES, 31 Dec. (D.N.B.) Naar
men uit Rosario meldt, is in de provincie Santé
Fe door de jongste onweersstormen en de over
stroomingen rond een vierde gedeelte van den
totalen maïs- en aardapelenoogst vernield. In de
provincie Cordoba en Santa Fe kwamen verschil
lende plaatsjes onder water te staan, zoodat
honderden gezinnen hun huizen moesten verla
ten en in de naburige streken onderdak moesten
worden gebracht. Een groot aantal woonhuizen
is totaal vernield. De telefoon en telegraafver
bindingen zijn deels nog buiten dienst, zoodat
men nog geen overzicht kan krygen over den
omvang van de aangerichte schade.
St.crt. no. 253 bevat een besluit van den se
cretaris-generaal van het departement var.
Handel, Nijverheid en Scheepvaart, waaroij
worden aangewezen een standaardmeter en eer.
standaardkilogram, welke voor Nederland den
internationalen standaard vertegenwoordigen
van den meter en het kilogram. Daarbij is
o.m. het volgende bepaald:
De standaardmeter, bedoeld in artikel 2 der
IJkwet 1937 (Staatsblad no. 627), is de platina-
iridiummeter no. 19, welke door de Fransche
afdeeling van de internationale metercommis
sie te Parijs is vervaardigd, in 1380 naar Neder
land overgebracht en in 1921 in het internatio
nale bureau der maten en gewichten te Sèvres
is vergeleken met den internationalen meter.
Onder de lengte van den Nederlandschei!
standaardmeter wordt verstaan de afstand by
0 gr. C. van de assen der beide middeistrepen,
die zich naby de uiteinden op dezen meter
bevinden. Deze lengte is 0.0091 m.M. grooter
dan die van den internationalen meter.
Het standaardkilogram, bedoeld in artikel 2
der IJkwet 1937 (Staatsblad no. 627), is het
platina-kilogram, vermeld in artikel 1 van net
Koninklijk besluit van 12 April 1839 (Staats
blad no. 13). De massa van het Nederlandsche
standaardkilogram is 0.1 mg meer dan die van
het internationale kilogram.
De Nederlandsche standaarden van den me
ter en het kilogram worden bewaard in een
daartoe bestemde brandkast in het laborato
rium voor technische physica van de Techni
sche Hoogeschool te Delft. Zy worden gesteld
onder het toezicht van een commissie van vier
leden, waarvan drie leden door het hoofd van
het departement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart worden benoemd. De inspecteur
van het IJkwezen is ambtshalve lid dezer com
missie.
De verzegeling, ontzegeling en wederverzege-
ling der standaarden van den meter en het ki
logram geschieden ten overstaan van één cl
meer leden der genoemde commissie door een
hoofdambtenaar van het departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart.
Voor den dienst van het IJkwezen worden
van de standaarden van den meter en het kilo
gram copieën van den tweeden rang vervaar
digd, in zoodanig aantal en op zoodanige wijze,
als door het hoofd van het departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart zal worden
bepaald.
Dezelfde Staatscourant bevat voorts een be
sluit van den secretaris-eeneraal van het de
partement van Handel, Nyverheid en Scheep
vaart, regelende de verdeeling van het land in
ijkkringen, de vestiging van ykkantoren in die
ijkkringen en door de ijkkantoren te bezigen
kantoormerken.
drag van 290.000 voor de uitbreiding der kool-
gasstokery der Stedeiyke Lichtfabrieken met
twee ovens, elk van vier kamers.
In verband met de verhooging van den kolen-
prys keurde de raad het voorstel van B. en W.
tot verhooging van den gasprijs met V% cent per
M3 goed. Een poging van B. en W. om gemach
tigd te worden tusschentijds den prys opnieuw
te verhoogen wanneer nieuwe kolenprysstijging
zou komen, kon de goedkeuring van den raad
niet wegdragen.
Ten behoeve van de voortzetting van den
bestaanden schoeiseldienst voor het jaar 1941
werd aan de Gemeenteiyke Commissie voor
Maatschappelijk Hulpbetoon een extra subsidie
van f 3300 toegekend.
Ten behoeve van den aanleg in werkverrui
ming van straatbanen op gronden gelegen ten
zuiden van de spoorbaan LeidenWoerden en
tusschen de trambaan der Noord-Zuid-Holl.
Tramweg Mij. en ten behoeve van den voor dien
aanleg benoodigden aankoop van gronden werd
een crediet beschikbaar gesteld van f 139.300.
B. en W. stellen ten slotte voor mede te wer
ken aan de uitvoering in werkverruiming van de
restauratie van den zuideiyken vleugel van zes
huisjes van het Sint Annahofje aan de Hooi
gracht en hiervoor een bijdrage te verleenen
van f 6200.
Dit voorstel vond bij den raad bestrüding,
omdat het hier zeker geen geval van werk
verruiming betrof, doch hij keurde het voorstel
toch met 17—13 stemmen goed.
Aan het slot der vergadering spraken de bur
gemeester en de heer Th. Wilmer (R.K.) we-
derkeerig gelukwenschen uit by de wisseling des
ja ars.
HONGKONG. 31 Dec. (Domei). Uit
Tsjoengking is bericht ontvangen, dat generaal
Tsjang Kai Sjek nog steeds ziek is en niet in
Onder voorzitterschap van burgemeester mr.
A. van de Sande Bakhuyzen hield de Leidsche
gemeenteraad Maandagmiddag zyn laatste ver
gadering in dit jaar.
Een voorstel van B. en W. tot vaststelling
eener verordening, regelende de heffing van
geiden voor het bezichtigen van het Stedeiyk
Museum de Lakenhal werd goedgekeurd, even
als een voorstel tot deelneming voor een bedrag
van f 1865 in het garantiefonds der Vereeniging
tot Ijsbestrijding.
Goedgekeurd werd verder het voorstel van B.
en W. tot het beschikbaar stellen van een be-
In de heden gehouden vergadering van de afd.
voor geschillen van bestuur van den Raad van
State heeft de wnd. voorzitter dier afdeeling. mr.
dr. D.A.P.N. Kooien, den dezer dagen overleden
staatsraad jhr. mr. D. van Bronkhorst Sandberg
met een enkel woord herdacht.
De voorzitter herinnerde er aan, dat de heer
Sandberg, na verscheidene andere betrekkingen
te hebben bekleed, met groote animo het ambt
vervulde van referendaris bij den Raad van
State. Reeds in 1917, dus op nog jeugdigen
leeftijd, werd hij benoemd tot lid van dit col
lege, speciaal om zitting te hebben in de afdee
ling voor de geschillen. Zijn werkzaamheid was
telkens aanleiding voor de leden, hun groote
bewondering uit te spreken voor de kennis, welke
jhr. Sandberg bezat van de jurisprudentie van
den Raad van State. Zijn heengaan wordt ten
zeerste betreurd.
Geslaagd voor het diploma Landbouwhuis
houdcursus te Hunsel de heeren C. v. d. Boel,
M. Clerkx, S. Cleutjens, C. Coolen, L. Curvers,
N. Jansen, L. Seters, T. Peters, B. Sniekers,
G Sniekers .B. Teeuwen, T. Tripels, D. Vaas-
sen N. Verheyen, C. verstappen, D. v. d. Win
kel en de dames M. en M. Paters.
De bekende Limburgsche wielrenner
Jan Lambrichs is te Maastricht in het
huwelijk getreden met mej. Annette
Gorren
(Foto Het Zuiden)
Heden is in het Franciscaansche Studiehuis te
Nijmegen overleden de zeereerw. pater Dorotheus
Cornelisse O.F.M., die de laatste jaren door
bracht in het Franciscushuis.
Pater Dorotheus Cornelisse heeft zich voorai
bewogen in wetenschappeiyke kringen te Rome
en was vele jaren leeraar aan het Pauselijk se
minarie te Rome. Ook was hy lid van verschil
lende wetenschappelijke en apologetische colleges,
Hij heeft den leeftijd van 75 jaar bereikt en was
59 jaar Franciscaan en 53 jaar Priester. Zyn
gouden Priesterfeest is indertyd onder groote
waardeering te Nijmegen gevierd.
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht heeft
benoemd tot kapelaan te Hornerbroek den wel-
eerw. heer J. J. J. Noordman (neomist),
De weleerw. heer J. Noordman is geboren
10 December 1912 te Hilversum en werd 11 Mei
1940 priester gewijd.
In de Vanpeg-missie van' Columbia is op 22-
jarigen leeftyd overleden de eerwaarde Broeder
Guido, Montfortaan (in de wereld J. H. Haane
uit TerwinselenKerkrade)
De architecten J. F. Berghoef en ir. J. J, M.
Vegter te Aalaneer hebben aanbesteed den
bouw van 28 arbeiderswoningen in de binnen
stad van Rhenen. Hoogste inschryver B. C.
Drost te Veenendaal 136.400. Laagste inschry-
vers Gebr. Oosterhout, te Wychen voor 94.980.
Voor de afdeeling van het examen boekhouden
M.O. zyn geslaagd de heeren:
S. S. Kuipers te Groningen, A. van Lente te
Almelo, D. van der Meulen te Groningen. H.
Oudkerk te Waalwyk, J. W. Overgoor te Hil
versum en J. van Puyenbroek te Tilburg.
's GRAVENHAGE. Geslaagd M. W. Kruiskamp
te Zaandam.
HILVERSUM I, 415 M.
Nederlandsch programma
VARA
8.00 Nieuwsberichten ANP, gramofoon-
muziek, 9 30 Orgelspel, 10.00 Gramofoon-
muziek, 10.20 Declamatie, 10.45 Kamermu
ziek, 11.15 Gramofoonmuziek, 12.00 Esme
ralda, 12.45 Nieuws- en economische be
richten ANP, 1.00 Esmeralda, 1.30 Gramo-,
roonmuziek, 2.00 Bachcantate. 2.30 Decla
matie, 3.00 Gramofoonmuziek, 3.30 Orgel
spel, 4.00 Kinderliedjes met pianobegeleir
ding, 4 15 Vragenuurtje, 5.00 Kinderlees-
club, 5.15 Nieuws-, economische en beurs
berichten ANP, 5.30 Onderwijsfonds voor de
Scheepvaart, 6.00 Esmeralda en solist, 6.40
Actueele reportage of gramofoonmuziek.
7.15 Gramofoonmuziek, 8.00 Nieuwsberich
ten ANP, 8.15 Gramofoonmuziek, 8.45 Ra
dio-fantasie, 9.25 Sylvia-Amusementsorkest
en solist, 10.0010.15 Nieuwsberichten ANP.
HILVERSUM II. 301.5
NCRV
M.
8.00 Nieuwsberichten ANP, 8.10 Gramo
foonmuziek, 8.30 KRO: Morgenwijding, 9.30
Gewilde muziek (gr.pl.), 12.15 Reportage
of muziek, 12.45 Nieuws- en economische
berichten ANP, 1.00 Jac. Stoffcr's sextet,
1.50 Orgelconcert, 2.30 Bach-cantate (opn.),
3.00 Utrechtsch Stedelijk Orkest, solisten en
gramofoonmuziek, 4.20 Gramofoonmuziek,
5.15 Nieuws-, economische en beursberich
ten ANP, 5.35 Gramofoonmuziek, 6.00
NCRV-orkest en solist, 6.45 Actueele repor
tage of gramofoonmuziek, 7.00 Brabantsch
praatje ANP.
HILVERSUM I, 415 M.
Nederlandsch programma
AVRO
8.00 Nieuwsberichten ANP, gramofoonmu
ziek. 10,15 Gramofoonmuziek, 10.30 Om
roeporkest, 12.15 Gramofoonmuziek, 12.45
Nieuws- en economische berichten ANP,
1.00 AVRO-Amusementsorkest, 1.201.35
Repotage, 2.00 Declamatie, 2.20 Concert
(opn.), 3.10 Zang en plano, 3.35 Piano
voordracht, 4.45 Ensemble Pali, 5.15
Nieuws-, economische en beursberichten
ANP, 5.30 Puszta-orkest, 6.00 Orgelspel. 6.25
Cyclus „Sport en lichamelijke opvoeding"
(met inleiding). 6.45 Actueele reportage of
gramofoonmuziek. 7.00 Vragen van den dag
ANP, 7.15 Gramofoonmuziek, 8.00 Nieuwsbe
richten ANP, 8.15 Gramofoonmuziek, 8.45
Concertgebouworkest, damesleden van het
Toonkunstkoor en soliste (opn.), 10.00
10.15 Nieuwsberichten ANP.
HILVERSUM II,
KRO
301.5 M.
C
8.00 Nieuwsberichten ANP, 8.15 wy be
ginnen den dag, 8.30 Gramofoonmuizek
11.30 Godsdienstig halfuurtje, 12.00 Be
richten, 12.15 Musiquette. 12.45 Nieuws- en
economische berichten ANP, 1.00 Gramo
foonmuziek, 1.15 KRO-Meloa'isten en solist.
1.45 Gramofoonmuziek, 2.00 Orgelconcert en
zang, 2.45 Nederlandsch concert (opn.),
3.00 Rococo-octet, 3.30 Rotterdamsch Phil-
harmonisch orkest en solist (opn.), 3.45
KRO-Orkest en solist, 4.30 Ziekenpraatje.
4.45 Gramofoonmuz., 5.15 Nieuws-, econo
mische en beursberichten ANP, 5.30 Voor
spraak, 6,45 Actueele-reportage of gramo
foonmuziek, 7.00 Persoverzicht voor bin
nen- en buitenland ANP.
Direct opvraagbaar y2 pCt. rente *s jaars.
Aan den jaargang 1938 van de armenzorg
statistiek, bewerkt door het Centraal Bureau
voor de Statistiek, ontleenen we de navolgende
gegevens.
De overheid en 8187 instellingen van welda
digheid te zamen hebben in 1938 134.9 miilioen
voor maatschappelijk hulpbetoon uitgegeven. In
1937 bedroegen deze uitgaven 129,5 miilioen.
De uitgaven voor steun en werkverschaffing
aan valide werkloozen (dus niet ingevolge de
Armenwet) zyn niet in bovengenoemd bedrag
begrepen. Voor bedoeld hulpbetoon werd in 1938
bovendien 135,2 miilioen uitgegeven.
De ryksdienst ter uitvoering van de Zuider-
zeesteunwet heeft in 1938 bovendien aan 3043
belanghebbenden geldelyke tegemoetkoming
verstrekt tot een bedrag van ruipi 1.1 mii
lioen.
Overigens hebben nog enkele plaatseiyke cri-
siscomité's 135.569 aan steunverleening be
steed.
Van het totaal bedrag der uitgaven voor
maatschappeiyk hulpbetoon in 1938 kwam 81
pet. voor rekening van de overheid; het aan
deel van de kerkelijke en particuliere instellin
gen te zamen bedroeg 19 pet.
Uit onderstaande cyfers blijkt, in welke mate
de uitgaven voor armenverzorging sedert 1879
zyn toegenomen.
jaren
uitgaven (netto)
per hoofd van
de bevolking
1879
11.9
miilioen
1898
16.3
3.2
1913
27.6
4.6
1918
50.5
7.5
1928
90.1
11.7
1938
„134.9
tl
15.5
Voor aantallen ondersteunden en verpleegden,
opbrengst van collecten, inkomsten van bezet
tingen en talryke byzonderheden betreffende het
maatschappelijk hulpbetoon moge naar de publi
catie worden verwezen.
Voor maatschappeiyk hulpbetoon, ingevolge de
Armenwet verleend, werden in 1938 de navol
gende bedragen na aftrek van de terugont
vangsten uitgegeven:
miilioen
Onderstand met geld en levensbehoeften 61.6
Verzorging in gestichten en hofjes 18.1
Verpleging in Ziekenhuizen 18.6
Verpleging van armlastige krankzinnigen 16.0
Geneeskundige hulp (buiten ziekenhuizen) 4.6
Overige vormen van maatsch. hulpbetoon 11.7
Beheerskosten, armenraden e.d. 4.3
Totaal 134.9
48
Bed drie en twintig was aan de speciale zor
gen van zuster Delamere overgelaten. Het stond
in een ry van zes, waarover men haar den laat
sten tyd het toezicht had toevertrouwd, omdat
haar uitstekende kwaliteiten als verpleegster
al spoedig waren opgevallen. Het was den
vorigen morgen verlaten door een opperman,
wiens verbryzelde voet intusschen weer zoover
was hersteld, dat hy thuis verpleegd kon wor
den. Men kan de vreugde van onze Peggy voor
stellen, toen ze tot de ontdekking kwam, dat ze
een echten gewonde te verplegen zou krygen.
Dat deed haar zeer vaderlandlievende hart
zwellen van trots. Haar eerste gewonde! Haar
eerste bydrage dus in de leniging van den groo-
ten nood. Haar eerste uren in werkeiyken dienst
van het bedrukte vaderland.
Terwijl de gewonden werden binnengedragen
had zij juist een boodschap moeten doen bij de
hoofdverpleegster. Toen ze een kwartier later
terugkwam, waren haar eerste schreden naar
het bed van haar gewonde gericht. Die lag daar
sinds enkele minuten tameiyk wezenloos te
kyken, heelemaal weggedoken in het frissche
linnen, dat hem goed scheen te doen. zyn linker
arm was tegen de borst opgebonden.
„Voel je je niet een beetje beter in dat heer-
lyke bed?" vroeg Peggy belangstellend, terwyl
ze vriendelyk naar het bleeke gezicht zag.
„Heeft die reis je niet al te zeer vermoeid?"
Ze bukte zich een weinig over het bed van den
gewonde heen. Het was haar, alsof ze dat
Cackney-gezicht al meer gezien had. Toen hy
even later begon te praten, was de stem haar
nog bekender dan het gezicht.
„Ach, zuster, je moet ons maar niet te veel
beklagen," zei hy met een vroolyken gryns op
zyn bleek gezicht. „Al deze mooie propere
lakens zyn heel wat gezelliger dan die vieze
loopgaven by Mons. En ik zou d'r toch weer
naar toe willen als het moest, maar ik denk,
dat die afgeschoten vingers aan m'n linker
hand d'r wel een punt achter zullen zetten."
Peggy antwoordde iets. dat erg belaehelyk
ernaast geweest moest zyn, want de jongen zei:
„Nou, zuster, je zou zoo zeggen, dat jy d'r met
Je hersens ook niet by bent."
Daarin kon hy wel eens gelyk hebben. Want
zuster Delamere liep op dat oogenblik in het
gezelschap van haar ondraagiyke tante en
onuitstaanbare nichten naast haar boezemvrien
din (89 het paadje dat naar de hondenhokken
voerde, waar Sneeuwvlek met zijn nieuwe
kinderschaar zoo ernstige concurrentie deed aan
de populariteit van mrs. Cattermoles „tot leven
gekomen chrysanten". Op dat paadje beluisterc.0
ze een gesprek van een erg handigen reiziger
in tongenworst met de zoo moeilyk van haar
stuk te brengen keukenmeid, dat eindigde met
een behoorlijke order. Maar het einde van liet
gesprek was het begin van een nieuw ge
beuren, waarin Arabella een hoofdrol speelde,
die zich in de oogen van de geheele familie voor
goed onmogelyk maakte en zich even later ver
loofd verklaarde met genoemden reiziger om het
nuchtere feit alleen, dat deze jonge man haar
verteld had, dat hy naar het front zou vertrek
ken.
Ze nam onmiddellyk het kaartje, warop d?
naam van den gewonde te lezen stond en een
vreemde gewaarwording kreeg ze toch wel, toen
ze daar heel'duideiyk zag staan: Sidney Sliarpe.
De buitengewone toevalligheid van dit alles won
het echter op de eventueele tragiek, die een
kort te voren gedane beslissing over deze ont
moeting zou brengen.
„Wel heb ik van myn leven, hy is het;" riep
ze uit, zonder te letten op de blikken der zieken,
die verbaasd hoorden en zagen, dat de steeds
zoo teruggetrokken zuster Delamere ook uitge
laten kon doen. En ze deed inderdaad ook uitge
laten. 25e bukte zich heel diep over hot oeo.
lichtte even het jongenshoofd op, zoodat ze nu
duideiyk- de sproeten bemerkte, die bleek lagen
gespikkeld op het grauwe ïydersgezicht „Mr
Sharpe," sprak ze. „Herken je my niet meer?
Ik heb u eens ontmoet, juist voordat u naar net
front vertrok. Dat wil zeggen, u werd aan ons
allen voorgesteld. Miss Ames is een vriendin van
ons alle tweel"
„Wel heb ik van mijn leven! Is dat even wat!
Wacht eenszeker, zeker ik ken je maai ai
te goedjij bent miss Delamere, als 'k het
wel heb. Jy bent hetzelfde meisje, dat aUyd
zoo goed voor mijn meisje heeft gezorgd." Toen
haalde hij zijn niet-verwonde hand van onder
het laken te voorschijn en nam de hare zoo
stevig, dat ze het byna uitkermde van de pyn.
„Had ik ooit kunnen denken, dat- jy hier zus
ter zou spelen! Dat noem ik even boffen! Ik
heb geen briefje van myn meisje meer gezien
sinds zé me geschreven heeft, dat ze hier ergens
in Londen naar een baantje ging zoeken. Mis
schien kan jy me wel vertellen waar ze op net
oogenblik uithangt. Mag ik hier bezoek ontvan
gen van myn eigen meisje, denk je, zusie.?
Arabella zal me zeker komen bezoeken, anders
ken ik miss Ames niet meer, wat jy."
Dat was een lastig geval. Hoe kon ze nu te
gen dien armen Sharpe vertellen dat het adres
van miss Arabella Ames tot voor een uur, pie-
cies in dit hospitaal was geweest. Hoe kon zij
nu tegen dien stakkerd vertellen, dat Arabella
in dit zelfde hospitaal verpleegster was geweea
en om een belacheiyke en hoogstwaarschijnlijk
onzuivere reden was weggestuurd.
Ze aarzelde en die aarzeling werd fataal
Want de beruchte kletskous die zich altyd in
dringerig interesseerde voor nieuwelingen en
stiekem heel die kennismaking met den jongen
gewonde had afgeloerd, was naderby gekomen,
toen ze bemerkte dat er tusschen die twee „iets
bestond". Ook had ze den naam van Arabella
Ames opgevangen en dat uit den mond van dien
gewonde.
„Neem me nie^ kwalyk, maar had die vriei'd
je het over dezelfde miss Ames, die hier ver
pleegster is geweest?" vroeg ze kwasi beiang-
tellend, terwyl ze geen acht sloeg op Peggy's
gefronste wenkbrauwen, die maar al te duide-
lyk zeiden: „Zeg hem niets van wat hier ge
beurd is."
De jonge Sidney Sharpe richtte zich met-
moeite een weinig in het bed op en er kwam een
buitengewoon licht in zyn oogen.
„Verpleegster," herhaalde hy opgewonden en
blij. „Verpleegster. Zou dat werkeiyk myn Ara
bella kunen zyn? Ik zou zoo zeggen, dat je
dien naam met drie a's niet eiken dag tegen
komt."
„Onze Arabella Ames had blauwe oogen en
ontzettend veel blond haar," gaf de verpleeg
ster hem bereidwillig verdere inlichtingen.
„Blond haar, zeg je en veel, natuurlijk, dat
kan niemand anders dan myn Arabella zyn.
Dat is ze, dat is ze," zei de jonge Shame ze
nuwachtig. „En je beweert dat ze in he'. zelfde
hospitaal verpleegster is?"
„Ze was het," zei de ander met veel nadruk.
De gewonde viel teleurgesteld in de kussens
terug. Alle vreugde, alle genoegens van die
eerste opwindende berichten waren verdwenen.
„Wat wil je daarmee zeggen? Heb je soms
narigheid met haar gehad? Sta d'r niet by of
je ze vanmorgen hebt begraven. Vooruit, zeg op!
Waarom is ze hier niet meer?"
En voordat Peggy nog een uitvlucht had kun
nen verzinnen, teneinde den Jongen man voor
de ergste teleurstelling te behoeden, voegue de
ander hem in monsterachtige gevoelloosheid toe:
„Zuster Ames is hier nie^ meer, omdat ze zich
heeft gedragen op een manier, die het oesiiiur
niet kan dulden en.... nou ja, ze is doodgewoon
weggestuurd."
HOOFDSTUK XXIX
Arabella komt tenslotte weer naar huls
Zuster Peggy Delamere van het St. Hester's
Hospitaal dacht, dat haar hart zou breken van
alles wat ze de laatste dagen had moeten door
maken.
Denk eens aan. Daar was me nu een van die
soldaten teruggekomen van het front, na ginds
al de verschrikkingen van zyn zware plicnUevc.n
te hebben doorstaan. Hy had in letteriykcn zin
zyn halve linkerhand gegeven voor zyn vader
land en kwam nu naar huis terug om daar de
rechtmatige verpleging te ontvangen, die Si-
Hester's hem bieden kon. En wat moest aio
arme jongen nu het eerst vernemen op vacsi-
landschen bodem? Wat lag er tusschen de veie
geschenken waarmede de burgery hem had over
laden? De schunnige mededeeling van een i» -
loersche verpleegster, dat zyn meisje zich sn
dit zelfde hospitaal onbehoorhjk had aangesteld
en was heengezonden. Met de eenige conclusie:
zyn meisje was hem in den korten tyd, dat zy
van elkander waren geweest, niet eens trouw
kunnen biyven.
(Wordt vervolgd)
