Bescherming van natuurschoon
en landschap
r
New-Yorksche Beurs
D. W. BRAND
woestijnhavik
I
Het „streekplan" dient wettelijk
beschermd te worden
ZONDAG 5 JANUARI 1941
De landelijke bouwkunst
GEITEN"
Bescherming natmirbezit
en landschap
Aan vraag niet te voldoen
Ruilverkaveling
Schadelijke bebouwing
Conclusies
Landelijke bouwkunst
OFFICIEELE PUBLICATIE VAN HET DEPARTEMENT
VAN LANDBOUW EN VISSCHERLI
Motorbrandstof voor tractoren
Onregelmatig koersverloop;
handel zeer kalm
Omzet: 380.000 shares
Clearingikoersen
FA 1LLISSEM ENT EIS
WISSELKOERSEN
AMERIKAANSCHE
GOEDERENMARKT
Ruime credieten voor weder
opbouw in België
Ing. f 3.50
Geb. f 4.50
MINDER COURANTE EN
INCOURANTE FONDSEN
De.
door ALBERT M. TREYNOR
-
Te Amsterdam is Zaterdagmiddag de 16e
Monumentendag gehouden, welke onder aus
piciën staat van -de Commissie voor den
Monumentendag onder voorzitterschap van
prof. dr. A. W. Byvanck.
In zijn openingsrede heette de voorzitter in
het bijzonder welkom den secretaris-generaal van
het departement van Opvoeding, Wetenschap en
Cultuurbescherming, prof. dr. J. van Dam en de
vertegenwoordigers van de departementen van
Waterstaat en Sociale Zaken en van Staats-
boschbeheer en wethouder Franke namens het
gemeentebestuur van Amsterdam.
Prof. Bijvanck zette uiteen, waarom voor deze
bijeenkomst het onderwerp „Landelijke bouw
kunst en natuurschoon bij cultuurtechnische
werken" in behandeling genomen was. Hij
bracht onder de aandacht, hoe drie eischen de
deelnemers aan dezen dag, dus daarmede dege
nen, die aan de monumentenzorg en de natuur
bescherming werken, moeten bezighouden.
Ten eerste, dat geen vernietiging plaats
vindt van onvergankelijke schoonheid, ten
tweede geen vernietiging van die schoon
heid, welke niet behoeft te worden opge
offerd, en ten slotte geen vernietiging van
die schoonheid, welke het ontstaan van
nieuw schoon kan bevorderen of mede
brengen.
Hierna was het woord aan den heer J. W.
Verdenius, stedebouwkundig architect te Hat-
tem en leider van het Streekplan Noordwest
Overijssel, die een voordracht hield over „Vaste
richtlijnen voor de bescherming van ons na-
tuurbezit en bij het ontstaan van het nieuwe
landschap", waarin hij om. het volgende naar
voren bracht.
De bescherming van ore na tuur bezit is een
stedebouwkundig probleem, dat ten nauwste
samenhangt met de volkshuisvesting ten platte
land, met het verkeer, de ontwatering en niet
het laatst met de werkloosheid, de voedselvoor
ziening en den al sterker wordenden drang
onzer boeren om meer cultuurland.
De vraag, of er ontgonnen moet of mag wor
den en voorts waar en op welke wijze, houdt
ons al meer dan dertig jaar in beroering en
wordt niet opgelost door een al of niet geslaagden
strijd om een natuurmonument, noch door een
al of niet geforceerde ontginning.
Dat een voor de gemeenschap waardevol
natuurterrein door ontginning verloren zou
gaan, moet kunnen worden voorkomen, ander
zijds zullen voor de cultuur geschikte en gunstig
gelegen terreinen moeten kunnen worden ont
gonnen, indien dit noodzakelijk wordt bevon
den en mits het plan is opgemaakt met inacht
neming van de vastgestelde stedebouwkundige
richtlijnen.
Dan zal niet meer kunnen geschieden,
wat wij helaas al op meer plaatsen waar
nemen, nJ. dat cultuurtechnische werken
worden uitgevoerd zonder organisch ver
band met het omringende landschap, dat
de grenzen tusschen wat wij een natuurland
schap en een cultuurlandschap noemen, niet
langzaam in elkander overgaan, doch tn
Pijnlijk contrast met elkaar botsen
De mensch grijpt van jaar tot jaar al meer
in en maar zelden met deskundige, gevoelige
hand. De redenen van dit ingrijpen zijn bekend,
er is in ons land een ontstellend gebrek aan
cultuurland. Dit blijkt uit het feit, dat onze
bevolking van 1903 tot 1940 met circa 60 pet.
toenam en de cultuurgrond slechts met onge
veer 20 pet.
Uitvoerig besprak de heer Verdenius ver
volgens de vraag of door ontginning aan
den steeds sterker wordenden roep om
meer land tegemoet gekomen kan worden.
Zijn conclusie was, dat dit in verhouding
tot de vraag, zelfs al werd alle natuur-
ruimte geofferd, niet mogelijk is. In ver
band daarmede is het een nationaal belang,
het probleem zonder of met weinig grond
in studie te nemen, temeer daar de nieuw
ontgonnen en de op de zee gewonnen gron
den vrijwel geheel voor grootbedrijf gere
serveerd worden.
Zoo zijn er b.v. 167000 grondgebruikers, die een
landbouwbedrijf exploiteeren, met minder dan
1 h.a. grand, 63.000 minder dan 5 h.a., 50.000
minder dan 10 h.a. grond en slechts 55.000 die
meer dan 10 ha. tot hun beschikking hebben.
Slechts 1 van de 6 4 7 boeren heeft genoeg land
om op te kunnen bestaan. En van jaar tot jaar
wordt de achterstand grooter.
Daarom bepleitte spr. een nationaal plan.
Het is niet juist om ender suggestie van den
Cultuur-Technischen Dienst ons te troosten met
ce gedachte, dat wij er al ontginnende en in
polderende wel zullen komen. Wij waren een
maal een agrarisch 'and, maar kunnen net niet
meer zijn, omdat onze bevolking sindsdien met
meer dan 100 pet. steeg en onze cultuurgrond
slechts met circa 20 pes.
Wij dienen derhalve te erkennen, dat wij, zoo
doorgaande, onvermijdelijk vastloopen en zullen
ons op een beteren weg moeten bezinnen. Veel
natuurschoon is inmidds's geofferd, veel land-
schapsschoon door de versnippering onzer gron
den verdwenen.
Vervolgens kwam het onderwerp ruilverkave
ling ter sprake.
Versnippering der gro-ukm wordt hiermede
niet voorkomen, aldus spr. Niets beïet immers
den eigenaar, zoodra h'.j zijn nieuw, gunstiger
verkaveld perceel heeft vrekiegen, tot verdere
verkaveling over te gaan. Daar nu het ruilverka-
veiingsplan zooveel nu;dijk he: doel nastreeft,
dat elk perceel, ook al is het nog zoo klein, aan
een weg komt te dggen, verwacht, spr. van de
bestaande regeling weinig goeds voor de volks
huisvesting en het landschap beide, tenzij aan
het ruilverkavelingsplan vooraf moet gaan een
uiccreidingsplan of een streekplan.
Aan de uitvoeing van elk cultuur-technisch
werk behoort trouwens deze voorwaarde te wor
den gesteld. De regeering overwege maatregelen
cm de verdere versnippering van het landelijk
gebied tegen te gaan, en zie de mogelijkheid
van samenvoeging van kleine perceelen onder
het oog.
Spr. betreurde. dat de Twiske verloren
dreigt te gaan. Hoe het ook afloopt, met dit
prachtige recreatiegebied voor Amsterdam en
Zaandam, er zal met reden kunnen worden
verklaard, dat hier de verkeerde weg is ge
volgd. Reeds lang had 'n streekplan voor
Noordholland het vraagstuk van de bodem-
bestemming moeten voorbereiden al sinds
lang richtlijnen moeten vaststellen, niet al
leen voor dit belangrijke waiersportgebied,
maar tevens voor de aangrenzende polderge
bieden der Zuiderzeewerken.
De invloed van een groot ontginningsplan
blijft immers niet beperkt tot net te bewerken
gebied, doch strekt zich uit over de randgebie
den, dikwijls over de geheele provincie.
Spr. betreurde, dat nog steeds niet voldoende
regelend wordt opgetreden ten aanzien van de
bebouwing. In talrijke gemeenten., waaronder
vele van meer dan 10.000 inwoners, bouwt men
maar in het landelijk gebied aan verharde en
onverharde wegen, in bosch en veld tusschen
de agrarische bedrijven in, tot groote scnade
van de cultuurwaarde onzer gunden Hij ves
tigde te dezen aanzien de aandacht op de rand
gebieden der Veluwe en Twente, waar reeds
honderden H_A. bosch door bebouwing zijn be
dorven.
Spr. deed "n ernstig beroep op de gemeentelijke
overheid om in dezen krachtig in te grijpen.
Hier helpt geen rapport streekplan, hoe voor
treffelijk ook. Bebouwing en versnippering schrij
den ongehinderd voort tot het plan is vastge
steld, immers het ontwerp streekplan is onbe
schermd.
Tenslotte behandeld de neer Verdenius het
probleem van de cultuurtechnische werken zelf.
Aan de hand van kaarten en lantaarnplaatjes
betoogde hij, hoe gewenscht het is, dat een cul
tuurtechnisch werk is een ond^deel van een
groot organisch geheel.
Ook het nieuwe landschap kan een aanwinst
beteekenen, kan nieuwe schoonheid schenken.
Daarvoor zal de hulp van een landschaps-ar-
chitect in de meeste gevallen niet kunnen wor
den gemist.
Spr. kwam tot de volgende conclusie:
Door de vaststelling van een nationaal
plan zal op grond van het algemeen belang
moeten worden bepaald, welke gronden wel
en welke niet zullen mogen worden ont
gonnen.
De zorg voor onze natuurruimten is een na
tionaal belang, de regeering strekke hierover
zooveel mogelijk haar bescherming uit.
Ten einde de bebouwing vooral in onze platte
landsgemeenten zoo spoedig mogelijk te kunnen
regelen, stelde de regeering de nieuwe Woning
wet vast.
Het wettelijk streekplan worde algemeen
noodzakelijk verklaard. Cultuurtechnische wer
ken zullen alleen mogen worden uitgevoerd
mits zij getoetst zijn aan de richtlijnen van
streekplan en uitbreidingsplan.
Voor alle cultuurtechnische werken zal de
medewerking van een, door de regeering als
zoodanig erkend landschaparchitect verplicht
moeten worden gesteld.
Na den heer Verdenius sprak de heer J. F.
Berghoef, architect, over „De zorg voor de lan
delijke bouwkunst".
In deze inleiding wees spr. op de bescheiden
heid en de onopvallendheid, welke deze kunst
siert en welke haar juist doet aanvaarden als
iets, dat geheel natuurlijk is. Na vervolgens een
uiteenzetting te hebben gegeven, wat landelijke
bouwkunst eigenlijk is en hoezeer deze zich
steeds aan het boerenleven heeft aangepast en
wat in verband daarmede onder landelijke cul-
maakt na
volgende
Het Rijksbureau voor de voedselvoorziening in oorlogstijd m
gepleegd overleg me het Rijksbureau voor aardolieproducten, het
ekend:
Houders van tractoren in het landbouwbedrijf, die deze werktuigen
mecnen te moeten gebruiken voor het ploegen van den akker voor ae
voorjaarsgewassen, gelieven daarvoor in de maand Januari motorbrand
stof aan te vragen en wel voor de petroleummotoren op de bekende for
muiieren, in te dienen bij den Provincialen voedselcommissaris en voor de
benzine-motoren op de bekende b 1 formulieren, in te zenden aan het
Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in oorlogstijd, afdeeling II d,
Alexanderstraat 19 te 's-Gravenhage.
De bedoeling is, dat men de noodig geachte hoeveelheid voor het ge
heele voorjaarsseizoen in eens aanvraagt, onder vermelding van de ge-
wenschte verdeeling over de maanden Februari, Maart en April. De toe
wijzing volgt dan in maandelijksche gedeelten.
Op de formulieren moet duidelijk worden aangegeven de oppervlakte
in H.A., welke voor het vorenaangpgeven doel in het voorjaar geploegd
moet worden, alsmede het aantal werkpaarden, op het bedrijf aanwezig.
Voorzoover werkzaamheden zullen geschieden met tractoren, die op
het bedrijf thuis behooren, moet de aanvrage geschieden door het bedrijf
zelf.
Voorzoover loonploegers deze werkzaamheden v.errichten, dienen dezen
een collectieve aanvrage in te dienen, waarop van elk bedrijf de gegevens
betreffende de te ploegen oppervlakte en het aantal aanwezige werk
paarden moeten zijn vermeld, gestaafd door de handteekeningen van de
landbouwer-,, voor wie gewerkt wordt.
paarden moeten
landbouwer!, voc.
Indien voor de voorjaarsmaanden tevens nog aangevraagd moet
worden voor andere landbouw-werkzaamheden, b.v. dorschen, gelieve men
dit op het formulier afzonderlijk aan te vragen zoodat dus de aange
vraagde hoeveelheid voor het ploegen en die voor het dorschen afzonderlijk
op het formulier vermeld worden.
Ook voor dorschen moeten de voor de beoordeeling noodzakelijke ge
gevens duidelijk vermeld worden.
Met het oog op de omvangrijke werkzaamheden, die de behandeling
van deze aanvragen vcreischt, moeten de bovenbedoelde aanvragen uiter
lijk 15 Januari 1941, duidelijk ingevuld en onderteskend worden ingediend.
tuur verstaan moet worden, wees spr. op de
noodzakelijkheid, dat de landelijke bouwkunst
zich onderscheidt door groote soberheid en een
voud, waarbij natuurlijk het verschillende ka
rakter der volksgroepen streng In het oog gehou
den dient te worden. De kracht van deze bouw
kunst immers schuilt in haar natuur-verbon-
denheid; oorsprong en doel zijn belde deel van
de natuur.
De enorme bevolkingsaanwas, de vestiging
van industrieën en het uitstroomen van de
stadsbevolking hebben echter groote na-
deelen met zich gebracht. Karakterlooze
bouwwerken zijn verrezen, de plaats inne
mend van het landschappelijk schoon. Deze
ontsiering dient bestreden te worden.
De plaats, welke het platteland in onze ge
heele samenleving behoort in te nemen, mag
niet uit het oog verloren worden. Gelukkig ge
schiedt dit ook niet. Men is langzamerhand tot
het besef gekomen, dat de bebouwing op het
land en in de dorpen niet naar willekeur kan
geschieden. Vandaar ook, dat de stichting tot
doceering van landelijke bouwkunst binnenkort
haar werkzaamheden zal beginnen. Deze stich
ting stelt zich ten doel, de kennis van de ar
chitectuur en verwante kunsten van Nederlands
platteland te bevorderen.
Beide sprekers lichtten hun voordracht, toe
met lichtbeelden.
NEW YORK, 4 Jan. Het koersverloop op de
New Yorksche effectenbeurs was vandaag on-
Jan.
Koersen voor stortingen op 6 Januari 1941
tegen verplichtingen, luidende in: Reichsmar-
ken 75.36, Belga's 30.1432, Zwitsersche francs
43.56, Lires 9.87, Deensche kronen 36.40, Noor-
sche kronen 42.82, Zweedsche kronen 44.85,
Tsjechische kronen (oude schulden) 6.42, Tsje
chische kronen (nieuwe schulden) 7.54, Dinar
(oude schulden) 3.43, Dinar (oude schulden)
4.23 Turksche ponden 1.4514, Lewa 2.30, Pengö
(oude schulden) 36.519, Pengö (nieuwe schul
den) 45.89.
Opgegeven door v. d. Graaf Co., N.V.
(Afd. Handelsinformaties)
Failliet verlaard:
2 Jan Gradus Heodrikus Vos, handelende o.d.
Firma de Vos <b Zn. Babberich, gemeente Zeve
naar. Rijksweg D. 39. R.c. Jhr mr van Nispen
tot Sevenaer. Cur. mr. H. J. W. van der Poel, Arn
hem, de la Reystraat 10.
Mej. Hiitje M. de Boer, winkelierster, Mak-
kum, Kerkstraat no. 32. R.c. mr. H. .1. van Maa-
nen. Gur. mr. H. H. J. van Bottenburg, Sneek.
E. van der Hoek, smid. Welsrijp. R.c. mr.
Baron van Harinxma thoe Slooten. Cnr mr. J.
van der Schaaf, Leeuwarden.
S. Kuipers, koooman ln meubelen. Leeuwar
den, Voorstreek 25. R.c. mr. baron van Harinxma
thoe Slooten. Cur. mr. P. T. van der Herberg.
Leeuwarden
j. Suierveld, timmerman, Leeuwarden, Cam-
buurstraat 27. R.c. B. Ph. Baron van Harinxma
thoe Slooten. Curatrlce mevrouw mr. E. G. van
DienïenMekking, Leeuwarden.
De N.V. Samenwerkende bakkerijen ..De
Vooruitgang", Harllngen. R.c. mr. Barpn van Ha
rinxma thoe Slooten. Cur. mr. J. H. Cornells,
Sneek.
H. Pasman J.A.zn. schilder, Wilp. gemeente
Voorst. R.c. mr. A. H. 'van der Giesen, Cur. nïr
R. A. James, Apeldoorn Deventerstraat 38.
3 Jan.: M. Suykerbuyk, rijwielhandelaar.
Steenbergen, Heensche Molen H. 180. R.c. mr. A,
Bisschop Boele. Cur. mr. H. P. Jager, Bergen op
Zoom, Antwerpschestraat 30.
In de week van 30 December 194 Ot-.m. 4 Ja
nuari 1941 werden in Nederland 21 faillissemen
ten uitgesproken.
Maandstatisttek over December 1940. Samen
gesteld door afd. Handelsinformaties v. d. Graaf
Co., N.V., Amsterdam. Noord-Holland (excl
Amsterdam) 8; Amsterdam 13; Zuid-Holland (excl
Den Haag en Rotterdam) 10: Den Haag 6; Rot
terdam 4: Utrecht 4; Gelderland 2; Nrd.Brabant
6: Limburg 2; Zeeland 1: Friesland 1; Groningen
6; Drente 5; Overijseï 2.
Totaal 70 faillissementen.
Totaal vanaf 1 Januari 1940 1255 falilllsse-
menten
Totaal zelfde tijdvak vorig 2169 faillissementen
Opgeheven wegens gebrek aan actief de falll.
van G. H. Clllekens, chauffeur, Rotterdam. A. F.
Verhaar, schilder. Den Haag.
Gedeponeerde ultdeelln'gs'iijsten:
21 Dec.: H. J. Hendriks. Eindhoven. Geëindigd
door het verbindend worden der eenlge uttdee-
Ungslljst. Ultk. 15.88 pCt.
27 Dec.: A. Kolle, sigarenwinkelier, Groningen
Idem. Uitk. nihil aan conc. crediteuren.
A. W. J. Standaart Jr., Rotterdam. Idem
Uitk. nihil aan conc. crediteurerr.
28 Dec.: M. J. Kleia, kleermaker, Rotterdam
Idem. Ultk. 1.083 pCt.
Allied Chemical
40
Air Reduction
162
162
16
American Can Co.
90
89
89
Am. c a Foundry
American Radiator
61
Am. Rolling Mills
15 i
15
14
Am. Smelt Ret.
42
42
42
Am. Sugar Refining
15
Am. Tel. fi? Tel.
167 J
168
167
Am. Tobacco B.
73
72
71
Am. Waterworks
6
Anaconda Copper
27
27
26
Atchison Topeke
18
18
17
Baldwin Locomotive
18
Baltimore fit Ohic
3
3
3
Bethlehem Steel
87
88
86
Canadian Pacific
3
31
31
Comm. Invest. Trust
36
36
35
J. I. Case Company
55
55
54
Ches. fi? Ohio
42
42
42
Chicago Rock Isl.
10
Chrysler Motor
71 i
71
69
Consolid. Edison Co.
23
22
22
Deleware fit Huds.
H
11
11 i
Detroit Edison C.
115
Dupont de Nem.
16i
163
162
Eastman Kodak
140
138
138
General Electric
34
34
33
General Foods
38
38
38
General Motors
47
48
45
Good Year
19
19
18
Hudson Motor
4
4
3
Intern. Harvester
50
50
50
Int Merc. .Marine
Intern. Nickel
24
24
23
Internationa) Paper
14
Intern. Tel. en Tel.
32
2
2
Kennecott Copper
36
37
36
Mack Trucks Incorp.
30
Montgomery Ward
38
37
National Biscuit Co.
17
Nat. City Bank
New York Central
14
14
13
Norfolk fit Western
209
North. Am. Aviat
16
16 J
16
Nord. Amer. n. a.
Northern Pacific
6
Packard
3
3
3
Paramount
22
Pennsylvania
22~r
22
Proctor fi? Chamble
55
Publ. Serv. N. J.
28
28
28
Pullman Incorporat.
26
Pure Oil Company
8
Radio Corporation
4
4
4 1
Reading Company
13
Rep. Steel
22
22
21
Reynolds Tobacco B.
33
32
32
Sears Roebuck
77
78
77
Shell Union Oil
11 i
11 i
11
Socony Vacuum
9
8
8
Southern Pacific
8
Southern Railway
12
Standard Brands
6
Stand. Oil of N.-J.
35
35
34
Texas Gulf Sulphur
36
Twent. C. Fox Film
6 J
6
6 i
Union Carb.fi? Carb.
70
69
69
Union Oil of Calif.
Union Pacific
79
79
77
United Aircraft
43
43
42
United Corp A.
1
1
1
United Fruit Comp.
69
U. S. Ind. Alcohol
27
26
24
U. S. Rubber
22
22
21
U. S. Steel
69
70
68
U. S. Steel pref.
129
128
127 J
Western Union
18
20
20
Westingh. Electric
103
103
103
Wool worth Building
30
32
32
regelmatig, hetgeen reeds dadelijk bij de opening
viel op te merken. De handel was zeer kalm.
Enkele fondsen, waaronder Americane Can,
Eastman Kodak en Allied Chemical stegen om
streeks een tweetal punten. Daarentegen ging bij
de staalwaarden omstreeks een punt verloren.
De markt ontleende steun aan de gunstige voor.
uitzichten voor het bedrijfsleven. Verder blijven
de aanhoudende verkoopen van Amerikaansche
fondsen door Engeland de aandacht trekken, al
wordt het aangeboden materiaal dan ook vrij
goed ondergebracht. De belangstelling ging ver
der uit naar de rede van president Roosevelt in
het congres. De bedrijvigheid in de staalindustrie
raamt men voor de volgende week in het gebied
van Youngstowri op 93 procent der capaciteit,
terwijl men haar voor de omgeving van Pitts
burgh aanneemt op 98 procent.
De verkoopen der warenhuizen zijn gedurende
de feestdagen zeer groot geweest. In de op 28
December geëindigde week waren zij 59 procent
grooter dan in de overeenkomstige week van het
voorafgaande jaar. De beurs sloot onregelmatig.
Vandaag werden 623 fondsen verhandeld.
Daarvan zijn er 349 in koers gestegen en 121 ge
daald. De noteeringen der 163 overige onder
gingen geen verandering.
NEW YORK, 4 Jan.
Slotkoersen Jan.
4 3
2
Londen
4.68
4.03
4.03
Parys
2 23
223
2.21
Amsterdam
Beriyn
40.05
40.05
40.05
Brussel
-
- -
Rome
5.05
5.05
5.05
Madrid
9.25
9.25
9.25
Zwitserland
23.22
23.21
23.21
Weenen
t -
Stockholm
23.85
23.85
23.85
Montreal
86.375
86.00
85.93
B. Aires Papier
29.78
29.78
29.78
B.Aires Markt
73.60
23.60
23.60
Yokohama
23.45
23.45
23 45 - 46
4 Jan. 3 Jan.
NEW YORK, 4 Jan.
4 Jan. 3 Jan.
Katoen
Jan. 10.2910.32
Mrt 10.40-41 10.43
Mei 10.36 10.38
Koffie
(Rio - Nieuw contract)
Mrt 4.48.+
Mei 4 57
Juli 4.69
Sept.
Dec.
Sept
Suiker
Dec. 0.72
Mrt. 0.75
Mei 0,77
Juli
Oct.
Dec.
10.17 19 10.19
9.59 9.59
9.56 9 55
4.43-
4.52-
4.64+
0.72
0.75
0.77
(Santos)
Sept. - -
Mrt. 6.57 6.48+
Mei 6.70+ 6 59+
Juli 6.81 6.70+
Sept. 692 6.81+
Dec. 7.00+ 6.89+
Juli
Sept.
Dec.
Mrt.
80
0.84+
0.85
Rubber
Standaard
Dec. 20.25
Jan.
Mrt
Mei
Tin
LOCC
20.14
19.99
19.80
20.30
20.17
20.04
19.90
Juli
Sept.
Oct.
19.68
19 63
19.53
0 80
0.84+
.0.86
19.80
19.75
19.65
50.10 50.10
termyn 50.10 50.10
90 aagen 50.05
4 Jan. 3 Jan.
87
82 i
82
Tarwe
Mei
Juli
Sept.
Maïs
Mei
Juli 62 -
Sept. 62 i
Reuzel
Jan. 6.97
Mrt. 4.27
4 Jan.
Tarwe
Dec
Mei 77 f
Juli 79 1
Rogge
Dec -
Mei 49
Juli 49 f
Haver
Mei 34
87 i f Mei
81 —82 Juli
82 - i Sept.
62 62J •-
62 -
62 .-
4.75+
6.12 f
3 Jan.
Mei
Juli
Sept.
50.05
CHICAGO, 4 Jan.
4 Jan. 3 Jan.
Haver
37 f 37 i
33 33 5
31 5
Rogge
48 - 471 -
49 5 - 48 5 -
Mei 6.45 6.30+
Juii 6.65* 6.50+
WINNIPEG, 4 Jan.
4 Jan. 3 Jan.
Gerst
Dec.
77
- Mel
44
44
79
Juli
43
42
Lynzaad
Dec
49
Mel
143
1.42
49
Jull
143
1.43
33
Juli
32
31
uec
33
BRUSSEL, 4 Jan. (Belgrapress)Teneinde de
werkloosheid te bestrijden verleent het com
missariaat-generaal voor 's lands wederopbouw
credieten aan gemeenten, die werken van al
gemeen belang laten uitvoeren. Deze credieten
kunnen soms belangrijke sommen uitmaken. Zoo
noodig worden ze voor meer dan één werk toe
gestaan.
In de provincie West-Vlaanderen werden tot
op 30 November aan acht en negentig gemeen
ten zulke credieten verleend, waarvan 28 in het
arrondissement Kortryk, 7 in het Brugsche, 27
in het Iepersche, 8 in het Tielsche, 15 in het
arrondissement Roeselare, 3 in het Oostendsche,
6 in het Veumsche en 4 in het land van Diks-
mulden.
EEN
NIEUWE HERMAN DE MAN
Een roman van Moederliefde en Moederleed
MAKELAARS IN EFFECTEN
AMSTERDAM - KEIZERSGRACHT 215
TEL. 42600 (4 lijnen)
Speciale afdeeling voor het verhandelen
van KERKELIJKE LEENINGEN
Sedert die vorige opgave werden door de firma
D. W. BRAND. Keizersgracht 215 te Amsterdam,
de volgende fondsen verhandeld:
OBLIGATIëN
Haarlem (Oude schuld) 2i/2 55
Asselbergh's IJzerindustrie Handel
Maatschappij 5 o)„ 100%%
Brood Unie 4 85 83
Eigen Gebouw ten laste van Nederland-
schen Bond van Huis- Grondeigenaren
4 60
Eudokia, Vereeniging 1936 4>/2 98
Gereformeerde Kerk te Alblasserdam 4 94
Handel-, Industrie- en Landbouw Maat
schappij voor Nederland 3 7714%
Holland Bank (kl. cp.) 4% 1534%
Internationaal Gewapend Betonbouw 6 100
Meteoor, Betonfabrlek De 6 10014%
Nationale Credietbank (kl. cp.) 4 81
Nederlandsche Buurtspoor 3% 5334%
Nederlandsch Sportpark. Mij. tot Exploi
tatie van het (a f 100.38
Van Vlisslngen Co.'s Katoenfabrleken
(kl. cp.) 5 100
ZutphenEmmerik Tramweg Maatschap-
Pij 234 23
OBLIG. R.K. INSTELLINGEN (BINNENLAND)
Aloysius Stichting, St. te Amsterdam
(kl. cp.) 4 60
Augustijnen, Paters te Nijmegen 434 91
Bonifacius Lodewljk, Par. v. d. H.H. te
Dordrecht 434 92
Hart, Priesters v. h. H. te Sittard-Leyen-
broek 4 o/„ 60
Hippolytus Stichting, Sint te Delft 5 99 34
Jezuïeten, Paters te 's-Heerenberg 5 70
Joannes den Dooper. Par. H. te Haar
lem 334 <2, 75
Katholiek Bijzonder Onderwijs in het
Bisdom Haarlem 5 93
Lucia, Eew. Zusters St. te Bennebroek
334 79
Onze Lieve Vrouwe Gasthuis te Amster
dam 334 8634%
Theresia van Lisieux, Par. v. d. H. te Rot
terdam 4% 50
Willibrordus Vereeniging, Sint te 's-Gra
venhage 5 90
OBLIG. R.K INSTELLINGEN (BUITENLAND)
Franciscanessen v. d. H. Familie te
Mayen 4 28
Johannes de Deo, Barmh. Broeders v. d.
H. te Trier 8 25
PANDBRIEVEN
Boeren Hypotheekbank 334 86
Groningsche Hypotheekbank (kl. cp.)
334 8534%
Haarlemsche Hypotheekbank (kl. cp.)
334 87%%
Holland-Canada Hypotheekbank (kl. cp.)
5 <v„ 21
Holland-Canada Hypotheekbank (kl. cp.)
6 21
Holland-Canada Hypotheekbank (kl. cp.)
(Dollars) 6 15
Vereenigde Transatlantische Hypotheek
banken (kl. cp.) 3 53
AANDEELEN
Adm. Kantoor Gem. Fondg Mrs. van
Vierssen, Trip en Feith34
Amstel Hotel Maatschappij 50
Frisia Wolspinnerij 110
Gemeenschappelijke Electricitelts Bedrij
ven voor Bandoeng en Omstreken 245
Groninger Lokaal Spoorweg Maatschappij
(Oude) 334%
Haarlemsche Machinefabriek v.h. Gebrs.
Figee 88%
Havenlaan, Maatschappij tot Exploitatie
van Onroerende Goederer) 32
Internationale Sleepdienst Maatschappij 125
Kemo Corsetfabriek 200
Leidsche Broodfabriek (f 100.—0 70
Lint's Industrie- en Handel Maatschappij
A. N. de (Pref.) 105
Maastrichtsche Zinkwit Maatschappij 105
Meelfabrieken der Nederlandsche Bakkerij
23534 236 236%%
Meelfabrieken der Nederlandsehe Bakkerij
(kl. cp.) 235
Nationale Bank voor Belaste Waarden 74
Oost-Java Prauw Maatschappij 65
Overijselsche Kanalisatie Maatschappij
(Pref.) 5
Sphinx, Kristal-, Glas- en Aardewerkfa
briek De 89
Thomassen Co. Machine- Motoren-
fabriek 80
IJsel. Emailleerfabriek dfe 6734%
Vereenigde Manufacturenhandel Van
Hout, Cramer Malmberg 90
NIET VOLGESTORTE AANDEELEN
Algemeene Hypotheekbank 20 gestort 16
Algemeene Waarborg Maatschappij 10 «s, gestort
f 75.— toe
Groningsche Hypotheekbank 20 ge
stort 35
Utrechtsche Hypotheekbank 10 gestort f 50.
toe
OPRICHTERSBEWUZEN
Arnhem, Levensverzekering Maatschappij f 125.
Bensdorp N.V. f 30.
Beurskluizen en Safes o. d. Nieuwe Koopmans
beurs 1 2.
Haarlemsche Scheepsbouw Maatschappij f 27.50
Hollandsche Hypotheekbank f 85.
Hollandsche Kunstzijde Industrie f 230.
Javasche Bosch Exploitatie Maatschappij f 3.50
Semarang Cheribon Stoomtram Maatschappij
f 95.—
Sentanen Lor, Suikerfabriek f 1575.f 1610.
Singkep Tin Maatschappij f 82.5o
WINSTBEWIJZEN
Algemeene Norit Maatschappij f 430.—
Amsterdam Thee Cultuur Maatschappij f 9.50
Houthandel v.h. William Pont f 150.f 160.—,
f 170.—
Indische Land- en Boschbouw Maatschappij f 3.—
Suiker Cultuur Maatschappij f 65.
DIVERSEN
Algemeene Kunstzijde Unie (Div. 22) f 18.75,
f 18.50
Automatic Screw Works (Rest.bew.) f 11.75,
f 11.50
Lijm- en Gelatinefabriek Delft (Rest.bew.) f 17.50
Bensdorp N.V. (Rest.bew.) f 55.
Moormann's Cultuurondememingen (Bew. van
Deelger.) f 42.50
Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart Maat
schappij (Bew. van Deelger.) f 170.f 175.—
Nederlandsche Rubber Unie (Rest.bew.) f 250.—
Vereenigdle Hollandsche Sigarenfabrieken (Rest.
bew.) f 23.—, f 25.—, f 30.—
30 Nadruk verboden
Jimmy Wellesford had de veranderde uit
drukking op zijn gezicht gezien en keek hem
bezorgd aan.
„Wat is er? Wat scheelt je?"
„Zij is een vriendinnetje van me, uit de woes
tijn."
..Dit is een grappige plaats voor haar om te
*ijn."
,jk weet niet hoe ze hier komt en waarom
ae hier is. Zij is niet van 't soort, dat jij denkt!"
„Heeft ze vrienden?"
„Ja," zei Darwin grimmig. „Zij heeft een
vriend, die zal nu naar haar toegaan en haar
uit deze poel verlossen. Nu, op dit oogenblik."
Wellesford wierp een vluggen blik op de twee
gewapende zwarten bij den uitgang en keek toen
naar de groep mannen die can Oedipus Aba
heenzaten.
„Het is makkeijker hier binnen te
komen dan er weer uit te komen," zei hij
fluisterend. ..Op de slavenmarkt is een mooie
vrouw meer waard dan een man."
Met één slok dronk Darwin zijn glas leeg en
stond plotseling op. Hij gooide den smerigen
mantel van den marktkoopman op den grond en
wierp de vuile muts af. Toen stond hij daar,
recht overeind in zijn eigen onderkleeren. De
groenzijden jubba llosjes gedrapeerd rond zijn
breede schouders, een gele sjerp, die nauw om
zijn lijf sloot, en fijn-linnen cirwalls, die uit zijn
kalfsleeren schoenen te voorschijn kwamen. Het
zwarte handvat van 'n pistool keek boven zijn
sjerp uit en hij droeg op de manier van de
Touaregs een kromzwaard binnen het bereik
van zijn rechterhand. Een bloedkleurige doek
was rond zijn hoofd gewonden.
Welesford stak zijn hand uit, alsof hij hem
wilde tegenhouden. Maar toen veranderde hy
plotseling van gedachten en de uitgestoken hand
greep naar de champagneflesch.
„Doe het of laat het," zei hij kalm. „Wat
maakt het ook eigenlijk voor verschil?"
„Geen enkel," zei Darwin en liep met groote
stappen de zaal door.
Met zijn ellebogen baande hij zich een weg
door de toeschouwers. Verschillende mannen
wilden tegenwerpingen maken, maar ze hielden
zich rustig en lieten hem door, toen ze hem
aankeken. Een lange, overmoedige vreemdeling
met een bloedrooden hoofddoek, een trotsche
glimlach om zijn lippen en een duivelsche glans
in zijn oogen het scheen wel, of de Faun zelf
uit de bergen gekomen was.
Kathafa danste op dat oogenblik in den an
deren hoek van de zaal en zijn was geheel ver
diept in de ingewikkelde bewegingen, die ze met
haar kleine sierlijke voeten maakte. Darwin
liep over de open ruimte naar haar toe en greep
haar in zijn armen.
Het meisje sloeg om zich heen in een heftige
poging om zich te bevrijden. Toen staarde ze
hem in het gezicht en werd kalm.
„Daud!" fluisterde ze verrukt.
„Stil!" fluisterde hij. „Dans Kathafa!"
De muzikanten hadden opgehouden met spe
len en hij voelde, dat de menigte achter hem
onrustig werd. Maar hij keek niet om. Woest
duwde hij Kathafa van zich weg, terwijl hij
haar met één hand vasthield. Zij liet hem los,
strekte haar armen uit, maakte een paar sier
lijke passen op haar teenen en kwam toen, snel
ronddraaiende, in zijn omarming terug.
„Net zooals vroeger," zei hij vlug. „Herinner je
het je, kleintje? Je leven hangt ervan af!
Dans!"
De toeschouwers, die voor een kort oogenblik
tusschen beiden hadden willen komen, liepen
nu weer op hun teenen naar hun plaatsen terug
om ademloos toe te zien. Zij dachten, dat dit
tafereel bij de voorstelling behoorde. De oude
amzad speler begon plotseling weer op zijn in
strument te strijken in wilde vaart. De andere
muzikanten vingen het tempo op. Weer zweiden
de wilde klanken aan in het rookerige lokaal.
Kathafa keek met een blijden glimlach haar
partner aan.
„Nu zijn we weer bij elkaar, o, leeuw," zei ze
verheugd.
Terwijl ze elkander luchtig met de vingertop
pen aanraakten, zweefden ze over den dansvloer.
Wilder en wilder cirkelden ze in het rond. Ein
delijk ving Darwin het achterovergebogen
lichaam van het meisje op en terwijl hij haar
smalle leest omvatte, tilde hij haar hoog boven
zijn hoofd.
„Waarom ben je hier," vroeg hij, terwijl hij
haar in de oogen staarde.
Haar teenen wezen naar beneden en haar rug
strekte zich.
„Omdat Ik alleen ben. Attahi Is dood."
,',Dood?" vroeg hij-verschrikt
„Doodgeschoten door de meharists," zei ze
zachtjes. „We reden hard. Hij werd neergescho
ten. Mijn kameel was beter. Ik ontsnapte naar
het zuiden, bereikte in den nacht de poorten
van deze ■stad."
„Heylol" schreeuwde Darwin wild en slinger
de het meisje van zich af, alsof het hem abso
luut onverschillig liet, waar ze neer zou komen
Ze zweefde door de lucht als een fladderende
vogel en even sierlijk als een vogel kwam ze op
den grond neer.
Daar kroop ze weg een bevend slachtoffer,
dat den vijand ziet naderen. Ze kroop verschrikt
over den grond, zooals de duif wegkruipt voor
een giftige slang, trillend als een gazelle voor
den nader sluipenden leeuw, verschrikt als een
vrouw kan zijn voor een man. Het was de dans.
dien ze hadden uitgedacht om hun kameraden
te vermaken en die zij al zoo vaak hadden
uitgevoerd bij het kampvuur onder geestdriftig
applaus en bulderend gelach.
Maar vanavond lachte men niet. Want de
toeschouwers begrepen niet den humor, die er
achter dezen dans verborgen lag; zij hadden
alleen maar oog voor de hartstochtelijke, wilde
bewegingen! Adeloos aanschouwden zij 't spel
der dansers, beken naar den man met den
bloedrooden hoofdtooi, naar het meisje met de
droeveige oogen. De muzikanten deden hun best.
Schrille kreten weerklonken, woest bromde de
tomtom. Darwin en Kathafa keken elkander
ernstig aan. Zij begreep nu door hem 't gevaar,
dat hen omringde.
Sierlijk sloop hij op het bevende meisje toe,
pakte haar bij een pols en bij haar slanke en
kels en slingerde haar in de lucht. Toen ving
hij haar weer ln zijn sterke armen op en wierp
haar over zijn linkerschouder.
„Hoe kwam je door de poort?" vroeeg hij. Snel
draaide hy ln het rond en maakte toen een paar
vlugge passen op de maat van het droefgeestig
gebrom, van de tom-tom.
„De schildwacht zei, dat een man er niet door
mocht, maar dat een vrouw vrij was om te
gaan, waar ze wilde."
„Heb je geld bij je, Kathafa?" Lenig boog hij
zich achterover en hield het slanke meisjes
lichaam hoog boven zijn hoofd gestrekt. Toen
liet hij haar weer plotseling op den grond neer
komen.
„Neen, daarom juist ben ik hier naar toe
gekomen. Een man, dien ik aansprak, vertelde
me van dit lokaal. Hy zei, dat als je hier kwam
dansen en als je het naar hun zin deed, ze je
dan een hoop geldstukken zouden geven!""
„Maak den geldzak aan je gordel open," bevai
hij haar.
Hy liet haar los. Ze danste van hem weg en
wierp hem een lokkenden blik toe over haar
schouder. Hy achtervolgde haar. Het werd een
wilde vlucht en steeds meeslepender werden de
wilde wijzen, die de muzikanten aan hun In
strumenten ontlokten. Eindelijk ving hij haar
op. Hij vond den open geldzak op haar heup,
liet het grootste gedeelte van de geldstukken,
die hij nog over had, er in vallen en deed den
zak weer dicht.
„Je moet dit lokaal, deze stad zoo gauw als
je kunt verlaten," fluisterde hij haar in het oor.
„Koop een kameel van een der karavanen, die
bulten de wallen hun kamp hebben opgeslagen.
Tracht Imbarak of Jad te vinden, of zoek de
kafila op
„Ik zal niet gaan, als jy niet met me mee
gaat," zei ze.
Ze rukte zich weer van hem los. Opnieuw
vluchtte ze voor hem. Een lange zyden sjaal
wapperde achter haar als een vurige vlam.
Hij haalde haar in. Met een uitgestrekte hand
pakte hij haar hals beet en stopte hy haar
vlucht. Zachtjes boog hy haar hoofd achterover,
totdat hij haar in de stralende oogen kijken kon.
.Luister!" fluisterde hy heesch. „Kleine dwaas.
Jy kunt nog gered worden, ik niet. Myn eenige
hoop is nog, uit deze stad te kunnen vertrekken
met Oedipus Aba's karavaan as slaaf. Want
hier in de stad wacht my nog slechts de dood.
Morgen kan ik misschien vertrekken. Daarom
ben ik hier. Begryp je me?"
(Wordt vervolgd).
