Uit andere bladen
Picturale fantasieën
Haarlem, 14 Jan.
Laatste Nieuws
Wederom luchtaanvallen
op Londen
Het Amerik. plan voor
hulp aan Engeland
Een tentoonstelling in het
Rijksmuseum
Treinongeluk in Spanje
Kinderverlamming bestreden
door vitamine D
DINSDAG 14 JANUARI 1941
GEZINSTARIEVEN
VOOR DE BEDRIJVEN
B. en W. van Heemstede
voelen er niet voor
„ALS STERREN VALLEN...."
EXAMENS
Haarlemsche gemeentebedrijven
Radio Technische School
Kindervoeding
ZWEMMEN
DE ZWEMCOMPETITIE
Goede prestaties van de
H .P.C.-ers
GYMNASTIEK
Jaarvergadering Vereeniging
van Leeraren
VOORHOUT
BENNEBROEK
Volk en staat
Nederland heeft iets aan te
bieden
SCHUBERTS VIERDE
SYMPHONIE
Celloconcert van Malipiero op het
Zondagmiddagconcert in het
Concertgebouw
Duitsch weermachtsbericht
Britsche bommen op Bayreuth
BOMMEN RICHTTEN WEI
NIG SCHADE AAN
Landon keert zich tegen Willkie
en Roosevelt
Treinbotsing in Joego-Slavië
AGENDA
Bioscopen
Apotheekdiensten
Zórg voor gezondheid in Polen
Café uitgebrand te Ede
Twee slapende kinderen met
moeite gered
Kabinet van Columbia
afgetreden
Amerikaansche Transportmaat
schappij voor den Birma-weg
De griep te Stockholm
Zware brand in haven bij Oporto
Gebrek aan groente te Gibraltar
Diamanten huwelijk
STAD
De heer Kamerbeek heeft Indertijd in den
Heemsteedschen raad gevraagd naar gezins
tarieven voor de bedrijven nJ.:
Een korting voor groote gezinnen op alle
bedrijfstarieven voor gezinnen met 45 kin
deren 5 pet., van 67 kinderen 10 pet. en
van 8 én meer kinderen 15 pet.
Voorsteller wilde, overeenkomstig de ver-
deelende rechtvaardigheid, geen welstands-
grenzen trekken voor deze reductie. Ongeacht in
welken stand of staat een groot gezin leeft,
zullen de gezinskosten onder alle omstandig
heden veel grooter zijn dan die van een klein
gezin. De verdiensten van een groot gezin voor
staat en maatschappij ongeacht tot welke be
volkingsgroep deze gezinnen behooren laten voor
hem geen uitzonderingsmaatregelen naar geen
kant toe.
De eventueele korting wordt door den heer
Kamerbeek als een productieve- en dus niet als
een improductieve uitgave beschouwd.
B. en W. antwoorden daarop thans:
De voorsteller wenscht een korting op alle
bedrijfstarieven voor kinderrijke gezinnen te be
ginnen bij de gezinnen met 45 kinderen. Een
leeftijdsgrens voor de kinderen wordt niet aan
gegeven, noch een inkomensgrens voor het ge
zin, zoodat alle kinderrijke gezinnen onder het
voorstel vallen, ongeacht den leeftijd der kin
deren of het gezins-inkomen.
Allereerst de opmerking, welke ook reeds is
gemaakt in de vergadering van 22 Pebr. 1940,
dat tarief-reducties als deze met economisch
verantwoorde bedrijfspolitiek naar onze meening
niets te maken hebben, zoodat, mocht de Raad
daartoe besluiten, deze reducties zouden moeten
worden bestreden uit een aan te wijzen post van
de gewone gemeente-begrooting en dus niet ten
laste komen van het betrokken bedrijf, een boe
king dus overeenkomstig die, welke, met Uw
goedkeuring gevolgd wordt voor de kosten, ver
bonden aan het kosteloos zwemmen in Groenen-
daal en het kosteloos baden in het badhuis.
Waar er vrijwel geen gezin in Heemstede is, dat
niet een of meer producten van de bedrijven
betrekt en de voorsteller de voorgestelde re
ductie wil geven aan alle kinderrijke klanten
van de bedrijven, komt het voorstel practisch
neer op een voor alle gemeentenaren geldende
kindertoeslag met als basis het totaal bedrag
dat zij aan de bedrijven te betalen hebben, d.w.z.
de kleine verbruikers zullen een klein-, de groot
verbruikers een groot bedrag als reductie ont
vangen.
Afgezien van het feit, dat wij voor een zoo-
danigen klanten-kindertoeslag niets voelen, ach
ten wij zoo'n avereehtsche werking wel zeer
eigenaardig. Wij laten nog buiten beschouwing,
dat de administratie bij de bedrijven buiten
gewoon bezwaard zou worden, daar deze niet
beschikt over de gegevens omtrent de gezins
sterkte van hun afnemers, zoodat het ons niet
mogelijk is zelfs bij benadering op te geven wat
uitvoering van het voorstel zou kosten. Wij
hebben tegen het vaststellen van gezinstarieven
bovendien het principieele bezwaar, dat zij
aanleiding zouden geven tot aandrang om ook
andere errstandigheden. als ziekte, gebrekkig
heid, werkloosheid enz. op de prijsbepaling van
invloed te doen zijn een aandrang waaraan, in
dien eenmaal een stap op dien weg is geze>
moeilijk weerstand zal zijn te bieden.
Op deze gronden meenen wij u ernstig te
moeten ontraden in te gaan op het onder
havige voorstel.
De Commissie voor de Bedrijven kan zich met
dit laatste unaniem vereenigen.
Op Zaterdagavond 18 Januari, aanvang half
acht, wordt door Het Nederlandsch Tooneel,
directeur Cor van der Lugt Melsert, in den
Stadsschouwburg te Haarlem de première ge
geven van „Als sterren vallenblijspel in
drie bedrijven, van den bekenden, blijspelschrij
ver Henk Bakker.
Medewerkenden zijn; de dames Ank van der
Moer, Myra Ward, Aline Markus, May Vollenga
en de heeren Frits van Dijk. Louis Saalbom.
Louis de Bree, Jaap van der Poll. Willem de
Vries.
De regie wordt gevoerd door A. Defresne. Dit
echt Nederlandsche blijspel teekent raak en met
gezonden humor de toestanden in de Neder
landsche filmwereld.
Bij de gehouden practijk-examens in Steno
grafie en Machineschrijven zijn de navolgende
leerlingen van het Instituut Fris, Leidschevaart
54 te Haarlem geslaagd.
Kantoorstenograaf Nederlandsch (130 letter
grepen per minuut)mej. C. Oyen te Driehuis.
Machineschrijven: mej. S. Beute en de heeren
S. Bak, J. C. Bijnsdorp te Haarlem en W. M.
Smit te Heemstede.
Bij de examens van de Vereeniging van Leer
aren in het Schoonschrijven M. O. slaagden alle
candidaten voor: Reclame- en Etalageschrift:
mej. M. A. J. Maas en de heeren A. J. A. Vos en
A. v. d. Holst te Haarlem.
Verschenen is het verslag van den toestand
van de gemeente Haarlem over het jaar 1939.
De verslagen van de gemeente-diensten en
-bedrijven zijn als bijlagen aan het verslag in
een tweede deel toegevoegd.
Op Vrijdag 17 Januari, des middags te 2 uur,
zal de heer R. Swierstra, leider van de Philips'
O* arm mjn Mi
flezser isgeentoo-
vemaf: vóór h«t
veranderen van
richting moet hij
zich ervan over
tuigen of de ma
noeuvre VEILIG
volvoerd zal kun
nen worden I
EUWS
Demonstratiezalen te Amsterdam en schrijver
van het bekende boek: Radio-ontvangst in
Theorie en Practijk, voor de leerlingen der
hoogste klasse van de Radio Technische School
een lezing met demonstratie houden over; De
Ontwikkeling der Televisie gedurende de laat
ste jaren.
Vbor deze belangwekkende voordracht is een
geperkt aantal introducties vooruit verkrijg
baar aan de school Kleine Houtweg 31.
Door „Kindervoeding'' werden in de week van
4 Jan. tot en met 11 Januari 1941 4690 porties
warm eten verstrekt, n.l. in lokaal Rijksstraat
weg 1213, Soendastraat 968, Zoetestraat 1150,
Kamperstraat 545, Teijlerplein 604, Voorm.
Spaarndam 210.
Ondanks de ijs vreugde was de opkomst van
de deelnemers voor de vierde ontmoeting van de
zwemcompetitie, die door Haarlem in Stoops
Bad georganiseerd werd, bevredigend. Nereus en
K.Z. hadden afgeschreven, maar de Haarlem
sche vereenigingen kwamen behoorlijk voor den
dag.
Het eerste nummer, de 50 Meter^schoolslag
heeren junioren werd een prachtig succes voor
de H.P.C.-ploeg. M. Mauritz bleek de snelste
te zijn met een tijd van 35.6 sec., gevolgd door
zijn clubgenoot A. Sipkema, die voor de 50 me
ter 35.8 sec. noodig had. De D.W.R.-crack J.
Kolerie, die in dezelfde serie zwom als Sipkema
werd derde in het algemeen klassement met
36.2 sec. De jeugdige H.P.C.-er T. Loos zwom
een uitstekende race en plaatste zich vierde met
36.7 sec., terwijl de H.V.G.B.-er T. Sanger met
37.2 sec. de vijfde plaats bezette.
H.P.C. maakte den besten totaaltijd van 108.1
sec., D.W.R. werd tweede met 113.4 sec. (J. Kol-
lerie, A. v. d. Bogaerde en D. van Viersen). Derde
werd Haarlem met 117.5 sec. en vierde H.V.G.B
met 118.9 sec.
Nog geringer waren de verschillen bij de da
mes op hetzelfde nummer. In de laatste serie
werd een prachtigen strijd geleverd door de da
mes Koster (V.Z.V.) en Kraft (Haarlem) welke
in het voordeel van de Velsensche zwemster
werd beslist. In een voorgaande serie had ech
ter de D.W.R.-zwemster E. Leunis eenzelfden
tijd gemaakt als C. Koster van 42.4 sec. Mej. O.
Kraft werd nu derde met 43 sec. De vierde
plaats was voor mej. A. van Wijk van D.W.R.
met 44.4 sec., terwijl de H.P.C.-ster H. Bakker,
Haarlems snelste borstcrawlzwemster ook op
den schoolslag bewees mee te kunnen komen
door vijfde te worden in 44.5 sec.
Het hoogtepunt van den middag was wederom
de estafette vijf maal 50 meter borstcrawl heeren
junioren. Nadat in de eerste serie de ploeg van
Haarlem 2 in den tijd van 2 min. 36.9 sec. had
gewonnen, kwamen in de laatste serie de eerste
ploegen van de Haarlemsche vereenigingen en
V.Z.V. aan den start. Er ontwikkelde zich een
prachtigen nek-aan-nek-race tusschen Haar
lem, H.P.C. en H.V.G.B. en tot de derde baan
lagen deze drie nog gelijk. In de vierde baan
nam H.V.G.B. een kleinen voorsprong die door
den snellen W. Nieuwenhoff prachtig verdedigd
werd, waardoor H.V.G.B. in den goeden tijd van
2 min. 30.8 sec. deze estafette won. H.P.C. werd
tweede met 2 min. 31.4 sec., terwijl Haarlem met
0.4 see. verschil de derde plaats bezette. D.W.R.
en V.Z.V. kwamen met 2 min. 26.5 en 2 min.
39.5 verder achter.
Het schoonspringen om den Spaame-beker, die
beschikbaar is gesteld door den oud-voorzitter
van Haarlem, den heer J. M. Broekmeyer, gaf
een mooien strijd met vele uitstekend uitgevoerde
sprongen tusschen den bekerhouder N. v. d.
Voort (Haarlem), A. Zomer (HVGB), C. Haven
(DWR) en W. Staargaard (Haarlem) te zien.
Wederom was het N. v. d. Voort, die zegevierde
vóór zijn grooten rivaal Zomer en den weinig
getrainden C. Haven. De nieuweling W. Staar
gaard is een veelbelovend springer die, indien
de ptmtjes meer op de i worden gezet, nog meer
van zich zal laten hooren.
De 31ste ledenvergadering van de vereeniging
van Gymnastiekleeraren werd Zaterdagavond in
Brinkman onder leiding van voorzitter Beets ge
houden. In zijn openingswoord besprak de voor
zitter de actie van het bestuur voor de invoering
van het vakonderwijs op lagere scholen en bij
het Nijverheidsonderwijs in Haarlem en de om
liggende gemeenten. Een speciaal woord van
dank bracht hij aan de diverse organisaties, die
adhaesie met het streven naar vakonderwijs
hadden betuigd. De heer Beets betreurde het,
dat de prachtige propagandamiddag, die de af-
deeling had in de Lighaluitvoering, in het afge-
loopen jaar niet had kunnen doorgaan.
Het uitgebreide jaarverslag van den secretaris,
den heer W. Lindenborn, werd zonder aanmerkin
gen goedgekeurd, evenals de rekening en verant
woording van den penningmeester, den heer
Nieuwenweg. Op voorstel van de kascommissie
werd aan den penningmeester décharge ver
leend.
In het bestuur kwam een kleine omwisseling.
Mej. Berendes werd penningmeesteresse, terwijl
de heer Nieuwenweg de plaats van commissaris
zal innemen.
De vaardigheidsproeven. die elk jaar een on
derdeel vormen van de werkzaamheden van de
afdeeling Haarlem, zullen, evenals verleden jaar,
weer door een commissie, bestaande uit de dames
van Weel, van Gelder en Greve en den heer
Nieuwenweg, georganiseerd worden.
IJswedstrijden Door de St. Josephsgezel-
lenvereen. werd onder leiding van het bestuur
der „Voorhoutsche IJsclub" een wedstrijd geor
ganiseerd in het hardrijden. Er waren een zestal
prijzen beschikbaar gesteld, welke werden ge
wonnen door: 1. Chris van den Berg Pzn.; 2.
Ant. van Kampen Jzn.; 3. Huug Langelaan: 4.
H. Oostdam Jzn.; 5. Bank. van Leeuwen; 6. Arie
van Berkel.
Door het bestuur der „Voorhoutsche IJsclub"
werd een ringstekerij voor paren uitgeschreven.
Dit is een groot succes geworden. 25 paren na
men hieraan deel. Als eerste vijf prijswinnaars
noteerden we: 1. Th. v. d. Hulst en echtgenoo-
te; 2. Mej. To Oostdam H.dr. met den heer
Chris de Groot; 3. Mevr. J. Warmerdam—Lange-
veld met den heer Math. Langeveld; 4. Cath.
Warmerdam met den heer J. Veftlegaal; 5. Mej.
Cor van Kampen J.dr. met den heer J. van den
Nouland Jr. Pzn.; 6. Mej. Cor Langeveld met
den heer P. van Leeuwen.
Personalia Geslaagd voor het examen boek
houden en aanverwante vakken, afgenomen door
de Vereen, van Leeraren in de Handelsweten
schappen, de heer C. P. v. d. Vlugt, alhier.
Kaartavond Kath. Volksbond De plaatse
lijke afdeeling van den Kath. Volksbond orga
niseert op Woensdagavond in het R.K. Veree-
nigingsgebouw wederom een kaartavond, waar»
voor weer een aantal aardige prijsjes ter be
schikking staan. Vele deelnemers met kaar
ten! worden te half acht verwacht.
Burgerlijke Stand Overleden: A. de Haas,
echtg. van F. J. de Graaf, 41 jaar; J. v. d.
Snel, wed. van J. M. van Heek, 83 jaar C. A.
Haust, 72 jaar, W. v. d. Mast, 60 jaar.
Aan het jongste nummer van de „Unie" ont-
leenen wij:
„Volk en staat zijn twee onderscheiden
dingen. Volkskundige en staatkundige gren
zen kunnen samenvallen, maar in de prac
tijk zien we heel dikwijls, dat dit niet het
geval is. Ideaal is deze practijk geenszins,
maar in de geschiedenis zijn nu eenmaal
politiek en wapengeweld vaak machtiger ge
weest dan mooie idealen.
Ook in Nederland vallen, zooals we reeds
herhaaldelijk betoogd hebben, de grenzen
van volk en staat niet samen. Want de Vla
mingen maken wel degelijk een deel uit van
het Nederlandsche volk, al zijn zij door de
gebeurtenissen van 1830 staatkundig van
ons gescheiden.
Nu door de gebeurtenissen van 't afgeloo-
pen jaar de kwestie van de volkseenheid in
het middelpunt der belangstelling is komen
te staan ook voor hen, die er vroeger af
wijzend tegenover stonden dreigt hier een
ernstige verwarring te ontstaan. Tot nu toe
immers dacht men in Nederland teveel
staatsch en te weinig volksch en een derge
lijke denkwijze legt men niet in één dag af.
En zoo probeert men nu het Nederlandsche
volksbegrip te baseeren op de staatkundige
verhoudingen.
Voortgaande op dezen weg komt men er
toe, den opstand tegen Spanje als geboorte
datum te noemen van het Nederlandsche
volk. Hoe geweldig deze opstand ook is ge
weest voor onze geschiedenis, déze opvatting
is toch valsch. Want een oorlog kan wel
het aanzijn geven aan een staat, niet aan
een volk. De geschiedenis van het Neder
landsche volk is toch waarlijk wel ouder!
Anders moet men Erasmus, Breughel, Tho
mas a Ketnpis, Jacob van Maerlant en nog
honderden anderen' afschrijven uit onze ge
schiedenis en dat kan toch zeker de bedoe
ling niet zijn.
Men ziet hiermee echter, dat de verwar
ring van volk verre consequenties heeft.
Omdat de laatste jjeken deze verwarring in
verschillende bladen weer is gemaakt, wil
len wij er hier nog eens ernstig tegen waar
schuwen."
„Nederlandsch Dagblad" beziet de vraag, of
Nederland bij een definitieve Duitsche over
winning zijn onafhankelijkheid zal bewaren,
voor een oogenblik eens alleen van wat het
blad noemt: „een machtsstandpunt":
„En dan blijkt, dat het vraagstuk der
nationale onafhankelijkheid op zich zelf
weer er een is van de wereldpositie van een
land. Indien een land een wereldpositie
heeft, d.w.z. indien zijn gebiedsdeelen en
economische waarden in belangrijke mate
over verschillende werelddeelen verspreid
liggen, dan is de mogelijkheid der nationale
onafhankelijkheid dus steeds nog van
een machtsstandpunt gezien vele en vele
malen grooter dan voor een land, dat vrij
wel uitsluitend een Europeesche positie be
zit. En hoe grooter het belang dier over de
wereld verspreid liggende gebiedsdeelen is.
des te grooter is de mate van onafhanke
lijkheid. M.a.w. er is een groot verschil tus
schen de posities van Nederland en die bijv.
van Noorwegen. Nederland heeft zulk een
belangrijke positie in de wereld, dat het
een volwaardige, bondgenoot kan zijn. im
mers, het heeft de hulpbronnen aan te bie
den van een groote mogendheid. Uit deze
positie nu vloeit de nationale onafhanke
lijkheid en de gelijkgerechtigdheid met ijze
ren consequentie voort, de consequentie van
de werkelijkheid. Alleen al om deze zake
lijke reden, behoeft geen enkel goed Ne
derlander mismoedig te zijn, maar kan een
ieder vol vertrouwen op de eigen Neder
landsche volkskracht constructieven arbeid
zoowel op politiek en economisch als op
sociaal gebied ter hand nemen. Daarom
Nederlanders, die eenerzijds zoo prat gaat
op uw nuchterheid, tracht nu eens niet
Engelsch te denken, maar denkt zuiver en
alleen: Nederlandsch! Dat is de eenige gees
telijke t basis voor de nationale onafhanke
lijkheid, zooals de Nederlandsche wereld
positie daarvoor de materieele basis vormt."
AMSTERDAM, 13 Januari 1941
Enrico Mainardi, Italiaansch cellist van uit
gesproken virtuasiteit, was solist op dit Zondag
middagconcert en schonk ons de kennismaking
met een concert voor violoncello en orkest van
zijn landgenoot Malipiero. Het was een oorlogs
première, zoo zou men het kunnen noemen,
partijen, die op het laatste oogenblik pas aan
gekomen waren, repetitie een uur vóór het con
cert. Het ging natuurlijk, want het Concertge
bouworkest is niet voor een klein gerucht ver
vaard, het ging zelfs zeer verdienstelijk, naar
het ons leek, maar een uitermate heldere voor
stelling heeft men toch van het werk niet kun
nen krijgen, mede ter oorzake van het feit, dat
men als gevolg van deze noodomstandigheid
geen letter toelichting in het programma had
kunnen schrijven, zoodat deze noviteit ons nog
onverhoedscher op het lijf gegooid werd dan het
orkest, dat zich tenminste al een uur lang met
de partituur had kunnen bezig houden.
Doch men zal begrijpen, dat een zoo onvoor
bereide confrontatie met een werk gespeeld
door een orkest, dat het ook nog nauwelijks op
den lessenaar heeft, weinig houvast biedt voor
eenig oordeel. Men hoorde het sterke, bewogen
geluid en het dikwijls zeer fijn gekleurde orkest,
dat men van Malipiero kent, men nam de con
touren waar van een beknopte en bondige struc
tuur, maar bij deze opmerking moet de weer
gave van een eersten indruk blijven. Het leek
een werk, dat het Concertgebouw een gelukkige
première had kunnen bezorgen, in ieder geval
een werk, dat een spoedige herhaling onder een
beter gesternte verdient.
Ten opzichte van Mainardi's optreden lag het
Zwaartepunt uiteraard heelemaal bij zijn voor
dracht van Haydns befaamde celloconcert in
D dur op. 101, dat men nog altijd trouw speelt
in de wel uitermate rijke bewerking van Gevaert.
Het is trouwens niet het eenige problematische
aan het stuk, zooals men weet. Eigenlijk is het
nog nooit vastgesteld of dit concert van Haydn
is, dan wel van Nicolaus Kraft. Doch dat is
overigens practisch van minder gewicht. Zeker
is, dat men, deze bewerking hoorende, Mainardi
gelijk geeft, als hij de vertolking in het virtuoze
haalt en het concert meer gebruikt om ons te
laten hooren hoe mooi hij ermee spelen kan.
dan wel hoe mooi het concert is. Nu is het
zeker waar, dat Mainardi heel mooi spelen kan,
wat week en ietwat gemaniereerd weliswaar,
maar toch ook met een treffend begrip voor de
intimiteit, welke het concert vraagt.
De picturale fantasieën hangen in een ijzige
kou, die voor de fantasie van den bezoeker niet
bevorderlijk is. Zelfs het grootste museum des
lands schijnt bezocht te worden door een der
euvelen des tijds.
Wat de zeven exposanten van deze ten
toonstelling bindt is een belangstelling voor
het „literaire" motief. Niemand zal willen
beweren dat dit onder alle omstandighe
den schadelijk moet wezen voor het picturale
effect. Dat hangt immers geheel van de
picturale kracht af. Is het daarmee in orde,
dan aanvaardt men de voorstelling als van
zelf, terwijl daarentegen het meest zinvolle
en doordachte schilderij geen indruk maakt,
wanneer de „inhoud" niet is geopenbaard in
vormen, in lijnen, kleuren en ruimtelijke
suggesties, die door een vaste hand zijn
neergeschreven.
Het onderwerp is hiermede lang niet uitgeput,
doch laat ons, inplaats van er verder over te
theoretiseeren, liever ingaan op de schilderijen
die hier hangen.
Degene die van het zevental zijn visie pictu
raal het knapst verwerkelijkt is Prof. J. H.
Jurres. Hij heeft niet alleen een stoute fan
tasie. doch is ook een kundig teekenaar. die
een ingewikkelde compositie aan han. Wat u
echter treft is, dat hij een teveel aan „opge
legde" dynamiek heeft, waardoor men zijn voor
stellingen en nogal eens moeilijk kan lezen. Hij
forceert de zaken door zijn alzijdige beweging
en komt dan tot een ietwat schrille barok. Men
zie zijn groote Kruisiging, in opzet een gedurfd,
Rubens-achtig schilderij, maar overladen en
niet heelemaal echt. De zomersche wolkenlucht
achter de kruisen vooral, in breede vegen aan
geduid, leidt de aandacht af van het dramati
sche gebeuren, dat zijn werking mist. Elders,
zooals in de beide Simsom-voorstellingen. is er
in het model een duidelijke pose, waar de na
tuur weinig in spreekt. In zulke gevallen over-
heerscht- de atelier-toon. En ook met de kleur
staat Prof. Jurres wel eens op gespannen voet,
zij is te branderig. Men zou hem. zoowel in het
een als in het ander, meer soberheid willen
aanraden, men vermoedt dat zijn wezenlijke
natuur toch eigenlijk anders is dan deze druk-'
ke composities, met haar neiging tot virtuozen
zwier, zouden doen denken. Bij de twee doeken
met witte paarden denkt men aan Breitner. en
het ligt voor de hand dat dit fataal is.
Lizzy Ansingh hebben we eenigen tijd gele
den eens uitvoerig behandeld. Zij heeft, ook in
de schilderijen hier, steeds een geestige pointe,
••'ij heeft beweeglijk esprit en veel gevoel voor
humor. De kleur echter, zoo vrees ik. vergrooff
te veel, al is die in details weer zeer verfijnd
(de bloemen en het hoedje in.„Gelukkige
Dag"). Men zou dus moeten besluiten, dat zij
soms te spoedig tevreden is met haar „manier".
Zwak is ook vaak de ruimtelijkheid, waardoor
de figuren te plat blijven. Men kan met den
blik niet heen waftdelen om de pop in blauw,
op de genoemde schilderij, en de man die de
flesschen spoelt in het doek „De Oude Apothe
ker" is zeker onvoldoende geteekend.
Bij de werken van de schilderes Sorella vraagt
men zich af, of het verliteraturen voor haar
geen groote impasse dreigt te worden. Toen zij
bloemstukken gaf en stillevens, of een enkel
portret, trof haar talent als iets van bijzondere
frischheid, vooral door het verfijnde vrouwelijke
kleurgevoel. Dat sehilderlijke ging niet voor
uit, integendeel, in dingen als „Hartewensch"
of „Onbereikbaar", en zeker niet in „Mijn vuur
gaat uit". Men begrijpt de pointes niet door
de verf, maar door het verstand. IJit soort
van geest is would-be en niet echt spiritueel,
haar plastische onvolkomenheden treden er te
duidelijk in aan het licht. Het ware te wen-
schen, dat zjj zich bedacht en zich weer wend
de tot een terrein waar duidelijker haar kracht
ligt.
Jhr. M. B. W. Dittlinger. een romantisch
heer, heeft zich verpand aan het mysterieuze en
sprookjesachtige, maar brengt te veel quasi-
Redons voort. Dé mysterieuze bedoelingen van
„Het Stilleven" zijn heelemaal niet te genieten.
Troebele kleur en gebrekkigheden in de teeke-
ning. Maar een reëeler geval als het „Ijsver
maak", dat ik het vorig jaar ook in het Rijks
museum zag, als ik me goed herinner, neemt
ons voor hem in. Het doet (éven) aan Aver-
canip denken, het heeft geest en atmosfeer, het
gekrioel van de schaatsenrijders is volgens goe
de zede gezien en gegeven.
Martin Monnickendam blijft de drukke, luid
ruchtige. uitbundige colorist, die hij was. Hij is
niet spaarzaam met de verf, de Monticelli-
achitige stukken liggen er op, als op een wond
palet, en hij houdt geen maat in de fonke
ling. De „Warme Zomerdag", een guirlande van
engeltjes in het groen, is het best. maar in de
„Wiener Waltzer op Nyenrode" ziet men door
de boomen het bosch niet meer. ofwel: door de
menschen het feest niet. Meestal is het zoo bij
hem: te veel verf en te weinig kleur, te wei
nig inhoud.
Prof. G. Westermann is het aantrekkelijkst
in zijn ijstafereel bij den Oldenhove te Leeu
warden en in de teekening van Aug. Allebé op
zijn doodsbed. Maar de Amazone is een zoet
Engelsch plaatje. Te weinig concentratie hij
dezen schilder, die een gave heeft en even
als Jurres nog altijd net meest werkt door
ziin teekentalent.
Bart Peizel heeft zich begeven in allegorische
en idyllische tafereelen. zooals het „Oordeel
van Paris" en de „Geboorte van Venus. Er zijn
groote voorbeelden op dat gebied en hier juist
kan het „onderwerp" de schilderkunst natuur
lijkerwijze verhoogen. Peizel ban academisch
naakt schilderen, maar de werken blijven zoete
lijk en het hapert in de kunst der groepeering.
Adam op het ezeltje in het paradijsstuk is be
paald een smakeloosheid.
Deze tentoonstelling heeft niet gegeven wat
wij er van verwachtten. Zoowel in de fantasie
ais in het picturale bevat zij teveel onzeker
heden en misvattingen.
JAN ENGELMAN.
In dit opzicht schijnt hij wel gedisponeerd
om het concert in zijn authentieken vorm te
spelen. Gisterenmiddag heeft hij de talrijke toe
hoorders hoofdzakelijk gewonnen met zijn in
strumentale charmes, die hem dan ook een
groot succes bezorgd hebben.
En van Beinum had een verrukkelijke entrée
tot het concert gemaakt met Schuberts vierde
of te wel tragische symphonie, die, de hemel
mag weten waarom, door den componist tragisch
genoemd is, maar die tragisch of niet 'n prach
tig en daarom betreurenswaardig verwaarloosd
staal is van Schuberts rijpend symphonisch
neesierschap. Tusschen Schuberts derde en
zijn vierde symphonie ligt een aanzienlijke af
stand, ofschoon Schubert hier toch nog niet
op de volle hoogte van zijn eigen stijl gekomen
is. Doch alle principeruiterij terzake van zoo
genaamde originaliteit is uit den booze. Laat
Schubert italianiseeren en zijn knieval maken
voor Rossini, mij schiet herhaaldelijk ook
Mozarts Figaro te binnen, wanneer ik naar
deze symphonie luister, is zij daarom nlinder
muziek, zoolang zij maar zooveel poëtische gra
tie bezit?
Maar men moet haar verstaan in haar be
koorlijk wezen en haar met zooveel geest en
vaart en soepele precisie spelen als van Beinum
en zijn orkest het op dezen middag deden. Men
is geneigd na deze auditie te spreken van een
herontdekking van een bijna vergeten stuk.
Het moet vooral niet te ver achter op de
plank in de bibliotheek gelegd worden. Dit „tra
gische" moment van Schubert kan menig con
cert een accent van bijna bovenaardsche „vroo-
lijkheid" gezorgen.
Tot slot ging een pétillante ouvrture „Le
carnaval romain" van Berlioz.
L. H.
Berichten reeds geplaatst in een
deel van onze vorige oplaag)
BERLIJN, 13 Jan. (D.N.B.). Het Opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
Gisteren heeft het luchtwapen verkenningen
uitgevoerd boven Groqf-Brittannië. In den af-
geloopen nacht hebben vrij sterke formaties
gevechtsvliegers voor den oorlog belangrijke doe
len in Londen aangevallen.
Uit de waarneming bleek, dat sterke branden
ontstaan waren in het aangevallen gebied ten
Noorden en ten Zuiden van de bocht van de
Theems, benevens een groote brand met veel
rookontwikkeling in het Zuid-Oosten van de
stad. Bovendien zijn militaire doelen aan de
Engelsche Zuidkust met bommen bestookt. Weer
zijn mijnen gelegd voor Engelsche havens.
In de middaguren van gisteren deed de tegen
stander met zwakke strijdkrachten opnieuw een
poging om boven het bezette gebied door te
dringen. Hierbij werden twee vijandelijke vlieg
tuigen door luchtdoelgeschut en een door jagers
neergeschoten.
In de vroege morgenuren van heden hebben
afzonderlijke vijandelijke vliegtuigen enkele bom
men op Zuid Duitschland laten vallen, o.a. op de
stad Bayreuth. De tegenstander heeft gisteren
vier vliegtuigen verloren.
TORTOSA, 13 Jan. (D.N.B.) Gisteren is
tusschen Alcanar en Vinaroz in de ochtenduren
een goederentrein ontspoord.
Dertig wagons stortten de helling af. Zes
spoorwegbeambten kwamen om het leven.
Naar van officieele zijde wordt medegedeeld,
hebben alleen-vliegende Engelsche toestellen
gedurende de laatste twee nachten op enkele
plaatsen van,ons land bommen geworpen, zon
der echter noemenswaardige schade aan te
richten. Niemand werd gedood of gewond. Het
meerendeel der afgeworpen bommen viel in het
water of kwam in het open veld terecht. Twee
voorraadschuren werden getroffen, doch aan
gezien deze schuren leeg waren, is de schade
van geen beteekenis. Hier en daar ontstonc
door granaatscherven of door den luchtdruk
eenige materieele schade.
NEW-YORK, 13 Jan. (DUE). Het Huis
van Afgevaardigden heeft het voorstel van
de militaire commissie, dat deze het wets
ontwerp inzake de hulpverleening aan En
geland in studie zou nemen, met algemeene
stemmen verworpen, rfet ontwerp zal der
halve overeenkomstig het voorstel der re
geering worden voorgelegd aan de buiten-
landsch-politieke commissie, welker voorzit
ter, Bloom, thans terstond met de consul
taties kan beginnen. Als eerste spreker staat
de minister van Buitenlandsche Zaken Huil
op het programma. t
Naar A.N.P. uit Washington bericht is de
verklaring, die Willkie Zondag te New-York
heeft afgelegd ten gunste van het plan van
Roosevelt tot het uitleenen van oorlogsmateriaal
aan Engeland, op felle wijze gekritiseerd door
den vroegeren republikeinschen candidaat voor
het presidentschap Landon, die in de republi-
keinsche partij zeer veel invloed heeft.
Landon verklaarde tegenover journalisten„De
buitenlandsch-politieke opvatting van Willkie
heeft principieel nooit verschild van die van
Roosevelt. Wanneer Willkie reeds vóór het re-
publikeinsche partijcongres zijn standpunt ten
aanzien van de buitenlandsche politiek zou heb
ben bekend gemaakt, zou hij nooit tot candidaat
voor het presidentschap zijn gekozen. Had Roose
velt zijn butenlandsch-politieke standpunt vóór
de presidentschapsverkiezingen laten weten, dan
zou hij nooit tot president zijn gekozen."
BELGRADO, 13 Jan. (D.N.B.) Als gevolg van
een verkeerden wisselstand is hedenochtend op
het hoofdstation van Agram een uit Slovenië
komende boemeltrein op een onbezetten salon
wagen gereden. De botsing was zoo hevig, dat de
salonwagen en zeven wagons van den boemel-
trein beschadigd werden. Er werden achttien
personen gewond, van wie twee ernstig.
Gebouw St. Bavo: St. Caecilia, 8 uur.
.Stadsschouwburg: 7.30 uur R. K. Tooneel ver
eeniging „Thalia" met „En Jacob diende".
Palestina Diorama's, Schotersingel 117a, te
bezichtigen van 26 uur.
Kunsthandel De Bois: Expositie 10 uur tot
4 uur.
Rembrandt: „De trouwelooze Eckehart", 2.30,
6.30 en 8.45, geestelijk volwassenen.
Cinema Palace: „Tango Nottumo", 2, 6.30 en
8.45 uur.
Luxor; „Lajla", voor eiken leeftijd, 2.30, 6.30
en 8.45 uur.
Frans Hals: „De Dorpsrechter", 2.30, 6.30 en
8.45 uur. 18-jarigen.
Spaarne: „Zoölogica", 7.30 uur.
De Zondag- en avonddiensten der apotheken
zullen tot en met Vrijdagavond worden waar
genomen door de volgende apotheken: Bosch en
Vaart-apotheek, Bosch en Vaartstraat 26, tel.
13290; H. Remmers en Zn., Kruisstraat 6, tel.
10354; Noorder-apotheek, Jan Gijzenkade 181,
tel. 23821; Heemsteedsche apotheek, Binnenweg
98, Heemstede tel. 28197.
(Gedeeltelijk gecorrigeerd)
BERLIJN, 13 Jan. (D.N.B.) In Duitschland
wordt de kinderverlamming door het gebruik
van vitamine D met goed succes bestreden. Vol
gens de hier opgedane ervaringen zijn de Duit
sche artsen in Warschau begonnen vitamine D
te verstrekken aan alle kinderen tot den leeftijd
van twee jaar, ten einde ook hier de kinder
verlamming tegen te gaan.
De Duitsche overheid heeft haar bijzondere
aandacht gewijd aan de zorg voor de gezond
heid der bevolking van het Gouvernement-Gene
raal. Den laatsten tijd alleen is 'n millioen zloty
uitgetrokken voor de uitbreiding van een zieken
huis en van verscheidene andere klinieken. Nieu
we moderne medische instrumenten zijn aange
schaft tot een bedrag van 200.000 zloty. Dank zij
dezen maatregelen staan voor de bevolking van
Warschau thans 29 ziekenhuizen ter beschik
king. Bovendien is een ziekenhuis ingericht voor
gewonde Poolsche soldaten.
Maandagavond om acht uur ontstond een
schoorsteenbrand in het bekende café „de Post
hoorn" te Ede, dat uit de 18e eeuw dateert. Het
vuur greep op de eerste verdieping zoo snel om
zich heen, dat men slechts met groote inspan
ning twee op deze verdieping slapende kinderen
kon redden.
Hoewel de brandweer met een groot aantal
stralen water gaf, viel er aan het behoud van
het gebouw niet meer te denken. Na ruim een
uur had men den brand onder de knie. Het bleek
toen, dat „De Posthoorn" voor het grootste ge
deelte was verwoest. Gebouw en inboedel waren
verzekerd.
De burgemeester en de commissaris van politie
van Ede sloegen het blusschingswerk, waaraan
ook door leden van den opbouwdienst werd deel
genomen, gade.
BOGOTA, 13 Jan. (D.N.B.). Het Columbiaan-
sche kabinet is afgetreden. Het wil zoodoende
den staatspresident de ordening vergemakkelij
ken van den binnenlandsch-politieken toestand,
die als gevolg van den terugkeer van den ge
wezen president Lopez verscherpt is.
SJANGHAI, 11 Jan. (Europapress) Volgens
mededeelingen uit Tsjoengking is een Ameri
kaansche maatschappij opgericht om zich be
zig te houden met het vervoer van voornamelijk
eigen oorlogsmateriaal voor de Tsjoengking-re-
geering via den Birma-weg. De onzekere om
standigheden maken een snel goederenverkeer
noodzakelijk, indien men bedenkt, dat maande
lijks gemiddeld niet meer dan 10.000 ton goede
ren den Birmaweg kan passeeren, terwijl in de
zelfde periode meer dan 50.000 ton via Fransch
Indo-China zou kunnen worden geleverd.
STOCKHOLM, 13 Jan. (D.N.B.). Volgens
Zweedsche krantenberichten neemt de influen-
za-epidemie te Stockholm steeds grooteren om
vang aan. Het is de sterkst verbreide epidemie
sedert jaren. De centrale ziekteverzekering te
Stockholm heeft in vier dagen tijds niet min
der dan 2300 ziektegevallen geconstateerd.
LISSABON, 13 Jan. (D.NJB.) In de haven van
Leixoes bij Oporto is vannacht een groote brand
uitgebroken. Verscheidene pakhuizen met kolo
niale waren zijn een prooi der vlammen gewor
den. De schade wordt geraamd op tien millioen
escudo's.
ALGECIRAS, 13 Jan. (D.N.B.)In het staats
blad van Gibraltar wordt het denkbeeld aan de
hand gedaan, op de openbare terreinen van
Gibraltar groente te kweeken, om aan de heer-
schënde schaarschte aan versche groenten, als
gevolg van de moeilijkheden bij den invoer,
tegemoet te komen.
Maandag herdacht het echtpaar P. Groot
Swier, wonende Venuslaan te Enkhuizen, den
dag, waarop zij vóór 60 jaren in den echt werden
verbonden.
