KAMER VAN KOOPHANDEL
Bruckners negende
symphonie
Laatste Nieuws
Wat weten we van
onzen grond?
DONDERDAG 16 JANUARI 1941
Voorzitters herkozen; terugblik op het afgeloopen
jaar; de toekomst
Niet bij de pakken neerzitten
Werkzaamheden in het af
geloopen jaar
IJsbestrijding
De vastrechttarieven
DAMMEN
T.E.P. KAMPIOEN
BEVERWIJK
Jaarvergadering Tuinbouw-
studieclub
R.K. VER. VAN E.H.B.O.
DE BONTE REEKS
BEVERWIJKSCHE IJSCLUB
De heer Post geen raadslid
VEI SEN
Concert „De Eendracht"
i Verkeersongeval
BLOEMEND AAL
HEEMSTEDE
NIEUWE MONSTRANS TE UDEN
ZAL MA GIN O T LINIE
GESLECHTWORDENf
NIEUWE MILITAIRE BASIS
IN MEXICO
Franschen in Zwitserland
repatHeeren
Commandant Hongaarsche
luchtmacht benoemd
IJMUIDEN
UIT HET POLITIERAPPORT
Raadslid Kastelein vertrekt
Rusland en de steun der V. S.
aan Engeland
Generaal Dentz bij patriarch
der Marionieten
Personalia
Verzorging van het gebit
Maatregelen ter verbetering van
den toestand gewenscht
t
STAD
De Kamer van. Koophandel en Fabrieken
voor Haarlem en Omstreken vergaderde
gistermiddag in helt gebouw aan het Nas-
saupiein. Wegens de bestuursverkiezing was
de leiding aan het begin der vergadering
in handen van het oudste lid, den heer
G. J. W. Mathot, die een korte toespraak
hield.
De geloofsbrieven van het nieuwe lid. den
heer Ch. E. Visser (Grootbedrijf;, werden in
orde bevonden.
Tot algemeen voorzitter werd herkozen de
heer J. J. Swens, die opnieuw zijn beste krach
ten aan de belangen van het district wilde ge
ven en dankte voor het in hem gestelde ver
trouwen. Hij installeerde vervolgens den heer
Visser, die thans aan het hoofd staat der
Droste-fabrieken. Spr. herinnerde er aan, dat
de heer Droste zijn eminente voorganger was
en stelde daarna vast, dat de heer Visser ge
toond heeft een open oog te hebben voor han
del, industrie en nijverheid. De Kamer moge
van zijn ervaringen en adviezen profiteeren.
Tot voorzitter van het Grootbedrijf werd
herkozen de heer J. Kruimel, van het Klein
bedrijf de heer H. J. L. Klein Schiphorst.
Tot plaatsvervangende voorzitters werden
resp. gekozen de heeren F. C. Breitenstein en
G. Deddens. De commissies uit de Kamer wer
den voor 1941 vastgesteld.
In zijn nieuwsjaarsrede wenschte de voor
zitter het vervloden jaar, dat te veel leed en
droefenis heeft gebracht in vele gezinnen, te
groote moeilijkheden in bedrijven en zaken,
liever te laten rusten.
Met dankbaarheid maak ik ervan gewag, dat
wij noch onder de leden der Kamer, noch onder
ons personeel, tengevolge van den oorlog per
soonlijke verliezen hebben geleden, aldus spr. en
ik moge er hier op wijzen, dat door de leden
van ons personeel onder vaak zeer moeilijke
omstandigheden, daarin voorgegaan dbor onzen
Secretaris en Adj. Secretaris, zeer veel werk
is verricht. Ik ben ze daar dankbaar voor en
wensch hun toe, dat ze ook dit jaar de kracht
en energie zullen hebben hetzelfde te doen.
Ook van het nieuwe jaar zal ik niet veel
'kunnen zeggen. Dat het een moeilijk jaar zal
zijn, vol van diepgaande en zeer ingrijpende
veranderingen, zoowel op economisch als op
sociaal en politiek gebied, beseffen wij allen
Dat ons land daar ten volle by betrokken is,
weten wij, en dat onze industrie en handel,
onze scheepvaart en visschery, onze landbouw
en veeteelt, onze bloembollencultuur en ons
bankwezen, onze kleinbedrijven en onze winkel
stand daarin geheel worden meegenomen, heb
ben wij allen welhaast aan den lyve onder
vonden.
Maar by deze geweldige evolutie, die bezig
is zich in vrywel de geheele wereld te vol
trekken, spelen zoovele factoren een rol, dat
het m.i. onmogelijk is te zeggen hoe zich dit
alles zal ontwikkelen en waartoe het uiteinde-
lyk zal voeren.
In het algemeen kan men zoowel wat het
vorige jaar als wat dit jaar betreft wel het
volgende opmerken
Voor allen, die op eenigerlei wijze veroonden
zijn aan industrie, nyverheid, handel en wat
daarmee annex is, is verkoopen het uiteindeiyk
doel. Welnu, men koopt graag. Wat dat be
treft, zou men dus tevreden kunnen zyn.
Maarmen verkoopt graag, wanneer men
weet, dat men nieuwe grondstoffen kan krygen
om te produceeren, wanneer men weet, dat
men nieuwe goederen kan aanschaffen om zyn
voorraden aan te vullen. De tijdsomstandig
heden zijn echter oorzaak, dat dit niet zoo een
voudig is. I»t zit hem niet_ alleen daarin, dat
grondstoffen en (mede daardoor) goederen
schaarsch zyn, maar tevens in de vervoers-
moeiiykheden. De andere tallOoze bezwaren en
lasten zyn alle te overwinnen en die bezwaren
moeten wij overwinnen.
Wy zullen kracht en volharding moeten too-
nen; wy zullen niet by de pakken mogen neer-
aitten. De Kamer zal waar zij daarby handel
en industrie in ons district steunen kan, alles
doen wat in haar vermogen is.
Laten wy ons voornemen, wat er ook moge
gebeuren, onze bedryven en zaken gaande te
houden zoo goed dit mogelijk is, nieuwe wegen
zoekende, waar oude mochten zyn afgesneden.
Ik wensch U daartoe de kracht en de opge
wektheid. In de hoop, dat 1941 den vurig ge-
wenschten vrede zal brengen, wensch ik U
allen het beste toe, zoowel in Uwe zaken, als in
Uw privé-leven, besloot spr.
De werkzaamheden gedurende het afgeloo
pen jaar zijn wel zeer sterk gewijz'gd. Byv,
bedroeg het aantal afgegeven consenten in
1936; 5549; in 1937: 5200; in 1938 5300; in
1939: 5194; in 1940: 1641. Bedroeg het aantal
afgegeven certificaten van oorsprong over 1939
nog 6016, in 1940 daalde dit aantal tot 2725.
De werkzaamheden, verbonden aan de Ves
tigingswet Kleinbedrijf, namen sterk toe. In
1939 behandelde de Commissie ex-artikel 13
van deze Wet 44 aanvragen; in 1940 niet min
der dan 96
Het aantal aanvragen inzake uitverkooper.
en opru mingen liep terug van 39 tot 22 en
voor de Wet op de Afbetaling van 47 tot 22.
In de periode, dat de ANIC in werking was.
d.w.z. van begin April tot 10 Mei 1940, werden
963 vergunningen afgegeven
Daar de ysbestrijding thans door den Rijks
waterstaat geregeld wordt en particulieren er
niets meer mede te maken hebben, werd door
de Kamer tot lid der commissie, welke tot taak
heeft de ysbestrijding in de provincie Noord-
Holland te regelen, benoemd de heer Mr. D.
Matzer van Bloois, secretaris der Bevracntings-
commissie te Haarlem. Besloten werd geen
subsidie te verleenen aan het Nat. Cbmité voor
Economische Samenwerking te Den Haag en
aan de Kennemer Reclame- en Etalageschool
te Haarlem.
De heer Hooy zou toch gaarne zien, dat het
nuttige werk van de school wordt voortgezet.
De voorzitter zegde steun in anderen vorm
toe.
By de rondvraag werden vele dankwoorden
gesproken in verband met de benoemingen.
De heer Hooy vroeg den steun der Kamer
om de vervaging van de branche-grenzen in
den détailhandel niet verder te doen voort
woekeren. Het betrokken Departement zou ver
zocht kunnen worden spoedig maatregelen te
treffen.
De voorzitter wilde deze kwestie in besloten
zitting bespreken.
Tevens vroeg de heer HOoy er by den werk
gever op aan te dringen, dat de arbeidsloonen,
in verband met de bijzondere omstandigheden,
voortaan Vrijdag worden uitbetaald. De win
kelier kan daar voordeel van hebben.
De heer Stoutenbeek uit Beverwijk kwam
nogmaals terug op de vastrechttarieven van
het P.EN, Nu de winkeliers hun etalage-lichten
niet meer mogen branden, is er een nog on-
biliyker verhouding ontstaan. Sommige win
keliers betalen 50 cent voor 1 KWU. Het is vol
gens spr. in strijd met de moraliteit om iets te
laten betalen wat men niet kan afnemen. Kan
de Kamer er niets aan doen?
De voorzitter zegde toe op korten termijn een
nader onderzoek te zullen doen.
Verder zou de heer Stoutenbeek gaarne zien,
dat de Kamer er in Den Haag op aandrong een
uniforme regeling der winkelsluiting vOor het
geheele land vast te stellen.
Het bureau zal zich over deze kwestie be
raden.
Vervolgens hield de inspecteur der invoer
rechten en accijnzen een inleiding over de om
zetbelasting 1940.
Het rangiystje van de le klas van den Haar-
lemschen RE.
Dambond ziet
er
als
volgt
uit:
TE.P.
5
5
0
0
10
St. Bavo 1
4
3
0
1
6
D.I.D.
5
2
1
2
5
H.R.K.D
5
2
0
3
4
O DJ.
4
1
0
3
2
St. Bavo 2
5
0
1
4
1
TE.P., de club van de St. Josephgezellen Haar
lem I, is dus ongeslagen kampioen. Een pres
tatie, die na het jarenlange kampioenschap van
St. Bavo, des te meer opvalt.
De nog resteerende wedstrijd O.D.I.St. Bavo
I heeft geen invloed meey op de onderlinge
rangschikking.
Dinsdagavond hield de Tuinbouwstudieclub
Beverwük e.o. haar jaarvergadering in het
veilinggebouw 't Centrum. De voorzitter, de
heer R. W. A. Meyen, constateerde in zijn ope
ningswoord, dat, toen drie jaar geleden de Tuin
bouwstudieclub opgericht werd, een goede greep
gedaan is. De groote belangstelling voor de ver-
eeniging het aantal leden heeft de 90 over
schreden het bezoek aan de leerzame bij
eenkomsten en de verzorgde inzendingen voor
de keuringen, hebben wel zeer duideiyk aan
getoond, dat de club in een behoefte voorziet.
Moge dat ook in de toekomst zoo blijven!
Hierna werden de jaarverslagen uitgebracht.
De rekening sloot met een batig saldo van
116.07, waarby inbegrepen is het saldo van
1939 ad 35,88.
Van de, in den loop van 1940 gehouden keu
ringen volgens het puntenstelsel, werd vervol
gens de uitslag bekend gemaakt. De vyf hoog-
geplaatsten waren in volgorde: A. J. Martens,
G. v. d. wel, A. Adrichem, B. Houtwipper en
en A. v. d. Wel.
De aftredende bestuursleden, de heeren J.
W. v. d. Meij en N. S. Boogaard, werden her
kozen.
Ter vergadering waren wederom verschil
lende fraaie inzendingen aanwezig voor de keu
ring. Aan een schaal witte hyacinthen en een
mand crocussen van den heer A. J. Martens
werden door de jury 10 p. toegekend. Zijn pot
ten met hyacinthen verwierven 9 p., welk aan
tal ook aan de groep van den heer G. v. d. Wel
werd toegekend. Een inzending droge bollen van
L v. Noort kreeg eveneens 9 p., terwyi hyacin
then van Jac. Groot en coplandtulpen van B.
Berghuis 8 p. verwierven. De heer P. Hilbers
ontving voor, zyn inzending bolgewassen, zijnde
de grootste, den bestuursprijs.
Na afloop hield de heer J. C. Muyen een le
zing over het onderwerp: Wat weten we van
onzen grond.
Spr. begon met er op te wijzen, dat het voor
den tuinder van groot belang is te weten, hoe
de grond zal reageeren op de bemestingen, dit
om zoo economisch mogelijk te kunnen kwee
ken. Hoe dikwyis wordt er b.v. niet „gekalkt",
omdat de grond zoo nat is, terwijl het blijkt,
dat de gronden zelden zuur zijn, zoodat de kalk-
bemesting dan juist een goeden groei belemmert.
Na de samenstelling van den grond te heb
ben besproken, waarbij hij wees op Je vgordee-
len van de aanwezigheid van humus, beant
woordde spr. de vraag, op welke manier men
kan constateeren, hoe men kan weten of de
grond voldoende voedsel voor de planten bevat.
De wilde planten geven hiervoor een kleine
aanwyzing. Van een goed onderhouden tuin,
waar „muur" groeit, kan men zeggen, dat de
grond over het algemeen in Ooede conditie is.
Muur wyst op de aanwezigheid van een flinken
voorraad stikstof. Andere planten, zooals de
biezen, wyzen weer op gebrek aan stikstof, ter-
wyi veel zuring daarentegen op gebrek aan
kalk wyst. Men kan zelf een eenvoudige proef
toepassen, door op den grond, waar het gewas
slecht groeit, vlak naast elkaar spinazie en zo-
merandijvie te zaaien. Groeit de spinazie niet
en de andijvie wel, dan is de grond te zuur, in
het tegenovergestelde geval is er te veel kalk.
Evenwel, dit zegt nog niets over de hoeveel
heid, die ontbreekt, of te overvloedig aanwezig
is. Daarvoor wordt het grondonderzoek toege
past, zooals dat in de laboratoria te Groningen
en Naaldwijk geschiedt en waarbij de z.g. zuur
graad wordt vastgesteld. Het is n.l. noodzake-
iyk, dat in den grond een evenwichtstoestand
wordt gehandhaafd tusschen kalk en zuren.
Wanneer die wordt verstoord, dient een recti
ficatie te worden toegepast door bewerking met
die stoffen, die het tekort aan de eene of andere
zyde aanvullen.
Dat dit scheikundig grondonderzoek van veel
belang is, toonen de cijfers wel aan. In 1938
werden alleen te Gronihgen 25000 monsters vol
ledig en 30.000 enkel op ka'k onderzocht In
1939 was dit aantal reeds tot 60 a 70.000 ge
stegen.
In Kennemerland zijn 1000 grondmonsters
genomen, waarvan het onderzoek een goed beeld
heeft gegeven van de gesteldheid van den grond
in deze streek. Van die monsters was meer dan
de helft goed. De andere bevatten voorname
lijk te veel zuur, terwijl bij een klein deel ge
brek aan fosfor, kalk, enz. werd geconstateerd.
Spr. zette hierna uitvoerig uiteen, hoe met
behulp van meststoffen het evenwicht xan wor
den hersteld en welke stoffen daarvoor in aan
merking komen.
Tenslotte besprak hu nog de beteekenis van
humus in den grond. De duingronden van Ken
nemerland bevatten 1 pet. humus en de zwaar
dere veengronden 2% a 3% pet. Het humusge-
halte is kunstmatig vrijwel niet op te voeren.
Dat zou kapitalen kosten. Wie zijn bedrijf dus
op humusrijken grond uitoefent, moer daar
blijven.
De interessante lezing werd door de talrijke
aanwezigen met groote aandacht gevolgd.
Een geanimeerde verloting vormde net slot
van dezen leerzamen avond.
In het K. S. A.-gebouw hield de R. K. Ver-
eeniging van E.H.B.O. „St. Gerardus Majella"
haar jaarvergadering onder voorzitterschap van
den heer A. B. van Hienen.
Deze bracht in izijn openingswoord hulde aari
de nagedachtenis van wijlen mej. C. Bisschop,
die een ijverig bestuurslid is geweest. Voor haar
zielerust werd een gebed gestort.
Medegedeeld werd o.m. dat bij enkele leden
een bordje E.H.B.O. aan de deur zal worden ge
plaatst.
Er worden voorts plannen overwogen, om wed
strijden te organiseeren, ook buiten Beverwijk.
De rekening van de penningmeesteresse, mej.
Koop, sloot met een batig saldo van f 122.87%.
Het jaarverslag van den secretaris, den heer
de Ruiter, getuigde van een actief verenigings
leven. Het aantal gediplomeerden was bevredi
gend. In 63 gevallen werd door de commissie
voor hulpverleening opgetreden.
Bij de bestuursverkiezing werd de aftredende
secretaris, den heer de Ruiter, herkozen. Als
nieuwe bestuursleden werden gekozen mej. Jo
van Hensbergen en de heer Rozemeijer,
Na afloop der vergadering hield dr. Versélewel
de Witt Hamer een interessante lezing met
lichtbeelden over vergiftige dieren, waarbij hij
tevens de verschillende vergiftigingsverschijn
selen besprak.
De lezing werd met groote aandacht gevolgd
Bij de politie is aangifte gedaan van de na
volgende gevonden en verloren dieren en voor
werpen:
Gevonden: foxterrier, paar wollen dames
handschoenen, zwarte kip, drie blikken trom
mels, schaatssleutel, blauwe kiel, een slede, 2
guldens, damesrijwiel, cylinder zuurstof, lederen
ceintuur, heerenüsmuts, een gulden, vleesch-
kaart, wollen handschoen, paar glacé hand
schoen, bos sleuteltjes, dames-polshorloge, da
meshandschoenen, kinderwantje, huissleutel,
taschje, handschoenen.
Verloren: damestasch met inhoud, parapluie,
Belgische herdershond, bruine tasch, bankbiljet,
kinderhandschoen, handmof, portemonnaie met
inhoud, paar motorhandschoenen, wandelstok,
scheurkalender, zilveren beursje met inhoud,
paar Friesche schaatsen, glacé handschoen, por
temonnaie met inhoud, identiteitsbewys, para-
pluiehoes, kosteloos rijwielplaatje.
Dinsdagavond is in hotel Ter Burg de oprich
tingsvergadering gehouden van de Beverwijk-
sche IJsclub.
Het definitief bestuur werd als volgt samen
gesteld: J. R. de Bockj voorzitter, H. J. Blaauw,
secretaris, H. Nooy, penningmeester, J. de Wit,
2e secr., Chr. Duyn, 2e penninm., en voorts de
heeren H. v. d. Bergh, D. A. v. d. Werf, com
missarissen.
In de technische commissie kregen zitting de
heeren J. S. de Vries, J. Fenenga, dr. Melchior,
dr. Henneman, dr. Muys v. d. Moer, H. Jong
man, J. Koete, A. Timmer en J. Jansen.
Besloten werd aan den burgemeester, mr. H.
J. J. Scholtens, te verzoeken het beschermheer
schap te willen aanvaarden.
Het inleggeld werd bepaald op f 1.per ge
zinshoofd.
Het bestuur zal zoo spoedig mogeiyk statuten
en reglement ontwerpen, alsmede de contribu
tie vaststellen, waarna een en ander aan de
algemeene vergadering ter bekrachtiging zal
worden voorgelegd.
De.heer J. L. F. Post heeft aan het centraal
stembureau medegedeeld, dat hu zün benoeming
als raadslid niet aanneemt.
Naar alle waarschijniykheid zal thans de heer
N. Tervoort worden benoemd verklaard.
Zaterdag 18 Januari a.s. zal de Harmonie
kapel der Papierfabriek „De Eendracht", onder
leiding van directeur G. H. Boedijn, een concert
geven in gebouw „Concordia". Naast een aan
trekkelijk muziekprogramma, zal deze avond
worden opgelu'sterd door het humoristenduo
„Wi jo". Aanvang 7 uur.
Op den Wijkerstraatweg heeft een aanryding
plaats gehad tusschen een vrachtauto en twee
wielrijdsters. De vrachtauto, die beide wielrijd-
sters inhaalde, heeft waarschijnlijk niet vol
doende naar links uitgeweken tijdens het in
halen. De wielrijdsters vielen van haar rijwiel,
doch bekwamen geen noemenswaardig letsel.
Tuinbouw en Plantkunde. Dinsdagavond
kwam de afdeeling Bloemendaal en Omstreken
der Kon. Ned. Mij. voor Tuinbouw en Plant
kunde in vergadering byeen.
Na een korte inleidende nieywjaarsspeech door
den voorzitter, mr. J. D. van der Plaats, bracht
de secretaris, mr. N. Reeling Brouwer, het jaar
verslag over 1940 uit.
De afdeeling telt thans 141 leden.
De inzendingen voor het puntenstelsel lever
den in het afgeloopen jaar de navolgende prijs
winnaars op: 1. de heer G. J. Boeschoten met
86 punten; 2. de heer An. Jager met 72 punten;
3. de heer H. Mulder met 37 punten; 4. de heer
H. Barnhoorn met 36 punten. Dezen gelukkigen
werd een prijs uitgereikt.
Voor een inzending orchideeën, van den heer
An. Jager, werd door de jury tijdens deze ver
gadering 9 punten toegekend.
De secretaris der Haarlemsche zusterafdeeling,
de heer R. M. v. d. Hart, hield een interessante
voordracht over de flora en fauna van het eiland
Texel. Door zijn eigenaardige bodemsamenstel
ling, die zoowel dilivium, klei, zand als veenplek-
ken bevat, biedt Texel een zeer onderscheiden
plantengroei, waarvan spreker tientallen mooie
beelden toonde en vele bijzonderheden vertelde.
Ook aan de fauna van Texel wijdde de heer v.
d. Hart menig praatje en plaatje.
Mr. van der Plaats bracht den spreker een
harte'iyk dankwoord.
De monstrans die door Willem Kloos
terman is ontworpen en uitgevoerd voor
pastoor Adr. Goossens te Vden
(Foto V.K.P.)
Cursus voor werklooze geopend Voor de
11e maal heeft het Algemeen Comité tot Ont
wikkeling en Ontspanning voor Werkloozen
de cursus voor hout- en koperbewerking we
derom aangevangen.
Gistermorgen waren comité en cursisten bij
een in het R.K. Vereendgingsgebouw, waarin
de cursussen dit jaar weer gehouden worden.
De voorzitter van het comité, wethouder C.
A. M. Jonckbloedt zeide in zijn openingsrede,
erover verwonderd te zijn, dat de deelname
niet zoo groot is als andere jaren; voorloopig
zijn er slechts 50, hoewel er momenteel toch
nog 388 arbeiders staan ingeschreven als
werkloozen tegen 453 het vorige jaar, terwijl
die cijfers in de jaren 1936, '37 en '38 bedroe
gen 531, 534 en 522 in dezelfde week.
Wij hebben in het najaar, aldus de voorzit
ter niet kunnen beginnen wegens gemis aan
een geschikte zaal, doch dank zy het R.K
Kerkbestuur kunnen wij thans weer over de
groote zaal van het Vereenigingsgebouw be
schikken.
Onder applaus der aanwezigen deelde de
voorzitter vervolgens mede, dat de heer W.
Bultus zich weer beschikbaar heeft gesteld als
algemeene leider, en de heeren L. Attema en
G. Kennis als leeraren.
Ook door de cursisten werd betreurd, dat
de heer Rooijers wegens omstandigheden niet
meer als leeraar kan optreden. Hem werd dank
gebracht voor de vele diensten, den cursisten
bewezen.
Medegedeeld wérd, dat 'elke cursist voor
f 10.aan materiaal zal mogen gebruiken.
De heer S. Rükes, vice-voorzitter van het
comité, prees den prettigen geest die steeds
geheerscht had tusschen cursisten en algemeen
comité en tusschen de cursisten onderling.
De heer L. Attema sprak namens de cursis
ten woorden van dank 'tot het comité en meer
speciaal tot den voorzitter.
Het abonnementsconcert van Donderdagavond
in het Concertgebouw is behalVe aan de vio-
listlek van Georg Kulenkampf, die Brahms'
vioolconcert zal spelen gewijd aan Anton
Bruckner's zwanezang, zijn negende symphonie,
welke onder leiding van Eduard van Beinum
voor de pauze wordt uitgevqerd. Blijkbaar
schrikt men er in het Concertgebouw nog voor
terug de negende symphonie aan het slot van
den avond te plaatsen, gehecht als men in een
concertinstelling nu eenmaal is aan de traditie
van een apotheotisch slot.
Een groot violist met een uitermate geliefd
vioolconcert, uit die combinatie wordt een
concertbesluit met daverend applaus geboren.
De negende symphonie van Bruckner, die geen
finale heeft, en in de stilte varr een gere
signeerd Adagio eindigt, heeft natuurlijk aan
glans en brille niets te bieden. En toch ligt
het werkelijke hoogtepunt van dezen avond in
het adagio van Bruckner's negende symphonie,
het is nu eenmaal van een andere en hoogere
orde dan een vioolconcert met bijbehoorenden
solist, hoe grooter beider kwaliteiten ook zijn.
Toch Is deze programmasamenstelling niet
geheel en al van ondernemingszin verstoken,
hetgeen men stellig moet waardeeren. Het Is
een gewoonte geworden, waartoe men zich met
een beroep op den componist zelf kan recht
vaardigen, om na de negende symphonie, dat
wil dus zeggen na het Adagio, het concert te
besluiten met Bruckner's Te Deum, en op deze
manier werden symphonie en Te Deum dan
ook nog gegeven in December 1939 eveneens
onder van Beinum's leiding. Maar al is het
dan waar, dat men een uitvoering van de ne
gende symphonie desnoods kan besluiten met
het Te Deum en dit dus kan beschouwen als
een soort van finale, een echte finale fs het
Te Deum niet, en naar den geest behoort het
tien jaar oudere werk ook eigenlijk niet by de
negende symphonie. Beter doet men nog altyd
met de negende symphonie te beschouwen als
een van die reusachtige werken, die onvol
tooid zun gebleven, omdat hun makers de kracht
ontschoot om ze af te maken voor zy in een
beter leven overgingen. Bruckner is gestor
ven toen hij het Adagio van de negende sym
phonie voltooid had en hu van de finale nog
niet meer dan weinige zeer vage schetsen had
ontworpen. Hoe de finale na zulk een Adagio
nog had kunnen worden, niemand, die er zich
een denkbeeld van kan vormen en Bruckner
zelf heeft het waarschünlijk slechts heel onvol
ledig voor den geest gestaan. Liever dan 'n apo
theose te forceeren door een uitvoering van
het Te Deum neme men de negende symphonie,
zooals zy is, als een onvoltooid gebleven monu
mentale schepping, waarbij men zich kan troos
ten met de overweging, dat de negende naar
den geest genomen volstrekt niet onvoltooid is
te beschouwen, en zeer zeker allerminst onvol
dragen Is: zoo breekt een leven af, wanneer
het volkomen rijp is om in een eeuwig aan
schouwen alle aardsche hoop in vervulling te
zien gaan.
En het lijkt ook wel alsof de negende sym
phonie de directe aanloop tot dezen overgang
is Nergens heeft Bruckner een geweldiger eer
ste deel ontworpen, nergens is zijn hoofdthema
grandiozer en wordt het zoo diep en lang voor
bereid vooraleer het zich in volledige gedaante
manifesteert, nergens zijn de krachten, die
daaruit worden ontketend en die er tegenover
gesteld worden, zoo machtig als hier.
En hoezeer heeft Bruckner zich in het Scher
zo al niet veranderd. Geen lapidaire energie-
ontladingen meer, geen stampend en dansend
Opper-Oostenruk. Niets meer dan een glijden
de, wiegende beweging in de geweldige klank
massa van het orkest, een doorzichtige klaarte,
waarin alle gedachten aan materieele zwaarte
zyn opgeheven. En ten laatste het Adagio, een
doodszang, waarmee een groote geest van de
wereld afscheid neemt. Wat bleef er daarna
nog te zeggen over?.
Voor pastoor Adr. Goossens te Uden (N.-Br.)
is door den Tilburgschen edelsmid Willem Kloos
terman ontworpen en uitgevoerd een nieuwe,
rijk-bewerkte monstrans.
Een monstrans is behalve een gebruiksvoor
werp, met de opgave, de H. Hostie te toonen in
een passende omgeving, tegelijk een mogelijkheid
voor den maker om uitdrukking te geven aan de
eerbiedige hulde en het eerbetoon der geloovigen,
welke aan het ontstaan van den monstrans als
zoodanig ten grondslag ligt.
Dit kan op velerlei wijze geschieden en dikwijls
groepeert hij o.a. een krans van stralen om het
centrum, die dan aan de verblindende schittering
der Goddeluke majesteit zullen herinneren. En
ook is er veelal een grooter of kleiner aantal
edelsteenen, wat aan het geheel het karakter van
een kostbaar geschenk aan God zal geven.
Deze beginselen nu werden ook in dezen mon
strans als uitgangspunt genomen voor een meer
samengesteld ontwerp van een verhalend karak
ter. De monstrans kan verdeeld worden in den
voet onder, de glorie omhoog en de schacht daar
tusschen in. De voet vertoont in drijfwerk den
Visch met het Eucharistisch Brood en onder aan
den voet, om den rand, zijn vischjes, aanzwem
mend in een open stroom, de Christen zielen
verbeeldend, welke naar Jezus snellen. Uit dezen,
de strüdende Kerk vertegenwoordigenden voet
stijgt een netwerk van lpnen de zilveren schacht
op, die op haar beurt de middelaars tusschen
God en de menschen symboliseert, n.l. de vier
Evangelisten (in émaillewerk zün hunne symbo
lische dieren op den nodus uitgebeeld) en Maria,
die de paradijsslang vertrapt, met mild gesprei
de handen en als koningin des Hemels gekroond,
als de middelares tusschen hemel en aarde, den
overgang vormend tot de glorie boven Haar. De
glorie is die van het hemelsche Jerusalem, dat
door Joannes in zijn Openbaring werd beschre
ven met de twaalf poorten, waarboven telkens
een andere edelsteen, die een der twaalf stam
men van Israël vertegenwoordigt. De stadsmuur
wordt verbeeld door een doorzichtig vlechtwerk
van goudkleurige banden en krullen, waartus-
schen de stralen uitschieten.
De poorten met hun openstaande zilveren
deurvleugels rusten op een met émaille cloisonné
versierden band, waarin de spreuk: Ecce taber-
naculum Dei cum hominibus (ziet de tent Gods
is onder de menschen). Terwijl de koren der En
gelen als vertegenwoordigers van de zegepralende
kerk in de volgorde van hun rang zich evenzoo
tot Hem heen spoeden als de Christenen bene
den. Een der koren, de daartoe voorbeschikte
Tronen, draagt de lunula (uitgevoerd in massief
goud) die in een met groen, grijs en blauw émail
versierd kastje rust. Ook uit dit centrale deel
schieten stralen en sterren met diamanten.
De rijksappel als symbool van de heerschappij
Gods over Hemel en aarde zweeft boven'het ge
heel als bekroning van dezen 95 cM. hoogen
monstrans.
De heer G. Kennis bracht lof aan den al-
gemeenen leider, den heer W. Bultus (ap
plaus)
Heden zal met het werk begonnen wor
den.
Hardrijden op de VolhardingbaanBy blij-
venden vorst zullen Zaterdagmiddag op de
U'sbaan van „de Volharding'' wedstrijden wor
den georganiseerd voor bezoekers der baan, dus
ook voor niet-leden uit de omgevine, over,
3000 M.
Gedeeltelijk gecorrigeerd)
BERLIJN, 15 Jan. (A.N.P.)In Duitsche poli
tieke kringen verluidt, dat de Fransche Maginot-
linie, die 500 millioen dollar gekost heeft, zal
worden geslecht. Ter bevordering van den 'and-
en tuinbouw zal het land in kleine perceelen
verdeeld en ter beschikking van boerengezinnen
gesteld worden.
MEXICO STAD, 15 Jan. (A.N.P.). In de Cali-
fornische haven La Paz wordt de eerste van de
nieuwe Mexicaansche lucht- en vlootbasis ge
vestigd. Daar de Mexicaansche regeering kort
geleden den Vereenigde Staten heeft toegestaan,
de Mexicaansche vliegvelden door Arr.erikaan-
sche militaire vliegtuigen te doen gebruiken,
verwacht men, dat Washington op het gebruik
der nieuwe bases aanspraak zal maken.
BERN, 15 Jan. (D.N.B.). Inzake de repa-
trieering der Fransche geïnterneerden in Zwit
serland wordt naar het Zwitsersche telegraaf -
agentschap meldt van de zijde van den
Bondsraad medegedeeld, dat deze toestemming
heeft gegeven tot een terugkeer der Fransche
geïnterneerden naar hun vaderland. Voorts
vernomen, dat terstond begonnen wordt met de
voorbereidingen voor de repatrieering.
BOEDAPEST, 15 Jan. (D.N.B.)De rijksbestuur
der heeft den luitenant-veldmaarschalk Walde-
mar Kenesse weder in actieven dienst geroepen
en hem tot commandant der Hongaarsche
luchtstrijdkrachten benoemd.
DOor een inwoner van IJmuiden-Oost werd
aangifte gedaan van diefstal van een zestal
kippen, welke in den nacht van Maandag op
Dinsdag uit een hok, staande op het erf achter
zijn woning, werden ontvreemd.
Een in deze gemeente wonende 12-jarige
jongen werd döor de politie aangehouden als
verdacht van het lichten van een geldlade van
een winkel alhier.
Door een alhier woonachtig vischrooker werd
aangifte gedaan van diefstal van eenige kistjes
gerookte visch. De ontvreemding had plaats in
een rookery aan de Zuidzqde alhier.
Terzake van diefstal van steenkool werd een
inwoner van IJmuiden aangehouden. Een hoe
veelheid van het ontvreemde werd in beslag
genomen.
De heer W. Kastelein, commies bij de Ne-
det-landsche Spoorwegen alhier, is na een ty-
delyke overplaatsing te Utrecht thans benoemd
tot chef-commies bij de Nederlandsche Spoor
wegen te Gouda.
De heer Kastelein is bij de laatste gemeente
raadsverkiezing gekozen tot lid van den ge
meenteraad voor de SDAP en had o.m. ook
zitting in de financieele commissie en de com
missie voor georganiseerd overleg voor amb
tenaren.
MOSKOU, 15 Jan. (Stefani). De Russische
pers volgt met groote aandacht de Amerikaan-
sche steunverleening aan Engeland. Dit offici-
eele Amerikaansche verklaringen blijkt( dat
binnen afzienbaren tijd een delegatie der regee
ring te Wlashington naar Londen zal vertrek
ken om te onderhandelen over het afstaan van
nog meer vloot- en luchtbases aan de Ver
eenigde Staten. Dit feit heeft een byzonder
levendige belangstelling in Rusland gewekt, in
een berichtgeving uit New York wijst Tass er
met nadruk op, dat Amerikaansche kringen
zich meer en meer verzetten tegen levering van
torpedobootjagers aan Engeland. Tass citeert
met betrekking tot de vliegtuigproductie zekere
berichten uit de Amerikaansche pers, waaruit
blijkt, dat de vliegtuigproductie in de Vereenigde
Staten heeft te kampen met moeiiykheden,
welke in de eerste plaats een gevolg zyn van
de tegenstelling tusschen vliegtuig- en autopro
ductie.
ISTANBOEL, 15 Jan. (D.N.B.). Uit Beiroet
wordt gemeld, dat de Fransche Hooge Commis
saris, generaal Gentz een langdurig bezoek
heeft gebracht aan den patriarch der Marionie
ten. In de wederzüds gehouden toespraken kwam
de verbondenheid der Marionieten met Frank-
rük tot uiting.
VOor het diploma Boekhouden slaagden de
heeren T. Vis en J. Kooiman.
Voor het diploma Motordrijver slaagden te
Den 'Haag onze plaatsgenooten de heeren C.
van DuyvenvOorde en W. Th. Spaan,
Dezer dagen hield de Nederlandkche veree-
niging voor sociale tandheelkunde te Utrecht
haar zevende jaarvergadering. Deze was in de
eerste plaats bestemd voor een wijziging der
statuten, welke ten doel had een verandering
te brengen in de structuur van de vereeniging.
Zü zal voortaan bestaan uit veréenigingen, die
practisch werkzaam zün op het gebied der so
ciale tandverzorging, belangstellende vereeni-
gingen en personeele leden. In overeenstemming
daarmede werd ook in de samenstelling van
het bestuur een zoodanige verandering gebracht,
dat die drie groepen daarin behoorlijk zyn
vertegenwoordigd. Ook de contributieregeling
werd gewijzigd. Ten slotte werd de mogehjk-
heid geschapen om afdeelingen te vormen voor
elk der groepen van sociale tandheelkunde:
kleuter-, school- en voortgezette tandver
zorging.
In de huishoudelijke vergadering werden als
bestuurslid benoemd de heeren Scherphuis,
tandarts te Zaandam, dr. Ten Bruggencate,
provinciaal kinderarts in Noord-Holland, dr.
van DOngen, directeur van den G. G. D. te
Bussum en Weder, secretaris van de veree
niging voor schooltandverzorging in Hollands
midden.
Uit het jaarverslag van den secretaris bleek
dat de sociale tandheelkunde langzaam, maar
gestadig vorderingen maakt.
Het wetenschappelijk gedeelte der vergade
ring was gewijd aan een mededeeling door den
secretaris, van de resultaten van een in 1939
by' de gemeenten met meer dan 10.000 inwo
ners gehouden enquête naar den toestand der
gebitsvoorziening in hun gebied.
Omtrent niet minder dan 138 van de 146 in
aanmerking komende gemeenten waren inlich
tingen verkregen. Daaruit blijkt, dat de toe
stand zeer droevig is. In die gemeenten zijn
werkzaam 1170 tandartsen, d.i. een op 4700
inwoners, terwijl een tandarts zeker niet meer
dan 1200 personen kan helpen en er één huis
arts is op 2400 personen. Het blijkt verder, dat
het aantal beschikbare tandartsen afhangt
van de welvaart der gemeente: hoe grooter wel
vaart, hoe meer tandartsen.
Een uitvoerige discussie Ontspon zich over
hetgeen te doen is om in den slechten toestand
te voorzien. Men was het wel eens, dat daar
voor twee maatregelen noodig zijn; voorlichting
over de noodzakelijkheid van geregelde verzor
ging van het gebit en algemeene invoering van
schooltandheelkunde, Omdat op school zoowel
kinderen als ouders in massa worden voorge
licht en de kinderen aan de zorg voor het gebit
worden gewend en Omdat een dergelijke voor
ziening financieel bereikbaar is en vandaar uit
ook een verdere voorziening na den schooltyd
op socialen grondslag door de ziekenfondsen
en andere instellingen mogelijk is.
